TEATR GRECKI

I. Zasady rządzące dramatem antycznym

1. Zasada trzech jedności:
 Czasu – wydarzenia rozgrywają się w czasie jednej doby
 Miejsca – akcja rozgrywa się w tym samym miejscu
 Akcji – jeden wątek, brak wątków pobocznych i epizodów
1. Zasada trzech aktorów – od czasów Sofoklesa na scenie mogło występować trzech
aktorów
2. Zasada obecności chóru – po prologu chór stale towarzyszy bohaterom i
 Zapowiada pojawienie się bohaterów
 Przywołuje wydarzenia z przeszłości
 Komentuje wydarzenia i postępowanie bohaterów
 Wygłasza nauki moralne
 Buduje nastrój widowiska poprzez śpiew, taniec, choreografię
1. Zasada nieprzedstawiania scen krwawych – o tych wydarzeniach informowała jedna
z postaci
2. Zasada decorum – odpowiedniości stylów – styl wysoki, podniosły, patetyczny –
tragedia, styl niski, żartobliwy – komedia, nie wolno łączyć stylów, tragedia – wysoko
urodzeni
3. Zasada mimesis – naśladowanie rzeczywistości
4. Zasada niezmienności charakteru – bohaterowie nie ulegali wewnętrznym
przemianom
5. Katharsis – oczyszczenie, cel tragedii antycznej, uwolnienie się od złych emocji
poprzez doznanie uczuć litości i trwogi.
Widz obserwując nieszczęście bohatera miał poczuć litość, a następnie uświadomić
sobie zbieżność jego losów z własnymi i doznać trwogi. Rozwiązanie konfliktu miało
przynieść oczyszczenie z emocji, było to przeżycie mistyczne, miało przynieść
ukojenie
6. Fatum – przeznaczenie, naczelna zasada rządząca światem, nie sposób go uniknąć
7. Tragizm ( tragos- kozioł, oide- pieśń ; naiązuje do masek kozłów, któr zakładali
wykonawcy pieśni na cześć Dionizosa) – jedna z kategorii estetycznych tragedii
starożytnej, konflikt równorzędnych wartości, racji niemożliwych do pogodzenia.
Bohater nie ma możliwości dokonania jakiegokolwiek pomyślnego wyboru.
- bohater sam sprowadza nie siebie zgubę i niezależnie od siły charakteru,
szlachetności intencji staje się zarazem ofiara jak i winowajcą
- daremność działań bohatera jest zdominowana przez siły wyższe – fatum, los,
wyroki boskie, sprzeczności między racjami moralnymi
8. Perypetia – nieoczekiwany zwrot akcji w kierunku sprzecznym z intencjami bohatera
9. Rozpoznanie ( anagnorismos) – moment, w którym bohater odkrywa zaskakującą
prawdę o sobie
10. Fabuła oparta na mitologii
11. Harmatia – wina tragiczna, popełniona nieświadomie, bohater, który dział w dobrej
wierze doprowadza do katastrofy
12. Hybris – pycha, nadmierna ufność bohatera we własną wartość i słuszność
postępowania, wynika z błędnej wiedzy na temat sytuacji, w której znajduje się
bohater
13. Ironia tragiczna – bohater jest winny zbrodni i ponosi karę, mimo że miał dobre
intencje; sprzeczność między świadomością bohatera, a rzeczywista sytuacją.
I. Kompozycja tragedii greckiej
1. Prolog
2. Zawiązanie akcji
3. Rozwinięcie akcji
4. Punkt kulminacyjny
5. Perypetia
6. Katastrofa i rozwiązanie akcji
I. Budowa tragedii antycznej:
1. Prolog
2. Parodos – pierwsza pieśń chóru
3. Epeisodion – partie dialogowe
4. Stasimon – pieśń chóru komentująca wydarzenia
5. Exodos – pieśń śpiewana na zakończenie tragedii