1

Lab Phylum Phylum Nemathelminthes

(Aschelminthes)

ผศ.ดร. พัฒนสุดา ศิรินุพงศ์

รายชื่อกลุ่ม

1.
…………………………………………………………………………………………………
……….

2.
…………………………………………………………………………………………………
……….

3.
…………………………………………………………………………………………………
………..

4.
…………………………………………………………………………………………………
………

5.
…………………………………………………………………………………………………
………
 2

6. ........................................................................................................
............

Class หลักๆๆที่นักศึกษาต้องเรียนใน lab

 Class Nematoda หนอนตัวกลมหรือพยาธิเส้นด้าย ( G.

Nema = เส้นด้าย)

 Class Rotifer โรติเฟอร์ มีขนาดเล็ก

ลักษณะภายนอก

 1. ลำตัวเป็ นรูปทรงกระบอกกลม

 2. หัวท้ายเรียวเล็กแหลม ส่วนหัวไม่เด่นชัด (ไม่มี

cephalization)

 3. ร่างกายไม่แบ่งเป็ นส่วน ๆ อย่างชัดเจน

 4. ไม่มีแส้ หรือซีเลียที่ใช้ในการเคลื่อนที่ ซีเลียจะพบ

เฉพาะที่บริเวณอวัยวะรับความรู้สึกอยู่ที่ส่วนหัว (amphid)
แต่เป็ นซิเลียที่เคลื่อนไหวไม่ได้

 5. สมมาตร bilateral symmetry

 3

 6. ปลายส่วนหัวจะมีช่องปากและริมฝี ปาก (lip) เป็ นตุ่มเนื้อ

รอบ ๆ ปาก ในพวกที่เป็ นปาราสิตหรือพวกที่อยู่ในดินจะมี
3 อัน หรือ ไม่มีริมฝี ปาก

 7. รอบ ๆ ปากจะมี sensory papilla หรือ bristle รับ

ความรู้สึก

 8. ปลายหางของหนอนตัวกลมจะเรียวแหลม

เพศผู้ จะมีอวัยวะที่ใช้ในการยึดเกาะขณะผสมพันธุ์
Spicule, bursa

งานที่ทำในห้องปฏิบัติการ
 4

1. ศึกษาตัวแทนหลักของพยาธิตัวกลม คือ Ascaris

lumbricoides (พยาธิไส้เดือน) อย่าง ละเอียด

https://www.google.co.th/search?
q=cross+section+of+reproductive+Ascaris+lumbricoides&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=2ahUKEwjnib2Uub7

mAhUPeisKHVWqDtkQ_AUoAXoECA0QAw&biw=1280&bih=629#imgrc=-Pi1CLvEe5eMoM

จำเวลาทีเ่ รานำพยาธิไส้ เดือนตัด

 5

 เห็นเนือ
้ เยื่อของผนังลำตัวและมีช่องทางเดินอาหารอยู่
กลางตัว
 อวัยวะสืบพันธุ์จะกระจายอยู่ในช่ องตัว
 วิธีการสังเกต
 ตัวเมีย ถ้ าเป็ นการตัดตามขวางของตัวเมียจะเห็น
มดลูกที่ถูกตัดตามขวางเป็ นแว่ นค่ อนข้ างกลมขนาด
ใหญ่ 1 คู่ นอกนัน้ เป็ นแว่ นเล็ก ๆ กระจายอยู่ รังไข่ มี
ลักษณะคล้ ายกงล้ อคือมีช่องกึ่งกลางเป็ นช่ องเล็กมาก
รอบชัน้ นีม้ ีเซลล์ ชัน้ เดียวเรียงตัวอยู่
 ลักษณะของเซลล์ เป็ นสามเหลี่ยมต่ อกัน ดังนัน ้ เยื่อหุ้ม
เซลล์ ทางด้ านข้ างจึงมีลักษณะเป็ นเส้ นรัศมีแยกออก
จากกึ่งกลางดู
 เหมือนกงล้ อ ที่ฐานของเซลล์ จะเห็นจุดสีเข้ มอยู่ทุก
เซลล์ คือนิวเคลียส ส่ วนท่ อนำไข่ เหมือนมดลูกแต่ มี
ขนาดเล็กกว่ ามาก
 ตัวผู้ จะเห็นแว่ นขนาดใหญ่ อันเดียวคือ seminal
vesicle ที่เหลือเป็ นอัณฑะซึ่งติดวงสีเข้ มและขนาด
เล็กกว่ า vas deference
 6

2. ศึกษาพยาธิชนิดอื่น ๆ ที่วางอยู่ในห้องปฏิบัติการ ทัง้ ในรูปแบบของ

สัตว์ดอง และสไลด์ถาวร
ตัวอย่าง

การแยกเพศผู้เพศเมียโดยดูจากลักษณะภายนอกตรงบริเวณหางของ

Ascaris lumbricoides อวัยวะที่ใช้ในการยึดเกาะขณะ

ผสมพันธุ์
 7

Bursa

Spicule
ตัวอย่างสัตว์อ่ น
ื ๆ ที่นักศึกษาพบในห้องปฏิบัติการ ได้แก่ (วาด
ภาพ/ถ่ายรูปแปะติดลงรายงาน พร้อมทัง้ บอกรายละเอียดที่เห็น)
8
9
10
11
12
13