Liber Mesuesi Qytetaria 10 Ok

Eljana Brahja (Dosti)
Jeta Lila
Brunilda Bozhano
LIBËR MËSUESI
për tekstin shkollor
QYTETARIA
10
Shtëpia botuese Albas

Botues:
Latif Ajrullai
Rita Petro
Redaktore
Sevi LAMI
Arti grafik:
Ela Lumani
© Albas, 2016
Shtëpia botuese Albas

Në Tiranë: Rr. “Donika Kastrioti”, pallati 14, ap. 4D.
Tel: 00355 45800160; e-mail: info@albas.al
Në Tetovë: Rr. “Ilinden”, nr. 105
Tel: 00389 44 344 047; e-mail: albas_te@yahoo.com
Në Prishtinë: Rr. “Muharrem Fejza”, p.n.
Tel: 00377 45 999 770
e-mail: albas_pr@yahoo.com
Shtypur në shtypshkronjën:
DEAPRINT
H y rj e
Libri i mësuesit për tekstin Qytetari 10 është hartuar mbështetur në tematikat e tekstit të
nxënësit, të cilat janë në përputhshmëri me programin lëndor. Ky libër ka si qëllim t’u vijë
në ndihmë jo vetëm mësuesve, të cilët po hedhin hapat e para në mësimdhënie, por edhe
mësuesve me eksperiencë shumëvjeçare në këtë profesion. Dijet janë të pafundme dhe
ato gjithnjë kanë nevojë të pasurohen sipas teknikave dhe metodave bashkëkohore.
Ndërthurja në mësimdhënie e teknikave ERR dhe PNP do të sjellë një larmishmëri
metodash, të cilat kanë në qendër nxënësin. Mësuesi del në pozicionin e një monitoruesi
të punës kërkimore apo krijuese të nxënësit. Këto metoda do të lehtësojnë jo vetëm
procesin e mësimdhënies, por edhe atë të mësimnxënies.
Teksti është hartuar në mënyrë të atillë, që mësuesit të kenë lehtësitë e mundshme për
gjatë gjithë vitit shkollor. Këto lehtësira përqendrohen në:
hartimin e planit vjetor,
planifikimin e zhvillimit të çdo teme mësimore,
përdorimin e metodave sa më pranë realiteteve shqiptare,
larmishmërië e mjeteve dhe burimeve të përdorura,
hartimin e testeve çdo fund tremujori,
planifikimin e përsëritjeve etj.
Ky libër është strukturuar sipas një ndarjeje në 3-mujore. Në fund të çdo 3-mujori nxënësi
do të zhvillojë:
një përsëritje, e cila do të jetë e pasur me konkurse, lojëra, situata të krijuara nga
vetë ata, postera, fletëpalosje etj.;
një test, i cili do të vlerësojë njohuritë e nxënësve të përfituara gjatë kësaj periudhe;
një projekt, tema e të cilit përzgjidhet nga nxënësit dhe mësuesi.
Teksti i mësuesit është hartuar në mënyrë të tillë, që me ndihmën e mësuesit, nxënësit t’i
krijohen mundësinë të zhvillojë kompetencat e nevojshme për të përmbushur rolin e tij si
anëtar i një shoqërie shumëkulturore dhe demokratike, në një botë gjithnjë e më të
ndërvarur.
Çdo temë mësimore zhvillohet nëpërmjet trajtimit të një situate të shkëputur nga realiteti.
Kjo do t’i ndihmojë nxënësit të aftësohen e të zhvillojnë të menduarin kritik e krijues, të
pasurojnë kulturën dhe të përgatiten për të luajtur një rol aktiv në një shoqëri demokratike.
Nëpërmjet këtij teksti, të gjithë mësuesit do të përmbushin misionin e tyre fisnik, duke
kultivuar zhvillimin e identitetit personal, shoqëror, kombëtar e kulturor.
3
Libër mësuesi për tekstin “Qytetaria 10”
P Ë RM B A J T J E
Tematika 1. Ligji 4. Legjislacioni shqiptar për ruajtjen e mjedisit...... 96

1. Ligji, qëllimet dhe funksionet e tij....................... 29 5. Ndikimi i politikave europiane për ruajtjen e
2. Llojet e ligjeve.................................................... 31 mjedisit në Shqipëri............................................ 98
3. Ligji dhe vlerat e tij............................................. 33 6. Veprimtari praktike. Fushatë ndërgjegjësimi
4. Rëndësia e zbatimit të ligjit në shoqëri............... 35 në mbrojtje të mjedisit........................................ 99
7. Testimi nr. 2 - Varianti A.................................... 100
Tematika 2. Kushtetuta 8. Testimi nr. 2 - Varianti B.................................... 104
1. Kushtetuta, ligji themeltar i shtetit...................... 38
2. Parimet bazë që qëndrojnë në themel të Tematika 7. Konsumatori
Kushtetutës së Shqipërisë.................................. 40 1. Konsumatori në shoqërinë bashkëkohore..............
3. Domosdoshmëria dhe rëndësia e përmirësimit 2. Faktorët që ndikojnë në sjelljen e konsumatorit.....
të Kushtetutës..................................................... 42 3. Kontrata konsumatore............................................
4. Format e qeverisjes dhe ndarja e pushteteve.... 44 4. Garancia si pjesë e kontratës..................................
5. Kushtetuta dhe mbrojtja e të drejtave dhe lirive 5. Reklama dhe konsumatori......................................
themelore të njeriut............................................ 46 6. Mbrojtja e konsumatorit pas blerjes.......................
7. Veprimtari praktike. Si i mbron ligji
Tematika 3. Të drejtat e njeriut konsumatorët..........................................................
1. Ç’janë të drejtat dhe liritë e njeriut?................... 48
2. Kategoritë e ndryshme të të drejtave të njeriut.. 49 Tematika 8. Puna dhe e drejta e punës
3. Konventa Europiane e të Drejtave të Njeriut...... 51 1. Puna dhe llojet e saj................................................
4. Të drejtat themelore të njeriut në Kushtetutën 2. Kodi i Punës............................................................
e Shqipërisë........................................................ 53 3. Kuptimi i kontratës së punës dhe zgjidhja e saj......
5. Të drejtat në konflikt dhe kufizimi i tyre.............. 55 4. Kushtet e punës......................................................
6. Dokumentet themelore për të drejtat e njeriut.. 57 5. Sigurimi shoqëror dhe realiteti shqiptar.................
7. Veprimtari praktike. Të drejtat në konflikt dhe 6. Veprimtari praktike. Puna e fëmijëve
kufizimi i tyre....................................................... 59 në familje dhe shoqëri............................................
8. Testimi nr. 1 - Varianti A...................................... 62
9. Testimi nr. 1 - Varianti B...................................... 65 Tematika 9. Siguria në rrugë
1. Kodi Rrugor dhe rëndësia e tij................................
Tematika 4. Arsimimi 2. Llojet e sinjaleve rrugore........................................
1. Shkolla dhe funksionet e saj............................... 68 3. Qarkullimi i këmbësorëve.......................................
2. E drejta për arsimim............................................ 71 4. Përdorimi i mjeteve rrugore....................................
3. Ligji për arsimin parauniversitar.......................... 73 5. Kryqëzimet dhe rregullat e përparësisë..................
4. Ndryshimet e shkollës ndër vite dhe problemet 6-7. Veprimtari praktike. Sinjalistika rrugore
e saj..................................................................... 75 dhe sjellja në rrugë.................................................
5. Reformat arsimore dhe zbatimi i tyre.................. 77
6. Veprimtari praktike. Problemet e shkollës sot... 79 Tematika 10. E drejta për informim dhe ligji për
medien
Tematika 5. Shëndeti 1. Informimi, rëndësia dhe mjetet e tij........................
1. Shëndeti si e drejtë themelore........................... 80 2. Interneti dhe roli i tij në shoqërinë e sotme............
2. Disa nga armiqtë kryesorë të shëndetit.............. 82 3. Legjislacioni ndërkombëtar dhe ai shqiptar
3. Detyrimet individuale dhe të shtetit mbi informimin dhe medien...................................
për shëndetin...................................................... 85 4. Veprimtari praktike. Kodi etik i medies
4. Legjislacioni shqiptar për shëndetin................... 87 shqiptare.................................................................
5. Veprimtari praktike. Disa nga armiqtë kryesorë
të shëndetit......................................................... 89 Tematika 11. Bashkëjetesa në komunitet
1. Bashkëjetesa në komunitet (bashkëpronësi)...........
Tematika 6. Mjedisi 2. Të drejtat dhe detyrimet e përbashkëta të
1. Ekologjia dhe rreziqet e planetit......................... 91 bashkëjetesës në komunitet...................................
2. Ruajtja dhe zhvillimi i mjedisit, përgjegjësi 3. Veprimtari praktike. Bashkëjetesa
e të gjithëve........................................................ 93 në komunitet...........................................................
3. Kontradiktat e zhvillimit...................................... 94
4
PLANI VJETOR
LËNDA: QYTETARI X
VITI SHKOLLOR: 2016-2017
Plani analitik
18 javë x 2 orë= 72 orë
Njohuri të reja: 50 orë

Veprimtari praktike: 13 orë
Përsëritje: 3 orë
Testime: 3 orë
Projekte: 3 orë
Total: 72 orë
REZULTATET E TE NXËNIT SIPAS KOMPETENCAVE KYCE
Nxënësi/ja:
– shpreh mendimin për një temë të caktuar me gojë ose me shkrim, si dhe me forma të tjera
komunikimi;
– veçon informacionin kryesor nga një libër, gazetë, revistë, etj. e komenton dhe e shfrytëzon si
referencë gjatë hartimit të një punmi.
– zgjidh një problem dhe arsyeton për zgjedhjen e procedurave përkatëse;
– shpjegon mënyrën e zhvillimit të një procesi shoqëror, duke e ilustruar atë me shembuj
konkretë;
– zhvillon një projekt individual ose në grup për kryerjen e një aktiviteti me rëndësi për shkollën
ose për komunitetin;
– përdor mediet digjitale dhe mjediset informative për të komunikuar dhe bashkëpunuar.
5
6
PLANIFIKIMI TREMUJORI I

TEMATIKA 1: LIGJI
TEMATIKA 2: KUSHTETUTA
TEMATIKA 3: TË DREJTAT E NJERIUT
REZULTATET E TË NXËNIT SIPAS KOMPETENCAVE TË LËNDËS PER TEMATIKAT:

1. Ligji; 2. Kushtetuta; 3. Te Drejtat e Njeriut.
Tematika 1. Ligji
Në përfundim të tematikës 1, nxënësi/ja:
shpjegon qëllimin e ligjit;
diskuton për funksionet dhe natyrën e ligjit në shoqëri;
identifikon dhe vlerëson pasojat e veprimit apo mosveprimit të ligjit në shoqëri;
argumenton me shembuj nga jeta e përditshme domosdoshmërinë e ligjit për shoqërinë;
identifikon dhe diskuton për vlerat që qëndrojnë në themel të ligjeve;
shpjegon domosdoshmërinë e llojeve të ndryshme të ligjit në shoqëri;
demonstron aftësinë të vlerësojnë vlerat në qëndrimin ndaj ligjeve të caktuara;
identifikon raste të shkeljeve të ndryshme ligjore dhe të diskuton për pasojat e tyre për veten, familjen dhe mjedisin ku jeton;
evidenton dhe analizon faktorët që ndikojnë në qëndrimin e tij ndaj zbatimit të ligjit.
Tematika 2. Kushtetuta
përshkruan rolin e kushtetutës si ligji themeltar i shtetit;
përshkruan parimet kryesore të mishëruara në kushtetutës shqiptare;
argumenton rëndësinë e mbështetjes në parimet e kushtetutës për hartimin dhe zbatimin e ligjeve;
argumenton domosdoshmërinë dhe rëndësinë e përmirësimit të kushtetutës në përputhje me dinamizmin dhe veçoritë e jetës
ekonomike, sociale e politike të shoqërisë.
Tematika 3. Të Drejtat e Njeriut
jep një përkufizim të të drejtave të njeriut;

dallon lidhjen e të drejtave të njeriut me nevojat bazë të njeriut;
shpjegon lidhjen e të drejtave të njeriut me vlerat dhe interesat e tyre jetësore të sotme dhe të perspektivës;
interpreton konceptimet e ndryshme për të drejtat e njeriut dhe të shprehë qëndrimin e tij vetjak lidhur me to;
përshkruan tiparet kryesore të të drejtave të njeriut dhe të shpjegon rëndësinë e secilit prej tyre;
përshkruan përmbajtjen e disa prej dokumenteve themelorë të të drejtave të njeriut dhe të institucioneve kryesore
europiane të të drejtave të njeriut;
dallon kategoritë kryesore të të drejtave sipas legjislacionit ndërkombëtar;
përshkruan dhe argumenton rëndësinë e kufizimit ligjor të të drejtave të njeriut dhe sferën dhe kushtet e kufizimit të tyre;
përshkruan, me shembuj nga jeta e përditshme, lidhjen e të drejtave të njeriut dhe rëndësinë e saj për realizimin e tyre tërësor;
identifikon dhe shpjegon raste të të drejtave në konflikt dhe shprehen për zgjidhjen e konflikteve ndërmjet të drejtave.
METODOLOGJIA
TEMAT DHE
NR. TEMATIKA MËSIMORE SITUATAT E TË NXËNIT VEPRIMTARITË E VLERËSIMI BURIMI
NXËNËSVE
1 1. LIGJI 1. Ligji, qëllimet Situata f.. 6. Çdo ditë - Brainstorming - Vlerësohet lloji i Teksti mësimor;
Nj. të reja: 4 orë dhe funksionet kur shkoni në shkollë… - (VLD) Veprimtari argumenteve të sjella Kushtetuta e
V. P: 1 orë e tij me Lexim te nga nxënësit. RSH
Total: 5 orë Drejtuar - Nxënësit që lidhin
shembuj
Kodi Rrugor
- Rrjeti i diskutimit argumentin me
7
8
“Qytetaria 10”
Libër mësuesi për tekstin
2 2. Llojet e ligjeve Çdo darkë para se te flejë, -Marrëdhëniet pyetje- Vlerësohen nxënësit Teksti mësimor
Besi puth barkun e nenës përgjigje (MPP) duke evidentuar aftësitë Kodi Civil
duke thënë vëllait të tij -Grupi i ekspertëve e tyre në analizimin Kodi i Familjes
të vogël: - Natën e mirë -Imagjinatë e drejtuar e problemeve që ka Fleta formati A4
Sidriti! komuniteti. Lidhja Lapustila
e situatës me ligjin
konkret.
Vlerësohet
bashkëpunimi në grupe
ekspertësh
3 3. Ligji dhe vlerat Një ditë Kleda gjeti një -Stuhi mendimesh Vlerësohen nxënësit Teksti mësimor
e tij portofol …Po ju, si do të -Diagrami Piramidal që kanë shprehur Videoprojektor
kishit vepruar? Situata f.. -Lexim i drejtuar shembuj të qartë dhe Postera
10 në përputhshmëri me Fletë palosje
vlerën e tyre.
Vlerësohen aftësitë
e nxënësit për të
vendosur marrëdhënie
pozitive me anëtarët e
tjerë të grupit.
4 4. Rëndësia e Në lajme gjithnjë dëgjoj -Harta e konceptit Gjatë kësaj ore nxënësit Teksti mësimor
zbatimit dhe e për persona të cilët janë -Ditari i të nxënit vlerësohen për: Fletë formati A4
përmirësimit të ligjit aksidentuar si pasojë e -Rishikim në dyshe -forcën dhe qartësinë e Projektor
mos respektimit të ligjeve. argumenteve; Album fotosh
Prandaj, sa hipi në makinë, -qartësinë e
asnjëherë nuk harroj të koncepteve;
vendos rripin e sigurimit. -aftësinë për të
prezantuar mendimin e
tyre;
-aftësinë për të lidhur
temën e re me njohuritë
e mëparshme.
5 5. Veprimtari Një ditë Dioni ishte ulur -Di Vlerësimi i nxënësit Teksti mësimor
praktike. me dy shokët e tij në stolat -Dua të di Bëhet duke marrë në
Domosdoshmëria e pranë shkollës, kur papritur -Mësova konsideratë shkallën e
llojeve të ndryshme në rrugë kalon një makinë dijeve që ai zotëron,
të ligjit për me shpejtësi mbi normat e si dhe aftësinë për të
shoqërinë lejuara… Situata f.. 14 analizuar situatat.
6 2. KUSHTETUTA 1.Kushtetuta, ligji Qeveria pa kushtetutë -Di Veçohen nxënësit Teksti
Nj. të reja: 5 orë më i lartë i shtetit është si pushteti pa të -Dua të di që reflektojnë rreth Kushtetuta
V. P: 1 orë drejtë” – thotë një nga -Mësova informacionit të kaluar. Interneti
Total: 6 orë baballarët e Kushtetutës Nxënësit që strukturojnë Foto
Amerikane, Tomas Pein. informacionin e ri.
7 2. Parimet bazë A e dini se.. . - Diskutim për Në vlerësim, mësuesi/ Teksti mësimor
që qëndrojnë Britania e Madhe është njohuritë paraprake ja mund të marrë në Fleta formati A4
në themel të vendi i vetëm që nuk ka një - Përvijim i të konsideratë aftësinë se Kushtetuta e RSH
Kushtetutës kushtetutë të shkruar, por menduarit si nxënësit. përshtatin Video projektor
ka dokumente historike që - Rrjeti i diskutimit njohuritë e tyre të
i përngjajnë asaj. Ajo ka mëparshme me
këto dokumente: Magna materialin e ri që do të
Carta Libertatum; Bill of mësojnë.
Rights; Habeas Corpus Act
etj.
8 3. Domosdoshmëria A e dini se.. . - Të lexuarit në Për vlerësimin mund të Teksti mësimor
dhe rëndësia e SHBA-ja ka kushtetutën më bashkëpunim mbahet parasysh: Videoprojektor
përmirësimit të të shkurtër dhe më të fortë -Pyetja sjell pyetjen -realizimi i Fleta formati A4
Kushtetutë në botë. Ajo ka 7 nene dhe -Përgjigjet e pyetjeve kompetencave të orës
27 amendamente, të cilat Pse? së mësimit;
kanë mbi 200 vite pa u -aftësia e nxënësve
ndryshuar. për të komunikuar dhe
India ka kushtetutën më argumentuar idetë e
të gjatë në botë, e cila tyre dhe të të tjerëve.
përbëhet prej 392 nenesh.
9 4. Format e Arbri kishte blerë - Brainstorming Vlerësohet niveli Teksti mësimor

qeverisjes dhe një makinë shumë të -Ditari dy pjesësh i përvetësimit të Postera
ndarja e pushteteve kushtueshme, e cila pas një -Diagrami i Venit koncepteve bazë të Lapustila
kontrolli të policisë rrugore nxënësit. Kushtetuta e
rezultoi se ishte e vjedhur. Vlerësimi merr në RSH-së
Ai kërkonte që shitësi ti konsideratë edhe
kthente paratë dhe për aftësinë e nxënësve
këtë iu drejtua gjykatës së për të bërë analizë apo
bashku me dokumentet që sintezë.
zotëronte.
9
10
10 5. Kushtetuta dhe Neni 15/1 e Kushtetutës së Parashikim- Harta e Vlerësohet aftësia për Teksti mësimor
mbrojtja e të dre- Republikës të Shqipërisë koncepteve të hetuar dhe për të Kushtetuta e RSH
jtave sanksionon: “Të drejtat Ndërtim i njohurive- nxjerrë përfundime në Fleta formati A4
dhe liritë themelore të Lexim i drejtuar lidhje me mbrojtjen e të Video projektor
dhe lirive themelore njeriut janë të pandashme, Përforcim- Punë me drejtave të njeriut.
të njeriut të patjetërsueshme e grupe
të padhunueshme dhe
11 6. Veprimtari qëndrojnë në themel të të
Alba duke shëtitur me Përvijim i të Vlerësohet aftësia Teksti mësimor
gjithë rendit juridik. ”
praktike. Ligji dhe makinën e saj ndaloi te menduarit e nxënësve që të Kushtetuta e RSH
zbatimi real i tij disa vreshta me rrush. Imagjinatë e drejtuar vlerësuar e gjykuar në
Pasi mbushi makinën plot, Rrjeti i diskutimit situata të veçanta.
dikush e ndaloi për ti
thënë se ajo kishte shkelur
një pronë private.
12 3. TË DREJTAT E 1. Ç’janë të drejtat Imagjinoni në një autobus, Diskutim mbi Nxënësit vlerësohen për: Teksti mësimor
NJERIUT dhe liritë e njeriut? një të ri të ulur në sedilje njohuritë paraprake - bashkëpunimin e tyre Postera
Nj. të reja: 6 orë dhe një grua e moshuar Grupi ekspertëve në grup; Fletë formati A4
V. P: 2 orë që qëndron në këmbë. Shkrim i drejtuar - qartësinë e mendimeve;
Përsëritje: 1 orë Apo një invalid që kërkon -pjesëmarrjen në kriji
Testim: 1 orë ndihmë në rrugë… F. 28 min e posterit
Projekt: 1
13 2. Kategoritë e Kela kishte përfunduar Parashikim me terma Vlerësohet aftësia Teksti mësimor
Total: 11 orë ndryshme të të shkollën e mesme. Ajo paraprakë e nxënësve për të Biblioteka e
drejtave të njeriut dëshironte të fitonte të Diagrami i Venit përzgjedhur materialet shkollës
drejtën e studimit për nga burimet e ndryshme Materiale nga
mjekësi, sepse ky ishte dhe si internet apo interneti
profesioni që ajo donte të biblioteka e shkollës. Foto
kishte në të ardhmen.
14 3. Konventa Familja Shkëmbi ishte Stuhi mendimesh Nxënësit vlerësohen për Teksti mësimor
Europiane e të në mosmarrëveshje me Tabela e koncepteve forcën e argumentit që Postera
Drejtave të Njeriut shtetin në lidhje me një Rrjeti i diskutimit sjellin në mbështetje Interneti
leje ndërtimi në truallin ose kundërshtim të
e trashëguar. Pas shumë mendimit fillestar
vitesh gjykimesh, familja e Imagjinatë e
çoi çështjen për gjykim në drejtuar
Gjykatën e të Drejtave…
f. 32
15 4. Veprimtari Koncepti barazi shikohet Rrjeti i diskutimit Vlerësohet aftësia për të Teksti i nxënësit
praktike. Lidhja e të si një barazi e shanseve Punë me grupe pranuar dhe komunikuar Fletëpalosje
drejtave të njeriut apo mundësive për të Imagjinatë e drejtuar opinionet e kundërta
me nevojat bazë gjithë, si dhe si një barazi gjatë diskutimeve.
të tij para ligjit. Ligji i trajton si
të barabartë të gjithë ata
individë të cilët ndodhen
në kushte të barabarta.
16 5. Të drejtat Ajlin një ditë i drejtohet Marrëdhëniet Pyetje- Vlerësohen përgjigjet Teksti i nxënësit
themelore të zyrave e bashkisë. Edhe ajo Përgjigje e nxënësve lidhur me Fleta formati A4
njeriut të përfshira si qytetare ka të drejtën të Lexim i Drejtuar detyrat që u ngarkohen. Kushtetuta e RSH
në Kushtetutën e informohet se deri ku do Imagjinatë e drejtuar
Shqipërisë të shkonte sipërfaqja e cila
do të mbillej me pemë,
pranë kodrave të Liqenit
artificial.
17 6. Të drejtat në Nëse fshatarët që jetojnë Rrjeti i diskutimit Vlerësohet aftësia Teksti i nxënësit
konflikt dhe kufizimi pranë një pylli përdorin Grupi i ekspertëve e nxënësve për të Postera
i tyre në mënyrë shkatërrimtare Marrëdhëniet në pranuar dhe komunikuar Materiale nga
lëndën drusore, ata dyshe opinionet e kundërta në interneti
mund të sigurojnë shqyrtimin e çështjeve Fleta formati A4
përfitime për momentin, konkrete.
por shkatërrojnë një
nga burimet më të
rëndësishme natyrore dhe
vetë jetën e tyre.

18 7. Dokumentet Emi gjithnjë kishte Harta e konceptit Nxënësit vlerësohen për Teksti i nxënësit
themelore të të dëshiruar të punonte në VLD Veprimtari me aftësinë për të integruar Foto
drejtave të njeriut. një kompani të madhe. Lexim të Drejtuar njohuritë e tyre fillestare Revista, gazeta,
Sapo u krijua një vend i Shkrim i lirë në një përkufizim. interneti
lirë, ajo shkoi menjëherë Fletëpalosje
të aplikonte. Por
punëdhënësi nuk e pranoi
me motivacionin se ajo
ishte femër. Si ka vepruar
punëdhënësi në këtë rast?
11
12

19 8. Veprimtari Në një orë mësimi nxënësit Punë me grupe Vlerësohet aftësia Kushtetuta e RSH
praktike. Të drejtat dëgjonin gjithë vëmendje Rrjeti i diskutimit e nxënësve për të Foto
në konflikt dhe shpjegimin e mësueses. Rishikim në dyshe bashkëpunuar në grup Revista
kufizimi i tyre Leoja, duke u justifikuar se Material nga
po ushtronte të drejtën për interneti
t’u shprehur…f. 40.
20 9. Përsëritje, Situata të krijuara nga vetë Rrjeti i diskutimit Nxënësit nxiten të bëjnë Postera
Tematika 1,2,3 nxënësit Marrja e rolit të tjetrit vlerësimin e njëri-tjetrit. Fletëpalosje
Shkrim i drejtuar Revista
shkencore
Fleta formati A4
21 10. Testim, Tematika Varianti A Pyetje-Përgjigje Nxënësit vlerësohen Tezat e testimit,
1,2,3 Varianti B për përvetësimin e stilolapsi
njohurive.
22 11. Projekt: (tema
përzgjidhet nga
vetë mësuesi dhe
nxënësit)
PLANIFIKIMI TREMUJORI II
TEMATIKA 4: ARSIMIMI
TEMATIKA 5: SHËNDETI
TEMATIKA 6: MJEDISI
REZULTATET E TË NXËNIT SIPAS KOMPETENCAVE TË LËNDËS PER TEMATIKAT: 4. Arsimimi; 5. Shëndeti; 6. Mjedisi.
Tematika 4. Arsimimi
argumenton rëndësinë e arsimimit për jetën e secilit;
argumenton të drejtën për arsim si e drejtë themelore;
argumenton rëndësinë e mbrojtjes me ligj të drejtës për arsimim;
përshkruan disa nga realizimet e ligjit shqiptar për arsimin parauniversitar;
përshkruan ndryshimet e shkollës në vite;
përshkruan mundësitë që ofron arsimimi në vendin tonë;
dallon rolin e shkollës dhe të mësuesve;
tregon disa nga problemet me të cilat përballet arsimi dhe shkolla jonë sot;
përdor njohuritë dhe mjetet e tjera që ofron shkolla për të bërë zgjedhje për vazhdimësinë e arsimimit të tij;
mbledh fakte e të dhëna për problemet e shkollës dhe bën interpretimin e tyre;
parashikon pasoja të ndryshme te funksionet e shkollës të qëndrimeve, politikave ose ligjeve të ndryshme.
Tematika 5. Shëndeti
jep një përkufizim për shëndetin;
vlerëson shëndetin si një të drejtë njerëzore dhe tregon mbrojtjen e tij në dokumentet e të drejtave të njeriut; mbrojtjes me ligj të shëndetit;

tregon si legjislacioni shqiptar e mbron shëndetin;
argumenton rëndësinë e mbrojtjes paraprake të shëndetit dhe e parandalimit të veprimit të faktorëve që e dëmtojnë atë;
argumenton rëndësinë e informimit publik për çështjet e shëndetit;
identifikon dhe përshkruan disa nga problemet e sotme në lidhje me shëndetin dhe llojet e tyre;
diskuton për shkaqet kryesore të disa prej problemeve kryesore që lidhen me shëndetin;
dallon disa nga shtresat e pafavorizuara të shoqërisë dhe problemet e tyre që lidhen me shëndetin;
tregon si ligji shqiptar mbron shëndetin e të gjitha shtresave të shoqërisë;
rendit disa nga çështjet bashkëkohore që lidhen me shëndetin dhe shpreh qëndrimin e tij për to;
përcakton dhe diskuton për detyrimet individuale dhe shoqërore për mbrojtjen e shëndetit.
13
14
Tematika 6. Mjedisi

shpjegon lidhjen ndërmjet ruajtjes së mjedisit dhe ruajtjes së vetë njeriut;
vlerëson mjedisin e shëndetshëm si një të drejtë të njeriut;
tregon si legjislacioni shqiptar mbron mjedisin;
dallon rreziqet me të cilat përballet sot planeti ynë;
identifikon disa nga format e ndotjes së mjedisit në Shqipëri;
rendit disa nga llojet kryesore të ndotjes së mjedisit në bashkësinë ku jeton;
bën kërkime të pavarura ose në grup për mënyrën se si trajtohet mjedisi në nivele të ndryshme të qeverisjes vendore ose qendrore;
përkufizon me fjalët e tij termin zhvillim i qëndrueshëm;
shpjegon rëndësinë e marrjes parasysh të pasojave të veprimeve dhe sjelljeve tona mjedisore për brezat e ardhshëm dhe për ardhmërinë në
përgjithësi;
tregon me shembuj që mbrojtja e mjedisit është përgjegjësi individuale;
parashikon disa nga pasojat që kanë për brezat e ardhshëm, zgjedhjet që bëjnë individët, grupet ose shteti.
NR. TEMATIKA TEMAT MËSIMORE SITUATAT E TË NXËNIT METODOLOGJIA VLERËSIMI BURIMI

DHE VEPRIMTARITË
E NXËNËSVE
23 4. ARSIMIMI Shkolla dhe funksionet Klajdi është një djalë -Brainstorming - Aftësinë për të Teksti mësimor
Nj. të reja: 5 orë e saj çapkën, i cili çdo ditë u -Grupet e ekspertëve lidhur temën e re me Ligji për arsimin
V. P: 1 orë bën karikatura shokëve -Rrjeti i diskutimit njohuritë e mëparshme parauniversitar
Total: 6 orë të klasës. Ai pret me - Aftësinë për të punuar Kushtetuta e
padurim sa të bjerë zilja, në grup dhe për të Republikës së
që t’u tregojë shokëve prezantuar mendimin Shqipërisë
punimet e tij dhe të e tyre
qeshë së bashku me ta… - Forcën dhe qartësinë
F. 43 e argumenteve
24 E drejta për arsimim Daniela ishte një vajzë e -Brainstorming - Aftësinë për të Teksti mësimor
vetme në një familje me -INSERT lidhur temën e re me Kushtetuta e
pesë vëllezër. Daniela -Marrëdhëniet pyetje njohuritë e mëparshme Republikës së
dëshironte të vazhdonte - përgjigje - Aftësinë për të punuar Shqipërisë
shkollën e lartë. Mirëpo, në grup dhe për të
nisur nga kushtet dhe nga prezantuar mendimin
lajmet që dëgjonte çdo e tyre
ditë, babai i saj vendosi - Forcën dhe qartësinë
të mos e lejojë… F.. 45 e argumenteve
25 Ligji për arsimin Anila është një vajzë -Rendit, grupo, - Aftësinë për të Teksti mësimor
parauniversitar nga një pakicë etnike. emërto lidhur temën e Kushtetuta e
Ajo i shkon çdo ditë -DDM (di, dua të di, re me njohuritë e Republikës së
në shkollë, ashtu si mësova) mëparshme Shqipërisë
bashkëmoshatarët e -Rrjeti i diskutimit - Aftësinë për të KEDF
saj. Anila ka shumë punuar materialin e Ligji për Arsimin
shoqe dhe nuk ndihet e kërkuar nga mësuesi, Parauniversitar
përjashtuar në asnjë çast në mënyrë të pavarur
në klasën dhe shkollën - Aftësinë për të
e saj, për shkak të prezantuar mendimin
prejardhjes së saj. Ajo e e tyre
di shumë mirë se njerëzit - Forcën dhe qartësinë
në botë janë shumë të e argumenteve në
ndryshëm, por kanë të diskutim
drejta të barabarta.
26 Ndryshimet e Beni është një djalë -Diskutim për - Aftësinë për të Teksti mësimor
shkollës ndër vite dhe inteligjent që vjen nga njohuritë paraprake lidhur temën e re me Dokumente të
problemet e saj një familje në vështirësi -Harta e konceptit njohuritë e mëparshme vjetra historike
ekonomike. Ai dëshiron -Imagjinatë e drejtuar - Aftësinë për të punuar
të ndjekë shkollën me skemat e dhëna në
sistematikisht por e ka të hartën e konceptit, në
pamundur për shkak se mënyrë të pavarur
i duhet të punojë për të - Aftësinë për të
siguruar të ardhura për prezantuar mendimin
familjen e tij. e tyre
27 Reformat arsimore dhe Klausi studionte në -Diskutim për - Aftësinë për të Teksti mësimor
zbatimi i tyre një prej gjimnazeve njohuritë paraprake lidhur temën e Strategjia
“Qytetaria 10”
të qytetit. Familja e tij -VLD re me njohuritë e Kombëtare për
vendosi të zhvendoset -Ditari dypjesësh mëparshme Zhvillimin e Arsimit
dhe ai duhet të - Aftësinë për të Parauniversitar
ndërronte edhe shkollën punuar në grup Kodi i Etikës së
ku studionte. Për këtë - Aftësinë për të Mësuesit
arsye ai u regjistrua në prezantuar mendimin
një shkollë tjetër. Aty e tyre
Klausi u përball me - Forcën dhe qartësinë
shumë vështirësi pasi e argumenteve
nuk kishte punuar me të
njëjtat tekste më parë.
15
16

28 Veprimtari praktike. Trajtim i problemeve të -Punë me grupe Aftësinë për të punuar Materiale nga
Problemet e shkollës shkollës së tyre -Rrjeti i diskutimit në grup interneti
sot Revista
Fletëpalosje
29 5. SHËNDETI Shëndeti si e drejtë Studimi i sifilizit të pa -Brainstorming Aftësinë për të Teksti mësimor
Nj. të reja: 4 orë themelore kuruar te burrat me -Lexim i drejtuar DLTA lidhur temën e Kushtetuta e
V. P: 1 orë ngjyrë në Tuskege, njihet & Diagram piramidal re me njohuritë e OBSH
Total: 5 orë si eksperimenti më i gjatë -Shkrim i lirë mëparshme
në historinë e mjekësisë, Aftësinë për të punuar
i kryer mbi qeniet njerë në grup
zore në një qytet të vogël Aftësinë për të
të shtetit Alabama të prezantuar mendimin
SHBA-ve (1932 -1972). e tyre
Ky eksperiment kishte Forcën dhe qartësinë
për qëllim studimin e argumenteve në të
e ecurisë natyrale të shkruar
sëmundjes së sifilizit të
patrajtuar me barna te
burrat afro-amerikanë…
f. 55
30 Disa nga ”armiqtë” Një mbrëmje Andi -MPP dhe - Aftësinë për të Teksti mësimor
kryesorë të shëndetit vendosi të bënte një Brainstorming lidhur temën e Foto ilustruese
shëtitje në parkun e -VLD re me njohuritë e Revista shkencore
qytetit. Duke ecur ai vuri -Rrjeti i diskutimit mëparshme
re se një numër i madh - Aftësinë për të
njerëzish ishin mbledhur punuar në grup
në anë të rrugës. Andi u - Aftësinë për të
afrua menjëherë të shihte prezantuar mendimin
ç’kishte ndodhur. Shoku e tyre
i tij i klasës, të cilin ai - Forcën dhe qartësinë
para disa ditësh e kishte e argumenteve
këshilluar, kishte bërë një
aksident me makinë pasi
kishte konsumuar alkool.
Andi u mërzit shumë pasi
ai kishte debatuar disa
herë me shokun e tij për
temën e alkoolit.
31 Detyrimet individuale Anisa dhe mamaja -Bashkëbisedim - Aftësinë për të Teksti mësimor
dhe shoqërore për e saj gjithnjë kanë -Tryeza rrethore lidhur temën e Kushtetuta e
shëndetin mosmarrëveshje kur -Rrjeti i diskutimit re me njohuritë e Republikës së
shkojnë për të blerë mëparshme Shqipërisë
rroba në një qendër - Aftësinë për të Karta e të drejtave
tregtare. E ëma dëshiron punuar në grup të pacientit
që Anisa të blejë - Aftësinë për të
rroba pambuku dhe të prezantuar mendimin
rehatshme, kurse ajo e tyre
ngul këmbë për bluza - Forcën dhe qartësinë
dhe fustane sintetike e argumenteve
që rrinë pas trupit.
Mamaja i shpjegon se
rrobat e pambukut janë
higjienike, e lejojnë
lëkurën të ajroset dhe
nuk shkaktojnë irritime
të lëkurës, pavarësisht
se nuk mund të rrinë pas
trupit. Cli është mendimi
juaj për këtë situatë?
32 Legjislacioni shqiptar Eda është një vajzë që -Përvijim i të - Aftësinë për të Teksti mësimor
për shëndetin vjen nga një familje me menduarit lidhur temën e Kushtetuta e
vështirësi ekonomike. -Mbajtja e strukturuar re me njohuritë e Republikës së
Për disa ditë me e shënimeve mëparshme Shqipërisë
radhë ajo nuk ndjehej -Diskutim i lirë - Aftësinë për të Karta e të drejtave
mirë, por për shkak të punuar në grup të pacientit
“Qytetaria 10”
pamundësisë ekonomike - Aftësinë për të
nuk shkonte të bënte prezantuar mendimin
vizitë e të blinte ilaçe. e tyre
Një ditë shoqja e saj e - Forcën dhe qartësinë
klasës e vuri re këtë gjë e argumenteve
dhe e shoqëroi Edën
në spitalin publik. Atje
ajo kreu vizitën pa kryer
asnjë pagesë dhe mori
mjekimin përkatës.
Pasi mori mjekimin ajo
ndjehej shumë mirë.
17
18

33 Veprimtari praktike. Aktet e ndaluara, Neni 9, -Rrjeti i diskutimit – Aftësinë për të Materiale nga
Disa nga armiqtë Kushtetuta e RSH -Punë në grupe punuar në grup dhe interneti
kryesorë të shëndetit për të diskutuar rreth Legjislacioni
çështjeve të dhëna Shqiptar
34 6. MJEDISI Ekologjia dhe rreziqet Flori pas disa vitesh u -Brainstorming - Aftësinë për të Teksti mësimor
Nj. të reja: 5 orë e planetit kthye në vendlindjen e -Mbajtja e strukturuar lidhur temën e Revista shkencore
V. P: 1 orë tij për të kaluar pushimet e shënimeve re me njohuritë e Statistika (INSTAT)
Përsëritje: 1 orë verore. Ai së bashku me -Turi i galerisë mëparshme
Testim: 1 orë familjen e tij, dëshironin të - Aftësinë për të
Projekt: 1 orë kalonin atje ditët e nxehta punuar në grup
Total: 9 orë të verës në freskinë e ajrit - Aftësinë për të
të pastër. Ata u nisën të prezantuar mendimin
lumtur drejt vendlindjes, e tyre
por kur mbërritën, vunë
re se pjesa më e madhe e
pemëve ishin prerë.
35 Ruajtja dhe zhvillimi i Eliza, një vajzë në -Dëgjim i drejtuar - Aftësinë për të Teksti mësimor
mjedisit, përgjegjësi e klasën e pestë, kujdeset -Turi i galerisë lidhur temën e Revista shkencore
të gjithëve gjithmonë që të mos e -Shkrim i lirë re me njohuritë e
lërë çezmën hapur, fik mëparshme
dritën kur del nga dhoma - Aftësinë për të
etj., ndërsa vëllai i saj punuar në grup
bën gjithmonë shaka - Aftësinë për të
me veprimet e saj sepse prezantuar mendimin
i duken të tepruara. e tyre
Shpesh ai i harron të
gjitha dritat në shtëpi të
ndezura, gjë e cila nuk i
pëlqen aspak Elizës.
36 Kontradiktat e Kur gomat e automjeteve -Brainstorming – Aftësinë për të Teksti mësimor
zhvillimit digjen, lëshojnë blozë -INSERT lidhur temën e re me Statistika (INSTAT)
dhe tymra toksike. -Ditari dypjesësh njohuritë e mëparshme Dokumentar
Gomat grumbullohen – Aftësinë për të pu shkencor “Roli i
dhe u nënshtrohen nuar në grup dhe teknologjisë në
proceseve teknologjike, për të prezantuar mjedis”
duke i ngrirë me shumë mendimin e tyre
gradë. . . F. 70 – Forcën dhe qartësinë
e argumenteve
37 Legjislacioni shqiptar Inspektorati Shtetëror -VLD - Aftësinë për të Teksti mësimor
për ruajtjen e mjedisit Shëndetësor gjatë një -Mbajtja e strukturuar lidhur temën e re me Kushtetuta e
inspektimi një javor ( nga e shënimeve njohuritë e mëparshme Republikës së
data 15 shkurt deri më -Shkrim i lirë - Aftësinë për të punu Shqipërisë
datë 21 shkurt ) në të ar në grup dhe për të Ligji për mbrojtjen
gjithë territorin e vendit prezantuar mendimin e mjedisit
për zbatimin e ndalimit e tyre
të konsumit të duhanit - Forcën dhe qartësinë
në ambientet publike ka e argumenteve në
gjobitur 36 lokale me 300 diskutim
mijë lekë secilin.
38 Politikat evropiane për Nxënësit e gjimnazit -Brainstorming - Aftësinë për të Politikat e mjedisit
ruajtjen e mjedisit “Ismail Qemali” morën -DDM lidhur temën e të BE-së.
pjesë në projektin -Shkrim i lirë re me njohuritë e Teksti mësimor
për grumbullimin e mëparshme Protokolli i Kiotos
materialeve plastike - Aftësinë për të
dhe riciklimin e tyre me punuar të pavarur dhe
synim krijimin e disa individuale
karrocave për fëmijët - Aftësinë për të
me aftësi ndryshe. Ato iu prezantuar mendimin
shpërndanë fëmijëve, të e tyre
cilët nuk kishin mundësi
të blinin një të tillë.
39 Veprimtari Ese e krijuar nga secili -Punë në grupe Aftësinë për të punuar Material nga
praktike. Fushatë prej grupeve -Imagjinatë e drejtuar në grup internet
ndërgjegjësimi në -Shkrim i lirë Aftësinë për të Revista shkencore
mbrojtje të mjedisit shprehur qartë

mendimet me shkrim
Aftësinë për të
ndërmarrë veprime
konkrete në dobi të
mjedisit
40 Përsëritje, Tematika Situata të krijuara nga -Rrjeti i diskutimit Nxënësit nxiten të Postera
4,5,6 vetë nxënësit -Marrja e rolit të tjetrit bëjnë vlerësimin e Fletëpalosje
-Shkrim i drejtuar njëri-tjetrit. Revista shkencore
Fleta formati A4
19
20

41 Testim, Tematika 4,5,6 Varianti A -Pyetje-Përgjigje Nxënësit vlerësohen Tezat e testimit,
Varianti B për përvetësimin e stilolapsi
njohurive.
42 Projekt:………..
(monitorimi i punës
kërkimore)
PLANIFIKIMI TREMUJORI III
TEMATIKA 7: KONSUMATORI
TEMATIKA 8: PUNA DHE E DREJTA E PUNËS
TEMATIKA 9: SIGURIA NË RRUGË
TEMATIKA 10: E DREJTA PËR INFORMIM
REZULTATET E TË NXËNIT SIPAS KOMPETENCAVE TË LËNDËS PER TEMATIKAT:7. ; 8. ; 9. ; 10.
Tematika 7. Konsumatori
përshkruan tiparet kryesore të ligjit mbi konsumatorin;
përcakton përmbajtjen e konceptit konsumator dhe përshkruan të drejtat dhe detyrimet e konsumatorit;
përshkruan disa nga faktorët që ndikojnë në sjelljet e konsumatorit;
demonstron aftësi të shmangë dhe të zgjidhë probleme të thjeshta si konsumator;
analizon dhe përshkruan elementët kryesorë të kontratës së shitblerjes;
shpjegon elementët dhe rëndësinë e garancisë për respektimin e të drejtave dhe detyrimeve të konsumatorit;
përshkruan funksionet e reklamës dhe analizo raste të keqpërdorimit të saj si shkelje e të interesave dhe të drejtave të konsumatorit;
identifikon organizata që punojnë e luftojnë për zbatimin e ligjeve për mbrojtjen e konsumatorit.
Tematika 8. Puna dhe e drejta e punës

jep një përcaktim të termave punë dhe punoj;
rendit lloje të ndryshme punësh;
dallon faktorët kryesorë që mundësojnë një proces prodhues;
tregon përgjegjësinë e shtetit për punën;
rendit të drejtat dhe detyrimet e punëtorëve sipas legjislacionit shqiptar për punën;
rendit disa nga hapat e domosdoshëm për të kërkuar punë;
përshkruan tablonë e disa prej ndryshimeve kryesore që ka pësuar bota e punës në shoqërinë shqiptare dhe pasojat e tyre për botën e
punës në Shqipëri;
përshkruan disa nga tiparet kryesore të botës së punës në Evropë dhe kërkesat që shtron ajo për të rinjtë shqiptarë që dëshirojnë të
jetojnë në të;
diskuton për disa nga dukuritë, me të cilat ndeshen emigrantët shqiptarë në botën e punës jashtë Shqipërisë;
mbledh fakte e të dhëna për problemet e punës së fëmijëve e të bëjë interpretimin e tyre;
parashikon pasoja në aspekte të ndryshme të jetës së fëmijës qëndrime ose praktika të caktuara që lidhen me punën e fëmijëve në familje ose
në shoqëri;
përshkruan disa nga të drejtat e tij në punë dhe mënyrat e mbrojtjes së tyre;
diskuton për rëndësinë e legjislacionit të punës për mbrojtjen e interesave dhe të drejtave të punonjësve;
jep përkufizimin e kontratës sipas legjislacionit dhe të përshkruajë elementët e saj;
rendit disa nga hapat e domosdoshëm për mbrojtjen e interesave të tij në punë.
Tematika 9. Siguria në rrugë

përshkruan qëllimin e kodit rrugor dhe funksionet kryesore të tij;
përcakton sinjalet kryesore rrugore që rregullojnë qarkullimin e këmbësorëve, biçikletave dhe motoçikletave; përcakton sjelljen e
këmbësorëve, biçikletave dhe motoçikletave në rrugë në raport me përdoruesit e tjerë të rrugës;
merr vendim për lëvizjen e tij në rrugë në përputhje me rregullat e qarkullimit rrugor;
gjykon për rregullsinë ose parregullsinë e lëvizjes së përdoruesve të rrugës;
vlerëson dhe të parashikojë pasojat e moszbatimit të rregullave të qarkullimit rrugor për individët dhe shoqërinë etj.
Tematika 10. E drejta për informim dhe ligji për medien


jep një përshkrim të konceptit informacion;
përshkruan mjetet kryesore tradicionale dhe të reja të informacionit;
flet për mundësitë dhe kufizimet e informacionit;
shpjegon rëndësinë e vlerësimit kritik të informacionit;
shpreh qëndrimin e tij për lirinë e medies dhe për ligjin shqiptar që lidhet me të drejtën e informacionit;
mbledh fakte e të dhëna për problemet e informimit të të rinjve dhe bën interpretimin e tyre;
parashikon pasoja të ndryshme të qëndrimeve të medies në jetën e fëmijës.
21
22
Tematika 11. Bashkëjetesa në komunitet

përkufizon konceptet “bashkëjetesës në bashkëpronësi” dhe “bashkëpronarë”;
përshkruan detyrimet e përbashkëta të anëtarëve të komunitetit;
dallon disa prej problemeve kryesore që ndeshen sot në bashkëjetesën në komunitet;
eksploron problemet që ndeshen në komunitetin e tij dhe të analizojë shkaqet kryesore të problemeve që lidhen me bashkëjetesën në këtë
komunitet;
përshkruan ligjin për bashkëjetesën në komunitet, funksionet, nenet, pasojat e zbatimit dhe të moszbatimit të tij.
NR. KOMPETENCA TEMAT MËSIMORE SITUATAT E TË NXËNIT METODOLOGJIA VLERËSIMI BURIMI

DHE VEPRIMTARITË
E NXËNËSVE
43 7. KONSUMATORI Konsumatori në Ndodh që një produkt e a. Brainstorming Vlerësohen nxë - Edukim Karriere
Nj. të reja: 6 orë shoqërinë bashkëkohore blejmë për origjinal por nësit sipas arritjeve.
V. P: 1 orë në fakt nuk është i tillë. b. Harta e konceptit -Vlerësohen ata
Total: 7 orë Alba bleu.. . nxënës që u aktivi
c. Rrjeti i diskutimit
Shembulli në libër e zuan më së shumti
nxënësit, faqe 80 por dhe të tjerët.
44 Faktorët që ndikojnë në Syzet optike janë një Brainstorming Vlerësohen -Edukim Karriere.
sjelljen e konsumatorit mall. Shumë i rëndësishëm MPP nxënësit sipas - Ekonomia.
për të gjitha shtresat Rrjeti i diskutimit arritjeve.
sociale. Por ka kompani -Vlerësohen ata
që për shkak të firmës në nxënës që u
libër e nxënësit faqe 82 aktivizuan më së
shumti por dhe të
tjerët.
45 Kontrata konsumatore Bledi mori një shtëpi a. Di Vlerësohet Edukim Karriere
me qira dhe nënshkroi b. Dua të di nxënësit sipas
një kontratë 1 vjeçare me c. Mësova më shumë arritjeve.
qiradhënësin. Pasi mbaroi Vlerësohet detyra
afati i kontratës Bledi e shtëpisë
donte të qëndronte më Vlerësohen ata
shumë por qiradhënësi nxënës që u
nuk ra dakord, Bledi aktivizuan më së
u detyrua të kërkoj një shumti por dhe
shtëpi tjetër të tjerët.
46 Garancia si pjesë e Prindërit e Arberit blenë Vlerësohet - Edukim Karriere.
kontratës një frigorifer, kur e a. Di nxënësit sipas - Ligji për
instaluan në kuzhinë, ata b. Dua të di arritjeve. Mbrojtjen e
vunë re se në faqen c. Mësova më shumë Vlerësohen ata Konsumatorit.
anësore frigoriferi kishte nxënës që krijojnë
dy gërvishtje. Me fletën e më shumë pyetje
garancisë në dorë ata …. rreth mësimit
Libri i nxënësit faqe 86

47 Reklama dhe Duke ecur Blerta pa një a. Brainstorming. Vlerësohen Edukim Karriere
konsumatori spot të vendosur në b. Harta e konceptit. nxënësit që nxisin - Ligji për
rrugë ku tregohej një c. Pyetje përgjigje pyetje për nxënësit Mbrojtjen e
dyqan veshjesh i cili e tjerë Konsumatorit
kishte bërë dhe skonto. Vlerësohen
Ajo menjëherë iu drejtua nxënësit që
shoqes së saj duke i nxjerrin koncepte
thënë se dëshironte të të reja nga mësimi
shkonte te ky dyqan. Vlerësohen
nxënësit që sipas
aktivizimit të tyre
48 Mbrojtja e konsumatorit Televizori që blenë a. Diskutim rreth Vlerësohet lloji i Edukim Karriere
pas blerjes prindërit e Kaltrës pësoi njohurive paraprake argumenteve të - Ligji për
një defekt pas disa javësh b. Parashikimi me sjella nga nxënësit. Mbrojtjen e
përdorimi. Ata nuk e kanë terma paraprake Vlerësohen Konsumatorit
ruajtur kontratën dhe as c. Rrjeti i diskutimit nxënësit sipas
faturën e blerjes së tij. A aktivizimit të tyre.
përfitojnë ata nga ligji për Vlerësohen
“Qytetaria 10”
ta kthyer sendin e blerë? nxënësit sipas
punimeve të tyre,
detyrës së shtëpisë
49 Veprimtari praktike. Diskutojmë situatat 1,2,3 a. Parashikimi me Vlerësohen Libri i nxënësit
Si i mbron ligji dhe 4 terma paraprakë nxënësit sipas Material te
konsumatorët? c. Marrëdhënie aktivizimit të tyre. ndryshme
në librin e nxënësit faqe pyetje përgjigje Vlerësohen
94dhe diskutojmë rreth nxënësit sipas
tyre. punimeve të tyre.
Vlerësohet puna
në grup.
23
24
“Qytetaria 10”
50 8. PUNA DHE E Puna dhe llojet e saj Danieli dhe Erblini a. Parashikimi me Vlerësohen - Edukim Karriere
DREJTA E PUNËS diskutojnë të shqetësuar terma paraprake nxënësit sipas - Ekonomia
Nj. të reja: 5 orë për të ardhmen e tyre b. Organizimi grafik i përgjigjeve të tyre - Kodi i punës
V. P: 1 orë në prag të provimeve të analogjisë Vlerësohen
Total: 6 orë vitit të fundit. Danieli nuk c. Rrjeti i diskutimit nxënësit për
dëshiron të bëj punë fizike detyrën e shtëpisë
Vlerësohen
Shembulli në libër e nxënësit sipas
nxënësit faqe 96 arritjeve
51 Kodi i Punës Suela punon ne një agjenci a. Diskutim rreth Vlerësojmë -Edukim Karriere
udhëtimesh Ajo ka disa njohurive paraprake nxënësit sipas - Ekonomia
javë që punon edhe në b. Ditari tre pjesësh aktivizimit të tyre - Kodi i punës
ditët e pushimit. Në fund c. c. Prezantimi Vlerësojmë
të muajit ajo kërkoi nga dhe demonstrimi i punimet e
punëdhënësi i saj një rezultateve të arritura nxënësve
pagesë jo më pak se 25 % Vlerësojmë arritjet
për punën e kryer e tyre
52 Kuptimi i kontratës së Eltoni ka aplikuar dhe a. Brainstorming Vlerësojmë -Edukim Karriere

punës dhe zgjidhja e saj fituar vendin e punës në b. MPP nxënësit sipas - Ekonomia
një firmë farmaceutike. c. (Rrjeti i diskutimit) aktivizimit të tyre - Kodi i punës
Administratori i firmës Vlerësojmë
thirri juristin e zyrës për të punimet e
hartuar kontratën e punës nxënësve
së tij. Vlerësojmë
detyrat e shtëpisë
53 Kushtet e punës Vëllai i vogël nuk po e a. Brainstorming Vlerësojmë Edukim Karriere

linte Jonin të mbaronte b. Marrëdhënie nxënësit sipas - Ekonomia
projektin që kishte. I merrte pyetje përgjigje aktivizimit të tyre - Kodi i punës
lapsat, mjetet e punës c. MPP Stuhi Vlerësojmë
madje i grisi në. . . . . në mendimesh punimet e
libër e nxënësit faqe 105 nxënësve
Vlerësojmë
punimin e detyrës
së shtëpisë
54 Sigurimi shoqëror dhe Ermela dëgjon shpesh a. Brainstorming Vlerësojmë Ekonomia
realiteti shqiptar prindërit që flasin për dy b. Lexim i drejtuar nxënësit sipas - Kodi i punës
lloje pagash neto dhe c. Rrjeti i diskutimit aktivizimit të tyre
bruto. Ajo nuk e ka kuptuar Vlerësojmë
asnjëherë se çfarë do të punimet e
thotë ë pagë bruto dhe nxënësve
pagë neto. Mirë po. . . . . Vlerësojmë detyrat
ne librin e nxënësit, faqe e shtëpisë
107
55 Veprimtari praktike. Besi është vetëm 12 vjeç a. Marrëdhënie pyetje Vlerësojmë Ekonomia
Puna e fëmijëve në dhe gjatë verës punon – përgjigje nxënësit sipas - Kodi i punës
familje dhe shoqëri si ndihmës kamerier në b. Punë ne grup aktivizimit të tyre
një lokal afër shtëpisë së c. Rrj–eti I diskutimit Vlerësojmë
tij. Ai pastron tavolinat punimet e
shërben kafe dhe punon nxënësve
rreth 8 orë Vlerësojmë
punimin e esesë
56 9. SIGURIA NË Kodi rrugor dhe Besi është vetëm 12 vjeç a. Marrëdhënie pyetje Vlerësojmë Ekonomia
RRUGË rëndësia e tij dhe gjatë verës punon – përgjigje nxënësit sipas - Kodi i punës
Nj. të reja: 5 orë si ndihmës kamerier në b. Punë ne grup aktivizimit të tyre
V. P: 2 orë një lokal afër shtëpisë së c. Rrjeti I diskutimit Vlerësojmë
Total: 7 orë tij. Ai pastron tavolinat punimet e
shërben kafe dhe punon nxënësve
rreth 8 orë Vlerësojmë
punimin e esesë
57 Llojet e sinjaleve Beni po udhëtonte me a. Brainstorming Vlerësojmë Aftësimi për jetën

rrugore makinë në orët e vona. b. Harta e koncepteve nxënësit sipas
mësues
Errësira nuk e linte të c. Marrëdhënie pyetje aktivizimit të tyre
dallonte qartë rrugën përgjigje Vlerësojmë arritjet
sinjalet mungonin . Ne një e nxënësve
moment doli në një rrugë Vlerësojmë punën
tekst
të ndriçuar dhe të pajisur e nxënësve në
me sinjale rrugore te cilat klasë
tari
yte
ia benë shumë më të lehtë
udhëtimin.. .
25
26

58 Qarkullimi i Bela po kalonte rrugën e a. Di Vlerësohen Aftësimi për jetën
këmbësoreëve makinave por jo në vijat e b. Dua të di nxënësit sipas
bardha, ndërkohë që po c. Mësova më shumë arritjeve
përdorte celularin. Një Vlerësohen puna e
makinë iu afrua e për pak nxënësve në klase
sa nuk e përplasi. Të gjithë Vlerësojmë disa
njerëzit që e panë skenën punime të detyrës
filluan të kritikonin Belën. së shtëpisë
59 Përdorimi i mjeteve Briani ka shumë dëshirë a. Di Vlerësohen Aftësimi për jetën
rrugore të ngasë biçikletën. Atij b. Dua të di nxënësit sipas
i duket e lehtë por duke c. Mësova më shumë përgjigjeve te tyre
ecur në orët e vona vuri re Vlerësohen
se disa pjesë të biçikletës nxënësit për
së tij nuk funksiononin siç detyrën e shtëpisë
duhej. Frenat nuk punonin Vlerësohen
mirë, zilja nuk funksiononte. nxënësit sipas
Ai u detyrua të zbriste dhe arritjeve
të ecte ne këmbë. Briani u
detyrua të mos e ngiste më
biçikletën e tij pa kontrolluar
të gjitha pjesët e saj
60 Kryqëzimet dhe Besi po ecte me shpejtësi a. Diskutim rreth Vlerësojmë Aftësimi për jetën
rregullat e përparësisë të madhe me mbi 40km/ njohurive paraprake nxënësit sipas
orë në një rrugë brenda një b. Stuhi mendimesh aktivizimit të tyre
qendre të banuar. Shpej c. Rrjeti i diskutimit Vlerësojmë
tësia e tij frikësoi banorët e punimet e
qendrës. Por jo shumë larg nxënësve
ngjarjes një polic e ndaloi Vlerësojmë punën
dhe e gjobiti atë. në grup
61 Veprimtari praktike. Tabelat e vizatuara nga Konkurs Vlerësojmë punën Aftësimi për jetën
Sinjalistika rrugore dhe vetë nxënësit Punë me grupe në grup
sjellja në rrugë (ora I)
62 Veprimtari praktike. Situata që janë paraqitur në a. Diskutim rreth Vlerësojmë nxënë Aftësimi për jetën
Sinjalistika rrugore dhe librin e nxënësit me figurë njohurive paraprake sit sipas aktivizimit
sjellja në rrugë (ora II) faqe 124, por edhe foto të b. Stuhi mendimesh të tyre.
tjera c. Rrjeti i diskutimit Vlerësojmë puni
met e nxënësve
63 E DREJTA PËR
Informimi, rëndësia Në Kinën e lashtë si mjet Harta e koncepteve Vlerësohen Teksti mësimor
INFORMIM DHE dhe mjetet e tij komunikimi përdoreshin Strukturë e mendjes nxënësit që marrin Materiale nga
LIGJI PËR MEDIEN postierët, që udhëtonin Diskutim i lirë iniciativa për të internet
Nj. të reja: 3 orë me kuaj. Gjatë gjithë qenë pjesëmarrës Videoprojektor
V. P: 1 orë hapësirës territorial…f.. në diskutim.
Përsëritje: 1 orë 126
Testim: 1 orë
64 Interneti dhe roli i tij Dorina kishte si detyrë Brainstorming Grupi i Vlerësohen Teksti i nxënësit
Projekt: 1 orë
në shoqërinë e sotme shtëpie në letërsi për të ekspertëve nxënësit për forcën Foto
Total: 7 orë
bërë një jetëshkrim për Imagjinatë e drejtuar dhe mënyrën e Fleta formati A4
jetën e Lasgush Poradecit. parashtrimit të Poster, vizatime
Sapo shkoi në shtëpi, argumenteve
u fut në internet për të Pro apo Kundër
gjetur të dhëna rreth jetës përdorimit të
së këtij shkrimtari. teknologjisë.
65 Legjislacioni Misioni i Zyrës së Komis- Harta e koncepteve Vlerësohen aftësitë Teksti i nxënësit
ndërkombëtar dhe ionerit për të Drejtën e VLD Veprimtari me lexim e nxënësve për Poster
ai shqiptar mbi Informimit dhe Mbrojtjen të drejtuar të gjetur dhe Revista shkencore
informimin dhe e të Dhënave Personale Diskutim i lirë shfrytëzuar burime Biblioteka e
medien është garantimi i dy të informacioni shkollës
drejtave kushtetuese: për realizimin e Internet
detyrës.
-E drejta për informim
-Mbrojtja e të dhënave
personale.
66 Veprimtari praktike. 1. “Media duhet të Rrjeti i diskutimit Vlerësohen aftësitë Teksti mësimor
Kodi etik i medies bëjë publik një korrigjim e nxënësve për Gazeta
shqiptare a njoftim në vend të të nxjerrë në pah Revista

dukshëm, ku tregohet…f.. problemet dhe Kodi etikës së
133 shqetësimet e gazetarit
individëve nga
keqinformimi i
medieve shqiptare.
67 Përsëritje, Tematika Situata të krijuara nga Rrjeti i diskutimit Nxënësit nxiten të Postera
7,8,9 vetë nxënësit Marrja e rolit të tjetrit bëjnë vlerësimin e Fletëpalosje
Shkrim i drejtuar njëri-tjetrit. Revista shkencore
Fleta formati A4
27
28
“Qytetaria 10”
68 Testim, Tematika 7,8,9 Varianti A Pyetje-Përgjigje Nxënësit Tezat e testimit,
Varianti B vlerësohen për stilolapsi
përvetësimin e
njohurive.
69 Projekt:… (vlerësim i
punës kërkimore)
70 11. BASHKËJETESA Bashkëjetesa në Banorët e pallatit të Lindës -Brainstorming - Aftësinë për të Teksti mësimor
NË KOMUNITET komunitet dhe në kanë vendosur së bashku, -Marrëdhëniet pyetje- punuar në grup Ligji për
Nj. të reja: 2 orë bashkëpronësi që porta kryesore e pallatit përgjigje - Aftësinë për administrimin e
V. P: 1 orë të tyre të mbyllet çdo -Imagjinatë e drejtuar të prezantuar bashkëpronësisë
Total: 3 orë mbrëmje dhe çdo banor i mendimin e tyre në ndërtesat e
pallatit të ketë çelësin e tij. - Forcën dhe banimit
Kjo u bë për të rritur më qartësinë e
shumë sigurinë e jetesës në argumenteve
pallatin e tyre.
71 Të drejtat dhe detyrimet Në një ndërtesë -Parashikim me terma - Aftësinë për të Teksti mësimor
e përbashkëta të tetëkatëshe është prishur paraprak lidhur temën e Ligji për
bashkëjetesës në ashensori. Banorët e -Grupet e ekspertëve re me njohuritë e administrimin e
bashkëpronësi kateve të ulëta nuk janë -Diskutim i lirë mëparshme bashkëpronësisë
të gatshëm të paguajnë - Aftësinë për të në ndërtesat e
për rregullimin e tij. A punuar në grup banimit
kanë të drejtë ata? Jepni - Aftësinë për
argumentet tuaja. Cila të prezantuar
mund të jetë zgjidhja? mendimin e tyre
- Forcën dhe
qartësinë e
argumenteve
72 Veprimtari praktike. Shqyrtim i diagramit -Diskutim - Aftësinë për të Teksti mësimor
Bashkëjetesa në Plotësimi i diskutuar mbi Materiale nga
komunitet skemës rëndësinë e interneti
bashkëjetesës
në komunitet
Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari X Shkalla: 5 Klasa: X

Tematika 1: Ligji Situata e të nxënit:
Çdo ditë kur shkoni në shkollë, ju respektoni
Tema mësimore 1: Ligji, qëllimet dhe funksionet e tij rregullat e qarkullimit rrugor. E kaloni rrugën në
vijat e bardha… (Shembulli f. 6)
Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç:
- shpjegon qëllimin e ligjit;
- diskuton për funksionet dhe natyrën e ligjit në shoqëri;
Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të Fjalë kyç:
fushës sipas temës mësimore: • Ligj
Nxënësi/-ja:
• përkufizon termin “ligj”; • Masë ligjore
• shpjegon qartë qëllimet e ligjit; • Qëllimet e ligjit
• parashtron argumente pro ekzistencës së ligjit në
shoqëri; • Funksionet e ligjit
• bashkëvepron me shokët për të analizuar
funksionet që ka ligji.
Burimet Lidhja me fushat e tjera ose me temat
Teksti mësimor; ndërkurrikulare:
Kushtetuta e RSH-së; -Biologji - ligjet e natyrës
Kodi Rrugor. -Bashkëjetesë paqësore
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Parashikimi: Brainstorming
Ndërtimi i njohurive: (VLD) Veprimtari me lexim të drejtuar
Përforcimi i njohurive: Rrjeti i diskutimit
Organizimi i orës së mësimit
Mësuesi/ja organizon me klasën Brainstorming për termat e mëposhtëm:
ligj;
masë ligjore.
Ligj Masë ligjore
Shënoni në dërrasën e zezë përgjigjet e nxënësve.

Bashkë me nxënësit, jepet një përkufizim i saktë i termit “ligj”, duke bashkuar mendimet e tyre. Mësuesi/ja
shkruan në tabelë përkufizimin e termit “ligj”.
Ndërtimi i njohurive: VLD

Mësuesi/ja shtron për diskutim situatën e librit f. 6. Ai/ajo nxit mendimin e nxënësve nëpërmjet pyetjeve të
mëposhtme:
Duke iu referuar Kodit Rrugor, si mendoni, a i respektoni ju ligjet?
Çfarë masash ndëshkimore mund të merren ndaj atyre që i shkelin ligjet?
Argumentoni mendimin tuaj.
29
Mësuesja e ndan klasën në tri grupe. Ajo i orienton nxënësit të marrin informacion rreth çështjeve të
mësimit.
Gr. 1 - Ligji dhe qëllimet e tij.

Gr. 2 - Funksionet e ligjit.
Gr. 3 - Veprimi i ligjit në kohë dhe hapësirë.
Nxënësve u lihet kohë në dispozicion për të marrë informacion nga teksti mësimor. Ata nxiten që gjatë
leximit të mendojnë dhe parashikojnë rreth asaj që lexojnë. Pasi të jenë gati, ata i diskutojnë informacionet e
tyre me mësuesin/en. Njohuritë e nxënësve pasurohen me dije të reja nga mësuesi/ja, e cila mban gjallë
kureshtjen e nxënësve deri në fund të zbulimit të përmbajtjes së temës mësimore.
Gr. 1. Nxënësit japin një përcaktim të ligjit duke e krahasuar atë me përcaktimin fillestar që dhanë në fazën
(a). A është i njëjtë ai?
Diskutoni, çfarë i shtuat ju përcaktimit të parë të dhënë mbi ligjin?
Gr. 2. - Shpjegoni si ndikon ligji në zgjidhjen e konflikteve? Sillni shembuj.
Gr. 3. - Duke iu referuar veprimit të ligjit në hapësirë, gjeni në Kushtetutë një ligj që sanksionon vetëm
shtetasit shqiptarë.
Duke reflektuar rreth njohurive të përfituara gjatë kësaj ore mësimore, mësuesi nxit në klasë një diskutim
rreth çështjes: “A ka dhe natyra ligje?”
Nxënësit diskutojnë dhe argumentojnë mendimet e tyre duke sjellë shembuj edhe nga njohuritë që kanë
fituar në lëndë të ndryshme të shkencave të natyrës.
Vlerësimi
Vlerësohet lloji i argumenteve të sjella nga nxënësit.

Vlerësohen at-a nxënës që lidhin argumentin me shembuj nga jeta reale.
Vlerësohen përgjigjet e dhëna nga nxënësit lidhur me situatën e mësipërme.
Veçohet grupi që e përcjell më qartë çështjen e caktuar te nxënësit e tjerë.
Detyrat dhe puna e pavarur
- Veprimtari, Ushtrimi nr. 1, f. 7.
30
Fusha: Shoqëria dhe Mjedisi Lënda: Qytetari X Shkalla: 5 Klasa:X

Para se të shkojë për të fjetur, Besi gjithnjë
përkëdhel barkun e mamit dhe i thotë vëllait të tij
Tema mësimore 2: Llojet e ligjeve të vogël: - Natën e mirë, Sidrit!
- shpreh mendimin e vet për një situatë të caktuar me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të
komunikimit;
- zgjidh një problem shoqëror dhe arsyeton për zgjedhjen e procedurave përkatëse;
fushës sipas temës mësimore: • Kod
Nxënësi/-ja: • Ligj penal
• rendit llojet e ligjeve;
• Ligj civil
• argumenton me shembuj nga jeta e përditshme
• Ligj administrativ
domosdoshmërinë e ligjit për shoqërinë;
• krahason nëpërmjet shembujve ligjet e zakonshme • Situatë e jashtëzakonshme
me ato të jashtëzakonshme.
Teksti mësimor ndërkurrikulare:
Kodi Civil Lidhja me fushën e Historisë. (Shoqëritë pa ligje)
Kodi i Familjes
Fleta formati A4
Lapustila
Parashikimi: Marrëdhëniet pyetje - përgjigje (MPP)
Ndërtimi i njohurive: Grupi i ekspertëve
Përforcimi i njohurive: Imagjinatë e drejtuar
Parashikimi: MPP - Marrëdhëniet pyetje-përgjigje
Mësuesja u drejton nxënësve disa pyetje për të kontrolluar përvetësimin e njohurive të marra në mësimin e
kaluar:
– Si mund ta përcaktoni kuptimin e termit “ligj”?
– Cilat janë disa nga qëllimet e ligjit?
– Çfarë funksionesh ka ligji për shoqërinë?
– Si vepron ligji në kohë dhe në hapësirë? Sillni shembuj.
Për të parapërgatitur nxënësit për transmetimin e njohurive të reja, mësuesja shtron për diskutim situatën e
mësipërme. Ajo u kërkon nxënësve t’u përgjigjen pyetjeve si më poshtë:
– Si mendoni ju, cili prej ligjeve i jep individit të drejtën e emrit, mbiemrit apo trashëgimisë që në barkun e
nënës?
– A është sjellja e Besit në përputhshmëri me ligjin?
– Çfarë marrëdhëniesh të tjera rregullon ligji?
Mësuesja organizon klasën në dy grupe ekspertësh. Fillimisht nxënësit fillojnë të numërojnë (1, 2, 1, 2...)
nga banka e parë deri në atë të fundit. Të gjithë nxënësit me numrin 1, do të jenë grupi 1 i ekspertëve, dhe
ata me numrin 2, do të jenë grupi 2 i ekspertëve.
31
Gr. 1 i ekspertëve - do të shpjegojnë një situatë konflikti.

Gr. 2 i ekspertëve - do të analizojnë situatën duke e zgjidhur nëpërmjet një ligji specifik.
Kodi ku ligji bën pjesë... Kodi ku ligji bën pjesë...
Në fund të çdo situate mësuesi/ja shënon në tabelë llojin e ligjit që rregullon konfliktin.
Më pas, ligjet i klasifikon sipas kodeve ku ato bëjnë pjesë.
Mësuesi/ja jep shpjegimet përkatëse për llojet e ligjeve dhe kodet duke sjellë edhe shembuj nga jeta reale.
Imagjinoni sikur të jetonit në një botë pa ligje.

Si do të ishte kjo botë?
Si do të silleshit ju? Po shoqëria?
Mendimet tuaja mund t’i shoqëroni edhe nëpërmjet një vizatimi në fleta formati A4.
Vlerësimi
Vlerësimi i nxënësve bëhet duke evidentuar aftësitë e tyre në shpjegimin dhe analizimin e problemeve apo
shqetësimeve që ka komuniteti. Lidhja e situatës me ligjin konkret.
Gjithashtu, vlerësohet mënyra se si bashkëpunohet në grupe ekspertësh, duke vlerësuar angazhimin
dhe komunikimin mes tyre.

Shkruani një ese me temë: “Shoqëria njerëzore dhe ligji...”
32
Fusha: Shoqëria dhe Mjedisi Lënda: Qytetari X Shkalla: 5 Klasa:X

Një ditë Kleda gjeti një portofol në rrugë. E mori
në duar dhe po mendonte se çfarë do të bënte me
Tema mësimore 3: Vlerat që qëndrojnë në themel të të. Iu kujtua motra e saj e madhe që kishte humbur
ligjit portofolin e saj bashkë me disa dokumente të
rëndësishme. Këto mendime e bënë që ajo të
drejtohej në komisariatin më të afërt të policisë. Po
ju, si do të kishit vepruar? (Situata f. 10)
– dëgjon me vëmendje shembujt dhe komentet e bëra nga të tjerët duke bërë pyetje dhe sqarime;
– përdor kontrastin duke gjetur dallimet dhe ngjashmëritë midis vlerave që pasqyrohen në ligj.
fushës sipas temës mësimore: • Vlerat e ligjit
Nxënësi/-ja: • Vlerë morale
• shpjegon vlerat që qëndrojnë në themel të
• Vlerë politike
ligjeve;
• vlerëson në mënyrë kritike sjelljet, të cilat cenojnë • Vlerë ekonomike
moralin e një shoqërie; • Vlerë sociale
• analizon si ndikojnë vlerat ekonomike në
zhvillimin ekonomik të vendit.
Videoprojektor Fusha e gjeografisë (vlera ekonomike për pikat
Postera turistike)
Fletë palosje Fusha e letërsisë (trajtimi i vlerave morale)
Fusha e filozofisë (trajtimi i vlerave morale)

Parashikimi: Stuhi mendimesh
Ndërtimi i njohurive: Diagrami piramidal
Përforcimi i njohurive: Lexim i drejtuar
Nxënësit lexojnë detyrën e marrë orën e mëparshme: Krijoni një ese me temë: “Shoqëria njerëzore dhe ligji...”.
Mësuesi/ja pyet nxënësit nëse kanë ndeshur vështirësi gjatë hartimit të esesë. A kanë gjëra të paqarta?
Ndalon për sqarimin e tyre dhe më pas vijon me kontrollin e njohurive të mëparshme.
Çfarë kuptoni ju me termin “ligj”?
Cilat janë qëllimet e ligjit?
Çfarë funksionesh kanë ligjet? Ligj
Përse ekzistojnë disa lloje ligjesh?
Çfarë rëndësie kanë Kodet për shoqërinë?
A është e domosdoshme për shoqërinë ekzistenca e ligjit?
Mësuesi/ja diskuton së bashku me nxënësit pyetjet e mësipërme.
33
Ndërtimi i njohurive: Diagrami piramidal
Për të parapërgatitur nxënësit për marrjen e njohurive të reja, mësuesi/ja shtron për diskutim situatën e
tekstit të nxënësit, f. 10.
Ajo ndan klasën në dy grupe pune sipas bindjes që ata kanë.
– Grupi 1, janë pro sjelljes së Kledës.
– Grupi 2, janë kundër sjelljes së Kledës.
Secili prej grupeve sjell në klasë argumentet me të cilat do të mbrojë qëndrimin e tij dhe të grupit të cilit i
përket.
Mësuesi/ja shtron pyetjen: – Cilat janë vlerat që pasqyrohen në themel të ligjeve?
Mësuesi/ja shkruan në tabelë (ose paraqet me video projektor) vlerat që qëndrojnë në themel të ligjeve.
Klasa ndahet në 4 grupe. Në tabelë vizatohen 4 diagrame. Çdo diagram i përket një grupi të caktuar
nxënësish dhe plotësohet vetëm prej nxënësve të po atij grupi. Diagrami më i plotë me shembuj dhe
shpjegime shpall grupin fitues.
Shënim:
Në rastet kur ky diagram paraqitet me videoprojektor, mësuesi/ja u shpërndan nxënësve nga një poster për çdo
grup. Posteri pasurohet me shembuj dhe shpjegimet përkatëse për vlerën që i është caktuar grupit të tyre.
Përforcimi i njohurive: Lexim i drejtuar
Mësuesi/ja u kërkon nxënësve të lexojnë në libër, pjesën “Kujtojmë!”, f. 10.

Kërkojuni nxënësve të ndajnë me njëri-tjetrin reflektimin e tyre mbi atë që kanë kuptuar nga kjo pjesë, duke u
mbështetur në pyetjet:
– A përputhen ligjet tona me vlerat që ka shoqëria shqiptare?
– A çon moszbatimi i ligjit në vetëgjyqësi?
– Si i përmirësonte marrëdhëniet mes njerëzve zbatimi i kanuneve?
Vlerësimi
Vlerësohen nxënësit që kanë shprehur shembuj të qartë dhe në përputhshmëri me vlerën e grupit të tyre.
Vlerësohen aftësitë e nxënësve për të vendosur marrëdhënie pozitive me anëtarët e tjerë të grupit.

Rendisni disa nga vlerat e shqiptarit dhe bëni një klasifikim sipas rëndësisë që ato kanë për shoqërinë
shqiptare. Mundohuni të krijoni me to nga një fletëpalosje.
34

Në lajme gjithnjë dëgjoj për persona të cilët
Tema mësimore 4: Rëndësia e zbatimit të ligjit në janë aksidentuar si pasojë e mos respektimit të
shoqëri ligjeve. Prandaj, sa hipi në makinë, asnjëherë nuk
harroj të vendos rripin e sigurimit.

- parashtron argumente pro ose kundër një çështjeje të caktuar.
- diskuton në grup për rëndësinë që ka respektimi i ligjit.

fushës sipas temës mësimore: • Zbatimi i ligjit
Nxënësi/-ja: • Pasojat e moszbatimit
• përshkruan rëndësinë e zbatimit të ligjit në shoqëri; • Faktorët e zbatimit
• analizon faktorët që ndikojnë në cilësinë e zbatimit • Shtet i së drejtës
të ligjit;
• demonstron qëndrimin e tij/saj ndaj shkeljes së
ligjeve.

Fletë formati A4 Fusha e filozofisë - refleksioni
Projektor Letërsia - dhënia e komenteve
Album fotosh
Parashikimi: Harta e konceptit
Ndërtimi i njohurive: Ditari trepjesësh
Përforcimi i njohurive: Rishikim në dyshe

Mësuesi/ja paraqet në tabelë ose me projektor një hartë të konceptit ligj. Nxënësit nxiten të japin përgjigjet e
duhura për të plotësuar hartën.
– Si mund ta përcaktojmë kuptimin e termit ligj?
– Çfarë funksionesh ka ligji?
– Cilat janë llojet e tij?
– Çfarë ndodh në rastet kur nuk respektohet ligji?
– Cilat janë disa nga vlerat që pasqyrohen në ligj?
Çfarë është ligji?
Ligji është një sistem rregullash dhe normash shoqërore, të hartuara dhe të diktuara nga shteti, i
detyrueshëm për të gjitha organet shtetërore dhe shtetasit.
35
Funksionet: Llojet:
Rregullon marrëdhëniet Ligji Ligji civil

shoqërore
Tregon si duhet/nuk duhet Ligji penal

te sillemi
Zgjidh konfliktet Ligji penal ushtarak

Vlerat:
Sjell ndryshime sociale Morale Ligji administrativ
Ruan rendin Politike L. e zakonshme/

jashtëzakonshme
Ekonomike kombëtare/
ndërkombëtare
Sociale
Pasi kanë bërë një rifreskim të njohurive të marra në mësimet e kaluara, mësuesja diskuton me nxënësit
situatën e të nxënit. Ajo nxit diskutimin e nxënësve nëpërmjet pyetjes:
– Cilat janë disa nga pasojat e mosrespektimit të ligjit?
Për realizimin e kësaj faze mësuesi përdor ditarin trepjesësh. Nxënësve u kërkohet që të lexojnë temën e
mësimit: Rëndësia e zbatimit të ligjit në shoqëri. Ata udhëzohen të nënvizojnë pjesët që u bëjnë përshtypje,
për të cilat duan të thonë diçka apo kanë pyetje. Nxënësve u lihet kohë që të gjitha shënimet e tyre i hedhin
në një fletë formati A4.
Mësuesi/ja ndan tabelën në tre kolona.
Në kolonën parë shënohen pjesët që nxënësit i kanë shkëputur nga teksti.
Në kolonën e dytë shënohen komentet apo sugjerimet që nxënësit kanë.
Kolona e tretë i lihet mësuesit i cili mund të vlerësojë dhe gjykojë duke dhënë mendime mbi komentin e
nxënësit, por edhe të japë komente vetjake si gjithë nxënësit e tjerë.
36
Për shembull, rregullat Komente dhe pyetje të Komente të mësuesit:

dhe ligjet ekzistojnë që të nxënësit:
mbrojnë shoqërinë. ...........................................
Nga ana tjetër ato mund të
Si dhe përse?............................ ...........................................
kufizojnë lirinë e njerëzve.
Mësuesi nxit diskutimin nëpërmjet pyetjeve:

Çfarë mbani mend nga materiali që lexuat?
Cilat janë pyetjet që nuk u jepni dot përgjigje?
Çfarë mesazhi mendoni se përcillet nëpërmjet këtij mësimi?
Përforcimi i njohurive: Rishikim në dyshe
Mësuesi/ja i organizon nxënësit të diskutojnë në dyshe shprehjen: “Kur në një vend nuk ka drejtësi, nuk ka
as sundim të ligjit. Dhe kur nuk ka sundim të ligjit, mbretëron padrejtësia!”
Nxënësit ndahen në A dhe në B duke mbajtur qëndrim pro ose kundër. Më pas mësuesi/ja u kërkon që të
ndryshojnë rolet. A janë në gjendje ta mbrojnë sërish qëndrimin e tyre ndryshe.
Vlerësimi
Gjatë kësaj ore nxënësit vlerësohen për:
forcën dhe qartësinë e argumenteve;
qartësinë e koncepteve;
aftësinë për të prezantuar mendimin e tyre;
aftësinë për të lidhur temën e re me njohuritë e mëparshme.

Deri në orën e ardhshme, mblidhni foto ku vërehen shkelje të ligjeve dhe jepni sugjerimet tuaja se çfarë
pasojash shkaktojnë ato për individin dhe shoqërinë.
37

Tematika 2: Kushtetuta Situata e të nxënit:
“Qeveria pa kushtetutë është si pushteti pa të
Tema mësimore 1: Kushtetuta, ligji më i lartë i shtetit drejtë” - thotë një nga baballarët e Kushtetutës
dhe funksionet e saj Amerikane, Tomas Pein.

- Shpreh mendimin e tij rreth funksioneve të kushtetutës.
- Veçon informacionin kryesor nga libri, interneti etj., dhe komenton duke e shfrytëzuar atë si referencë.
fushës sipas temës mësimore: • Kushtetutë
Nxënësi/-ja: • Akte normative
• shpjegon rolin e Kushtetutës si ligji themeltar i • Burim legjislacioni
shtetit;
• krahason pjesët përbërëse të Kushtetutës;
• parashtron argumente pro përcaktimit të kush-
tetutës si burim legjislacioni.
Teksti ndërkurrikulare:
Kushtetuta Filozofia - refleksioni mbi mendimin
Interneti
Foto
Parashikimi: Di
Ndërtimi i njohurive: Dua të di
Përforcimi i njohurive: Mësova
Parashikimi: Di
Mësuesi/ja e ndan tabelën në tri kolona: Di; Dua të di; Mësova

Nxënësve u kërkohet të thonë ato çfarë dinë për ligjet dhe Kushtetutën. Mendimet e tyre shënohen në
kolonën e parë (Di). Mësuesi/ja nxit mendimet e nxënësve nëpërmjet pyetjeve:
Çfarë dini ju për ligjet?
Si rregullohen marrëdhëniet mes njerëzve?
Përse është e domosdoshme ekzistenca e ligjit?
Përgjigjet strukturohen dhe shënohen në tabelë, në kolonën Di.
Di Dua të di Mësova
– Ligjin (përkufizimin)
– Llojet e ligjit
– Domosdoshmërinë e ligjit
Mësuesi/ja pyet nxënësit, çfarë ata dëshirojnë të dinë më shumë për ligjet që rregullojnë marrëdhëniet jo
vetëm mes njerëzve, por edhe ndërmjet institucioneve apo shteteve?
Pyetjet e tyre strukturohen në kolonën Dua të di.
38
– Ligjin (përkufizimin) – Cili është ligji më i lartë?
– Llojet e ligjit – Çfarë funksionesh ka kushtetuta?
– Domosdoshmërinë e ligjit – Cila është përmbajtja e saj?
Mësuesi/ja jep shpjegimet përkatëse duke transmetuar njohuritë e reja te nxënësit. Ata i diskutojnë së
bashku dhe i konkretizojnë edhe me shembuj aktualë, duke shfrytëzuar të gjitha burimet që u ofrohen (teksti,
interneti etj.).
Përforcimi i njohurive: Mësova
Mësuesi/ja pyet nxënësit se çfarë mësuan ata gjatë kësaj ore. Ato çfarë kanë mësuar dhe informacionet që
kanë zbuluar nxënësit, shënohen në kolonën Mësova.
– Ligjin (përkufizimin) – Cili është ligji më i lartë? – Ligji themeltar është kushtetuta.
– Llojet e ligjit – Çfarë funksionesh ka kushtetuta? – Fuqizon shtete, unifikon
– Domosdoshmërinë e ligjit – Cila është përmbajtja e saj? shoqërinë, krijon stabilitet në
qeverisje, legjitimon regjimet...
Duke shfrytëzuar të gjitha njohuritë e marra mësuesi/ja diskuton së bashku me nxënësit thënien e Tomas Pein:
“Qeveria pa kushtetutë është si pushteti pa të drejtë”.
Vlerësimi
– Vlerësohen nxënësit që reflektojnë rreth informacionit të kaluar.

– Vlerësohen nxënësit që strukturojnë informacionin e ri.
– Vlerësohen nxënësit që gjejnë foto, ilustrime dhe të dhëna të rëndësishme, ku shprehen thelbi dhe
funksionet e kushtetutës.

Përpara nxënësve paraqiten disa foto.
Mësuesi/ja organizon një diskutim me nxënësit, duke i drejtuar pyetjet:

Për çfarë bëjnë fjalë këto foto?
Çfarë mesazhi përcjellin ato?
39

A e dini se...
Tema mësimore 2: Parimet bazë që qëndrojnë në Britania e Madhe është vendi i vetëm që nuk
themel të Kushtetutës së Shqipërisë ka një kushtetutë të shkruar, por ka dokumente
historike që i përngjajnë asaj. Ajo ka këto
dokumente: Kartën Magna; Bill of Rights;
Habeas Corpus Act etj.
- Shpjegon kuptimin e parimeve të Kushtetutës së Republikës së Shqipërisë.
- Dëgjon me vëmendje komentet e bëra nga të tjerët duke bërë pyetje dhe ofruar sqarime.
Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës Fjalë kyç:
sipas temës mësimore: • Parime kushtetuese
Nxënësi/-ja: • Shteti i së drejtës
• shpjegon rëndësinë e respektimit të parimeve dhe • Sovranitet
neneve të Kushtetutës; • Pluralizëm
• vlerëson epërsinë që ka Kushtetuta mbi ligjet e tjera;
• diskuton rreth respektimit të parimit të barazisë së
shtetasve në Shqipëri.
Fleta formati A4 Historia - vendet që kanë një kushtetutë
Kushtetuta e RSH-së
Video projektor
Parashikimi: Diskutim për njohuritë paraprake (Rendit-Grupo-Emërto)
Ndërtimi i njohurive: Përvijim i të menduarit
Parashikimi: Rendit-Grupo-Emërto
Mësuesi/ja shënon në tabelë termin kryesor, që është: Kushtetuta.

Nxënësve u lihen 3 minuta kohë për të shkruar në një fletë formati A4 sa më shumë fjalë që lidhen me
Kushtetutën.
Kushtetuta
Nxënësit nxiten të grupojnë fjalët që ata kanë shkruar për Kushtetutën. P.sh., Funksione; Ligj themeltar;
Burim legjislacioni etj.
Mësuesi/ja rendit në tabelë fjalët që nxënësit kanë shënuar në fletët e tyre sipas grupimeve përkatëse.
Nxënësit nxiten që të japin shpjegime rreth tyre.
Kjo fazë parapërgatit nxënësit për të kaluar në njohuritë e reja.
40
Ndërtimi i njohurive: Përvijim i të menduarit
Nxënësit mundohen që me njohuritë që ata kanë të formojnë një hartë të mendjes, e cila tregon lidhjen midis
termave.
Ligji themeltar
Funksionet Burim legjislacioni

1. ________________
Kushtetutë..............................
________________
________________
4. ________________
5. ________________
Parimet:
Kushtetutshmëria
Ndarja e pushteteve
Parimi i barazisë
Mësuesi/ja nxit diskutimin nëpërmjet pyetjes:

– Çfarë mund të më thoni duke parë parimet e renditura në këtë slite (për rastet kur mësimi shpjegohet me
projektor).
Nxënësit krijojnë një përvijim të të menduarit për skemën e mësipërme. Njohurive të tyre u shtohen edhe
dijet e reja që rrjedhin nga mësuesi.
Pluralizmi - Sipas këtij parimi, partitë politike krijohen lirisht. E domosdoshme është që
organizimi i tyre të përputhet me parimet demokratike. Sipas Kushtetutës, janë të ndaluara ato
parti politike, programi i të cilave mbështetet në metoda totalitariste, apo përkrahin urrejtjen
racore, fetare ose etnike. Gjithashtu, ndalohet me ligj krijimi i atyre partive të cilat përdorin
dhunën për të marrë pushtetin.
Mësuesi/ja nxit diskutimin rreth neneve 1, 2, 3 të Kushtetutës së Republikës së Shqipërisë, teksti i nxënësit, f.
19. Gjithashtu, nga Kushtetuta mund të shkëputen dhe të interpretohen edhe nene të tjera.
Vlerësimi
Vlerësohen për aftësinë se si përshtatin njohuritë e tyre të mëparshme me materialin e ri që do të mësojnë.

Në vlerësim, mësuesi/ja mund të marrë në konsideratë nivelin e realizimit të kompetencave të vendosura në
fillim të mësimit.
Nxënësit orientohen të shprehin mendimet e tyre rreth situatës së mësipërme. Mësuesi/ja nxit diskutimin
nëpërmjet pyetjes:
– A duhet të ketë vendi një kushtetutë?
41

A e dini se...
Tema mësimore 3: Domosdoshmëria dhe rëndësia e SHBA-ja ka kushtetutën më të shkurtër dhe
përmirësimit të Kushtetutës më të fortë në botë. Ajo ka 7 nene dhe 27
amendamente, të cilat kanë mbi 200 vjet pa u
ndryshuar.
India ka kushtetutën më të gjatë në botë, e cila
përbëhet prej 392 nenesh.
- Parashtron argument pro ose kundër një ideje të caktuar..
- Veçon nga libri informacionin kryesor dhe e komenton atë duke gjetur lidhjet shkak-pasojë.
sipas temës mësimore: • Ndryshime kushtetuese
Nxënësi/-ja: • Referendum
• shpjegon ndryshimet që ka pësuar Kushtetuta e • Amendament kushtetues
Shqipërisë ndër vite;
• shpreh mendimin e tij/saj ndaj domosdoshmërisë së
përmirësimit të Kushtetutës;
• analizon fazat nëpër të cilat duhet të kalojë procesi i
ndryshimit të Kushtetutës.
Videoprojektor Lidhje me fushën e historisë.
Fleta formati A4 Lidhje me fushën e gjeografisë.
Harta
Të dhëna nga interneti
Parashikimi: Të lexuarit në bashkëpunim
Ndërtim i njohurive: Pyetja sjell pyetjen
Përforcimi i njohurive: Përgjigjet e pyetjeve “Pse?”
Parashikimi: Të lexuarit në bashkëpunim
Mësuesi/ja organizon nxënësit të punojnë në dyshe sipas bankave ku ata janë. Ai/ajo kërkon nga nxënësit
që të lexojnë me kujdes kuriozitetin në tekstin e nxënësit, f. 20.
Duke bashkëpunuar në dyshe, njëri nga nxënësit duhet të mbajë qëndrim pro kushtetutave të shkurtra,
kurse nxënësi tjetër duhet të mbajë qëndrim por kushtetutave të gjata. Mendimet e tyre nxënësit duhet t’i
hedhin në fletë dhe pastaj ti diskutojnë me nxënësit e tjerë të klasës.
Kushtetutë e shkurtër Kushtetuta e gjatë

................................................................................. .................................................................................
................................................................................. .................................................................................
Mësuesi/ja strukturon mendimet e nxënësve dhe i shkruan ato në tabelë duke plotësuar kolonat e
mësipërme. Gjithashtu, mësuesi/ja i drejtohet hartës dhe evidenton disa vende në botë, të cilat kanë
kushtetutë, duke i klasifikuar ato në vende me kushtetutë të gjatë ose të shkurtër.
42
Ndërtimi i njohurive: Pyetja sjell pyetjen
Mësuesi/ja nxit diskutimin mes nxënësve nëpërmjet pyetjes “Pse?”

Si mendoni, Kushtetuta e RSH-së duhet shkurtuar apo duhet të jetë edhe më e gjatë?
Mendoni se ajo u jep zgjidhje të gjitha problemeve që mund të ketë vendi?
Çfarë informacioni keni për përmirësimet që ka pësuar Kushtetuta deri më sot?
Pse është i domosdoshëm përmirësimi i Kushtetutës?
Kush i gëzon kompetencat për të bërë ndryshimet në Kushtetutë?
Pyetjet mund të paraqiten me projektor ose të shënohen në tabelë, me qëllim që nxënësit të jenë më të
përqendruar në dhëniet e përgjigjeve. Gjatë kohës që nxënësit kërkojnë përgjigjet e mundshme, mësuesi/ja
thekson atë informacion që është më i plotë dhe më i saktë.
Përforcimi i njohurive: Përgjigjet e pyetjeve “Pse?”
Mësuesi/ja kërkon që nxënësit të bëjnë analizën e pyetjes “Pse?” për secilën prej pyetjeve të paraqitura në
fazën e mësipërme. Kjo ka rëndësi që materiali të bëhet më i kuptueshëm dhe të mbahet mend më
lehtësisht. Për këtë, nxënësit udhëhiqen të plotësojnë skemën e mëposhtme.
Pse është i domosdoshëm përmirësimi i Kushtetutës?
Çfarë po mësoj Çfarë dija më parë Marrëdhënia e

në këtë çast? rreth kësaj? mundshme shkak-
Pse është i + Rendisni faktet që = pasojë.
domosdoshëm tregojnë ndryshimet Rendisni shkaqet
e Kushtetutës… që kanë çuar në
....................….
përmirësimin e
Kushtetutës…
Vlerësimi
Për vlerësimin mund të mbahet parasysh:
realizimi i kompetencave të orës së mësimit;
aftësia e nxënësve për të komunikuar dhe argumentuar idetë e tyre dhe të të tjerëve.

Veprimtaria, f. 21
43

Arbri kishte blerë një makinë shumë të
Tema mësimore 4: Forma e qeverisjes dhe ndarja e kushtueshme, e cila pas një kontrolli të policisë
pushteteve rrugore rezultoi se ishte e vjedhur. Ai kërkonte
që shitësi t’i kthente paratë dhe për këtë iu
drejtua gjykatës së bashku me dokumentet që
zotëronte.
• Demonstron strategji të ndryshme për zgjidhjen e një situate.
• Krahason ngjashmëritë dhe dallimet mes tre pushteteve.

sipas temës mësimore: • Organizimi shtetëror
Nxënësi/-ja: • Forma e shtetit
• përshkruan format e organizimit të një shteti; • Monarki
• përshkruan tiparet e republikës dhe monarkisë; • Republikë
• Ndarja e pushteteve
• krahason ngjashmëritë dhe dallimet ndërmjet tri
llojeve të pushteteve.

Postera Me fushën e historisë - format e qeverisjes
Lapustila Me fushën e filozofisë - pushtetet
Kushtetuta e RSH-së

Ndërtim i njohurive: Ditari dypjesësh
Përforcimi i njohurive: Diagrami i Venit
Mësuesi/ja organizon me nxënësit një brainstorming duke kërkuar përgjigje për pyetjet e mëposhtme:
Çfarë është Kushtetuta?
Pse Kushtetuta cilësohet si burim legjislacioni?
Kush e përcakton formën e një shteti?
Çfarë ka në thelb të tij parimi i ndarjes së pushteteve?
Mësuesi/ja synon që të nxisë diskutimin te të gjithë nxënësit e klasës, duke siguruar një gjithëpërfshirje.
Ndërtim i njohurive: Ditari dypjesësh
Mësuesi/ja organizon nxënësit të marrin informacion nga teksti ose interneti rreth monarkisë dhe republikës
si dy forma të qeverisjes. Nxënësve u kërkohet të nënvizojnë pjesët që u bëjnë më shumë përshtypje, për të
cilat duan të bëjnë ndonjë koment apo pyetje. Të gjitha këto informacione nxënësit duhet t’i strukturojnë në
një poster.
Nxënësve u lihet në dispozicion koha e përshtatshme për të bërë komentet e tyre. Pasi nxënësit të jenë gati,
posterat e tyre ngjiten në tabelë dhe komentet bëhen së bashku me të gjithë nxënësit e tjerë të klasës.
44
Pjesët e shkëputura nga teksti Komente, pyetje, sugjerime

Cilat janë tiparet e monarkisë?
Posteri 1 .................................................................................
P.sh. Monarkia .................................................................................
.................................................................................
Posteri 2
....................................
Posteri 3
....................................
Të kuptuarit e nxënësve nxitet nëpërmjet pyetjeve:

Përse shoqëria ka nevojë gjithnjë për organizim dhe drejtim?
Cilat janë tiparet e monarkisë?
Po të republikës?
Përse është e rëndësishme ndarja e pushteteve?
Nëpërmjet këtyre pyetjeve nxënësit organizojnë materialet në posterat e tyre.
Përforcimi i njohurive: Diagrami i Venit
Mësuesi/ja u kërkon nxënësve të plotësojnë me njohuritë e marra diagramet e vizatuara në tabelë. Nxënësit
duhet të evidentojnë të përbashkëtat dhe dallimet mes tre pushteteve: ekzekutiv, legjislativ dhe gjyqësor.
Përgjigjet e pyetjes:
A ka prerje të funksioneve mes degëve të pushtetit?
shënohen në pjesët ku rrathët priten me njëri-tjetrin. (pjesa e errët si lule në mes).
Përgjigjet e pyetjes:
Cilat janë dallimet ndërmjet tre pushteteve?
shënohen te secili prej rrathëve te pjesa me ngjyrë të hapur.
Njohuritë e tyre plotësohen edhe me informacione nga mësuesi/ja.
Ekzekutivi
Listoni dallimet
Legjislativi Gjyqësori
Listoni dallimet Listoni dallimet
Vlerësimi
Vlerësohet niveli i përvetësimit të koncepteve bazë të nxënësit.
Vlerësimi merr në konsideratë edhe aftësinë e nxënësve për të bërë analizë apo sintezë.

Diskutoni shembullin e mësipërm.
Si do të vepronit ju në një rast të tillë?
Do t’i drejtoheshin institucioneve shtetërore apo do të bënit vetëgjyqësi?
45

Neni 15/1 e Kushtetutës së Republikës të
Tema mësimore 5: Kushtetuta dhe mbrojtja e të Shqipërisë sanksionon: “Të drejtat dhe liritë
drejtave dhe lirive themelore të njeriut themelore të njeriut janë të pandashme, të
patjetërsueshme e të padhunueshme dhe
qëndrojnë në themel të të gjithë rendit juridik”.
• Përzgjedh informacionet më të rëndësishme dhe bën interpretimin e tyre.
• Shpreh mendimin e tij rreth situatave që diskutohen në klasë.

sipas temës mësimore: • Liria individit
Nxënësi/-ja: • Barazi formale
• identifikon të drejtat e njeriut të përcaktuara në • Barazi
Kushtetutën e Shqipërisë; • Drejtësi
• analizon rëndësinë që ka respektimi i lirive dhe i të
drejtave të individit.
Kushtetuta e RSH Histori
Fleta formati A4 Filozofi
Video projektor

Parashikimi: Harta e koncepteve
Ndërtim i njohurive: Lexim i drejtuar
Përforcimi i njohurive: Punë në grupe
Mësuesi/ja, shkruan në tabelë konceptet e mëposhtme ose i paraqet ato me videoprojektor nëse është e
mundur. Ajo fton nxënësit që për disa minuta të reflektojnë rreth tyre dhe të gjitha fjalët që u vijnë në mendje
ti shënojnë në fleta formati A4.
Barazi Barazi
Kushtetutë
reale
Barazi Detyra
formale Liri Të drejta
Kur nxënësit të jenë gati, ata diskutojnë me shokët e tjerë të klasës të gjitha informacionet që kanë nxjerrë
në fletët e tyre. Mësuesja plotëson njohuritë e tyre me njohuri të reja nëse është e nevojshme.
Transmetimi i njohurive të reja fillon me një diskutim rreth titullit të mësimit:

Si mendoni se i mbron kushtetuta të drejtat dhe liritë themelore të njeriut?
46
Çdo nxënës bën parashikimin e vet. Përfundimet e tyre diskutohen më shokët e tjerë të klasës.
Leximi i tekstit bëhet i ndarë në pjesë dhe mësuesi/ja thekson ato pjesë, ku parashikimet e nxënësve
vërtetohen ose hidhen poshtë. Kështu mund të mbahet gjallë kureshtja e nxënësve deri në fund të leximit të
pjesës së tekstit.
Përforcimi i njohurive: Punë me grupe
Mësuesi/ja u kërkon nxënësve të lexojnë nenin e mësipërm i cili është shkëputur nga Kushtetuta e
Republikës së Shqipërisë. Ndan klasën në tri grupe pune. Secili prej grupeve shpjegon dhe jep interpretimin
e tij për një nga fjalët e nënvizuara.
“Të drejtat dhe liritë themelore të njeriut janë të pandashme, të patjetërsueshme e të padhunueshme
dhe qëndrojnë në themel të të gjithë rendit juridik.”
Nxënësit i diskutojnë së bashku përfundimet e tyre.
Vlerësimi
Mësuesi/ja mban parasysh për vlerësimin:
shkallën e përvetësimit të koncepteve nga mësimet e kaluara;
aftësinë për të hetuar dhe për të nxjerrë përfundime në lidhje me mbrojtjen e të drejtave të njeriut.

Nxënësit ndahen në grupe pune dhe secili prej tyre shkruan katër nga të drejtat e njeriut.
Ata përgatisin pyetje për prindërit, familjarët e tyre më të moshuar apo studiues, të shpjegojnë se si
Kushtetuta i ka mbrojtur këto të drejta në njeriut ndër vite.
47

Tematika 3: Të drejtat e njeriut Situata e të nxënit:
Imagjinoni në një autobus, një të ri të ulur në
sedilje dhe një grua e moshuar që qëndron në
Tema mësimore 1: Ç’janë të drejtat dhe liritë e këmbë. Apo një invalid që kërkon ndihmë në
njeriut? rrugë, se nuk ndihet mirë. Është një kod moral,
është një e drejtë e pashkruar e çdo shoqërie, që
i moshuari ka përparësi për të qëndruar ulur, apo
që t’i jepet ndihmë njerëzve në nevojë. F. 28
• Shpreh mendimin e tij ndaj respektimit të të drejtave të njeriut në shoqëri.
• Shpjegon qartë dhe saktë kuptimin e termit të drejta natyrore, duke përdorur gjuhën dhe fjalorin e
përshtatshëm.
fushës sipas temës mësimore: • Të drejta të njeriut
Nxënësi/-ja: • Të drejta natyrore
• shpjegon çfarë janë të drejtat e njeriut;
• Të drejta ligjore
• përshkruan tiparet kryesore të të drejtave të njeriut;
• Të drejta morale
• analizon të drejtat dhe detyrat e njeriut.
Postera Me fushën e Historisë
Fletë formati A4
Parashikim: Diskutim mbi njohuritë paraprake
Ndërtim i njohurive: Grupi ekspertëve
Përforcimi: Shkrim i drejtuar
Parashikimi: Diskutim mbi njohuritë paraprake
Mësuesja shkruan në tabelë termin Të drejtat e njeriut.

Ai/ajo kërkon nga nxënësit që të listojnë disa nga të drejtat e tyre dhe i shkruan disa prej tyre në tabelë.
P.sh.: E drejta për të pasur familje.
1. E drejta për të pasur familje.
2.………….....………. Të drejtat e njeriut 3………….........…………
4.……………….....……
Ndërtim i njohurive: Grupi ekspertëve

Klasa organizohet në tri grupe ekspertësh. Duke numëruar nga banka e parë deri në të fundit numrat 1,2,3,
të gjithë nxënësit me numrin 1 do të quhen ekspertët 1 e me radhë. Grupet do të diskutojnë rreth çështjeve
si më poshtë:
Gr. Ekspertëve 1, Të drejtat natyrore;
Gr. Ekspertëve 2, Të drejtat ligjore;
Gr. Ekspertëve 3, Të drejtat morale;
48
Grupet zgjedhin nga një lider, i cili referon punën e anëtarëve të tjerë të grupit. Secili prej grupeve pasqyron
informacionin e tij nëpërmjet një posteri. Përfundimet diskutohen së bashku me mësuesin/en, që bën
plotësimet me njohuri të tjera nëse është e nevojshme.
Mësuesi diskuton me nxënësit
Përforcimi: Shkrim i drejtuar
Mësuesi/ja kërkon nga nxënësit që në një fletë formati A4 të krijojnë një ese me temë:
“Të drejtat dhe detyrimet e mia si individ ndaj shoqërisë dhe shtetit”.
Mendimet e nxënësve diskutohen së bashku. Eseja me mendimet më të bukura dhe me një mesazh të qartë
për respektimin e të drejtave, afishohet në një nga tabelat e shkollës.
Vlerësimi
Nxënësit vlerësohen për:
bashkëpunimin e tyre në grup;
qartësinë e mendimeve;
pjesëmarrjen në krijimin e posterit.

Mësuesi diskuton me nxënësit rastin e mësipërme.
Si keni vepruar ju kur jeni ndodhur në situata të tilla?
Ilustroni me shembuj të tjerë nga jeta reale se si i respektoni ju të drejtat natyrore, ligjore dhe ato morale.

Tematika 3: Të Drejtat e Njeriut Situata e të nxënit:
Kela kishte përfunduar shkollën e mesme. Ajo
Tema mësimore 2: Kategoritë e ndryshme të të dëshironte të fitonte të drejtën e studimit për
drejtave të njeriut mjekësi, sepse ky ishte dhe profesioni që ajo donte
të kishte në të ardhmen.
- Përzgjedh të dhënat e nevojshme për të ilustruar mendimin e tij dhe i interpreton ato.
- Vlerëson efektivitetin e zgjidhjeve të propozuara nga të tjerët.
fushës sipas temës mësimore: • Të drejta civile
Nxënësi/-ja: • Të drejta politike
• liston disa nga kategoritë e të drejtave të njeriut;
• Të drejta sociale
• përshkruan kategoritë kryesore të të drejtave të
njeriut sipas legjislacionit ndërkombëtar; • Të drejta ekonomike
• analizon të drejtat e njeriut sipas kategorive.

Biblioteka e shkollës Me fushën e Letërsisë-kërkimet në bibliotekë
Materiale nga interneti Tik-përdorimi i teknologjisë si burim informacioni
Foto
Parashikim: Parashikim me terma paraprakë
Ndërtim i njohurive: Diagrami i Venit
Përforcim: Imagjinatë e drejtuar
49
Parashikim: Parashikim me terma paraprakë
Pasi mësuesi/ja prezanton temën e mësimit në tabelë, shënon poshtë saj fjalët kyçe.
Të drejta Të drejta Të drejta Të drejta

civile politike sociale ekonomike
Nxënësve u kërkohet që strukturojnë mendimet e tyre rreth këtyre termave dhe ti shënojnë ato në tabelë.
Nxënësit shpjegojnë termat sipas informacionit që ata zotërojnë apo që kanë gjetur nga interneti.
Për të nxitur mendimet e nxënësve mësuesi/ja shtron për diskutim pyetjet:
Çfarë kuptoni me të drejta të njeriut?
Cilat janë disa nga të drejtat e njeriut?
Nëse mundeni si do ti klasifikoni ato?
Ilustroni mendimet tuaja me shembuj nga jeta reale?
Pasi nxënësit shpjegojnë fjalët kyçe dhe i strukturojnë ato në tabelë, udhëzohen të hapin librin dhe shohin
nëse përcaktimet e tyre janë në përputhshmëri me idetë që ka libri.
Ndërtim i njohurive: Diagrami i Venit
Mësuesi/ja paraqet në tabelë një strukturë të Diagramit të Venit. Nxënësve u kërkohet të krahasojnë
kategoritë e të drejtave duke evidentuar të veçantat dhe të përbashkëtat e secilës prej kategorive. Mësuesi
orienton reflektimin e nxënësve nëpërmjet pyetjeve:
Çfarë të përbashkëtash kanë kategoritë e të drejtave?
Ku ndryshojnë ato nga njëra-tjetra?
Të drejta
civile
Të drejta Të drejta
politike sociale
Të drejta
ekonomike
Shënim: në pjesën e mesit te ngjyra me e errët, që është edhe pjesa e përbashkët vendosen të
përbashkëtat që kanë këto kategori. P.sh., nuk duhet të shkelen; mbrohen me ligj etj.
Përforcimi: Imagjinatë e drejtuar

Lexoni me vëmendje situatën e mësipërme (rasti i Kelës), dhe diskutoni rreth tij.
Imagjinoni sikur të jeni ju në situatën e Kelës,
50
Si do të vepronit nëse prindërit tuaj do t’ju ndalonin të ndiqnit fakultetin që ju dëshironi?

Cila prej të drejtave do të mohohej në këtë rast?
Çfarë të drejtash mendoni se ju shkelen në jetën tuaj? Si keni vepruar në raste të tilla?
Mësuesi/ja nxit një gjithëpërfshirje të nxënësve.
Vlerësimi
Vlerësohet aftësia e nxënësve për të grupuar në kategoritë përkatëse llojet e të drejtave.
Vlerësohet aftësia e nxënësve për të përzgjedhur materialet nga burimet e ndryshme si internet apo
biblioteka e shkollës.
Detyra dhe puna e pavarur

Klasa organizohet në 2 grupe pune.
Grupi 1: Gjeni nga interneti ose biblioteka e shkollës informacione rreth kategorive të të drejtave të
njeriut.
Grupi 2: Gjeni foto ku demonstrohen shkelje të të drejtave të njeriut.
Përpunoni informacionet dhe materialet e gjetura. Përfundimet diskutojini në klasë.
Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari Shkalla: 5 Klasa: X

Familja Shkëmbi ishte në mosmarrëveshje me

shtetin në lidhje me një leje ndërtimi në truallin e
Tema mësimore 3: Konventa Europiane e të trashëguar. Pas shumë vitesh gjykimesh në gjykatat
Drejtave të Njeriut shqiptare, familja e çoi çështjen për gjykim në
Gjykatën e të Drejtave, f. 32.
- Vlerëson materialet më të rëndësishme nga ato më pak të rëndësishme.
- Shpreh mendimin e tij ndaj pyetjeve të shtruara për diskutim.
fushës sipas temës mësimore: • Konventa e të Drejtave të Njeriut
Nxënësi/-ja:
• Gjykata e të Drejtave të Njeriut
• përshkruan rëndësinë që ka Konventa Europiane
e të Drejtave të Njeriut në ndërgjegjësimin e
këtyre të drejtave;
• vlerëson situatat të cilat ndalohen nga KEDNJ;
• analizon rolin e Gjykatës Europiane në mbroje të
të drejtave të njeriut.

Postera Lidhja me fushën e TIK-ut.
Interneti
Parashikim: Stuhi mendimesh
Ndërtim i njohurive: Tabela e koncepteve
Përforcimi: Rrjeti i diskutimit
51
Parashikim: Stuhi mendimesh

Mësuesi/ja shënon në tabelë temën e mësimit. Nxënësit nxiten në një diskutim rreth pyetjeve të mëposhtme:
Çfarë është Konventa Europiane e të Drejtave të Njeriut?
Po Shqipëria a është pjesë e kësaj konvente?
Çfarë qëllimi ka kjo konventë?
Cili është funksioni i Gjykatës Europiane të të Drejtave të njeriut?
Konventa Europiane
e të Drejtave të Njeriut?
Mësuesja strukturon përgjigjet e nxënësve dhe i shënon ato në tabelë.
Ndërtim i njohurive: Tabela e koncepteve
Klasa organizohet në dy grupe pune. Në dy postera të veçantë shënohen dy fjalët kyçe. Nxënësit orientohen
që të lexojnë tekstin dhe të plotësojnë tabelat me çdo informacion që ata mendojnë se është i rëndësishëm.
Konventa e të Drejtave të Njeriut Gjykata e të Drejtave të Njeriut

................................................................................. .................................................................................
................................................................................. .................................................................................
Më pas, nxënësit kontrollojnë informacionin e tyre të parë me atë të nxerrë nga libri. Ata disku tojnë së
bashku për materialet e përzgjedhura të cilat prezantohen nga liderët e dy grupeve.
Përforcimi: Rrjeti i diskutimit
Mësuesja shtron për diskutim situatën e mësipërme. Ai/ajo u kërkon nxënësve të sjellin në klasë shembuj të
mosmarrëveshjeve të cilat ata mendojnë se mund të gjejnë zgjidhje në Gjykatën e të Drejtave të Njeriut.
Vlerësimi
Nxënësit vlerësohen për forcën e argumentit që sjellin në mbështetje ose kundërshtim të mendimit fillestar
Vlerësohen përpjekjet e nxënësve për të kuptuar evoluimin e mendimit në saj të trajtimit analizues të situatave.

Nxënësit përdorin mjete të ndryshme të informacionit dhe krijojnë një bazë të dhënash me rastet e trajtuara
nga Gjykata e të Drejtave të Njeriut. Përpunimin e këtyre të dhënave e diskutojnë në klasë, orën në vijim.
52

Ajlin një ditë i drejtohet zyrave e bashkisë. Edhe ajo
Tema mësimore 4: Të drejtat themelore të njeriut si qytetare ka të drejtën të informohet se deri ku do
të përfshira në Kushtetutën e Shqipërisë të shkonte sipërfaqja e cila do të mbillej me pemë,
pranë kodrave të Liqenit Artificial.
Gjykon situata të veçanta në përputhje me Kushtetutën e RSH.
Diskuton në grup duke krijuar mendimin e tij origjinal.
fushës sipas temës mësimore: • Të drejta të njeriut
Nxënësi/-ja: • Kushtetuta e Shqipërisë
• evidenton të drejtat e njeriut të sanksionuara
në Kushtetutën e Shqipërisë;
• liston disa të drejta themelore të sanksionuara
në Kushtetutë;
• përshkruan rëndësinë që ka për njerëzimin e
drejta e jetës;
• analizon aspektet, për të cilat Kushtetuta e
Shqipërisë garanton të drejtën për informim.
Teksti i nxënësit ndërkurrikulare:
Fleta formati A4 Me fushën e Historisë
Kushtetuta e RSH
Parashikim: MPP (Marrëdhëniet Pyetje-Përgjigje)
Ndërtim i njohurive: Lexim i Drejtuar
Parashikim: Marrëdhëniet Pyetje-Përgjigje
Mësuesi/ja shënon në tabelë temën e mësimit dhe i drejton nxënësve pyetjet e mëposhtme:
Çfarë janë të drejtat e njeriut?
Cilat janë disa nga të drejtat e tua?
A respektohen ato nga anëtarët e tjerë të shoqërisë?
Nxënësit ndajnë me njëri-tjetrin mendimet e tyre duke shfrytëzuar edhe njohuritë që kanë nga fusha e
historisë.
Mësuesi/ja u kërkon nxënësve që në një fletë formati A4 të shpjegojnë se si i mbron kushtetuta liritë dhe të
drejtat e njeriut.
Pasi nxënësit të kenë përfunduar idetë e tyre, punimet lexohen dhe diskutohen në klasë. Më pas, nxënësit
orientohen të kthejnë fletët e tyre përmbys dhe ti lënë ato në cepin e bankës.
Nxënësit duhet të lexojnë temën e mësimit. Mësuesi/ja u kërkon që të shkruajnë në një fletë tjetër formati
ato ide që u kanë bërë përshtypje nga mësimi që lexuan. Në fletën e tretë të formatit nxënësit shkruajnë
nëse mendimet e tyre të para mbi të drejtat e njeriut ishin të sakta apo jo.
53
Fleta 1 Fleta 2 Fleta 3
Mësuesi ndërton këtë strukturë në tabelë dhe shkruan në të vetëm ato mendime që i duken më interesante
dhe që ngjallin diskutim në klasë.
Nxënësit diskutojnë së bashku përfundimet e tyre.

Organizohet klasa në tre grupe pune. Çdo grup ka detyrat si mposhtë:
Gr. 1 Lexohet situata e mësipërme dhe shtrohet për diskutim me nxënësit.

A e zotëron Ajlin të drejtën për t’u informuar për këtë çështje?
Gr. 2 Imagjinoni sikur t’ju mohohej e drejta për arsimim.

Si do të ndiheshit ju në këtë rast?
Gr. 3 Imagjinoni sikur t’ju mohet e drejta e fjalës.

Si do të reagonit ju në një rast të tillë?
Vlerësimi:
Vlerësohen nxënësit që shpjegojnë saktë përmbajtjen e të drejtave të njeriut.
Vlerësohen përgjigjet e nxënësve lidhur me detyrat që u ngarkohen.
Detyrat dhe puna e pavarur:
Veprimtaria f. 35.
54

Nëse fshatarët që jetojnë pranë një
Tema mësimore 5: Të drejtat në konflikt dhe kufizimi i tyre pylli përdorin në mënyrë shkatë
rrimtare lëndën drusore, ata mund të
sigurojnë përfitime për momentin, por
shkatërrojnë një nga burimet më të
rëndësishme natyrore dhe vetë jetën
e tyre.
Gjykohet mbi vlefshmërinë dhe rëndësinë e materialeve të marra nga burime të ndryshme.
Shpreh mendimin e vet për një situatë të caktuar.
Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas Fjalë kyç:
temës mësimore: • Të drejtat e njeriut
Nxënësi/-ja: • Kushtëzim i të drejtave
• identifikon raste të të drejtave në konflikt;
• Kundërshtim i të drejtave
• argumenton rëndësinë e kufizimit ligjor të të drejtave të njeriut.
• analizon rëndësinë e ndërthurjes së të drejtave me njëra-tjetrën.
Burimet Lidhja me fushat e tjera ose me

Teksti i nxënësit temat ndërkurrikulare:
Postera Me fushën e TIK- ut
Materiale nga interneti Me fushën e Biologjisë
Fleta formati A4
Parashikimi: Rrjeti i diskutimit
Ndërtim i njohurive: Grupi i ekspertëve
Përforcimi: Marrëdhëniet në dyshe
Organizimi i orë së mësimit
Parashikim: Rrjeti i diskutimit

Shtroni për diskutim situatën e mësipërme. Çfarë mendimi keni ju ndaj rasteve të tilla?
Mbani qëndrim pro ose kundër prerjes së pyjeve si burim ngrohje. Kërkojini klasës të ndahen në dy
grupe. Përkatësisht sipas bindjeve që ata kanë.
Nëse jeni pro prerjes së pyjeve për ngrohje, si mendoni se do të jetë e ardhmja e brezave në vijim?
Nëse nuk duhet të përdoren pyjet si burim ngrohjeje, çfarë teknikash do të sugjeroni ju për të siguruar
ngrohjen?
Nxënësit mbajnë qëndrimet e tyre dhe pozicionohen në grupin që ata dëshirojnë. Nxënësit ndajnë së bashku
argumentet e tyre. Secili prej grupeve përfaqësohet nga një poster. Përzgjidhen posterat më të bukur dhe
reklamohen në mjediset e shkollës për të shpërndarë mesazhin: Mos prisni pyjet! Mos cenoni të tjerët apo
natyrën!
Ndërtim i njohurive: Grupi i ekspertëve

Klasa organizohet në tre grupe ekspertësh. Secili prej grupeve trajton një çështje të caktuar.
Ekspertët 1- Kushtëzimi i të drejtave të njeriut
Ekspertët 2- Kundërshtimi dhe konfliktet midis të drejtave të njeriut
Ekspertët 3- Kufizimi i të drejtave të njeriut.
55
Mësuesi u kërkon nxënësve ti shkruajnë mendimet e tyre në një fletë formati. Nxënësit i diskutojnë së
bashku duke sjellë argumente dhe kundër argumente ndaj mendimit të shokëve. Mësuesi shënon në tabelë
disa prej rasteve të trajtuar saktë dhe disa të trajtuar jo siç duhet. Më pas nxënësit kthejnë fletën nga banka
dhe e vendosin atë mënjanë.
Mësuesi/ja u shpjegon nxënësve argumentet e sakta dhe më pas ndalon në shpjegimin e gjykimeve jo të
sakta. Përforcimi: Marrëdhëniet në dyshe
Mësuesi/ja organizon klasën në çifte. Njëri nga anëtarët e çiftit sjell një situatë në të cilën një nga të drejtat e
njeriut bie në konflikt. Anëtari tjetër i çiftit analizon situatën duke argumentuar rëndësinë e kufizimit ligjor të
kësaj të drejte.
Situata Argumenti
Në klasë diskutohen situatat e trajtuara nga disa prej çifteve.
Vlerësimi
Vlerësohet aftësia e nxënësve për të pranuar dhe komunikuar opinionet e kundërta në shqyrtimin e
çështjeve konkrete.

Shfrytëzoni burime si interneti ose revista ku ju vëreni raste të të drejtave në konflikt.
Si mendoni se duhen zgjidhur ato?
Përfundimet tuaja diskutojini në klasë.
56

Emi gjithnjë kishte dëshiruar të punonte në një
kompani të madhe. Sapo u krijua një vend i lirë,
Tema mësimore 6: Dokumentet themelore për të ajo shkoi menjëherë të aplikonte. Por punëdhënësi
drejtat e njeriut nuk e pranoi me motivacionin se ajo ishte femër. Si
ka vepruar punëdhënësi në këtë rast?
• Shpjegon mënyrën e zhvillimit të një procesi shoqëror në mbrojtje të të drejtave të njeriut.
• Veçon informacionet kryesore nga libri, gazeta, revista, interneti, dhe i përsor ato për detyrën me
shkrim.
fushës sipas temës mësimore: • Të drejtat e njeriut
Nxënësi/-ja:
• identifikon disa dokumente kryesore për të drejtat • Dokumente themelore për të drejtat e njeriut
e njeriut; • Deklarata e Përgjithshme mbi të Drejtat e
• argumenton rëndësinë që kanë këto dokumente Njeriut
për mbrojtjen e të drejtave të njeriut.
• analizon parimet themelore të Deklaratës së
Përgjithshme mbi të Drejtat e Njeriut.
Foto Me fushën e Gjeografisë
Revista, gazeta, interneti Me fushën e Historisë
Fletëpalosje
Ndërtimi i njohurive: VLD - Veprimtari me Lexim të Drejtuar
Përforcimi i njohurive: Shkrim i lirë

Mësuesi, ja strukturon në tabelë ose paraqet me një videoprojektor hartën e konceptit. Për të marrë një tablo
sa më të qartë nga mësimet e kaluara shtrohen pyetjet:
Çfarë janë të drejtat e njeriut?
Cilat janë kategoritë e të drejtave të njeriut?
Cilat janë disa nga të drejtat e njeriut?
Çfarë janë?
Kategoritë e të drejtave Llojet e të drejtave të njeriut E drejta për të jetuar
Janë tërësia e të drejtave që lidhen me

E drejta për të jetuar
garantimin e jetës së lirë, të barabartë…
E drejta e shprehjes
Të drejtat civile dhe politike Të drejtat E drejta për t’u informuar
e njeriut
Të drejtat ekonomike E drejta e martesës
Të drejtat e mjedisit E drejta për t’u arsimuar
57
Nxënësit u kthejnë përgjigje pyetjeve duke plotësuar skemën e mësipërme. Ata ndajnë dhe diskutojnë
mendimet me njëri-tjetrin.
Ndërtimi i njohurive: VLD - Veprimtari me Lexim të Drejtuar

Shtrohet për diskutim situate e mësipërme. Nxënësit diskutojnë rreth pyetjeve:
Çfarë e drejte i është shkelur Emit?
A ka vepruar drejtë punëdhënësi?
Si do të ndiheshit ju në një rast të tillë?
Mësuesi/ja ndan klasën në dy grupe pune.

Grupit 1 i paraqiten disa foto rreth dokumenteve themelore për të drejtat e njeriut. Nxënësit diskutojnë
çfarë dinë rreth tyre.
Grupit 2 i kërkohet të shpjegojë çfarë di rreth Deklaratës së Përgjithshme të të Drejtave të njeriut. Çfarë
sanksionon kjo deklaratë?
Nxënësit shkruajnë njohuritë që ata zotërojnë dhe më pas i përballin ato me njohuritë e tekstit. Plotësoni
strukturën e mëposhtme.
Çfarë dinit Cilat janë Cilat janë

më parë? informacionet që njohuritë e reja?
nxorët nga teksti?
Mësuesi/ja orienton nxënësit të krijojnë një shkrim të lirë rreth mbrojtjes së të drejtave të njeriut në vende të
ndryshme të botës. Pasqyrojini ato në fletëpalosje. Shpërndajini fletëpalosjet nëpër shkollë gjatë pushimit të
madh.
Vlerësimi
Nxënësit vlerësohen për aftësinë për të integruar njohuritë e tyre fillestare në një përkufizim.

Nxënësve u kërkohet të shkruajnë një ese me temë:
“Skllavëria është diçka e natyrshme dhe e nevojshme”, Aristoteli.
Përfundimet nxënësit i diskutojnë së bashku.
58
TEMA 7: Veprimtari praktike.

LIDHJA E TË DREJTAVE TË NJERIUT ME NEVOJAT BAZË TË TIJ
Të drejtat dhe dinjiteti i çdo njeriu duhet të njihen dhe respektohen nga gjithë individët e tjerë dhe shoqëria,
në çdo kohë. Krahas bindjes për respektimin e të drejtave e dinjitetit njerëzor, për mirëfunksionimin e
shoqërisë ka rëndësi të veçantë edhe barazia e të gjithë individëve. Barazia nuk ka të bëjë me barazinë e
kushteve të jetesës apo shpërndarjes së pasurisë. Koncepti barazi shikohet si një barazi e shanseve apo
mundësive për të gjithë, si dhe si një barazi para ligjit. Ligji i trajton si të barabartë të gjithë ata individë të
cilët ndodhen në kushte të barabarta.
Aktivitet:
Klasa organizohet në tri grupe.
Grupi i parë do të rendisë disa nga të drejtat e njeriut të cilat i konsideron si më të rëndësishme.
Grupi i dytë do të rendisë nevojat bazë të individit në shoqëri.
Grupi i tretë do të analizojë lidhjen që ekziston ndërmjet të drejtave dhe nevojave bazë të anëtarëve të
shoqërisë.
Secili prej grupeve sipas kompetencave që duhet të realizojë plotëson skemën e mëposhtme të krijuar nga
mësuesi në tabelë.
Të drejta Nevoja Analiza
Duke u mbështetur në përgjigjet e nxënësve të shënuara në tabelë, diskutoni rreth pyetjeve:

Cilat të drejta mendoni se ju shkelen më shumë? Pse?
Çfarë mendoni se duhet bërë për të minimizuar rastet e shkeljes së të drejtave? Ofroni disa prej strategjive
të mundshme.
Cilat janë nevojat tuaja jetike? A mendoni se ato realizohen plotësisht? Argumento nëpërmjet shembujve.
Çfarë nevojash do të cilësonit si dytësore?
Listo disa nga dëshirat e tua. Sa % mendoni se do ti realizoni ato, dhe si?
Detyrë (për orën në vijim)

Punë me grupe
Mësuesi organizon klasën në 5 grupe pune. Çdo grup zgjedh liderin e tij. Secili prej grupeve krijon kartën e
tij të të drejtave. Orën e ardhshme, grupet diskutojnë përfundimet e tyre në klasë. Nëpërmjet një votimi të
hapur, duke ngritur dorën lartë, çdo nxënës zgjedh kartën e tij të të drejtave. Karta e të drejtave e cila merr
më shumë vota, përcakton edhe grupin fitues.
Paraqiteni në formën e fletëpalosjeve. Mundohuni t’i shpërndani ato gjatë pushimit në mjediset e shkollës si
një formë fushate ndërgjegjësimi.

Ndërtimi i njohurive: Marrja e rolit të tjetrit
Përforcimi i njohurive: Shkrim i drejtuar
59
Parashikim: Rrjeti i diskutimit

Mësuesi/ja organizon një konkurs duke e organizuar klasën në 3 grupe pune. Çdo grup zgjedh liderin e tij.
Lideri i drejtohet tryezës së mësuesit dhe zgjedh njërën prej fishave.
Fisha 1 - Tematika 1, Ligji.
Fisha 2 - Tematika 2, Kushtetuta.
Fisha 1 - Tematika 3, Të drejtat e njeriut
1 2 3
Secili prej grupeve punon në mënyrë të pavarur për hartimin e 10 pyetjeve të cilat duhet të përmbledhin
përkatësisht tematikën që është shënuar te fisha. Grupi i parë i drejton pyetjet grupit të dytë, i dyti i drejton
pyetjet grupit të tretë… e me radhë.
Çdo përgjigje e saktë vlerësohet me 2 pikë.

Në qoftë se përgjigjja është jo e plotë, atëherë grupi vlerësohet me një pikë.
Në qoftë se asnjë nuk e di përgjigjen, atëherë përgjigjet ai nxënës që bëri pyetjen dhe i fal grupit të tij 2
pikë.
Pikët e grupeve shënohen në tabelë.
Nxënësit diskutojnë së bashku çështje të ndryshme të të tri tematikave.
Realizim i kuptimit: Marrja e rolit të tjetrit
Faza e dytë e përsëritjes do të organizohet nëpërmjet metodës Marrja e rolit të tjetrit.

Secili prej grupeve duhet të paraqesë dy situata në të cilat anëtarët e grupeve marrin rolet përkatëse.
Gr. 1- merr rolin e individëve të cilët shkelin ligjin.
Gr. 2- merr rolin e individëve të cilët nuk respektojnë Kushtetutën dhe parimet e saj.
Gr. 3- merr rolin e individëve të cilëve u janë shkelur disa nga të drejtat.
Grupet përcjellin mesazhin e tyre nëpërmjet një posteri ose fletëpalosje.
Çdo situatë e realizuar siç duhet, vlerësohet nga mësuesi/ja me 2 pikë.
Reflektim: Shkrim i drejtuar

Secili prej grupeve krijon një ese në lidhje me tematikën që ai ka trajtuar që në fillim të orës.
Esetë janë të shkruara në fleta formati A4 dhe pasi përfundohen dorëzohen në tryezën e mësuesit. Mësuesi
cakton tre liderët të zgjedhin nga një fletë dhe të lexojnë esenë që u ka rënë në mënyrë të rastësishme.
Secila prej eseve do të vlerësohet me 4 pikë.
Ese Ese Ese
Në fund të orës mësuesi/ja shpall grupin fitues.

Për një gjykim sa më të drejtë sugjerohet që të plotësohet tabela si më poshtë. Të cilën mësuesi e ka
fotokopjuar në tre fleta dhe e ka shpërndarë te tre liderët e grupeve.
60
Nr. Grupi 1 Grupi 2 Grupi 3

Pyetja 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Totali
pikëve 20
Situata 1
2
Totali
pikëve 4
Ese
Totali
pikëve 4
Gjithsej
28 pikë
Vlerësimi
Nxënësit nxiten të bëjnë vlerësimin e njëri-tjetrit.
Nxënësve u kërkohet që të bëjnë oponencë dhe të sjellin argument dhe kundër argumente për përgjigjet e
njëri-tjetrit.

Pyesni prindërit, shfletoni revista shkencore dhe shpjegoni se si i mbron legjislacioni shqiptar të drejtat e
njeriut.
61
Testimi nr. 1 Varianti A

Lënda: Qytetari X
Klasa X Nota 4 5 6 7 8 9 10
Emri:______________________ Pikët 0-10 11-16 17-22 23-27 28-32 33-37 38-40
Ky test do të vlerësojë njohuritë tuaja për tematikat:

Ligji;
Kushtetuta;
Të drejtat e njeriut.
1. Përkufizoni termat e mëposhtëm: (3 pikë)

Ligji_____________________________________________________________
KEDNJ__________________________________________________________
Të drejtat e njeriut_________________________________________________
2. Rendisni katër nga masat ligjore që jepen ndaj shkelësve të ligjit. (4 pikë)
a) ______________________ c)______________________
b) ______________________ d)______________________
3. Ligji civil: (1 pikë)

rregullon veprimtarinë administrative shtetërore.
i jep individit të drejtën e emrit, mbiemrit, trashëgimisë etj.
përcakton veprat penale, dënimet dhe masat që merren ndaj autorëve të tyre.
përcakton veprat penale ushtarake, dënimet dhe masat e tjera që merren ndaj subjekteve që i
kryejnë ato.
4. Shpjegoni vlerat që qëndrojnë në themel të ligjeve: (4 pikë)
Vlera morale_________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
b) Vlera ekonomiko-kulturore_____________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
5. Tregoni 4 nga funksionet e Kushtetutës: (4 pikë)
a)__________________________ c)__________________________
b) _________________________ d)__________________________
Përpara se të hartohej dhe të miratohej Kushtetuta e Shqipërisë, mbarëvajtja e popullit shqiptar sigurohej
nga: (1 pikë)
kushtetutat e vendeve Lindore
kushtetuta e vendeve Perëndimore
respektimi i disa parimeve morale.
disa rregulla të shkruara nga shteti
62
7. Lidh me shigjetë termin me përcaktimin e tij: (3 pikë)

a) Forma e qeverisjes - përcaktohet nga parimet e ndërtimit territorial të shtetit
b) Regjimi politik - përcaktohet nga sistemi i metodave të realizimit të sundimit politik
c) Forma e ndërtimit shtetëror - shpreh parimet dhe mënyrën e organizimit të organeve të shtetit
8. Listoni tre nga tiparet e monarkisë: (3 pikë)
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
Tregoni nëse pohimet janë të vërteta ose të gabuara, duke shënuar me (V) ose (G) sipas rastit:
(3 pikë)
V G Në republikat parlamentare kryetari i shtetit zgjidhet nga parlamenti.
V G Të drejtat dhe liritë themelore nuk kanë karakter absolut.
G Të drejtat e njeriut nuk bazohen në parimin se çdo qenie njerëzore është lindur i
barabartë në dinjitet dhe të drejta.
10. Të drejtat e njeriut bazohen në vlera të tilla njerëzore, si: (1 pikë)

Liria
Drejtësia
a dhe c
Asnjëra
11. Krahasoni barazinë reale me atë formale: (4 pikë)
____________________________________________________________________
______________________________________________________________________
____________________________________________________________________
______________________________________________________________________
12. Rendisni katër nga të drejtat tuaja: (4 pikë)

a) ____________________________ c) ___________________________
b) ____________________________ d) ___________________________
Shpjegoni një situatë ku të drejtat e njeriut kushtëzohen dhe bien në konflikt. Çfarë do të sugjeronit ju
për të zgjidhur një situatë të tillë? 5 pikë)
Skema e vlerësimit - Varianti A
Pyetja 1.
Ligji - është një sistem rregullash dhe normash shoqërore, të hartuara dhe të diktuara nga shteti, i
detyrueshëm për të gjitha organet shtetërore dhe shtetasit.
KEDNJ - është një traktat ndërkombëtar për të mbrojtur të drejtat dhe liritë themelore të njeriut në Europë.
Të drejtat e njeriut - janë tërësia e të drejtave që lidhen me garantimin e jetës së lirë, të barabartë dhe me
dinjitet për të gjithë qytetarët, pavarësisht dallimeve prej racës, ngjyrës, gjinisë, gjuhës, besimit fetar,
pikëpamjeve politike dhe shoqërore, origjinës etnike dhe shoqërore, pasurisë, lindjes ose rrethanave të
tjera jetësore të njeriut.
Pyetja 2.
me gjobë në vlerë monetare;
me konfiskim të mallit;
me punë të detyruar (puna që kryhet pa vullnetin e lirë të individit).
me burgim deri në disa vite;
me burgim të përjetshëm etj.
63
Pyetja 3. B) i jep individit të drejtën e emrit, mbiemrit, trashëgimisë etj.
Pyetja 4.
Vlerat morale shoqërohen me një sanksion të brendshëm. Ne nxitemi të bëjmë disa sjellje dhe të frenojmë
disa të tjera nisur nga ndërgjegjja jonë. Mendimi nëse do të ndihemi të kënaqur apo të turpëruar për ndonjë
veprim që kemi bërë, kjo varet prej gjykimit të ndërgjegjes sonë. Shumë prej normave të sjelljes janë
transmetuar te individi brez pas brezi.
Vlera ekonomiko- kulturore synojnë të ruajnë dhe të zhvillojnë pasurinë monetare, ujore apo natyrore të
vendit. Këto vlera mund të përcaktohen edhe nga vlerat e tregut.
Shënim: Nxënësi vlerësohet edhe nëse e jep përgjigjen nëpërmjet një shembulli.
Pyetja 5.
fuqizon shtetet.
sanksionon krijimin e shteteve të reja.
krijon vlera dhe qëllime unifikuese.
i jep stabilitet qeverisjes.
mbrojë lirinë.
legjitimon regjimet.
Pyetja 6. C) respektimi i disa parimeve morale.
Pyetja 7.
a) Forma e qeverisjes shpreh parimet dhe mënyrën e organizimit të organeve të shtetit;
b) Regjimi politik përcaktohet nga sistemi i metodave të realizimit të sundimit politik;
c) Forma e ndërtimit shtetëror përcaktohet nga parimet e ndërtimit territorial të shtetit.
Pyetja 8.
Ekzistenca e një personi të vetëm si mbajtës i pushtetit më të lartë shtetëror. Ky person është monarku
(mbret, perandor, princ).
Karakteri i trashëgueshëm i këtij pushteti te trashëgimtari.
Përfaqësimi i shtetit nga monarku në bazë të një të drejte personale dhe jo në bazë të një mandati të
dhënë nga populli ose nga një asamble përfaqësuese etj.
Pyetja 9. V; V; G.
Pyetja 10. C) a dhe c

Pyetja 11.
Ne themi se jemi të gjithë të barabartë, por në të vërtetë jemi të ndryshëm nga njëri-tjetri.
Megjithatë, ne e respektojmë lirinë e tjetrit.
Nëse barazia harmonizohet me lirinë, mund të arrihet drejtësia reale, e vërtetë. Meqë qeniet
njerëzore janë të barabarta në të drejta, ato duhet të jenë të përgjegjshme për ato veprime që
rrezikojnë, mohojnë a cenojnë liritë dhe të drejtat e të tjerëve.
Pyetja 12.
E drejta për t’u arsimuar
E drejta për t’u informuar
E drejta e shprehjes, liria e ndërgjegjes dhe e besimit fetar
E drejta për të jetuar dhe ruajtjen e integritetit fizik dhe moral të individit
E drejta e martesës dhe e familjes
64
Testimi nr. 1 Varianti B

Lënda: Qytetari X
Klasa X Nota 4 5 6 7 8 9 10
Emri:______________________ Pikët 0-10 11-16 17-22 23-27 28-32 33-37 38-40

Ligji;
Kushtetuta;
Të drejtat e njeriut.
1. Përkufizoni termat e mëposhtëm: (3 pikë)
Kodet _______________________________________________________________
Kushtetuta ___________________________________________________________
Ligji penal ____________________________________________________________
2. Rendisni katër nga funksionet e ligjit. (4 pikë)
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
3. Ligjet e zakonshme: (1 pikë)
Zbatohen në situata të jashtëzakonshme dhe hyjnë në fuqi menjëherë pasi botohen në Fletoren
Zyrtare.
Zbatohen në situata të jashtëzakonshme dhe hyjnë në fuqi 15 ditë pasi botohen në Fletoren Zyrtare.
Zbatohen në situata të zakonshme dhe hyjnë në fuqi menjëherë pasi botohen në Fletoren Zyrtare.
Zbatohen në situata të zakonshme dhe hyjnë në fuqi 15 ditë pasi botohen në Fletoren Zyrtare.
4. Shpjegoni faktorët që ndikojnë në cilësinë e zbatimit të ligjit: (4 pikë)
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
Tregoni se si duhet të jenë ligjet sipas Kushtetutës që të ofrojnë një zgjidhje sa më të qëndrueshme:
(4 pikë)
a) ______________________________ c)_______________________________
b) ______________________________ d)______________________________
6. Lidh me shigjetë termin me përcaktimin e tij: (3 pikë)
a) Sovraniteti - Ky parim thekson epërsinë që ka kushtetuta mbi të gjitha aktet e tjera.

b) Kushtetutshmëria - Vepron mbi bazën e ligjeve dhe nuk lë vend për anarki apo gjendje lufte.
c) Shteti i së drejtës - Tregon se kujt i përket pushteti.
7. Në të gjitha ndërhyrjet e bëra në Kushtetutë, vlerën e saj e përcakton: (1 pikë)
sasia e ndërhyrjes por jo cilësia
cilësia dhe sasia e ndërhyrjes
jo cilësia e ndërhyrjes, por sasia
jo sasia, por cilësia e ndërhyrjes
65
8. Tregoni tre nga tiparet e republikës: (3 pikë)
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
Tregoni nëse pohimet janë të vërteta ose të gabuara, duke shënuar me (V) ose (G) sipas rastit: (3 pikë)
V G Në republikat presidenciale, presidenca zgjidhet nga populli
V G Tri degët e pushtetit janë të pavarura, si rrjedhojë ato nuk ndërveprojnë me njëri-tjetrin.
G Të drejtat e njeriut janë të drejta themelore që i përkasin çdo personi për faktin sepse është qenie
njerëzore.
10. Gjyqtarët e Gjykatës Europiane të të Drejtave të Njeriut: (1 pikë)
janë tërësisht të varur

përfaqësojnë vendin e tyre
nuk zgjidhen nga Asambleja Parlamentare e Këshillit të Europës
asnjëra prej alternativave
11. Krahasoni dy kategoritë e të drejtave: (4 pikë)
Të drejtat civile dhe politike _____________________________________________

______________________________________________________________________
_____________________________________________________________________.
Të drejtat ekonomike, sociale e kulturore____________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
_____________________________________________________________________.
12. Rendisni katër nga dokumentet që mbrojnë të drejtat e njeriut: (4 pikë)
a) ____________________________ c)___________________________
b) ____________________________ d)___________________________
Shpjegoni një situatë ku të drejtat e njeriut kufizohen.

Çfarë do të sugjeronit ju për të zgjidhur një situatë të tillë?
(5 pikë)
Skema e vlerësimit Varianti B

Pyetja 1.
Kodet - janë një sistem rregullash dhe normash juridike, të cilat kanë unitet midis tyre.
Kushtetuta - është ligji themeltar i një vendi.
Ligji penal - përcakton veprat penale, dënimet dhe masat që merren ndaj autorëve të tyre.
Pyetja 2.
Ligji përcakton dhe rregullon marrëdhëniet shoqërore, ekonomike dhe marrëdhënie të tjera midis
anëtarëve të shoqërisë.
Ligjet u tregojnë individëve se si duhet të sillen dhe si nuk duhet të sillen.
Ligjet zgjidhin konfliktet.
Ligjet sjellin ndryshime sociale.
Ligjet ruajnë rendin.
Pyetja 3. D) Zbatohen në situata të zakonshme dhe hyjnë në fuqi 15 ditë pasi botohen në Fletoren Zyrtare.
66
Pyetja 4.
E rëndësishme është që të bëhet një analizë e situatës para se të dalë ligji.

Gjuha e përdorur sjell vështirësi për ta kuptuar ligjin e cila më pas shoqërohet me vështirësinë për ta
zbatuar atë.
Mungesa e akteve nënligjore, të cilat synojnë të lehtësojnë zbatimin e ligjit.
Bërja publike e ligjit. Sa më shumë t’i njohim masat ndëshkimore ndaj mosrespektimit të ligjit, aq më
shumë do të jemi të prirë për ta respektuar atë.
Pyetja 5.
në përputhje me Kushtetutën;
në përputhje me nocionet bazë të arsyes dhe logjikës;
praktike dhe me sa më pak efekte anësore të padëshirueshme;
efecientë për nga mënyrat që përdoren në arritjen e objektivit të ligjit.
Pyetja 6.
- tregon se kujt i përket pushteti.

- ky parim thekson epërsinë që ka kushtetuta mbi të gjitha aktet e tjera.
- vepron mbi bazën e ligjeve dhe nuk lë vend për anarki apo gjendje lufte.
Pyetja 7. D) jo sasia, por cilësia e ndërhyrjes.
Pyetja 8.
Ekzistenca e një kryetari shteti individual ose kolektiv. Kryetar shteti individual kanë shtete si: Republika e
Shqipërisë, Franca, Italia, Bullgaria etj., në krye të të cilave është një organ monokratik, pra i përbërë nga
një person i vetëm, që është Presidenti i Republikës.
Zgjedhja e kryetarit të shtetit për një afat të caktuar. Zgjedhja mund të bëhet ose drejtpërsëdrejti nëpër-mjet
votimit të kandidatit për President nga tërësia e shtetasve që gëzojnë të drejtën e votës, ose nga
deputetët sipas një procedure të veçantë të parashikuar nga Kushtetuta.
Përfaqësimi i shtetit dhe ushtrimi i pushtetit bëhet jo në bazë të një të drejte personale, por në bazë të
mandatit të dhënë nga populli ose nga asambleja etj.
Pyetja 9. V; G; V.
Pyetja 10. D) asnjëra prej alternativave
Pyetja 11.
Të drejtat civile dhe politike mbrojnë lirinë e individit nga shtrëngimet e qeverive, organizatave apo
individëve. Ato sigurojnë aftësinë e gjithsecilit për të marrë pjesë në jetën civile dhe politike të shoqërisë
dhe shtetit pa u diskriminuar apo shtypur.
Të drejtat ekonomike, sociale e kulturore kanë të bëjnë me:
Të drejtën e punës dhe zgjedhjes së lirë të profesionit;
Garantimin e punës së denjë, të siguruar dhe pa u shfrytëzuar;
Të drejtën e burrave dhe grave për të lidhur lirisht martesën dhe për të krijuar familjen;
Të drejtën e zotërimit të pasurisë;…etj.
Shënim: Nxënësit i marrin pikët edhe nëse japin shembuj të këtyre të drejtave.
Pyetja 12.
Deklarata e Përgjithshme mbi të Drejtat e Njeriut
Magna Karta
Deklarata Franceze e të Drejtave të Njeriut
Deklarata Amerikane e Pavarësisë
Konventa Kundër Torturës dhe Trajtimeve Çnjerëzore
Konventa për Mbrojtjen e Minoriteteve
Konventa Europiane e të Drejtave të Njeriut
Konventa e ndalimit të diskriminimit ndaj grave etj.
67

Tematika 4: ARSIMIMI Situata e të nxënit:
Klajdi është një djalë çapkën, i cili çdo ditë u bën
karikatura shokëve të klasës. Ai pret me padurim
sa të bjerë zilja, që t’u tregojë shokëve punimet
Tema mësimore 1: Shkolla dhe funksionet e saj e tij dhe të qeshë së bashku me ta. Mësuesja
i kishte spikatur prirjet e tij në këtë fushë dhe
një ditë e fton Klajdin të marrë pjesë në Klubin
e Pikturës së shkollës. Mësuesja e aktivizoi në
organizimin e ceremonisë së finalizimit të këtij
klubi. Klajdi u përpoq që, kësaj here, përveç
karikaturave, të përfaqësohej në ekspozitë dhe
me shumë piktura të tjera. Në atë ekspozitë
pikturat dhe karikaturat e tij u pëlqyen shumë.
Ato edhe sot gjenden të ekspozuara në Galerinë
e Arteve. F. 43
• argumenton rëndësinë e arsimimit për jetën e secilit;
• përdor njohuritë dhe mjetet e tjera që ofron shkolla për të bërë zgjedhje për vazhdimësinë e arsimimit
të tij;
fushës sipas temës mësimore: • Shkollë
Nxënësi/-ja: • Arsimim
• tregon rëndësinë që ka shkolla për të; • Funksionet e shkollës
• analizon funksionet e shkollës nëpërmjet shembujve • Socializim
konkretë;
• diskuton në grup se si ndikon arsimimi për
angazhimin në tregun e punës;
Ligji për arsimin parauniversitar Filozofi
Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë
P Brainstorming 10’
N Grupet e ekspertëve 25’
P Rrjeti i diskutimit 10’
Në fillim të orës së mësimit, mësuesi/ja u kërkon nxënësve

të thonë çfarë dinë lidhur me termin “shkollë”. Përgjigjet
shkruhen në tabelë.
68
Ndërtimi i njohurive: Grupet e ekspertëve
Gjatë kësaj faze mësimore, nxënësit ndahen në shtatë grupe bashkëpunuese. Çdo grup do të marrë nga
mësuesja një fletë A4 me foto e pyetje domethënëse, të cilat nënkuptojë një nga funksionet e shkollës.
Përvetësimi i njohurive teorike dhe shprehive praktike Socializimi
Pranimi i ndryshimeve dhe toleranca Transmetimi i normave kulturore
Përgatitja për tregun e punës Zhvillimi i talenteve
Njohja dhe zbatimi i rregullave
69
Pyetjet përkatëse në secilën fletë janë:

Cilin funksion të shkollës nënkupton fotoja?
Si realizohet ky funksion nga shkolla?
Ilustroni përgjigjen me shembuj konkret.
Pasi nxënësve u është lënë kohë e mjaftueshme për të lexuar tekstin dhe për të punuar në grup,
përfaqësuesit e tyre japin mendimet përkatëse.
Për të konkretizuar informacionin e marrë, mësuesja shtron për diskutim situatën e tekstit, në faqen 43. Ajo
nxit arsyetimin e nxënësve nëpërmjet pyetjeve të mëposhtme:
Në këtë rast a përmbushet ndonjë funksion i shkollës?
Nëse po, cili prej tyre?
Përforcimi i njohurve: Rrjeti i diskutimit
Mësuesja zhvillon me nxënësit diskutimin e pyetjes:
Po Pyetja Jo
Argumentet pro A i përmbush shkolla juaj të Argumentet kundër
gjitha funksionet?
Vlerësimi
Gjatë kësaj ore, nxënësit vlerësohen për:

Aftësinë për të lidhur temën e re me njohuritë e mëparshme.
Aftësinë për të punuar në grup.
Aftësinë për të prezantuar mendimin e tyre.
Forcën dhe qartësinë e argumenteve.
Veprimtari faqe 43.
70

Daniela ishte një vajzë e vetme në një familje me
pesë vëllezër. Daniela dëshironte të vazhdonte
shkollën e lartë. Mirëpo, nisur nga kushtet dhe nga
Tema mësimore 2: E drejta për arsimim lajmet që dëgjonte çdo ditë, babai i saj vendosi
të mos e lejojë. Sipas tij, kur vajzat mbushin 18
vjeç, ato duhet të martohen dhe jo të vazhdojnë
shkollën. Këtë vendim e mbështetë ne dhe
vëllezërit e saj, me arsyetimin se, nëse Daniela do
të largohej nga shtëpia nuk kishte kush të kujdesej
për të. F. 45
• argumenton të drejtën për arsim si e drejtë themelore;
• argumenton rëndësinë e mbrojtjes me ligj të drejtës për arsimim;
fushës sipas temës mësimore: • E drejta për arsimim
Nxënësi/-ja: • Barazia në arsim
• shpjegon kuptimin e termit “arsim”; • Mos diskriminim arsimor
• shpreh mendimin e tij për rëndësinë e ushtrimit të • Të mësuarit gjatë gjithë jetës
së drejtës për arsimim;
• propozon strategji për të arsimuarit gjatë gjithë
jetës;
Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë Historia
N INSERT 20’
P Marrëdhëniet pyetje - përgjigje 15’
Nxënësit lexojnë detyrën e marrë në orën e mëparshme për krijimin e esesë me temë : “Edukata është
arma më e fuqishme, të cilën mund ta përdorim për të ndryshuar botën.”
Mësuesja drejton disa pyetje për të kontrolluar përvetësimin e njohurive të marra në mësimin e kaluar.
Ç’kuptojmë me termin “shkollë”?
Cili është qëllimi kryesor i institucioneve arsimore? o
Renditni funksionet kryesore të shkollës.
Ndërtimi i njohurive: INSERT
- Nxënësit ndahen në grupe. Secilit prej tyre u shpërndahet një tabelë me shenjat e mëposhtme:
Tik (informacion i njohur) - (informacion ndryshe) + (informacion i ri) ? (informacion i paqartë)
71
Nxënësit lexojnë me kujdes informacionin në tekst dhe vendosin shenjat përkatëse sipas udhëzimit të
mësuesit. Pasi përfundon punën, çdo grup sjell tabelën, e cila afishohet në mur dhe bëhet krahasimi i tyre.
Në këtë mënyrë del në pah informacioni i paqartë, çka sjell mundësinë e shkëmbimit të mendimeve mes
grupeve ose të shpjegimit nga mësuesja.
Përforcimi i njohurive: Marrëdhëniet pyetje-përgjigje
Mësuesja fton nxënësit të reflektojnë rreth situatës së mësipërme (Faqe 45) duke shtruar pyetjet e mëposhtme:
o Si mendoni ju, çfarë e drejte i është mohuar Danielës në këtë rast?
o Kush është përgjegjës për këtë?
Vlerësimi

Veprimtari faqe 45.
72
Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari X Shkalla: 5 Klasa:

X
Anila është një vajzë nga një pakicë etnike.
Ajo shkon çdo ditë në shkollë, ashtu si
bashkëmoshatarët e saj. Anila ka shumë shoqe
Tema mësimore 3: Ligji për arsimin parauniversitar dhe nuk ndihet e përjashtuar në asnjë çast në
klasën dhe shkollën e saj, për shkak të prejardhjes
së saj. Ajo e di shumë mirë se njerëzit në botë
janë shumë të ndryshëm, por kanë të drejta të
barabarta.
• përshkruan disa nga realizimet e ligjit shqiptar për arsimin para-universitar;
• parashikon pasoja të ndryshme te funksionet e shkollës të qëndrimeve, politikave ose ligjeve të ndryshme.
fushës sipas temës mësimore: • Arsim parauniversitar
Nxënësi/-ja: • Shërbim arsimor
• diskuton në grup se si realizohet arsimimi i • KEDF
individëve nëpërmjet ligjit; • Arsim publik
• vlerëson rëndësinë e KEDF-së në njohjen dhe
sigurimin e të drejtave të fëmijëve;
• bashkëvepron me bashkëmoshatarët e tjerë për të
evidentuar rolin që ka psikologu i shkollës së tyre.
Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë Histori
KEDF Sociologji
Ligji për Arsimin Parauniversitar
P Rendit, grupo, emërto 15’

N DDM (di, dua të di, mësova) 20’
Parashikimi: Rendit, grupo, emërto
Mësuesja fillon orën e mësimit duke i njohur nxënësit me situatën e rastit të mësipërm (faqe 46) dhe i
fton ata të diskutojnë rreth saj.
A i është respektuar e drejta për arsimim Anilës?
A ka situata të ngjashme në shkollën tuaj?
Më pas mësuesja shënon në tabelë togfjalëshin “Ligji për arsimin parauniversitar”. U kërkohet nxënësve të
shkruajnë në fletoret e tyre sa më shumë që lidhen me të.
Për shembull: Kushtetutë, KEDF, arsim publik, gjithëpërfshirje etj. Nxënësit nxiten të grupojnë fjalët dhe i
lexojnë ato.
Mësuesja rendit në tabelë fjalët që nxënësit thonë.
73
Ndërtimi i njohurive: DDM

Faza e mësipërme u shërben nxënësve për të vazhduar lehtësisht në etapën e dytë nëpërmjet tabelës DDM.
- - -
- - -
Nxënësit udhëzohen të lexojnë tekstin dhe të plotësojnë individualisht tabelën. Pas përfundimit të punës,
lexojnë variantin e tyre.
Më pas, mësuesja së bashku me nxënësit, punon në tabelë variantin përfundimtar.
Ligji për arsimin parauniversitar funksionon Arsimimi publik ka Mungesa e nxënësve në arsimin
në përputhje me Kushtetutën karakter laik e detyruar dënohet me gjobë
Të drejtën për arsimim e gëzon çdo individ Roli i KEDF lidhur me Kodi i Etikës në institucionet
arsimimin e fëmijëve arsimore
Sistem publik/privat etj. etj.
etj.

rreth çështjes.
A e frekuentoni shërbimin psiko-social të shkollës tuaj?
Nëse do t’ju krijohej mundësia, çfarë do të përmirësonit në këtë shërbim?
Diskutohet në klasë.
Vlerësimi
Aftësinë për të lidhur temën e re me njohuritë e mëparshme
Aftësinë për të punuar materialin e kërkuar nga mësuesi/ja, në mënyrë të pavarur.
Aftësinë për të prezantuar mendimin e tyre
Forcën dhe qartësinë e argumenteve në diskutim

Veprimtari 1 faqe 47.
Fjalorth
Laik - që nuk është fetar e kishtar, që nuk ka përmbajtje fetare; që nuk merret me fenë; që nuk i përket
fesë dhe klerit; kund. fetar. Njeri laik. Shkollë laike. Letërsi laike. Me prirje laike.
74

Beni është një djalë inteligjent që vjen nga një
familje në vështirësi ekonomike. Ai dëshiron
të ndjekë shkollën sistematikisht por e ka të
Tema mësimore 4: Ndryshimet e shkollës ndër vite pamundur për shkak se i duhet të punojë për të
dhe problemet e saj siguruar të ardhura për familjen e tij.

• përshkruan ndryshimet e shkollës në vite;
• tregon disa nga problemet me të cilat përballet arsimi dhe shkolla jonë sot;
• shpreh qëndrimin e tij për zgjidhjen e problemeve të shkollës dhe të komunitetit shkollor.

fushës sipas temës mësimore: • Ndryshime të shkollës
Nxënësi/-ja: • Probleme të shkollës
• bën dallimin dhe ngjashmëritë e shkollës ndër vite; • Braktisja e fshehtë
• vlerëson rolin e mësuesit në shkollën ku ai mëson; • Dhunë në shkolla
• diskuton në grup për problemet e shkollës sot.

Dokumente të vjetër historik Historia
Gjuhë, letërsi
P Diskutim për njohuritë paraprake 10’

N Harta e konceptit 20’
P Imagjinatë e drejtuar 15’
Parashikimi: Diskutim për njohuritë paraprake
Në fillim të kësaj ore mësimore, mësuesja bën një freskim të njohurive të mëparshme përmes pyetjeve të
mëposhtme:
Çfarë garanton Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë për arsimin?
Çfarë është KEDF?
Çfarë shërbimesh ofrohen për nxënësit në institucionet e sistemit parauniversitar? etj.
Lidhja me temën e re duke pyetur nxënësit:
Çfarë dini për shkollën shqipe?
Ndërtimi i njohurive: Harta e konceptit
Nxënësit lejohen të lexojnë pjesën e tekstit për pak minuta. Pas leximit të informacionit, ata ndahen në disa
grupe. Çdo grupi i shpërndahet modeli i hartës së konceptit dhe udhëzohen nga mësuesi për plotësimin e
saj. Pas kësaj veprimtarie, përfaqësuesit e grupeve, lexojnë punët e tyre të afishuara në mur: një model i
plotësuar si më poshtë.
75
Si ka evoluar? Problematikat:
Meshari i Gjon Buzukut (1555) – Braktisja e shkollës

Mësonjëtorja e Korçës (1887) – Infrastruktura problematike
Normalja e Elbasanit (1909) – Akte të dhunshme në mjediset
Universiteti i Tiranës (1957) e shkollës.
etj.
SHKOLLA SHQIPE
Ndnryshimet thelbësore:
– Rritja e viteve të arsimit të detyrueshëm

– Krijimi i shkollave jopublike
– Hapja e shkollave profesionale.
– Përdorimi i teknologjisë digjitale.
– Prania e psikologut në shkollë.
– Metodat e reja të mësimdhënies
– Ndryshime të kurrikulës, programit
etj.
- Gjatë kësaj etape, mësuesja fton nxënësit të reflektojnë mbi rëndësinë e shkollës duke u kërkuar atyre:
Imagjinoni sikur të mos ekzistonte shkolla ose

arsimimi i njeriut. Si do të ishte kjo botë?
Si do të funksiononte shoqëria?
- Nxënësit japin mendimin e tyre.
Vlerësimi
Aftësinë për të lidhur temën e re me njohuritë e mëparshme
Aftësinë për të punuar me skemat e dhëna në hartën e konceptit, në mënyrë të pavarur

Veprimtari faqe 49.
76

X
Klausi studionte në një prej gjimnazeve të qytetit.
Familja e tij vendosi të zhvendoset dhe ai duhet
të ndërronte edhe shkollën ku studionte. Për këtë
Tema mësimore 5: Reformat arsimore dhe zbatimi arsye ai u regjistrua në një shkollë tjetër. Aty Klausi
i tyre u përball me shumë vështirësi pasi nuk kishte
punuar me të njëjtat tekste më parë.
• dallon rolin e shkollës dhe të mësuesve;
• përshkruan mundësitë që ofron arsimimi në vendin tonë;
• tregon interes të vazhdueshëm për cilësinë e shërbimit arsimor që ofrohet në shkollë;
fushës sipas temës mësimore: • Reformë arsimore
Nxënësi/-ja: • Strategji arsimore
• shpreh mendimin e tij mbi rëndësinë që ka për • Ndryshime shoqërore
shoqërinë zhvillimi i reformave nën arsimin; • Roli i mësuesit
• parashtron argumente pro ose kundër zbatimit të
reformave për arsimin;
• analizon informacionin e marrë për kodin e etikës
dhe respektimin e saj.
Strategjia Kombëtare për Zhvillimin e Arsimit Histori
Parauniversitar
Kodi i Etikës së Mësuesit
P Diskutim për njohuritë paraprake 15’

N VLD 20’
P Ditari dypjesësh 10’
Parashikimi: Diskutim për njohuritë paraprake
Fillimisht, mësuesja u drejton nxënësve disa pyetje për të kontrolluar përvetësimin e njohurive të marra në
mësimin e kaluar:
Cila është shkolla e parë shqipe?
Cilat janë disa nga ndryshimet më thelbësore të shkollës në Shqipëri? o
Renditni disa nga problemet me të cilat përballet shkolla sot.
Për të bërë lidhen me temën e re, mësuesja kërkon nga nxënësit të thonë gjithë çfarë dinë rreth termit
“reformë”.
REFORMë
77
Gjatë kësaj faze, mësuesja organizon klasën në tre grupe. Ajo i orienton nxënësit të marrin informacion rreth
çështjeve të mësimit.
Grupi 1 : Reformat në arsim
Grupi 2 : Strategjitë për arsimin parauniversitar
Grupi 3 : Roli i mësuesit në shkollë
Nxënësve u lihet kohë në dispozicion për të marrë informacionin nga teksti mësimor. Ata nxiten që gjatë
leximit të mendojnë rreth asaj që lexojnë. Pasi të jenë gati, nxënësit i diskutojnë informacionet e tyre me
mësuesen, e cila gjatë kësaj kohe edhe sqaron ata për ndonjë paqartësi.
Grupi 1: Nxënësit thonë se ç’kuptojnë më termin “reformë”
Përshkruajnë se si ka evoluar reforma për arsimin deri më sot.
Evidentojnë synimin e reformës.
Grupi 2: Cilat janë strategjitë për arsimin në Shqipëri?
Çfarë synojnë ato?
Grupi 3: Cili është roli i mësuesit në shkollë?
Sa respektohet Kodi i Etikës në institucionet shkollore?
Përforcimi i njohurive: Ditari dypjesësh
Për të nxitur reflektimin tek nxënësit, mësuesja i ndan ata me grupe dhe i jep secilit prej tyre një fragment të
shkëputur nga Kodi i Etikës së mësuesit për arsimin parauniversitar.
Pasi u është lënë koha e mjaftueshme, nxënësit komentojnë pjesën përkatëse dhe vlerësojnë sa
respektohet ai nga punonjësit e institucioneve arsimore.
Vlerësimi

Jepni mendimin tuaj lidhur me Reformën Arsimore.
Çfarë do të bënit ndryshe?
Fjalorth
Reformë - Ndryshim i thellë a i gjerë që bëhet në një fushë të veprimtarisë shoqërore, riorganizim a
shndërrim i thellë i diçkaje; ndryshim a tërësi ndryshimesh me karakter politik, që bëhet nga klasa
në fuqi për të zgjatur e përforcuar sundimin e vet pa prekur themelet e rendit shoqëror e shtetëror
ekzistues. Reformë e thellë (rrënjësore, e pjesshme, gjysmake). Reformë ekonomike (monetare,
arsimore). Reformë agrare. Reformë gjyqësore. Reformë borgjeze (demokratike). Reforma e
shkrimit (e drejtshkrimit). Zbatimi i reformës. Bënë një reformë. Kërkojnë reforma.
78

Tematika 4: ARSIMIMI VEPRIMTARI FAQE 52
Tema mësimore 6: Veprimtari praktike. Problemet e

shkolles sot
Në këtë orë veprimtarie, mësuesi/ja nxit nxënësit të evidentojnë dhe të diskutojnë për problemet që
mendojnë se ka shkolla e tyre. Ndërton në dërrasë të zezë një tabelë, që duhet të plotësohet nga nxënësit:
Emri i shkollës Shkolla

Problemet e shkollës sime janë: 1.
2.
3.
4.
5.
Rendisni problemet që ka shkolla ku ju mësoni nga 1), ai më shqetësuesit e 5), ai që ju shqetëson më

pak.
Krahasoni problemet e shkollës suaj me ato që mund të kenë shkollat përreth komunitetit ku ju jetoni.
Pasi të keni nxjerrë përfundimet nga puna juaj krahasuese, thoni:
– a do të zgjidhnit sërish të studionit në këtë shkollë;
– në qoftë se po, argumentoni përse? Analizoni pikat e forta të shkollës suaj;
– në qoftë se jo, cilën shkollë do të zgjidhnit? Argumentoni përgjigjen duke e ilustruar me shembuj.
AKTIVITET
Punë me grupe
Klasa ndahet në dy grupe. Mbi bazën e njohurive të marra deri më tani:

Grupi i parë evidenton problemet e shkollës para viteve 1990.
Grupi i dytë evidenton problemet e shkollës pas viteve 1990.
Shënim: Mësuesi/ja ndan tabelën në dy shtylla.
Zgjidhet një drejtues grupi, që shkruan në tabelë problemet e shkollës sipas ndarjeve përkatëse.
Përfundimet diskutohen në klasë.
Secili prej grupeve duhet të përfaqësohet nëpërmjet një fletëpalosjeje.
Detyrë:
Me mbështetjen e mësuesit/es, shkruajini një letër drejtorisë së shkollës suaj për shqetësimet që keni në
shkollë.
Secili grup të bëj një plan veprimi për të zgjidhur problemet e shkollës sot.
79

Tematika 5: Shëndeti Situata e të nxënit:
Studimi i sifilizit të pakuruar te burrat me ngjyrë
në Tuskegee, njihet si eksperimenti më i gjatë në
historinë e mjekësisë, i kryer mbi qeniet njerëzore
Tema mësimore 1: Shëndeti si e drejtë themelore në një qytet të vogël të shtetit Alabama të SHBA-
ve (1932-1972). Ky eksperiment kishte për qëllim
studimin e ecurisë natyrale të sëmundjes së sifilizit të
patrajtuar me barna te burrat afro-amerikanë. F. 55
• Jep një përkufizim për shëndetin.
• Vlerëson shëndetin si një të drejtë njerëzore dhe të tregojë mbrojtjen e tij në dokumentet e të
drejtave të njeriut.
fushës sipas temës mësimore: • Shëndeti si e drejtë themelore
Nxënësi/-ja: • Shëndet fizik
• përkufizon termin “shëndet” • Shëndet mendor
• kupton rëndësinë e shëndetit si një e drejtë • Shëndet social
themelore e njeriut • Kujdes shëndetësor
• argumenton lidhjen e së drejtës për shëndet me
të drejta të tjera të njeriut
Kushtetuta e OBS-së Edukim Shëndetësor
Biologji
P Stuhi mendimesh 10’

N Diagram piramidal dhe leximi i drejtuar 25’
P Shkrim i lirë 10’
Në fillim të orës së mësimit, mësuesi/ja kërkon të tërheqë vëmendjen e nxënësve nëpërmjet një stuhie
mendi mesh. Përgjigjet e nxënësve shënohen në dërrasën e zezë.
80
Duke bashkuar mendimet e nxënësve dhe nën kujdesin e mësuesit/es theksohet përkufizimi i termit shëndet
sipas OBSH-së.
Ndërtimi i njohurive: Diagram piramidal dhe leximi i drejtuar
Për të bërë lidhjen me fazën tjetër, mësuesi/ja u shpërndan nxënësve të ndarë në grupe, një model të
diagramit piramidal, të cilin ata duhet ta plotësojnë, pasi të lexojnë informacionin në faqen 54.
Shëndeti
Shëndeti është një gjendje e mirëqenies së plotë fizike, mendore, sociale

e jo thjeshtë mungesa e sëmundjes apo një gjendje dobësie
Shëndeti publik Shëndeti mendor Shëndeti shoqëror
I dukshëm Individi kupton aftësitë Krijon marrëdhënie

Shenja fizike Përballet me streset të kënaqshme
Përshtatet me situata të
ndryshme
Përfaqësuesit e grupeve, lexojnë plotësimet në diagramet e tyre dhe shkëmbejnë mendimet.

Më pas, mësuesja i kërkon nxënësve të lexojnë informacionin mbi eksperimentin në Alabama të SHBA dhe
shtron pyetjet:
Për çfarë mendoni se bëhet fjalë?
Cilat janë provat që e vërtetojnë këtë?
Diskutohet rreth çështjes.
Nxënësve ju jepet tema e mëposhtme dhe ata janë të lirë të shkruajnë rreth saj:
“Cilat janë grupet më të cenueshme nga ana shëndetësore në shoqërinë shqiptare lidhur me garantimin e të
drejtës për kujdes shëndetësor?”
Lexohen shkrimet, të cilët reflektojnë mendimin e nxënësve.
Vlerësimi
Forcën dhe qartësinë e argumenteve në të shkruar.

Veprimtari faqe 55.
81

Tematika 5: Shëndeti Situata e të nxënit:
Një mbrëmje Andi vendosi të bënte një shëtitje
në parkun e qytetit. Duke ecur ai vuri re se një
numër i madh njerëzish ishin mbledhur në anë
Tema mësimore: 2. Disa nga armiqtë kryesore te të rrugës. Andi u afrua menjëherë të shihte
shendetit ç’kishte ndodhur. Shoku i tij i klasës, të cilin ai
para disa ditësh e kishte këshilluar, kishte bërë
një aksident me makinë pasi kishte konsumuar
alkool. Andi u mërzit shumë pasi ai kishte
debatuar disa herë me shokun e tij për temën e
alkoolit.
• Identifikon dhe të përshkruajë disa nga problemet e sotme në lidhje me shëndetin dhe llojet e tyre
• Argumenton rëndësinë e mbrojtjes paraprake të shëndetit dhe e parandalimit të veprimit të
faktorëve që e dëmtojnë atë
fushës sipas temës mësimore: • Armiqtë e shëndetit
Nxënësi/-ja: • Parandalim i rreziqeve
• përshkruan faktorët kryesorë që rrezikojnë shëndetin • Teknologjia në shëndetësi
e njeriut të sotëm
• rendit disa nga çështjet e sotme që lidhen me
shëndetin e të rinjve
• argumenton rolin e dyfishtë të teknologjisë në
shëndetin e njeriut
Foto ilustruese Biologji
Revista shkencore Edukim shëndetësor
Sociologjia
P MPP dhe Brainstorming 15’

N VLD 15’
Parashikimi: MMP dhe Brainstorming
Fillimisht nxënësit lexojnë detyrën e shtëpisë. Ata paraqesin gjetjet nga pyetësorët dhe intervistat lidhur me
kujdesin shëndetësor në Shqipëri.
Më pas, mësuesi/ja shtron pyetjet e mëposhtme për të rifreskuar informacionin e marrë në mësimet e kaluara.
Cili është përkufizimi i termit shëndet sipas OBSH-së? o
Cilët janë tri aspektet e shëndetit?
o Çfarë kuptojmë me kujdes shëndetësor?
82
Lidhja me temën e re bëhet në vazhdimësi duke pyetur nxënësit:

Cilët janë armiqtë e shëndetit tonë?
Duhani
Teknologjia Alkooli
Armiqtë
e shëndetit
Rrezet
SST
e diellit
Droga
Tërhiqen përgjigjet e nxënësve, të cilat shënohen në tabelë.

Mësuesi/ja ndan nxënësit në grupe dhe i kërkon atyre të lexojnë informacionin përkatës.
PIRJA E DUHANIT
GRUPI 1
PËRDORIMI I ALKOOLIT
GRUPI 2
SËMUNDJET SEKSUALISHT TË
TRANSMETUESHME
GRUPI 3
83
PËRDORIMI I DROGËS
GRUPI 4
EKSPOZIMI NDAJ RREZEVE TË DIELLIT
GRUPI 5
Nxënësve u lihet pak kohë që të lexojnë materialin mësimor. Pasi të jenë gati, ata parashtrojnë informacionin
e marrë drejt nxënësve të tjerë të klasës. Ndërkohë, një përfaqësues grupi plotëson në tabelë shënimet
përkatëse.
Nxënësi lexon për pak minuta çështjen “Shëndeti dhe teknologjia”. Në çift punojnë për të nxjerrë argumentet
pro dhe kundër sipas rolit të përcaktuar nga mësuesi/mësuesja duke lënë mënjanë për një moment
mendimin e tyre personal.
Diskutohet në klasë.
Vlerësimi

Krijoni një vizatim, poster sensibilizues që përfaqëson armikun e shëndetit, për të cilin punuat në grup.
84

X
Tematika 5: SHËNDETI Situata e të nxënit:
Anisa dhe mamaja e saj gjithnjë kanë mosmarrëveshje
kur shkojnë për të blerë rroba në një qendër tregtare.
E ëma dëshiron që Anisa të blejë rroba pambuku dhe
Tema mësimore 3: Detyrimet individuale dhe të rehatshme, kurse ajo ngul këmbë për bluza dhe
shoqerore per shendetin fustane sintetike që rrinë pas trupit. Mamaja i shpjegon
se rrobat e pambukut janë higjienike, e lejojnë lëkurën
të ajroset dhe nuk shkaktojnë irritime të lëkurës,
pavarësisht se nuk mund të rrinë pas trupit. Cli është
mendimi juaj për këtë situatë?
• përcakton dhe diskuton për detyrimet individuale dhe shoqërore për mbrojtjen e shëndetit;
• argumenton rëndësinë e informimit publik për çështjet e shëndeti.
Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore: Fjalë kyç:
Nxënësi/-ja: • Përgjegjësi sociale
• kupton përgjegjësit individuale dhe të shtetit për mbrojtjen e shëndetit; • Përgjegjësi
• argumenton rëndësinë e përkujdesit individual ndaj shëndetit individuale
• njeh detyrat e shtetit ndaj shëndetit të qytetarëve të tij • Sistem shëndetësor
• Legjislacion
shëndetësor
Burimet Lidhja me fushat e
Teksti mësimor tjera ose me temat
Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë ndërkurrikulare:
Karta e të drejtave të pacientit Edukimi shëndetësor
P Bashkëbisedim 15’
N Tryeza rrethore 15’
Parashikimi: Bashkëbisedim
Nxënësit ftohen të lexojnë situatën në faqen 58 dhe të diskutojnë rreth saj. Nga ky diskutim nxirret në pah
detyrimi individual për shëndetin.
Më pas nxënësit lexojnë situatën e dytë në faqen 58. Diskutohet rreth saj dhe më pas del në pah detyrimi i
shtetit për shëndetin.
Nga dy situatat e mësipërme theksohet fakti se: përkujdesja për shëndetin është një detyrë individuale por
edhe shtetërore.
Ndërtimi i njohurive: Tryeza rrethore
Klasa ndahet në dy grupe të mëdha:

Grupi 1 – Detyrimet e individit për shëndetin
Grupi 2 – Detyrimet e shtetit për shëndetin
Fillimisht secilit grup i jepet kohë të njihet me informacionin e tekstit.
85
Më pas u kërkohet:
Grupi 1 – Të evidentojë disa detyra individuale dhe të argumentojë pse është e rëndësishme mënyra e
jetesës.
Grupi 2 – Të listojë detyrat e shtetit në mbrojtjen e shëndetit. Pse dhe si i promovon shteti sjelljet e shëndetshme.
Përfaqësuesit e grupeve japin përgjigjet e pyetjeve dhe diskutohet rreth tyre.
Nxënësit lexojnë situatën në tekst në faqen 59 dhe ftohen ta analizojnë atë duke iu përgjigjur pyetjeve:
Si mendoni ju, përgjegjësia e kujt ishte në këtë rast, që çoi në aksident rrugor?
Si mund të ishte shmangur kjo situatë?
Diskutohet në klasë mbi argumentet pro dhe kundër.
Vlerësimi

Ese: “Ai që ka shëndet, ka shpresë dhe ai që ka shpresë, ka gjithçka”.
86

Tematika 5: SHËNDETI Situata e të nxënit:
Eda është një vajzë që vjen nga një familje me
vështirësi ekonomike. Për disa ditë me radhë ajo
nuk ndjehej mirë, por për shkak të pamundësisë
Tema mësimore 4: Legjislacioni shqiptar per ekonomike nuk shkonte të bënte vizitë e të blinte
shendetin ilaçe. Një ditë shoqja e saj e klasës e vuri re këtë
gjë dhe e shoqëroi Edën në spitalin publik. Atje
ajo kreu vizitën pa kryer asnjë pagesë dhe mori
mjekimin përkatës. Pasi mori mjekimin e duhur,
ajo ndihej shumë mirë.
• Dallon disa nga shtresat e pafavorizuara të shoqërisë dhe problemet e tyre që lidhen me
shëndetin
• Tregon si ligji shqiptar mbron shëndetin e të gjitha shtresave të shoqërisë
fushës sipas temës mësimore: • Sistem s hëndetësor
Nxënësi/-ja: • Legjislacion shëndetësor
• njeh sistemin shëndetësor në Shqipëri; • Sigurim shëndetësor
• tregon se si ligji shqiptar mbron shëndetin e të
gjitha shtresave të shoqërisë;
• argumenton domosdoshmërinë e mbrojtjes me ligj
të shëndetit;
• njeh Kartën e të Drejtave të Pacientit si një
dokument i rëndësishëm për njerëzit.
Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë Sociologji
Karta e të drejtave të pacientit Histori
P Përvijim i të menduarit 10’

N Mbajtja e strukturuar e shënimeve 20’
P Diskutim i lirë 15’
Parashikimi: Përvijim i të menduarit
Në këtë fazë, nëpërmjet një diskutimi të përqendruar në pyetjen e mëposhtme, rikujtohen njohuritë që
nxënësit kanë për sistemin shëndetësor shqiptar.
“Çfarë dini për sistemin shëndetësor në Shqipëri?”
Ndërtimi i njohurive: Mbajtja e strukturuar e shënimeve
Në këtë fazë të orës mësimore, pasi nxënësit janë ndarë në grupe dhe janë njohur me materialin informues
në tekst, u kërkohet të organizojnë grafikisht këto njohuri, në një fletë A4.
Punimet e tyre afishohen në mur dhe përfaqësuesit e grupeve i lexojnë ato.
87
Kushtetuta e Neni 55.1 - Shtetasit gëzojnë në

Republikës së mënyrë të barabartë të drejtën
Shqipërisë për kujdes shëndetësor nga
shteti
Legjislacioni
Kujdesi shëndetësor në
Republikën e Shqipërisë
për Ligje
Sigurimet shëndetësore
të Shëndeti riprodhues etj.
shëndetin rëndësishme
Dokument i rëndësishëm për

njerëzit, i hartuar në mbrojtje të
pacientëve, ku garantohet jo
vetëm aksesi në shërbimet, por
Karta e të edhe mbrojtja apo kompensimi
drejtave të në rast dëmtimi
pacientit
Përforcimi i njohurive: Diskutim i lirë
Mësuesi/ja e organizon këtë fazë të orës së mësimit duke u kërkuar nxënësve të reflektojnë për evidentimin
e problemeve me të cilat përballet sistemi shëndetësor në vendin tonë.
Vlerësimi

Veprimtari 1, faqe 61.
88

Tematika 5: SHËNDETI VEPRIMTARI, FAQE 52
Tema mësimore 5: Veprimtari praktike. Disa nga

armiqtë kryesorë të shëndetit
Në këtë orë veprimtarie, mësuesi/ja e ndan klasën në tri grupe, ku çdo grup do të trajtojë një çështje
të caktuar.
Grupi 1. Droga
Grupi 2. Duhani
Grupi 3. Alkooli
Çdo grup ka detyrë të plotësojë diagramin e mëposhtme duke evidentuar pasojat që shkaktojnë këta armiq
të shëndetit. Pasi kanë përfunduar plotësimin e diagramit në klasë, hapet diskutimi rreth çështjeve të dhëna.
Pyetje që kërkojnë përgjigje

Përse shoqëria sot nuk e fton dot luftën kundër drogës?
Cilët janë shkaktarët që çojnë njerëzit drejt përdorimit të këtyre tre armiqve të shëndetit?
Cili mendoni se është armiku më i egër i shëndetit ndërmjet këtyre tri rreziqeve dhe pse?
Çfarë mendoni se mund të bëhet më shumë për ndërgjegjësimin e njerëzve dhe sidomos të rinjve për
këta tre armiq shëndetësorë?
Virusi HIV/AIDS
Lexoni me vëmendje tabelën e mëposhtme.
Neni 9
Akte të ndaluara
Akte të ndaluara janë:

Transmetimi i qëllimshëm ose shkaktimi i transmetimit të virusit HIV te një person tjetër.
Kërcënimi për transmetim të HIV-it te një person tjetër.
Stigmatizimi dhe diskriminimi i një personi që jeton me HIV/AIDS.
Braktisja nga prindërit e fëmijës së mitur, të infektuar me HIV; braktisja nga kujdestari ligjor i fëmijës së
infektuar me HIV.
Bërja publike e emrit, adresës dhe pamjes (imazhit) së personit të infektuar me HIV ose zbulimi i informacionit të
një personi të infektuar nga një tjetër, pa miratimin e tij.
Falsifikimi i raportit të infektimit me HIV nga një person që nuk është i infektuar.
Detyrimi për të kryer testimin e HIV-it, me përjashtim të rasteve të përmendura në nenin 29 të këtij ligji.
Refuzimi për t’i dhënë trajtim ose ekzaminim mjekësor një personi, që dihet ose dyshohet se është infektuar me
HIV.
Transfuzioni i gjakut apo i produkteve të tij të infektuar me HIV; transplantimi i pjesëve të ndryshme të trupit të një
personi të infektuar me HIV te një person tjetër, kur mjekët kanë dijeni apo të dhëna të mjaftueshme se
dhuruesi i gjakut është i infektuar me HIV.
Dhënia e përparësive për kontrollin dhe parandalimin e HIV/AIDS-it për përftim personal, ose kryerja e
veprimeve të paligjshme.
______________________
Cituar nga: http://www.infocip.org/al/?p=4256
89
Çfarë aktesh të tjera të ndaluara nga legjislacioni shqiptar në fuqi do t’i shtonit ju këtj materiali?
Çfarë ndihme shoqërore ofron shteti për personat që jetojnë me HIV/AIDS?
A marrin masat e nevojshme institucionet shëndetësore për parandalimin e transmetimit të infeksionit HIV
nga nëna te fëmija? Diskutojini në klasë përfundimet.
DETYRA 2
Duke u mbështetur te pasojat që shkakton përdorimi i drogës, duhanit, alkoolit, prekja nga virusi HIV/AIDS
(që evidentuat te Detyra 1), hulumtoni se si duhet të jetë legjislacioni shqiptar në mbrojtje të shëndetit kundër
armiqve të tillë. Shkruajini aktet e ndaluara në fletore dhe diskutojini ato me shokët/qet dhe mësuesin/en.
PASOJAT
Droga
Duhani Alkooli
90

Tematika 6: MJEDISI Situata e të nxënit:
Pas disa vitesh Flori u kthye në vendlindjen e
tij për të kaluar pushimet verore. Ai së bashku
me familjen e tij, dëshironin të kalonin atje
Tema mësimore 1: Ekologjia dhe rreziqet e planetit ditët e nxehta të verës në freskinë e ajrit të
pastër. Ata u nisën të lumtur drejt vendlindjes,
por kur mbërritën, vunë re se pjesa më e
madhe e pemëve ishin prerë.
• shpjegon lidhjen ndërmjet ruajtjes së mjedisit dhe ruajtjes së vetë njeriut
• dallon rreziqet me të cilat përballet sot planeti ynë
• rendit disa nga llojet kryesore të ndotjes së mjedisit në bashkësinë ku jeton
sipas temës mësimore: • Ekologji
Nxënësi/-ja: • Ekosistem
• shpjegon kuptimin e termit “ekologji”; • Elektrosmog
• vlerëson pasojat që shkakton efekti serrë te • Efekti serrë
njerëzit; • Ndotje akustike
• diskuton rreth faktorëve që shkaktojnë ndotjen
e mjedisit.
Revista shkencore Shkenca e tokës
Statistika (INSTAT) Kimi
Fizikë
P Turi i galerisë 15’
Në fillim të orës së mësimit, mësuesi/ja fton nxënësit të thonë çfarë dinë për ekologjinë.
Mësuesja thekson faktin se kjo shkencë studion mjedisin, natyrën dhe ruajtjen e tyre.
91
Mësuesja, pasi bën ndarjen e klasës në grupe, i shpërndan secilit prej tyre një fletë A4 me organizues grafik
të parapërgatitur si më poshtë:
Grupi 1: Rreziqet që i kanosen planetit
Grupi 2: Ndotja e mjedisit
Në vijim, ftohen nxënësit të shkruajnë përgjigjet përkatëse duke i plotësuar ato.
Punimet e grupeve prezantohen nga përfaqësuesi i tyre.
Përforcimi i njohurive: Turi i galerisë
Gjatë kësaj faze, mësuesja u shpërndan përfaqësuesve të grupeve një tabak të madh, gazeta, revista, foto
etj. dhe u kërkon atyre që së bashku me grupin të krijojnë një poster informues lidhur me temën. Në qendër
të tyre vendoset secili prej organizuesve grafik që u plotësua nga nxënësit pak më parë. Posterat afishohen
në klasë.
Vlerësimi

Mblidhni të dhëna për problemet e ndotjes së mjedisit në komunitetin/qytetin ku jetoni. Çfarë mund të bëhet
për ta mbrojtur atë?
92

Eliza, një vajzë në klasën e pestë, kujdeset gjith
monë që të mos e lërë çezmën hapur, fik dritën
kur del nga dhoma etj., ndërsa vëllai i saj bën
Tema mësimore 2: Ruajtja dhe zhvillimi i mjedisit, gjithmonë shaka me veprimet e saj sepse i duken
pergjegjesi e te gjitheve të tepruara. Shpesh ai i harron të gjitha dritat në
shtëpi të ndezura, gjë e cila nuk i pëlqen Elizës.

• tregon me shembuj që mbrojtja e mjedisit është përgjegjësi individuale;
• diskuton për përgjegjësinë e secilit për mbrojtjen e mjedisit;
• vlerëson mjedisin e shëndetshëm si një të drejtë të njeriut.
Nxënësi/-ja: • Edukim mjedisor
• shpreh mendimin për rëndësinë që ka ruajtja e mjedisit për njeriun; • Përgjegjësi individuale
• analizon përpjekjet për përdorimin racional të burimeve; • Riciklim i letrës
• parashtron argumente në të mirë të ruajtjes së mjedisit si përgjegjësi
individuale.
Burimet Lidhja me fushat e
Teksti mësimor tjera ose me temat
Revista shkencore ndërkurrikulare:
Kimi
Biologji
P Turi i galerisë 15’
Parashikimi: Dëgjim i drejtuar
Në fillim të orës së mësimit mësuesi/ja fton nxënësit të dëgjojnë situatën e rastit dhe u kërkon atyre ta
komen tojnë atë. Shtrohen pyetjet e mëposhtme:
Çfarë ju bëri më shumë përshtypje në këtë situatë?
Si sillet Eliza në raport me mjedisin?
Po vëllai i saj?
A duhet të ndërgjegjësohet ai më shume nëpërmjet edukimit mësimor?
Ndërtimi i njohurive: Turi i galerisë
Gjatë kësaj faze të orës mësimore, nxënësit ndahen në tre grupe të mëdha sipas çështjeve të mësimit.
Grupi 1: Si mund ta ruajmë planetin?
Grupi 2: Ruajtja e mjedisit, përgjegjësi individuale.
Grupi 3: Përpjekjet e njerëzimit për të ruajtur planetin.
Pas kohës së mjaftueshme të dhënë për lexim, u kërkohet nxënësve që përmes një vizatimi, pikture apo
shkrimi të shprehin atë që lexuan më parë. Puna e tyre u dorëzohet përfaqësuesve të grupit, i cili mbledh
materialet në formën e një posteri dhe e prezanton atë. Mësuesja gjatë kësaj kohe monitoron punën e
nxënësve dhe u vjen në ndihmë me foto, gazeta e revista të ndryshme.
93
Nxënësit ftohen të shkruajnë rreth mjedisit dhe rrezikut nga vetë njeriu.
Tema: Mjedisi dhe njeriu
Këto materiale, mund t’u bashkëngjiten posterave të mësipërm.
Vlerësimi

Mendoni se si mund të organizoni një fushatë ndërgjegjësimi në mbrojtje të mjedisit në komunitetin/qytetin
tuaj.

X
Kur gomat e automjeteve digjen, lëshojnë blozë
dhe tymra toksike. Gomat grumbullohen dhe
u nënshtrohen proceseve teknologjike, duke i
Tema mësimore 3: Kontradiktat e zhvillimit ngrirë me shumë gradë nën zero. Më pas kalojnë
në procesin e copëtimit dhe më pas mund të
përdoren për asfaltimin e rrugëve. Ky lloj asfalti
është shumë herë më i qëndrueshëm se të tjerët.
Në këtë rast, teknologjia dhe shkenca ka thënë
fjalën e vet. F. 70
• përkufizon me fjalët e tij termin zhvillim i qëndrueshëm;
• shpjegon rëndësinë e marrjes parasysh të pasojave të veprimeve dhe sjelljeve tona mjedisore për
brezat e ardhshëm dhe për ardhmërinë në përgjithësi.
fushës sipas temës mësimore: • Roli i shkencës
Nxënësi/-ja: • Shtresa e ozonit
• shpreh argumente pro dhe kundër zhvillimit • Përdorimi i etanolit
teknologjik; • Zhvillim i qëndrueshëm
• diskuton në grup për kontradiktat e zhvillimit;
• demonstron strategji për sensibilizimin e shoqërisë
në drejtim të zhvillimit të qëndrueshëm.
Statistika (INSTAT) Edukimi mjedisor
Dokumentar shkencor “Roli i teknologjisë në mjedis” Biologji
N INSERT 20’
P Diskutim rasti 15’
94
Mësuesi/ja e nis këtë orë mësimi duke vendosur disa foto në tabelë. Këto foto flasin shumë lidhur me
ndikimin e shkencës dhe teknologjisë në mjedis dhe kontradiktat e pasojave të këtij zhvillimi.
U kërkohet nxënësve të thonë çfarë vërejnë në këto foto dhe diskutohet rreth tyre.
Ndërtimi i njohurive: INSERT

Në vijim klasa ndahet në grupe dhe u shpjegohet detyra që duhet të realizohet. Nxënësit do të lexojnë
pjesën në tekst duke vendosur shenjat e tabelës “INSERT” përbri:
√ (informacion i njohur) - (informacion ndryshe) + (informacion i ri) ? (informacion i paqartë)
Nxënësit lexojnë tekstin dhe vendosin shenjat. Në grup diskutojnë për to dhe në fund plotësojnë tabelën e
mësipërme.
Në vazhdimësi lexohen tabelat e grupeve nga përfaqësuesit e tyre, të cilat përmbledhin çështjet kryesore të
mësimit.
Ndikimi pozitiv dhe negativ i teknologjisë në mjedis
Rëndësia e përdorimit të teknologjisë për ruajtjen e planetit
Kuptimi i zhvillimit të qëndrueshëm dhe shtyllat bazë të tij
Përforcimi i njohurive: Diskutim rasti
Mësuesja u kërkon nxënësve të komentojnë shprehjen e shkrimtarit francez Antuan dë Sen Ekziperi: “Ne
nuk e trashëgojmë tokën nga paraardhësit tanë, ne e kemi marrë atë hua nga fëmijët tanë”. Argumentoni
mendimin me shembuj nga jeta reale.
Vlerësimi

Gjeni më shumë informacion në lidhje me zhvillimin e qëndrueshëm dhe implementimin e tij në Shqipëri.
95

Inspektorati Shtetëror Shëndetësor gjatë një
inspektimi një javor (nga data 15 shkurt deri më
datë 21 shkurt) në të gjithë territorin e vendit për
Tema mësimore 4: Legjislacioni shqiptar per ruajtjen zbatimin e ndalimit të konsumit të duhanit në
e mjedisit ambientet publike ka gjobitur 36 lokale me 300
mijë lekë secilin.
• bën kërkime të pavarura ose në grup për mënyrën se si trajtohet mjedisi në nivele të ndryshme të
qeverisjes vendore ose qendrore;
• tregon si legjislacioni shqiptar mbron mjedisin.

fushës sipas temës mësimore: • Ruajtja e mjedisit
Nxënësi/-ja: • Parimi “ndotësi paguan”
• parashtron përpjekjet e shtetit shqiptar për • Energjia bërthamore
mbrojtjen e mjedisit; • Energjia e erës
• shpjegon parimet mbi të cilat mbështetet ligji për
mbrojtjen e mjedisit;
• tregon si legjislacioni shqiptar mbron mjedisin.
Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë Biologji
Ligji për mbrojtjen e mjedisit Kimi
P VLD 15’
Parashikimi: VLD
Rifreskimi njohurive të marra përmes pyetjeve:

Cila është kontradikta e zhvillimit në lidhje me mjedisin?
Çfarë kuptoni me zhvillim të qëndrueshëm?
Në vazhdimësi lexohet proverbi indian (faqe 72): “Vetëm atëherë kur druri i fundit të jetë prerë; atëherë kur
lumi i fundit të jetë helmuar; atëherë, kur peshku i fundit të jetë zënë; vetëm atëherë do të kuptojmë që
paraja s’mund të hahet!”
Nxënësit ndajnë me njëri-tjetrin komentet mbi atë çfarë kuptuan nga ky proverb, duke u mbështetur në
pyetjet:
Çfarë nënkupton kjo shprehje?
Cili është mesazhi që përcjell?

Në këtë fazë të orës mësimore, pasi nxënësit janë ndarë në grupe dhe janë njohur me materialin informues
në tekst, u kërkohet të organizojnë grafikisht këto njohuri, në një fletë A4. Punimet e tyre afishohen në mur
dhe përfaqësuesit e grupeve i lexojnë ato.
96
Gjatë kësaj faze, mësuesja fton nxënësit të japin mendimin e tyre lidhur me mbrojtjen e mjedisit nëse ka vepruar
sa duhet legjislacioni për ndëshkimin e atyre që e dëmtojnë atë. Argumentohet dhe diskutohet në klasë.
Vlerësimi
Forcën dhe qartësinë e argumenteve në diskutim.

Veprimtari faqe 73.
97

Nxënësit e gjimnazit “Ismail Qemali” morën pjesë
në projektin për grumbullimin e materialeve
plastike dhe riciklimin e tyre me synim krijimin
Tema mësimore 5: Ndikimi i politikave europiane për e disa karrocave për fëmijët me aftësi ndryshe.
ruajtjen e mjedisit në Shqipëri Ato iu shpërndanë fëmijëve, të cilët nuk kishin
mundësi të blinin një të tillë.
• identifikon disa nga format e ndotjes së mjedisit në Shqipëri;
• parashikon disa nga pasojat që kanë për brezat e ardhshëm, zgjedhjet që bëjnë individët, grupet
ose shteti;
• ndërmerr veprime konkrete në dobi të mjedisit.
fushës sipas temës mësimore: • Biodiversitet
Nxënësi/-ja: • Administrim i mbeturinave
• parashtron historikun e politikave për ruajtjen e • KDB
mjedisit në Shqipëri; • Protokolli i Kiotos
• shpjegon si e përball problemin e mbeturinave
strategjia e marrë nga shumë vende në botë
• argumenton rëndësinëe Protokollit të Kiotos për
Shqipërinë.
Politikat e mjedisit të BE-së ndërkurrikulare:
Teksti mësimor Histori
Protokolli i Kiotos Teknologji
N DDM 20’
Në fillim të orës së mësimit, mësuesi/ja rifreskon njohuritë e marra në mësimet e kaluara nëpërmjet
mësimeve të mëposhtme:
Çfarë do të thotë të mbrosh mjedisin?
Cilat janë disa nga ligjet bazë në legjislacionin shqiptar për mbrojtjen e mjedisit?
Mbi çfarë parimesh mbështetet ligji për mbrojtjen e mjedisit?
Çfarë synon të realizojë ai?
Nxënësit lexojnë detyrën e shtëpisë lidhur me vëzhgimet e tyre mbi zbatimin e ligjit kundër duhanit.
Më pas mësuesi/ja fton nxënësit të thonë çfarë dinë për Protokollin e Kiotos, Samitin e Tokës, Konventën e
Biodiversitetit?
Ndërtimi i njohurive: DDM
Nxënësit udhëzohen të lexojnë tekstin dhe të plotësojnë individualisht tabelën DDM. Pas përfundimit të
punës, lexojnë variantin e tyre.
Më pas, mësuesja së bashku me nxënësit, punon në tabelë variantin përfundimtar.
98
- Politika botërore për mbrojtjen e mjedisit - Objektivi i Protokollit të Kiotos - Politikat për administrimin
- Ekzistencën e Protokollit të Kiotos - Nënshkrimi i tij nga Shqipëria e mbeturinave
- iPCC - UNPCC - Samiti i Tokës
Pasi strukturojnë në këtë formë njohuritë e tyre, disa nxënës afishojnë punimet e tyre. Nxënësit e tjerë, në
mënyrë të organizuar, kanë të drejtë të japin mendimet e tyre apo të shtojnë diçka.
Nxënësit reflektojnë duke iu përgjigjur pyetjeve:

Si e shikoni ju situatën e administrimit të mbeturinave në Shqipëri?
Si mendoni, a mund të bëni ju diçka për mbrojtjen e mjedisit? Sillni shembuj.
Vlerësimi
Aftësinë për të punuar të pavarur dhe individuale.
Veprimtari f. 75.

Tematika 6: MJEDISI
Veprimtari, faqe 76
Tema mësimore 6: Veprimtari praktike. Fushate
ndergjegjesimi ne mbrojtje te mjedisit
Një mjedis i pastër dhe i këndshëm është i shëndetshëm për të gjithë ne. Ruajtja e mjedisit është si një
përgjegjësi individuale. Duke u kujdesur për mjedisin, në mënyrë indirekte ne jemi kujdesur për veten tonë,
por njëkohësisht edhe për brezat në vijim.
VEPRIMTARI
Evidentoni disa nga problemet me të cilat përballet mjedisi sot. Shkruajini ato në tabelë.
Mësuesi/ja e ndan klasën në tri grupe. Kërkon që nga secili grup të dalë një nxënës vullnetar.
Çdo nxënës tërheq një letër të palosur ku ka të shkruar emrin e grupit.
Grupi 1 - Toka
Grupi 2 - Uji
Grupi 3 - Ajri
DETYRË
Secili prej nxënësve brenda grupit duhet të krijojë një ese me temë:
Grupi 1 - Me çfarë fjalësh do t’i drejtoheshit njerëzimit, në qoftë se do të ishit Toka?
Grupi 2 - Me çfarë fjalësh do t’i drejtoheshit njerëzimit, në qoftë se do të ishit Uji?
Grupi 3 - Me çfarë fjalësh do t’i drejtoheshit njerëzimit, në qoftë se do të ishit Ajri?
Diskutojini punimet tuaja në klasë.
Fusha të ndërgjegjësimi në mbrojtje të mjedisit.
• Çdo grup paraqet një ose disa fletëpalosje për mbrojtjen e mjedisit.
• Posteri i përgatitur nga grupi do të përmbajë sloganin dhe një pamje (pikturë, fotografi, karikaturë, që
të ilustrojë sloganin).
• Në fund të orës, materialet (esetë, fletëpalosjet, posterat) e përgatitura nga nxënësit brenda klasës,
ekspozohen në mjediset e shkollës.
• Me ndihmën e mësueses/it kjo veprimtari mund të shtrihet edhe më gjerë, në komunitet.
99

Lënda: Qytetari X
Klasa X Nota 4 5 6 7 8 9 10
Emri:______________________ Pikët 0-10 11-16 17-22 23-27 28-32 33-37 38-40
Ky test do të vlerësojë njohuritë tuaja për tematikat: 4. Arsimimi, 5. Shëndeti, 6. Mjedisi
1. Shpjegoni kuptimin e termit: (4 pikë)

Shkollë____________________________________________________________________________
Ekologji__________________________________________________________________________
2. Çfarë synon reforma në kurrikulë? (2 pikë)

_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
3. Lidhni me shigjetë funksionin me përcaktimin e tij. (3 pikë)
Funksioni i zhvillimit të talenteve Është një proces ndërveprimi që zgjat gjithë jetën
Funksioni i socializimit Nxënësit marrin njohuri nga lëndë të ndryshme
Funksioni i përvetësimit të njohurive teorike Tek nxënësit nxitet aftësia krijuese
dhe shprehive praktike
4. Rrethoni alternativën e saktë. (1 pikë)

- Të mësuarit gjatë gjithë jetës nënkupton:
vetëm te mësuarit formal si këshillime, trajnime etj
vetëm të mësuarit joformal si situata, përvoja individuale etj.
as të mësuarit formal dhe as të mësuarit joformal
edhe të mësuarit formal edhe të mësuarit joformal
5. Si realizohet e drejta për kujdes shëndetësor në Shqipëri? (2pikë)

__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
6. Plotësoni. (6pikë)
- Shqipëria e ratifikoi KEDF-në në vitin _____________
- Shkolla e parë shqipe zyrtarisht u hap më 7 Mars ___________
- Shkolla e parë e mesme shqipe është _________________
- Në Shqipëri shërbimi shëndetësor është i organizuar në ________ nivele.
- Ripërpunimi i mbeturinave quhet _______________
- Shqipëria ratifikoi Konventën mbi Diversitetin në vitin ____________
7. Listoni 4 ndryshime të shkollës shqipe: (4 pikë)

1 - __________________________________________________________________________
2 - __________________________________________________________________________
3 - __________________________________________________________________________
4 - __________________________________________________________________________
8. Analizoni aspektin mendor të shëndetit (2 pikë)

__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
100
9. Pse përdorimi i pijeve alkoolike është një rrezik për shëndetin? (2 pikë)
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
10. Listoni 3 pasoja negative të teknologjisë në lidhje me shëndetin (3 pikë)

1 - __________________________________________________________________________
2 - __________________________________________________________________________
3 - __________________________________________________________________________
11. Cilat janë detyrat e individit për shëndetin? (3 pikë)

1 - __________________________________________________________________________
2 - __________________________________________________________________________
3 - __________________________________________________________________________
12. Përshkruani rrezikun që i kanoset planetit nga: (4pikë)

ngrohja globale ___________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
mbipeshkimi _______________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
13. Ndotësi që shkaktohet nga rrezatimi i valëve elektromagnetike është: (1 pikë)

elektrosmogu
grupi i herbicideve
gazrat e makinave
bateritë
14. Analizoni parimin “ndotësi paguan” në ligjin për mbrojtjen e mjedisit. (3pikë)
______________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
Skema e vlerësimit - Varianti A
Pyetja 1.
Shkolla - është institucioni, ku procesi arsimor ndodh në mënyrë të organizuar. Qëllimi kryesor i
institucioneve arsimore është të ndikojnë në formimin e çdo individi, në mënyrë që të jetë i gatshëm të
përballojë sfidat e së ardhmes.
Ekologji - Termi “ekologji” rrjedh nga fjala greke “ajkos - vendbanim, mjedise dhe logos -shkencë, dituri”. Kjo
shkencë studion mjedisin, natyrën dhe ruajtjen e tyre. Sa më mirë të studiohet kjo shkencë, aq më shumë do
të ndërgjegjësohen njerëzit për domosdoshmërinë e mbrojtjes së mjedisit.
Pyetja 2.
Reformat në arsim vazhdojnë edhe sot. Ato synojnë që shkolla t’u përshtatet sa më mirë ndryshimeve të
shoqërisë. Vitet e fundit vendi ynë ka kaluar ndryshime të shumta ekonomike, politike, sociale dhe kulturore.
Arsimi shqiptar është munduar t’u përshtatet këtyre ndryshimeve. Por jo gjithmonë këto reforma kanë dhënë
frytet e duhura. Reforma në arsim ka përfshirë legjislacionin, kurrikulat, madje edhe infrastrukturën. Reforma
në kurrikulë synon që të afrojë arsimin shqiptar me standardet e vendeve të tjera të zhvilluara.
Pyetja 3.
Funksioni i zhvillimit të talenteve – Te nxënësit nxitet aftësia krijuese
101
Funksioni i socializimit – Është një proces ndërveprimi që zgjat gjithë jetën

Funksioni i përvetësimit të njohurive teorike dhe shprehive praktike – Nxënësit marrin njohuri nga lëndë të
ndryshme
Pyetja 4.
d) edhe të mësuarit formal edhe të mësuarit joformal
Pyetja 5.
E drejta për kujdes shëndetësor do të thotë që spitalet, klinikat dhe qendrat shëndetësore të ofrojnë
shërbimet e tyre për njerëzit, si dhe të shërbejnë me cilësi të mirë për këdo në mënyrë të barabartë, për të
gjitha grupet e popullsisë, fëmijë, të rinj, të rritur, të moshuar, persona me paaftësi apo aftësi ndryshe, grupe
të tjera të cenueshme etj.
Pyetja 6.
Shqipëria e ratifikoi KEDF-në në vitin1992
Shkolla e parë shqipe zyrtarisht u hap më 7 Mars 1887
Shkolla e pare e mesme shqipe është Normalja e Elbasanit
Në Shqipëri shërbimi shëndetësor është i organizuar në3 nivele.
Ripërpunimi i mbeturinave quhet Riciklim
Shqipëria ratifikoi Konventën mbi Diversitetin në vitin 1994
Pyetja 7.
rritja e viteve të arsimit të detyrueshëm, nga 7 në 8 vjet, e sot në 9 vite;
përveç shkollave publike, janë krijuare dhe shkolla jopublike;
janë hapur shkolla profesionale;
sot nëpër shkolla haset përdorimi i teknologjisë digjitale;
nëpër shkolla ofrohet edhe një psikolog;
janë futur metoda të reja të mësimdhënies;
janë bërë ndryshime në kurrikula (plane, programe, tekste) të arsimit parauniversitar;
janë futur lëndët me zgjedhje sipas aftësive të nxënësve etj.
(Nxënësi vlerësohet me pikë të plota nëse thotë 4 prej tyre)
Pyetja 8.
Shëndeti mendor është pjesë e pandashme dhe thelbësore e shëndetit. Nuk ka shëndet, pa shëndet mendor.
Shëndet mendor është një gjendje e mirëqenies, në të cilën individi kupton aftësitë e tij, arrin të përballet me
streset normale të përditshmërisë, punon në mënyrë produktive dhe arrin të kontribuojë në komunitetin e tij.
Pyetja 9.
Përdorimi i pijeve alkoolike është një tjetër rrezik për shëndetin, i cili në shumë kultura e shoqëri përdoret
në shkallë të gjerë në raste festash e ngjarjesh familjare apo sociale.Kjo shumë herë sjell jo vetëm rrezik
serioz për shëndetin, por edhe rrezik social, për shkak të sjelljeve asociale si pasojë e konsumimit të tepruar
të tij. Alkooli është shkaktar i një vargu të gjerë sëmundjesh, duke filluar nga aparati tretës, mëlçia, pankreasi
e deri në dëmtime të pakthyeshme të sistemit nervor qendror. Në mjekësi njihen rreth 200 lloje sëmundjesh
që shkaktohen prej tij. Përdorimi i tij është gjithashtu edhe shkaku i një numri të lartë aksidentesh rrugore, i
sjelljeve të dhunshme etj.
Pyetja 10.
Teknologjia ka sjellë edhe shumë dukuri të reja të lidhura me zhvillimin, të cilat kërcënojnë shëndetin e
popullatës. Jeta pa aktivitete fizike, orët e zgjatuar përpara televizorit, tablateve apo celularëve, ushqimet e
pasura kalorike kanë sjellë obezitetin, si një sëmundje e re të vendeve të zhvilluara. Një tjetër rrezik
shëndetësor që sjell zhvillimi i teknologjisë është izolimi.
102
Pyetja 11.
Ruajtja dhe përmirësimi i shëndetit vetjak dhe të komunitetit;
Respektimi i të drejtës së tjetrit, që ka të bëjë me ruajtjen dhe përmirësimin e shëndetit, parandalimin e
sëmundjeve, si dhe me riaftësimin pas tyre;
Shmangia, në hapësirat publike, e mënyrave të sjelljes dhe të veprimtarive, të cilat, në bazë të
studimeve të bëra për këtë qëllim, njihen si të rrezikshme, për sa i përket shëndetit të të tjerëve etj.
Pyetja 12.
Ngrohja shkaktohet nga rritja e përqendrimit të karbonit në atmosferë, i cili krijon një shtresë izoluese në
atmosferën e Tokës, që lejon rrezet e diellit të hyjnë në atmosferë, por nuk i lejon të dalin jashtë. Si pasojë,
temperatura e Tokës rritet, ashtu siç rritet në serra të ndërtuara nga njeriu. Rritja e temperaturave do të çojë
në shkrirjen dhe zhvendosjen e akullnajave.
Mbipeshkimi përbën rrezik dhe po kërcënon mjedisin, sepse ai mund të ndikojë në prishjen e ekuilibrave të
ekosistemeve. Peshkimi në kushte të papërshtatshme, me dinamit apo në zona ku është e ndaluar të
peshkohet, sjell shterimin jo vetëm në zhdukje të ushqimit të tyre, por edhe të rezervave të peshkut.
Pyetja 13.
A. elektrosmogu
Pyetja 14.
Parimi “ndotësi paguan” nënkupton koston që paguan ndotësi për përmirësimin e mjedisit të ndotur.
(Nxënësi argumenton përgjigjen me fjalët e tij.)
103
Testimi nr. 2 Varianti B

Lënda:Qytetari X Nota 4 5 6 7 8 9 10
Klasa X
Emri:______________________ Pikët 0-10 11-16 17-22 23-27 28-32 33-37 38-40
Ky test do të vlerësojë njohuritë tuaja për tematikat: 4. Arsimimi, 5. Shëndeti, 6. Mjedisi
1. Shpjegoni kuptimin e termit: (4 pikë)

Arsim___________________________________________________________________________
Shëndet_________________________________________________________________________
2. Cili është qëllimi i institucioneve arsimore? (2 pikë)

_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
3. Lidhni me shigjetë funksionin me përcaktimin e tij. (3 pikë)

Funksioni i transmetimit të normave kulturore Shkolla ndihmon në pranimin e tjetrit ashtu siç është
Funksioni i pranimit të ndryshimeve dhe Njohja e brezit të ri me vlerat, parimet etj. të cilat
toleranca trashëgohen
Funksioni i përgatitjes për tregun e punës Krijimi i aftësive për përballimin e kërkesave të tregut
4. Rrethoni alternativën e saktë. (1pikë)

- Nuk është një parim mbi të cilin mbështete tre forma në arsim:
a) arsimi cilësor dhe gjithëpërfshirës;
b) arsimi me në qendër mësuesin;
c) arsimi i njësuar;
d) sigurimi i cilësisë së arritjeve sipas standardeve.
5. Si realizohet e drejta për arsim në Shqipëri? (2 pikë)

_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
6. Plotësoni. (6 pikë)
- Sipas ligjit, nxënësit e moshës___deri ___përfshihen në arsimin e detyruar.
- Libri i parë në gjuhën shqipe është________________
- Në vitin _______ u krijua Universiteti Shtetëror i Tiranës.
- Me qëllim zbatimin e të drejtave të pacientit është aprovuar dokumenti i quajtur ____________
- Zgjatja e jetës së një produkti, pajisjeje, etj. quhet _______________
- Protokolli i Kiotos hyri në fuqi në vitin_______________
7. Listoni 4 probleme të sistemit arsimor shqiptar: (4 pikë)

1 - __________________________________________________________________________
2 - __________________________________________________________________________
3 - __________________________________________________________________________
4 - __________________________________________________________________________
8. Analizoni aspektin shoqëror të shëndetit. (2pikë)

_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
104
9. Pse përdorimi i drogave është një rrezik për shëndetin? (2 pikë)

_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
10. Listoni 3 pasoja pozitive të teknologjisë në lidhje me shëndetin (3 pikë)

1 - __________________________________________________________________________
2 - __________________________________________________________________________
3 - __________________________________________________________________________
11. Cilat janë të drejtat që shteti duhet ti garantojë individit për shëndetin? (3 pikë)
1 - __________________________________________________________________________
2 - __________________________________________________________________________
3 - __________________________________________________________________________
12. Përshkruani rrezikun që i kanoset planetit nga: (4 pikë)

shpyllëzimi___________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
vrima e ozonit _______________________________________________________________

_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
13. Ndotja akustike vjen nga: (1 pikë)

A - ndriçimi i lartë
B - pesticidet
C - tingujt e lartë
D - gazrat e makinave
14. Analizo parimin e “zhvillimit të qëndrueshëm” në ligjin për mbrojtjen e mjedisit. (3pikë)
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
Skema e vlerësimit - Varianti B
Pyetja 1.
Arsimi – Arsimi është tërësia e njohurive dhe e shprehive që jepen në mënyrë sistematike në shkolla e kurse.
Shëndet – është një gjendje e mirëqenies së plotë fizike, mendore, sociale dhe jo thjesht mungesa e
sëmundjes apo një gjendje dobësie.
Pyetja 2.
Qëllimi kryesor i institucioneve arsimore është të ndikojnë në formimin e çdo individi, në mënyrë që të jetë i
gatshëm të përballojë sfidat e së ardhmes. Nëpërmjet shkollës individi bëhet më i përgjegjshëm për familjen,
shoqërinë dhe kombin. Kështu, shkolla i shërben jo vetëm individit, por edhe shoqërisë.
Pyetja 3.
Funksioni i transmetimit të normave kulturore - Njohja e brezit të ri me vlerat, parimet etj. të cilat trashëgohen
Funksioni i pranimit të ndryshimeve dhe toleranca – Shkolla ndihmon në pranimin e tjetrit ashtu siç është
Funksioni i përgatitjes për tregun e punës – Krijimi i aftësive për përballimin e kërkesave të tregut.
Pyetja 4.
b) arsimi me në qendër mësuesin
105
Pyetja 5.
Shteti ka për detyrë të ofrojë një arsimim sa më cilësor për të gjithë. Strategjitë për arsimin synojnë një
gjithëpërfshirje të shoqërisë. Organizatat jofitimprurëse gjithashtu, synojnë t’i largojnë fëmijët nga rruga,
duke i trajtuar ata si qytetarë me të drejtat e plota. Bashkëpunimi i këtyre aktorëve socialë së bashku me
familjen, mund të rrisin numrin e fëmijëve që u drejtohen dyerve të shkollave.
Arsimimi nuk është një privilegj. Ky proces duhet kuptuar si një e drejtë që e gëzojnë të gjithë pa asnjë
përjashtim. Është shteti, aktori kryesor, ai që ka si detyrim mbrojtjen, respektimin dhe përmbushjen e së
drejtës për arsim.
Qeveritë e shteteve janë të detyruara të sigurojnë një arsimim të barabartë për të gjithë dhe pa dallime
gjinore. Në institucionet shkollore nuk duhet të ekzistojë përjashtueshmëria. Ato duhet të nxisin
gjithëpërfshirjen sociale.
Pyetja 6.
Sipas ligjit, nxënësit e moshës 6 deri 16 përfshihen në arsimin e detyruar.
Libri i parë në gjuhën shqipe është Meshari i Gjon Buzukut
Në vitin 1957 u krijua Universiteti Shtetëror i Tiranës.
Me qëllim zbatimin e të drejtave të pacientit është aprovuar dokumenti i quajtur Karta e të Drejtave të
Pacientit.
Zgjatja e jetës së një produkti, pajisjeje, etj. quhet ripërdorim.
Protokolli i Kiotos hyri në fuqi në vitin 2005.
Pyetja 7.
Sot kemi familje që nuk i arsimojnë fëmijët dhe ndaj tyre nuk merret asnjë masë.
Infrastruktura në shkolla mbetet ende një ndër problemet më të mëdha në arsimin shqiptar. Mungesa e
laboratorëve, e bibliotekave apo e palestrave dëmton cilësinë e mësimdhënies;
Sistemi arsimor sot cenohet edhe nga braktisja e shkollës. Përveç kësaj, ka raste kur fëmija vjen në
shkollë, por nuk shfaq interes ndaj procesit mësimor. Kjo, ndryshe, cilësohet si braktisje e fshehtë e
shkollës.
Përdorimi i dhunës apo i fjalorit të papërshtatshëm në mjediset e shkollës konsiderohet si një problem që
kërkon vëmendje të veçantë
(Nxënësi vlerësohet me pikë të plota nëse thotë 4 prej tyre)
Pyetja 8.
Shëndeti shoqëror përfshin aftësinë për të krijuar marrëdhënie të kënaqshme me të tjerët. Gjithashtu ai
nënkupton aftësinë për t’u përshtatur në situata të ndryshme sociale që krijohen gjatë jetës.
Pyetja 9.
Përdorimi i drogave është bërë sot një nga rreziqet e mëdha për shëndetin, veçanërisht të të rinjve. Drogat
psiko-aktive ndikojnë në shëndetin psikologjik, duke ndryshuar perceptimin e shqisave, humorin, mendimin
dhe sjelljen. Ato ndikojnë drejtpërdrejt në funksionin e neuroneve përçuese të organizmit tonë, duke i bërë
ata më pak të ndjeshëm. Sistemi nervor përpiqet të riekuilibrohet kur nivelet e neuropërçuesve rriten ose
bien në prani të këtyre drogave. Kjo i bën individët tolerantë ndaj drogave. Toleranca sjell varësinë, bën që
sistemi të jetë i varur dhe të ketë më tepër nevojë për droga që të arrijë efektin e dikurshëm.
Pyetja 10.
Zhvillimi dhe modernizimi i shoqërive ka sjellë shumë përmirësime të ndjeshme në aspektin shëndetësor,
p.sh.; përmirësimi i higjienës, i kushteve të jetesës, zhdukja e shumë sëmundjeve vdekjeprurëse me anë të
vaksinimit, zhvillimi i teknologjive mjekësore etj. Me rritjen e standardeve të jetesës, njerëzit janë më të
shëndetshëm dhe jetojnë më gjatë.
106
Pyetja 11.
marrja e shërbimeve të kujdesit shëndetësor
informimi për ruajtjen dhe përmirësimin e shëndetit vetjak dhe të familjeve të tyre
informimi për veçoritë e shërbimeve shëndetësore, mënyrën e përdorimit të tyre, për të drejtat e tyre, si
shtetas dhe pacientë, për kartën e pacientit etj.
ç) pjesëmarrja aktive, në përputhje me legjislacionin në fuqi, në programimin dhe zbatimin e veprimtarive të
kujdesit shëndetësor, veçanërisht, në drejtim të respektimit të të drejtave të pacientit etj.
Pyetja 12.
Shpyllëzimi është një tjetër rrezik për planetin. Nga gjendja në të cilën ndodhen pyjet sot, tregohet qartë se
njerëzimi është pak i ndërgjegjshëm për rëndësinë jetike të pyjeve. Pyjet luajnë rolin e mushkërive për
planetin tonë. Ato largojnë dyoksidin e karbonit nga mjedisi dhe çlirojnë oksigjenin, aq të nevojshëm për
njerëzit. Shpyllëzimi i tokave, i çon ato drejt erozionit.
Vrima e ozonit është një fenomen që është vënë re që në vitet ’80. Dëmtimi i shtresës së ozonit ka të bëjë
me reduktimin e kësaj shtrese në atmosferë. Shtresa e ozonit ka një rëndësi të veçantë për njeriun, por jo
vetëm. Ajo shërben si një filtër kundër rrezatimit ultravjollcë, i cili është shumë i dëmshëm për lëkurën.
Gjithashtu, cenon edhe zinxhirin ushqimor në natyrë. Këto rreze janë kancerogjene dhe dëmtojnë si njerëzit,
ashtu edhe të gjitha gjallesat e tjera të Tokës.
Pyetja 13.
C -tingujt e lartë
Pyetja 14.
Parimi i zhvillimit të qëndrueshëm, që kërkon marrjen e vendimeve që të plotësohen nevojat e së
tashmes dhe të së ardhmes, pa prekur mundësitë dhe kapacitetet që edhe brezat e ardhshëm të
plotësojnë nevojat e tyre.
(Nxënësi argumenton përgjigjen me fjalët e tij.)
107

Tematika 4,5,6: Situata e të nxënit:
4. ARSIMIMI Trajtohen situatat e krijuara nga vetë nxënësit.
5. SHËNDETI
6. MJEDISI
Tema mësimore: Përsëritje e tematikave 4, 5, 6

- shpjegon qartë kuptimin e termave kryesorë të kapitujve;
- analizon strategjitë për zgjidhjen e problemeve të shëndetit, arsimit dhe mjedisit;
- dëgjon prezantimin e të tjerëve dhe bën komentet përkatëse.
sipas temës mësimore: Arsim
Nxënësi/-ja: Shëndet
• përkufizon konceptet kryesore të tematikave; Mjedis
• përshkruan problemet kryesore;
• analizon rëndësinë e respektimit e të legjislacionit
përkatës.
Postera ndërkurrikulare:
Fletëpalosje Kimi
revista shkencore Biologji
Fleta me ngjyra Sociologji
Mësuesi/ja organizon nxënësit duke i ndarë ata në 3 grupe pune. Çdo grup zgjedh
përfaqësuesin e tij. Më pas mësuesi/ja ndan temat për secilin prej tyre si më poshtë: Grupi 1 –
Arsimimi
Grupi 2 – Shëndeti
Grupi 3 – Mjedisi
Ndërtimi i njohurive: Truri i galerisë

Secili prej grupeve punon në mënyrë të pavarur për evidentimin dhe shtjellimin e çështjeve
kryesore të trajtuara në çdo tematikë.
Më pas, rezultatin e punës së bërë deri më tani, nxënësit e pasqyrojnë në formën e një
posteri, sipas grupit përkatës. Për këtë ju vjen në ndihmë mësuesja me tabakë, foto apo
revista të ndryshme shkencore si materiale burimore.
ARSIMIMI MJEDISI SHËNDETI
Përforcimi i njohurive: Marrja e rolit të tjetrit
Në fazën e tretë, nxënësit, sipas grupit, ftohen që përmes lojës me role (aktrim), të krijojnë një
situatë e cila nxjerr në pah një problematikë të tematikës përkatëse. Përmes saj, nxënësit
gjithashtu reflektojnë për dhënien e një zgjidhjeje se si duhet të veprohet.
P.sh., një pacient të cilit nuk i respektohen të drejtat, një nxënës , i cili dhunohet në ambientet e
shkollës, vizita në një park ku shihni se po prihen pemë etj. Nxënësit janë të lirë të japin
mendimet e tyre.
Vlerësimi
Nxënësit japin mendimin e tyre për zgjidhjen e problemeve konkrete.
Fusha: Shoqëria dhe Mjedisi Lënda: Qytetari X Shkalla: 5 Klasa: X

Tematika 7: Konsumatori Situata e të nxënit:
Ndodh që një produkt e blejmë për origjinal por në
fakt nuk është i tillë. Alba bleu...
Tema mësimore 1: Konsumatori në shoqërinë bashkëkohore
Shembulli te libri i nxënësit, faqe 80
përcakton përmbajtjen e termit “ konsumator” në shoqërinë e sotme të konsumit.
njeh të drejtat dhe detyrimet e konsumatorit.
diskutojnë rreth përgjegjësive që kanë si konsumatorë.
Nxënësi/-ja: • Shoqëri konsumi
• Përkufizon termin “konsumator” • Konsumator
• Përcakton të drejtat dhe detyrimet e konsumatorit • Tregtar
• Parashtron situatë për lidhjet konsumator tregtarë • Të drejtat / përgjegjësitë e konsumatorit
• Bashkëvepron me shokët për të analizuar situata të ndryshme lidhur me
respektimin e të drejtave dhe përgjegjësive të konsumatorit
Burimet: Lidhja me fushat e tjera ose me temat
Ligji për Mbrojtjen e Konsumatorit Nr. 9902, 17.04.2008. - Edukim Karriere

Brainstorming
Harta e konceptit
Rrjeti i diskutimit
Mësuesi/ja organizon me klasën brainstorming për termat e mëposhtëm:
Ajo bën pyetje për nxënësit dhe nxit diskutimin:
Çfarë kuptoni ju me konsumator?
Cilat janë të drejtat / detyrimet e konsumatorit.?
A respektohen për ju të drejtat e konsumatorit?
Shënoni në dërrasën e zezë përgjigjet e nxënësve. Mundohuni të jepni një përcaktim të termit konsumator duke bashkuar
mendimet e tyre.

Mësuesi/ja paraqet një hartë të konceptit në tabelë.
Mësuesi/ja bën pyetje që mund të marri si përgjigje një përkufizim të plotë.
-Çfarë kuptoni ju më termin “konsumator”?
-Çfarë dini ju për Ligjin për Mbrojtjen e
konsumatorit? Argumentoni mendimin tuaj.
Mësuesi/ja paraqet një term ose koncept të ri, konsumator, nga materiali që do të mësojnë nxënësit. Ajo i udhëzon nxënësit
të përdorin informacione nga pjesa e leximit, njohuritë e tyre fillestare për të plotësuar hartën. U kërkon nxënësve që të
sjellin shembuj nga jeta e përditshme.
HARTA E KONCEPTIT
Cilat janë të drejtat / detyrimet: Kushtet që duhet të plotësoj Konsumatori në kuptimin e ligjit:
Çfarë është?
109
1. Të marrë sa më shumë -Çdo individ që blen dhe konsumon 1 Të paguajë për sendin që përdor
informacion mallra dhe shërbime për të plotësuar
nevojat personale.
2. Të jenë të sigurt 2. Të përdor sendet dhe shërbimet
KONSUMATORI për nevojat vetjake
3. Të mbrohen nga ana ligjore 3. Të blejë apo të marrë shërbime tek

ai që ligji e njeh si tregtar
4. Të dëmshpërblehen
-Kur nxënësit të kenë përfunduar së ndërtuari hartat e tyre të konceptit, u kërkohet të shkruajnë një përkufizim të konceptit
të ri të kësaj teme ( në këtë rast të konceptit konsumator).
Koncepti duhet të përkufizohet i plotë dhe i qartë, i caktojmë nxënësve të krijojnë hartat e konceptit për termat dhe konceptet
e tjera kryesore nga mësimi i ditës.
Duke reflektuar rreth njohurive të përfituara gjatë kësaj ore mësimore, mësuesi nxit në klasë një diskutim rreth çështjes:
Çfarë do të quajmë konsumator?
Çfarë të drejtash / detyrimesh ka një konsumator?
Çfarë kushtesh duhet të plotësojë konsumatori në kuptim të ligjit?
Nxënësit diskutojnë dhe argumentojnë mendimet e tyre duke sjellë shembuj edhe nga jeta e tyre e përditshme, nga ajo çfarë kanë
dëgjuar dhe përjetuar si konsumatorë.
Veprimtari në libër e nxënësit faqe 80.
VLERËSIMI
-Vlerësohen nxënësit sipas arritjeve.
-Vlerësohen ata nxënës që u aktivizuan më së shumti por dhe të tjerët.
110
Fusha: Shoqëria dhe Lënda: Qytetari X Shkalla: 5 Klasa: X

Mjedisi
Situata e të nxënit: Syzet optike janë një
Tematika 7: Konsumatori mall. Shumë i rëndësishëm për të gjitha
shtresat sociale…
në librin e nxënësit.
Tema mësimore 2: Faktorët që ndikojnë në
faqe 82
sjelljen e konsumatorit.

Nxënësi/ja:
- njeh dhe analizon faktorët që ndikojnë në sjelljen e konsumatorit;
- dallon faktorët socialë nga ato individuale;
- mëson se si duhet të sillen vetë ai/ajo si konsumator.
fushës sipas temës mësimore: • Sjellje konsumatore
Nxënësi/-ja: • Faktor social
• Përkufizon termin “sjellje konsumatore” • Faktor individual
• Përcakton faktorët që ndikojnë në sjelljen e
konsumatorit.
•Bashkëvepron me shokët për të analizuar situata
të ndryshme lidhur me faktorët që ndikojnë në
blerjet e tij personale
Burimet: Lidhja me fushat e tjera ose me temat
Situata të përditshme - Edukim Karriere.
- Ekonomia.
Brainstorming
Marrëdhëniet pyetje-përgjigje
Rrjeti i diskutimit
Çfarë quajmë konsumatorë?
Cilat janë të drejtat/detyrimet e konsumatorit? -
Cilat janë përgjegjësitë e konsumatorit?
Mësuesi/ja shënon në dërrasën e zezë përgjigjet e nxënësve. Nxënësit përpiqen të japin një
përcaktim të termit “konsumator”, “të drejtat e konsumatorit”, “detyrime të konsumatorit”.
Ndërtimi i njohurive: Marrëdhënie pyetje-përgjigje

Përse blejnë njerëzit?
Çfarë blejnë ata më shpesh?
Sa shpenzojnë për të blerë?
Ku blejnë?
Cili është raporti ndërmjet të ardhurave dhe dëshirave?
Mësuesi/ja bën disa pyetje të thjeshta në klasë për të orientuar nxënësit rreth temës së re:
Me anë të përgjigjeve të nxënësve zhvillojmë temën e re.
111
Më pas mësuesi/ja bën një pyetje bazë që kërkon njohuri bazë dhe dallon mjetet stilistikore
që realizojnë efektin përshkrues, p.sh :
-Cilat janë faktorët që ndikojnë në sjelljet konsumatore?
Për t’iu përgjigjur kësaj pyetjeje, nxënësit mund të përdorin njohuritë e tyre paraprake duke u
bazuar edhe në përvojat personale.
Mësuesi/ja nxit mendimin kritik duke përdorur situata dhe duke parashtruar pyetje nxitëse për
nxënësin, si p.sh.?
Çfarë do t’i këshillonit ju një investitori që kërkon të hapë një restorant me ushqime te çastit
(fast food) në Gjermani dhe një tjetri në Arabinë Saudite?
Këtu mësuesi u kërkon nxënësve të argumentojnë mendimin e tyre.
Lexohet në tekst shembullin e syzeve optike (faqe 82) dhe diskutohet në klasë.
Duke diskutuar dhe duke bërë pyetje nxjerrim në pah një pjesë së mësimit të ri që ka të bëjë me
faktorët që ndikojnë në blerje.
Mësuesi/ja diskuton me nxënësit si mund të gjenden në tekst disa përgjigje, ndërsa të tjerët
kërkojnë informacione shtesë që bazohen në atë që dimë që më parë.
Mësuesi/ja u kërkon nxënësve të argumentojnë në fletore disa nga faktorët kryesore që ndikojnë
në blerje. Si i ndajmë këto faktorë?
Sa ndikon familja në zgjedhjet e tyre?
Kush bën pjesë sipas tyre te faktorët individuale dhe personal.
Faktorët i shënojmë në tabelë.
Disa prej punimeve të nxënësve lexohen dhe i diskutohen në klasë. Nxënësit shtrojnë
pyetje rreth kësaj çështjeje dhe sjellin shembuj nga jeta personale.
Bëhen krahasime ndërmjet përgjigjeve të nxënësve dhe përgjigjeve të autorit.
Duke reflektuar rreth njohurive të përfituara gjatë kësaj ore mësimore, mësuesi/ja nxit në klasë një
diskutim rreth çështjes:
Çfarë kuptoni me sjellje konsumatore?

Cilat janë disa nga faktorët që ndikojnë në sjelljen e konsumatorit?
Sa ndikim ka familja në zgjedhjet e tyre?
Nxënësit diskutojnë dhe argumentojnë mendimet e tyre, duke sjellë shembuj edhe nga jeta e tyre
e përditshme, nga ajo çfarë kanë dëgjuar dhe përjetuar.
Detyrë shtëpie:
Veprimtari në libër e nxënësit faqe 83.
Vlerësimi:
Vlerësohen nxënësit sipas arritjeve.
Vlerësohen ata nxënës që u aktivizuan më së shumti por dhe të tjerët.
112
Fusha: Shoqëria dhe Lënda: Qytetari X. Shkalla: 5. Klasa: X.

Mjedisi.
Bledi mori një shtëpi me qira dhe nënshkroi
një kontratë njëvjeçare me qiradhënësin. Pasi
mbaroi afati i kontratës, Bledi donte të
Tema mësimore 3: Kontrata konsumatore qëndronte më shumë por qiradhënësi nuk ra
dakord,Bledi u detyrua të kërkoj një shtëpi
tjetër
Kupton rëndësinë që ka kontrata konsumatore për mbrojtjen e
palëve Dallon elementet kryesore të kontratës së shitjes Njeh
përmbajtjen e kushteve të padrejta
sipas temës mësimore: • Kontratë konsumatore
Nxënësi/-ja: • Kontratë standarde
• Përkufizon termin “kontrate ”; • Kusht i padrejtë
• Përcakton funksionin e kontratave standarde.
• Ndërvepron me shokët për të analizuar situate të
ndryshme lidhur me funksionet e kontratës.
Burimet. Lidhja me fushat e tjera ose me temat
Situata të përditshme - Edukim karriere.
Di / Dua të di /Mësova më shumë
Parashikimi: DI
Mësuesi/ja u shtron pyetje që ka lidhje me mësimin nxënësve :

Kontrata konsumatore, u kërkon nxënësve të thonë atë çfarë dinë ose mendojnë se dine për temën
i shënojmë ato çfarë dinë nxënësit në kolonën e parë DI
Çfarë është kontrata?

Për çfarë shërben ajo?
Cilat janë elementet e kontratës?
KONTrATA
Çfarë dimë? Çfarë duam të dimë? Çfarë mësuam?
-Marrëveshje ndërmjet dy ose më

shumë palëve.
Lidhet me shkrim
Shërben për të rregulluar
marrëdhëniet ndërmjet
palëve nënshkruese.
Elementet: Koha, Periudha,
Vendi.
113
-Mësuesi/ja pyet nxënësit se çfarë duan të dinë më shumë rreth kontratës konsumatore. Nxënësit i shtrojnë
në formë pyetje atë çfarë duan të dine dhe mësuesi i shkruan në tabelën e zezë në kolonën çfarë duan ata.
-Marrëveshje ndërmjet dy ose më 1- Çfarë kuptojmë me kontratë

shumë palëve. konsumatore?
- Lidhet me shkrim. 2- Çfarë janë kontratat standarde?
- Shërben për të rregulluar 3-Cilat janë disa nga kushtet e padrejta,
marrëdhëniet ndërmjet palëve që mund të përmbaj kontrata?
nënshkruese. 4- Cila është forma që duhet të ketë
- Elementet: Koha, Periudha, kontrata?
Vendi,
Përforcimi i njohurive: Mësova më shumë
-Pasi kemi diskutuar çështjet se çfarë dimë dhe pasi kemi diskutuar çështjet se çfarë duam të dimë duke u
bazuar te libri dhe te argumentet e mësuesit nxënësit janë gati tu japin përgjigje pyetjeve të parashtruara.
Mësuesi/ja shkruan kolonën e tretë të tabelës D-D-M.

-Marrëveshje ndërmjet dy ose më 1- Çfarë kuptojmë me kontratë 1- Me kontratë konsumatore
shumë palëve. konsumatore? kuptohet ajo kontratë që lidhen
- Lidhet me shkrim. 2- Çfarë janë kontratat ndërmjet tregtarëve dhe
- Shërben për të rregulluar standarde? konsumatorëve për mallra apo
marrëdhëniet ndërmjet palëve 3-Cilat janë disa nga kushtet e shërbime të ndryshme.
nënshkruese. padrejta, që mund të përmbaj 2- Këto lloj kontratash janë
- Elementet: Koha, Periudha, kontrata? hartuar që më pare nga tregtarët
Vendi. 4- Cila është forma që duhet të dhe u ofrohen konsumatorëve
ketë kontrata? vetëm me opsionin “mere”ose
“leje”.
3- Përjashtojnë përgjegjësitë e
tregtarit.
-Kufizojnë detyrimin për
kompensim të tregtarit ndaj
konsumatorit.
- E detyrojnë konsumatorin të
paguajë çmimin menjëherë
- I lejon tregtarit ta prishë
lirisht kontratën.
-I jep të drejtë tregtarit të
përcaktoj nëse malli është
me defekt a jo.
4- Duhet të jetë në gjuhën shqipe
dhe kushtet e kontratës të
paraqiten në mënyrën sa më të
thjeshtë, shkrimi duhet të jetë
Times New Roman me shkronja
jo më të vogla se 10.
114
rreth çështjes:
Çfarë kuptoni me kontratë konsumatore?
Çfarë kuptoni me kontratë standarde?
Cilat janë disa nga kushtet e padrejta që mund ti përfshijë tregtari në kontratën e tij?
Cila është forma që duhet të ketë kontrata?
-Nxënësit diskutojnë dhe argumentojnë mendimet e tyre duke sjellë shembuj edhe nga jeta e tyre e
përditshme, nga ajo çfarë kanë dëgjuar dhe përjetuar.
Reflektimi në mënyrë kritike.

Pse në ditët e sotme janë të përhapura kontratat konsumatore?
Vlerësimi:
Vlerësohet nxënësit sipas arritjeve.
Vlerësohet detyra e shtëpisë
Vlerësohen ata nxënës që u aktivizuan më së shumti por dhe të tjerët.
115

Situata e të nxënit:
Tematika 1: Konsumatori Prindërit e Arbrit blenë një frigorifer, kur e instaluan
në kuzhinë, ata vunë re se në faqen anësore
frigoriferi kishte dy gërvishtje. Me fletën e garancisë
Tema mësimore 4: Garancia si pjesë e kontratës
në dorë ata …
Libri i nxënësit, faqe 86

nje h de tyrim e t e tre gta rit nda j kons um a torit;
s hpje gon çfa rë ë s htë ga ra ncia ;
pë rs hkrua ni s e s realizohet praktikisht garancia kontraktuale.
Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas Fjalë kyç:
temës mësimore: • Sende pa të meta
Nxënësi/-ja: • Përputhshmëri me kontratën
• përkufizon termin “garanci”; • Garanci kontraktuale
përcakton të drejtat e konsumatorit kur malli është me defekt;
të tregojë çfarë të dhënash duhet të përmbajë deklarata e
garancisë;
ndërvepron me shokët për të analizuar situate të ndryshme
lidhur me rëndësinë e garancisë;
Situata të përditshme - Edukim Karriere.
- Ligji për Mbrojtjen e Konsumatorit.

Di – Dua të di - Mësova më shumë
Parashikimi: Di
-Mësuesi/ja u shtron pyetje që ka lidhje me mësimin nxënësve, kërkon të nxjerr ne pah ato çfarë dinë nxënësit
Çfarë është garancia ?

Çfarë është garancia kontraktuale?
Çfarë përmban deklarata e garancisë?
Cilat janë disa nga të drejta të konsumatorit?
Nxënësit i përgjigjen pyetjes të sipër shënuara duke i argumentuar dhe më shembuj të ndryshëm nga
jeta e përditshme.
Mësuesi/ja u shtron pyetje që ka lidhje me mësimin nxënësve: Garancia si pjese e kontratës u kërkon nxënësve
të thonë atë çfarë dine ose mendojnë se dine për temën i shënojmë ato çfarë dinë nxënësit në kolonën e pare
DI. Pra atë çfarë dine nxënësit rreth garancisë. Çfarë është garancia? Për çfarë shërben ajo? Cilat janë të drejtat
e konsumatorit? Plotësojmë në tabelë kolonën DI.
116
D-D-M GArANCIA
Garancia është një detyrim që

ka shitësi ndaj blerësit.
Çdo konsumator blerës duhet të
pajiset me garanci e cila
shërben për të rritur sigurinë.
Garancia ka një afat të
përcaktuar.
Garanci mbron të drejtat e
konsumatorit.
Dua të di
-Mësuesi-ja pyet nxënësit se çfarë duan të dine më shumë rreth garancisë si pjesë e kontratës. Nxënësit i shtrojnë
në formë pyetje atë çfarë duan të dine dhe mësuesi i shkruan në tabelën e zezë në kolonën çfarë duan ata.

- Garancia është një detyrim që ka 1 - Cilat janë të drejtat e
shitësi ndaj blerësit. konsumatorit kur malli është
- Çdo konsumator blerës duhet të me defekt?
pajiset me garanci e cila shërben për 2 - Çfarë është garancia
të rritur sigurinë. kontraktuale ?
- Garancia ka një afat të përcaktuar. 3 - Çfarë të dhënash duhet të
- Garanci mbron të drejtat e përmbajë deklarata e
konsumatorit. garancisë?
Mësova më shumë
Pasi kemi diskutuar çështjet se çfarë dimë dhe pasi kemi diskutuar çështjet se çfarë duam të dimë duke u bazuar
te libri dhe te argumentet e mësuesit, nxënësit janë gati tu japin përgjigje pyetjeve të parashtruara.
Mësuesi plotëson kolonën e tretë të tabelës D-D-M.

- Garancia është një detyrim që 1 - Cilat janë të drejtat e 1 - riparimi i mallit
ka shitësi ndaj blerësit. konsumatorit kur malli është - Zëvendësimi i tij.
- Çdo konsumator blerës duhet të me defekt? - Ulja e çmimit.
pajiset me garanci e cila shërben 2 - Çfarë është garancia - Anulimi i kontratës.
për të rritur sigurinë. kontraktuale ? 2 - Garanci kontraktuale është çdo
- Garancia ka një afat të 3 - Çfarë të dhënash duhet të marrje përsipër, pa pagese shtesë e
përcaktuar. përmbajë deklarata e detyrimeve nga shitësi apo prodhuesi
- Garanci mbron të drejtat e garancisë? ndaj konsumatorit, për rimbursimin e
konsumatorit. çmimit të paguar ose për
zëvendësimin ose riparimin e mallit,
për ta vënë në përputhje me kushtet
e vëna në deklaratën e garancisë.
3 - Tregtari është i detyruar të
plotësojë deklaratën e garancisë dhe
t’ía dorëzoj konsumatorit. Deklarata
duhet të mbajë të dhëna lidhur me:
- Emërtimin e mallit.
- Emrin dhe adresën e garantuesit.
- Afatin.
- Zonën e veprimit të garancisë.
117
rreth çështjes:
1 - Çfarë është garancia?
2 - Cilat janë të drejtat e konsumatorit kur malli është me defekt?
2 - Çfarë është garancia kontraktuale?
Nxënësit diskutojnë dhe argumentojnë mendimet e tyre duke sjellë shembuj edhe nga jeta e tyre e përditshme,
nga ajo çfarë kanë dëgjuar dhe përjetuar.
Reflektimi në mënyrë kritike:

Pse konsumatori nuk mund ta anulojë kontratën në çdo rast kur malli ka defekt?
Detyrë shtëpie: Pika 2, veprimtaria e librit të nxënësit, faqe 87
Vlerësimi:
Vlerësohet nxënësit sipas arritjeve.
Vlerësohen ata nxënës që krijojnë më shumë pyetje rreth mësimit.
Vlerësohet aftësia për të hetuar dhe për të nxjerrë përfundime.

Mjedisi
Duke ecur, Blerta pa një spot të vendosur
në rrugë, ku tregohej një dyqan veshjesh i
cili kishte bërë dhe skonto. Ajo menjëherë iu
Tema mësimore 5: reklama dhe konsumatori. drejtua shoqes së saj duke i thënë se
dëshironte të shkonte te ky dyqan.

• Kuptojnë rëndësinë që ka reklama në marrëdhëniet konsumatore.
• Shpjegon pse përdoret brandimi.
• Shpjegon mënyrat dhe teknikat e ndryshme të reklamimit.
fushës sipas temës mësimore: • Reklamë
Nxënësi/-ja: • Brandimi
• Përkufizon termin “reklamë”. • Grup i shënjuar
• Përcakton funksionin e reklamës. • Reklamë guerile
• Të argumentoj reklamën tradicionale dhe atë
jotradicionale.
• Të rendis disa teknika më të përdorura të
reklamimit.
• Ndërvepron me shokët për të analizuar
situatë të ndryshme lidhur me ndikimin e
reklamës te konsumatori.

Situata të përditshme - Edukim karriere
- Ligji për Mbrojtjen e Konsumatorit
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve:
Brainstorming
Harta e konceptit
Pyetje -përgjigje
118
1. Çfarë është garancia?
2. Cilat janë të drejtat e konsumatorit kur malli është me defekt?
3. Çfarë është garancia kontraktuale?
Shënon në dërrasën e zezë përgjigjet e nxënësve. Nxënësit mundohen të japin një përcaktim të
termit “garanci”, duke bashkuar mendimet e tyre.

Mësuesi/ja bën pyetje që mund të marrë si përgjigje një përkufizim të plotë.
-Çfarë kuptoni ju më termin reklamë?
-Çfarë është brandimi?
-Cilat janë disa nga mënyrat e ndryshme të reklamimit?
-Cilat janë disa nga teknikat më të përdorura të reklamimit
Mësuesi/ja paraqet një term ose koncept të ri, reklamë,nga materiali që do të mësojnë nxënësit. Ajo
i udhëzon nxënësit të përdorin informacione nga pjesa e leximit, njohuritë e tyre fillestare për të
plotësuar hartën. U kërkon nxënësve që të sjellin shembuj nga jeta e përditshme.
1.Identifikimi
Funksionet e
reklamës 2.Informimi
3.Bindja
Ç’është brandimi ?
Ka të bëjë më krijimin e një emri dhe një imazhi të veçantë të një produkti, duke ngulitur në mendjen e
konsumatorit dhe duke u bërë i pëlqyeshëm për të. Brandimi synon të krijojë një prani të rëndësishme
dhe të diferencuar në treg, e cila tërheq konsumatorin
tradicionale REKLAMA jotradicionale
Reklama Reklama
tradicionale
jotradicionale
Reklama në shtyp Reklama ose e ashtuquajtura

Reklama të marketimi gueril. Zakonisht
transmetueshme bëhet në rrugët më të
Reklama në natyrë populluara të qyteteve dhe
konsumatori ftohet për të
marrë pjesë apo për të
ndërvepruar me të
119
-Kur nxënësit të kenë përfunduar së ndërtuari hartat e tyre të konceptit, mësuesi/ja u kërkon
të shkruajnë një përkufizim të plotë të konceptit, në këtë rast të reklamës.
Të japin nga një përkufizim të reklamës çfarë është ajo, për çfarë shërben?
Mësuesi /ja u kërkon që vet nxënësit të ndërtojnë një harte koncepti për termat dhe
konceptet e tjera kryesore të temës nga libri.
Përforcimi i njohurive: Pyetje-përgjigje
Mësuesi/ja evidenton gjërat e reja që u mësuan duke shtruar disa pyetje :
- Çfarë është për ju reklama?

- Çfarë ndikimi ka një reklamë te ju?
A nxisin reklamat blerjen?
Ku i ndeshim më shpesh reklamat?
Çfarë rëndësie ka brandimi?
Mësuesi /ja nëpërmjet këtyre pyetjeve nxit nxënësit të shprehin mendimet e tyre personale pa u
ndikuar nga teksti mësimor. E rëndësishme është që nxënësit të përdorin në diskutim dhe
informacionet e reja të nxjerra nga mësimi.
Mësuesi/ja i orienton nxënësit për të punuar në shtëpi për të marr më shumë informacion duke
klikuar në këto adresa “Youtube”.
-Fushata e supermarketit “Edeka” për festat e fundvitit.
https:// www.youtube.com
Fushata e “Mercedes Benz”: “Më të mirën ose asgjë”
https://www.youtube.com
Detyrë shtëpie: Veprimtari libri I nxënësit faqe 90.
Vlerësimi:
Vlerësohen nxënësit që nxisin pyetje për nxënësit e tjerë
Vlerësohen nxënësit që nxjerrin koncepte të reja nga mësimi
Vlerësohen nxënësit që sipas aktivizimit të tyre.
120

mjedisi
Televizori që blenë prindërit e Kaltrës pësoi një
defekt pas disa javësh përdorimi. Ata nuk e
kanë ruajtur kontratën dhe as faturën e blerjes
Tema mësimore 6: Mbrojtja e konsumatorit pas së tij . A përfitojnë ata nga ligji për ta kthyer
blerjes sendin e blerë?

• Njeh cili është procesi i pasblerjes
• Analizon marrëdhëniet që krijohen
• Diskuton për rolin e organizatave, që veprojnë në qytetin ku banon, me qëllim mbrojtjen e
konsumatorit
fushës sipas temës mësimore: • Pasblerja
Nxënësi/-ja: • Ankimi
• Të përshkruajnë nga se karakterizohet periudha • Shoqata për mbrojtjen e konsumatorëve
e pasblerjes
• Të përcaktojnë detyrimet e shitësit pas shitjes së
sendit
•Të rendisin disa nga fazat që kalon procesi i
ankimit.
•Të analizojnë rolin e shoqatave të konsumatorëve
Situata të përditshme - Edukim karriere

Diskutim rreth njohurive paraprake
Parashikimi me terma paraprakë
Rrjeti i diskutimit
Parashikimi: Diskutim rreth njohurive paraprake
Mësuesi/ja vendos një fjalë apo një koncept kryesor që lidhet me materialin që nxit përgjigje nga
nxënësit. P.sh.:çfarëështëreklamapërçfarëshërbenajo? Cilatjanëfunksionet e reklamës?
Çfarërëndesiekabrendimi?
Shënoninëdërrasën e zezëpërgjigjet e nxënësve.
121
Ndërtimi i njohurive: Parashikimi me terma paraprakë
PJESA E PARË
Pse konsumatori Çfarë mendoni ju? Çfarë ndodh në realitet?

është në qendër të
vëmendjes ?
PJESA E DYTË
Cilat janë detyrimet e A zbatohen këto detyrime në Çfarë ndodh në realitet?

shitësit? vendin tonë?
PJESA E TRETË
Cilat janë fazat e Sa respektohen të drejtat e Çfarë ndodh sillni shembuj.

ankimimit të konsumatorit?
konsumatorit?
-Në fazën e diskutimit mësuesi/ja nxit nxënësit për të trajtuar temën duke iu përgjigjur çështjeve në
tabelë. U kërkohet nxënësve të shkruajnë përgjigjet e tyre vetjake para se t’i diskutojë ato në klasë.
Mësuesi/ja krijon një skemë të vendosjes së nxënësve dhe shënon shkurt përgjigjen e secilit mbi të.
Mësuesi/ja nxit shkëmbimet e ideve ndërmjet nxënësve, nxit nxënësit të argumentojnë përgjigjet e
tyre, mundësisht duke i ilustruar edhe me shembuj duke qenë se edhe vetë nxënësit janë
konsumatorë.
Nxënësit duhet të jenë të lirë në dhënien e mendimeve të tyre. Nëpërmjet pyetjeve dhe përgjigjeve
nxjerrin informacionin e ri të temës së re.

Duke reflektuar rreth njohurive të përfituara gjatë kësaj ore mësimore, mësuesi nxit në klasë
një diskutim rreth çështjes:
Çfarë roli luajnë në vendin tonë institucionet e mbrojtjes së konsumatorit, për sa i përket
respektimit të të drejtave të konsumatorit?
Nxënësit diskutojnë dhe argumentojnë mendimet e tyre duke sjellë shembuj edhe nga njohuritë që
kanë fituar në lëndë të ndryshme të shkencave të natyrës.
Detyrë shtëpie: Pika 2, Veprimtaria në librin e nxënësit, faqe 93.
Vlerësimi:
Vlerësohet lloji i argumenteve të sjella nga nxënësit.
Vlerësohen nxënësit sipas aktivizimit të tyre.
Vlerësohen nxënësit sipas punimeve të tyre, detyrës së shtëpisë.
122
Fusha: Shoqëria dhe Lënda: Qytetari X Shkalla: 5 Klasa:

Mjedisi
Diskutojmë situatat 1,2,3, dhe 4
në librin e nxënësit faqe 94 dhe diskutojmë rreth
tyre.
Tema mësimore 7: Veprimtari praktike:
Si vepron ligji te konsumatorët.
- Kuptojnë rëndësinë e kontratës konsumatore për mbrojtjen e palëve që hyjnë në marrëdhënie
kontraktuale.
- Njeh detyrimet e tregtarit ndaj konsumatorit përcakton të drejtat e konsumatorit.
- Përshkruani se si realizohet praktikisht garancia kontraktuale.

fushës sipas temës mësimore: • Konsumator
Nxënësi/-ja: • Faktorë social
•Të përcaktojnë përmbajtjen e termit konsumator. • Faktorë individuale
• Njeh të drejtat e konsumatorëve
• Dallon faktorët socialë dhe ato individuale
• Të analizojnë rolin e shoqatave të
konsumatorëve
Situata të ndryshme - Edukim Karriere
Stuhi mendimesh
Marrëdhënie pyetje-përgjigje
Parashikimi: Parashikimi me terma paraprakë
Mësuesi/ja i orienton të gjithë nxënësit e klasës të lexojnë situatat e vendosura në librin e

nxënësit faqe 94.
Pasi nxënësit lexojnë situatat paraqesin rrjetin e diskutimit dhe disa pyetje për të
përqendruar diskutimin.
Mësuesi/ja u cakton nxënësve të punojnë në grupe.
Ndajmë klasën në dy grupe: A dhe B

Grupit A i caktohet për të shqyrtuar dy situatat e para, grupit B dy situatat e dyta.
Mësuesi/ja u lë kohë në dispozicion nxënësve që të lexojnë situatat dhe t’i përgjigjen pyetjeve
të përcaktuara.
Situatë për diskutim
Grupi A Grupi B
123
Pas përfundimit të leximit mësuesi/ja u kërkon nxënësve gjatë kohës që punojnë të japin argument të
të dyja anëve të një rrjeti diskutimi të shënuar grafikisht në një fletore.
Ndërtimi i njohurive: Stuhi mendimesh
Situata 3 f. 94
Situata 1 f. 94
Si do të kishit vepruar ju në
Gjeni nenin nr. 11 të ligjit për
një situatë të tillë?
mbrojtjen e konsumatorit.
Argumentoni përgjigjen tuaj.
Diskutoni mbi situatën duke u
Sillni shembuj të tjerë nga mbështetur te ky nen.
jeta e përditshme Sjellim shembuj të tjerë dhe i
diskutojmë në klasë.
Situata 2 f. 94 Argumentojmë përgjigjet.
Shqyrtojmë rastin, cila prej
të drejtave i është shkelur
Gertit? Situata 4 f. 94
Argumentojmë situatën, Cilat të drejta i janë shkelur
nxisim bashkëbisedim me djalit të vogël?
anë të pyetjeve. Si duhet të kishin vepruar
Sjellim shembuj të tjerë. punonjësit e shërbimit?
Si do ta këshillonit ju djalin?
Nxjerrim përfundime.
Diskutohet puna e secilit grup.

Argumentojmë situatat duke dhënë përgjigje, duke sjellë edhe shembuj nga jeta e përditshme.
Krahasohen përgjigjet.
Përforcim i njohurive: Marrëdhënie pyetje-përgjigje
Mësuesi/ ja shtron pyetje për diskutim të cilat kanë të bëjnë me situatat të vendosura dhe në libër.
Mësuesi / ja nxit nxënësit të japin përgjigjet e tyre duke sjell shembuj dhe duke i argumentuar dhe
diskutuar me njëri-tjetrin.
Mësuesi/ ja nxit diskutim të mëtejshëm duke pyetur nxënësit.
A keni pasur ju ose të afërmit tuaj situatë të tilla ku ju janë shkelur të drejtat e konsumatorit?
Si keni vepruar?
A e njihni ligjin për mbrojtjen e konsumatorit, sa i shërben ai shoqërisë?
VLERËSIMI
Vlerësohen nxënësit sipas aktivizimit të tyre.
Vlerësohen nxënësit sipas punimeve të tyre.
Vlerësohet puna në grup.
124

Mjedisi
Tematika 8: Puna dhe e drejta e punës Situata e të nxënit:
Danieli dhe Erblini diskutojnë të shqetësuar për
të ardhmen e tyre në prag të provimeve të vitit
të fundit. Danieli nuk dëshiron të bëj punë fizike
Tema mësimore 1: Puna dhe llojet e saj Shembulli në libër e nxënësit faqe 96
- përkufizon termin “pune” dhe “i punësuar”
- liston lloje të ndryshme pune;
- dallon faktorët që mundësojnë një proces prodhues.
fushës sipas temës mësimore: • punë
Nxënësi/-ja: •I punësuar
• njeh legjislacionin e punës; • i papunë
• rendit disa hapa të domosdoshëm për të kërkuar • lloje punësh
një punë.
- Edukim Karriere
- Ekonomia
- Kodi i punës

Organizimi grafik i analogjisë
Rrjeti i diskutimit
Parashikimi: Parashikimi me terma paraprakë
Mësuesi/ja vendos një fjalë apo një koncept kryesor që lidhet me materialin që nxit përgjigje nga
nxënësit tuaj
P.sh.:
Çfarë është puna?
Si mendoni, pse është e rëndësishme puna?
Çfarë kuptoni me vetëpunësim?
Mësuesi/ja shënon në dërrasën e zezë përgjigjet e nxënësve
Çfarë është
puna?
Ndërtimi i njohurive: Organizimi grafik i analogjisë
Mësuesi/ja përcakton se çfarë dinë nxënësit për të krijuar një lidhje analogjie me konceptit “punë”.
Zgjedhja e një koncepti të njohur mund të shërbeje si urë për konceptin e ri. Për shembull , nxënësit
që po mësojnë konceptin e punës mund ta lidhin me situatë që e njohin. Shembujt qe i ndihmon
nxënësit janë edhe ato të paraqitur në librin e nxënësit, faqe 96.
125
Mësuesi/ja zhvillon një diskutim të shpejtë me nxënësit rreth karakteristikave të punës.

Nxënësit sjellin mendimet e tyre çfarë dinë për punën si koncept
Cilat janë llojet e punës?
Diskutohet me nxënësit duke sjell shembuj dhe duke nxjerrë në pah çfarë dinë nxënësit për punën.
Koncepti i ri Koncepti i njohur
Vetëpunësimi, punë t e
Puna,llojet e saj
paligjshme
Person i vetëpunësuar është ai, i cili Puna është një lloj veprimtarie ose
e ushtron vetë aktivitetin e tij dhe ka detyre që kryen çdo ditë një njeri
të ardhura të rregullta nga veprimtaria
Të papunë janë njerëz që për arsye Përmbushje e detyrave, një
të ndryshme nuk ushtrojnë punë veprimtari që kryhet në këmbim të
një page.
Llojet e punës: Fizike ,që
Papunësi do të thotë mungesë e kërkojnë përdorimin e forcës
punës
Punë mendore përfshijnë
përdorimin e intelektit
Faktorë që çojnë në shtim të
papunësisë janë krizat e ndryshme Punë e pavarur, personi e ushtron
ekonomike vetë punën dhe quhet i
Punë e paligjshme quhet çdo lloj vetëpunësuar
aktiviteti ekonomik që përfshin të
ardhura, te cila nuk raportohen ashtu E varur, kur dikur punon për
siç e kërkon ligji. dikë tjetër
Mësuesi/ja shënon në tabelë këto koncepte, duke nxjerrë në pah atë çfarë dinë dhe çfarë mësuan
nxënësit.
Mësuesi/ ja nxit nxënësit në diskutim për llojet e punës duke sjellë shembuj të ndryshëm në
klasë. Përforcimi i njohurive: Rrjeti i diskutimit
Duke reflektuar rreth njohurive të përfituara gjatë kësaj ore mësimore, mësuesi nxit në klasë
një diskutim rreth çështjes:
A është e dëmshme për shoqërinë dhe individin puna e paligjshme?

Përmendni disa lloje punësh të cilat kanë filluar të zëvendësohen nga kompjuterat?
Diskutoni se si e kanë ndryshuar natyrën e punës këto zhvillime teknologjike.
Detyrë shtëpie: Veprimtari te libri i nxënësit faqe 98
Vlerësimi
Vlerësohen nxënësit sipas përgjigjeve të tyre

Vlerësohen nxënësit për detyrën e shtëpisë
Vlerësohen nxënësit sipas arritjeve
126

Mjedisi
Suela punon ne një agjenci udhëtimesh Ajo ka
disa javë që punon edhe në ditët e pushimit. Në
fund të muajit ajo kërkoi nga punëdhënësi i saj
Tema mësimore 2: Kodi i Punës një pagesë jo më pak se 25 % për punën e
kryer.
- njeh legjislacionin e punës, Kodin e Punës;
- shpjegon kuadrin ligjor që rregullon marrëdhëniet punëdhënës-punëmarrës;
- rendit hapat e domosdoshëm për të kërkuar punë.
fushës sipas temës mësimore: • Kodi i Punës
Nxënësi/-ja: •punëdhënës
• përkufizon konceptin “Kod Pune”; • punëmarrës
• përcakton të drejtat e reja të futura në kodin e • pagë
Punës;
• te analizojnë marrëdhëniet që rregullon Kodi i
Punës, të drejtat dhe detyrimet

Kodi i punës - Edukim Karriere
- Ekonomia
- Kodi i Punës
Ditari trepjesësh
Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve të arritura
Mësuesi/ja vendos një fjalë apo një koncept kryesorë që lidhet me materialin që nxit përgjigje
nga nxënësit tuaj
P.sh.:
Çfarë është puna?
Cilat janë llojet e punës?
127
Mësuesi / ja aktivizon një nxënës në tabelë për të shënuar llojet e punës.
FIZIKE MENDORE
Llojet e punës
1---------------------
1-----------------------
2-----------------------
2-----------------------
3-----------------------
- 3------------------------
E PAVARUR E VARUR
1--------------------------- 1--------------------------
2------------------------------ 2--------------------------
3-------------------------------- 3---------------------------
Format e punë
s
Mësuesi/ ja aktivizon nxënësit te punojnë në fletore më pas në tabelën e zezë.

Diskutohet dhe argumentohen përgjigjet.
Për realizimin e kësaj faze mësuesi ndërton ditarin tre pjesësh
Nxënësve u kërkohet që të lexojnë temën mësimore.

Çfarë është Kodi i Punës?
Ata udhëzohen të nënvizojnë pjesë që u bëjnë përshtypje dhe që për to janë informacion i ri,
pjesët që i bëjnë përshtypje për të cilat duan të thonë diçka apo që kanë pyetje.
128
Nxënësve u lihet kohë që të gjitha shënimet e tyre t’i hedhin në një fletë formati. A 4
Në kolonën e parë shënohen pjesët që nxënësit kanë shkëputur nga teksti.

Në kolonën e dytë shënohen komentet apo shënimet që nxënësit kanë
Kolona e tretë i lihet mësuesit për të bërë komentet.
Citimi nga libri Komenti i nxënësit Komenti i mësuesit
1. Çfarë është Kodi i punës? 1)......................................... 1)...............................................

.................................. ............................................ ..................................................
.................................. ............................................ ..................................................
2. Cilat janë elementët e ............................................ ..................................................
pagës? ...........................2).............. ..............................2).................
................................................ ............................................ ..................................................
................................................ ............................................ ..................................................
................................... ............................................ ..................................................
3. Çfarë të drejtash dhe ............................................ ..................................................
detyrimesh për punëdhënësin ...........3).............................. ..........3).............................
dhe punëmarrësin ...................................... ..................................................
parashikohen në kodin e ............................................ ..................................................
punës? ..................................................
............................................
................................................ ............................................ ...................................
................................ ................
Mësuesi /ja nxit diskutime nëpërmjet pyetjeve:
Çfarë është për ju Kodi i Punës?

Cilat marrëdhënie rregullon kodi i punës?
Cilat janë të drejtat e punëdhënësit dhe punëmarrësit?
Përforcimi i njohurive: Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve të arritura
Mësuesi/ ja i orienton nxënësit të reflektojnë në mënyrë kritike:
A mendoni se Kodi i Punës njihet nga të gjithë punëmarrësit?
Mësuesi/ ja nxit diskutimin midis punës në sektorin privat dhe punës në administratën shtetërore
Lexohet veprimtarinë në librin e nxënësit faqe 101 dhe argumentohen përgjigjet.
VLERËSIMI
Vlerësojmë nxënësit sipas aktivizimit të tyre.
Vlerësojmë punimet e nxënësve.
Vlerësojmë arritjet e tyre.
129

Mjedisi
Tematika 8: Puna dhe e drejta e punës Situata e të nxënit : Eltoni ka
aplikuar dhe fituar vendin e punës në një firmë
farmaceutike . Administratori i firmës thirri
juristin e zyrës për të hartuar kontratën e punës
Tema mësimore 3: Kuptimi i kontratës së punës së tij.
dhe zgjidhja e saj

• liston disa nga elementet bazë të kontratës;
• shpjegon rëndësinë e kontratës së punës;
• njeh të drejtat dhe detyrimet e kontratës së punës ;
• rëndit hapat e domosdoshëm për mbrojtjen e interesave të tij në punë;
• analizon zgjidhjen e kontratës së punës për shkaqe të justifikuara dhe të pajustifikuara.
•
fushës sipas temës mësimore: • kontrata e punës
Nxënësi/-ja: • të drejtat e kontratës së punës
• të përkufizojë konceptin “Kodi i Punës”; • detyrimet e kontratës së punës
• të përcaktojë të drejtat e reja të futura në Kodin e • zgjidhje kontrate
Punës;
• te analizojnë marrëdhëniet që rregullon Kodi i
Punës, të drejtat dhe detyrimet

Kodi i punes - Edukim Karriere -
Ekonomia
- Kodi i punës

Brainstorming
Marrëdhënie pyetje përgjigje MPP
Rrjeti i diskutimit

Mësuesi/ja shënon në tabele termin “punë” dhe “Kodi i Punës”

Mësuesi/ ja u lë nxënësve pesë minuta kohë për të shkruar në një fletë formati gjërat që dinë për
punën dhe Kodin e Punës.
Mësuesi/ja pas punës së nxënësve shënon në tabelë punimet që nxënësit kanë shënuar në fletët e
tyre .
Çfarë është Kodi i Punës?
Cilat janë disa nga të drejtat e reja të futura në Kodin e Punës?
Cilat marrëdhënie rregullon Kodi i Punës?
130
KODI i PUNËS
Ndërtimi i njohurive të reja: MPP
Nxënësit mundohen që, me njohuritë që ata kanë, të formojnë një hartë, e cila tregon lidhjen ndërmjet
temave
Mësuesi/ ja lexon shembullin e paraqitur në libër.
Pyet nxënësit se çfarë kuptuan me këtë situatë
Çfarë dinë ata për kontratën e punës?
A i njohin elementët e kontratës së punës?
Cilat janë tipat e kontratës së punës?
Nxënësit japin përgjigjet e tyre me ato njohuri që ata kanë.

Mësuesi/ja plotëson njohuritë e tyre duke shënuar ne tabelë njohuritë e reja.
Çfarë
Cilët janë
është?
elementet?
Kontrata e punës
......................................
...................................... -----------------------------------
...................................... -----------------------------------
...................................... -----------------------------------
...................................... -----------------------------------
...................................... -----------------------------------
-----------------------------------
Tipa e kontratave
-----------------------------------
131
Duke u bazuar në ato çfarë diskutuam më lart, mësuesi/ja i orienton nxënësit të lexojnë në libër
shkaqet e justifikuara dhe të pajustifikuara të zgjidhjes së kontratës.
Pasi kemi lexuar këto pjesë diskutojmë në klasë atë çfarë mësuam.
Lexojmë detyrën e shtëpisë ne librin e nxënësit faqe 101.
Mësuesi/ja nxit nxënësit te reflektojnë në mënyrë kritike duke i drejtuar pyetje të marra nga libri i
nxënësit faqe 104 .
Kur një punëtor nuk ka kontratë punë ……. ?

Mendoni se punëdhënësit………….?
Diskutoni për një situatë ku një punëmarrës do të largohet…..?
Detyrë në shtëpi : Veprimtari në librin e nxënësit faqe 104
VLERËSIMI
Vlerësojmë detyrat e shtëpisë.
132
Fusha: Shoqëria Lënda: Qytetari X Shkalla: 5 Klasa: X

dhe Mjedisi
Tematika 8: Puna dhe e drejta e punës Situata e të nxënit :
Vëllai i vogël nuk po e linte Jonin të
mbaronte projektin që kishte . I merrte
Tema mësimore 4: Kushtet e punës lapsat , mjetet e punës madje i grisi në
..... Në librin e nxënësit, faqe 105
- përshkruajnë kushtet e sigurisë së jetës dhe shëndetit në punë;
- shpjegon detyrimit e punëdhënësit për të krijuar kushte pune për punëmarrësit;
- listojnë disa kushte fizike pune dhe si ndikojnë në punë.
Rezultatet e të nxënit sipas Fjalë kyç:
kompetencave të fushës sipas temës • kushte pune
mësimore: • siguria e jetës dhe e shëndetit në
Nxënësi/-ja: punë
-të përshkruajnë kushtet e sigurisë së
jetës dhe shëndetit ne pune;
- të përcaktojnë detyrimit e punëdhënësit
për të krijuar kushte pune për
punëmarrësit;
-të analizojnë disa kushte fizike pune dhe
si ndikojnë në punë;

Teksti mësimor temat ndërkurrikulare:
Kodi i Punës - Edukim Karriere
- Ekonomia
- Kodi I punës
Brainstorming
Marrëdhënie pyetje përgjigje MPP
Stuhi mendimesh
Mësuesi/ja shënon në tabelë termin “kontratë pune”
Mësuesi/ja përpara se të shpjegojë temën e re, u parashtron nxënësve disa pyetje

Çfarë është kontrata e punës?
Rendisni në tabelë elementet e kontratës.
U kërkon nxënësve te argumentojnë tipat e kontratës duke sjellë në diskutim

disa shembuj.
133
Mësuesi/ja pas punës së nxënësve shënon në tabelë punimet që nxënësit kanë

shënuar në fletët e tyre.
Përgjigjet shënohen në tabelë.
Elementet e kontratës
Tipat e
kontratës
Pas plotësimit të tabelës, mësuesi/ja u kërkon nxënësve të sqarojnë atë çfarë kanë
plotësuar duke sjellë edhe shembuj.
Mësuesi / ja u kërkon nxënësve të lexojnë detyrën e shtëpisë, në libër e nxënësit
faqe 104
Ndërtimi i njohurive: Marrëdhënie pyetje përgjigje - MPP
Mësuesi /ja u rekomandon nxënësve të lexojnë situatën e paraqitur në librin e

nxënësit faqe 105
Pasi lexojnë situatën mësuesi/ja i nxit nxënësit për diskutim duke u drejtuar pyetje.
Çfarë kuptoni ju me kushte të punës?

Cilat janë disa nga kushtet më të rëndësishme që duhen zbatuar?
Cilat janë elementet e pagës?
134
Mësuesi/ ja shënon në tabelë një diagram dhe fton nxënësit ta plotësojnë së bashku
1) Zhurmat
Fizike
2) Ndriçimi
3) Temperaturat
4) ngjyrat
Kushtet e
kontratë
1. Orari i punës
Kohore 2. Pushimet
3. orët e punës
Argumentohen përgjigjet e nxënësve në tabelë duke sjellë edhe shembuj se

si ndikojnë këto kushte.
Mësuesi/ja pyet nxënësit se çfarë dinë për marrëdhëniet punëdhënës-punëmarrës.
Gjatë diskutimit nxirret në pah dhe të drejtat dhe detyrimet e punëmarrësit.
TË DREJTA
DETYRIME
............................................. ............................................
............................................. ............................................
............................................. ............................................
............................................. ............................................
...................... ...................................
Mësuesi/ja u shtron pyetje nxënësve:

Çfarë është ILO?
Përgjigjen e kanë në librin e nxënësit në faqe 106.
135
Përforcimi i njohurive: Stuhi mendimesh
Mësuesi/ ja u parashtron nxënësve mendime për të reflektuar në mënyrë kritike:

Libri i nxënësit faqe 106
Mendoni mbi…..
Cilat janë shkaqet më të shpeshta………
Detyrë shtëpie: Veprimtari e përcaktuar në librin e nxënësit faqe 106
Jepni gjykimin tuaj…………………………?

Pyetini prindërit tuaj……………………….?
Cilat prej tyre nuk…………………………..?
VLERËSIMI
Vlerësojmë punimin e detyrës së shtëpisë.
136

Mjedisi
Tematika 8: Puna dhe e drejta e punës Situata e të nxënit : Ermela
dëgjon shpesh prindërit që flasin për dy lloje
pagash neto dhe bruto. Ajo nuk e ka kuptuar
asnjëherë se çfarë do të thotë pagë bruto dhe
Tema mësimore 5: Sigurimi shoqëror dhe realiteti pagë neto. Mirëpo . ....
shqiptar në librin e nxënësit , faqe 107
njoh dhe shpjegon sigurimet shoqërore si një e drejtë e punëmarrësit
Shpjegon sigurimet shoqërore në realitetin shqiptar
fushës sipas temës mësimore: • sigurime shoqërore
Nxënësi/-ja: kontribute
• të përshkruajnë çfarë është sigurimi • përfitime
shoqëror; • pagë bruto
• të përcaktojnë çfarë janë kontributet dhe • pagë neto
përfitimet e sigurimeve;
• të argumentojnë kush përfiton nga pagime
i sigurimeve shoqërore.
Kodi i Punës - Edukim Karriere
- Kodi i Punës

Brainstorming
Lexim i drejtuar
Rrjeti i diskutimit
Mësuesi/ja shënon në tabelë termin Punë dhe Kodi i Punës

Mësuesi/ja përpara se të shpjegojë temën e ri i parashtron nxënësve disa pyetje:
Çfarë përmban kontrata e punës?

Cilat janë të drejtat në punë?
Cilat janë detyrimet në punë?
Cilat janë shkaqe të arsyeshme për zgjidhjen e kontratës së punës?
Nxënësit u përgjigjen pyetjeve duke sjellë edhe shembuj.

Mësuesi/ja u kërkon nxënësve të lexojnë detyrën e shtëpisë.
137
Kushtet
Kushtet
fizike kohore
DETYRIMET E PUNËMARRËSIT
1 ..................................................................
Lexojmë detyrën. 2 ..................................................................

Te libri i nxënësit faqe 106 3 ..................................................................
4 ..................................................................
Argumentojmë përgjigjet
Ndërtimi i njohurive: Lexim i drejtuar
-Mësuesi/ja e fillon mësimin me një diskutim që ka lidhje me mësimin e ri duke i drejtuar nxënësve
pyetje:
Çfarë kuptoni ju me sigurime shoqërore?

Çfarë keni dëgjuar për kontribut dhe përfitimet e sigurimeve shoqërore ?
Si mendoni a janë të domosdoshme sigurimet shoqërore?
Çdo nxënës jep parashikimet e veta
Çfarë janë sigurimet Çfarë shembujsh Si funksionojnë, çfarë

shoqërore ? konkret mund të ndodh në Shqipëri pas
sjellim? viteve 90?
1................................................. 1.....................................................
Skema e detyrimeve
................................................... ....................................................... .................................................
................................................... ....................................................... .................................................
................................................... .......................................2.............. .................................................
............................... ....................................................... .................................................
.......................................................
.................................................
...........................3.......................... ...............................
.......................................................
.......................................................
...............
138
2. Mësimi fillon me një diskutim që ka lidhje me titullin e pjesës , duke u mbështetur edhe në pyetje
Leximi i mësimit do të bëhet me ndalesa.
Pse mendoni kështu?
Çdo nxënës bën parashikimet e veta.
Bëhet diskutimi i tyre. Në këtë moment mësuesi duhet të pranoje çdo parashikim të nxënësit Rëndësi
të madhe ka dhe sqarimi që do të bëj mësuesi për pjesën që po lexojmë, sepse leximi do të bëhet me
pjesë.
Është e rëndësishme që të dalin pikat apo provat që tregojnë nëse parashikimet e tyre janë të sakta
ose jo.
Gjatë leximit të pjesës nuk duhet të ketë ndalesa të tepërta të cilat cenojnë kuptimin e përmbajtjes
Nxënësit gjatë kësaj faze kryejnë disa procese, vetë nxënësit nxjerrin konceptet kryesore të mësimit
Mësuesi/ja nxit nxënësit të reflektojnë në mënyrë kritike duke i drejtuar pyetje të marre nga libri i
nxënësit faqe 104 .
Çfarë janë sigurimet shoqërore?

Çfarë janë kontributet dhe përfitimet e sigurimeve shoqërore?
Kush përfitonte nga pagimi i sigurimeve shoqërore?
Reflektoni në mënyrë kritike:
Mendoni mbi situatë konkrete të ………………………
Diskutoni për rastin kur një punëmarrës sëmuret, por…………..
Te libri i nxënësit faqe 108
Detyrë shtëpie
Veprimtari te libri i nxënësit faqe 108
Njoftojmë nxënësit se orën e ardhshme do të zhvillohet veprimtari praktike, ndaj duhen të përgatiten
për temën e veprimtarisë: Puna e fëmijëve në familje dhe shoqëri. Njoftohen nxënësit të gjejnë
informacione dhe mundësisht të kenë me vete kodin e punës.
VLERËSIMI
Vlerësojmë detyrat e shtëpisë.
s
139

Mjedisi
Besi është vetëm 12 vjeç dhe gjatë verës
punon si ndihmës kamerier në një lokal afër
shtëpisë së tij . Ai pastron tavolinat shërben
Tema mësimore 6: Veprimtari praktike. Puna e
kafe dhe punon rreth 8 orë.
fëmijëve në familje dhe shoqëri
- njeh legjislacionin e punës, Kodin e Punës;
- shpjegon kuadrin ligjor që rregullon marrëdhëniet punëdhënës-punëmarrës;
- bën krahasime të botës së punës në vite dhe vende të ndryshme.

fushës sipas temës mësimore: Kod pune
Nxënësi/-ja: Neni 98
• Mban qëndrim aktiv në njohjen e të Punë e fëmijëve
drejtave të punës dhe të detyrimeve të Tiparet e punës
punëdhënësit
• Shpreh qëndrimin e tij në rastet identifikon
shkelje të të drejtave vetjake dhe të të
tjerëve
• Përshkruan tiparet e botës së punës në
Europë.

Kodi i punës - Edukim për karrierën
- Kodi i Punës

Marrëdhënie pyetje-përgjigje
Punë në grup
Rrjeti i diskutimit
Parashikimi: Marrëdhënie pyetje-përgjigje
Mësuesi/ja shtron disa pyetje për diskutim lidhur me atë çfarë nxënësit dinë.
Çfarë të drejtash dhe detyrimesh të punëdhënësit njohim?
Çfarë qëndrimi duhet të mbajmë ne si qytetarë në rast se identifikojmë shkelje të drejtave

vetjake dhe të të tjerëve?
Çfarë parashikon Neni 98?

Çfarë dimë ne për botën e punës para viteve 1990 po pas viteve 1990?
Cilat janë dallimet e botës së punës në Shqipëri në krahasim me atë në Europë?
Ndërtimi i njohurive: Punë në grup
Mësuesi/ja i udhëzon nxënësit të lexojnë paragrafin e parë që është paraqitur te libri i nxënësit f. 109.
Kjo gjë i shërben nxënësve për të marrë një informacion më të ri.
Lexojmë Neni 98 – Mosha minimale e punës së fëmijës
140
Diskutojmë në klasë për këtë nen. Ndërkohë, mësuesi/ja u lexon nxënësve disa pjesë nga Kodi i
Punës.
Argumentojmë një pjesë të Kodit të Punës.
Mësuesi/ ja i ndan klasën në dy grupe A, B.
Grupi A plotëson në fletore tabelën e paraqitur në librin e nxënësit faqe 109.
BOTA E PUNËS
PARA VITEVE 1990 PAS VITEVE 1990
Puna në kooperativë .... -Tregtia e lirë

......................................
........................................
......................................
........................................
......................................
........................................
......................................
........................................
.................................
.....................................
Mësuesi/ ja nxit diskutimin në klasë me pyetje:
Në cilën periudhë do të parapëlqenit ju të punësoheshit?

Duke iu referuar shkencës dhe zhvillimeve teknologjike, si mendoni ju se do të jetë bota e
punës e pasviteve 2016?
Nxënësit argumentojnë përgjigjet e tyre duke sjellë edhe shembuj.
Grupi B plotëson në fletore tabelën e paraqitur në librin e nxënësit faqe 110
BOTA E PUNËS
NË SHQIPËRI
NË EUROPË
........................................
......................................
........................................
......................................
........................................
......................................
........................................
......................................
.....................................
.................................
141
Mësuesi/ ja nxit diskutimin në klasë me pyetje:

Si mendoni, pse shumë shqiptarë zgjedhin të emigrojnë për arsye punësimi?
Ju si do të veproni në të ardhmen?
Argumentoni mendimet tuaja.
Veprimtari grupi i ekspertëve:

Organizohet klasa në tri grupe:
Grupi 1 i ekspertëve -Të listojnë në tabelë ndarjen e profesioneve sipas seksit
Grupi 2 i ekspertëve - Të listojnë në tabelë ndarjen e profesioneve sipas arsimit
Grupi 3 i ekspertëve - Të listojnë në tabelë ndarjen e profesioneve sipas moshës
Diskutimi i punës së bërë në klasë.

Si mendoni, cila prej gjinive është më shumë e favorizuar në tregun e sotëm shqiptarë të
punës?
Pse? Argumentoni?
Duke iu referuar ndarjes së profesioneve sipas arsimit, çfarë profesioni do të preferonit ju të
kishit në të ardhmen?
Do të parapëlqenit ta ushtronit këtë profesion brenda apo jashtë vendit?
Mësuesi/ja vendos nxënësit të punojnë një ese të shkurtër, ku të vihen në dukje paragjykimet që
ekzistojnë në tregun e sotëm shqiptar të punës, krahasuar me atë europian?
VLERËSIMI
Vlerësojmë punimin e esesë.
142

Mjedisi
Tematika 9: Siguria në rrugë Situata e të nxënit:
Albi po kalonte rrugën në vijat e bardha
ndërkohë një makinë po ecte me shume
shpejtësi por sa u afrua te vijat e bardha makina
Tema mësimore 1: Kodi rrugor dhe rëndësia e tij uli shpejtësinë dhe ndaloi. Albi, edhe pse pak i
frikësuar, kaloi rrugën.
• përshkruan qëllimin e Kodit rrugor dhe qëllimet e tij;
• tregon rëndësinë që ka respektimi i Kodit rrugor për mirëqenien e shoqërisë;
• vlerëson pasojat e mosrespektimit të Kodit rrugor.

fushës sipas temës mësimore: - Kodi rrugor
Nxënësi/-ja: - Karrexhatë
• përcakton çfarë është Kodi rrugor; - Autostradë
• përshkruan qëllimet e Kodit rrugor; - Bankinë
• rendit disa nga parimet e Kodit rrugor;
• argumenton elementet e rrugëve.
Kodi rrugor - Aftësimi për jetën
Marrëdhënia pyetje-përgjigje
Harta e koncepteve
reflektim në mënyrë kritike
Parashikimi: Marrëdhënia pyetje-përgjigje
Mësuesi/ ja shtron disa pyetje për diskutim lidhur me atë çfarë nxënësit dinë për ti paraprirë temës së
re.
Çfarë kuptoni me Kod Rrugor?
Kush janë përdorues të rrugës?
Cilat janë elementët përbërës të rrugës?
Si klasifikohen rrugët sipas Kodit Rrugor?
Ndërtimi i njohurive. Harta e konceptit

Mësuesi/ja paraqet një hartë të konceptit në tabelë.
Mësuesi/ja bën pyetje që mund të marri si përgjigje një përkufizim të plotë.
Çfarë rëndësie ka për ju zbatimi i Kodit rrugor nga të gjithë?
Cili është qëllimi i Kodit rrugor?
Sa zbatohet Kodi rrugor në vendin tonë?
Çfarë quajmë rrugë?
143
Mësuesi/ja paraqet një term ose koncept të ri, Kodi rrugor, nga materiali që do të mësojnë nxënësit.
Ajo i udhëzon nxënësit të përdorin informacione nga pjesa e leximit , njohuritë e tyre fillestare për të
plotësuar hartën. U kërkon nxënësve që të sjellin shembuj nga jeta e përditshme
Mësuesi/ ja paraqet hartën e konceptit duke shënuar në të gjërat e reja që do të mësojnë nxënësit
KODI RRUGOR
ÇFARË ËSHTË?
Është përmbledhje e sistemuar rregullash

e udhëzimesh që duhen zbatuar nga të
gjithë përdoruesit e rrugës
PARIMET KU MBËSHTETEN
RREGULLAT DHE NORMAT E
ELEMENTË T E RRUGËS
KODIT RRUGOR
(libri nxënësit faqe 113)
( Libri nxënësit faqe 112)
1. Karrexhada
...... .... . ... ...... .... ...
1............................................... ..............................................
............................................. 2. Korsia....................................
2............................................... .................................................
............................................. 3. Trafikndarësi .......................
3............................................... ..............................................
............................................. 4. Trotuari................................
4............................................... .............................................
............................................. 5. Bankina.................................
5............................................... ..............................................
.............................................
144
rrugë urbane dytësore

Autostradë Rrugët klasifikohen
në:
rrugë interurbane kryesore
rrugë interurbane dytësore
rrugë lokale
rruge urbane kryesore
FUNKSIONET E NJOHJES
SË KODIT RRUGOR
Kodi Rrugor ndikon në:

Zhvillimin e qëndrueshëm të sektorit të transportit
Përdorimin efikas të burimeve
Sigurimin e fondeve
Të mjaftueshme për programet e sigurisë rrugore.
Përforcimi i njohurive: Reflektim në mënyrë kritike

Mësuesi/ ja i orienton nxënësit të reflektojnë në mënyrë kritike:
Lexoni me vëmendje disa nene të Kodit rrugor të republikës së Shqipërisë:

A ka ndonjë nen që ju shihni të nevojshëm të ndryshohet?
Cila mendoni se është mosha e përshtatshme për t’u pajisur me patentë të qarkullimit rrugor? Pse?
Diskutojmë në klasë.
Detyrë shtëpie: Veprimtari (libri i nxënësit faqe 114)
VLERËSIMI
Vlerësojmë arritjet e nxënësve.
Vlerësojmë njohuritë e reja të shprehura nga nxënësit.
145

Mjedisi
Beni po udhëtonte me makinë në orët e vona.
Errësira nuk e linte të dallonte qartë rrugën
sinjalet mungonin . Ne një moment doli në një
Tema mësimore 2: Llojet e sinjaleve rrugore rrugë të ndriçuar dhe të pajisur me sinjale
rrugore te cilat ia benë shumë më të lehtë
udhëtimin...
shpreh mendimin e tij për rëndësinë e ekzistencës së llojeve të ndryshme të sinjaleve
liston disa nga sinjalizimet rrugore
përshkruan llojet e sinjaleve rrugore
rëndit hapat e domosdoshëm për të kërkuar punë
fushës sipas temës mësimore: Nxënësi/-ja: - Sinjale
• të përcaktojnë kuptimin dhe llojet e - Sinjale rrugore
sinjaleve rrugore - Sinjale të ndritshme
• të përcaktojnë si klasifikohen sinjalet - Sinjale horizontale
rrugore - Sinjale vertikale
• të argumentojnë sinjalet: vertikale, - semafor
horizontale. të ndritshme
• të rëndisin disa nga kategoritë kryesore të
sinjaleve të ndritshme
Kodi rrugor Aftësimi për jetën
Manuali I drejtuesit të mjetit
a. Brainstorming
b. Harta e koncepteve
c. Marrëdhënie pyetje përgjigje

a Brainstorming
Lidhja e temës me njohuritë e mëparshme ( Brainstorming)

Cfarë kuptoni me Kod rrugor?
Cilët janë përdoruesit e rrugës?
Cilat janë disa nga parimet ku mbështeten rregullat dhe normat e Kodit rrugor?
Cilët janë elementët e rrugës? Si klasifikohen rrugët?
Lexojmë detyrën e shtëpisë”: Libri nxënësit : Veprimtari faqe 116
146
PARIMET KU MBË SHTETEN

RREGULLAT DHE NORMAT E ELEMENTË T E
KODIT RRUGOR JANË : RRUGË S JANË
...............................................
...............................................
...............................................
...............................................
...............................................
...............................................
...............................................
...............................................
...............................................
.....................................
Mësuesja nxit në klasë diskutimet
Argumenton përgjigjet e nxënësvë.
Rrugë t klasifikohen në
B. HARTA E KONCEPTIT
Ndërtimi i njohurive të reja Harta e konceptit

Mësuesi/ja paraqe nje harte te konceptit ne tabele .
Mësuesi/ja ben pyetje qe mund te marri si pergjigje nje perkufixzim te plote. -
Cfarë kuptoni me termin sinjal?
-Cilat llojet e sinjaleve rrugore?
- Në sa lloje ndahen sinjalet rrugore
Argumentojmë përgjigjet duke ndertuar hartën e konceptit
147
Cfarë janë sinjalet rrugore?
Sinjali ë shtë shenjë e caktuar që jepet me

tinguj , me drita etj... pë r të njoftuar nga larg
dicka . Sinjalet shë rbejnë pë r të dhë në një
urdhë r apo edhe pë r tu marr vesh me nj-tj
Cilat janë llojet e sinjaleve rrugore? Cilat janë kategoritë që ndahen vertikale?
1) ..vertikale
2) ..horizontale a)..rrezikut
3) ..të ndritshme b) ..urdhëruese
4) ..të policëve të trafikut c)..plotësuese
d)..treguese
Në sinjalet horizontale bëjne pjesë:Ne sinjalet të ndritshme bëjnë pjesë:
HORIZONTALE NDRITSHME
POLICAË T
-Vija gjatësore -dritat e semaforit
-Tërthore -injalet e ndritshme rreziku

Policë t i japin sinjalizimet
-Vija të ojerrëta të lakuara -fenerë semafori
në pë rmjet ngritjes së
-Vendkalim këmbësorësh krahut, tabelë s , -sinjale të ndritshme
treguese pozicionit të trupit, fë
rshë llimë s, ose me mjet
ndricues.
-Shigjeta drejtuese -fenerë semafori
këmbësorësh
-Shkrime dhe simbole -fenerë semafori normal
-Vija kufizuese..... etj fenerë semafori për

bicikleta,.etj
148
c. Marrëdhënie pyetje përgjigje
Mësuesi / ja evidenton gjërat e reja që u mësuam duke shtruar disa pyetje :
Cfarë ishin sinjalet, pëe cfarë shërbejnë ato?

Cilat janë llojet e sinjaleve rrugore?
Reflektojmë në mënërë kritike
Shihni makinat e parkuara…………..( libri nxënësit faqe 117)
Detyrë shtëpie: Veprimtari …………..( libri nxënësit faqe 117)
Mësuesi /ja nëpërmjet këtyre pyetje nxit nxënësit të shprehin mendimet e tyre personale pa u
ndikuar nga teksti mësimor. E rëndësishme është që nxënësit të përdorin në diskutim dhe
informacionet e reja te nxjerra nga mësimi .
VLERËSIMI
Vlerësojmë nxenesit sipas aktivizimit të tyre
Vlerësojmë arritjet e nxënësve
Vlerësojmë punën e nxënësve në klasë
149

Bela po kalonte rrugën e makinave por
jo në vijat e bardha, ndërkohë që po
përdorte celularin. Një makinë iu afrua
Tema mësimore 3: Qarkullimi i këmbësorëve
e për pak sa nuk e përplasi. Të gjithë
njerëzit që e panë skenën filluan të
kritikonin Belën.
• shpjegon mënyrën se si duhet të sillet një këmbësor në rrugë;
• veçon sjelljet e përgjegjshme të këmbësorëve nga ato të pa ndërgjegjshme;
• arsyeton për zgjedhjen që duhet bërë gjatë kalimit të kryqëzimit.
Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës Fjalë kyç:
mësimore: • këmbësorë
Nxënësi/-ja: • kapërcimi i karrexhatës
• përkufizon termin “këmbësorë ”; • kalimi i kryqëzimeve
•përcakton masat që duhet të marrë shteti për të rregulluar
veprimtarinë në fushën e qarkullimit rrugorë;
• argumenton disa sjellje të rregullta të këmbësorëve në rrugë;
• argumenton pse ndodhin aksidentet më të mëdha në rrugë.
Teksti mësimor temat ndërkurrikulare:
Kodi rrugor - Aftësimi për jetën

Di
Dua të di
Mësova më shumë
Parashikimi: Di
Mësuesi/ja u shtron pyetje nxënësve që kanë lidhje me mësimin e ri: Qarkullimi i këmbësorëve.
U kërkon nxënësve të thonë atë çfarë dinë ose mendojnë se dinë për temën.
I shënojmë ato çfarë dinë nxënësit në kolonën e parë - DI
Pra atë çfarë dinë nxënësit rreth “Qarkullimit të këmbësorëve në rrugë”.
Plotësohet kolona DI e tabelës.
D - D - M KËMBËSOrËT
- Këmbësorët janë përdoruesit e

rrugës
- Këmbësorët duhet të ecin në
trotuare, bankina shëtitore
- Duhet të ecin në vijat e bardha
- Duhet të tregojnë kujdes kur
kalojnë rrugë
- Duhet të zbatojmë disa rregulla
kur kalojmë rrugën
150

Mësuesi/ja pyet nxënësit se çfarë duan të dinë më shumë rrethqarkullimit të këmbësorëve. Nxënësit i shtrojnë
në formë pyetje atë çfarë duan të dinë dhe mësuesi/ja i shkruan në tabelën e zezë në kolonën çfarë duam të
dimë:

- Këmbësorët janë përdoruesit e 1. Çfarë masash ka marr shteti
rrugës për të rregulluar veprimtarinë në
- Këmbësorët duhet të ecin në fushën e qarkullimit rrugor?
trotuare, bankina shëtitore 2. Cilat janë disa nga sjelljet e
- Duhet të ecin në vijat e bardha rregullta të këmbësorëve në
- Duhet të tregojnë kujdes kur rrugë?
kalojnë rrugën 3. Çfarë nuk duhet të bëj
- Duhet të zbatojmë disa rregulla këmbësori për të qenë i sigurt në
kur kalojmë rrugën rrugë.
4. Pse ndodhin aksidentet më të
mëdha rrugore?

Pasi kemi diskutuar çështjet se çfarë dimë dhe pasi kemi diskutuar çështjet se çfarë duam të dimë duke u
bazuar te libri dhe argumentet e mësuesit nxënësit janë gati tu japin përgjigje pyetjeve të parashtruara. Mësuesi
shkruan kolonën e tretë të tabelës D-D-M

- Këmbësorët janë 1. Çfarë masash ka 1. Shteti nxit zhvillimin dhe përmirësimin e
përdoruesit e rrugës marr shteti për të qarkullimit nëpërmjet hartimit të legjislacionit.
- Këmbësorët duhet të ecin rregulluar veprimtarinë - VKM (Vendimin e Këshillit të ministrave). Për
në trotuare, bankina në fushën e qarkullimit zbatimin e objektivave për përmirësimin e
shëtitore rrugor? sigurisë rrugore)
- Duhet të ecin në vijat e 2. Cilat janë disa nga 2. Të sigurohen se në rrugë nuk ka mjete në
bardha sjelljet e rregullta të lëvizje.
- Duhet të tregojnë kujdes këmbësorëve në rrugë? Të sigurohen se janë të shikueshëm nga
kur kalojnë rrugën 3. Çfarë nuk duhet të bëj drejtuesit.
- Duhet të zbatojmë disa këmbësori për të qenë i Të mos vrapojnë apo të ndalen në vend të
rregulla kur kalojmë rrugën sigurt në rrugë. karrexhadës.
4. Pse ndodhin Të llogarisin shpejtësinë e mjeteve
aksidentet më të mëdha 3. Është e ndaluar të kapërcejnë kryqëzimin në
rrugore? mënyrë diagonal Nuk duhet të kalojnë rrugën
duke dalë para autobusëve. U ndalohet
kapërcimi i shesheve jashtë vendkalimeve
këmbësore.
4. Edhe pse ligjet nuk mungojnë numri i
aksidenteve rrugore me viktima është i lartë Kjo
tregon papërgjegjshmëri nga drejtuesit dhe
këmbësorët.
151
Plotësoni tabelën e mëposhtme duke renditur sjelljet që duhet dhe nuk duhet të bëjë një këmbësor në rrugë:
Sjelljet që duhet të bëj Sjelljet që nuk duhet të bëjë
Nxënësit diskutojnë dhe argumentojnë mendimet e tyre duke sjellë shembuj edhe nga jeta e tyre e
përditshme, nga ajo çfarë kanë dëgjuar dhe përjetuar.
Detyrë shtëpie: Veprimtari faqe 119 libri i nxënësit.
VLERËSIMI
Vlerësohen nxënësit sipas arritjeve.
Vlerësohet puna e nxënësve në klasë.
Vlerësohen disa punime të detyrës së shtëpisë.
152

Briani ka shumë dëshirë të ngasë biçikletën.
Atij i duket e lehtë por duke ecur në orët e
vona vuri re se disa pjesë të biçikletës së tij
Tema mësimore 4: Përdorimi i mjeteve rrugore nuk funksiononin siç duhej. Frenat nuk
punonin mirë, zilja nuk funksiononte. Ai u
detyrua të zbriste dhe të ecte ne këmbë.
Briani u detyrua të mos e ngiste më biçikletën
e tij pa kontrolluar të gjitha pjesët e saj.
• shpjegon përdorimin korrekt të automjeteve;
• parashtron argumente pro përdorimit të biçikletave;
• krahason biçikletat me motoçikletat.
sipas temës mësimore: • mjete rrugore
Nxënësi/-ja: • leje drejtimi
• përcakton si klasifikohen mjetet rrugore; • automjete
• të argumentojnë kushtet që duhet të plotësojnë
mjetet rrugore që të lejohen të qarkullojnë;
• të argumentojnë me çfarë duhet të jenë të pajisura
motoçikletat dhe biçikletat.
Manual i drejtimit të mjetit - Aftësimi për jetën

Di
Dua të di
Mësova më shumë
Parashikimi: Di
- Mësuesi/ja u shtron pyetje nxënësve që kanë lidhje me mësimin e ri: Përdorimi i mjeteve
rrugore Mësuesi/ja u kërkon nxënësve të thonë atë çfarë dinë ose mendojnë se dinë për temën. I
shënojmë ato çfarë dinë nxënësit në kolonën e parë - DI
Pra atë çfarë dinë nxënësit rreth “Qarkullimit të këmbësorëve në rrugë”.
Plotësojmë në tabelë kolonën DI
D-D-M KËMBËSOrËT
- Motoçikletat janë mjete me motor

- Biçikletat janë mjete që
qarkullojnë në rrugë
- Për të lëvizur nga një vend në një
tj njerëzit mund ta bëjnë këtë me
biçikleta motoçikleta me automjete
vetjake
– Biçikletat përdoren nga çdo
moshë
153

Mësuesi/ja pyet nxënësit se çfarë duan të dinë më shumë rrethqarkullimit të këmbësorëve. Nxënësit I
shtrojnë në formë pyetje atë çfarë duan të dinë dhe mësuesi i shkruan në tabelën e zezë në kolonën çfarë
duam të dimë:

- Motoçikletat janë mjete me 1. Si klasifikohen mjetet rrugore?
motor 2. Me çfarë duhet të jenë të
- Biçikletat janë mjete që pajisura motoçikletat?
qarkullojnë në rrugë 3. Me çfarë duhet të jenë të
- Për të lëvizur nga një vend në pajisura biçikletat?
një tj njerëzit mund ta bëjnë këtë
me biçikleta motoçikleta me
automjete vetjake
- Biçikletat përdoren nga çdo
moshë

Pasi kemi diskutuar çështjet se çfarë dimë dhe pasi kemi diskutuar çështjet se çfarë duam të dimë duke u
bazuar te libri dhe argumentet e mësuesit nxënësit janë gati tu japin përgjigje pyetjeve të parashtruara.
Mësuesi shkruan kolonën e tretë të tabelës D-D-M

- Motoçikletat janë mjete me 1. Si klasifikohen mjetet 1. Mjetet rrugore klasifikohen në:
motor rrugore? Mjete tërheqëse, biçikleta, slita,
- Biçikletat janë mjete që 2. Me çfarë duhet të jenë të çiklomotore, motomjete, automjete,
qarkullojnë në rrugë pajisura motoçikletat? rimorkio, makina bujqësore, makina
- Për të lëvizur nga një vend 3. Me çfarë duhet të jenë të teknologjike.
në një tj njerëzit mund ta pajisura biçikletat? 2. Motoçikletat duhet të jenë të pajisura
bëjnë këtë me biçikleta, me:
motoçikleta me automjete - sistem drejtimi e frenimi
vetjake - sinjale pamore e zanore
- Biçikletat përdoren nga çdo - sistemin e shikimit prapa etj.
moshë Biçikletat duhet të jenë të pajisura me:
- sistem frenimi
- sinjalizim zanor (zile)
- sinjalizim pamor (drita)
rreth çështjes:
Cilat janë arsyet e përdorimit të mjeteve rrugore?
reflektoni në mënyrë kritike, faqe 121 libri i nxënësit.
Detyrë shtëpie: Veprimtar, faqe 121 libri i nxënësit.
VLERËSIMI
Vlerësohen nxënësit sipas përgjigjeve te tyre
Vlerësohen nxënësit për detyrën e shtëpisë
Vlerësohen nxënësit sipas arritjeve
154

Besi po ecte me shpejtësi të madhe me mbi 40k
në një rrugë brenda një qendre të banuar. Shpe
tij frikësoi banorët e qendrës. Por jo shumë larg
Tema mësimore 5: Kryqëzimet dhe rregullat e përparësisë një polic e ndaloi dhe e gjobiti atë.

• shpjegon qartë normat e sjelljes së drejtuesve të mjeteve në kryqëzim;
• vlerëson pasojat e mosrespektimit të rregullave të shpejtësisë në rrugë;
• zgjidh një situatë të parakalimit të mjeteve në kryqëzim.
sipas temës mësimore: • normë të sjelljes
Nxënësi/-ja: • përparësia
• përcakton rregullat që duhet të ndjekin përdoruesit • distancë sigurie
e mjeteve në kryqëzim; • parakalim i mjetit
• të përcaktojnë çfarë parashikon Kodi rrugor i
republikës së Shqipërisë për kufirin e shpejtësisë;
• të argumentojnë çfarë duhet të bëjë drejtuesi i mjetit
kur do të kryejë një parakalim.
155

Rrjeti i diskutimit

Mësuesi/ja vendos një fjalë apo një koncept kryesore që lidhet me materialin që nxit përgjigje nga nxënësit
tuaj P.sh.: Si klasifikohen mjetet rrugore?
Cilat kushte duhet të plotësojnë mjetet rrugore që të lejohen të qarkullojnë në rrugë?
Me çfarë duhet të jenë të pajisura motoçikletat?
Me çfarë duhet të jenë të pajisura biçikletat?
Mësuesi/ja aktivizon nxënës në tabelë për përgjigjet e pyetjeve të mësipërme:
Mjetet rrugore
klasifikohen në:
Kushtet që duhet të plotësojnë mjetet që qarkullojnë në rrugë janë:

1…………………………………………….
2…………………………….. 3………………………………….
Motoçikletat duhet të jenë Biçikletat duhet të jenë të

të pajisura me: pajisura me:
............................................. ...............................................
............................................. ...............................................
............................................. ...............................................
Ndërtimi i njohurive: MPP

Mësuesi/ja lexon shembullin e paraqitur në libër Pyet nxënësit së çfarë kuptuan me këtë situatë.
Çfarë dinë ata për rregullat që duhet të ndjekin drejtuesit e mjeteve në kryqëzim? Kur drejtuesit
e mjeteve duhet të japin përparësi?
Cila mendoni ju se është shpejtësia e lejuar e mjeteve brenda qendrave të banuara?
Çfarë duhet të sigurojë drejtuesi I mjetit kur do të kryejë një parakalim?
I përgjigjemi pyetjeve të sipërshënuara duke i argumentuar në dërrasën e zezë.
156
Rregullat që duhet të ndjekin drejtuesit e mjeteve në kryqëzim janë:

1…………………………………………….....................................
2…………………………………………….....................................
3…………………………………………….....................................
4……………………………………………......................................
5……………………………………………......................................
Sipas kodit rrugor të republikës shpejtësia e lejuar e

mjeteve brenda qendrave të banuara është:
40 km/orë në rrugët brenda qendrave të banuara;
80 km/orë në rrugët interurbane dytësore;
90km/orë në rrugët interurbane kryesore;
110 km/orë në autostradë.
Drejtuesi i mjetit kur do të kryejë një parakalim

Drejtuesit e mjeteve duhet të japin
sigurohet që:
përparësi në rastet kur:
Ka fushëpamje
Hyjnë nga një rrugë e paasfaltuar në një Mjeti që ndodhet para nuk ka sinjalizuar që do të
rrugë te asfaltuar. kryejë të njëjtin veprim.
Hyjnë nga një rrugë dytësore në atë Mjeti përpara nuk ka filluar parakalimin.
kryesore. Rruga të lejojë kryerjen e plotë të parakalimit.
Hyjnë nga një rrugë me pak lëvizje në atë Hap sinjalin dhe fillon parakalimin.
me shumë. Mjeti që parakalohet pozicionohet në të djathtë të
rrugës.
Duke u bazuar në ato çfarë diskutuam më lart, mësuesi/ja i orienton nxënësit të lexojnë në librin e nxënësit faqe
pjesa “Mbani mend”.
Pasi kemi lexuar këto pjesë diskutojmë në klasë atë çfarë mësuam.
Lexojmë detyrën e shtëpisë në librin e nxënësit faqe 121.

Mësuesi/ja nxit nxënësit te reflektojnë në mënyrë kritike duke i drejtuar pyetje të marrë nga libri i nxënësit faqe 12
Shihni foton në të djathtë dhe thoni…?
Shfletoni kodin rrugo…..?
Detyrë në shtëpi: Veprimtari në librin e nxënësit faqe 123

Mësuesi/ja zhvillon veprimtarinë në klasë duke ndarë klasën në 3 grupe (libri i nxënësit faqe 123).
VLERËSIMI
Vlerësojmë detyrën e shtëpisë.
157

Situata që janë paraqitur në librin e nxënësit
me figurë faqe 124.
Tema mësimore 6-7: Veprimtari praktike: Sinjalistika

rrugore dhe sjella në rrugë

• të njohin sinjalet rrugore;
• të shpjegojnë qartë normat e sjelljes së drejtuesve të mjeteve në kryqëzim;
• të argumentojnë rëndësinë e sinjaleve.

sipas temës mësimore: • sinjale vertikale
Nxënësi/-ja: • sinjale horizontale
• përcakton rregullat që duhet të ndjekin • sinjale të ndritshme
përdoruesit e mjeteve në kryqëzim; • sinjale të policëve të trafikut
• përshkruajnë grupet e sinjaleve rrugore;
• argumentojnë çfarë duhet të bëjë drejtuesi i mjetit
kur do të kryejë një parakalim.

Stuhi mendimesh
Rrjeti i diskutimit

Nga mësimet e kaluara nxënësit janë njohur me llojet e sinjaleve rrugore:
sinjale vertikale
sinjale horizontale të ndritshme
sinjale të policëve të trafikut
158
Duke u bazuar në njohuritë e marra mësuesi organizon në klasë një punë në grup
Mësuesi ndan për secilin grup detyrat përkatëse.
Ndërtimi i njohurive: Stuhi mendimesh

Mësuesi/ja ndan klasën në 4 grupe. Secili nga grupet do t’i përkasë njërit prej llojeve të sinjalistikës rrugore.
Për shembull:
Grupi i parë është grupi i sinjalistikës vertikale e kështu me radhë për grupet e tjera.
Çdo grup duhet të vizitojë në fleta formati A4 tabela të ndryshme që i përkasin grupit të sinjaleve të tij.
Për shembull: Grupi i parë vizaton tabela të ndryshme që i përkasin llojit të sinjaleve vertikale. Po kështu
veprohet edhe për grupet e tjera.
Pasi nxënësit kanë përfunduar punën në grup, ata i ndajnë vizatimet e tyre me grupin tjetër, i cili duhet të
gjejë kuptimin e kësaj sinjalistike.
Rregulla që duhet të ndiqen:

Përgjigjen duhet ta japin vetëm anëtarët e grupit në vijim. D.m.th., për vizatimet e grupit të parë,
përgjigjen duhet ta japin vetëm anëtarët e grupit 2 e kështu me radhë.
Çdo përgjigje e saktë vlerësohet me dy pikë.
Përgjigjja e gabuar e grupit vlerësohet me 0 pikë.
Pasi të gjitha grupet kanë paraqitur vizatimet në tabelat e sinjalistikës rrugore, shpallet grupi fitues
FAZA E DYTË
Mësuesi/ja paraqet nxënësve të klasës situata për dhënien e përparësisë së mjeteve në kryqëzim.
Çdo përgjigje e saktë vlerësohet me një pikë.
FAZA E TRETË
Secili prej grupeve zgjedh për grupin kundërshtarë një situatë ku nuk janë respektuar llojet e sinjalistikës
rrugore.

Diskohen punimet e nxënësve.
Nxirret në pah atë çfarë është mësuar nga ky kapitull.
Mësuesi/ja nxit nxënësit për të shkëmbyer idetë duke i argumentuar.
Mblidhen pikët që kanë grumbulluar nxënësit gjatë punës në grup.
Shpallet grupi fitues.
VLERËSIMI
Vlerësojmë punën në grup.
159

Tematika 10: E drejta për informim dhe ligji për medien Situata e të nxënit:
Në Kinën e lashtë si mjet komunikimi
përdoreshin postierët, që udhëtonin me kuaj.
Gjatë gjithë hapësirës territoriale ishin ngritur
Tema mësimore 1: Informimi, rëndësia dhe mjetet e tij stacione poste, ku qëndronin në gatishmëri
ushtarë me kuaj mjaft të fuqishëm. Nëse një
udhëtari i duhej mbi një muaj kohë të
përshkonte distancën nga Kina Veriore në
Kinën Jugore, kjo largësi. Situata f. 126
• shpreh mendimin e tij rreth çështjeve të shtruara për diskutim;
• krahason ngjashmëritë dhe dallimet rreth mjeteve të komunikimit.
sipas temës mësimore: • E drejta për informim
Nxënësi/-ja: • Mjete informacioni
• shpjegon konceptin e sotëm mbi informimin; • Masmedia
• kupton thelbin e së drejtës për informim;
• njihet me zhvillimin e mjeteve të informacionit.

Materiale nga internet Me fushën e Historisë
Videoprojektor Me fushën e TIK
Me fushën e Letërsisë

Ndërtimi i njohurive: Strukturë e mendjes

Mësuesi/ja krijon hartën e koncepteve duke nxitur përgjigjet e nxënësve nëpërmjet pyetjeve:
Çfarë kuptoni ju me informim?
A mendoni se jeni të mirë informuar për atë se çfarë ndodh nëpër botë?
Nga e merrni ju informacionin që ju nevojitet?
rikujtoni njohuritë e mara nga lënda e historisë apo teknologjisë dhe letërsisë.
radio Televizioni
Gazeta Informim revistat
Interneti Periodikët
Mësuesi/ja strukturon një hartë të tillë në tabelë.
160
Ndërtim i njohurive: Strukturë e mendjes

Mësuesi/ja u kërkon nxënësve që për pak minuta t’i referohen temës së trajtuar në tekstin e nxënësit.
Po tani, a mund të më jepni një përcaktim të saktë të termin informim?
Mësuesi/ja plotëson skicën e ndërtuar në tabelë ose të paraqitur me videoprojektor.
INFORMIM
Të njoftohesh/ të marrësh të dhëna për gjendjen e

punëve në një fushë të caktuar, për një ngjarje a
veprimtari etj.
Nga mund ti marrim ne gjithë këto të dhëna për fusha të ndryshme?
Mësuesi/ja u shpjegon nxënësve disa nga karakteristikat e secilit prej burimeve të mëposhtme të
informacionit.
gazeta, revista, periodikët
Shtypi i shkruar u zhvilluan në perëndim, shek. 18
në Shqipëri u zhvillua në fillim të viteve’90
Radio u zhvillua në fund të shek. 19

transmetim i shpejtë i informacionit
u shpik në periudhën mes dy luftërave botërore

Televizioni
transmetimi i parë në SHBA
lindi nga radioja

Mësuesi/ja shtron me nxënësit një diskutim të lirë nëpërmjet pyetjes:
Si ndikojnë mjetet e komunikimit masiv në jetën sociale të individëve?
Vlerësimi
Vlerësohen nxënësit që dinë të shfrytëzojnë informacionet e marra nga lënda e historisë.
Vlerësohen nxënësit që marrin iniciativa për të qenë pjesëmarrës në diskutim.

Nxënësve u kërkohet të lexojnë dhe diskutojnë rreth situatës së mësipërme.
Gjeni shembuj rreth mënyrave se si kanë komunikuar njerëzit në epoka të ndryshme kohore.
Përfundimet diskutojini në klasë.
161

Dorina kishte si detyrë shtëpie në letërsi për të
bërë një jetëshkrim për jetën e Lasgush
Poradecit. Sapo shkoi në shtëpi, u fut në
Tema mësimore 2: Interneti dhe roli i tij në shoqërinë e internet për të gjetur të dhëna rreth jetës së
sotme këtij shkrimtari.

• parashtron argumente por ose kundër gjatë një diskutimi;
• diskutojnë në grup rreth rëndësisë që ka interneti për ta.
sipas temës mësimore: • Internet
Nxënësi/-ja: • Përparësi
• njeh rolin e internetit në komunikimin ndërpersonal; • Rrezik
• kupton ndikimin e tij në jetën publike të qytetarëve; • Rrjet
• dallon rreziqet që vijnë prej tij, veçanërisht për fëmijët.

Foto Me fushën e Teknologjisë
Fleta formati A4
Poster, vizatime
Mësuesi/ja u tregon nxënësve disa foto dhe shtron për diskutim me nxënësit pyetjet si më poshtë:
162
Çfarë shikoni në këto foto?

A e përdorni ju internetin?
Përse është i nevojshëm ai?
Nxënësit ndajnë mendimet e tyre në klasë.

Klasa organizohet në dy grupe ekspertësh. Secili pozicionohet në njërin grup dhe mbron tezën e
tij nëpërmjet forcës së argumentit.
Ekspertët 1 - Interneti dhe rëndësia e tij (Pro përdorimit të internetit)

Ekspertët 2 - Interneti dhe rreziqet e tij (Kundër përdorimit të internetit)
INTERNETI
KUNDËR
PRO - vjedhje të
- shkëmben dhënash
informacion -……..
-……
Mësuesi/ja u kërkon nxënësve të shfletojnë për pak minuta tekstin. Shënimet e tyre duhet ti mbajnë
në fleta formati A4. Përfundimet diskutohen në klasë duke plotësuar edhe skicën e mësipërme.

Nxënësit diskutojnë situatën e mësipërme dhe orientohen të mendojnë rreth botës së ardhme.
Si do të jetë e ardhmja jonë nën varësinë e teknologjisë?
Paraqitini mendimet tuaja nëpërmjet një vizatimi ose posteri.
Vlerësimi
Vlerësohen nxënësit për forcën dhe mënyrën e parashtrimit të argumenteve Pro apo Kundër përdorimit
të teknologjisë.
Veçohen ata nxënës që skicojnë posterin më interesant.
Veçohen nxënësit që shfaqin shprehi pjesëmarrëse në diskutim si dhe aftësitë për të radhitur argumentet.
Detyra dhe puna e pavarur

Krijoni një ese me temë: Interneti, ndihmës apo rival i familjes në marrëdhëniet me adoleshentët.
163

Misioni i Zyrës së Komisionerit për të Drejtën e
Informimit dhe Mbrojtjen e të Dhënave
Personale është garantimi i dy të drejtave

Tema 3: Legjislacioni ndërkombëtar dhe ai shqiptar mbi kushtetuese:
informimin dhe medien - E drejta për informim.
- Mbrojtja e të dhënave personale.
• veçon informacionin kryesor nga një libër, gazetë, internet etj., e komenton dhe e përdor atë si
referencë për realizimin e detyrës;
• diskuton në grup për rëndësinë që ka ushtrimi i së drejtës për informim.
sipas temës mësimore: • Ligji “Për të drejtën e informimit”
Nxënësi/-ja: • Komisioneri për të Drejtën e Informimit
• njeh përmbajtjen e ligjit “Për të drejtën e informimit”; • Koordinatori për informimin
• mëson si kërkohet një informacion;
• përshkuan detyrën e Zyrës së Komisionerit për të Drejtën
e Informimit
Poster Me fushën e TIK-ut
revista shkencore Me fushën e Letërsisë
Biblioteka e shkollës
Internet

Ndërtimi i njohurive: VLD Veprimtari me lexim të drejtuar

Mësuesi/ja shkruan në tabelë konceptet si më poshtë.
Televizioni
Informim Radioja
Filmi Interneti
164
Nxënësve u kërkohet të reflektojnë rreth tyre për pak minuta. Çdo informacion që ata mbajnë mend nga orët e
kaluara i diskutojnë së bashku. Mësuesi/ja plotëson njohuritë e tyre me informacionet e munguara.
Ndërtimi i njohurive: VLD Veprimtari me lexim të drejtuar

Nxënësit ndahen në tre grupe pune. Secili prej tyre zgjedh nga një lider. Nxënësit udhëzohen të
lexojë tekstin me çështjet si më poshtë:
Grupi 1- Legjislacioni ndërkombëtar për informimin dhe medien
Grupi 2- Legjislacioni shqiptar për informimin dhe medien
Grupi 3- roli i Komisionerit për të Drejtën e Informimit
Nxënësit duhet të përzgjedhin informacionin e tekstit dhe ato më të rëndësishmet t’i paraqesin
nëpërmjet një posteri. Punimet e tyre prezantohen nga lideri i grupit.
Legjislacioni ndërkombëtar Legjislacioni shqiptar Roli i Komisionerit
Nxënësit diskutojnë së bashku rreth informacioneve të përzgjedhura. Mësuesi/ja plotëson njohuritë e tyre
me informacione shtesë nëse është e nevojshme.

Mësuesi/ja u kërkon nxënësve të diskutojnë rreth nenit 10 të Konventa Europiane për të Drejtat e Njeriut:
“Çdo person ka të drejtën e shprehjes. Kjo e drejtë përfshin lirinë e opinionit dhe lirinë për të marrë dhe
komunikuar informacione dhe dije pa ndërhyrjen e asnjë pale të autoriteteve publike dhe pa konsideruar
kufijtë”.
Për të nxitur diskutimin mësuesi lexon (materialin te situata) dhe shtron pyetjet:
A e ushtroni ju lirinë e mendimit?
Po lirinë e shprehjes?
Kanë kërkuar ndonjëherë prindërit apo të afërmit tuaj të marrin informacion nga zyrat shtetërore
shqiptare? Kanë marrë përgjigje prej tyre?
A janë ruajtur të dhënat e tyre personale?
Vlerësimi
Vlerësimi merr në konsideratë aftësinë e nxënësve për të nxjerrë në pah problemet dhe shqetësimet e
individëve gjatë ushtrimit të së drejtës për informim.
Vlerësohen aftësitë e nxënësve për të gjetur dhe shfrytëzuar burime informacioni për realizimin e detyrës.
165

Tematika: 7, 8, 9, 10 Situata e të nxënit:
1. Konsumatori Trajtohen situatat e krijuara nga vetë nxënësit.
2. Puna dhe e drejta e punës
3. Siguria në rrugë
4. E drejta për informim dhe ligji për medien
Tema mësimore: Përsëritje Tematika 7, 8,9,10

• shpjegon qartë me gojë ose me shkrim kuptimin e termave kryesorë të kapitujve;
• parashtron strategji për zgjidhjen e situatave të larmishme;
• dëgjon prezantimin e të tjerëve dhe bën komentet përkatëse.
sipas temës mësimore: • konsumator
Nxënësi/-ja: • kontratë
• përkufizon konceptet kryesore të kapitujve; •reklamë
• shpjegon parimet e Kushtetutës së rSH; •kodi i punës
• analizon rëndësinë e respektimit e të drejtave të •kodi rrugor
njeriut në shoqëri. •mjete informacioni
Kodi rrugor, manuali i drejtimit të mjeteve, ndërkurrikulare:
revista, gazeta, postera Ekonomia
Kodi i punës Aftësim për jetën
Fleta formati A4

Mësuesi/ja organizon një konkurs duke e organizuar klasën në 3 grupe pune. Çdo grup zgjedh liderin e
tij. Lideri i drejtohet tryezës së mësuesit dhe zgjedh njërën prej fishave. 2
Fisha 1 - Tematika 1, Konsumatori 1 3
Fisha 2 - Tematika 2, Puna dhe e drejta e punës
Fisha 1 - Tematika 3, Siguria në rrugë
Secili prej grupeve punon në mënyrë të pavarur për hartimin e 10 pyetjeve të cilat duhet të përmbledhin
përkatësisht tematikën që është shënuar te fisha. Grupi i parë i drejton pyetjet grupit të dytë, i dyti i
drejton pyetjet grupit të tretë.
Çdo përgjigje e saktë vlerësohet me 2 pikë.
Në qoftë se përgjigjja është jo e plotë, atëherë grupi vlerësohet me një pikë.
Në qoftë se asnjë nuk e di përgjigjen, atëherë përgjigjet ai nxënës që bëri pyetjen dhe i fal grupit të tij 2
pikë.
Pikët e grupeve shënohen në tabelë.
166
Nxënësit diskutojnë së bashku çështje të ndryshme të të katër tematikave.

Faza e dytë e përsëritjes do të organizohet nëpërmjet metodës Marrja e rolit të tjetrit.
Secili prej grupeve duhet të paraqesë dy situata, në të cilat anëtarët e grupeve marrin rolet përkatëse.
Gr. 1 - merr rolin e një grupi konsumatorësh të cilëve u janë shkelur të drejtat
Gr. 2 - merr rolin e një grupi individësh të cilët i është shkelur kontrata e punës
Gr. 3 - merr rolin e individëve të cilëve u është bllokuar patenta e makinës
Grupet përcjellin mesazhin e tyre nëpërmjet një posteri ose fletëpalosje.
Çdo situatë e realizuar siç duhet, vlerësohet nga mësuesi/ja me 2 pikë.

Secili prej grupeve krijon një ese në lidhje me tematikën që ai ka trajtuar që në fillim të orës. Esetë
janë të shkruara në fleta formati A4 dhe pasi përfundohen dorëzohen në tryezën e mësuesit.
Mësuesi cakton tre liderët të zgjedhin nga një fletë dhe të lexojnë esenë që u ka rënë në mënyrë të
rastësishme. Secila prej eseve do të vlerësohet me 4 pikë.
Ese Ese Ese
Në fund të orës mësuesi/ja shpall grupin fitues.

Për një gjykim sa më të drejtë sugjerohet që të plotësohet tabela si më poshtë. Të cilën mësuesi e ka
fotokopjuar në tre fleta dhe e ka shpërndarë te tre liderët e grupeve.
Nr. Grupi 1 Grupi 2 Grupi 3
Pyetja 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Totali pikëve
20
Situata 1
2
Totali pikëve 4
Ese
Totali pikëve 4
Gjithsej 28
pikë
167
Vlerësimi
Nxënësve u kërkohet që të bëjnë oponencë dhe të sjellin argument dhe kundër argumente për
përgjigjet e njëri-tjetrit.
Detyrë shtëpie
Mësuesi/ja i jep nxënësve detyrë të gjejnë materiale në internet rreth rëndësisë që ka informacioni dhe
mjetet e tij. Nëpërmjet materialeve duke u bazuar në informacionin e marrë nxënësit të bëjnë një ese, e
cila orën e ardhshme të mësimit do të lexohet në klasë dhe do të vlerësohet nga mësuesi.
Fusha:Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari X Shkalla:5 Klasa:X

Tematika 11: BASHKËJETESA NË KOMUNITET Situata e të nxënit:
Banorët e pallatit të Lindës kanë vendosur së
bashku, që porta kryesore e pallatit të tyre të
mbyllet çdo mbrëmje dhe çdo banor i pallatit
Tema mësimore 1:Bashkë jetesa në komunitet dhe në të ketë çelësin e tij. Kjo u bë për të rritur më
bashkë pronësi shumë sigurinë e jetesës në pallatin e tyre.
F. 135
• përkufizon konceptet “bashkëjetesës në bashkëpronësi” dhe “bashkëpronarë”;
• përshkruan ligjin për bashkëjetesën në komunitet, funksionet, nenet, pasojat e zbatimit dhe të
moszbatimit të tij.

sipas temës mësimore: • Bashkëjetesë në komunitet
Nxënësi/-ja: • Bashkëjetesë në bashkëpronësi
• Bashkëpronarë
• bën dallimin e termit “bashkëjetesë në komunitet”
• Administrator
dhe “bashkëjetesë në bashkëpronësi’;
• vlerëson domosdoshmërinë e ligjit “për
administrimin e bashkëpronësisë në ndërtesat e
banimit” që rregullon marrëdhëniet mes
bashkëpronarëve të një banese/pallati;
• njeh detyrat që rrjedhin nga ligji për administratorin
e ndërtesës.

Ligji për administrimin e bashkëpronësisë në ndërtesat e Ekonomi
banimit Histori
N Marrëdhëniet pyetje-përgjigje 20’
P Imagjinatë e drejtuar 15’
168
Në fillim të orës së mësimit përmes teknikës “Brainstorming”, mësuesi/ja kërkon të tërheqë

nga nxënësit gjithë çfarë dinë lidhur me termin “bashkëjetesë në bashkëpronësi”.
Komunitet
Interesa të
Shkallë
përbashkëta
BASHKËJETESË NË
BASHKËPRONËSI
Truall Pallat
Tarracë Administrator
Për të konkretizuar mendimet e nxënësve, mësuesi/ja i fton ata të diskutojnë rreth situatës së rastit në
faqen 135, nëpërmjet pyetjeve të mëposhtme:
Si ju duket ky vendim i banorëve?
A do të ishit dakord që e njëjta masë sigurie të merrej edhe në pallatin tuaj? Etj.
Ndërtimi i njohurive: Marrëdhëniet pyetje-përgjigje

Për të realizuar fazën e dytë të mësimit mësuesi/ja fillimisht ndan nxënësit në grupe e i fton ata të
lexojnë tekstin. Më pas përdor pyetjet sipas modelit të teknikës MPP: Grupi 1: Çfarë do të thotë
jetesë në komunitet?
Grupi 2: Çfarë është bashkëjetesa në bashkëpronësi?
Grupi 3: Cilat janë rregullat e përgjithshme të bashkëjetesës?
Grupi 4: Cili është roli i administratorit?
Nxënësit, sipas grupeve do të shkruajnë përgjigjet në fletët e grupeve, të shpërndara paraprakisht
nga mësuesja.
Më pas, përfaqësuesit e grupeve bëjnë prezantimin e përgjigjeve para klasës dhe lejohen të bëjnë
komente mes grupeve.

Imagjinoni sikur të ishit ju administratori i pallatit tuaj. Çfarë do të bënit ndryshe për të
rregulluar bashkëjetesën mes jush?
Nxënësit lexojnë shkrimet e tyre në klasë dhe sugjerohen nga mësuesi/ja të propozojnë tek
administratori atë që menduan.
Vlerësimi
Aftësinë për të punuar në grup
Forcën dhe qartësinë e argumenteve

Veprimtari 1 faqe 137. 169
Fusha:Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Shkalla:5 Klasa:X

Qytetari X
Tematika 11: BASHKËJETESA NË KOMUNITET Situata e të nxënit:
Në një ndërtesë tetë katërshe është
prishur ashensori. Banorët e kateve të
Tema mësimore 2:Të drejtat dhe detyrimet e përbashkëta të ulëta nuk janë të gatshëm të paguajnë për
bashkë jetesës në bashkëpronësi rregullimin e tij. A kanë të drejtë ata?
Jepni argumentet tuaja. Cila mund të jetë
zgjidhja?
• përshkruan detyrimet e përbashkëta të anëtarëve të komunitetit;
• eksploron problemet që ndeshen në komunitetin e tij dhe të analizojë shkaqet kryesore të problemeve që
lidhen me bashkëjetesën në këtë komunitet.
Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës Fjalë kyç:
mësimore: • Të drejtat e bashkëpronarit
Nxënësi/-ja: • Detyrimet e përbashkëta
• njeh të drejtat e çdo banori të një ndërtese të përbashkët; • Probleme sociale
• analizon detyrimet që rrjedhin nga ligji, duke sjellë shembuj konkretë • Roli i bashkisë
pozitivë dhe negativë nga përvojat e prindërve/fqinjëve etj.
• vlerëson domosdoshmërinë e pjesëmarrjes aktive të çdo qytetari në jetën
komunitare;
• diskuton në grup për rolin që ka bashkia dhe si i përmbush ajo përgjegjësitë
që ka sipas ligjit mbi administrimin në bashkëpronësi.
Burimet Lidhja me fushat e tjera ose
Teksti mësimor me temat ndërkurrikulare:
Ligji për administrimin e bashkëpronësisë në ndërtesat e banimit Sociologji
P Parashikim me terma paraprakë 15’

N Grupet e ekspertëve 20’
P Diskutim i lirë 10’
Parashikimi: Parashikim me terma paraprakë

Në fillim të orës së mësimit, mësuesi/ja bën një rifreskim të njohurive të mëparshme. Më pas,
vendos termat e mëposhtëm në fletë A4 në dërrasën e zezë:
Pronë e
Jetesë Komunitet
përbashkët
E drejtë Detyrim
170
Për të realizuar hyrjen në temën e re, mësuesi/ja i nxit nxënësit të formulojnë individualisht nga
një fjali me çdo term, por që të kenë lidhje mes tyre.
Variantet më interesante të fjalive të krijuara shkruhen në tabelë.
Ndërtimi i njohurive: Grupet e ekspertëve

Për të realizuar marrjen e informacionit të ri, mësuesja përdor grupet e ekspertëve duke i ndarë
nxënësit në ekspertë të drejtash dhe ekspertë detyrash, të bashkëjetesës në bashkëpronësi.
Në fillim, nxënësit lexojnë pjesën përkatëse dhe diskutojnë me grupin e tyre të ekspertëve
informacionin e marrë.
Më pas, rikthehen në vendet fillestare dhe shkëmbejnë informacionin me shokun e bankës, i cili i
përkiste grupit tjetër të ekspertëve.
mundësinë e shkëmbimit të mendimeve mes grupeve ose të shpjegimit nga mësuesja.

Në mënyrë që të nxiti reflektimin e rastit, mësuesi/ja shtron për diskutim situatën e rastit në faqen 138.
“Në një ndërtesë tetëkatëshe është prishur ashensori. Banorët e kateve të ulëta nuk janë të gatshëm
të paguajnë për rregullimin e tij.”
A kanë të drejtë ata? Jepni argumentet tuaja.
Cila mund të jetë zgjidhja?
•
Vlerësimi

Veprimtari 1 faqe 140.
171
Fusha: Lënda: Qytetari X Shkalla: 5 Klasa: X

Shoqëria dhe mjedisi
Veprimtari faqe 141.
Tematika 11: BASHKËJETESA NË KOMUNITET
Tema mësimore 3: Veprimtari praktike. Bashkë jetesa
në komunitet
Individi nuk është një qenie e vetme, por është qenie shoqërore. Nevojat dhe interesat individuale
ndonjëherë mund të përbëjnë ato të grupit. Marrëdhëniet mes njerëzve kanë përherë një motiv të
brendshëm, siç mund të jetë dashuria, paraja, të mirat materiale etj. Kur këto motive përputhen me
motivet e të tjerëve, atëherë natyra e marrëdhënieve tona është pozitive.
Detyrë
Plotësoni diagramin e mëposhtëm në çift .
Çfarë kuptoni ju me termin “individ”?
Po me “grup shoqëror”?
Grup
Individ
Shoqëror
Interesa
Origjinë
të njëjtë
Moshë
Kulturë
të njëjtë
Gjuhë
Nisur nga plotësimi i diagramit të mësipërm, diskutoni në klasë:

Sa do të ndryshëm që të jemi, ne kemi të përbashkëta edhe me anëtarët e grupit shoqëror,
pavarësisht se nuk njihemi plotësisht me ta.
Njerëzit futen në marrëdhënie të ndryshme me njëri-tjetrin, për shkak të interesave të ndryshëm.
Sillni shembuj në klasë.
172
Marrëdhëniet mes njerëzve mund të jenë të kushtëzuara, solidare, të përkohshme, të detyruara etj.
Argumentoni mendimin tuaj nëpërmjet shembujve.
Krijoni një ese me temë: “Të gjithë së bashku, për një jetë sa më të mirë”.
Shfletoni në internet Ligjin e ri për bashkëjetesën në komunitet.
http://www.arkivalajmeve.com/Ligj-i-ri-per-bashkejetesen-ne-komunitet.195759/
Cili është mendimi juaj rreth tij?
A do t’i lehtësojë marrëdhëniet mes njerëzve ekzistenca e një ligji të tillë?
Çfarë do t’i shtonit ju këtij ligji?
Mendimet tuaja diskutojini në klasë.
173

Lënda:Qytetari X
-----
Klasa X Nota 4 5 6 7 8 9 10
Pikët 0-10 11- 17- 23- 28- 33- 38-
16 22 27 32 37 40
Emri/Mbiemri:______________________

Konsumatori
Puna dhe e drejta e punës
Siguria në rrugë
E drejta për informim dhe ligji për medien
1. Përkufizoni termat e mëposhtëm: (3pikë)

Konsumator _______________________________________________________.
Kontratë _______________________________________________________.
Kodi rrugor____________________________________________________.
2. Rendisni llojet e sinjaleve rrugore: (4pikë)

a) ______________________ c)______________________
b) ______________________ d)______________________
3. Vetëpunësimi: (1pikë)
a) Ka të bëjë me një person që e ushtron vetë aktivitetin e tij.
Ka të bëjë me një person që nuk ka të ardhura të rregullta nga veprimtaria e tij.
Ka të bëjë me një person që ushtron aktivitetin e dikujt tjetër.
Ka të bëjë me një person që punon në ndërmarrje.
4. Shpjegoni faktorët që ndikojnë në sjelljen konsumatore: (4pikë)

Faktorët shoqërorë _____________________________________________________
________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________.
Faktorët individualë ____________________________________________________
________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________.
5. Cilat janë disa detyra të konsumatorit: (4pikë)
a)__________________________ c)__________________________
b) _________________________ d)__________________________
6. Kodi rrugor është:

(1pikë)
Përmbledhje e sistemuar rregullash e udhëzimesh që duhet zbatuar nga të gjithë përdoruesit e
rrugës
Përmbledhje e sistemuar rregullash e udhëzimesh që duhet zbatuar nga drejtuesit e mjeteve
Përmbledhje e sistemuar rregullash e udhëzimesh që zbatohet nga këmbësorët
174
D) Kod që përmban rregulla të qarkullimit rrugor
7. Lidh me shigjetë termin me përcaktimin e tij: (3pikë)

Punë fizike 1 - është pjesë e rrugës ku lëvizin mjetet, njerëzit dhe kafshët
Karrexhata 2 - paralajmërojnë praninë e rreziqeve
Sinjalet e rrezikut 3 - punët që kërkojnë përdorimin e forcës fizike
8. Listoni tri kategori të sinjaleve të ndritshme: 116 (3 pikë)

____________________________________________________________________.
____________________________________________________________________.
____________________________________________________________________.
Tregoni nëse pohimet janë të vërteta ose të gabuara, duke shënuar me (V) ose (G) sipas
rastit: (3 pikë)
V G
Faktorët individual apo personal të konsumatorit kanë të bëjnë më faktorët vetjakë
V G
Kontrata nuk është një veprim juridik, ajo lidhet vetëm ndërmjet dy palëve dhe nuk ndryshon
V G
Informacion do të thotë të njohësh a të marrësh të dhëna për gjendjen e punëve në një fushë të
caktuar
10. Kodi i Punës është: (1 pikë)

një kontratë ndërmjet palëve
një përmbledhje rregullash dhe normash ligjore të cilat rregullojnë marrëdhëniet e punës ndërmjet
punëdhënësit dhe punëmarrësit
rregullon marrëdhëniet vetëm ndërmjet punëdhënësit
rregullon marrëdhëniet vetëm ndërmjet punëmarrësit
11. Krahasoni sinjalet e rrezikut dhe ato urdhëruese: (4pikë)

_________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________.
_________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________.
12. Rendisni 4 rregulla që duhet të ndjekin drejtuesit e mjeteve në kryqëzim: (4 pikë)

____________________________
___________________________
____________________________
___________________________
Argumenton mendimin tuaj çfarë është interneti, dhe çfarë roli luan ai për ju.
(5 pikë)
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
175
Skema e vlerësimit Varianti A

Pyetja 1.
Konsumator – është çdo person i cili blen ose përdor mallra apo shërbime për plotësimin e nevojave
vetjake.
Kontrata – veprim juridik me anë të të cilit dy ose më shumë palë krijojnë, ndryshojnë ose mbyllin një
marrëveshje juridike
Kodi rrugor – është përmbledhje e sistemuar rregullash e udhëzimesh që duhen zbatuar nga të
Pyetja 2.
Vertikale
Horizontale
Të ndritshme
Të policëve të trafikut
Pyetja 3. a) Ka të bëj me një person që e ushtron vet aktivitetin e tij

Pyetja 4.
Faktorët shoqërorë – më të rëndësishëm janë kultura dhe shtresa apo klasa sociale. Çdo shoqëri
ka karakteristikat e saj kulturor , që lidhen me historinë tradita , vlerat etj. Faktorët individual – kanë
të bëjnë me familjen dhe karakteristikat vetjake.
Shënim: Nxënësi vlerësohet dhe nëse e jep përgjigjen nëpërmjet një shembulli.
Pyetja 5.
të marrin sa më shumë informacion para se të bëjnë një blerje
të lexojnë me kujdes udhëzimet që e shoqërojnë një produkt
të kërkojë dhe të ruajë fletën e garancisë që shoqëron mallin
të ruajmë faturën apo kontratën e një shërbimi që kemi marrë
Pyetja 6. A) Përmbledhje e sistemuar rregullash e udhëzimesh që duhet zbatuar nga të

Pyetja7.
Punë fizike punët që kërkojnë përdorimin e forcës fizike.
Karrexhata është pjesë e rrugës ku lëvizin mjete, njerëzit dhe kafshët.
Sinjalet e rrezikut paralajmërojnë praninë e rreziqeve.
Pyetja 8
Sinjale të ndritshme rreziku
Sinjalet e ndritshme treguese
Fenerë, semafori për këmbësorët,etj.
Pyetja9. V-G-V
Pyetja 10. B) një përmbledhje rregullash dhe normash ligjore të cilat rregullojnë marrëdhëniet e
punës ndërmjet punëdhënësit dhe punëmarrësit
176
Pyetja 11.
Sinjalet e rrezikut – paralajmërojnë praninë e rreziqeve, drejtuesit e mjeteve njihen me
natyrën e rrezikut dhe mbajnë një qëndrim të kujdesshëm
Sinjalet urdhëruese – bëjnë të njohur detyrime , ndalimet dhe kufizimet në rrugë
Pyetja 12.
Të zbatojë urdhrat e policit
Të veprojë sipas sinjaleve ndriçuese
Është i detyruar tu japë përparësi mjeteve që janë në rrugën që ka përparësi
Mjetet me emergjencë dhe ato që lëvizin mbi shina, kanë përparësi ndaj mjeteve të tjera atj.
Pyetja 13.
Në këtë pyetje nxënësit shprehin mendimet e tyre me argumente
Disa pika ku mund të bazohen
Interneti:
Ka revolucionarizuar shumë mënyrën e komunikimit.
Shkëmbimin e informacionit.
I mundëson kujtdo të krijojë komunikojë apo të “përhumb” drejt një realiteti paralel.
Ka shkurtuar largësitë dhe perceptimin për to.
Falë internetit çështje sociale apo politike behën publike.

Liber Mesuesi Qytetaria 10 Ok

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Liber Mesuesi Qytetaria 10 Ok

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Liber Mesuesi Qytetaria 10 Ok

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Eljana Brahja (Dosti)

Shtëpia botuese Albas

Shtëpia botuese Albas

Tematika 1. Ligji 4. Legjislacioni shqiptar për ruajtjen e mjedisit...... 96

Njohuri të reja: 50 orë

REZULTATET E TE NXËNIT SIPAS KOMPETENCAVE KYCE

Libër mësuesi për tekstin “Qytetaria 10”

REZULTATET E TË NXËNIT SIPAS KOMPETENCAVE TË LËNDËS PER TEMATIKAT:

jep një përkufizim të të drejtave të njeriut;

Libër mësuesi për tekstin “Qytetaria 10”

Libër mësuesi për tekstin “Qytetaria 10”

Libër mësuesi për tekstin “Qytetaria 10”

Libër mësuesi për tekstin “Qytetaria 10”

Libër mësuesi për tekstin “Qytetaria 10”

NR. TEMATIKA TEMAT MËSIMORE SITUATAT E TË NXËNIT METODOLOGJIA VLERËSIMI BURIMI

Libër mësuesi për tekstin “Qytetaria 10”

Libër mësuesi për tekstin “Qytetaria 10”

Libër mësuesi për tekstin “Qytetaria 10”

Libër mësuesi për tekstin “Qytetaria 10”

PLANIFIKIMI TREMUJORI III

Tematika 8. Puna dhe e drejta e punës

Tematika 9. Siguria në rrugë

Tematika 10. E drejta për informim dhe ligji për medien

Libër mësuesi për tekstin “Qytetaria 10”

Tematika 11. Bashkëjetesa në komunitet

Libër mësuesi për tekstin “Qytetaria 10”

NR. KOMPETENCA TEMAT MËSIMORE SITUATAT E TË NXËNIT METODOLOGJIA VLERËSIMI BURIMI

Libri i nxënësit faqe 86

52 Kuptimi i kontratës së Eltoni ka aplikuar dhe a. Brainstorming Vlerësojmë -Edukim Karriere

53 Kushtet e punës Vëllai i vogël nuk po e a. Brainstorming Vlerësojmë Edukim Karriere

57 Llojet e sinjaleve Beni po udhëtonte me a. Brainstorming Vlerësojmë Aftësimi për jetën

Libër mësuesi për tekstin “Qytetaria 10”

Libër mësuesi për tekstin “Qytetaria 10”

Fusha: Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari X Shkalla: 5 Klasa: X

Organizimi i orës së mësimit

Ligj Masë ligjore

Shënoni në dërrasën e zezë përgjigjet e nxënësve.

Ndërtimi i njohurive: VLD

Gr. 1 - Ligji dhe qëllimet e tij.

Përforcimi i njohurive: Rrjeti i diskutimit

Vlerësohet lloji i argumenteve të sjella nga nxënësit.

Detyrat dhe puna e pavarur

- Veprimtari, Ushtrimi nr. 1, f. 7.

Fusha: Shoqëria dhe Mjedisi Lënda: Qytetari X Shkalla: 5 Klasa:X

Organizimi i orës së mësimit

Parashikimi: MPP - Marrëdhëniet pyetje-përgjigje

Ndërtimi i njohurive: Grupi i ekspertëve

Gr. 1 i ekspertëve - do të shpjegojnë një situatë konflikti.

Kodi ku ligji bën pjesë... Kodi ku ligji bën pjesë...

Përforcimi i njohurive: Imagjinatë e drejtuar

Imagjinoni sikur të jetonit në një botë pa ligje.

Detyrat dhe puna e pavarur

Fusha: Shoqëria dhe Mjedisi Lënda: Qytetari X Shkalla: 5 Klasa:X

Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve

Organizimi i orës së mësimit

Parashikimi: Stuhi mendimesh

Ndërtimi i njohurive: Diagrami piramidal

Përforcimi i njohurive: Lexim i drejtuar

Mësuesi/ja u kërkon nxënësve të lexojnë në libër, pjesën “Kujtojmë!”, f. 10.