ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

ΡΩΜΑΙΚΗ ΕΠΟΧΗ
30 π.Χ. – μέσα του 4ου αι. μ.Χ.

Α. Η ΚΥΠΡΟΣ ΕΠΑΡΧΙΑ ΤΩΝ ΡΩΜΑΙΩΝ

Λόγοι κατάληψης της Κύπρου από τους Ρωμαίους

1. Στρατιωτικοί λόγοι: στρατηγική θέση της Κύπρου στη Μεσόγειο. Η Ρώμη ήταν η
μεγαλύτερη δύναμη στη Μεσόγειο και από την Κύπρο θα μπορούσε να ελέγχει
και να διατηρεί την κυριαρχία της στην Εγγύς Ανατολή.
2. Οικονομικοί λόγοι: η Ρώμη είχε σοβαρά οικονομικά προβλήματα λόγω των
συνεχών πολέμων. Αν καταλάμβανε την Κύπρο θα δήμευε την περιουσία του
βασιλιά και αυτό θα απέφερε σημαντικά έσοδα στα ταμεία του κράτους. Επίσης,
η ξυλεία, ο χαλκός και ο φυσικός πλούτος της Κύπρου θα πρόσφεραν πολλά
οικονομικά οφέλη στους Ρωμαίους.
3. Πολιτικοί λόγοι: πολιτικές αντιπαλότητες. Ο Κάτωνας, που ήταν πολιτικός
αντίπαλος του Κλαύδιου Πούλχερ, απομακρύνθηκε από τη Ρώμη αφού
διορίστηκε ο πρώτος διοικητής της Κύπρου.

Αφορμή κατάληψης της Κύπρου από τους Ρωμαίους

Ο Ρωμαίος πολιτικός Κλαύδιος Πούλχερ απάχθηκε από τους πειρατές. Οι πειρατές

ζητούσαν λύτρα για να τον απελευθερώσουν. Ο Κλαύδιος με τη σειρά του ζήτησε από
το βασιλιά της Κύπρο, τον Πτολεμαίο, να πληρώσει τα λύτρα αλλά ο Πτολεμαίος
αρνήθηκε. Όταν ο Κλαύδιος, μετά που απελευθερώθηκε, διορίστηκε δήμαρχος της
Ρώμης και κατάφερε να ψηφιστεί ένας νόμος με βάση τον οποίο η Κύπρος θα γινόταν
ρωμαϊκή επαρχία και θα δημευόταν* ο βασιλικός θησαυρός.

*δημεύω= το κράτος παίρνει την περιουσία κάποιου χωρίς ο ίδιος να το θέλει, χωρίς τη
συγκατάθεσή του

Συνέπιες ρωμαϊκής κατάληψης

Η κατάληψη της Κύπρου από τους Ρωμαίους είχε τις ακόλουθες συνέπειες;

1
 1. Ο Κάτωνας, ο πρώτος διοικητής της Κύπρου, δήμευσε τη βασιλική περιουσία. Η
περιουσία εκποιήθηκε και απέφερε το ποσό των 7000 ταλάντων το οποίο
μεταφέρθηκε στη Ρώμη.
2. Τα χρήματα αυτά κατασπαταλήθηκαν στους εμφυλίους πολέμους.
3. Οι διοικητές που διοίκησαν την Κύπρο εφάρμοσαν την πολιτική της στυγνής
εκμετάλλευσης και της οικονομικής αποζύμησης. Αυτή η πολιτική υλοποιήθηκε
με τους ακόλουθους τρόπους:
(α) Βαριά φορολογία
(β) Οι κάτοικοι δανείζονταν χρήματα από τους Ρωμαίους κεφαλαιούχους
(πλούσιους) με υπέρογκους τόκους.
(γ) Τα ρωμαϊκά στρατεύματα στρατοπέδευαν στις κυπριακές πόλεις το χειμώνα
και οι κάτοικοι έπρεπε να πληρώνουν για τη συντήρησή τους.
(δ) Η Ρωμαίοι χρησιμοποίησαν την άφθονη ξυλεία των κυπριακών δασών για να
φτιάχνουν πλοία. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την αποψίλωση (καταστροφή) των
δασών του νησιού.

Ο Κικέρωνας και η προσπάθειά του για αλλαγή στον τρόπο διοίκησης του νησιού

Ο ρήτορας Κικέρωνας ήταν ανθύπατος της Κιλικίας, στην οποία άνηκε η επαρχία της
Κύπρου. Όταν πληροφορήθηκε για την κακοδιοίκηση στην Κύπρο και πόσο βασάνιζαν
οι Ρωμαίοι διοικητές τους Κύπριους, πήρε τα εξής μέτρα για να αλλάξει αυτή η
κατάσταση:

1. Απαγόρευσε στους διοικητές και τους κρατικούς υπαλλήλους να δέχονται δώρα

από τους κατοίκους του νησιού.
2. Μείωσε τη βαριά φορολογία.
3. Μείωσε τα επιτόκια.
4. Αντικατέστησε το διοικητή.

ΔΙΟΙΚΗΣΗ
Μόλις η Κύπρος καταλήφθηκε από τους Ρωμαίους έγινε αυτόνομη επαρχία και τη
διοικούσε ο ανθύπατος της Κιλικίας.

Θεσμοί (διοικητικά σώματα)

Η Κύπρος είχε δέκα πέντε πόλεις και ήταν χωρισμένοι σε τέσσερις επαρχίες:

2
 1. Επαρχία της Παφίας
2. Επαρχία της Σαλαμινίας
3. Επαρχία της Αμαθούσιας
4. Επαρχία της Λαπηθίας

Αυτές οι δέκα πέντε πόλεις είχαν δικαίωμα να αυτοδιοικούνται και είχαν δική τους
Βουλή και Δήμο.

Η Βουλή και ο Δήμος ήταν σώματα που εκλέγονταν (αιρετά σώματα) και έπαιρναν
αποφάσεις που αφορούσαν:

1. Τον τομέα της εκπαίδευσης

2. Τον τομέα της υγείας
3. Τον τομέα της θρησκείας

Επίσης, ασκούσαν έλεγχο στην εκτέλεση αναπτυξιακών έργων και έργων δημόσιας
ωφελείας.

Στη Σαλαμίνια μαρτυρείται και ο θεσμός της Γερουσίας.

Το «Κοινόν των Κυπρίων»

Ήταν Παγκύπρια θρησκευτική οργάνωση.

Είχε τις ακόλουθες ευθύνες:

1. Να οργανώνει και να πραγματοποιεί τις θρησκευτικές γιορτές προς τιμή της

Αφροδίτης, των άλλων θεών και του αυτοκράτορα.
2. Να αποδίδει τιμές σε ευεργέτες του, αυτοκράτορες, γυμνασίαρχους, διοικητές,
αρχιερείς κ.α.

Πολύ σπουδαίο είναι το γεγονός ότι το «Κοινόν των Κυπρίων» είχε το δικαίωμα να
κόβει χάλκινα νομίσματα (Η Ρώμη είχε το δικαίωμα να κόβει χρυσά και αργυρά
νομίσματα).

Συμβολή των πιο πάνω θεσμών στη ζωή των Κυπρίων

Δήμος, Βουλή, Γερουσία: η ύπαρξη των αιρετών(=αυτών που εκλέγονται από το λαό)
αυτών συμβουλίων έδωσε τη δυνατότητα στους Κύπριους να συμμετέχουν ενεργά στη
διοίκηση της πόλης τους. Αυτό είχε τα εξής αποτελέσματα:

3
 1. Να αναπτυχθεί το εμπόριο
2. Να αναπτυχθεί η οικονομία
3. Να ανελιχθούν πολιτιστικά οι πόλεις

«Κοινόν των Κυπρίων»: είχε μεγάλη θρησκευτική, οικονομική, πολιτιστική και πολιτική
δύναμη. Με τη δύναμή του αυτή δημιούργησε ισχυρούς δεσμούς μεταξύ των Κυπρίων
και βοήθησε να διατηρηθεί η ταυτότητα και η ενότητα των Κυπρίων.

4
Β. ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Κατά τη διάρκεια της ρωμαϊκής κυριαρχίας, στην Κύπρο επικρατούσαν ειρηνικές

συνθήκες. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να αναπτυχθεί η οικονομία και κατά συνέπεια και
ο πολιτισμός.

Η οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη μαρτυρούνται από:

1. Την ύπαρξη μεγάλων, εντυπωσιακών και επιβλητικών κτηρίων τόσο δημόσιων

όσο και ιδιωτικών. Το γεγονός ότι υπήρχαν μεγάλες κατοικίες μαρτυρεί ότι
υπήρχε μια άρχουσα τάξη που είχε την οικονομική δυνατότητα να χτίζει
πολυτελή σπίτια.
Οι ιδιωτικές κατοικίες είχαν πολλά δωμάτια (υπνοδωμάτια, λουτρά,
τραπεζαρία, κουζίνα, αποθήκες τροφίμων, χώρο υποδοχής κα). Υπήρχε μια
κεντρική αυλή, το αίθριο, και γύρω από αυτήν ήταν τα δωμάτια. Βασικό
γνώρισμα των ιδιωτικών κατοικιών ήταν οι ψηφιδωτές παραστάσεις (εικόνες).
Πιο σημαντικά οικοδομήματα είναι
(α) Η οικία του Ευστολίου στο Κούριο
(β)Οι τέσσερις ρωμαϊκές επαύλεις που ανακαλύφθηκαν στην Πάφο: η «οικία του
Διονύσου», η «οικία του Θησέα», η «οικία του Ορφέα» και η «οικία του Αιώνα».
2. Τη δημιουργία έργων κοινής ωφελείας:
(α) θέατρα: σώζονται αυτό των Σόλων, του Κουρίου και της Σαλαμίνας.
Χρησιμοποιούνταν για γιορτές, δραματικούς αγώνες και θηριομαχίες.
(β)Αμφιθέατρα
(γ) Ωδεία
(δ) Γυμνάσια
(ε) Στάδια: σώζονται αυτό του Κουρίου και της Σαλαμίνας. Στα στάδια
διεξάγονταν αγώνες στίβου
(στ) Λουτρά
(η)Υδραγωγεία
(θ) Κρήνες (βρύσες)
(ι) Ναοί : συνυπήρχε η λειτουργία των παλαιότερων ναών με τους νεότερους που
κτίστηκαν κατά τη ρωμαϊκή εποχή. Οι πιο σημαντικοί είναι του Υλάτη
Απόλλωνα στο Κούριο και του Δία στη Σαλαμίνα. Επίσης, τα Ασκληπιεία ήταν
ναοί αφιερωμένοι στο θεό της ιατρικής, τον Ασκληπιό, και λειτουργούσαν σαν

5
 θεραπευτήρια. Είναι πολύ σημαντικά γιατί δείχνουν τη μεγάλη ανάπτυξη της
ιατρικής στην Κύπρο.
(ια) Αγορές: εντοπίστηκαν σε όλες τις μεγάλες πόλεις. Ήταν χώροι όπου
μαζεύονταν οι πολίτες και συζητούσαν για διάφορες ιδιωτικές και δημόσιες
υποθέσεις. Επίσης, ήταν και εμπορικά κέντρα των πόλεων.

Γ. Η ΔΙΑΔΟΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΥ

Στα πρώτα αποστολικά χρόνια (δηλαδή την πρώτη περίοδο κατά τη διάρκεια της
ζωής των αποστόλων) συνυπήρχαν στην Κύπρο τρεις θρησκείες:
1. Η αρχαία ελληνική
2. Η εβραϊκή
3. Η χριστιανική

Πρώτη περιοδεία των αποστόλων στην Κύπρο

Η πρώτη περιοδεία των αποστόλων στην Κύπρο ξεκίνησε το 45 μ.Χ..

Σε αυτήν έλαβαν μέρος ο Απόστολος Παύλος, ο Απόστολος Βαρνάβας και ο

Ευαγγελιστής Μάρκος.

Προσπάθησαν να κηρύξουν το λόγο του Θεού πρώτα στην εβραϊκή κοινότητα, η οποία
ήταν ισχυρή οικονομική μειονότητα, αλλά δε βρήκαν ανταπόκριση και έτσι στράφηκαν
στους Ρωμαίους και τους Έλληνες.

Τα αποτελέσματα της πρώτης περιοδείας των Αποστόλων στην Κύπρο:

1. Οργανώθηκε η Κυπριακή Εκκλησία

2. Τοποθετήθηκαν στην ηγεσία της εκκλησίας ικανοί εκκλησιαστικοί ηγέτες που με
τη σειρά τους ανάλαβαν τη διάδοση της νέας θρησκείας και την ενίσχυση της
εκκλησίας.
3. Χειροτόνησαν αρκετούς διακόνους και επισκόπους (Ηρακλείδιος, Επίσκοπός
Ταμασού – Λάζαρος, Επίσκοπος Κιτίου)
4. Εκχριστιανίστηκε ο Ρωμαίος ανθύπατος Σέργιος Παύλος – η Κύπρος ήταν η
πρώτη επαρχία που είχε χριστιανό διοικητή

Δεύτερη περιοδεία των αποστόλων στην Κύπρο

Η δεύτερη περιοδεία των αποστόλων στην Κύπρο ξεκίνησε το 49 μ.Χ.

6
Σε αυτήν έλαβαν μέρος ο Απόστολος Βαρνάβας και ο Ευαγγελιστής Μάρκος.

Σκοπός δεύτερης περιοδείας: να οργανώσουν και να θεμελιώσουν καλύτερα την

Εκκλησία της Κύπρου.

Η Αγία Ελένη στην Κύπρο

327 μ.Χ.: η αγία Ελένη επέστρεφε στην Κωνσταντινούπολη από την Ιερουσαλήμ, όπου
ανακάλυψη τον Τίμιο Σταυρό. Ενώ επέστρεφε, σταμάτησε στην Κύπρο η οποία
βρισκόταν σε πολύ άσχημη κατάσταση λόγω της ανομβρίας που κράτησε πάρα πολλά
χρόνια. Τα δεινά που μάστιζαν την Κύπρο λόγω της ανομβρίας ήταν:

1. Καταστραμμένη και εγκαταλελειμμένη χώρα

2. Πείνα, δίψα αρρώστιες
3. Κάτοικοι μετανάστευσαν γιατί δεν είχαν πλέον ούτε τα βασικά λόγω της
ανομβρίας.

Σύμφωνα με την παράδοση, όταν έφτασε η Αγία Ελένη, άνοιξαν οι ουρανοί και έβρεχε
καταρρακτωδώς.

Κατά την παραμονή της στην Κύπρο η Αγία Ελένη έκτισε δυο μοναστήρια:

1. Στο Σταυροβούνι
2. Στην Τόχνη