HPT BPT PT

PT-BPT-HPT mới và hiện đại nhất dành cho kì thi THPT Quốc Gia 2015.
Huỳnh Kim Kha

Những câu hệ của Huỳnh Kim Kha, Công phá kì thi Trung học Phổ Thông Quốc gia.

 x  4 y2 1  x  4  y y  x  3

1. 
   ( Châu Thanh Hải- ĐHKH Huế)
 x 2 ( y 2  1)  2 x  1  3 x 2  6 y 2  17

Điều kiện: x  3
Phương trình 1 tương đương:
y2  x  4  x  4 y2 1  y x  3  0
   
2 2
 x  4  y2 1  y  x  3 0
 x  4  y2 1  0 x  0
  2
 y  x  3  0 y  x 3
Thay y 2  x  3 vào phương trình 2 ta được

x3  2 x 2  2 x  1  3 x 2  6 x  1
 
3
 ( x  1)3  ( x  1)  3
x2  6 x  1  3 x2  6 x  1
Xét hàm số f (t )  t 3  t , t  R  f '(t )  3t 2  1. Suy ra f ( x  1)  f  3

x2  6x  1 
 x  1  3 x2  6 x  1
 x( x  3)( x  1)  0
x  0  y  3

  x  3  y  0
x  1 y  2

Vậy hệ phương trình trên có nghiệm ( x; y )  0; 3 ;  3;0 ; 1; 2 
Page 1
PT-BPT-HPT mới và hiện đại nhất dành cho kì thi THPT Quốc Gia 2015. Huỳnh Kim Kha
2. (5x  4) 3x  2  5 2  x  (6 x  1) x  3 ( Châu Thanh Hải- ĐHKH Huế)

2
Điều kiện:  x  2 . Phương trình tương đương:
3
(5 x  4) 3x  2  5 2  x  (6 x  1) x  3  0
 
3x  2  2  x  x  3 3x  3  3x  2 2  x  3x  2 x  3  0 
 3x  2  2  x  x  3  0

3x  3  3x  2 2  x  3 x  2 x  3  0
Ta có: 3x  2  2  x  x  3
x  1
 2 x  2 3x  2 2  x  x  3  
 x  25
 13
Ta lại có: 3x  3  3x  2 2  x  3x  2 x  3  0
 6 x  6  2 3x  2 2  x  2 3x  2 x  3
Suy ra 6 x  6   3x  2    2  x    3x  2   6 x  1 (Vô lí)
25
Vậy phương trình có nghiệm x  1; x 
13
Page 2
3. x  1  2 2 x  3  ( x  1)( x 2  2) (Đề thi thử ĐH Vinh 2014)
Nhận thấy x  1 thoả mãn phương trình.
Xét x  1 , phương trình tương đương
4   
x 1  2  2 
2 x  3  3  x3  x 2  2 x  12
4( x  3) 4( x  3)
   ( x  3)( x 2  2 x  4)
x 1  2 2x  3  3
 4 4 
 ( x  3)    ( x  1) 2  3   0
 x 1  2 2x  3  3 
4 4
Vì x  1 nên x  1  0; 2 x  3  1 . Suy ra   3
x 1  2 2x  3  3
4 4
Hay   ( x  1)2  3  0 .
x 1  2 2x  3  3
Do đó phương trình tương đương: x  3  0  x  3
Vậy phương trình có 2 nghiệm x  1 ; x  3
Page 3
4.  
x 2  5 x  4 1  x3  2 x 2  4 x . (Trích đề thi thử ĐH Vinh 2015)
 x  1  5
Điều kiện: x3  2 x 2  4 x  0  
 1  5  x  0
Bất phương trình tương đương: ( x 2  2 x  4)  3x  4 x( x 2  2 x  4)
TH1: 1  5  x  0 . Khi đó: x2  2 x  4  0;3x  0 . Hơn nữa hai biểu thức không đồng thời bằng 0.
Vì vậy ( x 2  2 x  4)  3x  0  4 x( x 2  2 x  4)
Suy ra 1  5  x  0 thoả mãn bất phương trình đã cho.
TH2: x  1  5 . Khi đó x2  2 x  4  0 . Đặt a  x 2  2 x  4  0; b  x  0 . Bất phương trình trở thành:
a2  3b2  4ab  (a  b)(a  3b)  0  b  a  3b
 x2  x  4  0
 1  17 7  65
 x  x  2x  4  3 x   2
2
 x
x  7x  4  0
 2 2
 1  17 7  65 
Vậy tập nghiệm của bất phương trình là S  
 ;    1  5  x  0
 2 2 
Page 4
4  x 2  2 3 x 4  4 x3  4 x 2  ( x  1)2  1  x
5.
(Trích đề thi thử ĐH Vinh 2015)
Điều kiện: 4  x  0  2  x  2
2
Phương trình đã cho tương đương : x  4  x  x  2 x  2 3 ( x  2 x)  2

2 2 2 2
(1)
   42 x
2
x  4  x2 4  x 2  4,
Ta có: với mọi x   2;2
Suy ra x  4  x  2, với mọi x   2;2

2
(2)
Dấu “=” ở (2) xảy ra khi x  0; x  2 .
Đặt t 
3
x 2  2 x . Điều kiện t   1;2 với mọi x   2;2
Khi đó VP (1) chính là f (t )  t 3  2t 2  2, t   1;2
t  0
 f '(t )  3t  4t  0   4
2
t 
 3
 4  22
Hơn nữa, ta lại có f (1)  1, f (0)  2, f    , f (2)  2
 3  27
Suy ra f (t)  2 với mọi t   1;2
Do đó: x 2  2 x  2 3 ( x 2  2 x)2  2  2 với mọi x   2;2 (3)

Dấu “=” xảy ra ở (3) khi x  0; x  2 .
Từ (2) và (3) chúng ta có nghiệm của phương trình (1) là x  0; x  2
Vậy phương trình trên có 3 nghiệm x  0; x  2
Page 5
2 x 2  30 xy  5( x  5 y ) 5 xy  50 y 2
6. 
 2 ( Trích Đề thi thử ĐH Hồng Quang 2015)

 2 x  y 2
 51
Điều kiện: xy  0
Hệ phương trình tương đương:

2 x  30 xy  50 y  5( x  5 y ) 5 xy
2 2
 2
2 x  y  51

2
2( x  5 y ) 2  10 xy  5( x  5 y) 5 xy


2 x  y  51

2 2
Do xy  0 không thoả mãn, từ phương trình (1) suy ra x  5 y  0 lại có xy  0 nên x  0; y  0

 x  5y 5 xy 5
   (1)
Hệ phương trình   5 xy x  2 y 2
 2 2
2 x  y  51(2)
x  5y
Đặt t   2, (vì theo BĐT Cosi x  5 y  2 5 xy )
5 xy
1 5
Phương trình (1) trở thành t    t  2  x  5 y  2 5xy suy ra x  5 y
t 2
Thế x  5 y vào (2) ta được: x  5; y  1
Vậy hệ phương trình có nghiệm ( x; y )  (5;1)
Page 6
7. 1  x 1  
2 x2  2 x  1  x 1  x x
(*)
(Huỳnh Kim Kha)
Điều kiện: x  0
Xét x  0 không là nghiệm phương trình.
Xét x  0 . Phương trình tương đương

x
x 1 1
 
2 x2  2 x  1  x  1  x x
 2 x2  2 x  1  x  1  x  x 1 1
 x2  x  x 1 1  2x2  2x  1  x  1 
x x  x 1 1  2x2  2x  1  x  1 
Suy ra  x  1 1   
2 x2  2 x  1  x  1  1  x  1  
2x2  2x  1  x  1
 2 x2  2 x  1  (1  x) x  1 (điều kiện x  1)
 2 x 2  2 x  1  (1  x) 2 ( x  1)
 x( x 2  3x  1)  0
x  0
3 5
 x
x  3  5 2
 2
3 5
Vậy phương trình có nghiệm x 
2
Page 7
 5 x3  xy 2
 x  y  3x( x  1)  2 y 3x  2 y
2

8.  (Bạn Bình Phương)
 2 y  x  3x  2 y 3  x  3
 y
3x  2 y 2
 x  0
Điều kiện: 2 y  x  
3x  2 y 3 y  0

5 x3  xy 2
PT (1)   3x( x  1)  2 y 3x  2 y 2  3x  y 2
x y
5 x3  xy 2
  y 2  3x 2 (*)
x y
x
Đặt t  0
y
5t 3  t
PT(*)   1  3t 2  (t  1)2 (2t  1)  0  t  1 (4)
t 1
x
PT (2)  2 y  x  3x  2 y 3  3  2
y
2 y  x  1  3x  2 y 3  1
Mà 2 y  x  3x  2 y 3 
2
2 y  x  1  3x  2 y 3  1
 2  y  x  y 2  1  2 y  x  y(5)
2
Từ (4) và (5), ta suy ra x  y
Dấu “=” xảy ra các bất đẳng thức khi x  y  1
Page 8
 29 x3  y 3 2 x3
 6 x 2  xy  3 y   3 2  x2  y 2 
9.  x y
2 2
( Bình Phương)
 x(4 y  x)  2( x  2 y )  x 3  17

Vì x  0 không là nghiệm nghiệm của hệ phương trình. Xét 2 khả năng:
4 y  x  0  x  4 y  0
Với x  0     x  4 y  2 x  4 y  0  x  0 (Loại)
 x  2 y  0 2 x  4 y  0
4 y  x  0
Với x  0    4y  x  x  4y  0  y  0
x  2 y  0
Khi đó ta có: 2( x  y )  ( x  y)  ( x  y)  0  2( x  y )  x  y ( Áp dụng BĐT Bunhiacopxki)
2 2 2 2 2 2
2 x3 2 x3  2 x 2  x 2 y  2 xy 2  y 3 y( x  y )2 2 x3
Ta lại có:  (2 x  y )    0   (2 x  y)
x2  y 2 x2  y 2 x2  y 2 x2  y 2
Khi đó :
29 x3  y 3
PT(1)   3 y  (2 x  y )  3( x  y )  29 x 3  y 3  (5 x  y )(6 x 2  xy )
6 x 2  xy
 29 x3  y 3  30 x3  5 x 2 y  6 x 2 y  xy 2
 x3  y 3  xy ( x  y )  0
 ( x  y )( x  y ) 2  0  x  y
17 17
Thay x  y vào (2) PT (2)  x 3  6 x  x 3  17  x  y
6 6
 17 17 
Vậy hệ phương trình có nghiệm ( x; y )   ; 
 6 6
Page 9
10. 
(2  y )  x  2 x  x   
xy  1
(Nguyễn Thanh Tùng)
2 x y  xy  2 x  y  3xy  8x  3 y  2
2 2 2 2
Điều kiện: y  0;0  x  2
2(2  y )( x  1)
PT (1) 
x  2 x
 x  xy  1 (3)
 (2  y )( x  1)  0
PT (2)  ( y  2)(2 x 2  7 x 1)  ( y  2) 2 ( x  1)  6 x(3  x) (4)
TH1: x  1; 2  2 x  7 x  1  0 mà VP(4)  0  y 2  0

2
Nên  3  x  1 (Vô lí)
TH2: x   0;1  2 x  7 x  1  0 mà VP(4)  0  y  2  0

2
Nên (2  y)( x  1)  0 (5)
Từ (3) và (5) ta suy ra y  2; x  1
Page 10
 3 xy  3x  2 y  6  2( x  2) y  2  3 xy  2 x  y  2  1
 (1)
11.  (Olympic toán 10 Nguyễn Du-Đắk Lắk)
 (2)
 2 x  1  y  3x  2  2 x y  7 x  7 x  6 x  0
3 2 3 2
1
Điều kiện: x  ; y  2
2
 
2
PT (1)  3 ( x  2) y  2  1  1  3 ( x  1)( y  2) (3)
Đặt a  x  1  0; b  y2 0
Từ (3), ta có: 3
(1  a)(1  b)2  1  3 ab2
1 1 1 a b b
1 3 . . 3 . . (4)
1 a 1 b 1 b 1 a 1 b 1 b
Áp dụng bất đẳng thức AM-GM, ta có:
1 1 1 a b b 1 1 2  1 a 2b 
3 . . 3 . .        1
1 a 1 b 1 b 1 a 1 b 1 b 3  1 a 1 b  3  1 a 1 b 
Dấu “=” xảy ra khi và chỉ khi a  b hay x  1  y  2  y  x2  2x 1
Thay y  x2  2 x  1 vào PT(2), ta có:
2 x  1  3 x 2  x  1  2 x 4  3x3  5 x 2  6 x  0
  2x 1 1    3

x 2  x  1  1  2 x 4  3x3  5 x 2  6 x  2  0
2( x  1) x( x  1)
   ( x  1)(2 x  1)( x 2  2)  0
2x 1 1
x  x  1  3 x 2  x  1  1
2 2
3
 
 2 x 
 ( x  1)    (2 x  1)( x  2)   0
2
 2x 1 1    3 x2  x  1  1
2
3 x2  x  1 
 
 x 1 y  2
2 x 1
Vì   (2 x  1)( x 2  2)  0 , x 
2x 1  1
x  x  1  3 x 2  x  1  1
2
3 2 2
Vậy hệ phương trình có nghiệm ( x; y)  (1; 2)
Page 11
 2 1 y2

 1  (1  x)(1  y ) (1  x)  (1  x) 
3 3

12.    3 3 (Ngón Chân Cái)
 2
 x  y  8( x  y )  12 xy  x(1  2 y )  y
2 2 2
1  x  1
Điều kiện: 
1  y  1
Ta có: 8( x2  y 2 )  12 xy  ( x  y)2  7( x  y)2  x  y
 x(1  2 y )  y  x 2  y 2  8( x 2  y 2 )  12 xy  x 2  y 2  x  y
 x 2  2 xy  y 2  0  ( x  y )2  0  x  y
Thay x  y vào phương trình 1 của hệ, ta có:
2  2 (1  x)(1  x)  2 1  x2
 (1  x)3  (1  x)3   
2   3 3
(1  x)  2 (1  x)(1  x)  (1  x)  3 2 1  x2
 (1  x)  (1  x) 
3

2   3 3

1
2
 1 x  1 x  
1  x  1  x 1  x  1  x2  1  x 
1
3

2  1  x2  

1
2

2 x 2  1  x2   1
3

2  1  x2 
1 1 1
 x 2 x y
3 6 6
 1 1 
 6 6
Page 12
13. 

  x y   x  y  1  2x y  1  2 y x  1  2 y (1)
 (2)
 x x  y  ( y  1) x  3 y  xy  3x  1 (Huỳnh Kim Kha)
4
Điều kiện: x  1; y  0
Áp dụng bất đẳng thức AM-GM: x  y  1  2 x( y  1)
  x y   x  y  1  2x y  1  2 xy( y  1)
PT (1) : 2 x y  1  2 y x  1  2 y   x y   x  y  1  2x y  1  2 xy( y  1)
 y x  1  y  xy ( y  1)
 y  xy  y  1  x( y  1)  0 
Ta có: y  0  xy  y  1  x( y  1)  0
 xy  y  1  x( y  1)
 xy  y  1  2 xy  y  xy  x
 x  1  y  2 y ( x  1)  0
 
2
 x 1  y  0  x 1  y  x  y  1
PT (2)  4 x x  y  4 x 4 x  3 y  4  xy  3x  1  4 x 2  8x  4
Áp dụng bất đẳng thức AM-GM:
2.2 x x  y  2( x2  x  y)  2 x 2  4 x  2 (3)
4.1. x . x . 4 x  3 y  1  x2  x2  ( x  3 y)  2 x 2  x  3 y  1  2 x 2  4 x  2 (4)
Lấy (3)+(4)  4 x x  y  4 x 4 x  3 y  4 x  8x  4
2
Dấu “=” xảy ra  x  1  y  0
Vậy hệ phương trình có nghiệm ( x; y )  (1; 0)
Page 13
3x 2  y 2  2 x  y ( x  1)  4 x 2 x  y

 2 14 xy  6 y 2 x3  y 3
 x   2 x
 9 x  xy  y 2
14. (Bạn BÌnh Phương)
2 x  y  0

Điều kiện:  14 xy  6 y 2
 x 2
 0
 9
14 xy  6 y 2 x3  y 3
Ta có: PT (2)  x2   x 2 0
9 x  xy  y 2
 x2 y  xy 2  y3  0
 y( x2  xy  y 2 )  0 (*)
Ta lại có PT (1) : 4 x  4 x 2 x  y  2 x  y  x  xy  y
2 2
 
2
 x 2  xy  y 2  2 x  2 x  y
 x 2  xy  y 2  0
Do đó, từ (*) suy ra y  0 kèm theo x  0 .
x3 2 1 y3 2 1
Ta có: 2  x  y ,  y  x
x  xy  y 2 3 3 x 2  xy  y 2 3 3
Biến đổi tương đương, ta có:
3x3  (2 x  y)( x2  xy  y 2 )  ( x  y)( x  y)2  0 (luôn dương vì x  y  0 không thoả mãn hệ pt)
14 xy  6 y 2 x3  y 3 9 x 2  14 xy  6 y 2 1
Xét PT(2), ta có: x  x  2
 2   ( x  y)
9 x  xy  y 2 3 3
 9 x 2  14 xy  6 y 2  2 x  y
 5( x  y ) 2  0  x  y
 x  2x  x x  1 y  1
  
2
Thay x  y vào PT(1), ta được: x  2 x  x
2

 x  x  2 x x  1  y  1
 9 9
1 1
Vậy hệ phương trình có nghiệm ( x; y )  (1;1);  ; 
9 9
Page 14
6 1 1
15.  
x4 2 x 2  3 2  x (Công phá kì thi THPT Quốc Gia)
2  x  0
 14
Điều kiện:  x
2  3 2  x  0
 9
2
Đặt t  2 x   x  t2  2
3
6 1 1
PT   
t 2 t
2
3t  2
t 2 t 2
2 2
  6
t 3t  2
t2  2 t2  2
 3 3  0
t 3t  2
t 2  3t  2 t 2  2  3 3t  2
  0
t 3t  2
 
2

t 2  3t  2 t  3t  2  3 t  3t  2
0

t 3t  2
3  t 2  3t  2 
t  3t  2 
2
t 2  3t  2 t  3t  2  0
 
t 3t  2
 3 
 1
  t 2  3t  2   
1 t  3t  2   0
t 3t  2 
 
 
3
1
Do t 
2 1
  t  3t  2
3 t 3t  2
t  1  2 x 1 x  2
 t 2  3t  2  0    
t  2  2  x  2  x  1
Vậy phương trình có nghiệm x  2; x  1
Page 15
113 3x3  4 x 2 y  2 xy 2  6 3 4( x3  y 3 )  17 x  6 y

16.  x (Bạn Bình Phương)
  4 y  3  2x  y  2x
 y
x  0
Điều kiện: 
y  0
( x  y )3
Áp dụng bất đẳng thức AM-GM: 6 4( x  y )  6 3 4.
3 3 3
( x  y )3
PT  17 x  6 y  11 3x  4 x y  2 xy  6 4.
3 3 2 2 3
4
 113 3x3  4 x 2 y  2 xy 2  6( x  y)
 11x  113 3x3  4 x 2 y  2 xy 2

 x  3 3x3  4 x 2 y  2 xy 2
 x3  3 x3  4 x 2 y  2 xy 2
 2 x3  4 x 2 y  2 xy 2  0
 2 x( x  y ) 2  0  x  y
4
x  3  x  2x 1
  
2 x  4 x  3  ( x  1)  0
4 x2  x  3
  ( x  1)  0
A
 4x  3 
 ( x  1)   1  0
 A 
 x 1 y 1
Vậy hệ phương trình có nghiệm ( x; y)  (1;1)
Page 16
 x( y 2  16)  7 x 2  5( x  y)  5  (1  2 y) 3  y(3x  7)  5

 4 x( x  y )  y  16  4( y  xy  4)  x  9( x  y )  64  0
2 2 2 2
17. (Ngón Chân Cái)
PT (2)  4 x( x  y)  y 2  16  4( y 2  xy  4)  x 2  9( x  y )2  64
Áp dụng bất đẳng thức Mincopxki, ta có:
VT  4 x( x  y )  y 2  16  4( y 2  xy  4)  x 2
 (2 x  y) 2  42  (2 y  x) 2  42  (2 x  y  2 y  x) 2  (4  4) 2  9( x 2  y 2 )  64  VP
Dấu “=” xảy ra khi và chỉ khi x  y
PT (1)  x3  7 x 2  16 x  5  (1  2 x) 3 3x 2  7 x  5
 ( x  2)3  x 2  4 x  3  (1  2 x) 3 (1  2 x)( x  2)   x 2  4 x  3
(*)
Đặt a  x  2; b  3 (1  2 x)( x  2)   x 2  4 x  3.
a 3  (1  2 x) b   x 2  4 x  3

(*)  
b  (1  2 x) a   x  4 x  3
3 2
 b3  a 3  (1  2 x)(a  b)
 (b a )(a 2  ab  b 2  1  2 x)  0
a  b
 2
 a  ab  b  1  2 x  0
2
b  3a 2  4  8 x
2

TH 1: a  ab  b  1  2 x  0   a   
2 2
0
 2 4
b  3( x  2) 2  4  8 x b  3 x 2  4 x  16
2 2
 
 a     0  a    0  PTVN
 2 4  2 4
TH 2 : a  b  3 (1  2 x)( x  2)   x 2  4 x  3  x  2
 x  3  y   3

 x  9 x  19 x  3  0  ( x  3)( x  6 x  1)  0   x  3  2 2  y  3  2 2
3 2 2
 x  3  2 2  y   3  2 2

Vậy hệ phương trình có ba nghiệm ( x; y)  (3; 3);(3  2 2; 3  2 2);( 3 2 2; 3 2 2)
Page 17

 x  y  8 xy  2 x  4 x  y  3
2

10( y  1)  x  y  2  14 x(1  y ) (Nguyễn Minh Thành)
18. 
2
x  0
Điều kiện: 
y  0
PT (1)  x  y  (2  x)  (3  2 y)  (2  x)(3  2 y)  2 x 2  6 xy  5 y  14 (3)
x 1 y 1
x  y  (2  x)  (3  2 y)  (2  x)(3  2 y)    (2  x) 2  (3  2 y) 2  1
2 2
2 x 2  8 y 2  7 x  23 y  30
(3)  2 x  6 xy  5 y  14 
2
2
 2 x  8 y  12 xy  7 x  13 y  2  0(4)
2 2
Mặt khác, ta có:

PT(2)  10 y2  14 xy 19 y 13x  8  0 (5)
Cộng vế theo vế (4)  (5)  2 x2  2 y 2  2 xy  6 x  6 y  6  0

 ( x  y  2) 2  ( x  1) 2  ( y  1) 2  0
x  y  2  0
 x  1
 x 1  0 
 y 1  0 y 1

Vậy hệ phương trình có nghiệm ( x; y )  (1;1) .
Page 18
19. x2  9 x  1  x 11  3x  2 x  3 ( Châu Thanh Hải- ĐHKH Huế)

Điều kiện :
Phương trình tương đương:
x 2  9 x  1  x 11  3x  2 x  3
 x 2  9 x  1  2 x  3  x 11  3x
 x 2  9 x  1  15 x 2  3x 3  12 x  9  2(2 x  3) x 11  3x
 3x3  14 x 2  3x  10  2(2 x  3) x 11  3x  0
  
11  3 x  1  
11  3 x  3 x 2  2 11  3 x  7  0
 10
  x 
11  3 x  1  0 3
 
 11  3 x  3  0 x  2
 3
Thay lại thấy thoả mãn .
Page 19
 2 x2  4 y 2  2 3
  4    ( x  y)  1

20.  xy  y x (Lệ Văn Đoàn)

 
2
 x  xy  3x  2( x  y  3)  x  y  3

Ta có: PT (1)  2 x  4 y  4
2 2
 2x  3 y  x( x  y) y  xy
 4 y 2  4 xy  2 x 2  3xy  2 (2 x 2  3xy)(4 y2  3xy)
Đây là dạng a  b  2ab  a  b  a  b

2 2 2 2
x  4y
Hay 4 y 2  4 xy  2 x 2  3xy  2 x 2  7 xy  4 y 2  0   (3)
 y  2 x
x  
2
Ta lại có PT (2)  x  y 3  xy  3x  2( x  y  3)  2( x  y  3)
 x  y  3  2 x( y  3)  2( x  y  3)
 x  y  3  2 x( y  3)  0
 
2
 x  y3 0
 x  y  3  x  y  3 (4)
 x  y  3  x  4
 
Từ (3) và (4), suy ra
 x  4 y   y  1
 x  y  3  x  1
 
  y  2 x   y  2
Thử lại, vậy hệ phương trình có nghiệm ( x; y )  (4;1)
Page 20
 1
 2  2 x  y  2( x  y  1)  3 y (2 x  1)
21.  (Bình Phương)
 
2 x  y  1  1
 x
1 2
Điều kiện: x  ;y 0. Ta có: PT (1)   4( x  y  1)  6 y(2 x  1)
2 2  2x  y
Áp dụng bất đẳng thức AM-GM, ta có: 6 y(2 x  1)  3( y  2 x  1)
2
  4( x  y  1)  3( y  2 x  1)
2  2x  y
 2 
  2   (2 x  y  1)  0
 2  2x  y 
 
 
 2
 (2 x  y  1)  1  0
 
 2  2x  y 1  2x  y


 
2
TH1: 2 x  y  1  1  0
2  
2x  y 1 2x  y 
 2x  y  0
 2  2  (2 x  y)  2 x  y   2 x  y   2 x  y  0  
 2 x  y  1
Ta thấy 2 x  y  0 ko là nghiệm của hệ  2 x  y  1  2 x  y  1. Suy ra 2 x  y  1
2
TH2: 2 x  y  1  1  0
2  
2x  y 1 2x  y 
 2  2  (2 x  y)  2 x  y   2 x  y   2 x  y  0  0  2 x  y  1  2 x  y  1
Với 2 trường hợp  2 x  y  1 . Thay 2 x  y  1 vào PT(2)
1 2x 1
PT (2)  2 x  2 2 x  1 
1  2x 1  2 2x 1  0
x x
2 x  1  0  1
  x  y0
  2
 2x 1  2  1 
 x x  1 y  1
1 
Vậy hệ phương trình có hai nghiệm ( x; y )   ;0  ; 1;1
2 
Page 21

2  x( x  y )  x  y
2 2 2
22.  (Huỳnh Kim Kha)

 y ( x  y )  ( x  y  1) x  y  2( x  1)

PT (1)  2  y 2  x2  x( x  y)2
Thay vào PT(2), ta có:
 PT (2)  y ( x  y )  ( x  y  1) x  y  2 x  y 2  x 2  x ( x  y ) 2
 y ( x  y )  ( x  y  1) x  y  ( x  y )( x  y )  x( x  y ) 2  2 x
 x( x  y )  x( x  y ) 2  2 x  ( x  y  1) x  y  0
 x ( x  y )  ( x  y ) 2  2   ( x  y  1) x  y  0
 x( x  y  1)( x  y  2)  ( x  y  1) x  y  0
 ( x  y  1)  x( x  y  2)  x  y   0
x  y  1

 x( x  y  2)  x  y  0
Ta lại có: PT (2)  2 x  y( x  y)  ( x  y  1) x  y  2
 x( x  y )  y ( x  y )  ( x  y  1) x  y  2  x  y  0
 ( x  y)2  ( x  y) x  y  2  0
Đặt x  y  a  0  a 4  a3  2  0  (a  1)(a3  2a 2  2a  2)  0
Do a3  2a 2  2a  2  0, a  0  a  1  x  y  1  y  1  x
Thay y  1  x vào PT(1), ta có:
PT (1)  2  x  x 2  (1  x) 2
1 4
x y
3 3
 1 4 
 3 3
Page 22
 
x 2
 x  1 2 
1
x 
1
x 
1
  x2   2  x  1  4 x 2 x   3
x
23. (Quyền Nguyễn)
 1
2  x  0

Điều kiện:  x  1  0
 1
2 x   3  0
 x
 1
a  2   0 (2 x  1)( x  1) 1
Đặt  x  ab   2x   3
b  x  1  0 x x

PT  ( x2  b2 )a  ( x2  a 2 )b  4abx(*)
Áp dụng bất đẳng thức Cosi, ta có:
 x2  b2  0
  ( x 2  b 2 )a  2 x ab  2 xab
a  0
 x2  a2  0
  ( x 2  a 2 )b  2 x ab  2 xab
b  0
Cộng lại, ta có VT (*)  VP(*)
1 5 1 5
Dấu “=” xảy ra  x  a  b  x  , mà x  0  x 
2 2
1 5
Vậy phương trình có nghiệm x 
2
Page 23
 y 3  x  9 2 x  5  3 xy 3  9 x  4  10
24.  (Chiều Thu Thị Phạm)
 y  1  2 y  xy  x 2  2 y 2  2( y  2) x  10 y
5
Điều kiện: x  ; y  1;2 y  xy  x 2  0;2 y 2  2( y  2) x  10 y  0
2
Theo bất đẳng thức Bunhiacopxki: a  b  2(a 2  b2 )  y  1  2 y  xy  x 2  2  3 y  xy  x 2  1
Ta cần chứng bất đẳng thức sau: 2  3 y  xy  x 2  1  2 y 2  2( y  2) x  10 y
 ( x  y  1)2  0
Suy ra bất đẳng thức luôn đúng  y  1  2 y  xy  x 2  2 y 2  2( y  2) x  10 y
Dấu “=” xảy ra khi và chỉ khi x  y  1
Thay x  y  1 vào PT(1):
PT (1)  y 3  y  11  3 y 4  y 3  9 y  13  9 2 y  7  0
  y 3  11y  14    3
 
y 4  y 3  9 y  13  y  3  9 y  2 y  7  0 
 
 y2 
  y2  2 y  7  y  2 
9
 0
   
2
 3
y  y  9 y  13  ( y  3) y  y  9 y  13  ( y  3)
4 3 3 4 3 2 y 2 y 7 
 
y2 y2  2 y  2 3y  4
Ta có: y  2   y2  0
  y 3 y 3
2
3
y 4  y 3  9 y  13  ( y  3) 3 y 4  y 3  9 y  13  ( y  3) 2
y2 9
 y2  0
  y  2y  7
2
3
y 4  y 3  9 y  13  ( y  3) 3 y 4  y 3  9 y  13  ( y  3) 2
 y 2  2 y  7  0  y  1  2 2 do y  1  x  2  2
Vậy hệ phương trình có nghiệm ( x; y )  2  2;1  2 2  
Page 24
4 x 2  8 y 2  10 x  9 y  y 6( x  1)  5

25.  x2  1 1 x(1  y ) (Châu Thanh Hải)
 1  x   x( y 2  1)  
 x y y
 x   0;1
Điều kiện: 
 y   1;0 
1 x x2  1 y2 1 1 y
Ta có: PT (2)   2
 2
 
x x y y
 1 x 1  y   x2  1 y2 1 
      0
 x y   x2 y 
yx ( x  y )( x  y )
xy x2 y 2
  0
1 x 1 y x 2
 1 y 2
 1
  
x y x2 y
 x y 
 
yx  1 x.( y ) 0
 . 
xy  1  x x 2
 1 y 1
2
1  y 
   
 x2 y 
 x y
 y  x  0  x  y
Thay x   y vào PT(2), ta có: PT (2)  12 x 2  19 x  5   x 6( x  1)
 x 12 x 2  19 x  5   0


12 x  19 x  5   x (6 x  6)
2 2 2
 x 12 x 2  19 x  5   0

(2 x  1)(3 x  5)(24 x  25 x  5)  0
2
 1 1
 x   y 
2 2

 25  145 25  145
 x  48
 y
48
 1 1   25  145 25  145 
Vậy hệ phương trình có nghiệm ( x; y )   ;  ;  ; 

2 2  48 48 
Page 25
 y 2  y  1  x  6  4 x  6  x  6  x 2  x  1  xy ( x  1)  y 2 y  1  1

26.  (Trường THPT Cờ Đỏ)
 

 x ( y  1)  7 x  2  x  6 y  28
2 2 3 2 2
 x  6
Điều kiện: 
y  0
PT (1)  y 2  y  1  x  6  4 x  6  x  6  x 2  x  1  x 2 y  xy  2 y  y  1
 y 2  y  1  x  6  ( y  1)   4

x  6  y  x  6  x 2  x  1  x 2 y  xy  y
 y2  y 1 x  6  ( y  1)    4
x6  y x 2
 x  1  x6  y 0 
Ta có: y  y  1  x  6  ( y  1) 
2 x6  y

 4
x6  y  4
x6  y 
y2  y 1 x  6  y 1 y2  y 1 x  6  y 1
x6  y   4
x6  y  4
x6  y 
 x6  y 
   
4
 PT (1)  4
x6  y   1   x 2  x  1 4
x6  y 0
 y2  y 1 x  6  y 1 
 
x6  y
 
4
Do  1   x 2  x  1 4
x6  y 0
y  y 1 x  6  y 1
2
Nên  4 x  6  y  0  x  6  y2
Thay x  6  y 2 vào PT(2), ta có:
PT (2)  x3  5 x 2  7 x  8  3 x 2  6 x  8
 
3
 ( x  2)3  ( x  2)  x2  6x  8  3 x2  6x  8
 
    1  0
2
 x  2  3 x 2  6 x  8  ( x  2) 2  ( x  2) 3 x 2  6 x  8  3
x2  6x  8

x  0  y   6

 x  2  3 x 2  6 x  8  x 3  5 x 2  6 x  0   x  3  y   3
 x  2  y  2

Vậy hệ phương trình có ba nghiệm ( x; y )  (0; 6);(0;  6);( 3; 3);( 3; 3);  2; 2 ;( 2; 2)
Page 26
 xy  ( x  y )( xy  2)  x  y  y

27. 

( x  1) y  xy  x(1  x)  4 
Điều kiện: x, y  0
PT (1)  xy  ( x  y )( xy  2)  y  x  y  0
xy  ( x  y )( xy  2)  y 2 x y
  0
xy  ( x  y )( xy  2)  y x y

( x  y)  xy  2  y  
x y
0
xy  ( x  y )( xy  2)  y x y
 xy  2  y 1 
 ( x  y)   0 (3)
 xy  ( x  y )( xy  2)  y x y
 
4
Ta lại có: PT(2)  y  xy   x2  x
x 1
4
Ta cần đi chứng minh:  x 2  x  2  ( x  1)2 ( x  2)  0 (luôn đúng)
x 1
xy  2  y 1
 y  xy  2  xy  2  y   0
xy  ( x  y )( xy  2)  y x y
Nên (3)  x  y
Thay x  y vào PT(2), ta có: PT (2)  ( x  1)(3x  x 2 )  4
x  1 y  1
  1  17 1  17
x  y
 4 4
 1  17 1  17 
Vậy hệ phương trình có nghiệm ( x; y )  (1;1); 
 4 ; 4 
 
Page 27
( x  y )3  4 xy ( x  y )  8 xy 2( x 2  y 2 )

28.  x y
 x y  
4 4
 y x
Điều kiện: xy  0
VT (1)  0
Xét x, y  0    HPTVN .
VP(1)  0
Do đó: x; y  0
PT (1)  ( x  y )3  4 xy ( x  y )  8 xy 2( x 2  y 2 )  8 xy( x  y)
( x  y)2
 ( x  y )( x  y ) 2  8 xy
2( x 2  y 2 )  x  y
 8 xy 
 ( x  y)2  x  y  0
 2
 2
  
 2( x y ) x y 
x  y

 8 xy
x y  0(*)
 2( x  y )  x  y
2 2
Áp dụng bất đẳng thức Bunhiacopxki, ta có: x  y  2( x  y )

2 2
8 xy 2( x  y) 2  8 xy 2( x  y) 2
 VT (*)  x  y    0
2( x  y) 2( x  y) 2( x  y)
Dấu “=” xảy ra  x  y
Thay x  y vào PT(2), ta được x  y  4 2
Vậy hệ phương trình có nghiệm ( x; y)   4

2; 4 2 
Page 28

 4 x  3xy  7 y  4( x  5 xy  6 y )  3x  2 xy  y
2 2 2 2 2 2
29. 
3x  10 xy  34 y  47

2 2
PT (1)  4 x 2  3 xy  7 y 2  3 x 2  2 xy  y 2  4( x 2  5 xy  6 y 2 )  0
x 2  5 xy  6 y 2
  4( x 2  5 xy  6 y 2 )  0
4 x  3xy  7 y  3 x  2 xy  y
2 2 2 2
 
  x 2  5 xy  6 y 2  
1
 4  0
 4 x 2  3xy  7 y 2  3 x 2  2 xy  y 2 
 
 x  5 xy  6 y  0
2 2
 x  6 y

x  y
TH 1: x  y
PT (2)  47 x 2  47  x  1  y  1
TH 2 : x  6 y
47
PT (2)  3.(6 y) 2  10.(6 y ) y  34 y 2  47  82 y 2  47  y  
82
 47 47   47 47 
Vậy hệ phương trình có nghiệm ( x; y )  (1;1);( 1;  1);
 82 ; 82  ;  82 ;  82 
   
Page 29
 3 3
 xy  2 y  x  1 
 5 y  x

8 x  2 13  x  y  15 x  3 y  38
30.  (Thạch’s Jr)
 xy  2 y  0
x  0

Điều kiện: 
5  y  x  0
13  x  y  0
x y2
Áp dụng bất đẳng thức AM-GM, ta có: xy  2 y  y ( x  2) 
2
3 3 x y2
  x 1 
5 y  x 2
 ( y  x  4) 5  ( y  x)  6 3
Xét hàm số: f ( y  x)  ( y  x)  4 5  ( y  x)
 f '( y  x)  0  y  x  2
 f ( y  x)  f (2)  6 3  VP
Dấu “=” xảy ra  y  x  2

a  x
Đặt  (a  0; b  0) . Phương trình (2) trở thành:
b  13  x  y

12a 2  8a  2b  3b 2  1  0
 (6a  3b  1)(2a  b  1)  0
 2a  b  1  0
Hay 2 x  13  x  y  1  0
Thay y  x  2 vào PT(2), ta có:
2 x  1  11  2 x
 5  3x  2 x
 x 1 y  3
Page 30
 x 2  x  y 3 x  y  y

 4 ( x  2)(4  x)  4 y  1  4 3  y  6( y  1) 3x  x  30
3
31. 
 x2  x  y  0

Điều kiện: 2  x  4
1  y  3

Xét x   y không là nghiệm của hệ phương trình.
PT (1)     x  x  y  y  0
x2  x  y 3 x  y  x2  x  y  2
 x  x  y  x  y  1   x  x  y  y   0
2 3 2
x  y 1 ( x  y  1)( x  y )
 x2  x  y  0
 
2
3 x y  3 x  y 1 x2  x  y  y
 
x2  x  y x y
  x  y  1   0
 x  x  y  y 
 
2

2
3 x  y  3 x  y 1
 
x2  x  y x y
 x  y  1 (Do  0)
 
2
3 x y  3 x  y 1 x x y  y
2
Thay x  y  1 vào PT(2), ta có:
PT (2)  4 ( x  2)(4  x)  4 x  2  4 4  x  6 x 3x  x3  30(*)
 x24 x
 4 ( x  2)(4  x)   1(3)
 2

6 x 3x  2 27 x  x  27(4)
3 3
Áp dụng bất đẳng thức Bunhiacopxki, ta có:
4
x2  4 4 x  2  
x  2  4  x  2 2  x  2  4  x   2(5)
Lấy (3)  (4)  (5)  VT (*)  VP(*)
x  2  4  x

Dấu “=” xảy ra   x3  27  x 3 y  2

 x2  4 x
Page 31
  1  x  2y  3
( x  y  2) 2   1  7 x y
  x  y 1  y 1

x y
4
 
 x  y  4 x 1  y 1  x  y  6  y 1
32. 
Điều kiện: x  y  1
x y2 x y
Ta có: PT (1)  ( x  y  2) 2.   4 x y (3)
x  y 1 y 1
Đặt t  x  y  1  1
x y 2(t  1)3
PT (3)   3t  (4)
y 1 t
x y 2(t  1)3
(4)   3t   3 t  44 t
y 1 t
1
Xét hàm số: f (t )  3  t  4 4 t , t  1  f '(t )  1   0, t  1
4 t3
4
Suy ra f (t ) là hàm đồng biến  f (t )  f (1)  0, t  1
x y
 0 x y 0 x y
y 1
Kết hợp với điều kiện  x  y
Thay x  y vào PT(2), ta có:
PT (2)  2 x  6  8 x  1  0
 ( x  3) 2  16( x  1)
 x 2  10 x  25  0
 x 5 y 5
Page 32
 x 8 y  5  y 8 x  5  4 24  x 2  y 2  4 

33.  (Trích Lovebook)
11x  6 xy  3 y  12 x  4 y
2 2
5 5
Điều kiện: x  ; y 
8 8
Ta có: x 8 y  5  y 8 x  5  x x 8 y  5   y y 8 x  5  (*)
(*)  ( x  y) 16 xy  5( x  y)   ( x  y)  4( x  y) 2  5( x  y) 
Và 4 24  x 2  y 2  4   4 4.(1  1  4)  x 2  y 2  4   4 4( x  y  2)2  2  x  y  4 
Phương trình (1) trở thành:
PT (1)  ( x  y )  4( x  y ) 2  5( x  y )   2  x  y  4 
 ( x  y ) 2  4( x  y )  5  2  x  y  4 
  x  y  2   4( x  y ) 2  3( x  y )  4   0
 x y  2 (3)
Đặt t  x  y  2  y  t  x . Phương trình (2) trở thành:
PT (2)  11x 2  6 x(t  x)  3(t  x) 2  12 x  4(t  x)

 20 x 2  4(3t  4) x  3t 2  4t  0
Để phương trình có nghiệm  '  4(3t  4)  20 3t  4t  0

2 2
 
4
 t 2
3
(4)
4
  x y  2
3
Từ (3) và (4) suy ra x  y  2 .
Dấu “=” xảy ra  x  y  1
Page 33
4 x3  4 x 2  7 x   3 y 2  6 y  4  3 y 2  6 y  7

 
34. 
 x  3x  x   y  1  3  8   x  y  2 y   7  x  y  2 y 
3 2 2 2 2 2 2 2 2

Ta có: 3 y 2  6 y  4  3 y 2  6 y  7  3( y  1) 2  1 3  y  1  4  2
2
PT (1)  4 x3  4 x 2  7 x  2
 ( x  2)(2 x  1) 2  0
 x2
   7  x2  y 2  2 y   8
2
Ta lại có: x 2  y 2  2 y
  x 2  y 2  2 y  1 x 2  y 2  2 y  8 
  x 2   y  1   x 2   y  1  3  x 2   y  1  3
2 2 2
     
PT (2)  x 2 ( x  3)   x 2   y  1   x 2   y  1  3
2 2
   
 x 2   y  12   x 2   y  12  3  x 2  x  3  x 2 ( x  3)  VT
   
x  2
Dấu “=” xảy ra  
y 1
Page 34
 5 y3
  ( x  y ) 2  x 2  10
35.  x 2  3
 y 2 y  2 x  5 x 2  15

5 x 2  15  0
Điều kiện: 
 y  2x  0
y 4 ( y  2 x)
PT (2)  y ( y  2 x)  5( x  3)  x  3 
4 2 2
y 4 ( y  2 x)
Thay x 2  3  vào PT(1), ta có:
5
25 y 3 25 y
PT (1)   ( x  y ) 2  x 2  10   y ( y  2 x)  10
y ( y  2 x)
4
y ( y  2 x)
  y 2  2 xy   10  y 2  2 xy   25  0   y 2  2 xy  5   0
2 2
5 y
 y 2  2 xy  5  x 
2y
5 y
Thay x  vào PT(2), ta có:
2y
2
 5 y 
PT (2)     y 3
3
 2y 
 ( y  1)  4 y 3  4 y 2  15 y  25   0
 y 1  0
 3
 4 y  4 y  15 y  25  0
2
Với y  1  x  2
Với 4 y3  4 y 2  15 y  25  0
Ta đi chặn điều kiện y.
y 2  2 xy  5
 ( x  y)2  x 2  5
 x 2  10  ( x  y ) 2  5
5 y3
 5 y 0
x2  3
 PTVN
Page 35

3 y (2 x  y )  x (5 y  4 x )  4 y
3 2 2 2 2
36.  (Trích đề thi thử số 1- Đặng Thúc Hứa)


 2  x  y  1  2  x  y 2
Điều kiện: x  2; y  1; y 3 (2 x  y)  0; x 2 (5 y 2  4 x 2 )  0
Áp dụng bất đẳng thức của AM-GM, ta có:
y 2  2 xy  y 2
 y 3 (2 x  y )  y 2 (2 xy  y 2 )   xy
2
x 2  5 y 2  4 x 2 5 y 2  3x 2
 x 2 (5 y 2  4 x 2 )  
2 2
5 y 2  3x 2
 3 y (2 x  y)  x (5 y  4 x )  3xy 
3 2 2 2
5 y 2  3x 2
Từ PT(1) ta có: 4 y 2  3xy   3( x  y )2  0  x  y
2
Thay x  y vào PT(2), ta có: PT (2)  2  x  x  1  2  x  x 2 (*)
Từ PT(*), ta có: 2  x  x  1  0  x2  x  2  0  x  1
  
PT (*)  x 2  x  1  x  1  2  x  x  x  1  0 
x2  x 1 x2  x 1
 x2  x 1   0
x 1  2  x x  x  1
 
  x 2  x  1 1 
1 1
 0
 x 1 2  x x  x  1 
 x2  x 1  0
 1 5 1 5
x  y
 2 2
 1 5
x  (l )
 2
 1 5 1 5 
Vậy hệ phương trình có nghiệm ( x; y )  
 2 ; 2 
 
Page 36
 x 2  y  2 x 2 y  y  3

37.  2 3x 2  3 y  5
 x  y 
 2 x2  y  2
Điều kiện: x2  y  2  0; x 2 y  y  0
3x 2  3 y  5
Lấy (1)  (2)  2 x  2 x y  y  3 
2 2
2 x2  y  2
 3x 2  3 y  5 
 


 x 2  1  2 y ( x 2  1)  y   x 2  y  2 
2 x 2
 y  2
0


 x2  y  2 x2  y  2 3 x2  y  2 
 
2
1
 x2  1  y       0(*)
 2 x 2  y  2 2 2 2 
  0
2
Ta có: x2  1  y
1 x2  y  2 x2  y  2 1 x2  y  2 x2  y  2 3 x2  y  2
   33 . . 
2 x2  y  2 2 2 2 x2  y  2 2 2 2
VT (*)  0  VP(*)
 x2  1  y
  x  1  y
2
Do đó dấu “=” xảy ra   1 x  y2   2

2  y  x2  1
   x  y  2  1
 2 x 2
 y  2 2
Thay y  x 2  1 vào PT(1), ta có:
1  2( x2  1)  1  x2  0  x  0  y  1
Page 37
 5 y3
 2  ( x  y ) 2  x 2  10
 x  3
 y 2 y  2 x  5 x 2  15
38.  (Nguyễn Đại Dương)
 y  2x  0
Đều kiện: 
x  3  0
2
 5 y2 
Ta có: PT(1)  y   y  2 x   10  y  0
 x 3
2

 5 y y 2
 
2
   y  y  2x  10
 x 2  3 
Hệ phương trình tương đương: 
 5 x2  3
 y  y  2 x  
 5y y
 y  y  2x   a  0

Đặt  5 y y . Hệ phương trình trở thành:
 2  b  0
 x  3
 25 2
a 2  b 2  10   b  10
  b2 25 2
HPT   5   . Mà  b  10  b  5  a  5
a  a  5 b2
 b 
 b
Với a  5; b  5 , ta có hệ phương trình:
  5  y2 
2
y    3 ( y  1)  4 y  3 y  3 y  25 y  25   0
3 4 3 2

 y  x  3   x  2
3 2
  2y   
 2 5  y 2
 y  2 xy  5  5  y2 x  y 1
 x   2 y
 2y
Vậy hệ phương trình có nghiệm ( x; y )  (1; 2)
Page 38
2 2

39. 12 x  5 x  17  3 x  x  6x 
17
x
7 (Moon.vn)
6 x 2  7 x  17
Điều kiện: 0 x0
x
Cách 1:
Ta có: BPT  12 x 2  5x  17  3( x  1) 6 x3  7 x 2  17 x
 12 x 2  5 x  17   9  x  1  6 x 3  7 x 2  17 x 
2 2
 144 x 4  120 x3  433x 2  170 x  289  9  6 x 5  5 x 4  9 x 3  27 x 2  17 

 54 x5  99 x 4  201x3  190 x 2  323x  289  0
  x  1  54 x 4  45 x3  156 x 2  34 x  289   0
  x  1  x 2  54 x 2  45 x  50   106 x 2  34 x  289    0
 x 1  0
 x 1
Vậy bất phương trình có nghiệm x  1
 17 
Cách 2: Ta có : BPT  (1  x)(9 x 2  9 x  17)  3( x 2  x)  3x  1  6 x   7   0
 x
 
( x  1)(9 x 2  9 x  17)
 (1  x)(9 x 2  9 x  17)  3( x 2  x). 0
 17 
x  3x  1  6 x   7 
 x 
 
 3( x  1) 

 (1  x)(9 x  9 x  17) 1 
2
0
 17 
 3x  1  6 x   7 
 x 
Do 9 x2  9 x  17  0 .
 17 
 (1  x)  6 x   7  2   0
 x 
17
Do 6x  7 2  0
x
 1 x  0  x  1
Vậy bất phương trình có nghiệm x  1
Page 39
 x  2 y  1  3 y  2  y  2
40.  (Thạch’s Jr)
( x  y )  y  13 y  y  1  11x  15
3 2 4
x  2 y  0
 x  2 y  0
Điều kiện: 3 y  2  0  
 y4 1  0 y 1

Ta có: PT (1)  x  2 y  y  2  3 y  2 1
x y2 3( y  1)
 
x  2y  y  2 3y  2 1
  x  y  2  y  1  0
TH1: x  y  2  0  y  1
Mặt khác, từ điều kiện ta có: y  1
Dấu “= xảy ra  y  1  x  1
TH 2 : x  y  2  0  y  1
Ta có: PT (2)  ( x  y)  11( x  y)  ( y  1)  4 y  1  14

3 2
Ta có đánh giá như sau: ( x  y)  11( x  y)  ( y  1)  4 y  1  ( x  y)  11( x  y)

3 2 3
 ( x  y )3  11( x  y )  14  0
  x  y  2  ( x  y )2  2( x  y)  7   0
Do x  y  2  ( x  y)2  2( x  y)  7  8  7  0
 x y  2
Mà theo điều kiện ta có: x  y  2
Dấu “=” xảy ra  x  y  2 và x  y  1
Page 40
41. 5x2  8x  32  2  3x2  24 x  3x2  12 x  16 (Trích đề 50+2 của mathlinks- Đặng Thành Nam)
Điều kiện: 0  x  8
BPT  5 x 2  8 x  32  3 x 2  24 x  3 x 2  12 x  16  2  0
8 x 2  32 x  32 3x 2  12 x  12
  0
5 x 2  8 x  32  3 x 2  24 x 3 x 2  12 x  16  2
8( x  2) 2 3( x  2) 2
  0
5 x 2  8 x  32  3 x 2  24 x 3 x 2  12 x  16  2
 8 3 
 ( x  2) 2   0
 5 x  8 x  32  3 x  24 x 3 x 2  12 x  16  2 
2 2
8 3
Do  0
5 x  8 x  32  3x  24 x
2 2
3x  12 x  16  2
2
 ( x  2)2  0  x  2
Vậy bất phương trình có nghiệm
Page 41
2 x  2 y  2 x  3  ( x  1) y  1  x 2

42.  (Trần Quốc Việt)
(1)
 3 xy  2 x  3 y  2( x  3) y  1  6  3 xy  2 y  x  2  1 (2)
x  0; y  2 x  3  0; y  1  x 2  0
Điều kiện:
 
2
PT (1)  3 ( x  3) y  1  1  1  3 ( x  2)( y  1)
(3)
Đặt a  x  2  0; b  y 1  0
Từ (3), ta có: 3
(1  a)(1  b)2  1  3 ab2
1 1 1 a b b
1 3 . . 3 . . (4)
1 a 1 b 1 b 1 a 1 b 1 b
1 1 1 a b b 1 1 2  1 a 2b 
3 . . 3 . .        1
1 a 1 b 1 b 1 a 1 b 1 b 3  1 a 1 b  3  1 a 1 b 
Dấu “=” xảy ra khi và chỉ khi a  b hay x  2  y  1  y  x2  4x  3
Thay y  x 2  4 x  3 vào PT(2), ta có:
Page 42
PT (2)  2 x  2 x 2  2 x  ( x  1) 4 x  4
 
2
 x  x2  2x  ( x  1) 2 ( x  1)
 x 2  3x  2 x x  2  x3  3x 2  3x  1
 x3  2 x 2  1  2 x x  2  0
 x 2 ( x  2)  2 x x  2  1  0
 
2
 x x  2 1  0
 x x  2 1
 x3  2 x 2  1  0
 ( x  1)  x 2  x  1  0

 x  1(loai )

1  5 53 5
 x  y
 2 2

 x  1  5  y  5  3 5
 2 2
Page 43

( x  7 y ) x  ( y  7 x) y  8 2 xy( x  y )
 2
43.

 x  3 y 2  y  2 x  7  2 x  y  2  10  3x  y  8 x 2
(Trần Quốc Việt)
Ta thấy x  y  0 không là nghiệm của hệ phương trình, ta có:
PT (1) 
x
y

y
x
7  
x  y  8 2( x  y )

a  x a 2 b2
Đặt  (a; b  0) . Phương trình trở thành:   7(a  b)  8 2(a 2  b2 )
b  y
 b a
1 1 8 
 ( a  b) 2    0
a b 2
 2
  
 2( a b ) a b 
Áp dụng bất đẳng thức Cô si-Svac và bunhiacopxki, ta có:
1 1 4 8 8
   
a b a  b (a  b)  (a  b) 2(a  b2 )  a  b
2
Dấu “=” xảy ra  a  b Hay PT (1)  a  b  x  y

Thay x  y vào PT(2), ta có: PT (2)  4 x 2  x  7  x  2   4 x 2  x  7  x  2  10  4 x  8 x 2
  4x2  x  7  x  2  2 x  4  2  4 x2  x  7 
  4x2  x  7   
x  2  2  2( x  2)
2( x  2) 2  x  2   4  2  x2 2  x2 2 2

 4 x2  x  7 
x2 2
 
x22

x22
 x2 2 
 4 x2  x  3  2 x  2
3
Điều kiện: x  1  x 
4
Page 44
 16 x 4  x 2  9  8 x 3  24 x 2  6 x  4 x  8
 16 x 4  8 x 3  23x 2  2 x  1  0
 ( x  1)(4 x  1)(4 x 2  5 x  1)  0
 x  1  y  1

 x  1 (loai )
 4
 
 x  5  41  y  5  41
 8 8

 x  5  41 (loai )
 8
 5  41 5  41 
Vậy hệ phương trình có nghiệm ( x; y )  (1;1); 
 8 ; 8 
 
Page 45
 x  y  2 3  x  y  y  ( x  1) 2  2  4 y  x  1  5


 
 2 xy  ( y  2 x) x  2 xy  4  y  x  2 x  x
44.  (Trần Quốc Việt)
Điều kiện: x  0  y  1

Ta có: PT (2)  2 xy  ( y  2 x) x  2 xy  4  2 x   yx  x 0

 
2 xy  ( y  2 x) x  2 xy  4  4 x 2

yxx
0

2 xy  ( y  2 x) x  2 xy  4  2 x yx  x


( y  2 x) 3x  2 xy  4 

( y  2 x)
0

2 xy  ( y  2 x) x  2 xy  4   2 x yx  x
 
 3x  2 xy  4 1 
 ( y  2 x)   0

 2 xy  ( y  2 x) x  2 xy  4  2 x  y  x  x 
 
 y  2x
Thay y  2 x vào PT(1), ta có:
PT (1)  3x  2 3  x  4 x  x 2  3  4 x  1  5
 2  x  1  (3  x)  2 3  x  ( x  1)(3  x)  4 x  1  0

a  x  1
Đặt  (a  0; b  0) . Phương trình trở thành:
b  3  x

2a2  b2  2b  ab  4a  0  2a 2  a(b  4)  b2  2b  0
Ta có:   (b  4)2  4.2.(b2  2b)  (3b  4)2
 4  b  3b  4 1
a  2.2
 b
2

a  4  b  3b  4
 2b
 2.2
1 1 7 7
Với: a  b  x 1  3  x  4( x  1)  3  x  x   y 
2 2 5 5
Với: a  2  b  x 1  2  3  x  4  x  2 3  x  x2  4x  4  0  x  2  y  4
 7 14 
Vậy hệ phương trình có nghiệm ( x; y )  (2; 4);  ; 
5 5 
Page 46
1 3x 1 2 1  x2  1  x  1  x
45.    (Trích đề số 13 của k2pi.net)
 
1  1  x 2 1  1  3x 1  1  5 x 4
Giả sử ta có: x  0, y  0 .
 Áp dụng bất đẳng thức Bunhiacopxki: x  y  2( x  y)
Nên 1  x  1  5 x  2 1  x  1  5 x   2 1  3x
1 1 4
 Áp dụng bất đẳng thức Cosi-Svac:  
x y x y
1 1 4 4
Nên   
1  1  x 1  1  5 x 2  1  x  1  5 x 1  1  3x
Đặt a  1  3x , ta có:
2 a2 1 2 2a  2
VT (1)     1
1  a 2(1  a) 1  a 2(1  a)
Mặt khác, áp dụng bất đẳng thức Bunhiacopxki: 1  x  1  x  2 1  x  1  x   2
 
2
Nên 4.VP(1)  1 x  1 x  1  x  1  x  2  22  2  2  4
Do đó ta luôn có: VT (1)  1  VP(1)
Dấu “=” xảy ra khi x  0 .
Vậy phương trình có nghiệm x  0 .
Page 47

 x  y  1 (4 x  4 y  1)  4 x 5 y  1  ( y  1) 5 x  6
 
  2

 2  x  2 x  5 ( y  1)  4( y  1) x  1  2 x x  7 x  2
2 2
6 1
Điều kiện: x  ; y .
5 5

PT (1)  4( x 2  y 2 )  5 x  3 y  1  4 x 5 y  1  ( y  1) 5 x  6 
 4 x 2  4 x 5 y  1  5 y  1  4 y 2  8 y  4  4( y  1) 5 x  6  5 x  6
 2 x  5 y  1  2( y  1)  5 x  6
   
2 2
 2 x  5 y  1  2( y  1)  5 x  6 

 2 x  5 y  1   2( y  1)  5 x  6
 
TH 1: 2 x  5 y  1  2( y  1)  5 x  6
5( x  y  1)
 2( x  y  1)  5 x  6  5 y  1  0  2( x  y  1)  0
5x  6  5 y  1
 5 
 ( x  y  1)  2    0  x  y  1
   
 5 x 6 5 y 1 
5
Do 2  0
5x  6  5 y  1
 
Thay x  y  1 vào PT(2), ta có: 2  x 2  2 x  5 ( x  2)  4 x x 2  1  2 x x 2  7 x  2
  
 2  x 2  2 x  5 ( x  2)  2 x 2 x 2  1  x 2  7 x  2  0 
 2  x  2 x  5  ( x  2) 
2 x( x  2)(3x  1)
2
0
2 x 1  x  7x  2
2 2
 6 x2  2 x 
 ( x  2)  2  x  2 x  5 
2
  0  x  2  y 1
 2 x2  1  x2  7 x  2 
 
TH 2 : 2 x  5 y  1   2( y  1)  5 x  6  2( x  y  1)  5 y  1  5 x  6
 4 x 2  4 y 2  4  8 xy  8 x  8 y  5 x  5 y  7  2 5 y  1 5 x  6
 
  x 2  2 x  1   y 2  2 y  1  5 y  1  2 5 y  1 5 x  6  5 x  6  3 x 2  3 y 2  8 xy  16  0
 
2
 ( x  1) 2  ( y  1) 2  5 y 1  5x  6  3 x 2  3 y 2  8 xy  16  0  PTVN
  6 1
2
Do: ( x  1)  0;( y  1)  0; 5 y 1  5x  6  0;3x 2  3 y 2  8 xy  0, x  ; y 
2 2
5 2
Page 48
 y2  y
3 x y 


 x2  x
 2
 y  2 y  92 
47. 
x 4  2 x 2 y  1  x  93  2  x 4  2( y  1) 2 x  2  y  92
(Huỳnh Kim Kha)
x  2
Điều kiện:  .
y 1
Ta có: PT (1)  3 x  y x2  x  y2  y
  3 x  y x2  x  x2  x    x2  x  y 2  y  0 
 x2  x  3 x  y 1    x2  x  y 2  y  0 
x  y 1 ( x  y )( x  y  1)
 x2  x.  0
 
2
3 x y  x  y 1
3 x2  x  y 2  y
 
x2  x x y
 ( x  y  1)   0
  x  x  y  y 
2

2 2
3 x  y  3 x  y 1
 
 x  y 1
Thay x  y  1 vào PT(2), ta có PT (2)  x 2  91  x 4  2 x 2 x  2  x  93  2  x 4  2 x 2 x  2  x  93
Đặt t  x 4  2 x 2 x  2  x  93  0
 
2
 t 2  x 4  2 x 2 x  2  x  93  x 2  x  2  91
 
2
 t 2  91  x 2  x  2  t 2  91  x 2  x  2

 x  91  t  2  t
2 2
(3)
Ta có hệ phương trình:  t  2
(4)
 t  91  x  2  x
 2 2
Lấy (3)  (4)  x2  91  t 2  91  t  2  x  2  t 2  x2
x2  t 2 x t
   x2  t 2  0
x 2  91  t 2  91 t 2  x2
 xt 1 
 (x  t)    xt  0
 x  91  t  91
2 2
t 2  x2 
 x t  0
 xt
Page 49
Với x  t , ta có: PT (3)  x 2  91  x  2  x 2
  
x 2  91  10  
x  2 1   x2  9  0 
x2  9
x 2  91  10

x 3
x  2 1
 ( x 2  9)  0
x  3
 x3 
 x  3  0  
1
 ( x  3)   x3 1
x  2 1    x  3  0(*)
 x  91  10 
2
 x  91  10 x  2 1
2
x3 x3 1 1
x  2  x 2  91  10  1   x3    x  3   0
x 2  91  10 x 2  91  10 x  2 1 x  2 1
 x3 y  2
Page 50
 x  1  x  2 y 2  4 y  1  y (2 x  11  3 y 2  9 y)  2 x  5

48.  (9 y 2  18 y  4) x  2  1 2  (2 x  4) x  2 (Huỳnh Kim Kha)
 
 4 x  x5 x 1
Điều kiện: 2  x  4
PT (1)  x  1  ( x  1)  2( y  1) 2   y  2( x  1)  3 y 2  9 y  9   2 x  5
 
x  1  2 x  1  y  1  2 y ( x  1)  3 y 3  9 y 2  9 y  2( x  1)  3
3

2
 x  1  2 x  1  y  1  2( x  1)( y  1)  3( y  1)3
3 2
 x  1  2( x  1)( y  1)  2 x  1  y  1  3( y  1)3  0
3 2
 
x  1  3( y  1) x  1  x  1  y  1  ( y  1) 2  0 
Do: x  1  x  1  y  1  ( y  1)  0
2
 x  1  3( y  1)  0  x  1  3( y  1) (ĐK: y  1 )  x  9 y 2  18 y  8
( x  4) x  2  1 2  (2 x  4) x  2
Thay x  9 y  18 y  8 vào PT(2), ta có: PT (2)  
2
4 x  x 5 x 1

a  x  2  0
Đặt   a 2  b2  2
b  4  x  0

1  ab 2 2(1  a 3 )
PT  
b2  b  1 1  a2
 1  ab 2 1  a 2   2(1  a 3 )  b 2  b  1
 1  ab 2  a 2  a 3b 2  2b 2  2b  2  2a 3b 2  2a 3b  2a 3
 a 3 (b 2  2b  1)  b 2  2b  1  b 2  ab 2  a 3  a 2  0
 a 3 (b  1) 2  (b  1) 2  b 2 (1  a)  a 2 (a  1)  0
 (a 3  1)(b  1) 2  (a  1)(2a 2  a 2  b 2 )  0
 a 3  1)(b  1) 2  (a  1)(2a 2  2)  0
 (a 3  1)(b  1) 2  2(a  1) 2 ( a  1)  0
 5
a  1  0 
 x  2 1 y  3
(loai )
Dấu “=” xảy ra     x  3 
b  1  0  4 x 1
 y  1
 3
 1 
Vậy hệ phương trình có nghiệm ( x; y )   3; 
 3 
Page 51
 13x  4  (4 x  5)(2 x  y  2)  3  3 y  xy  x  y  1


49.  x 2  1   y 3  x 1 1 (Huỳnh Kim Kha)
   1   y  3  1    

 x 1  x 1  x 1
2 2
  x  x
Điều kiện: x  1; y  3
PT (1)  13x  4  x(4 x  5)  (4 x  5)( x  y  2)  2( y  1)  xy  x  y  1  ( y  1)  0

 4( x  1) 2  (4 x  5)( x  y  2)  2( y  1)  ( x  1)( y  1)  ( y  1)  0
4( x  1) 2  4( y  1) 2  (4 x  5)( x  y  2) ( x  1)( y  1)  ( y  1) 2
  0
4( x  1) 2  (4 x  5)( x  y  2)  2( y  1) ( x  1)( y  1)  ( y  1)
4( x  y  2)( x  y )  (4 x  5)( x  y  2) ( y  1)( x  y  2)
  0
4( x  1) 2  (4 x  5)( x  y  2)  2( y  1) ( x  1)( y  1)  ( y  1)
( x  y  2)(8 x  4 y  5) ( y  1)( x  y  2)
  0
4( x  1)  (4 x  5)( x  y  2)  2( y  1)
2
( x  1)( y  1)  ( y  1)
 8x  4 y  5 y 1 
 ( x  y  2)   0
 4( x  1) 2  (4 x  5)( x  y  2)  2( y  1) ( x  1)( y  1)  ( y  1) 
 
8x  4 y  5 y 1
Do   0, x  1; y  3  x  y  2
4( x  1)2  (4 x  5)( x  y  2)  2( y  1) ( x  1)( y  1)  ( y  1)
x2  1   x 1  x 1 1
Thay x  y  2 . Ta có: PT (2)    1  x  1 1    
x 1  x 1  x 1
2 2
 x  x
x2 x 1 x 1 1 x2
  x 1  2  2  
x 1 x x x 1 x 1
x2 x 1
Đặt a  ; b  x  1; c   abc  1
x 1 x2
1 1 1 ab  bc  ca
PT (2)  a  b  c      ab  ac  bc
a b c abc
 a  b  c  ab  ac  bc  abc  1  0
 (a  1)(b  1)(c 1)  0
 x2
  1(VN )
a  1  x  1
 b  1   x  1  1  x  2 y  4
 2
c  1  x  1(VN )
 x 1

Page 52
2 x 2  2 x  2  3 y 2  2 y  2  25  (2 x  3 y  1) 2

50.   2 x  3 2x 1 
5  . y 2  4 y  11  . x 2  2 x  5   26(y 3)
  2 2  (Huỳnh Kim Kha)
Ta có: PT (1)  2 1  ( x  1)  3 1  ( y  1)  25  (2( x  1)  3( y  1))

2 2 2
Đặt: a  x  1; b  y  1  PT (1)  2 1  a  3 1  b  25  (2a  3b)

2 2 2
 4  4a 2  12 1  a 2 1  b 2  9  9b 2  25  4a 2  12ab  9b 2
 1  a 2 1  b 2  1  ab
 1  a 2  b 2  a 2b 2  1  2ab  a 2b 2
 ( a  b) 2  0  a  b  x  1  y  1  y  x  2
Thay y  x  2 vào phương trình 2, ta có:
 2x  3 2x 1 
PT (2)  5  . x2  7  . x 2  2 x  5   26( x  1)
 2 2 
u  x 2  7  7 v 2  u 2  2( x  1)

Đặt:   v2  u 2  2
v  x  2 x  5  5  x 
2
 2
 v 2  u 2  2 3   v2  u 2  2 1  
PT (2)  5   u     v   13(v 2  u 2 )
 2 2  2 2 
 v2  u 2 1 v2  u 2  1 
 5 u v   13(v 2  u 2 )
 2 2 
 5(v  u ) (u  v) 2  1  26(v  u )(v  u )

u  v
u  v   x2  7  x2  2 x  5
   u  v  5(VN )  
  2
     x 2  7  x 2  2 x  5  5
 
5 (u v ) 1 26( v u )
 1
u  v 
 5

x  1 y  3

27  5 57 69  5 57
  x  y
48 48

 27  5 57 69  5 57
 x   48
y
48
 27  5 57 69  5 57   27  5 57 69  5 57 
Vậy hệ phương trình có ba nghiệm ( x; y )  (1;3);  ;  ;   ; 
 48 48 48 48
   
Page 53
2( x  1) 2  2( y  1) 2  2 y(3 x  1)  2  5( x  y  1) y( x  1)
 (1)

 
(2 x  1) y  2  y  2 y  1  2  x 1  x  2  (2)
Điều kiện: y  1;0  x  1
PT (1)   x 2  2 x  1   y 2  2 y  1   3 xy  y   1 
5
( x  y  1) y ( x  1)
2
  x 2  y 2  1  2 x  2 y  2 xy   y ( x  1) 
5
( x  y  1) y ( x  1)
2
5
  x  y  1  y ( x  1)  ( x  y  1) y ( x  1)
2
2
x  y 1 y ( x  1) 5
   (*)
y ( x  1) x  y  1 2
x  y 1 x  y 1
Đặt t  . Theo bất đẳng thức AM-GM, ta có:  x  1  y  2 y ( x  1)  t  2
y ( x  1) y ( x  1)
1 5
(*)  t    t  2  x  y  1  2 y( x  1)   x  y  1  0  y  x  1
2
t 2
Thay y  x  1 vào PT(2), ta có:
PT(2)  (2 x  1) x  3  x  1  2 x  2  x   1 x  2

 (2 x  1) x  3  2 x  2  x  1 x 1 x
  x  (1  x)  x  3  2  x  1  x   1  x  x  1  x 
  x  1  x  x  1  x  x  3   x  1  x  2  1  x 
  x  1 x  x  3  2  1 x
 x( x  3)  2  1  x   x  31  x 
Ta có: x( x  3)  2 do 0  x  1  x( x  3)  2  1  x   x  31  x 
Dấu “=” xảy ra khi x  1  y  2
Page 54
 
( x  y  1) x 2  y 2  2 x  1  8 y( x  1)  12
 
3
 y( x  1) 0
52. 
3 2 y  3  x 5  4 x 2  4 x 2
(Huỳnh Kim Kha)
3 5 5
Điều kiện: y  ; x
2 2 2
Ta có: PT (1)   x  1  y  ( x  1)2  y 2  8 y( x  1)   12  

3
y( x  1) 0
Đặt a  x  1  0; b  y  0 . Suy ra, ta có:
PT(1)  (a2  b2 )(a4  b4  8a2b2 )  12a3b3  0
 (a 2  b2 )  a 4  b4   4a 2b2 2(a 2  b2 )  3ab 
4 4

2 2 2 2

Ta sẽ chứng minh rằng: (a  b ) a  b  4a b 2(a  b )  3ab 
2 2
Mà theo bất đẳng thức AM-GM, ta có: a  b  2ab

2 2
 a 4  b 4  2ab  2(a 2  b 2 )  3ab 

 a 4  b 4  2a 2b 2  2ab  2a 2  2b2  4ab 
 (a 2  b 2 )2  4ab(a  b)2
 (a  b) 2 (a  b) 2  4ab   0
 ( a  b) 4  0
 a  b  x 1  y
1 5
Thay x  1  y vào PT(2), ta có: PT (2)  3 2 x  1  x 5  4 x  4 x Điều Kiện: x
2 2
2 2
PT (2)  3   
2 x  1  (2 x  1)  x 
5  4 x 2  (3  2 x)  3(2 x 2  3 x  1)  0
6(2 x 2  3x  1) 4 x(2 x 2  3 x  1)
   3(2 x 2  3 x  1)  0
2x 1  2x 1 5  4x  3  2x
2
 6 4x 
 (2 x 2  3 x  1)    3  0
 2x 1  2x 1 5  4 x2  3  2 x 
 1 3
 x  y
 2 2

x  1 y  2
1 3
Vậy hệ phương trình có nghiệm ( x; y )   ;  ;(1; 2)
2 2
Page 55


 x 
7 x3
2 y  1

 2 2 x y 1  1  2 y  5x2
53. 
 x(4 y  6) 2 2
 4 y  5  x2 1

y 1

Điều kiện:   x  1
  x  1

7 x3
Ta có: PT (1)   4 x y  1  2( y  1)  5 x 2
x  2 y 1
Đặt a  x; b  y 1 .
7a3
PT (1)   4ab  2b 2  5a 2
a  2b
7 a  4ab(a  2b)  2b 2 (a  2b)  5a 2 (a  2b)
3
 0
a  2b
 7a 3  4a 2b  8ab 2  2ab 2  4b3  5a 3  10a 2b  0
 2a 3  6a 2b  6ab 2  4b3  0
 2(a  2b)(a 2  ab  b 2 )  0
 a  2b
Hay x  2 y  1
x( x 2  2)
Thay x  2 y  1 vào PT(2), ta có: PT (2)   2 2 (Điều kiện: x  2 )
x2 1  x2  1

x  x2 1 1  x2 1  1 2
 
2
x 1
2
x 1 1
2

x  x2 1  1 2 2
x2  1
x  
x2  1  1  2 2 x2  1
 
Để phương trình có nghiệm thì x  1 . Ta có: PT  x 2 x 2  2 x 2  1  8( x 2  1)
Đặt t  x2 1  0  x2  t 2  1
Page 56
PT  (t 2  1)(t 2  1  2t )  8t 2
 t 4  2t 3  6t 2  2t  1  0
 (t  1) 2 (t 2  4t  1)  0
 t 1
 x   2 (loại)
Vậy hệ phương trình vô nghiệm.
Page 57
 x3  y 3 x x 2  xy  y 2
 2  .  5 x 2  6 xy  5 y 2  4 y
 x  xy y 2x  y
 2
 8 x  3x  1 2 y  3 y  4  y  8 y  9 y  11 2 x  1  x  x  y  8
2 2 2
54. (Huỳnh Kim Kha)
x3  y 3 x x 2  xy  y 2
Điều kiện: x  y  0 . Ta có: PT (1)   4 y  .  5 x 2  6 xy  5 y 2
x  xy
2
y 2x  y
x x 2  xy  y 2
Ta cần chứng minh bất đẳng thức sau: . y
y 2x  y
x  x 2  xy  y 2   y 2  2 x  y  ( x  y)( x  y )2
Thật vậy: BĐT  0  0 (luôn đúng)
y(2 x  y) y(2 x  y)
Ta lại có: 5x2  6 xy  5 y 2  ( x  y)2  4( x  y)2  4( x  y)2  2( x  y)
x3  y 3
Suy ra:  4 y  y  2( x  y)
x 2  xy
x3  y 3
  2 x  y  x3  y 3  2 x3  x 2 y  xy 2
x  xy
2
 x3  x 2 y  xy 2  y 3  0  ( x  y )( x  y )2  0  x  y
Kết hợp điều kiện và dấu “=” xảy ra  x  y
PT (2)   8 x 2  3 x  1 2 x 2  3 x  4   8 x 2  9 x  11 2 x 2  1  8
  2 x 2  3 x  4   3  2 x 2  1  2 x 2  3 x  4  3  2 x 2  3 x  4    2 x 2  1  2 x 2  1  8
 
2 x 2  3x  4  3  2 x 2  3 x  4  2 x 2  1  3 2 x 2  3 x  4  2 x 2  1   
3 3
 2 x2 1  8
 
3
2 x 2  3x  4  2 x 2  1  8
 2 x 2  3x  4  2 x 2  1  2
 2 x 2  3x  4  4  2 x 2  1  4 2 x 2  1
 9 x 2  6 x  1  16  2 x 2  1
 23x 2  6 x  17  0
x  1 y  1

 x  17 (l )
 23
Page 58
55. 

x 2  x  x  x 2  1   x x  x 2  1


 x2 1  x  x2  1 (Huỳnh Kim Kha)
2x  x  x2 1

x3  x 2 x  x 2  1  x x  x 2  1   x
PT 
2x  x  x2 1
 
x 2  1  x  x  x 2  1  0 (*)
Đặt y  x  x2  1  0
x3  x 2 y  xy 2
PT (*)   y2  x  y  0
2x  y
x3  x 2 y  xy 2  y 2 (2 x  y )
 x y 0
2x  y
( x  y )( x  y ) 2
 x y 0
2x  y
 ( x  y)2 
 ( x  y)   1  0
 2x  y 
( x  y )2
Do  1  0 , x  1; y  0
2x  y
x y
 x  x  x2 1
 x  x2  x2 1
Do x  x  0, x  1 ; Mà x 2  1  0, x  1
2
Dấu “=” xảy ra  x  1
Vậy Phương trình trên có nghiệm x  1
Page 59
56. x  
x 2  2 x  5  4 x 2  1  2  5  (2 x  1)  x2  2 x  5 1  (Huỳnh Kim Kha)
Ta có: BPT  x x2  2 x  5  4 x x 2  1  2 x  5  2 x x 2  2 x  5  2 x  x 2  2 x  5  1
  x  1 x 2  2 x  5  4 x x 2  1  4( x  1)  2 x x 2  2 x  5
  x  1 x 2  2 x  5  4( x  1)  4 x x 2  1  2 x x 2  2 x  5  0
  x  1   
x2  2x  5  4  2x 2 x2  1  x2  2x  5  0 
  x  1  x  2 x  5  4   2 x.
3x 2  2 x  1
2
0
2 x2  1  x2  2x  5
 ( x  1)  x  2 x  5  4   2 x.
( x  1)(3 x  1)
2
0
2 x2  1  x2  2x  5
 2 x(3 x  1) 
 ( x  1)  x 2  2 x  5  4  0
 2 x2  1  x2  2x  5 

 ( x  1) 2 x 2  1 x 2  2 x  5  8 x 2  1  4 x 2  2 x  5  7 x 2  4 x  5  0 
Do: 2 x2  1 x2  2 x  5  8 x2  1  4 x2  2 x  5  7 x2  4 x  5  0
Nên  x  1  0
 x  1
Vậy tập nghiệm của bất phương trình là x  1
Page 60
 x3  x 2 y
 2 x  y  6 4( x  y )  y (6  y )  x(6  y )
3 3 3

 
 2 y  1 x 2  4 x  1  y ( x 2  1)  x  y

( x  y )3
Áp dụng bất đẳng thức AM-GM, ta có: 3
4( x3  y 3 )  3 4.  x y
4
 6 3 4( x3  y 3 )  6( x  y) (3)
x3  xy 2
Ta đi chứng minh:  y 2  xy (4)
x  2y
x3  x 2 y  (2 x  y )( y 2  xy ) x 3  x 2 y  xy 2  y 3 ( x  y )( x  y )2
 0 0 0
2x  y 2x  y 2x  y
Lấy (3)  (4)  VT (1)  VP(1) . Dấu “=” xảy ra  x  y
PT (2)  2 x  1  x 2  4 x  1  x( x 2  1)  0
  x 2  1 2 x  1  x( x 2  1)  4 x 2 x  1
x2  1 x2  1
  4
x 2x 1
x2  1 x2  1
 2 20
x 2x 1
x2  1  2 x x2  1  2 x  2 x  2 2 x 1
  0
x 2x 1
 ( x  1) 2 
( x  1) 2
 2  
( x  1) 2  x  2x 1 
  0
x 2x 1
 2 
 1
1
 ( x  1) 2   x  2 x  1   0
x 2x 1 
 
 
 x 1 y 1
2
1
Do
1
 x  2x 1  0
x 2x 1
Page 61
 y 2  3 y  4  x  1  x  x  1  ( y  1)2


 y 2 ( x  4) y 2  3  y  2 x 2  7 x  4 x  1  ( y 2  3) x  4
58. (Huỳnh Kim Kha)
Điều kiện: x  1; y  0
PT (1)  y 2  3 y  4  x  1  ( y  2)  x  1  y 2  x  1  y  0
y2  3y  4  x 1  y2  4 y  4

y 2  3 y  4  x  1  ( y  2)
  x 1  y  
x 1  y  x 1  y  0
x 1  y

y 2  3 y  4  x  1  ( y  2)
  x 1  y  
x 1  y  x 1  y  0
 
  x 1  y  1
 y 2  3 y  4  x  1  ( y  2)
 x  1  y  1  0

 
1
Do  x 1  y 1  0
y  3 y  4  x  1  ( y  2)
2
 x 1  y  0
 x 1  y2
Ta có: PT (2)  y ( x  4) y  3  2  x  4  x  1  ( x  1)  2( x  4)  1  ( y  3) x  4
2 2 2
Đặt t  y2  3  x  4  3
PT (2)  y 2t 3  2t 2 y 2  y 2  2t 2  1  t 3
 y 2 (t 3  2t 2  1)  t 3  2t 2  1
 ( y 2  1)  t 3  2t 2  1  0
 ( y  1)( y  1)(t  1)(t 2  t  1)  0
 y 1 x  0
Page 62
 
2
(1  x) 1  x  (1  x) 1  x  1  x2  1  2
59.
(Trích Đề số 35 của ĐTN-Mathlinks)
Điều kiện: 1  x  1

a  1  x
Đặt  (a, b  0)  a 2  b 2  2
b  1  x

 
2
Bất phương trình tương đương: a  b  1  x2  1  2
3 3
      
2 2
Ta có x2  1  2  1  x2  1  3 x2  1  1  0  x2  1  2  1  2
3(a 2  b2 )  2 3.2  2
Mà a3  a3  1  3a 2 ; b3  b3  1  3b2  a3  b3   2
2 2
Dấu bằng xảy ra khi x  0 .
Page 63
 x 1 y
 x 2  x  1   xy 2  6 y  1

60. 
 x( y  1)  8 (Trích Đề số 34 của ĐTN-Mathlinks)
 y ( x  1) y  x  1
Điều kiện: x  0; y  0
 xy 2  6 y  1 x 2  x  1 1 1
Phương trình 1 tương đương:    xy  6   x 
y x 1 y x 1
y  x 1
 x(y 1)   6
y ( x  1)
8 y ( x  1)
Phương trình 2 tương đương: x( y  1) 
y  x 1
 a  2
a  x( y  1)  a  b  6 
  b  4
Đặt  y  x  1 . Hệ phương trình tương đương :  8 
 a  4
b  y ( x  1) a  b 

 b  2
a  2 x 
Với  
b  4 y 
a  4  x 
Với  
b  2  y 
Page 64
(3x  15)2015  2016 (9  3x)2015  2016 15  ( x  4)  2016 9  ( x  4)

2015 2015
61. 2016
(Trích Đề số 36 của ĐTN-Mathlinks)

Điều kiện xác định: x   5;3
Xét hàm số: f (t )  2016 (15  t ) 2015  2016 (9  t ) 2015 , t   15;9

2015  1 1

Suy ra: f '(t )   (t  15) 2016
 (9  t ) 2016
 , f '(t )  0  t  3
2016  
… Suy ra hàm số f (t ) đồng biến trên (15; 3) ; nghịch biến trên (3;9) .
Khi đó phương trình tương đương
(3x  15)2015  2016 (9  3x)2015  2016 15  ( x  4)  2016 9  ( x  4)
2015 2015
2016 (1)
Với: x   5;1 , phương trình (1) tương đương 3x  x  4  x  2 (thoả)
Với: x   1;3 , phương trình (1) tương đương 3x  x  4  x  2 (loại)

Vậy phương trình có nghiệm x  2
Page 65
x 4  x3  x 2  1 2
62. 1   x 2
2( x  x  1)
2
x  x  2 (Trích Đề số 32 của ĐTN-Mathlinks)
Phương trình tương đương
1 1
2  x2   2x  2 2
x  x 1
2
x x2
1 1 4 1
 x2  2   2 2 x2  2  2x  2 4 2 x 2
x  x 1
2
x  x 1 x x2 x x2
Giải từng cái bằng cách quy đồng với bình phương
1 4
x2  2   2x  2 (1)
x  x 1
2
x x2
1 1
2 2 x2  4 2 x 2
x  x 1
2
x x2
1 1
 x2  2 x 2 (2)
x  x 1
2
x x2
Cả 2 cái (1) và (2) đều đúng vì
x 2 ( x  1)2
(1)  ( x  1)2  0
( x 2  x  1)( x 2  x  2)
(2)  ( x 1)2 ( x4  3x2  x  2)  0
Từ (1) và (2) để dấu bằng xảy ra khi chỉ khi x  1
Vậy nghiệm của bất phương trình x  1 .
Page 66
 y x  2  x y  2  2( x3  y 3 )
 (1)
63.   1  2 y
x 2 x    1 3 3 (2) (Trích Đề số 15 của ĐTN-Mathlinks)
  y  x
1
Điều kiện: x; y  2 ; x, y  0 ; x  0
y
Nhận thấy x  2 hoặc y  2 không là nghiệm của hệ phương trình .
Xét x; y  2
y x 2( x3  y 3 )
Phương trình 1 của hệ tương đương với:  
y2 x2 x2 y2
t
t2
t 2 t2  t4 0
Xét hàm số f (t )   f '(t )  , t  2
t2 t2 2 (t  2)3
Suy ra f (t ) đồng biến.
VP(*)  0
TH1: x  y  f ( y)  f ( x)    PTVN
VT (*)  0
VP(*)  0
TH2: x  y  f ( y)  f ( x)    PTVN
VT (*)  0
VP(*)  0
TH3: x  y  f ( y)  f ( x)   (thoả mãn hệ phương trình)
VT (*)  0
Thay x  y vào phương trình 2:
 1 2 x
x 2 x    1 3 3 Điều kiện: x  0
 x x
 x 2 x3  2 x  x  3 2  x
x  
2 x3  2 x  2  3 2  x  x
2 x3  2 x  4 2  x  x3
x 
 
2
2 x3  2 x  2 3
2 x  x 3 2  x  x2
 
 ( x  x  2)  0
2x 1
3

 2 x3  2 x  2 
 
2
 3
2  x  x 3 2  x  x2 
 
 x  x20
3
 ( x  1)( x 2  x  2)  0
 x 1 y 1
Page 67
 1  x2 1 y2
 x y  x  y (1)
64.  1  y 1  x2
2
 3 (2) (Trích Đề số 16 của ĐTN-Mathlinks)

 x  3 x  1  5  y 2
Điều kiện: 5  y 2  0   5  y  5 . Phương trình 1 tương đương:

1  x2 2 1 y 2  1 x  2  1 y2 
2 2
x . 2
 2 xy  y  x  2 xy  y  x 
2 2
 1  y   1  0
1 y2 1  x2  1 y
2
  1 x
2

x y 2 y x 2  y 
2 2 2 2 2 2
x
 x2 .  y .  0  ( x 2
 y )   2 
0
1 y2 1  x2  1  y 2
1  x 
 ( x 2  y 2 )  x 4  x 2  y 4  y 2   0  ( x 2  y 2 )2 ( x 2  y 2  1)  0  x 2  y 2
Thay x2  y 2 vào phương trình 2, ta có
x3  3x  1  5  x 2  x3  3x  2  5  x 2  1
4  x2  x2 
 ( x  2)( x  1)  2
 ( x  2) ( x  1) 2  0
5  x 1
2
 5  x 2  1
 ( x  2) ( x  1) 2 5  x 2  x 2  3x  3  0  x  2  y  2
 
Vậy hệ phương trình có nghiệm ( x; y)  (2; 2);(2; 2)
Page 68
( x  1)( y  1)( xy  4)  20 (1)

65. 
 
2
2 x  y  xy  12  x y  24 xy (2) (Trích Đề số 30 của ĐTN-Mathlinks)
2 2
Điều kiện: x; y  0
 
2
Áp dụng bất đẳng thức Bunhiacopxki ta có: ( x  1)(y 1)  x y
 
2
Từ phương trình 1 của hệ, ta có: 20  ( x  1)( y  1)( xy  4)  ( xy  4) x y
  20
2
 x y 
xy  4
Từ phương trình 2 ta có:
  40
2
2 x y  xy  12  x 2 y 2  24 xy 
xy  4

  xy  4  xy  12  x 2 y 2  24 xy  40 
Đặt t  xy ( t  0 )

(t  4) t  12  t 2  24t  40 

 144(t  4)  40 t  12  t 2  24t 
 13t  12  5 t 2  24t
 144t 2  288t  144  0
 (t  1) 2  0
 t 1
 xy  1
x  y  2 x  1
Với xy  1 , ta có hệ phương trình  
 xy  1 y 1
Vậy hệ phương trình có nghiệm duy nhất ( x; y)  (1;1)
Page 69
 5  8 y2 y 1 


8 y x 
x
   8 xy  
x xy  (1)
66.  (2)
( Đặng Thành Nam)
8( x 2  y 2 )  1  5

 xy
Điều kiện: x, y  0
1 1
Phương trình 2 của hệ tương đương: 8( x 2  y 2 )   5  5  8 y 2  8x2 
xy xy
1
Thay 5  8 y 2  8 x 2  vào phương trình 1, ta có :
xy
1
8x2 
y 1 
8  y x   x
xy
x

 8 xy  
xy 
8  
y  x  8x 
1
x xy
 8y 
1
x xy
 1  x  y
 y  x  x  y  0  ( x  y ) 1    0  
 y x  x  y  1

TH1: x  y ,phương trình 2 của hệ tương đương:
1
16 x 2   5  16 x3  5 x  1  0  (4 x  1)(4 x 2  4 x  1)  0
x
 1 1
x  4  y  4
 ( x  0)
 17  1 17  1
 x  8  y  8
TH2: x  y  1. Áp dụng bất đẳng thức AM-GM
1 1
 2
4
xy  x  y 
 
 2 

 8( x 2  y 2 )  4( x  y ) 2   2( x  y )   ( x  y ) 2   x  y  1 
2 2 4
1 1
Cộng 2 vế trên của bất đẳng thức, ta có 8( x 2  y 2 )   5 . Dấu “=” xảy ra khi x  y  .
xy 4
 1 1   17  1 17  1 
Vậy hệ phương trình trên có nghiệm ( x; y )   ;  ;  ; 
4 4   8 8 
Page 70
 x  y  1 xy  x  y  1  12 xy
 (1)
(1)
67. 
 x 1  y  2 y  y 3x  2 x  1  xy  1  0
(2) (2)

2 2
1 1
Điều kiện:  x  1;   y  1
2 2
x  y  0

  x  y  1 xy  x  y  1  0  12 xy  PTVN
1
Nếu   y  0   1
2 
 2  xy  0
1
 x  1;0  y  1  xy  1
(*)
Suy ra
2
Từ PT
(1)
 
 12 xy  2 xy  1 xy  2 xy  1 
Đặt t  xy  t  0;1  12t 2  (2t  1)(t  1) 2  (t  1)(2t 2  5t  1)  0
Do t  0;1  2t  5t  1  0  t  1  xy  1
2 (**)
Từ (*)
và (**)
 x  y 1
Vậy hệ phương trình ( x; y)  (1;1)
Page 71
 x 2  y  2 x 2 y  y  3
(1)
68.  (Trích Đề số 39 Mathlinks- ĐTN)
2( x 2  y ) x 2  y  2  3x 2  3 y  5 (2)
 x 2  y  2  0  y  0
Điều kiện:  2  2
 x y  y  0 x  y  2  0
PT (1)  x 2  y  3  2 ( x 2  1) y  x 2  y  1  y  1
PT (2)  3( x 2  y  2)  2  ( x 2  y  2)  2 y  2  x 2  y  2  1  0 (3)
Đặt t  x 2  y  2 ( t  0 )
PT(3)  3t 2  2(t 2  2 y  2)t 1  0

3t 2  2t 3  4t  1
 y 1
4t
 (t  1) 2 (2t  1)  0
 x2  1  y  x2  1  y
  x  0
Dấu “bằng” xảy ra khi  y  1  y 1 
t  1  2 y 1
  x  y  2  1
Page 72
69. ( x 2  2 x  1) x 2  x  1  x3  4 x 2  2 x  1 (Trích đề 28 của ĐTN-Mathlinks)
 ( x  1)2 x2  x  1  ( x  1)3  ( x 2  x  1)  2( x  1) 1

a  x 2  x  1  0
Đặt 
b  x  1

PT  b 2 a  b3  a 2  2b  1
  b  (a  1)   b 2  b  (a  1)   0
b  a  1
 2
b  b  (a  1)  0
 x  x 2  x  1(VN )

 x 2  x  1  x 2  x  1  0
 x2  x  1  x2  x  1  2  0
 x 2  x  1  1(VN )

 x 2  x  1  2
 x2  x 1  0
 1  5
x 
2

 1 5
x  
 2
1  5 1 5
Vậy phương trình có nghiệm x  ,x
2 2
Page 73
 
2
70. 3  x  2 x  x  1  4 x 1  x  x  x  1
2 2
(Trích đề số 40 ĐTN-mathlinks)
 
2
 2 x2  x  1  2x  3  x 2  2x  2 x2  x  1  x

  
2
 2 x 2  x  1  2 x  3  x  2  2 x  2 x 2  x  1  1
 
 2 x  x  1  2 x  3  x  2 x  x  1  2 x  3 2 x  x  1  2 x  1
2 2 2
  2 x  x  1  2 x  3 2 x x  x  1  2 x  x  1  0
2 2 2
  2 x  x  1  2 x  3 2 x  x  1  2 x x  x  1   0
2 2 2
  2 x  x  1  2 x  3 x  x  1  2 x x  x  1  x   0
2 2 2 2
  2 x  x  1  2 x  3 x  x  1  x   0
2
2 2
2 x2  x  1  2 x  3
  x 1
 x 2  x  1  x
Vậy phương trình có nghiệm x  1 .
Page 74

 x  y  8 xy  2 x  4 x  y  3
2
71.  (Nguyễn Minh Thành)
10( y  1)  x  y  2  14 x(1  y )

2
x  0
Điều kiện: 
y  0
PT (1)  x  y  (2  x)  (3  2 y)  (2  x)(3  2 y)  2 x 2  6 xy  5 y  14 (3)
x 1 y 1
x  y  (2  x)  (3  2 y)  (2  x)(3  2 y)    (2  x) 2  (3  2 y) 2  1
2 2
2 x  8 y  7 x  23 y  30
2 2
(3)  2 x 2  6 xy  5 y  14 
2
 2 x  8 y  12 xy  7 x  13 y  2  0(4)
2 2
Mặt khác, ta có:

PT(2)  10 y2  14 xy 19 y 13x  8  0 (5)
Cộng vế theo vế (4)  (5)  2 x2  2 y 2  2 xy  6 x  6 y  6  0

 ( x  y  2) 2  ( x  1) 2  ( y  1) 2  0
x  y  2  0
 x  1
 x 1  0 
 y 1  0 y 1

Vậy hệ phương trình có nghiệm ( x; y )  (1;1) .
Page 75
 x 2y
  1
72.  4 x 2
 5 y 2
4 y 2
 5 xy (Trích đề số 21 của ĐTN-Mathlinks)

 xy 3  1  x  1 1  3 2 x  1
  
 xy  0
Điều kiện:  . Nhận thấy x  y  0 không là nghiệm của hệ phương trình.
 x  1
Đặt x  ty , ta có:
ty 2y
PT (1)   1
4t 2 y 2  4 y 2 4 y 2  5ty 2
t 2
  1
4t  5 2
5t  4
 t 5t  4  2 4t 2  5  4t 2  5. 5t  4
    4t 2  5   5t  4 
2
 t 5t  4  2 4t 2  5
 (t  1) 2 (45t 2  2t  1)  0  t  1  x  y
PT (2)  x 4   x 1 1  3
2x  1  1 
 x4 
x
x 1 1
 3
2x 1 1 
 x3 x  1  x3  3 2 x  1  1  0
 
 x3 x  1  x 2 ( x  1)  x 2  x  1  x  3 2 x  1  0
 x  x x  1  ( x  1)    x
2 2

 x  1  x  3 2 x  1  0
x3  2 x  1 x3  2 x  1
 x2 .  ( x 2  x  1)  0
x x  1  ( x  1)  
2
x2  x 3 2x  1  3 2x  1
 
 x 2 ( x  1) x 1 0
 ( x  x  1)
2
1
 x x  1  ( x  1) 2 


x2  x 3 2x  1   3

2x 1 

 1 5 1 5
x  y
2 2
 x2  x  1  0  
 1 5
x  (loai )
 2
 1 5 1 5 
Vậy hệ phương trình có nghiệm ( x; y )  
 2 ; 2 
 
Page 76
3
73. 3  2 x  2 x x  3 
2 2
1  1  3x 4 (Trích đề số 33 của ĐTN-Mathlinks)

3
BPT  x 2  3  2 x x 2  3  x 2 
1  1  3x 4
 
2
3
 x2  3  x 
1  1  3x 4
9 3
 
 
2
x2  3  x 1  1  3x 4
 3  3 1  3x 4  2 x 2  3  2 x x 2  3
 3 1  3x 4  2 x 2  2 x x 2  3
1  3 1  3x 4  1  3x 2 
3 3
Áp dụng bất đẳng thức Cosi-Svac, ta có: 3 1  3x 4 
2 2
Ta chứng minh
3
2
1  3x2   2 x2  2 x x2  3 . Thật vậy, bất đẳng thức tương đương:
5x2  3  4 x x2  3  0
 x2  3  4x x2  3  4x2  0
 
2
 x2  3  2 x 0
Bất phương trình cuối đúng
Suy ra 3 1  3x  2 x  2 x x  3 .
4 2 2
Dấu “=” xảy ra khi và chỉ khi x  1 . Vì bất phương trình dấu lớn hơn.
Vậy tập nghiệm bất phương trình S  \ 1
Page 77

( x  2 y  1) 2 y  1  ( x  2 y ) x  1
74. 
2 xy  5 y  ( x  1)(2 y  1)
 (toán học 24h)
 x  1
x 1  0  1
Điều kiện:   1 . Nhận thấy x  1; y  không là nghiệm của hệ phương trình.
2 y  1  0  y  2 2
1
Xét x  1; y  , ta có:
2
PT(1)  ( x  2 y  1) 2 y  1  ( x  2 y) 2 y  1  ( x  2 y) x  1  ( x  2 y) 2 y  1
 (4 y  1) 2 y  1  ( x  2 y )  x 1  2 y 1 
( x  2 y)2
 (4 y  1) 2 y  1 
x 1  2 y 1
1
 4 y 1  0  y 
4
Ta lại có phương trình (2) tương đương:
2x  5 2 y 1 2 1 2 1  1
     2 6 y 
x 1 y y y2 1  1 2  4
4  4 
 2 x  5  2 6( x  1)
  2 x  5   24( x  1)
2
1
 4 x 2  4 x  1  0   2 x  1  0  x 
2
1
Dấu “=” xảy ra khi và chỉ khi y  .
4
1 1
2 4
Page 78
 x x 2  y  y  x 4  x3  x

75.  9 (k2pi.net.vn)
 x  y  x  1  y ( x  1) 
 2
x  1
Điều kiện:  .
y  0
Ta có: PT (1)  x 4  x 2 y  y  x 4  x3  x
  
x 4  x 2 y  x 4  x3   y  x   0
x 2 ( y  x)
   y  x  0
x 4  x 2 y  x 4  x3
 x2 
 ( y  x)   1  0
 x 4  x 2 y  x 4  x3 
 
x y
9
PT (2)  x  x  x  1  x( x  1) 
2
 25   5  3  15 
  x     x     x  1     x( x  1)    0
 16   4  4  16 
25 25  25  9
x x  x   x  
 x 
25 16  16   16  16 
0
16 5 3 15
x x 1  x( x  1) 
4 4 16
 
 25   1 1 1 
  x   1    0
 16   5 3 15 
x x 1  x( x  1)  
 4 4 16 
25 25
x y
16 16
 25 25 
 16 16 
Page 79
 
 2x  1  4x2 y  1  y 2  1



 x x  y  xy  1  2 xy  x  y  1
76.  (Công phá kì thi THPT Quốc gia)
Điều kiện: x  y  xy  1  0
1
Ta có: PT (1)  2 x  1  4 x   y2 1  y
2
y  y 1 2
 y  2x  1  4x2  y 2  1  0
4x2  y2
 y  2x  0
1  4 x2  y 2  1
 2x  y 
 ( y  2 x) 1  0
  2
 2
 
 1 4 x y 1 
 ( y  2 x)  1  4x2  y2  1  2x  y  0 
Mà 1  4 x2  y 2  1  2 x  y  2 x  y  2 x  y  0
 y  2 x
Thay y  2 x vào PT(2), ta có:
PT (2)  x 2 x 2  3 x  1  4 x 2  3 x  1
 x 2 x 2  3x  1   2 x 2  3x  1  6 x 2
x 6x2
  1
2 x 2  3x  1 2 x 2  3x  1
x
t
2 x 2  3x  1
PT (2)  t  1  6t 2
 1  x 1  3  17 3  17
t     x y
 3 2 x  3x  1
2 3
   4 2
t  1  x 1  3  37 3  37
   x  y
 2  2 x  3x  1 2
2
 4 2
 3  17 3  17   3  37 3  37 
Vậy hệ phương trình có nghiệm ( x; y )    ;  ; 
 4 ; 2 2 
   4
Page 80

 x  y  6 1  xy



 6 2( x 6  y 6 )
x  2  3  2( x 2  y 2 )
77. 
 x  xy  y 2
(Công phá kì thi THPT Quốc Gia)
Điều kiện: xy  0
Ta chứng minh bất đẳng thức sau:
3 x 4  x 2 y 2  y 4  x 2  xy  y 2
 9  x 4  x 2 y 2  y 4    x 2  xy  y 2 
2
 ( x  y )2  4 x 2  7 xy  4 y 2   0
6 2( x6  y 6 ) 6 2( x 2  y 2 )( x 4  x 2 y 2  y 4 ) 2 2( x  y )  x  xy  y 
2 2 2 2
Ta có: 2    2 2( x 2  y 2 ).
x  xy  y 2 x 2  xy  y 2 x 2  xy  y 2
6 2( x 6  y 6 )
Từ PT thứ 2 của hệ, ta suy ra 3  2( x 2  y 2 ) = x   x  2 2( x 2  y 2 )
x  xy  y
2 2
 3  x  2( x 2  y 2 )(1)
Áp dụng bất đẳng thức AM-GM trong phương trình 1, ta có:
x  y  6  6 xy  6  3( x  y)  2 x  y  3(2)
Lấy (1)  (2)  x  y  2( x 2  y 2 )  x  y
Dấu “=” xảy ra khi x  y  1 .
Hệ phương trình có nghiệm ( x; y )  (1;1)
Page 81

 x2  1  y
  y2 1  x  1 
 3x3  2 y 2  2  3 y 3  x 2  2 x  1
 2
78.

 y 2
 x  1
(Công phá kì thi THPT Quốc Gia)

u  x  1  x
2 
u  x  x  1
2
Đặt:   u, v  0   

 v  y 2
 1  y v  y  y  1

2
 u2 1
 x 
 2u
 v 1
2
y
u 2  2ux  x 2  x 2  1  2v
 2 
v  2 xy  y  y  1  2 u2 1
2 2
x 1  u  x 
 2u

 y2 1  v  y  v 1
2
 2v
 u 2  1 v 2  1  v 2  1 u 2  1 
Ta có: PT (1)       1
 2u 2v  2v 2u 
 v(u 2  1)  u (v 2  1)  u (v 2  1)  v(u 2  1)   4u 2v 2

 uv(u  v)  u  v uv(u  v)  v  u   4u 2v 2
 u 2 v 2 (u  v) 2  (u  v) 2  4u 2v 2
  uv  1  uv(u  v) 2  (u  v) 2   0
 uv  1
  x2  1  x  
y2 1  y  1
1
 x2  1  x   y2 1  y
y 1  y
2
 x2  1  y 2  1  x  y  0
x2  y 2
 x y 0
x2  1  y 2  1
 x y 
 ( x  y)   1  0
 x2  1  y 2  1 
 

 ( x  y) x  y  x 2  1  y 2  1  0 
Do x  y  x 2  1  y2 1  x  y  x  y  0  x   y
Page 82
Thay x   y vào PT(2), ta có:
3x3  2 x 2  2  3x3  x 2  2 x  1
PT (2)  2
x2  x  1
 3x3  2 x 2  2  3x3  x 2  2 x  1  2( x 2  x  1)
3x3  2 x 2  2  1
3x3  2 x 2  2 
2
3x3  x 2  2 x  1  1
3x  x  2 x  1 
3 2
2
4( x 2  x  1)  ( x  1) 2
 VT  3x3  2 x 2  2  3x3  x 2  2 x  1   2( x 2  x  1)  VP
2
3x3  2 x 2  2  1

Dấu “=” xảy ra khi 3x3  x 2  2 x  1  1  x  1  y  1
( x  1) 2  0

2 x  y  1  2 x  1  4 x 3  3 y 2  2

79. 
x2  2 3x  2 y 2 x2  4 x  y  4
2   (Công phá kì thi THPT Quốc Gia)
 6 2 2
4 x3  3 y 2  2  2. 2  x  y  1  1. 2 x  1  (2  1)  2  x  y  1  2 x  1  3(4 x  2 y  3)
Ta chứng minh bất đẳng thức sau: 3(4 x  2 y  3)  4 x3  3 y 2  2
Thật vậy, bất đẳng thức tương đương: 3(4 x  2 y  3)  4 x3  3 y 2  2
 4 x3  3 y 2  11  12 x  6 y
4( x3  1  1)  4.3x  12 x

Áp dụng bất đẳng thức Côsi:  . Suy ra bất đẳng thức trên đúng.
3( y  1)  3.2 y  6 y

2
Dấu “=” xảy ra khi và chỉ khi: x  y  1
Ta thay vào PT(2) thấy luôn thoả mãn.
Page 83
( x 2  xy  1)( y 2  xy  1)  1

80.  1 1 (Trích đề 18 của ĐTN-Mathlinks)
 2  3  x  x 1  y  1
2
 x y
2
 1 3
y2  y 1 y  
0 
1 2 4
Điều kiện: x  0 . Từ PT(2), ta có: y   1  0  0 y0
y y y
Ta có: PT (1)  x y  2 x y  xy  x  2 xy  y  0
3 2 2 3 2 2
 xy ( x  y ) 2  ( x  y ) 2  0
x  y
 ( x  y ) 2 ( xy  1)  0  
 xy  1
Do y  0  x  0
1 1
Với x  y , PT (2)  2
 3  x2  x  1  x   1
x x
1 1
Với xy  1 , PT (2)  2
 3  x 2  x  1  x   1 . Suy ra ta chỉ cần giải 1 phương trình.
x x
PT (2)  3x 2  1  x x 2  x  1  x 2  x  1(3)
 3 x 2  1  ( x  1)  x  
x2  x  1  x  0
2 x( x  1) x( x  1)
  0
3 x  1  ( x  1)
2
x  x 1  x
2
 x( x  1) 2 
x 2  x  1  x  3 x 2  1  ( x  1)  0 
 4( x 2  x  1)  (3 x 2  1) 
 ( x  1)   x  1  0
 2 x  x  1  3x  1 
2 2

 ( x  1) 2 x  3  3 x 2  1  2 x 2  x  1  0 
x  1 y  1

 3 x  1  2 x  x  1   x  3(4)
2 2
Lấy (3)  (4)  ( x  2) x 2  x  1  x 2  2 x  2
x  0  0  x  1  3
 
 ( x  2)( x  2 x  2)  0
2
  x  2  PTVN
( x  2) 2 ( x 2  x  1)  ( x 2  2 x  2) 2  2
 9 x ( x  1)  0
Page 84
  
 y  1 x  1 1  2  y 2  9  xy 2 (2  y 2 )

81.  (Trích đề 41 của ĐTN-Mathlinks)
 x  y  2  y 2  xy 2 (2  y 2 )  4

Điều kiện: x  0;  2  x  2

Lấy (1)  (2)  y  1   
x 1 1 2  y2  x  y  2  y2  5
 x  y  2  y 2  xy 2 (2  y 2 )  4

Ta có hệ phương trình mới: 

2

 y 2  y  x  1  x 2  y  y  4
2


a  y  2  y  2  a  2
2
Đặt 
b  x  0


2a  2b  (a  2)b  8
2
HPT mới tương đương 

(a  2)(b  1)  2ab  8

2

 2a  a b  8
2
 2
a b  a  2b  2ab  10

2
Lấy 3.(3)  2.(4)  (a  2)(ab  2a  2b  2)  0
a  2

b  2a  2
 a2
2a  2
TH1: b   (3)  a3  6a  8  0  PTVN do 2  a  2 nên a3  6a  8  0
a2
x  1
x  1
 
TH 2 : a  2  b  1     y  1
 y  1 

  y  1
Vậy hệ phương trình có nghiệm ( x; y)  (1;1);(1; 1)
Page 85
2 1
82. . x (Trích đề 29 của ĐTN-Mathlinks)
x2  x  1 x2  x  1  1  x
Ta thấy x  0 ko là nghiệm của phương trình.
PT 
2  x2  x  1 1  x x 2
x  x 1
2
 ( x  2) x  x  1  x 2  2 x  2  0
2 2
 ( x 2  2) x 2  x  1  2( x 2  x  1)  x 2  2  2
a  x 2  2
Đặt 
b  x  x  1  0
2
PT  ab  2b 2  a  2  (b  1)(a  2b  2)  0
b  1  x2  x  1  1
   x 1
 a  2b  2  0  x 2  2 x 2  x  1  0(VN )
Vậy phương trình có nghiệm x  1
2 x
83.   1 (Trích đề số 37 của ĐTN-Mathlinks)
4x  x  4 4x2  x  4
2 x 2
Ta có: 1   
4x  x  4 4x  x  4
2
4x  x  4

 x 4 x 1  0  x  0 
Áp dụng bất đẳng thức Bunhiacopxki, ta có: 4 x  x  4  9(4 x  x  4)
2
2 x 2 x x
1     33
4x  x  4 4 x2  x  4 4
9(4 x 2  x  4) 4x2  x  4 3(4 x  x  4)
2
 12( x  1)2  0  x  1
Vậy nghiệm của bất phương trình x  0, x  1
Page 86

4 xy  x  4 (2  x)( y  2)  14
 2
x  y  2x 1  0
84. 
2
(toanhoc24h)
Điều kiện: (2  x)( y  2)  0
Ta có: PT (2)  ( x  1)2  y 2  2  0  ( x  1)2  2  y 2
  2  x  2  y 2  0 2 x  0
Áp dụng bất đẳng thức AM-GM, ta có: 2  ( x  1)2  y 2  2( x  1) y  y( x  1)  1  0 (3)
Ta lại có: PT (1)  4 xy  x  4 (2  x)( y  2)  14
 4 xy  4 y  4  (2  x)  4 (2  x)( y  2)  4( y  2)
 
2
 4( xy  y  1)  2 x 2 y2 0
 xy  y  1  0  y ( x  1)  1  0
 y ( x  1)  1  0
  x  2
Dấu “=” xảy ra   2  x  2 y  2  
x 1  y  y  1

Vậy hệ phương trình có nghiệm ( x; y)  (2; 1)
 xy (2  x 2  y 2 )  4
Bài tập tương tự:

 
1 x 1 y   2  x2  y 2  1 (Huỳnh kim Kha)



 
x  y  2  x 2  y 2 xy  1  2 
Page 87
 
3
85. x  3  2  x 2  x  3 2 x  1  3x  4 (Trích đề số 3 mathlinks)
Điều kiện: x  2
   x 3 
3
Bất phương trình tương đương: x  3  2  x 2  x  2x 1 3 2x 1  0

a  x  3  2  x
Đặt  . Bất phương trình trở thành :
b  2 x  1
 3
a 3  a  b3  b  0
 (a  b)(a 2  ab  b 2  1)  0
 ab  0
 x  3  2  x  3 2x 1  0
 
 2  x 1  2  x  3 2x 1 1  0
 x 1  x 1
 2 x  0
 1 2  x   
2
3
2x 1  3 2x 1 1
 
2 x
 ( x  1)  0
1

 1 2  x 
 
2
 3
2x 1  3 2x 1 1 
 
 x 1  0  x  1
2 x 1
Do  0
1 2  x  
2
3
2x 1  3 2x 1  1
Kết hợp với điều kiện, vậy tập nghiệm bất phương trình là S  1; 2
Page 88
   
2
86. 8 x x 2  x  2  4  8 x  x 2  2 x (Trích đề số 22 mathlinks)
 x   1;0
Điều kiện: 
x  2
 
Xét TH1: x   1;0 . Bất phương trình tương đương: 8 x x 2  x  2  x 4  4 x3  4 x 2  8x  4 (*)
Ta có: 4 x  4 x3 ;4 x  4 x 2 ;4  b4  VT (*)  0  b4  4b3  4b2  8b  4
Nên x   1;0 là nghiệm của bất phương trình.
x  2 x   4( x 2  2 x)  4  4   0
2 2
2
x  x2  x  2
Xét TH2: x  2 . Bất phương trình tương đương:
  0
2
 ( x 2  2 x  2) 2  4 x  x2  x  2
Dấu bằng xảy ra  x2  2 x  2  0  x  1  3  2
Vậy tập nghiệm của bất phương trình là S   1;0  1  3  
Page 89
1
x
1 1 3
87.   (Trích đề số 38 mathlinks)
x 8
2
8x2  1 x2
1
Điều kiện: x  . Ta chứng minh các bất đẳng thức sau:
3
1 3x
(2) : 
x2  8 3x  4 x  2
2
 (3x2  4 x  2)2  9 x2 ( x2  8)  0  4(6 x  1)( x 1) 2  0

1 6x
(3) : 
8x2  1 17 x 2  1
 (17 x2  1)2  36 x2 (8x2  8)  0  ( x2  1)2  0
1
x
3 3x 6x
(4) : 
x 2
3x  4 x  2 17 x 2  1
2
 9 x3 (17 x 2  1)  18 x3 (3x 2  4 x  2)  (3x  1)(3x 2  4 x  2)(17 x 2  1)  0

 (54 x3  27 x 2  2 x  2)( x  1)2  0
Từ (2),(3),(4)  VT(1)  VP(1)
Page 90
x2  x  1  1 1
x  1  x2  x  1    x 1
88. x x
(Trích đề số 23 của mathlinks)
Điều kiện: x  0
2
1 1 1  1
BPT  x  1  ( x  1)  ( x  1)  1  x  1 
2
      1 
x  x  x  x
Xét hàm số: f (t )  t  t 2  (t  1)  t với mọi t  0
2t  1
1
 f '(t )  1  2 t 2  t  1  0 với mọi t  0
2 t2  t 1
 f (t ) đồng biến
1
Suy ra f ( x  1)  f  
 x
1
Hay x  1 
x
 x2  x 1  0
1  5 1  5
 x
2 2
 1  5 
Vậy nghiệm của bất phương trình S   0; 
 2 

Page 91
89. x2  16  3 x 2  3x  4  x  1  3 (Trích đề số 19 mathlinks)
x 
 
BPT  x 2  16    4   3 2  x 2  3x  4  x  1    1
3 
x 
3 
8 1
x( x  3) x(3  x)
9 3 x (3  x ) 9
   '
x  2  x 2  3x  4 x 
x  16    4 
2
x  1    1
3  3 
 3 8 1 
 x(3  x)    0
 2  x 2
 3 x  4 9 x 2
 16  3 x  36 9 x  1  3 x  9 
Với x  1.
3 81 3 8 1
   
2  x  3x  4 9 x  16  3x  36 9 x  1  3x  9 2  x  3x  4 3x  72 3x  9
2 2 2
3 3 x  16
  2
2  x 2  3 x  4 x  27 x  72


3 x 2  75 x  184  (3 x  16) 2  x 2  3 x  4 
2  x 2  3x  4   x  27 x  72
2
2
 16  812 127
x   x 2  3x  4   
3 
x
 .
3  9 3
0
2
 2 2

2  x  3 x  4  x  27 x  72 
Bất phương trình tương đương: x(3  x)  0
0 x3
Vậy tập nghiệm của bất phương trình S   0;3
Page 92
90. (8x  34) x  1  27 x  33  3 3x  1 (Trích đề 48 của mathlinks)

a  x  1 
a  x  1
2
Đặt:   3
b  3x  1  3a  4
b  3 3x  1 
2

Phương trình trở thành : 8(a 2  1)  34 a  27(a 2  1)  33  b
 8a 3  27a 2  26a  6  b
 8a 3  27a 2  26a  6  b3  b3  b
 8a 3  27a 2  26a  6  3a 2  4  b3  b
 (2a  2)3  (2a  2)  b3  b
  2a  2  b   2a  2   (2a  2)b  b 2  1  0
2
 
 2a  2  b
Do  2a  2   (2a  2)b  b2  1  0
2
 2a  2  b  2a  b  2 5  57 5  57
Ta có hệ phương trình:     b  2b  b 
3a  b  4 3(b  2)  4b  16
2 3 2 3
8 8
Page 93
21 9
91.   4 x  26  0 (Trích đề số 43 của mathlinks)
7x  4  2 3x  4  2
4
Điều kiện: x 
7
21 9 21 9 11 13
Phương trình cho ta: 0    4 x  26    15   x 
7x  4  2 3x  4  2 2 2 4 2
PT 
21  7x  4  2   9 3x  4  2   4 x  26  0
7x 3x
 3 7 x  4  3 3 x  4  4 x  26 x  12  0
2
   
 3 x  1  7 x  4  3 x  1  3x  4  4  x 2  5 x  3  0
3  x 2  5 x  3 3  x 2  5 x  3
   4  x 2  5 x  3  0
x 1 7x  4 x  1  3x  4
 x  5x  3  0
2

 3 3   11 13  
  4  VN x   ;  
 x  1  7 x  4 x  1  3x  4   4 2 

5  37
x
2
5  37
Vậy phương trình có nghiệm  x  .
2
Page 94
 1 1  2  x2  y 2
 
  
92.  1  x 1  y 
xy (2  x 2  y 2 )  4 (Mathlinks-Đặng Thành Nam)

 x  y  2  x  y
2 2
xy  1  2  
 x, y  0
Điều kiện:   0  x, y  2
2  x  y  0
2 2

Ta có: PT (2)  1  x 1   
y  3  xy  2  x 2  y 2  xy  1 
Đặt a  2  x 2  y 2 ; b  
xy 0  a, b; b  2; a  2 
1 1 a
Kết hợp với PT(1): 
3  b  a(b  1) ab  4
 (a  1)  3  b  a(b  1)   ab  4
(a  1) 2
b
1  a  a2
Ngoài ra:
xy (2  x 2  y 2 )  4
 
PT (1)  1  x 1  y   1  2  x2  y 2
(3)
xy (2  x 2  y 2 )  4
 xy  x  y  1 
1  2  x2  y 2
PT (2)  x  y  2  2  x 2  y 2  
xy  1 (4)
xy (2  x 2  y 2 )  4
Lấy (3)  (4)  xy  1 
1 2  x  y 2 2
 2  x2  y 2  
xy  1  2
ab  4
 b 1   a (b  1)  2
1 a
(a  1) 2
4
(a  1) 2
a(a  1) 1  a  a
22
 1  a 3
1  a  a2 1  a  a2 a 1
a 3  2a 2  a a  0
 0 '
1 a  a a  1
2
 x2  y 2  2
Với a  0  b  1    x  y 1
 xy  1
Page 95
 x2  y 2  1 x  0 x  1
Với a  1  b  0    
 xy  0 y 1 y  0
Vậy hệ phương trình có nghiệm ( x; y)  (1;1);(0;1);(1;0)
Page 96
93. 54 x3  123x 2  90 x  4  2 12  x 

2 3
(Trích đề số 46 của mathlinks)
Điều kiện: 2 3  x  2 3
BPT  27 x3 
123 2
2
x  45 x  2  12  x 
2 3
 
5 x 2  6 x  4   12  x 2  
3
3
 (3x  2)3 
2
 
 (3x  2)3  12  x 2    5 x 2  6 x  4   0
3
3
2

    32 5x  6x  4  0
2
 (3 x  2)  12  x 2  (3x  2) 2  (3x  2) 12  x 2  12  x 2 2
 
2 5x2  6 x  4 
    32 5x  6 x  4  0
2
 (3 x  2) 2  (3x  2) 12  x 2  12  x 2 2
2 
(3 x  2)  12  x 
 
   
2
 2 (3 x  2)  (3x  2) 12  x  12  x 2
2 2
3
 5x2  6 x  4    0
 (3 x  2)  12  x 2 2
 
Vì 12  x 
2 3
 0  27 x3 
123 2
2
x  45 x  2  0
 41  61
 x
123 2 2
Xét hàm số: f ( x)  27 x3  x  45 x  2  f '( x)  81x 2  123x  45  0  
2  41  61
x 
 2
1  1  11 1
Với x    f '( x)  0  f ( x) là hàm đồng biến. Mà f    x
2  2  8 2

 12  x  
2
2 (3 x  2) 2  (3 x  2) 12  x 2  2
Với x    3x  2  0  
1 3
  0 , x  0,5
2 (3x  2)  12  x 2 2
 3  29
x  3  29
5
Suy ra 5 x 2  6 x  4  0   . Kết hợp với điều kiện đề bài  x2 3
 3  29 5
x 
 5
 3  29 
Vậy tập nghiệm của bất phương trình là S   ; 2 3
 5 
Page 97
 
 x x  ( x  y )( x  2 y )  y ( y  3) 2

94.  (Trích đề số 7 của mathlinks)
 y  3
2

12 x  y  7 y ( x  y )  y ( x  2 y )  8

 y
Điều kiện: x  2 y  0
PT (2)  12 xy  y 2  7 y   
y ( x  y )  y ( x  2 y )  8 y ( y  3) 2  8 x x  ( x  y )( x  2 y ) 
 8 x 2  8 x ( x  y )( x  2 y )  12 xy  y 2  7 y  y( x  y)  y( x  2 y)   0
 x 
2 2
x x x x x x
 8    12  1  8    3  2  7  1   2   0
 y y y  y y  y y 
Xét hàm số: f (t )  8t 2  12t  1  8t t 2  3t  2  7  

t 1  t  2 ,  t  2
8t (2t  3) 7 7
 f '(t )  16t  12  8 t 2  3t  2   
2 (t  1)(t  2) 2 t  2 2 t  1
16t 2  24t  7 t  1 7
 16t  12  8 t  3t  2 
2

2 (t  1)(t  2) 2 t 1
2
 7 45
 t  1    16t 2  25t 
 16.2  12   
7 2 4
 0  t  2 
2 2 (t  1)(t  2)
Suy ra f (t ) là hàm đồng biến. Mà f (2)  0
x
Nên phương trình có nghiệm t   2  x  2y
y
Thay x  2 y vào PT(1), ta có:
PT (1)  4 y 2  ( y  3) y
 4y y  y 3  0
  
y 1 4 y  3 y  3  0 
 y 1 x  2
Page 98

95. 3 2 x 2  x  2  3 x 2
 2x  2   x  2
3
 10 x 2  17 x  18 x 2  x
 x2  2x  2  0

Điều kiện:  x  2  0  x  1 3
 x2  x  0

PT  3  x 2  2 x  2   ( x 2  x)  3  x 2  2 x  2    x  2  9  x 2  2 x  2   ( x 2  x)  x 2  x
3
 3  x 2  2 x  2    3 3  x 2  2 x  2   . x 2  x  3 3  x 2  2 x  2 .  x 2  x   x  x   ( x  2)3

3 3
2
 3 x2  2x  2  x2  x   
3 3
 x2
 3  x2  2 x  2  x2  x  x  2
 3 x2  2x  2  x2  x  x  2  2 x2  x x  2
 x2  4x  2  x2  x x  2
  x 2  2 x   2( x  1)  ( x 2  2 x)( x  1)
  x2  2x  2 x  1  x2  2x  x  1  0
 x2  2x  2 x  1
 x2  6 x  4  0
 3  13  x  3  13
Kết hợp với điều kiện.
Vậy tập nghiệm của bất phương trình là S  1  3;3  13 

 
Page 99
96.  x  4 
2
x 
4  x 2  3  x 2  2 x   2 x 2  14 x  28
2
Điều kiện: x  2
x 
2
Ta có: 4  x2  4  2 x 4  x2  4
 x  4  x2  2
Dấu “=” xảy ra  x  2; x  0; x  2
x  2 x   0 đạt tại x  2; x  0
2 2
Ta có: 3
 VT  2( x  4)2  VP
Đúng vì 4  2 x  0
Vậy phương trình có nghiệm x  2
Page 100

HPT BPT PT

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

HPT BPT PT

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

PT-BPT-HPT mới và hiện đại nhất dành cho kì thi THPT Quốc Gia 2015.

Huỳnh Kim Kha

Thay y 2  x  3 vào phương trình 2 ta được

Xét hàm số f (t )  t 3  t , t  R  f '(t )  3t 2  1. Suy ra f ( x  1)  f  3

2. (5x  4) 3x  2  5 2  x  (6 x  1) x  3 ( Châu Thanh Hải- ĐHKH Huế)

3. x  1  2 2 x  3  ( x  1)( x 2  2) (Đề thi thử ĐH Vinh 2014)

Nhận thấy x  1 thoả mãn phương trình.

Xét x  1 , phương trình tương đương

Do đó phương trình tương đương: x  3  0  x  3

Vậy phương trình có 2 nghiệm x  1 ; x  3

Bất phương trình tương đương: ( x 2  2 x  4)  3x  4 x( x 2  2 x  4)

Suy ra 1  5  x  0 thoả mãn bất phương trình đã cho.

TH2: x  1  5 . Khi đó x2  2 x  4  0 . Đặt a  x 2  2 x  4  0; b  x  0 . Bất phương trình trở thành:

a2  3b2  4ab  (a  b)(a  3b)  0  b  a  3b

Phương trình đã cho tương đương : x  4  x  x  2 x  2 3 ( x  2 x)  2

Suy ra x  4  x  2, với mọi x   2;2

Do đó: x 2  2 x  2 3 ( x 2  2 x)2  2  2 với mọi x   2;2 (3)

Do xy  0 không thoả mãn, từ phương trình (1) suy ra x  5 y  0 lại có xy  0 nên x  0; y  0

(Huỳnh Kim Kha)

Xét x  0 không là nghiệm phương trình.

Xét x  0 . Phương trình tương đương

Từ (4) và (5), ta suy ra x  y

Dấu “=” xảy ra các bất đẳng thức khi x  y  1

Vậy hệ phương trình có nghiệm ( x; y )  (1;1)

Điều kiện: y  0;0  x  2

PT (2)  ( y  2)(2 x 2  7 x 1)  ( y  2) 2 ( x  1)  6 x(3  x) (4)

TH1: x  1; 2  2 x  7 x  1  0 mà VP(4)  0  y 2  0

Nên  3  x  1 (Vô lí)

TH2: x   0;1  2 x  7 x  1  0 mà VP(4)  0  y  2  0

Nên (2  y)( x  1)  0 (5)

Từ (3) và (5) ta suy ra y  2; x  1

Vậy hệ phương trình có nghiệm ( x; y )  (1;2)

Áp dụng bất đẳng thức AM-GM, ta có:

Dấu “=” xảy ra khi và chỉ khi a  b hay x  1  y  2  y  x2  2x 1

Thay y  x2  2 x  1 vào PT(2), ta có:

Vậy hệ phương trình có nghiệm ( x; y)  (1; 2)

Ta có: 8( x2  y 2 )  12 xy  ( x  y)2  7( x  y)2  x  y

Thay x  y vào phương trình 1 của hệ, ta có:

Áp dụng bất đẳng thức AM-GM: x  y  1  2 x( y  1)

Áp dụng bất đẳng thức AM-GM:

Dấu “=” xảy ra  x  1  y  0

Vậy hệ phương trình có nghiệm ( x; y )  (1; 0)

Do đó, từ (*) suy ra y  0 kèm theo x  0 .

Biến đổi tương đương, ta có:

Vậy phương trình có nghiệm x  2; x  1

 11x  113 3x3  4 x 2 y  2 xy 2

Thay x  y vào phương trình 2 của hệ, ta có:

Vậy hệ phương trình có nghiệm ( x; y)  (1;1)

Áp dụng bất đẳng thức Mincopxki, ta có:

Dấu “=” xảy ra khi và chỉ khi x  y

Đặt a  x  2; b  3 (1  2 x)( x  2)   x 2  4 x  3.

Vậy hệ phương trình có ba nghiệm ( x; y)  (3; 3);(3  2 2; 3  2 2);( 3 2 2; 3 2 2)

Mặt khác, ta có:

Cộng vế theo vế (4)  (5)  2 x2  2 y 2  2 xy  6 x  6 y  6  0

19. x2  9 x  1  x 11  3x  2 x  3 ( Châu Thanh Hải- ĐHKH Huế)

 4 y 2  4 xy  2 x 2  3xy  2 (2 x 2  3xy)(4 y2  3xy)

Đây là dạng a  b  2ab  a  b  a  b

Thử lại, vậy hệ phương trình có nghiệm ( x; y )  (4;1)

Áp dụng bất đẳng thức AM-GM, ta có: 6 y(2 x  1)  3( y  2 x  1)

Ta thấy 2 x  y  0 ko là nghiệm của hệ  2 x  y  1  2 x  y  1. Suy ra 2 x  y  1

Với 2 trường hợp  2 x  y  1 . Thay 2 x  y  1 vào PT(2)

22.  (Huỳnh Kim Kha)

Thay vào PT(2), ta có:

Cộng lại, ta có VT ()  VP()

Lấy (3)  (4)  (5)  VT ()  VP()