ใบความรูที่ 1

คุณคาและความสําคัญของการเรียนนาฏศิลป
นาฏศิลป ถือเปนสมบัติทางวัฒนธรรมอันลํ้าคาของมนุษยชาติ
ควรที่มนุษยควรรูจัก เขาใจศึกษา และ
นํามาใชใหเกิดประโยชนแกตนเอง แกผูอื่น และแกสังคมโดยสวนรวม
โดยพิจารณาวา นาฏศิลปมีสวนใดบางในการดําเนินชีวิตของมนุษย
ทั้งที่เปนกิจกรรมสวนตัวและสวนรวมตั้งแตอดีตจนถึงปจจุบัน
มนุษยไดใชนาฏศิลปเปนกิจกรรมสวนสําคัญสวนหนึ่งของการดํารงชีวิตใ
นเวลา ปกติ และในโอกาสพิเศษอยูตลอดเวลา ซึ่งอาจสรุปไดวา
มนุษยเราไดรับคุณคาจากนาฏศิลปไทย ดังนี้

1. เพื่อการสื่อสาร
นาฏศิลปเปนกระบวนการหนึ่งที่มนุษยใชในการสื่อสาร
ธรรมชาติเอื้อใหมนุษยใชรางกายประกอบการเลา
เรื่องเพื่อใหการเลาเรื่อง ตื่นเตนสนุกสนาน
นาฏศิลปไดพัฒนาตอมาโดยที่มนุษยเลือกสรรและสรางสรรคทาทางตางๆ
ใหมีความหมายเฉพาะที่เขาใจและสื่อสารกันไดในกลุมชนนั้นๆ
หรืออาจกลาวไดวานาฏศิลปไดพัฒนาจากรูปลักษณที่งาย
และเปนสวนประกอบของคําพูดหรือวรรณศิลป
ไปสูการสรางภาษาของตนเองขึ้นที่เรียกวา“ภาษาทารํา”โดยกําหนดกันใน
กลุมชน ที่ใชนาฏศิลปนั้นๆวาทาใดมีความหมายอยางไร
2. เพื่องานพิธีกรรมตางๆ
นาฏศิลปใชเปนเครื่องดนตรีที่พลังพิเศษ
หรือเปนอํานาจเหนือธรรมชาติในตัวเองของผูทําหนาที่เปน
พอมดหรือหมอผี
หรืออีกนัยหนึ่งคนเหลานี้ใชนาฏศิลปสื่อสารกับพลังเหนือธรรมชาติใหเขา
มา
สิงสถิตในตนเองหรือผานตนไปยังสิ่งที่ตองการรับอิทธิพลเหลานั้นการฟอ
นรํา ในลักษณะนี้มักเปนการแสดงเดี่ยว
แตในบางครั้งบางแหงก็มีการแสดงเปนกลุม
การฟอนรําในพิธีผีฟาในภาคเหนือ เพื่อรักษาโรคหรือสะเดาะเคราะห
จะเริ่มดวยพิธีกรหญิงฟอนนําในลักษณะเขาทรง
แลวผูที่เคยรักษาหายมากอนซึ่งมักมารวมงานเพื่อรวมใหพลังใจก็จะลุกขึ้น
รําตาม
ฟอนผีมดผีเม็งในภาคเหนือจะมีบรรดาสมาชิกหญิงมาเขาทรงเปนหมูและฟ
อนรํา รวมกัน เพื่อสะเดาะเคราะหหรือรักษาโรค
และพิธีกรรมอีกลักษณะหนึ่ง คือ
การฟอนรําเพื่อบูชาหรือบวงสรวงสิ่งศักดิ์สิทธิ์โดยมิไดเขาทรง
แตเปนการแสดงที่เนนความงดงาม เชน
การรําแกบนที่ศาลพระพรหมแยกราชราชประสงค
การแสดงเหลานี้เปนการแสดงแกบนซึ่งอาจเปนรูปของการแสดงแกบน
ลิเกแกบน และการฟอนรํา
อีกลักษณะหนึ่งเปนการฟอนรําบูชาแตไมไดแกบนใดๆ
แตเปนการฟอนบูชาครู หรือเปนพุทธบูชา
เชนการรําถวายมือในพิธีไหวครูนาฏศิลปไทย
หรือการรําไหวครูมวยกอนการชกเปนตน
3. เพื่องานพิธีการตางๆ
ใน สังคมหนึ่งยอมมีพิธีการตางๆ ของมนุษย
แตละพิธีการมีความสัมพันธแตกตางกันออกไป เชน
พิธีการตอนรับแขกเมืองสําคัญ
พิธีแหเทวรูปที่เคารพประจําปเพื่อเปนสิริมงคล
พิธีฉลองงานสําคัญเชนงานวันเกิดงานวันครบรอบเปนตน
พิธีที่กลาวมานี้นิยมจัดใหมีการฟอนรําขึ้น ๒ ลักษณะใหญๆ คือ
การฟอนรําเปนขบวนแหไปตามทางและการฟอนรําบนเวที
ขบวนฟอนรําจะปรากฏในพิธีการ เชน
การฟอนบายศรีสูขวัญโดยเจานายฝายเหนือทั้งชายและหญิงเพื่อรับเสด็จ
พระบาท สมเด็จพระเจาอยูหัว
พิธีฟอนรําแสดงชุดพระถังซัมจั๋งไปอัญเชิญพระไตรปฏก
จากอินเดียในงานตรุษจีน ที่นครสวรรค
การฟอนรําในพิธีเซิ้งบั้งไฟขอฝนทางภาคอีสาน
การฟอนรําหนาขบวนแหนาค
ประหนึ่งจําลองมารผจญพระพุทธเจากอนจะเขาพระอุโบสถ
การฟอนรําขันโตกเพื่อนําอาหารมาในพิธีขันโตกรับแขกสําคัญสําคัญของ
เมืองเหนือ สวนการฟอนรําบนเวที เชน การรําอวยพรวันเกิด
การรําเบิกโรงกอนแสดงละคร และการฟอนรําในพิธีเปดเทศกาลกีฬาตางๆ
4. เพื่อความบันเทิงและการสังสรรค
มนุษยมักมีการพบปะสังสรรคกันในโอกาสตางๆ อยูเสมอ เชน
การจัดงานรื่นเริงตามฤดูกาล เพื่อ
เฉลิมฉลองเมื่อสิ้นฤดูกาลเก็บเกี่ยวอันเหน็ดเหนื่อย และเก็บเกี่ยวไดผลดี
หรือการฉลองเริ่มฤดูฝนอันเปนนิมิตรแหงการเริ่มตนฤดูเพาะปลูก
ในรอบปหนึ่ง มีเทศกาลสําคัญหลยครั้ง อาทิ งานรําลึกถึงบรรพบุรุษ
หรือเหตุการณสําคัญในอดีต
งานรื่นเริงหรืองานรําลึกเหลานี้มักจะมีการเฉลิมฉลองตางๆ
นาฏศิลปใหความบันเทิงแกผูมารวมงานตางๆ เชน การรําอวยพรในวันเกิด
ในงานรื่นเริงตางๆ
5. เพื่อการออกกําลังกายและพัฒนาบุคลิกภาพ
การฝกหัดรําไทยตองอาศัยกําลังในการฝกซอมและ
ในการแสดงอยางมาก เหมือนกับไดออกกําลังกายอยูตลอดเวลา
เปนการกระตุนหรือบําบัดสวนใดสวนหนึ่งของรางกาย
ทําใหกระฉับกระเฉง ไมเครียด
เปนการสรางเสริมบุคคลิกภาพและมีการทรงตัวที่สงางามดวย
6. เพื่อการอนุรักษและเผยแพร
นาฏศิลปเปนเอกลักษณอยางหนึ่งของชุมชน ในชุมชนหนึ่งๆ
มักมีการสืบทอด
และอนุรักษวัฒนธรรมทางนาฎศิลปของตนเอาไวมิใหสูญหาย
มีการสอนมีการแสดงและเผยแพรนาฏศิลปไทยใหทองถิ่นอื่น
หรือนําไปเผยแพรในตางแดน
 ใบงานที่ 1
1.

นักเรียนคิดวาการเรียนนาฏศิลปไดใหประโยชนตอนักเรียนบ
าง?
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................

2.

นักเรียนมีแนวคิดที่จะอนุรักษและเผยแพรศิลปวัฒนธรรมประ
จําชาตินี้อยางไร
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................
.............................................................................................
...................................................................