PROGRAM SZKOLENIA W ZAKRESIE OKRESOWYCH

KONTROLI PRZEWODÓW KOMINOWYCH - część I

mgr inż. Krzysztof Mozolewski

biegły sądowy m.inn w zakresie wentylacji oraz przewodów kominowych

rzeczoznawca budowlanego z listy Wojewody Małopolskiego, r
zeczoznawca Polskiego Zrzeszenia Inżynierów i Techników Sanitarnych,
rzeczoznawca ds. jakości i usług

Omówienie podstaw prawnych przeprowadzania okresowych kontroli przewodów

kominowych - w oparciu o normy, przepisy oraz uznane zasady wiedzy
współczesnej, a to między innymi:

PN-89/B-10425 Przewody dymowe ….. Wymagania techniczne i badania

przy odbiorze, ze zmianą z września 2019 roku

PN-EN 1443 Kominy. Wymagania ogólne.

PN-EN 13216 Kominy. Metody badań systemów kominowych wers ang

PN-EN 15287 Kominy przeznaczone do urządzeń z otwartą komorą

spalania wers ang

PN-83/B-03430 Wentylacja w budynkach mieszkalnych ..., ze zmianą AZ3

z roku 2000

PN- B-03434 :1999 Przewody wentylacyjne. Podstawowe badania i

wymagania

PN-EN 15251 Wentylacja budynków. zast. przez PN-EN 16798-1 wers. ang.

PN-EN 12599 Wentylacja budynków. Procedury badań ... – dotyczy

wentylacji mechanicznej, zast. wersją ang

PN-EN 14134 Wentylacja budynków, badania właściwości i kontrola

wykonania instalacji wentylacji mieszkań (badanie przy
zamkniętych oknach) zast. wersją ang

Ustawa o normalizacji z dnia 12 września 2002 roku.

Art. 5.
(...)
Stosowanie Polskich Norm jest dobrowolne.

Zakres stosowalności norm wynikający z daty powołania, przeznaczenia, itp., nie

powinien wykluczać możliwości oceny kominów skonstruwanych przed laty w
oparciu o zawartetam wymagania oraz procedury gwarantujące jedynie bezpieczne
użytkowanie kominów, należy wyjaśnić, iż dotychczas nie została opracowana norma

1
przeznaczona wyłącznie do oceny przewodów podczas okresowych kontroli,
zatem dobrowolność stosowania norm nie może oznaczać że można
posługiwać się własnymi „pomysłami” na procedury kontrolne, dobrowolność nie
oznacza, że nie należy posługiwać się uznanymi zasadami wiedzy współczesnej.

Zgodnie z intencją autorów kontrolujący nie został zobowjązany do

analizowania, kto jest odpowiedzialny za ujawnioną wadę, ale jej ujawnienie w
protokole pokontrolnym. Nie jest też prawdą, że kontrola dostępu powietrza
nie powinna interesować kominiarza, nie ma czegoś takiego jak okresowe
kontrole wentylacji, a ta bowiem ściśle związana jest z prawidłowym
funkcjonowaniem kominów, odpowiada za stan techniczny kominów i powinna
zosta oceniona podczas okresowych kontroli przewodów kominowych.

Ustawa Prawo Budowlane z dnia 7 lipca 1994 roku:

Art. 62.
1. Obiekty budowlane powinny być w czasie ich użytkowania poddawane przez właściciela lub
zarządcę kontroli:

1) okresowej, co najmniej raz w roku, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznego:

(...)
c) instalacji gazowych oraz przewodów kominowych (dymowych, spalinowych i wentylacyjnych);

(...)
Art. 70. 1. Właściciel, zarządca lub użytkownik obiektu budowlanego, na których spoczywają
obowiązki w zakresie napraw, określone w przepisach odrębnych bądź umowach, są obowiązani w
czasie lub bezpośrednio po przeprowadzonej kontroli, o której mowa w art. 62 ust. 1 pkt 1–4a,
usunąć stwierdzone uszkodzenia oraz uzupełnić braki, które mogłyby spowodować zagrożenie
życia lub zdrowia ludzi, bezpieczeństwa mienia bądź środowiska, a w szczególności katastrofę
budowlaną, pożar, wybuch, porażenie prądem elektrycznym albo zatrucie gazem.

2. Obowiązek, o którym mowa w ust. 1, powinien być potwierdzony w protokole z kontroli

obiektu budowlanego. Osoba dokonująca kontroli jest obowiązana bezzwłocznie przesłać
kopię tego protokołu do właściwego organu. Właściwy organ, po otrzymaniu kopii protokołu,
przeprowadza bezzwłocznie kontrolę obiektu budowlanego w celu potwierdzenia usunięcia
stwierdzonych uszkodzeń oraz uzupełnienia braków, o których mowa w ust. 1.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych jakim powinny

odpowiadać budynki ich usytuowanie z 12 kwietnia 2002 roku, z późn. zmianami – zawiera
wymagania pozwalające ocenić owy stan techniczny, a jakie dotyczą także
koniecznego warunku zapewnienia ciagów kominowych:

§ 140. 1. Przewody (kanały) kominowe w budynku: wentylacyjne, spalinowe i dymowe, prowadzone

w ścianach budynku, w obudowach, trwale połączonych z konstrukcją lub stanowiące konstrukcje
samodzielne, powinny mieć wymiary przekroju, sposób prowadzenia i wysokość, stwarzające
potrzebny ciąg, zapewniający wymaganą przepustowość, oraz spełniające wymagania określone w
Polskich Normach dotyczących wymagań technicznych dla przewodów kominowych oraz
projektowania kominów.

2
Krajowy Standard Kwalifikacji Zawodowych do zawodu kominiarz, rok 2007

W obecnym stanie prawnym Standardy te jakkolwiek nie są dokumentem

obligatoryjnym, funkcjonują na zasadzie dokumentu rekomendowanego przez
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej i mogą być wykorzystywane przez
zainteresowane osoby i instytucje do różnych celów, np. poradnictwa zawodowego,
dostosowania ofert pracy do kwalifikacji osób poszukujących pracy, oceny „luki
kwalifikacyjnej” osób bezrobotnych i poszukujących pracy, opracowania programów
staży i praktyk zawodowych w ramach przygotowania zawodowego, przygotowania
podstaw programowych kształcenia w zawodzie, programów kształcenia i
doskonalenia zawodowego, itp.

Zgodnie z w/w Standardem, do głównych zadań kominiarza zalicza się czyszczenie

przewodów kominowych (dymowych i spalinowych) wentylacyjnych, czopuchów,
trzonów kuchennych i pieców domowych, kominków, pieców rzemieślniczych i
przemysłowych, kotłów, kominów fabrycznych, do zadań kominiarza należy również
prowadzenie badań przewodów kominowych, wentylacyjnych, podejmowanie
decyzji dotyczących ich dalszej eksploatacji oraz zakresu napraw, a także
sporządzanie dokumentacji z przeprowadzonej kontroli technicznej i inwentaryzacji
przewodów kominowych dymowych, spalinowych i wentylacyjnych.

4. Zadania zawodowe

(...)
Z-13. Wykonywanie pomiarów ciągu przewodów kominowych z uwzględnieniem bezpieczeństwa
budowlanego i ochrony przeciwpożarowej.

5. Składowe kwalifikacji zawodowych

(...)
K-5. Diagnozowanie działania przewodów kominowych dymowych i spalinowych oraz instalacji
wentylacyjnych.

Przeporwadzajacy kontrolę nie może posługiwać się nie popartymi uznanymi

zasadami procedurami zmierzającymi jedynie do uproszczenia sobie obowjązków,
czy też uniknięcia „stwarzania problemów” zleceniodawcy – zarządcy budynku.

Z tego to zatem powodu normę tą wymienia środowisko kominarskie jako pdstawę

prawną - także podczas okresowych kontroli, do osób tych zaliczyć należy także –
samego współautora w/w Standardów – inż. Jana Budzynowskiego, w artykule pt.
„Okresowe kontrole kominów dymowych, spalinowych i wentylacyjnych w
budownictwie mieszkaniowym”, dostępnym na portalu:
www.kominypolskie.com.pl/wp -content / uploads/2016/06/J_Budzynowski_
Okresowa_kontrola_kominow.pdf:, czytamy:

3
Opracowanie autorstwa K. Michalika, zatytułowane „Kontrole okresowe stanu
technicznego budynków …”, wskazujące zakres kontroli przewodów kominowych,
poniżej niektóre fragmenty artykułu:

„Ocena stanu technicznego przewodów kominowych powinna obejmować sprawdzenie,

posiadania sprawnie działających urządzeń wentylacyjnych, w tym nawiewnych i wywiewnych w
pomieszczeniach, w których zainstalowane są urządzenia grzewcze (np. trzony kuchenne, piecyki
wody przepływowej, koły c.o., itp.)”

„Zakres kontroli … powinien obejmować … zapewnienie dostępu powietrza zewnętrznego

koniecznego do prawidłowego obiegu, cyrkulacji powietrza w lokalu, normowych ilości wymian
powietrza, wentylacji pomieszczeń”.

Na obowiązek skontrolowania stałego dopływu powietrza w zastanych warunkach

dopływu powietrza, jak również jednoznacznego określenia zagrożeń zawraca
między innymi uwagę autor artykułu zamieszczonego na łamach portalu instalator.pl,
Mirosław Antos, poniżej stosowny fragment:

4
(…)

(…)

(…)

(…)

Doświadczony kominarz powinien wiedzieć zatem, że jedynie okresowe wietrzenie

przed kąpielą nie zapewni ciągów po ich zamknięciu, w efekcie, tak
poinstruowany użytkownik, często jest też przekonany że może już okna pozamykać
i iść się kompać, gdy tymczasem po zamknięciu okien ciągi ustaną, nie zostanie
bowiem zapewniony przepływ powietrza, a zatem podstawowy warunek powstania
ciągun, tzw. efekt kominowy (ciąg, cug) - czyli zjawisko fizyczne polega na
powstawaniu spontanicznego przepływu cieplejszego gazu (np. powietrza) z
dołu do góry w kominach, efekt kominowy występuje też w szybach
wentylacyjnych, szybach wind, szybach kopalnianych i wielu innych miejscach
o pionowym układzie

Przewietrzanie może także „nie uruchomić” ciągów w wyziębionym wcześniej

ciągiem wstecznym – w kominie, komin w takim bowiem przypadku potrzebować
może czasu aby się wygrzać i umożliwić poprawny ciąg kominowy, czasu
jakiego może zabraknąć już ofierze przebywającej w łazience, mimo tego w
protokołach kontrolujący bardzo często zalecają owe przewietrzanie mieszkań
przed kąpielą, uchylanie okien, itp., oczywiście nie byłoby w tym nic złego, należy
wietrzyć mieszkania i to jak najczęściej, niemniej trudno na tym zawierzyć czyjeś
życie.

5
Z tegopowodu polska norma PN-89/B-10425, przewody dymowe, spalinowe i
wentylacyjne murowane z cegły w odpowiedzi na pojawiajace siena rynku okna
nowej generacji, ale pozbawine stałych urządzeń nawiewnych – wprowadzila
procedurę badania ciągów kominowych, w oparciu o którą – brak ciągu
kominowego w warunkach pozamykanych okien należy uznać za niesprawny
technicznie.

Środowisko kominiarskie zamiast posługiwać się w/w normą przeznaczoną dla

badania przewodów kominowych - bardzo chętnie posługuje się natomiast normą
przeznaczoną dla projektantów i wykonawców instalacji wentylacyjnych - PN-83/B-
03430 – Wentylacja w budynkach mieszkalnych zamieszkania zbiorowego i
użyteczności publicznej, która zanim pojawiła się szczelna stolarka – dopuszczała
doprowadzanie powietrza uchyłami kwater stolarki okiennej, a po jej nowelizacji
sprzed ponad 20 laty - w przypadku okien o wsp. infiltracji powyzej 0,5.

Ale i w przypadku tej nowelizacji środowisko zawodowe uznało że norma mija

się z prawdą, nawet okna o tym współczyniku nie gwarantują w praktyce
odpowiednich strumieni powietrza, a o czym mowa między innymi w Poradniku
Ośrodka Informacji - Technika Instalacyjna w Budownictwie, Warszawa 2000 rok
kwestionuje doprowadzenie powietrza jedynie oknami owsp infiltracji powyżej 0,5:

6
Posługiwanie się powyższą normą wentylacyjną miało zatem uzasadniać brak
konieczności zajmowania się dostępem powietrza zewnętrznego dla
funkcjonowania kominów podczas okresowej kontroli przewodów kominowych,
czemu przeczy zarówno zdrowy rozsądek, wyżej cytowane opinie środowisk
zawodowych, ale też zapisy Ustawy Prawo Budowlne, zgodnie z którymi – to do
kontrulującego należy ocena stanu technicznego komina, w tym ocena możliwości
uzyskania ciągówkominowych.

Co więcej, zgodnie z statystykami – w 95 % do zatruć tlenkiem węgla dochodzi

właśnie w mieszkaniach w których stolarka okienna pozbawina jest stałych
urzadzeń nawiewnych (nawietrzaków), bez względu na owy wsp. infiltracji, z tego to
powodu także norma PN-EN 14134 Wentylacja budynków, badania właściwości i
kontrola wykonania instalacji wentylacji mieszkań, o której zapominają kontrolujący –
podobnie, podczas kontroli sprawności wentylacji wskazuje na konieczność
pozamykania okien, w jakich to warunkach mieszkania także mogą być przecież
eksploatowane.