Przepisy dot.
równego traktowania w zatrudnieniu Statutory provisions of law on equal treatment
udostępnione pracownikom zgodnie z art. 941
Kodeksu pracy
KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Art. 33
1) Kobieta i mężczyzna w Rzeczypospolitej Polskiej
mają równe prawa w życiu rodzinnym,
politycznym, społecznym i gospodarczym.
2) Kobieta i mężczyzna mają w szczególności
równe prawo do kształcenia, zatrudnienia i
awansów, do jednakowego wynagradzania za
pracę jednakowej wartości, do zabezpieczenia
społecznego oraz do zajmowania stanowisk,
pełnienia funkcji oraz uzyskiwania godności
publicznych i odznaczeń.
KODEKS PRACY
Art. 9 § 4
Postanowienia układów zbiorowych pracy i innych
opartych na ustawie porozumień zbiorowych,
regulaminów oraz statutów określających prawa i
obowiązki stron stosunku pracy, naruszające zasadę
równego traktowania w zatrudnieniu, nie
obowiązują.
Art. 112
Pracownicy mają równe prawa z tytułu
jednakowego wypełniania takich samych
obowiązków; dotyczy to w szczególności równego
traktowania mężczyzn i kobiet w zatrudnieniu.
Art. 113
Jakakolwiek dyskryminacja w zatrudnieniu,
bezpośrednia lub pośrednia, w szczególności ze
względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę,
religię, narodowość, przekonania polityczne,
przynależność związkową, pochodzenie etniczne,
wyznanie, orientację seksualną, zatrudnienie na czas
określony lub nieokreślony, zatrudnienie w pełnym
lub w niepełnym wymiarze czasu pracy - jest
niedopuszczalna.
Art. 18 § 3
Postanowienia umów o pracę i innych aktów, na
podstawie których powstaje stosunek pracy,
naruszające zasadę równego traktowania w
in employment presented to the employees
pursuant to the Article 941 of the Labour Code
THE POLISH CONSTITUTION
Art. 33
1) A woman and a man have equal rights with
respect to family, political, social, and
economic life in the Republic of Poland.
2) In particular, a woman and a man have equal
rights with respect to education,
employment, and promotion, and the right to
the same rate of remuneration for work of
the same quality, and to social security, and
also to hold positions and fulfil functions, and
to receive public honours and decorations.
THE LABOUR CODE
Art. 9 § 4
Collective labour agreements and other collective
agreements, and rules and statutes based on the
law and determining the rights and obligations of
the parties to an employment relationship are
not binding if they breach the principle of equal
treatment in employment.
Art. 112
Employees have equal rights in respect of the
same performance of the same obligations; this
applies in particular to the equal treatment of
men and women in employment.
Art. 113
Discrimination of any kind in employment,
whether direct or indirect, in particular in respect
of sex, age, disability, race, religion, nationality,
political views, trade union membership, ethnic
origin, creed, or sexual orientation, employment
for a definite or indefinite period, employment
on a full-time or part-time basis, is prohibited.
Art. 18 § 3
Provisions in employment contracts and other
documents on the basis of which an employment
relationship is established and which breach the
1
zatrudnieniu są nieważne. Zamiast takich
postanowień stosuje się odpowiednie przepisy
prawa pracy, a w razie braku takich przepisów -
postanowienia te należy zastąpić odpowiednimi
postanowieniami niemającymi charakteru
dyskryminacyjnego.
Art. 183a
§ 1. Pracownicy powinni być równo traktowani w
zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy,
warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu
do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji
zawodowych, w szczególności bez względu na płeć,
wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość,
przekonania polityczne, przynależność związkową,
pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację
seksualną, zatrudnienie na czas określony lub
nieokreślony, zatrudnienie w pełnym lub w
niepełnym wymiarze czasu pracy.
§ 2. Równe traktowanie w zatrudnieniu oznacza
niedyskryminowanie w jakikolwiek sposób,
bezpośrednio lub pośrednio, z przyczyn określonych
w § 1.
§ 3. Dyskryminowanie bezpośrednie istnieje wtedy,
gdy pracownik z jednej lub z kilku przyczyn
określonych w § 1 był, jest lub mógłby być
traktowany w porównywalnej sytuacji mniej
korzystnie niż inni pracownicy.
§ 4. Dyskryminowanie pośrednie istnieje wtedy, gdy
na skutek pozornie neutralnego postanowienia,
zastosowanego kryterium lub podjętego działania
występują lub mogłyby wystąpić niekorzystne
dysproporcje albo szczególnie niekorzystna sytuacja
w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy,
warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu
do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji
zawodowych wobec wszystkich lub znacznej liczby
pracowników należących do grupy wyróżnionej ze
względu na jedną lub kilka przyczyn określonych w
§ 1, chyba że postanowienie, kryterium lub działanie
jest obiektywnie uzasadnione ze względu na zgodny
z prawem cel, który ma być osiągnięty, a środki
służące osiągnięciu tego celu są właściwe
i konieczne.
§ 5. Przejawem dyskryminowania w rozumieniu § 2
jest także:
1) działanie polegające na zachęcaniu innej osoby
do naruszenia zasady równego traktowania w
principle of equal treatment in employment are
invalid; such provisions are superseded by the
appropriate labour law regulations, and if there
are no such regulations, - such provisions should
be replaced by the appropriate provisions which
are not discriminatory in nature.
Art. 183a
§ 1. Employees should be treated equally in
relation to establishing and terminating an
employment relationship, employment
conditions, promotion conditions, and access to
training in order to improve qualifications,
regardless in particular of sex, age, disability,
race, religion, nationality, political beliefs, trade
union membership, ethnic origin, creed, and
sexual orientation, employment for a definite or
indefinite period, employment on a full-time or
part-time basis.
§ 2. Equal treatment in employment means that
there must be no discrimination whatsoever,
directly or indirectly, for the reasons described in
§ 1.
§ 3. Direct discrimination occurs when one
employee, for one or more of the reasons
described in § 1, has been, is, or could be, treated
less favourably than other employees in
comparable circumstances.
§ 4. Indirect discrimination occurs when an
apparently neutral provision, criterion or practice
gives rise or could give rise to an unfavourable
disproportion or particularly unfavourable
situation, with respect to the establishment and
termination of an employment relationship,
employment conditions, promotion conditions,
and access to training in order to improve
qualifications in relation to all or a considerable
number of employees belonging to a particular
group which is treated differently for one or
more of the reasons described in § 1, unless that
provision, criterion or practice is objectively
justified by a legitimate aim, and the means of
achieving that aim are appropriate and
necessary.
§ 5. The following also constitute discrimination
within the meaning of § 2:
1) encouraging another person to breach the
principle of equal treatment in employment,
2
 zatrudnieniu lub nakazaniu jej naruszenia tej
zasady,
2) niepożądane zachowanie, którego celem lub
skutkiem jest naruszenie godności pracownika i
stworzenie wobec niego zastraszającej, wrogiej,
poniżającej, upokarzającej lub uwłaczającej
atmosfery (molestowanie).
§ 6. Dyskryminowaniem ze względu na płeć jest
także każde niepożądane zachowanie o charakterze
seksualnym lub odnoszące się do płci pracownika,
którego celem lub skutkiem jest naruszenie
godności pracownika, w szczególności stworzenie
wobec niego zastraszającej, wrogiej, poniżającej,
upokarzającej lub uwłaczającej atmosfery; na
zachowanie to mogą się składać fizyczne, werbalne
lub pozawerbalne elementy (molestowanie
seksualne).
§ 7. Podporządkowanie się przez pracownika
molestowaniu lub molestowaniu seksualnemu, a
także podjęcie przez niego działań
przeciwstawiających się molestowaniu lub
molestowaniu seksualnemu nie może powodować
jakichkolwiek negatywnych konsekwencji wobec
pracownika.
Art. 183b
§ 1 . Za naruszenie zasady równego traktowania w
zatrudnieniu, z zastrzeżeniem § 2-4, uważa się
różnicowanie przez pracodawcę sytuacji pracownika
z jednej lub kilku przyczyn określonych w art. 183a
§ 1, którego skutkiem jest w szczególności:
1) odmowa nawiązania lub rozwiązanie stosunku
pracy,
2) niekorzystne ukształtowanie wynagrodzenia
za pracę lub innych warunków zatrudnienia
albo pominięcie przy awansowaniu lub
przyznawaniu innych świadczeń związanych z
pracą,
3) pominięcie przy typowaniu do udziału w
szkoleniach podnoszących kwalifikacje
zawodowe
- chyba że pracodawca udowodni, że kierował się
obiektywnymi powodami.
§ 2. Zasady równego traktowania w zatrudnieniu nie
naruszają działania, proporcjonalne do osiągnięcia
zgodnego z prawem celu różnicowania sytuacji
pracownika, polegające na:
or ordering another person to breach that
principle,
2) unwelcome conduct which is aimed at or has
the effect of violating the dignity of an
employee and of creating an intimidating,
hostile, degrading, humiliating or offensive
atmosphere around that employee
(harassment).
§ 6. Discrimination on the grounds of sex also
means any form of unwelcome conduct of a
sexual nature, or which is a reference to the sex
of an employee, which is aimed at or has the
effect of violating the dignity of an employee,
which in particular creates an intimidating,
hostile, degrading, humiliating or offensive
atmosphere around that employee; this conduct
may consist of physical, verbal or non-verbal
elements (sexual harassment).
§ 7. The submission of an employee to
harassment or sexual harassment, as well as
measures taken by that employee to counteract
harassment or sexual harassment, may not result
in negative consequences of any kind with
respect to that employee.
Art. 183b
§ 1 . Breach of the principle of equal treatment in
employment, except as specified in § 2-4, is
considered to mean different treatment by an
employer of the situation of an employee for one
or more of the reasons described in art. 183a § 1,
leading in particular to:
1) refusal to enter into or terminate an
employment relationship,
2) remuneration for work or other
employment conditions being formulated in
an unfavourable manner, or omission with
respect to promotion or the granting of
other work-related benefits,
3) omission with respect to selection for
training organised to improve qualifications
- unless the employer demonstrates that it does
so based on objective grounds.
§ 2. The following activities do not breach the
principle of equal treatment in employment,
proportionate to a legitimate goal of different
treatment of the situation of an employee:
3
 1) niezatrudnianiu pracownika z jednej lub kilku
przyczyn określonych w art. 183a § 1, jeżeli
rodzaj pracy lub warunki jej wykonywania
powodują, że przyczyna lub przyczyny
wymienione w tym przepisie są rzeczywistym
i decydującym wymaganiem zawodowym
stawianym pracownikowi,
2) wypowiedzeniu pracownikowi warunków
zatrudnienia w zakresie wymiaru czasu pracy,
jeżeli jest to uzasadnione przyczynami
niedotyczącymi pracowników bez
powoływania się na inną przyczynę lub inne
przyczyny wymienione w art. 183a § 1,
3) stosowaniu środków, które różnicują sytuację
prawną pracownika, ze względu na ochronę
rodzicielstwa lub niepełnosprawność,
4) stosowaniu kryterium stażu pracy przy
ustalaniu warunków zatrudniania i zwalniania
pracowników, zasad wynagradzania i
awansowania oraz dostępu do szkolenia w
celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych,
co uzasadnia odmienne traktowanie
pracowników ze względu na wiek.
§ 3. Nie stanowią naruszenia zasady równego
traktowania w zatrudnieniu działania podejmowane
przez określony czas, zmierzające do wyrównywania
szans wszystkich lub znacznej liczby pracowników
wyróżnionych z jednej lub kilku przyczyn
określonych w art. 183a § 1, przez zmniejszenie na
korzyść takich pracowników faktycznych
nierówności, w zakresie określonym w tym
przepisie.
§ 4. Nie stanowi naruszenia zasady równego
traktowania ograniczanie przez kościoły i inne
związki wyznaniowe, a także organizacje, których
etyka opiera się na religii, wyznaniu lub
światopoglądzie, dostępu do zatrudnienia, ze
względu na religię, wyznanie lub światopogląd jeżeli
rodzaj lub charakter wykonywania działalności przez
kościoły i inne związki wyznaniowe, a także
organizacje powoduje, że religia, wyznanie lub
światopogląd są rzeczywistym i decydującym
wymaganiem zawodowym stawianym
pracownikowi, proporcjonalnym do osiągnięcia
zgodnego z prawem celu zróżnicowania sytuacji tej
osoby; dotyczy to również wymagania od
zatrudnionych działania w dobrej wierze i lojalności
wobec etyki kościoła, innego związku wyznaniowego
1) not employing an employee for one or more
of the reasons described in art. 183a § 1,
if the type of work or conditions of
performance of work mean that the reason
or reasons listed in that provision are a true
and determinant professional requirement
with respect to an employee,
2) serving an employee notice of cancellation
of employment conditions with respect to
the number of working hours, provided that
this is justified by grounds not relating to
employees and no other reason or reasons
listed in art. 183a § 1 are cited,
3) applying means that treat differently the
legal situation of an employee, for the
purpose of protection of parenthood or
due to disability,
4) applying the criterion of seniority when
determining the conditions for employment
and dismissal of employees, remuneration
and promotion policies, and policies for
access to training and improvement of
qualifications, which justifies different
treatment of employees in view of age.
§ 3. The principle of equal treatment in
employment is not breached by actions taken for
a certain period of time, aimed at creating equal
opportunities for all or a significant number of
employees who are treated differently for one
or more of the reasons described in art. 183a § 1,
by reducing, to the benefit of those employees,
inequality that in fact exists, to the extent
specified in that regulation.
§ 4. The principle of equal treatment is not
breached in cases in which churches and other
religious associations, and organisations whose
ethics are based on religion, creed, or world view,
restrict access to employment on the grounds of
religion, creed, or world view, if the type or the
nature of the activity of churches and other
religious associations, and organisations, mean
that religion, creed, or world view are a true and
determinant professional requirement with
respect to an employee, proportionate to a
legitimate goal of different treatment of that
person’s situation; this also applies to requiring
from persons employed to act in good faith and
in a manner loyal to the ethics of the church,
4
oraz organizacji, których etyka opiera się na religii,
wyznaniu lub światopoglądzie.
Art. 183c
§ 1. Pracownicy mają prawo do jednakowego
wynagrodzenia za jednakową pracę lub za pracę o
jednakowej wartości.
§ 2. Wynagrodzenie, o którym mowa w § 1,
obejmuje wszystkie składniki wynagrodzenia, bez
względu na ich nazwę i charakter, a także inne
świadczenia związane z pracą, przyznawane
pracownikom w formie pieniężnej lub w innej
formie niż pieniężna.
§ 3. Pracami o jednakowej wartości są prace,
których wykonywanie wymaga od pracowników
porównywalnych kwalifikacji zawodowych,
potwierdzonych dokumentami przewidzianymi w
odrębnych przepisach lub praktyką
i doświadczeniem zawodowym, a także
porównywalnej odpowiedzialności i wysiłku.
Art. 183d
Osoba, wobec której pracodawca naruszył zasadę
równego traktowania w zatrudnieniu, ma prawo do
odszkodowania w wysokości nie niższej niż
minimalne wynagrodzenie za pracę, ustalane na
podstawie odrębnych przepisów.
Art. 183e
§ 1. Skorzystanie przez pracownika z uprawnień
przysługujących z tytułu naruszenia zasady równego
traktowania w zatrudnieniu nie może być podstawą
niekorzystnego traktowania pracownika, a także nie
może powodować jakichkolwiek negatywnych
konsekwencji wobec pracownika, zwłaszcza nie
może stanowić przyczyny uzasadniającej
wypowiedzenie przez pracodawcę stosunku pracy
lub jego rozwiązanie bez wypowiedzenia.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio do
pracownika, który udzielił w jakiejkolwiek formie
wsparcia pracownikowi korzystającemu z uprawnień
przysługujących z tytułu naruszenia zasady równego
traktowania w zatrudnieniu.
Art. 292
§ 1. Zawarcie z pracownikiem umowy o pracę
przewidującej zatrudnienie w niepełnym wymiarze
other religious association, and organisation
whose ethics are based on religion, creed,
or world view.
Art. 183c
§ 1. Employees are entitled to the same rate of
remuneration for the same work of work of the
same quality.
§ 2. The remuneration described in § 1 includes
all of the elements of remuneration, regardless of
their name and characteristics, as well as other
work-related benefits, granted to employees in
pecuniary form or in kind.
§ 3. Works of the same value are works that
require comparable professional qualifications
of employees, confirmed by documents specified
in separate regulations or by practice and
professional experience, as well as comparable
responsibility and effort.
Art. 183d
A person with respect to whom the principle of
equal treatment in employment has been
breached is entitled to compensation of no less
than the minimum remuneration for work as
specified in separate regulations.
Art. 183e
§ 1. The exercising by an employee of rights due
to breach of the rule of equal treatment in
employment cannot be grounds for unfavourable
treatment of the employee, and also cannot have
adverse consequences of any kind for the
employee, and in particular cannot be grounds
for serving by the employer of notice of
termination of an employment relationship or
termination with immediate effect.
§ 2. Provision of § 1 applies accordingly to an
employee who has provided assistance in any
form to an employee exercising rights due to
breach of the principle of equal treatment in
employment.
Art. 292
§ 1. Conclusion of a contract for part-time
employment cannot result in employee’s
5
czasu pracy nie może powodować ustalenia jego
warunków pracy i płacy w sposób mniej korzystny w
stosunku do pracowników wykonujących taką samą
lub podobną pracę w pełnym wymiarze czasu pracy,
z uwzględnieniem jednak proporcjonalności
wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń
związanych z pracą, do wymiaru czasu pracy
pracownika.
§ 2. Pracodawca powinien, w miarę możliwości,
uwzględnić wniosek pracownika dotyczący zmiany
wymiaru czasu pracy określonego w umowie o pracę.
Art. 94
Pracodawca jest obowiązany w szczególności:
2b) przeciwdziałać dyskryminacji w zatrudnieniu, w
szczególności ze względu na płeć, wiek,
niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość,
przekonania polityczne, przynależność
związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie,
orientację seksualną, a także ze względu na
zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony
albo w pełnym lub w niepełnym wymiarze
czasu pracy.
conditions of work and pay being established on
a less favourable basis than applicable to
employees performing identical or similar work
on a full-time basis, provided, however, that the
remuneration for work as well as other work
related benefits shall be proportional to the
amount of the employee’s working time.
§ 2. The employer shall, as far as possible, grant
the employee’s request regarding a change of the
amount of working time with regards to that
defined in the employment contract.
Art. 94
The employer shall be under a particular duty, to:
2b) counteract discrimination in employment,
particularly due to sex, age, disablement,
race, religion, nationality, political beliefs,
trade union membership, ethnic origin,
religious convictions, sexual orientation or
due to employment for a definite or
indefinite period or on a full-time or a part-
time basis.