2 Fourier 2023

Lecture 2
Engineering Mathematics
Ali Karimpour
Professor
Ferdowsi University of Mashhad
Dr. Ali Karimpour Feb 2023

‫‪Lecture 2‬‬
‫مباحث اصلی درس ریاضیات مهندسی‬
‫بخش اول‪ :‬سری و انتگرال فوریه‬ ‫•‬
‫بخش دوم‪ :‬معادالت با مشتقات نسبی‬ ‫•‬
‫بخش سوم‪ :‬توابع مختلط‬ ‫•‬
‫‪2‬‬
‫‪Dr. Ali Karimpour Feb 2023‬‬
‫سری و انتگرال فوریه‬
‫آشنایی با سری فوریه‬ ‫•‬

‫نحوه تعیین ضرایب سری فوریه برای توابع و قضایای مربوطه‬ ‫•‬
‫بسط نیم دور‬ ‫•‬
‫نحوه های مختلف نمایش سری فوریه‬ ‫•‬
‫کاربرد سری فوریه در مهندسی‬ ‫•‬
‫انتگرال فوریه‬ ‫•‬
‫کاربرد انتگرال فوریه در مهندسی‬ ‫•‬
‫‪3‬‬
‫آشنایی با سری فوریه‬
‫تابع پریودیک (متناوب)‬

‫• تابع پریودیک تابعی است که‪:‬‬
‫‪f x+T =f x‬‬ ‫‪∀x‬‬
‫• نمونه ای از یک تابع متناوب‪:‬‬
‫‪4‬‬
Lecture 2
Periodic function decomposition (Fourier series)

Periodic function:
What is the basis for this space?
0.5 2𝜋 2𝜋
𝑐𝑜𝑠1 𝑥 𝑐𝑜𝑠2 𝑥
𝑇 𝑇
2𝜋 …
𝑠𝑖𝑛1 𝑥
𝑇
2𝜋 …
𝑠𝑖𝑛2 𝑥
𝑇
Note1: It is not finite dimensional.

5
What is the representation of f(x)? Dr. Ali Karimpour Feb 2023
‫آشنایی با سری فوریه‬
‫نمایش یک تابع متناوب بر حسب توابع پایه‪:‬‬
‫‪1‬‬ ‫𝜋‪2‬‬
‫‪𝑓 𝑡 = 𝑎0 + 𝑎1 cos‬‬ ‫‪𝑡 +‬‬
‫‪2‬‬ ‫𝑇‬
‫𝑛𝑛‪2‬‬
‫‪… . . 𝑎𝑛 cos‬‬ ‫‪𝑡 + ⋯+‬‬
‫𝑇‬
‫𝜋‪2‬‬
‫‪𝑏1 sin‬‬ ‫𝑡‬ ‫……‪+‬‬
‫𝑇‬
‫∞‬ ‫∞‬
‫𝜋𝑛‪2‬‬ ‫‪𝑎0‬‬ ‫𝑘𝜋‪2‬‬ ‫𝑘𝜋‪2‬‬
‫‪𝑏𝑛 sin‬‬ ‫𝑡‬ ‫‪+……..‬‬ ‫= 𝑡 𝑓‬ ‫‪+‬‬ ‫‪𝑎𝑘 cos‬‬ ‫‪𝑡 +‬‬ ‫‪𝑏𝑘 sin‬‬ ‫𝑡‬
‫𝑇‬ ‫‪2‬‬ ‫𝑇‬ ‫‪𝑇6‬‬
‫‪𝑘=1‬‬ ‫‪𝑘=1‬‬

‫‪7‬‬
‫نحوه تعیین ضرایب سری فوریه برای توابع و قضایای مربوطه‬
‫∞‬ ‫∞‬
‫‪𝑎0‬‬ ‫𝜋𝑘‪2‬‬ ‫𝜋𝑘‪2‬‬
‫= 𝑡 𝑓‬ ‫‪+‬‬ ‫‪𝑎𝑘 cos‬‬ ‫‪𝑡 +‬‬ ‫‪𝑏𝑘 sin‬‬ ‫𝑡‬
‫‪2‬‬ ‫𝑇‬ ‫𝑇‬
‫‪𝑘=1‬‬ ‫‪𝑘=1‬‬
‫با انتگرال گیری از طرفین رابطه در طول یک پریود داریم‪:‬‬

‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬
‫𝑇‪𝑑+‬‬ ‫𝑇‪𝑑+‬‬ ‫∞ 𝑇‪𝑑+‬‬ ‫∞ 𝑇‪𝑑+‬‬
‫‪𝑎0‬‬ ‫𝜋𝑘‪2‬‬ ‫𝜋𝑘‪2‬‬
‫= 𝑡𝑑 𝑡 𝑓‬ ‫‪𝑑𝑡 +‬‬ ‫‪𝑎𝑘 cos‬‬ ‫‪𝑡 𝑑𝑡 +‬‬ ‫‪𝑏𝑘 sin‬‬ ‫𝑡𝑑 𝑡‬
‫𝑑‬ ‫𝑑‬ ‫‪2‬‬ ‫𝑑‬ ‫𝑇‬ ‫𝑑‬ ‫𝑇‬
‫‪𝑘=1‬‬ ‫‪𝑘=1‬‬
‫𝑇‪𝑑+‬‬
‫‪2‬‬
‫= ‪𝑎0‬‬ ‫𝑡𝑑 𝑡 𝑓‬ ‫مفهوم این ضریب؟‬
‫𝑇‬ ‫𝑑‬
‫‪8‬‬

‫∞‬ ‫∞‬
‫‪𝑎0‬‬ ‫𝜋𝑘‪2‬‬ ‫𝜋𝑘‪2‬‬
‫= 𝑡 𝑓‬ ‫‪+‬‬ ‫‪𝑎𝑘 cos‬‬ ‫‪𝑡 +‬‬ ‫‪𝑏𝑘 sin‬‬ ‫𝑡‬
‫‪2‬‬ ‫𝑇‬ ‫𝑇‬
‫‪𝑘=1‬‬ ‫‪𝑘=1‬‬
‫𝜋𝑛‪2‬‬
‫‪ cos‬ضرب و‬ ‫𝑇‬
‫برای تعیین ضرایب 𝑛 𝑎 کافی است طرفین معادله در 𝑡‬
‫سپس در طول یک پریود انتگرال گرفته شود ‪.‬‬
‫𝑇‪𝑑+‬‬
‫𝜋𝑛‪2‬‬
‫‪𝑓 𝑡 cos‬‬ ‫= 𝑡𝑑 𝑡‬
‫𝑑‬ ‫𝑇‬
‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬
‫𝑇‪𝑑+‬‬ ‫∞ 𝑇‪𝑑+‬‬ ‫∞ 𝑇‪𝑑+‬‬
‫‪𝑎0‬‬ ‫𝜋𝑛‪2‬‬ ‫𝜋𝑘‪2‬‬ ‫𝜋𝑛‪2‬‬ ‫𝜋𝑘‪2‬‬ ‫𝜋𝑛‪2‬‬
‫‪cos‬‬ ‫‪𝑡 𝑑𝑡 +‬‬ ‫‪𝑎𝑘 cos‬‬ ‫‪𝑡 cos‬‬ ‫‪𝑡 𝑑𝑡 +‬‬ ‫‪𝑏𝑘 sin‬‬ ‫‪𝑡 cos‬‬ ‫𝑡𝑑 𝑡‬
‫𝑑‬ ‫‪2‬‬ ‫𝑇‬ ‫𝑑‬ ‫𝑇‬ ‫𝑇‬ ‫𝑑‬ ‫𝑇‬ ‫𝑇‬
‫‪𝑘=1‬‬ ‫‪𝑘=1‬‬
‫𝑇‪𝑑+‬‬
‫‪2‬‬ ‫𝜋𝑛‪2‬‬
‫= 𝑛𝑎‬ ‫‪𝑓 𝑡 cos‬‬ ‫𝑡𝑑 𝑡‬
‫𝑇‬ ‫𝑑‬ ‫𝑇‬
‫‪9‬‬
‫∞‬ ‫∞‬
‫‪𝑎0‬‬ ‫𝜋𝑘‪2‬‬ ‫𝜋𝑘‪2‬‬
‫= 𝑡 𝑓‬ ‫‪+‬‬ ‫‪𝑎𝑘 cos‬‬ ‫‪𝑡 +‬‬ ‫‪𝑏𝑘 sin‬‬ ‫𝑡‬
‫‪2‬‬ ‫𝑇‬ ‫𝑇‬
‫‪𝑘=1‬‬ ‫‪𝑘=1‬‬
‫‪2nπ‬‬
‫‪ sin‬ضرب و‬ ‫‪t‬‬ ‫برای تعیین ضرایب ‪ b n‬کافی است طرفین معادله در‬
‫‪T‬‬
‫سپس در طول یک پریود انتگرال گرفته شود ‪.‬‬
‫𝑇‪𝑑+‬‬
‫𝜋𝑛‪2‬‬
‫‪𝑓 𝑡 sin‬‬ ‫= 𝑡𝑑 𝑡‬
‫𝑑‬ ‫𝑇‬
‫𝑇‪𝑑+‬‬
‫‪0‬‬ ‫∞ 𝑇‪𝑑+‬‬
‫‪0‬‬ ‫∞ 𝑇‪𝑑+‬‬
‫‪𝑎0‬‬ ‫𝜋𝑛‪2‬‬ ‫𝜋𝑘‪2‬‬ ‫𝜋𝑛‪2‬‬ ‫𝜋𝑘‪2‬‬ ‫𝜋𝑛‪2‬‬
‫‪sin‬‬ ‫‪𝑡 𝑑𝑡 +‬‬ ‫𝑘𝑎‬ ‫‪cos‬‬ ‫‪𝑡 sin‬‬ ‫‪𝑡 𝑑𝑡 +‬‬ ‫‪𝑏𝑘 sin‬‬ ‫‪𝑡 sin‬‬ ‫𝑡𝑑 𝑡‬
‫𝑑‬ ‫‪2‬‬ ‫𝑇‬ ‫𝑑‬ ‫𝑇‬ ‫𝑇‬ ‫𝑑‬ ‫𝑇‬ ‫𝑇‬
‫‪𝑘=1‬‬ ‫‪𝑘=1‬‬
‫𝑇‪𝑑+‬‬
‫‪2‬‬ ‫𝜋𝑛‪2‬‬
‫= 𝑛𝑏‬ ‫‪𝑓 𝑡 sin‬‬ ‫𝑡𝑑 𝑡‬
‫𝑇‬ ‫𝑑‬ ‫𝑇‬
‫‪10‬‬
‫∞‬ ‫∞‬
‫‪𝑎0‬‬ ‫𝜋𝑘‪2‬‬ ‫𝜋𝑘‪2‬‬
‫= 𝑡 𝑓‬ ‫‪+‬‬ ‫‪𝑎𝑘 cos‬‬ ‫‪𝑡 +‬‬ ‫‪𝑏𝑘 sin‬‬ ‫𝑡‬
‫‪2‬‬ ‫𝑇‬ ‫𝑇‬
‫‪𝑘=1‬‬ ‫‪𝑘=1‬‬
‫𝑇‪𝑑+‬‬
‫‪2‬‬
‫= ‪𝑎0‬‬ ‫𝑡𝑑 𝑡 𝑓‬
‫𝑇‬ ‫𝑑‬
‫𝑇‪𝑑+‬‬
‫‪2‬‬ ‫𝜋𝑛‪2‬‬
‫𝑇‬ ‫𝑑‬ ‫𝑇‬
‫𝑇‪𝑑+‬‬
‫‪2‬‬ ‫𝜋𝑛‪2‬‬
‫𝑇‬ ‫𝑑‬ ‫𝑇‬
‫‪11‬‬

‫‪0‬‬ ‫‪−𝜋 <𝑡 <0‬‬ ‫مثال‪ :1‬مطلوبست محاسبه سری فوریه تابع پریودیک‬
‫= 𝑡 𝑓‬
‫𝑡𝑛𝑖𝑠‬ ‫𝜋<𝑡<‪0‬‬ ‫)‪ f(t‬که در یک پریود بصورت زیر تعریف می شود‪.‬‬
‫𝜋‪𝑇 = 2‬‬
‫𝑇‪𝑑+‬‬ ‫𝜋‬ ‫𝜋‬

‫‪2‬‬ ‫𝜋𝑛‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫𝜋𝑛‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫= 𝑛𝑎‬ ‫‪𝑓 𝑡 cos‬‬ ‫= 𝑡𝑑 𝑡‬ ‫‪𝑓 𝑡 cos‬‬ ‫= 𝑡𝑑 𝑡‬ ‫𝑡𝑑 𝑡𝑛 ‪𝑠𝑖𝑛𝑡 cos‬‬
‫𝑇‬ ‫𝑑‬ ‫𝑇‬ ‫𝜋‪2‬‬ ‫𝜋‪−‬‬ ‫𝑇‬ ‫𝜋‬ ‫‪0‬‬
‫‪2‬‬
‫𝜋 𝑡 𝑛 ‪1 1 cos 𝑛 + 1 𝑡 1 cos 1 −‬‬ ‫𝑘‪𝑛 = 2‬‬
‫‪𝑎𝑛 = [−‬‬ ‫‪−‬‬ ‫‪]0‬‬ ‫) ‪𝑎𝑛 = 𝜋(1 − 𝑛2‬‬
‫‪𝜋 2‬‬ ‫‪𝑛+1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫𝑛‪1−‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪𝑛 = 2𝑘 + 1‬‬
‫‪𝑛≠1‬‬
‫𝜋 ‪1‬‬ ‫𝜋 ‪1‬‬
‫= ‪𝑎1‬‬ ‫‪sin‬‬ ‫= 𝑡𝑑 𝑡 ‪𝑡 cos‬‬ ‫‪sin(2𝑡) 𝑑𝑡=0‬‬
‫‪𝜋 0‬‬ ‫‪2𝜋 0‬‬
‫‪12‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪−𝜋 <𝑡 <0‬‬ ‫مثال‪ :1‬مطلوبست محاسبه سری فوریه تابع پریودیک‬
‫= 𝑡 𝑓‬ ‫)‪ f(t‬که در یک پریود بصورت زیر تعریف می شود‪.‬‬
‫𝑡𝑛𝑖𝑠‬ ‫𝜋<𝑡<‪0‬‬
‫𝜋‪𝑇 = 2‬‬
‫𝑇‪𝑑+‬‬ ‫𝜋‬
‫‪2‬‬ ‫𝜋𝑛‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫𝜋𝑛‪2‬‬
‫= 𝑛𝑏‬ ‫‪𝑓 𝑡 sin‬‬ ‫= 𝑡𝑑 𝑡‬ ‫‪𝑓 𝑡 sin‬‬ ‫𝑡𝑑 𝑡‬
‫𝑇‬ ‫𝑑‬ ‫𝑇‬ ‫𝜋‪2‬‬ ‫𝜋‪−‬‬ ‫𝑇‬
‫𝜋‬
‫‪1‬‬ ‫𝜋 𝑡 𝑛 ‪1 sin 1 − 𝑛 𝑡 sin 1 +‬‬
‫= 𝑛𝑏‬ ‫[ 𝑡𝑑 𝑡𝑛 ‪𝑠𝑖𝑛 𝑡 s = in‬‬ ‫‪−‬‬ ‫‪]0 = 0‬‬ ‫‪𝑛≠1‬‬
‫𝜋‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫𝑛‪1−‬‬ ‫𝑛‪1+‬‬
‫𝜋‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫= ‪𝑏1‬‬ ‫= 𝑡𝑑 𝑡 ‪sin2‬‬ ‫‪𝑛=1‬‬
‫𝜋‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪13‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪−𝜋 <𝑡 <0‬‬

‫مثال‪ :1‬مطلوبست محاسبه سری فوریه تابع پریودیک‬
‫= 𝑡 𝑓‬ ‫)‪ f(t‬که در یک پریود بصورت زیر تعریف می شود‪.‬‬
‫𝑡𝑛𝑖𝑠‬ ‫𝜋<𝑡<‪0‬‬
‫𝜋‪𝑇 = 2‬‬
‫‪2‬‬
‫𝑘‪𝑛 = 2‬‬ ‫‪1‬‬
‫) ‪𝑎𝑛 = 𝜋(1 − 𝑛2‬‬ ‫= ‪𝑏1‬‬ ‫‪𝑏𝑛 = 0‬‬ ‫‪𝑛≠1‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪𝑛 = 2𝑘 + 1‬‬ ‫‪2‬‬
‫∞‬ ‫∞‬
‫‪𝑎0‬‬ ‫𝜋𝑘‪2‬‬ ‫𝜋𝑘‪2‬‬
‫= 𝑡 𝑓‬ ‫‪+‬‬ ‫‪𝑎𝑘 cos‬‬ ‫‪𝑡 +‬‬ ‫‪𝑏𝑘 sin‬‬ ‫𝑡‬
‫‪2‬‬ ‫𝑇‬ ‫𝑇‬
‫‪𝑘=1‬‬ ‫‪𝑘=1‬‬
‫‪1 1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪𝑓 𝑡 = + sin 𝑡 −‬‬ ‫‪cos 2𝑡 −‬‬ ‫⋯ ‪cos 4𝑡 −‬‬ ‫‪14‬‬
‫‪𝜋 2‬‬ ‫𝜋‪3‬‬ ‫𝜋‪15‬‬ ‫‪Dr. Ali Karimpour Feb 2023‬‬
‫نمایش یک تابع پریودیک بر حسب پایه های آن‪:‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪−𝜋 <𝑡 <0‬‬

‫= 𝑡 𝑓‬
‫𝑡𝑛𝑖𝑠‬ ‫𝜋<𝑡<‪0‬‬
‫‪1 1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪𝑓 𝑡 = + sin 𝑡 −‬‬ ‫‪cos 2𝑡 −‬‬ ‫⋯ ‪cos 4𝑡 −‬‬
‫‪𝜋 2‬‬ ‫𝜋‪3‬‬ ‫𝜋‪15‬‬ ‫‪15‬‬
‫تقریب زدن تابع به وسیله چند جمله اول سری فوریه اش‬
‫‪16‬‬
‫قضیه دیریکله‪ :‬اگر تابع )‪ f(t‬یک تابع پریودیک محدود (کراندار) باشد که در هر‬
‫پریود دارای تعداد محدودی ‪ max‬و ‪ min‬است و همچنین در هر پریود‬
‫تعداد محدودی ناپیوستگی داشته باشد‪ ،‬سری فوریه )‪ f(t‬در نقاط پیوسته تابع )‪f(t‬‬
‫به سمت )‪ f(t‬میل خواهد کرد و در نقاط گسسته به سمت متوسط حد چپ و‬
‫راست میل خواهد کرد‪.‬‬
‫نقطه ای که سری به آن میل می کند‬
‫‪17‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪−𝜋 <𝑡 <0‬‬ ‫مثال‪ :2‬بررسی قضیه دریکله‬

‫= 𝑡 𝑓‬
‫𝑡𝑛𝑖𝑠‬ ‫𝜋<𝑡<‪0‬‬
‫) ‪𝑓(𝑡0‬‬ ‫‪1 1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪𝑓 𝑡 = + sin 𝑡 −‬‬ ‫‪cos 2𝑡 −‬‬ ‫⋯ ‪cos 4𝑡 −‬‬
‫‪𝜋 2‬‬ ‫𝜋‪3‬‬ ‫𝜋‪15‬‬
‫‪𝑡0‬‬
‫‪1 1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪+ sin 𝑡0 −‬‬ ‫‪cos 2𝑡0 −‬‬ ‫⋯ ‪cos 4𝑡0 −‬‬ ‫→‬ ‫) ‪𝑓(𝑡0‬‬
‫‪𝜋 2‬‬ ‫𝜋‪3‬‬ ‫𝜋‪15‬‬
‫‪18‬‬
‫قضیه‪ :‬اگر)‪ f(t‬زوج باشد در اینصورت‪:‬‬
‫𝑇‪𝑑+‬‬ ‫𝑇‪𝑑+‬‬
‫‪2‬‬ ‫𝜋𝑛‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫𝜋𝑛‪2‬‬
‫= 𝑛𝑏‬ ‫‪𝑓 𝑡 sin‬‬ ‫𝑡𝑑 𝑡‬ ‫= 𝑛𝑎‬ ‫‪𝑓 𝑡 cos‬‬ ‫𝑡𝑑 𝑡‬
‫𝑇‬ ‫𝑑‬ ‫𝑇‬ ‫𝑇‬ ‫𝑑‬ ‫𝑇‬
‫‪.‬‬ ‫‪.‬‬
‫‪.‬‬ ‫‪.‬‬
‫‪.‬‬ ‫‪.‬‬
‫‪.‬‬ ‫‪.‬‬
‫‪.‬‬ ‫‪.‬‬ ‫𝑇‬
‫‪𝑏𝑛 = 0‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫𝜋𝑛‪2‬‬
‫𝑇‬ ‫‪0‬‬ ‫𝑇‬‫‪19‬‬
‫قضیه‪ :‬اگر)‪ f(t‬فرد باشد در اینصورت‪:‬‬
‫𝑇‪𝑑+‬‬ ‫𝑇‪𝑑+‬‬
‫‪2‬‬ ‫𝜋𝑛‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫𝜋𝑛‪2‬‬
‫= 𝑛𝑎‬ ‫‪𝑓 𝑡 cos‬‬ ‫= 𝑛𝑏 𝑡𝑑 𝑡‬ ‫‪𝑓 𝑡 sin‬‬ ‫𝑡𝑑 𝑡‬
‫𝑇‬ ‫𝑑‬ ‫𝑇‬ ‫𝑇‬ ‫𝑑‬ ‫𝑇‬
‫‪.‬‬ ‫‪.‬‬
‫‪.‬‬ ‫‪.‬‬
‫‪.‬‬ ‫‪.‬‬
‫‪.‬‬ ‫‪.‬‬
‫‪.‬‬ ‫‪.‬‬ ‫𝑇‬
‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫𝜋𝑛‪2‬‬
‫‪𝑎𝑛 = 0‬‬ ‫= 𝑛𝑏‬ ‫‪𝑓 𝑡 sin‬‬ ‫𝑡𝑑 𝑡‬
‫𝑇‬ ‫‪0‬‬ ‫‪𝑇 20‬‬

‫مثال‪ :3‬مطلوبست محاسبه ی ضرایب سری فوریه تابع زیر‪:‬‬
‫‪𝑓 𝑡 = 4 − 𝑡 2 -2<t<2‬‬
‫حل‪ :‬با توجه به اینکه تابع زوج است‬
‫‪𝑏𝑛 = 0‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪𝑛+1‬‬
‫‪4‬‬ ‫𝑡𝜋𝑛‬ ‫)‪16(−1‬‬
‫= 𝑛𝑎‬ ‫‪(4 − 𝑡 2 ) cos‬‬ ‫= 𝑡𝑑‬ ‫‪𝑛≠0‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪𝑛2 𝜋 2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪16‬‬
‫= ‪𝑎0‬‬ ‫‪(4‬‬ ‫𝑡𝑑) ‪− 𝑡 2‬‬ ‫=‬
‫‪4‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪8 16‬‬ ‫𝑡𝜋‬ ‫‪16‬‬ ‫𝑡𝜋‪2‬‬ ‫‪16‬‬ ‫𝑡𝜋‪3‬‬

‫‪𝑓 𝑡 = + 2 cos‬‬ ‫‪− 2 2 cos‬‬ ‫‪+ 2 2 cos‬‬ ‫⋯‪+‬‬
‫𝜋 ‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫𝜋 ‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫𝜋 ‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪21‬‬
‫‪8 16‬‬ ‫𝑡𝜋‬ ‫‪16‬‬ ‫𝑡𝜋‪2‬‬ ‫‪16‬‬ ‫𝑡𝜋‪3‬‬

‫‪𝑓 𝑡 = + 2 cos‬‬ ‫‪− 2 2 cos‬‬ ‫‪+ 2 2 cos‬‬ ‫⋯‪+‬‬
‫𝜋 ‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫𝜋 ‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫𝜋 ‪3‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪8 16‬‬ ‫‪𝜋. 0‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪2𝜋. 0‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪3𝜋. 0‬‬
‫‪+ 2 cos‬‬ ‫‪− 2 2 cos‬‬ ‫‪+ 2 2 cos‬‬ ‫⋯‪+‬‬
‫𝜋 ‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫𝜋 ‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫𝜋 ‪3‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪8 16‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫) ⋯ ‪= + 2 (1 − 2 + 2 −‬‬ ‫‪→ 𝑓(0) = 4‬‬
‫𝜋 ‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬
‫محاسبه مجموع سری به کمک تابع پریودیک‪:‬‬
‫‪8 16‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪𝜋2‬‬
‫) ⋯ ‪4 = + 2 (1 − 2 + 2 −‬‬ ‫→‬ ‫=⋯‪1− 2+ 2−‬‬
‫𝜋 ‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪12‬‬
‫‪22‬‬
‫تمرین ‪ :1‬تابع پریودیک زیر در یک پریود داده شده است‪:‬‬

‫‪0‬‬ ‫‪−1<𝑡 <0‬‬
‫= 𝑡 𝑓‬
‫‪1‬‬ ‫‪0<𝑡<1‬‬
‫الف) سری فوریه تابع را بنویسید‪.‬‬
‫ب) ‪ 5‬جمله اول سری را جمع کرده و آن را با شکل واقعی مقایسه کنید‪.‬‬
‫تمرین ‪ :2‬ضرایب سری فوریه تابع پریودیک زیر را محاسبه نمایید‪.‬‬
‫‪ 5‬جمله اول سری را جمع کرده و آن را با شکل واقعی مقایسه کنید‪.‬‬

‫𝑡= 𝑡 𝑓‬ ‫‪−1<𝑡 <1‬‬ ‫‪𝑇=2‬‬
‫‪23‬‬

‫‪24‬‬
Lecture 2
‫یادآوری‬
∞ ∞
𝑎0 2𝑘𝜋 2𝑘𝜋
𝑓 𝑡 = + 𝑎𝑘 cos 𝑡 + 𝑏𝑘 sin 𝑡 : ‫ضرایب اولر‬
2 𝑇 𝑇
𝑘=1 𝑘=1
𝑑+𝑇 𝑑+𝑇
2 2𝑛𝜋 2 2𝑛𝜋
𝑎𝑛 = 𝑓 𝑡 cos 𝑡 𝑑𝑡 𝑏𝑛 = 𝑓 𝑡 sin 𝑡 𝑑𝑡
𝑇 𝑑 𝑇 𝑇 𝑑 𝑇
25
Lecture 2
‫یادآوری‬
𝑑+𝑇 𝑑+𝑇
2 2𝑛𝜋 2 2𝑛𝜋
:‫ زوج باشد‬f(t)‫ اگر‬:‫قضیه‬
𝑇
𝑏𝑛 = 0 4 2 2𝑛𝜋
𝑎𝑛 = 𝑓 𝑡 cos 𝑡 𝑑𝑡
𝑇 0 𝑇
: ‫ فرد باشد‬f(t) ‫ اگر‬: ‫قضیه‬

𝑇
4 2 2𝑛𝜋
𝑎𝑛 = 0 𝑏𝑛 = 𝑓 𝑡 sin 𝑡 𝑑𝑡
𝑇 0 𝑇
26
‫بسط های نیم دور‬

‫تابع زیر را در نظر بگیرید‪:‬‬
‫‪p‬‬
‫گسترش دلخواه تابع و پریودیک کردن آن‬
‫‪p T‬‬
‫تعیین ضرایب سری فوریه‬

‫‪27‬‬
‫بسط نیم دور کسینوسی‬

‫‪p‬‬
‫گسترش تابع بصورت زوج و تعیین سری فوریه ( بسط نیم دور کسی نوسی )‬
‫‪p‬‬
‫‪T=2p‬‬
‫𝑇‬ ‫𝑝‬
‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫𝜋𝑛‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫𝜋𝑛‬
‫‪𝑏𝑛 = 0‬‬ ‫= 𝑛𝑎‬ ‫‪𝑓 𝑡 cos‬‬ ‫𝑡𝑑 𝑡‬ ‫= 𝑛𝑎‬ ‫‪𝑓 𝑡 cos‬‬ ‫𝑡𝑑 𝑡‬
‫𝑇‬ ‫‪0‬‬ ‫𝑇‬ ‫𝑝‬ ‫‪0‬‬ ‫𝑝‬
‫‪28‬‬
‫بسط نیم دور سینوسی‬

‫‪p‬‬
‫گسترش تابع بصورت فرد و تعیین سری فوریه ( بسط نیم دور سین وسی )‬
‫‪p‬‬
‫‪T=2p‬‬
‫𝑇‬ ‫𝑝‬
‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫𝜋𝑛‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫𝜋𝑛‬
‫‪𝑎𝑛 = 0‬‬ ‫= 𝑛𝑏‬ ‫‪𝑓 𝑡 sin‬‬ ‫𝑡𝑑 𝑡‬ ‫= 𝑛𝑏‬ ‫‪𝑓 𝑡 sin‬‬ ‫𝑡𝑑 𝑡‬
‫𝑇‬ ‫𝑇‬ ‫𝑝‬ ‫‪0‬‬ ‫𝑝‬
‫‪0‬‬
‫‪29‬‬
‫یک بسط فوریه دیگر‬

‫‪p‬‬
‫گسترش تابع بصورت متقارن نسبت به خط ‪ t=p‬و سپس بسط نیم دور سینوسی‬
‫‪𝑎𝑛 = 0‬‬
‫𝑇‬
‫‪p‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫𝜋𝑛‪2‬‬
‫𝑇‬ ‫‪0‬‬ ‫𝑇‬
‫‪T=4p‬‬ ‫𝑝‬
‫𝑝‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫𝜋𝑛‬
‫‪1‬‬ ‫𝜋𝑛‬ ‫‪𝑓 𝑡 sin‬‬ ‫𝑡𝑑 𝑡‬ ‫‪n = 2𝑘 + 1‬‬
‫= 𝑛𝑏‬ ‫‪𝑓 𝑡 sin‬‬ ‫𝑡𝑑 𝑡‬ ‫𝑝 = 𝑛𝑏‬ ‫‪0‬‬ ‫𝑝‪2‬‬
‫𝑝‬ ‫‪0‬‬ ‫𝑝‪2‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪n=2k‬‬
‫‪30‬‬

‫‪2‬‬
‫مثال ‪ : 4‬تابع مقابل در بازه داده‬
‫𝑡‪𝑓 𝑡 =𝑡−‬‬ ‫‪0<𝑡<1‬‬
‫شده تعریف شده است ‪:‬‬
‫مطلوبست بسط نیم دور کسینوسی ‪.‬‬
‫حل ‪ :‬برای محاسبه بسط نیم دور سینوسی ابتدا الزم است تابع به ص ورت‬
‫زوج گسترش یابد ‪ .‬لذا دوره تناوب برابر ‪ 2‬در نظر گرفته می شود ‪.‬‬
‫𝑝‬
‫‪2‬‬ ‫𝜋𝑛‬
‫= 𝑛𝑎‬ ‫‪𝑓 𝑡 cos‬‬ ‫𝑡𝑑 𝑡‬ ‫‪𝑝=1‬‬
‫𝑝‬ ‫‪0‬‬ ‫𝑝‬
‫‪1‬‬ ‫‪−4‬‬
‫‪𝑎𝑛 = 2 (𝑡 − 𝑡 2 ) cos 𝑛𝜋𝑡 𝑑𝑡 = 𝑛2 𝜋 2‬‬ ‫‪𝑛 = 2𝑘, 𝑛 ≠ 0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪𝑛 = 2𝑘 + 1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪2‬‬
‫‪1‬‬ ‫𝑡𝜋‪1 4 cos 2‬‬ ‫𝑡𝜋‪cos 4‬‬ ‫𝑡𝜋‪cos 6‬‬
‫= 𝑡𝑑 ) 𝑡 ‪𝑎0 = 2 (𝑡 −‬‬ ‫‪𝑓 𝑡 = − 2‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪+‬‬ ‫⋯‪+‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪6‬‬ ‫𝜋‬ ‫‪4‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪36‬‬
‫‪31‬‬
‫‪𝑓 𝑡 = 𝑡 − 𝑡2‬‬ ‫‪0<𝑡<1‬‬ ‫مثال ‪ : 5‬تابع مقابل در بازه داده‬

‫مطلوبست بسط نیم دور سینوسی ‪.‬‬
‫حل ‪ :‬برای محاسبه بسط نیم دور سینوسی ابتدا الزم است تابع به ص ورت فرد‬
‫گسترش یابد ‪ .‬لذا دوره تناوب برابر ‪ 2‬در نظر گرفته می شود ‪.‬‬
‫𝑝‬
‫‪2‬‬ ‫𝜋𝑛‬
‫= 𝑛𝑏‬ ‫‪𝑓 𝑡 sin‬‬ ‫𝑡𝑑 𝑡‬ ‫‪𝑝=1‬‬
‫𝑝‬ ‫‪0‬‬ ‫𝑝‬
‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪𝑏𝑛 = 2‬‬ ‫‪(𝑡 − 𝑡 2 ) sin 𝑛𝜋𝑡 𝑑𝑡 = 𝑛3 𝜋 3‬‬ ‫‪𝑛 = 2𝑘 + 1‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫𝑘‪𝑛 = 2‬‬
‫‪8‬‬ ‫𝑡𝜋‪sin 3‬‬ ‫𝑡𝜋‪sin 5‬‬

‫‪𝑓 𝑡 = 3 sin 𝜋𝑡 +‬‬ ‫‪+‬‬ ‫⋯‪+‬‬
‫𝜋‬ ‫‪27‬‬ ‫‪125‬‬ ‫‪32‬‬

‫‪𝑓 𝑡 = 𝑡 − 𝑡2‬‬ ‫‪0<𝑡<1‬‬ ‫مثال ‪ : 6‬تابع مقابل در بازه داده‬
‫بسط نیم دور سینوسی مناسبتر است یا کسینوسی؟‬
‫نیاز و کاربرد سری مورد نظر‬ ‫•‬
‫استفاده در معادالت با مشتقات نسبی‬ ‫•‬
‫سرعت میل ضرایب به صفر‬ ‫•‬
‫‪33‬‬
‫بسط های نیم دور‬ ‫‪Lecture 2‬‬
‫مثال ‪ : 6‬تابع مقابل در بازه داده شده تعریف شده است ‪:‬‬
‫‪𝑓 𝑡 = 𝑡 − 𝑡2‬‬ ‫‪0<𝑡<1‬‬
‫بسط نیم دور کسینوسی ‪.‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪−4‬‬
‫‪𝑎𝑛 = 2‬‬ ‫‪(𝑡 − 𝑡 2 ) cos 𝑛𝜋𝑡 𝑑𝑡 = 𝑛2 𝜋 2‬‬ ‫‪𝑛 = 2𝑘, 𝑛 ≠ 0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪𝑛 = 2𝑘 + 1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪2‬‬
‫‪1‬‬ ‫𝑡𝜋‪1 4 cos 2‬‬ ‫𝑡𝜋‪cos 4‬‬ ‫𝑡𝜋‪cos 6‬‬
‫‪𝑎0 = 2‬‬ ‫= 𝑡𝑑 ) 𝑡 ‪(𝑡 −‬‬ ‫= 𝑡 𝑓‬ ‫‪− 2‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪+‬‬ ‫⋯‪+‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪3‬‬ ‫𝜋 ‪6‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪36‬‬
‫بسط نیم دور سینوسی‪.‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪𝑏𝑛 = 2‬‬ ‫‪(𝑡 − 𝑡 2 ) sin 𝑛𝜋𝑡 𝑑𝑡 = 𝑛3 𝜋 3‬‬ ‫‪𝑛 = 2𝑘 + 1‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫𝑘‪𝑛 = 2‬‬
‫‪8‬‬ ‫𝑡𝜋‪sin 3‬‬ ‫𝑡𝜋‪sin 5‬‬
‫‪𝑓 𝑡 = 3 sin 𝜋𝑡 +‬‬ ‫‪+‬‬ ‫⋯‪+‬‬ ‫‪34‬‬
‫𝜋‬ ‫‪27‬‬ ‫‪125‬‬

‫تمرین ‪ :‬تابعی به صورت زیر تعریف شده سری فوریه ای بنویسید که تنها جمالت سی نوسی‬
‫داشته و در بازه تعریف شده به تابع میل کند؟‬
‫‪f t =1‬‬ ‫‪0<t<1‬‬
‫آیا سری خواسته شده منحصر به فرد است؟‬
‫‪35‬‬

‫‪36‬‬
‫محاسبه ضرایب سری فوریه بدون انتگرالگیری‬
‫تعیین ضرایب سری فوریه بدون انتگرالگیری با استفاده از مفهوم جهش‬
‫‪𝐹𝑘 < 0‬‬
‫‪𝐹𝑘 = 𝑓 𝑡𝑘+ − 𝑓 𝑡𝑘−‬‬
‫‪37‬‬
‫قضیه‪:‬‬
‫اگر تابع پریودیک ‪ f‬در شرایط دیریکله صدق کند و در نقاط ‪tm, … t2 , t1‬‬
‫دارای پرشهای ‪ Fm, … , F2, F1‬باشد در صورتی که ‪ t1‬می تواند ‪ d‬باشد ولی‬
‫‪ tm‬نمیتواند ‪ d+T‬باشد در این صورت ضرائب سری فوریه عبارتند از‪:‬‬
‫𝑚‬
‫‪𝑇 ′‬‬ ‫‪1‬‬ ‫𝜋𝑛‪2‬‬
‫‪𝑎𝑛 = −‬‬ ‫‪𝑏𝑛 −‬‬ ‫𝑛𝑖𝑠 𝑘𝐹‬ ‫𝑘𝑡‬ ‫‪𝑛≠0‬‬
‫𝜋𝑛‪2‬‬ ‫𝜋𝑛‬ ‫𝑇‬
‫‪𝑘=1‬‬
‫𝑚‬
‫‪𝑇 ′‬‬ ‫‪1‬‬ ‫𝜋𝑛‪2‬‬
‫= 𝑛𝑏‬ ‫‪𝑎𝑛 +‬‬ ‫𝑠𝑜𝑐 𝑘𝐹‬ ‫𝑘𝑡‬ ‫‪𝑛≠0‬‬
‫𝜋𝑛‪2‬‬ ‫𝜋𝑛‬ ‫𝑇‬
‫‪𝑘=1‬‬
‫‪38‬‬
‫مثال‪ :7‬ضرایب سری فوریه تابع پریودیک زیر را محاسبه نمایید‪.‬‬
‫𝑡= 𝑡 𝑓‬ ‫‪−1<𝑡 <1‬‬ ‫‪𝑇=2‬‬

‫حل ‪ :‬توابع و مشتقات آن بصورت زیر است ‪:‬‬
‫چون تابع فرد است لذا‪:‬‬
‫‪𝑎𝑛 = 0‬‬
‫‪39‬‬
‫𝑚‬
‫‪𝑇 ′‬‬ ‫‪1‬‬ ‫𝜋𝑛‪2‬‬
‫= 𝑛𝑏‬ ‫‪𝑎 +‬‬ ‫𝑠𝑜𝑐 𝑘𝐹‬ ‫𝑡‬
‫𝜋𝑛 𝑛 𝜋𝑛‪2‬‬ ‫𝑘 𝑇‬
‫‪𝑘=1‬‬
‫‪1 ′‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬

‫= 𝑛𝑏‬ ‫‪𝑎𝑛 +‬‬ ‫= )𝑡𝜋𝑛‪𝐹1 cos(−‬‬ ‫‪0−‬‬ ‫‪2cos(𝑛𝜋) = −‬‬ ‫𝑛)‪(−1‬‬
‫𝜋𝑛‬ ‫𝜋𝑛‬ ‫𝜋𝑛‬ ‫𝜋𝑛‬ ‫𝜋𝑛‬
‫‪2(−1)𝑛+1‬‬
‫= 𝑛𝑏‬
‫𝜋𝑛‬
‫‪40‬‬

‫تمرین‪ :‬یک تابع پریودیک )‪ f(t‬در طول یک پریود به صورت زیر تعریف شده است‪.‬‬
‫مطلوبست تعیین ضرایب اولر بدون انتگرالگیری‬
‫𝑡 ‪f‬‬
‫‪f 𝑡 =sint‬‬ ‫𝜋<‪0<t‬‬
‫𝑡 ‪f′‬‬ ‫𝑡 ‪f′′‬‬
‫‪41‬‬
‫تمرین‪ :‬یک تابع پریودیک )‪ f(t‬در طول یک پریود به صورت زیر تعریف شده است‪.‬‬
‫مطلوبست تعیین ضرایب اولر بدون انتگرالگیری‬
‫‪0 −𝜋<t ≤ 0‬‬

‫= 𝑡 ‪f‬‬
‫𝑡‬ ‫𝜋<‪0<t‬‬
‫‪42‬‬
‫سرعت همگرایی در سری فوریه‬

‫قضیه‪:‬‬
‫برای ‪ n‬های به اندازه کافی بزرگ‪ ،‬ضرایب سری فوریه یک تابع پریودیک که در شر ایط‬
‫دریکله صادق است‪ ،‬همیشه حداقل با سرعت ‪ c/n‬به صفر میل می کند ‪ c .‬یک عدد ثابت‬
‫است ‪.‬‬
‫اگر تابع پیوسته باشد در این صورت ضرایب سری فوریه حداقل با سرعت ‪ c/n 2‬به صفر‬
‫میل می کند ‪.‬‬
‫اگر تابع دارای یک یا چند گسستگی باشد در این صورت حداقل یکی از ضرایب س ری‬
‫فوریه با سرعت ‪ c/n‬به صفر میل می کند ‪.‬‬
‫اگر تابع و مشتق تابع پیوسته باشد در این صورت ضرایب سری فوریه حداقل با س رعت‬
‫‪ c/n 3‬به صفر میل می کند ‪.‬‬
‫اگر مشتق تابع دارای یک یا چند گسستگی باشد در این صورت حداقل یکی از ض رایب‬
‫سری فوریه با سرعت ‪ c/n 2‬به صفر میل می کند ‪.‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪43‬‬

‫مثال‪ :8‬سرعت کاهش ضرایب 𝑛𝑏 و 𝑛𝑎 را تعیین نمایید‪.‬‬
‫𝑡 ‪sin‬‬ ‫‪−𝜋 ≤𝑡 <0‬‬
‫= 𝑡 𝑓‬
‫‪𝑡 − 𝑡2‬‬ ‫‪0≤𝑡<1‬‬
‫حل ‪:‬‬
‫‪𝑡2‬‬
‫𝑡 𝑓‬
‫‪t‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫𝑐‬
‫‪𝑓 −𝜋 = 𝑓 1 = 0‬‬ ‫‪𝑓 0− = 𝑓 0+ = 0‬‬ ‫حداقل سرعت همگرایی‪:‬‬
‫‪𝑛2‬‬
‫‪44‬‬

‫𝑡 ‪sin‬‬ ‫مثال‪ : 8‬سرعت کاهش ضرایب 𝑛𝑏 و 𝑛𝑎 را تعیین نمایید‪− 𝜋 ≤ 𝑡 < 0.‬‬
‫= 𝑡 𝑓‬
‫‪𝑡 − 𝑡2‬‬ ‫‪0≤𝑡<1‬‬
‫𝑡 ‪cos‬‬ ‫‪−𝜋 ≤𝑡 <0‬‬

‫= 𝑡 ‪𝑓′‬‬
‫𝑡‪1 − 2‬‬ ‫‪0≤𝑡<1‬‬
‫𝑡 ‪𝑓′‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫𝑐‬
‫حداقل سرعت همگرایی‪:‬‬
‫‪𝑓′‬‬ ‫= 𝜋‪−‬‬ ‫‪𝑓′‬‬ ‫‪1 = −1‬‬ ‫‪𝑓′‬‬ ‫‪0−‬‬ ‫=‬ ‫‪𝑓′‬‬ ‫‪0+‬‬ ‫‪=1‬‬ ‫‪𝑛3‬‬
‫‪45‬‬

‫𝑡 ‪sin‬‬ ‫مثال‪ :8‬سرعت کاهش ضرایب 𝑛𝑏 و 𝑛𝑎 را تعیین نمایید‪− 𝜋 ≤ 𝑡 < 0 .‬‬
‫= 𝑡 𝑓‬
‫‪𝑡 − 𝑡2‬‬ ‫‪0≤𝑡<1‬‬
‫𝑡 ‪cos‬‬ ‫‪−𝜋 ≤𝑡 <0‬‬ ‫𝑡 ‪−sin‬‬ ‫‪−𝜋 ≤𝑡 <0‬‬

‫= 𝑡 ‪𝑓′‬‬ ‫= 𝑡 ‪𝑓 ′′‬‬
‫𝑡‪1 − 2‬‬ ‫‪0≤𝑡<1‬‬ ‫‪−2‬‬ ‫‪0≤𝑡<1‬‬
‫𝑡 ‪𝑓′′‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫𝑐‬
‫‪𝑓 ′′ −𝜋 ≠ 𝑓 ′′ 1‬‬ ‫‪𝑓 ′′ 0− ≠ 𝑓 ′′ 0+‬‬ ‫حداقل‪46‬یکی از ضرایب دارای سرعت همگرایی‬
‫𝑛‬ ‫‪3‬‬

‫مثال‪ :9‬برای تابع پریودیک )‪ f(t‬ضرایب سری فوریه توسط روابط زیر تعیین شده اند‪.‬‬
‫𝜋𝑛‬ ‫𝜋‬
‫‪𝑎𝑛 = 4‬‬ ‫‪𝑏𝑛 = 2‬‬
‫‪𝑛 + 𝜋4‬‬ ‫‪𝑛 + 𝑛𝜋 + 𝜋 2‬‬
‫𝜋‬ ‫𝜋‬
‫‪𝑛3‬‬ ‫‪𝑛2‬‬
‫‪c‬‬
‫است در نتیجه‪:‬‬ ‫سرعت همگرایی یکی از ضرایب برابر‬
‫‪n2‬‬
‫)𝑡(𝑓 پیوسته‬
‫)‪ 𝑓 ′ (t‬حداقل یک نقطه گسسته‬

‫‪47‬‬
‫تمرین تحویلی‬
‫تمرین ‪ : 1‬تابعی به صورت زیر تعریف شده سری فوریه ای بنویسید که تنها جمالت سی نوسی‬
‫داشته و به در بازه تعریف شده به تابع میل کند ‪ .‬آیا سری خواسته شده منحصر به فرد است؟‬
‫‪f t =1‬‬ ‫‪0<t<1‬‬
‫تمرین‪ :2‬توابع ‪ f‬و ‪ g‬در بازه ‪ 0‬تا ‪ l‬داده شده است‪ .‬بسط نیم دور سینوسی تابع ‪ f‬و بسط نیم دور کسینوسی تابع ‪ g‬را‬
‫بدست آورید‪( .‬هر کدام از سری ها به چه تابعی میل می کند؟ تابع مورد نظر را رسم کنید)‬
‫𝜋‬ ‫‪𝑔 𝑥 = 𝑥2‬‬
‫𝑛𝑖𝑠 = 𝑥 ‪f‬‬ ‫𝑥‬
‫𝑙‬
‫تمرین‪ :3‬یک تابع پریودیک )‪ f(t‬در طول یک پریود به صورت زیر تعریف شده است‪ .‬مطلوبست تعیین ضرایب اولر‬
‫بدون انتگرالگیری‬
‫𝜋‬
‫𝑥‪+‬‬ ‫‪−𝜋<t ≤ 0‬‬
‫‪2‬‬
‫𝜋 = 𝑥 ‪f‬‬
‫𝑥‪−‬‬ ‫𝜋 ≤ ‪0<t‬‬
‫‪2‬‬
‫تمرین‪ :4‬یک تابع میدانیم یک تابع متناوب دارای ضرایب فوریه زیر است‪ .‬در مورد پیوستگی تابع و مشتقات آن چه‬
‫تحلیلی دارید؟‬
‫𝑛‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫= 𝑛𝑎‬ ‫= 𝑛𝑏‬
‫‪(𝑛2 − 1)2 +4𝑛2‬‬ ‫‪(𝑛2 − 1)2 +4𝑛2‬‬ ‫‪48‬‬
‫نمایش های متنوع سری فوریه‬
‫نمایش سری فوریه با استفاده از توابع سینوسی و یا کسینوسی‬

‫∞‬
‫‪𝑎0‬‬ ‫𝑛𝜋‪2‬‬ ‫𝑛𝜋‪2‬‬
‫= 𝑡 𝑓‬ ‫‪+‬‬ ‫‪{𝑎𝑛 cos‬‬ ‫‪𝑡 + 𝑏𝑛 sin‬‬ ‫} 𝑡‬
‫‪2‬‬ ‫𝑇‬ ‫𝑇‬
‫‪𝑛=1‬‬
‫∞‬
‫‪𝑎0‬‬ ‫𝑛𝑎‬ ‫𝑛𝜋‪2‬‬ ‫𝑛𝑏‬ ‫𝑛𝜋‪2‬‬
‫= 𝑡 𝑓‬ ‫‪+‬‬ ‫[ ‪𝑎𝑛2 + 𝑏𝑛2‬‬ ‫‪cos‬‬ ‫‪𝑡 +‬‬ ‫‪sin‬‬ ‫] 𝑡‬
‫‪2‬‬ ‫‪𝑎𝑛2 + 𝑏𝑛2‬‬ ‫𝑇‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫𝑛𝑏 ‪𝑎𝑛 +‬‬ ‫𝑇‬
‫‪𝑛=1‬‬
‫𝑛𝑎‬ ‫𝑛𝑏‬
‫= ) 𝑛𝛾(‪sin‬‬ ‫) 𝑛𝛿(‪= cos‬‬ ‫= ) 𝑛𝛾(‪cos‬‬ ‫) 𝑛𝛿(‪= sin‬‬
‫‪𝑎𝑛2‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪𝑏𝑛2‬‬ ‫‪𝑎𝑛2‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪𝑏𝑛2‬‬
‫∞‬
‫‪𝑎0‬‬ ‫𝜋𝑛‪2‬‬
‫= 𝑡 𝑓‬ ‫‪+‬‬ ‫‪𝑎𝑛2‬‬ ‫‪+‬‬ ‫(‪𝑏𝑛2 sin‬‬ ‫) 𝑛𝛾 ‪𝑡 +‬‬
‫‪2‬‬ ‫𝑇‬
‫‪𝑛=1‬‬
‫∞‬
‫‪𝑎0‬‬ ‫𝜋𝑛‪2‬‬
‫= 𝑡 𝑓‬ ‫‪+‬‬ ‫‪𝑎𝑛2‬‬ ‫‪+‬‬ ‫(‪𝑏𝑛2 cos‬‬ ‫) 𝑛𝛿 ‪𝑡 −‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪𝑇 49‬‬
‫‪𝑛=1‬‬
‫نمایش های متنوع سری فوریه‬

‫نمایش سری فوریه با استفاده از توابع سینوسی و یا کسینوسی‬
‫∞‬ ‫∞‬
‫‪𝑎0‬‬ ‫𝜋𝑛‪2‬‬ ‫‪𝑎0‬‬ ‫𝜋𝑛‪2‬‬
‫= 𝑡 𝑓‬ ‫‪+‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫(‪𝑎𝑛 + 𝑏𝑛 sin‬‬ ‫) 𝑛𝛾 ‪𝑡 +‬‬ ‫= 𝑡 𝑓‬ ‫‪+‬‬ ‫‪𝑎𝑛2‬‬ ‫‪+‬‬ ‫(‪𝑏𝑛2 cos‬‬ ‫) 𝑛𝛿 ‪𝑡 −‬‬
‫‪2‬‬ ‫𝑇‬ ‫‪2‬‬ ‫𝑇‬
‫‪𝑛=1‬‬ ‫‪𝑛=1‬‬
‫‪𝑎0‬‬
‫‪= 𝐴0‬‬ ‫𝑛𝐴 = ‪𝑎𝑛2 + 𝑏𝑛2‬‬
‫‪2‬‬
‫∞‬ ‫∞‬
‫𝜋𝑛‪2‬‬ ‫𝜋𝑛‪2‬‬
‫‪𝑓 𝑡 = 𝐴0 +‬‬ ‫(‪𝐴𝑛 cos‬‬ ‫) 𝑛𝛿 ‪𝑡 −‬‬ ‫‪𝑓 𝑡 = 𝐴0 +‬‬ ‫(‪𝐴𝑛 sin‬‬ ‫) 𝑛𝛾 ‪𝑡 +‬‬
‫𝑇‬ ‫𝑇‬
‫‪𝑛=1‬‬ ‫‪𝑛=1‬‬
‫‪50‬‬
Lecture 2
‫نمایش نمایی سری فوریه‬

:‫سری فوریه نمایی‬
1 𝑗𝜃 1 𝑗𝜃
cos 𝜃 = (𝑒 + 𝑒 −𝑗𝜃 ) sin 𝜃 = (𝑒 − 𝑒 −𝑗𝜃 )
2 2𝑗
𝑎0 ∞ 2𝜋𝑛 2𝜋𝑛
𝑓 𝑡 = + {𝑎
𝑛=1 𝑛 cos 𝑡 + 𝑏𝑛 sin 𝑡 }
2 𝑇 𝑇
∞
𝑎0 𝑎𝑛 𝑗2𝑛𝜋𝑡 −𝑗
2𝑛𝜋𝑡 𝑏𝑛 𝑗2𝑛𝜋𝑡 2𝑛𝜋
𝑓 𝑡 = + { 𝑒 𝑇 +𝑒 𝑇 + 𝑒 𝑇 −𝑒 𝑇 𝑡 }
−𝑗
2 2 2𝑗
𝑛=1
∞
𝑎0 1 2𝑛𝜋
𝑗 𝑇 𝑡 1 2𝑛𝜋
−𝑗 𝑇 𝑡
𝑓 𝑡 = + 𝑎 − 𝑗𝑏𝑛 𝑒 + 𝑎𝑛 + 𝑗𝑏𝑛 𝑒
2 2 𝑛 2
𝑛=1
51

‫سری فوریه نمایی‪:‬‬
‫‪𝑎0‬‬ ‫∞‬ ‫𝑛𝜋‪2‬‬ ‫𝑛𝜋‪2‬‬
‫= 𝑡 𝑓‬ ‫‪+‬‬ ‫𝑛𝑎{‪𝑛=1‬‬ ‫‪cos‬‬ ‫𝑡‬ ‫‪+ 𝑏𝑛 sin‬‬ ‫𝑡‬ ‫}‬
‫‪2‬‬ ‫𝑇‬ ‫𝑇‬
‫∞‬
‫‪𝑎0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫𝜋𝑛‪2‬‬
‫𝑡 𝑇 𝑗‬ ‫‪1‬‬ ‫𝜋𝑛‪2‬‬
‫𝑡 𝑇 𝑗‪−‬‬
‫= 𝑡 𝑓‬ ‫‪+‬‬ ‫𝑒 𝑛𝑏𝑗 ‪𝑎 −‬‬ ‫𝑒 𝑛𝑏𝑗 ‪+ 𝑎𝑛 +‬‬
‫‪2‬‬ ‫𝑛 ‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪𝑛=1‬‬
‫‪𝑎0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪= 𝐶0‬‬ ‫𝑛𝐶 = 𝑛𝑏𝑗 ‪𝑎 −‬‬ ‫𝑛‪𝑎 + 𝑗𝑏𝑛 = 𝐶−‬‬
‫‪2‬‬ ‫𝑛 ‪2‬‬ ‫𝑛 ‪2‬‬
‫∞‬
‫𝜋𝑛‪2‬‬
‫𝑡 𝑇 𝑗‬
‫= 𝑡 𝑓‬ ‫𝑒 𝑛𝐶‬
‫∞‪𝑛=−‬‬
‫‪52‬‬
‫∞‬ ‫سری فوریه نمایی‪:‬‬

‫𝜋𝑛‪2‬‬
‫= 𝑡 𝑓‬ ‫𝑒 𝑛𝐶‬
‫∞‪𝑛=−‬‬
‫‪𝑎0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪= 𝐶0‬‬ ‫𝑛𝐶 = 𝑛𝑏𝑗 ‪𝑎 −‬‬ ‫𝑛‪𝑎 + 𝑗𝑏𝑛 = 𝐶−‬‬
‫‪2‬‬ ‫𝑛 ‪2‬‬ ‫𝑛 ‪2‬‬
‫𝑇‪𝑑+‬‬ ‫𝑇‪𝑑+‬‬
‫‪2‬‬ ‫𝜋𝑛‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫𝜋𝑛‪2‬‬
‫= 𝑛𝑎‬ ‫‪𝑓 𝑡 cos‬‬ ‫𝑡𝑑 𝑡‬ ‫= 𝑛𝑏‬ ‫‪𝑓 𝑡 sin‬‬ ‫𝑡𝑑 𝑡‬
‫𝑇‬ ‫𝑑‬ ‫𝑇‬ ‫𝑇‬ ‫𝑑‬ ‫𝑇‬
‫𝑇‪𝑑+‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫𝑗‪−‬‬
‫𝜋𝑛‪2‬‬
‫𝑛𝑏𝑗 ‪𝐶𝑛 = 𝑎𝑛 −‬‬ ‫= 𝑛𝐶‬ ‫𝑒)𝑡(𝑓‬ ‫𝑡𝑑 𝑇‬
‫‪2‬‬ ‫𝑇‬ ‫𝑑‬
‫‪53‬‬

‫سری فوریه نمایی و مثلثاتی‬
‫∞‬
‫∞‬ ‫‪𝑎0‬‬ ‫𝑛𝜋‪2‬‬ ‫𝑛𝜋‪2‬‬
‫𝜋𝑛‪2‬‬
‫= 𝑡 𝑓‬ ‫𝑒 𝑛𝐶‬ ‫𝑡 𝑇 𝑗‬ ‫= 𝑡 𝑓‬ ‫‪+‬‬ ‫‪{𝑎𝑛 cos‬‬ ‫‪𝑡 + 𝑏𝑛 sin‬‬ ‫} 𝑡‬
‫‪2‬‬ ‫𝑇‬ ‫𝑇‬
‫‪𝑛=1‬‬
‫∞‪𝑛=−‬‬
‫𝑇‪𝑑+‬‬
‫‪2‬‬ ‫𝜋𝑛‪2‬‬
‫‪1‬‬ ‫𝑇‪𝑑+‬‬ ‫𝜋𝑛‪2‬‬ ‫𝑇‬ ‫𝑑‬ ‫𝑇‬
‫𝑗‪−‬‬ ‫𝑡‬
‫= 𝑛𝐶‬ ‫𝑒)𝑡(𝑓‬ ‫𝑡𝑑 𝑇‬
‫𝑇‬ ‫𝑑‬ ‫‪2‬‬ ‫𝑇‪𝑑+‬‬
‫𝜋𝑛‪2‬‬
‫𝑇‬ ‫𝑑‬ ‫𝑇‬
‫‪1‬‬
‫𝑛𝑏𝑗 ‪𝐶𝑛 = 𝑎𝑛 −‬‬ ‫𝑛‪𝑎𝑛 = 𝐶𝑛 + 𝐶−‬‬ ‫) 𝑛‪𝑏𝑛 = 𝑗(𝐶𝑛 − 𝐶−‬‬
‫‪2‬‬
‫‪54‬‬

‫مثال‪ :‬ضرایب سری نمایی مختلط تابع پریودیک زیر را محاسبه نمایید‪ .‬سپس ضرایب سری‬
‫فوریه مثلثاتی را بدست آورد‪.‬‬
‫𝑡‪𝑓 𝑡 = 𝑒 −‬‬ ‫‪−1<𝑡 <1‬‬ ‫‪𝑇=2‬‬
‫حل ‪:‬‬
‫𝑇‪𝑑+‬‬
‫‪1‬‬ ‫𝜋𝑛‪2‬‬
‫𝑡 𝑇 𝑗‪−‬‬
‫= 𝑛𝐶‬ ‫𝑒)𝑡(𝑓‬ ‫𝑡𝑑‬
‫𝑇‬ ‫𝑑‬
‫‪1‬‬
‫‪1‬‬ ‫)‪(−1)𝑛 sinh(1‬‬
‫= 𝑛𝐶‬ ‫𝑡𝑑 𝑡𝜋𝑛𝑗‪𝑒 −𝑡 𝑒 −‬‬ ‫=‬ ‫=‬
‫‪2‬‬ ‫‪−1‬‬ ‫𝜋𝑛𝑗 ‪1 +‬‬
‫)‪(−1)𝑛 2sinh(1‬‬
‫= 𝑛‪𝑎𝑛 = 𝐶𝑛 + 𝐶−‬‬ ‫=‬
‫‪1 + 𝑛2 𝜋 2‬‬
‫)‪(−1)𝑛 2nπsinh(1‬‬
‫= ) 𝑛‪𝑏𝑛 = 𝑗(𝐶𝑛 − 𝐶−‬‬ ‫=‬
‫‪1 + 𝑛2 𝜋 2‬‬
‫‪55‬‬

‫تمرین‪ :1‬سری نمایی مختلط تابع پریودیک زیر را محاسبه نمایید‪ .‬سپس ضرایب‬
‫سری فوریه مثلثاتی را بدست آورد‪.‬‬
‫‪𝑓 𝑡 =1‬‬ ‫‪−1<𝑡 <1‬‬ ‫‪𝑇=2‬‬
‫تمرین ‪ : 2‬سری نمایی مختلط تابع پریودیک زیر را محاسبه نمایی د ‪.‬‬
‫سپس ضرایب سری فوریه مثلثاتی را بدست آورد ‪.‬‬
‫𝑡= 𝑡 𝑓‬ ‫‪0<𝑡<1‬‬ ‫‪𝑇=1‬‬
‫‪56‬‬

‫‪57‬‬
‫کاربرد سری فوریه در مهندسی‬

‫سیستم زیر را در نظر بگیرید در صورت اعمال ورودی )‪ r(t‬مطلوبست محاسبه )‪y(t‬‬
‫) ‪my  cy  ky  r (t‬‬
‫‪58‬‬

‫سیستم زیر را در نظر بگیرید در صورت اعمال ورودی )‪ E(t‬مطلوبست محاسبه )‪I(t‬‬
‫‪1‬‬
‫) ‪LI   RI   I  E (t‬‬
‫‪C‬‬
‫‪59‬‬

‫مثال‪ :‬سیستم زیر را در نظر بگیرید در صورت اعمال ورودی )‪ r(t‬مطلوبست محاسبه )‪y(t‬‬
‫) ‪my  cy  ky  r (t‬‬

‫)‪𝑦 𝑡 = 𝑦ℎ (t)+𝑦𝑝 (t‬‬
‫‪𝑦ℎ (t) is easy to find.‬‬
‫)‪𝑦𝑝 (t) depends on r(t‬‬
‫‪60‬‬

‫مثال‪ :‬سیستم زیر را در نظر بگیرید در صورت اعمال ورودی )‪ r(t‬مطلوبست محاسبه )‪y(t‬‬
‫) ‪my  cy  ky  r (t‬‬

‫‪m  1 g c  0.05 g / sec k  25 g / sec 2‬‬
‫) ‪y  0.05 y  25 y  r (t‬‬
‫‪61‬‬
Lecture 2

y(t) ‫ مطلوبست محاسبه‬r(t) ‫ سیستم زیر را در نظر بگیرید در صورت اعمال ورودی‬:‫مثال‬
y  0.05 y  25 y  r (t )
4 1 1 
r (t )   cos t  2 cos 3t  2 cos 5t  ....
 3 5 
4
y  0.05 y  25 y  cos nt n  1, 3, 5 ...
n2
yn  An cos nt  Bn sin nt
62
Lecture 2
4
y  0.05 y  25 y  cos nt n  1, 3, 5 ...
n
2
An  2

4 25  n 2  Bn 
0.2

n  (25  n 2 ) 2  (0.05) 2  
n (25  n 2 ) 2  (0.05) 2 
Lecture 2

y  0.05 y  25 y  r (t )
4 1 1 
r (t )   cos t  2 cos 3t  2 cos 5t  .... 
 3 5 
∞
𝑦 𝑡 = 𝑛=1(𝐴𝑛 cos 𝑛𝑡 + 𝐵𝑛 sin 𝑛𝑡 )
∞ ∞
𝑦 𝑡 = 𝐴2𝑛 + 𝐵𝑛2 sin 𝑛𝑡 + 𝛾𝑛 = 𝐶𝑛 sin(𝑛𝑡 + 𝛾𝑛 )

𝑛=1 𝑛=1
C1  0.0531 C3  0.0088 C5  0.2037 C7  0.0011 C9  0.00003
64
Lecture 2

y  0.05 y  25 y  r (t )
4 1 1 
r (t )   cos t  2 cos 3t  2 cos 5t  ....
 3 5 
∞
𝑦 𝑡 = 𝐶𝑛 sin(𝑛𝑡 + 𝛾𝑛 )
𝑛=1
C1  0.0531 C3  0.0088 C5  0.2037

C7  0.0011 C9  0.00003
65
‫تمرینات تحویلی‬
‫تمرین‪ :1‬سری نمایی مختلط تابع پریودیک زیر را محاسبه نمایید‪ .‬سپس ضرایب سری فوریه‬
‫مثلثاتی را بدست آورد‪.‬‬
‫تمرین ‪ : 2‬جریان حالت پایدار یک مدار ‪ RLC‬مقابل را محاسبه کنید ‪.‬‬
‫تمرین ‪ : 3‬با استفاده از نرم افزار متلب سری فوریه تابع زیر را برای ‪ 5‬و ‪20‬‬
‫جمله اول رسم و تحلیل کنید ‪.‬‬
‫‪66‬‬

‫‪67‬‬
Lecture 2
‫انتگرال فوریه‬
2𝑛𝜋 𝜋 𝜋 𝜋
: ,2 ,3 ,… 𝜋 𝜋 𝜋
𝑇 2 2 2 0
2
𝜋 3
2
2𝜋 5
2

Lecture 2
: ,2 ,3 ,… 𝜋 𝜋 𝜋
𝑇 2 2 2 0
2
𝜋 3
2
2𝜋 5
2
: ,2 ,3 ,…
𝑇 4 4 4 0
𝜋
𝜋 3
𝜋
2𝜋 5
𝜋
2 2 2

Lecture 2
: ,2 ,3 ,… 𝜋 𝜋 𝜋
𝑇 2 2 2 0
2
𝜋 3
2
2𝜋 5
2
: ,2 ,3 ,…
𝑇 4 4 4 0
𝜋
𝜋 3
𝜋
2𝜋 5
𝜋
2 2 2
: ,2 ,3 ,… 𝜋 𝜋 𝜋
𝑇 8 8 8 0
2
𝜋 3
2
2𝜋 5
2

Lecture 2
: ,2 ,3 ,… 𝜋 𝜋 𝜋
𝑇 2 2 2 0
2
𝜋 3
2
2𝜋 5
2
: ,2 ,3 ,…
𝑇 4 4 4 0
𝜋
𝜋 3
𝜋
2𝜋 5
𝜋
2 2 2
: ,2 ,3 ,… 𝜋 𝜋 𝜋
𝑇 8 8 8 0
2
𝜋 3
2
2𝜋 5
2
𝑇→∞ → 𝜋 𝜋 𝜋
0 𝜋 3 2𝜋 5
2 2 2
All frequencies → Fourier Integral Dr. Ali Karimpour Feb 2023

Lecture 2
𝑇→∞ Fourier Series → Fourier Integral

𝑑+𝑇 1 
2 2𝑛𝜋

𝑎𝑛 = 𝑓 𝑡 cos 𝑡 𝑑𝑡 A( )  f (t ) cos(t )dt
𝑇 𝑑 𝑇 
1 

𝑑+𝑇
𝑏𝑛 =
2
𝑓 𝑡 sin
2𝑛𝜋
𝑡 𝑑𝑡 B( )  f (t ) sin(t )dt
𝑇 𝑇 
𝑑
∞ ∞
𝑓 𝑡 = + 𝑎𝑘 cos 𝑡 + 𝑏𝑘 sin 𝑡
2 𝑇 𝑇
𝑘=1 𝑘=1

f (t )   A( ) cos(t )  B( ) sin(t )d
72
0
Lecture 2
‫سری فوریه مثلثاتی‬
𝑑+𝑇 𝑑+𝑇
2 2𝑛𝜋 2 2𝑛𝜋
∞ ∞
𝑓 𝑡 = + 𝑎𝑘 cos 𝑡 + 𝑏𝑘 sin 𝑡
2 𝑇 𝑇
𝑘=1 𝑘=1
‫انتگرال فوریه مثلثاتی‬

1 
A( )   f (t ) cos(t )dt 1 

  B( )  f (t ) sin(t )dt


f (t )   A( ) cos(t )  B( ) sin(t )d 73
0 Dr. Ali Karimpour Feb 2023
‫شرایط همگرایی انتگرال فوریه‪:‬‬
‫الف) در هر بازه متناهی‪ f(t) ،‬در شرایط دیریکله صدق کند‪.‬‬
‫∞‬ ‫ب) انتگرال زیر وجود داشته باشد‪:‬‬

‫𝑡𝑑 )𝑡(𝑓‬
‫∞‪−‬‬
‫‪74‬‬
Lecture 2
1 

A( )  f (t ) cos(t )dt 

f (t )   A( ) cos(t )  B( ) sin(t )d
1 

B( )  f (t ) sin(t )dt
0

‫ زوج باشد‬f(t) ‫اگر‬

2 
A( ) 
  f (t ) cos(t )dt
0 f (t )   A( ) cos(t )d
B( )  0 0
‫ فرد باشد‬f(t) ‫اگر‬

A( )  0

f (t )   B( ) sin(t )d

2
B() 
 
0
f (t ) sin(t )dt
0
75
‫انتگرال فوریه نمایی‬
‫‪1‬‬ ‫𝑇‪𝑑+‬‬ ‫𝜋𝑛‪2‬‬ ‫سری فوریه نمایی‬

‫𝑗‪−‬‬
‫= 𝑛𝐶‬ ‫𝑡𝑑 𝑇 𝑒)𝑡(𝑓‬
‫𝑇‬ ‫𝑑‬ ‫∞‬
‫𝜋𝑛‪2‬‬
‫= 𝑡 𝑓‬ ‫𝑒 𝑛𝐶‬
‫∞‪𝑛=−‬‬

‫∞‬
‫‪1‬‬
‫= )𝜔(𝑔‬ ‫𝑡𝑑 𝑡𝜔𝑗‪𝑓(𝑡)𝑒 −‬‬
‫𝜋‪2‬‬ ‫∞‪−‬‬
‫∞‬
‫= )𝑡(𝑓‬ ‫𝜔 𝑑 𝑡𝜔𝑗 𝑒)𝜔(𝑔‬
‫∞‪−‬‬
‫‪76‬‬
Lecture 2

∞
1
𝑔(𝜔) = 𝑓(𝑡)𝑒 −𝑗𝜔𝑡 𝑑𝑡
2𝜋 −∞
∞
𝑓(𝑡) = 𝑔(𝜔)𝑒 𝑗𝜔𝑡 𝑑𝜔
−∞
‫جفت (زوج) تبدیل فوریه‬

1    e jt d
2   
 j
f (t )  f ( ) e d

1 

j t
f (t )  F ( j ) e d
F(j) 2  

F ( j)   f (t )e  jt dt
 77
Lecture 2
‫زوج تبدیل فوریه‬
‫جفت (زوج) تبدیل فوریه‬
F [ f (t )]  F ( j)
F [ F ( j)]  f (t )
-1
f (t )  F ( j )
F
78
‫مثال‪ :‬نمایش انتگرال فوریه تابع زیر را تعیین کنید‪.‬‬
‫‪ 1 for - 1  t  1‬‬

‫‪f(t)  ‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪for t  1‬‬
‫‪B( )  0‬‬
‫‪‬‬
‫‪1‬‬ ‫) ‪2 sin(‬‬
‫‪A( ) ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ f (t ) cos(t )dt ‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫بنابراین نمایش انتگرال فوریه این تابع به صورت زیر بدست می آید‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫) ‪2 sin(‬‬
‫‪f(t)   A( ) cos(t )d ‬‬
‫‪‬‬
‫‪cos(t )d‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪‬‬
‫‪79‬‬
‫تقریب در سری فوریه‬

‫تقریب زدن تابع به وسیله چند جمله اول سری فوریه اش‬
‫)𝑡(𝑓‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪f (t )   sin t ‬‬ ‫‪cos 2t  ...‬‬ ‫‪1‬‬
‫𝑡‪y=sin‬‬
‫‪ 2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫= ‪𝑦1‬‬

‫𝜋‬
‫𝜋‪−‬‬ ‫𝑡 𝜋‬
‫)𝑡(𝑓‬
‫𝑡𝑛𝑖𝑠 ‪1‬‬
‫‪𝑦2 = +‬‬
‫𝜋‬ ‫‪2‬‬
‫𝜋‪−‬‬ ‫𝑡 𝜋‬
‫)𝑡(𝑓‬
‫𝑡‪1 𝑠𝑖𝑛𝑡 2𝑐𝑜𝑠2‬‬
‫= ‪𝑦3‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪−‬‬
‫𝜋‬ ‫‪2‬‬ ‫𝜋‪3‬‬
‫𝜋‪−‬‬ ‫𝑡 𝜋‬
‫‪80‬‬
Lecture 2
 
2 sin( ) 1 1  t  1
f(t)   A( ) cos(t )d   cos(t )d  
0
 0
 0 t 1
0
2 sin( )
f0 (t) 
 
0

cos(t )d  ?
‫چگونه این تابع را رسم کنیم؟‬

𝑥
𝑠𝑖𝑛𝑢
𝑆𝑖 𝑥 = 𝑑𝑢
0 𝑢 81
‫همگرایی انتگرال فوریه‬
‫𝑥‬
‫𝑢𝑛𝑖𝑠‬ ‫تعریف تابع‬
‫= 𝑥 𝑖𝑆‬ ‫𝑢𝑑‬
‫‪0‬‬ ‫𝑢‬
‫‪82‬‬
‫𝑥‬
‫𝑢𝑛𝑖𝑠‬ ‫تعریف تابع‬
‫= 𝑥 𝑖𝑆‬ ‫𝑢𝑑‬
‫‪0‬‬ ‫𝑢‬
‫‪83‬‬
Lecture 2

0
2 sin( ) 𝑥
𝑠𝑖𝑛𝑢
f0 (t) 
  0

cos(t )d  ? 𝑆𝑖 𝑥 =
0 𝑢
𝑑𝑢
0 0
1  sin  (t  1)  1  sin  (t  1) 
f0 (t) 
 
0

 


d 
 
0

 
d

0 ( t 1) 0 ( t 1)
1  sin u  1  sin u 
f0 (t) 
 
0

 u 
du 
 0

 u 
du
1 1
f0 (t)  Si ( 0 (t  1))  Si ( 0 (t  1))
  84
Lecture 2
sin( )
8
f 8(t) 
2
 cos(t )d 
1
Si(8(t  1))  Si(8(t  1))
 0
 
𝑆𝑖(𝑥)
𝜋
2
−3𝜋 − 2𝜋 −𝜋 −1 1 𝜋 2𝜋 3𝜋 𝑥
𝜋
−
2
85
Lecture 2
sin( )
8
f 8(t) 
2
 cos(t )d 
1
Si(8(t  1))  Si(8(t  1))
 0
 
𝑆𝑖(𝑡)
𝜋
2
1
1 𝑆𝑖(8(𝑡 − 1))
𝑆𝑖(8(𝑡 + 1)) 𝜋
𝜋
−3𝜋 − 2𝜋 −𝜋 −1 1 𝜋 2𝜋 3𝜋 𝑡
𝜋
−
2
86
Lecture 2
sin( )
8
f 8(t) 
2
 cos(t )d 
1
Si(8(t  1))  Si(8(t  1))
 0
 
𝜋
− 𝑆𝑖(8(𝑡 − 1)) 2
1 1
𝑆𝑖 8 𝑡+1 1
𝜋 𝜋
1 𝑆𝑖(8(𝑡 − 1))
𝜋
𝑆𝑖(8(𝑡 + 1))
𝜋
−3𝜋 − 2𝜋 −𝜋 −1 1 𝜋 2𝜋 3𝜋 𝑡
𝜋
−
2
87
Lecture 2
sin( )
8
f 8(t) 
2
 cos(t )d 
1
Si(8(t  1))  Si(8(t  1))
 0
 
𝑓8 (𝑡)
1 1
𝑆𝑖 8 𝑡+1 − 𝑆𝑖(8(𝑡 − 1))
𝜋 𝜋
−3𝜋 − 2𝜋 −𝜋 −1 1 𝜋 2𝜋 3𝜋 𝑡
88
Lecture 2

2 sin( ) 1 1  t  1
f(t ) 
 
0

cos(t )d  
0 t 1
0
2 sin( )
f0 (t) 
 
0

cos(t )d

1
Si(0 (t  1))  Si(0 (t  1))


2 sin( )

f(  1)  f (1)  cos( )d  0.5
0

89

‫‪90‬‬
‫کاربرد انتگرال فوریه‬

‫جواب خصوصی معادله زیر را بیابید‪.‬‬
‫‪′′‬‬ ‫‪′‬‬ ‫‪ 1 for - 1  t  1‬‬
‫𝑡 𝑓 = 𝑦‪𝑦 + 3𝑦 + 2‬‬ ‫‪f(t)  ‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪for t  1‬‬
‫با توجه به مثال قبل نمایش انتگرال فوریه تابع )‪ f(t‬عبارتست از‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫) ‪2 sin(‬‬
‫‪f(t)   A( ) cos(t )d ‬‬
‫‪‬‬
‫‪cos(t )d‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪‬‬
‫بنابراین می توان معادله دیفرانسیل فوق را به صورت زیر نوشت‪:‬‬
‫∞‬
‫‪′′‬‬ ‫‪′‬‬
‫‪2‬‬ ‫)𝜔(‪sin‬‬
‫= 𝑦‪𝑦 + 3𝑦 + 2‬‬ ‫𝜔𝑑 𝑡𝜔 ‪cos‬‬
‫𝜋‬ ‫‪0‬‬ ‫𝜔‬
‫‪91‬‬

‫∞‬
‫‪′′‬‬ ‫‪′‬‬
‫‪2‬‬ ‫)𝜔(‪sin‬‬
‫= 𝑦‪𝑦 + 3𝑦 + 2‬‬ ‫𝜔𝑑 𝑡𝜔 ‪cos‬‬
‫‪𝜋 0‬‬ ‫𝜔‬
‫‪′′‬‬ ‫‪′‬‬
‫)𝜔(‪2 sin‬‬
‫= 𝑦𝑑‪𝑑𝑦 + 3𝑑𝑦 + 2‬‬ ‫𝜔𝑑 𝑡𝜔 ‪cos‬‬
‫𝜔 𝜋‬
‫‪2‬‬
‫𝜔𝑛𝑖𝑠 ‪2‬‬
‫= 𝑏𝜔‪2 − 𝜔 𝑎 + 3‬‬ ‫𝜔𝑑‬
‫𝜔 𝜋‬
‫)𝑡𝜔(𝑛𝑖𝑠𝑏 ‪𝑑𝑦 = acos 𝜔𝑡 +‬‬
‫‪−3𝜔𝑎 + 2 − 𝜔2 𝑏 = 0‬‬
‫با توجه به این دو معادله ضرایب به صورت زیر حاصل می گردند‪.‬‬
‫) ‪(2 − 𝜔2‬‬ ‫𝜔𝑛𝑖𝑠 ‪2‬‬ ‫𝜔‪3‬‬ ‫𝜔𝑛𝑖𝑠 ‪2‬‬

‫=𝑎‬ ‫𝜔𝑑‬ ‫=𝑏‬ ‫𝜔𝑑‬
‫𝜔 𝜋 ‪(2 − 𝜔 2 )2 + 9𝜔 2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫𝜔 𝜋 𝜔‪(2 − 𝜔 ) + 9‬‬
‫‪92‬‬
‫و جواب نهایی عبارتست از ‪:‬‬
‫𝜔𝑛𝑖𝑠 ‪2 − 𝜔2 𝑐𝑜𝑠𝜔𝑡 + 3𝜔𝑠𝑖𝑛𝜔𝑡 2‬‬

‫= 𝑦𝑑‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫𝜔𝑑‬
‫𝜔‪(2 − 𝜔 ) + 9‬‬ ‫𝜔 𝜋‬
‫∞‬
‫‪2‬‬ ‫𝜔𝑛𝑖𝑠 𝑡𝜔𝑛𝑖𝑠𝜔‪2 − 𝜔2 𝑐𝑜𝑠𝜔𝑡 + 3‬‬
‫= )𝑡(𝑦‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫𝜔𝑑‬
‫𝜋‬ ‫‪0‬‬ ‫𝜔‪(2 − 𝜔 ) + 9‬‬ ‫𝜔‬
‫‪93‬‬
Lecture 2

𝑓(𝑡)
∞
1
𝑡
2𝜋 −∞
𝑔(𝜔)
∞
𝜔 𝑓(𝑡) = 𝑔(𝜔)𝑒 𝑗𝜔𝑡 𝑑𝜔
−𝜔0 𝜔0 −∞
94
Lecture 2

𝑓(𝑡)
∞
1
𝑡
2𝜋 −∞
𝑔(𝜔)
∞
−𝜔0 𝜔0 −∞
∞
2𝑛𝜋
𝑗 2𝜔 𝜔
𝑔 𝜔 = 𝐶𝑛 𝑒 0
𝑛=−∞
95
Lecture 2

𝑓(𝑡)
∞
1
𝑡
2𝜋 −∞
𝑔(𝜔)
∞
−𝜔0 𝜔0 −∞
∞
2𝑛𝜋
𝑗 2𝜔 𝜔
𝑔 𝜔 = 𝐶𝑛 𝑒 0
𝑛=−∞
∞
𝑓 𝑡 = 𝑓 𝑛𝑇 …
𝑛=−∞ 96
‫تمرینات تحویلی‬
‫تمرین‪ )1‬نشان دهید که انتگرال تابع مشخص شده‬
‫را نشان می دهد‪.‬‬
‫تمرین‪ )2‬انتگرال سینوسی فوریه تابع ‪ f‬را بدست آورید‪.‬‬
‫تمرین‪ )3‬نشان دهید اگر )‪ f(x‬دارای تبدیل فوریه باشد‪ ،‬انگاه تابع )‪f(x-a‬نیز تبدیل فوریه‬
‫دارد و داریم‪:‬‬
‫تمرین‪ )4‬آیا تبدیالت کسینوسی و سینوسی فوریه تابع 𝑥 𝑒=)‪ f(x‬موجود است؟‬
‫تمرین‪ )5‬جواب خصوصی معادله را بیابید‪.‬‬
‫‪97‬‬
Lecture 2
References
 Advanced Engineering Mathematics , E. Kreyszig
 Advanced Engineering Mathematics, C. R. Wylie
98

2 Fourier 2023

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

2 Fourier 2023

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Lecture 2

Dr. Ali Karimpour Feb 2023

‫مباحث اصلی درس ریاضیات مهندسی‬

‫بخش اول‪ :‬سری و انتگرال فوریه‬ ‫•‬

‫بخش دوم‪ :‬معادالت با مشتقات نسبی‬ ‫•‬

‫بخش سوم‪ :‬توابع مختلط‬ ‫•‬

‫سری و انتگرال فوریه‬

‫آشنایی با سری فوریه‬ ‫•‬

‫آشنایی با سری فوریه‬

‫تابع پریودیک (متناوب)‬

‫• نمونه ای از یک تابع متناوب‪:‬‬

Periodic function decomposition (Fourier series)

Note1: It is not finite dimensional.

‫آشنایی با سری فوریه‬

‫نمایش یک تابع متناوب بر حسب توابع پایه‪:‬‬

‫سری و انتگرال فوریه‬

‫آشنایی با سری فوریه‬ ‫•‬

‫نحوه تعیین ضرایب سری فوریه برای توابع و قضایای مربوطه‬

‫با انتگرال گیری از طرفین رابطه در طول یک پریود داریم‪:‬‬

‫نحوه تعیین ضرایب سری فوریه برای توابع و قضایای مربوطه‬

‫نحوه تعیین ضرایب سری فوریه برای توابع و قضایای مربوطه‬

‫نحوه تعیین ضرایب سری فوریه برای توابع و قضایای مربوطه‬

‫نحوه تعیین ضرایب سری فوریه برای توابع و قضایای مربوطه‬

‫𝑇‪𝑑+‬‬ ‫𝜋‬ ‫𝜋‬

‫نحوه تعیین ضرایب سری فوریه برای توابع و قضایای مربوطه‬

‫نحوه تعیین ضرایب سری فوریه برای توابع و قضایای مربوطه‬

‫‪0‬‬ ‫‪−𝜋 <𝑡 <0‬‬

‫نحوه تعیین ضرایب سری فوریه برای توابع و قضایای مربوطه‬

‫نمایش یک تابع پریودیک بر حسب پایه های آن‪:‬‬

‫‪0‬‬ ‫‪−𝜋 <𝑡 <0‬‬

‫‪1 1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫نحوه تعیین ضرایب سری فوریه برای توابع و قضایای مربوطه‬

‫نحوه تعیین ضرایب سری فوریه برای توابع و قضایای مربوطه‬

‫نقطه ای که سری به آن میل می کند‬

‫نحوه تعیین ضرایب سری فوریه برای توابع و قضایای مربوطه‬

‫‪0‬‬ ‫‪−𝜋 <𝑡 <0‬‬ ‫مثال‪ :2‬بررسی قضیه دریکله‬

‫) ‪𝑓(𝑡0‬‬ ‫‪1 1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪1 1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫نحوه تعیین ضرایب سری فوریه برای توابع و قضایای مربوطه‬

‫قضیه‪ :‬اگر)‪ f(t‬زوج باشد در اینصورت‪:‬‬

‫نحوه تعیین ضرایب سری فوریه برای توابع و قضایای مربوطه‬

‫قضیه‪ :‬اگر)‪ f(t‬فرد باشد در اینصورت‪:‬‬

‫‪Dr. Ali Karimpour Feb 2023‬‬

‫نحوه تعیین ضرایب سری فوریه برای توابع و قضایای مربوطه‬

‫مثال‪ :3‬مطلوبست محاسبه ی ضرایب سری فوریه تابع زیر‪:‬‬

‫‪8 16‬‬ ‫𝑡𝜋‬ ‫‪16‬‬ ‫𝑡𝜋‪2‬‬ ‫‪16‬‬ ‫𝑡𝜋‪3‬‬

‫نحوه تعیین ضرایب سری فوریه برای توابع و قضایای مربوطه‬

‫‪8 16‬‬ ‫𝑡𝜋‬ ‫‪16‬‬ ‫𝑡𝜋‪2‬‬ ‫‪16‬‬ ‫𝑡𝜋‪3‬‬

‫نحوه تعیین ضرایب سری فوریه برای توابع و قضایای مربوطه‬

‫تمرین ‪ :1‬تابع پریودیک زیر در یک پریود داده شده است‪:‬‬

‫تمرین ‪ :2‬ضرایب سری فوریه تابع پریودیک زیر را محاسبه نمایید‪.‬‬

‫‪ 5‬جمله اول سری را جمع کرده و آن را با شکل واقعی مقایسه کنید‪.‬‬

‫سری و انتگرال فوریه‬

‫آشنایی با سری فوریه‬ ‫•‬

:‫ زوج باشد‬f(t)‫ اگر‬:‫قضیه‬

: ‫ فرد باشد‬f(t) ‫ اگر‬: ‫قضیه‬

‫بسط های نیم دور‬

‫گسترش دلخواه تابع و پریودیک کردن آن‬

‫تعیین ضرایب سری فوریه‬

‫بسط نیم دور کسینوسی‬

‫بسط نیم دور سینوسی‬

‫یک بسط فوریه دیگر‬

‫بسط های نیم دور‬