INVESTIMENTO

ESTRANXEIRO E
EMPRESAS
MULTINACIONAIS
FLUXOS INTERNACIONAIS DE CAPITAL
FLUXOS INTERNACIONAIS DE CAPITAL
 Razóns que contribúen a explicar
a expansión dos fluxos financeiros a
nivel mundial

1. O proceso de liberalización financeira.

2. A internacionalización do sistema financeiro.
3. A institucionalización do investimento.
4. As innovacións tecnolóxicas.
5. O espectacular crecemento das empresas multinacionais.
 Ademáis: ISDS

1. Existen máis de 2300 tratados bilaterales de investimento.

2. A maioría de eles inclúen tribunais de arbitraxe (ISDS-
Investor-state dispute settlement), como o CIADI.
o CIADI.
o Tribunal de Londres de Arbitraje Internacional,
o Cámara de Comercio Internacional,
o Centro de arbitraje Internacional de Hong Kong
o Reglamento de Arbitraje de la CNUDMI.
o Cámara de Comercio de Estocolmo.
 ISDS

1. Estes tribunais xorden como reacción das potencias

coloniais ante os procesos de descolonización.
2. Os tratados para a implantación de ISDSs medraron
lentamente nos 70 e 80 e rapidamente dende os 90, ate o
actual boom da litigación internacional.
3. O primeiro ISDS foi acordado por Alemaña e Paquistán en
1959
4. Teoricamente deberían subsanar a carencia de marcos
institucionais robustos nos países recpetores e basearse nos
seguintes principios:
a. Trato xusto e equitativo.

b. Trato non discriminatorio.

c. Compensación xusta por expropiación.

Pero...
Pero...
 Formas que poden adoptar
os fluxos financeiros

1. Investimento estranxeiro directo (IED).

2. Investimento en carteira.
3. Préstamos.
 Etapas na IED

a) Etapa tradicional (1879-1914).

b) Etapa de entreguerras (1918-1945).
c) Etapa de posguerra (1945-1980).
d) Etapa actual.
 Períodos na etapas
actual da IED

a) Anos 80 e mediados nos 90.

b) Segunda metade dos 90.
c) Primeira década do s.XXI.

Indicadores seleccionados de IED, comercio e producción

(1986-2009)
(Taxa de crecemento anual en porcentaxe)

Indicadores seleccionados de
IED, comercio e producción.
Taxa de crecemento anual en
porcentaxe
Etapa actual da IED:
Anos 80 e mediados dos 90
a) As correntes de IED duplícanse
respecto ao PIB e a FBCF mundiais.
b) O valor das filiais aumenta como
consecuencia de fusións e
adquisicións.
c) Os países desenvoltos continúan a
ser o principal destino e orixe da
IED.
d) Perden peso EE.UU. e Europa.
e) Aumentan os investimentos en PED,
pero pivotan de América latina
cara o sudeste asiático.
 Etapa actual da IED:
Segunda metade dos 90

Indicadores seleccionados de IED, a) Os fluxos de IED medran

comercio e producción. Taxa de espectacularmente, por riba do
crecemento anual en porcentaxe) PIB e do comercio.
b) A extensión da desregulación e
as privatizacións, a redución do
proteccionismo comercial
(GATT máis acordos de
integración económica),
transición países do leste,
avances das TICs, acordos
bilaterais, etc, contribúen a
estre proceso.
c) Expansión empresas españolas
en América latina.
 Períodos na etapas
actual da IED

Indicadores seleccionados de IED, a) O investimento sigue a senda

comercio e producción. Taxa de cíclica da economía.
crecemento anual en porcentaxe
b) Ate 2007 e crecemento
económico, os altos beneficios, o
aumento do valor dos activos
inmobiliarios, o aumento do valor
dos títulos das empresas e os
baixos tipos de interese impulsaron
a IED, fundamentalmente a través
de fusións e adquisicións.
c) Coa crise prodúcese un desplome
brutal da IED.
 Entradas de IED

Figure I.11. FDI inflows and the underlying trend, 1990–2018 (Indexed, 2010 = 100)

FDI underlying trend,

average annual growth rate 1990s: 21% 2000–2007: 8% Post-crisis: 1%

150

FDI

100

FDI underlying trend

50

0
1990 2000 2008 2018

Source: UNCTAD, FDI/MNE database (www.unctad.org/fdistatistics); UNCTAD estimates.

Note: The FDI underlying trend is a composite index (incorporating balance of payments and other variables), constructed by removing the effect on FDI of fluctuations in M&As,
intracompany loans and offshore financial flows through appropriate smoothing techniques.

Table I.5. Inward FDI rates of return, 2010–2018 (Per cent)

Region 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
World 8.0 8.5 7.7 7.5 7.6 6.9 6.8 6.8 6.8
 Distribución rexional da IED

Evolución das entradas de IED nos principais paises e rexións

(1995-2009).
(En miles de millóns de dólares e en porcentaxe)
 Cambios recentes na IED

a) A saída de IED sigue estando

bastante centrada nos países
avanzados, pero os PED non so
ganan peso como receptores senón
que empezan a ser inversores
significativos.
b) China pasou a ser o segundo maior
receptor por tras de EE.UU.
c) O crece dos PED se vincula ao seu
crecente número de multinacionais a
ao seu crecente esforzo inversor.
 Correntes de IED nas 20
maiores economías (2019-2020)
Figure I.5. FDI inflows, top 20 host economies, 2019 and 2020 (Billions of dollars)

(x) = 2019 ranking

156
United States (1) 261

China (2) 149

141

Hong Kong, China (5) 119

74
91
Singapore (3) 114

India (8) 64
51

Luxembourg (25) 62
15
36
Germany (7) 54
33
Ireland (4) 81
29
Mexico (14) 34
26
Sweden (32) 10
25
Brazil (6) 65

Israel (20) 25
19
24
Canada (10) 48
20
Australia (12) 39

United Arab Emirates (22) 20

18
20
United Kingdom (11) 45
19
Indonesia (19) 24
18
France (15) 34
16
Viet Nam (24) 16
10
Japan (26) 15 2020 2019

Source: UNCTAD, FDI/MNE database (www.unctad.org/fdistatistics).

 Correntes de IED nas 20
maiores economías (2019-2020)
Figure I.7. FDI outflows, top 20 home economies, 2019 and 2020 (Billions of dollars)

(x) = 2019 ranking

133
China (3) 137

127
Luxembourg (11) 34
116
Japan (1) 227

102
Hong Kong, China (7) 53
93
United States (4) 94

49
Canada (6) 79

France (9) 44
39

35
Germany (2) 139

32
Korea, Republic of (10) 35

32
Singapore (8) 51

31
Sweden (18) 16

21
Spain (16) 20

19
United Arab Emirates (13) 21

Switzerland (157) 17
-44

Thailand (28) 17
8

Taiwan Province of China (21) 14

12

Chile (25) 12
9

India (20) 12
13

10
Italy (15) 20

Belgium (44) 10
2

2020 2019

Source: UNCTAD, FDI/MNE database (www.unctad.org/fdistatistics).

 Distribución sectorial da IED

a) O sector servizos concentra casi dous

terzos do stock total mundial.
b) As empresas están tamén
adoptando estratexias de
deslocalización de servizos
empresariais, ben vía filiais ben vía
proveedores externos.
c) A industria so representa o 30% do
stock de investimento e o sector
primario o 10%.
As razóns da IED á
luz das teorías
 Opcións de
internacionalización das empresas

Opcións de
internacionalización

IED Cooperación:
Subsidiarias comerciais Licencias
Exportación
Subsidiarias de Franquicias
producción Subcontratación
 Cuestións fundamentais ás que tratan
de respostar as teorías sobre a IED.

i. ¿Por qué as empresas invisten no exterior?.

ii. ¿Por qué elixen unha localizacións
determinadas para instalarse e outras non?.
 Principais teorías para explicar a IED

a) Paradigma ecléctico de Dunning.

b) Enfoque gradualista.
c) Teoría da senda do investimento e o
desenvolvemento.
 Paradigma de Dunning

a) Vantaxes da propiedade: determinaran que

empresas forneceran un mercado estranxeiro.
b) Vantaxes de localización: decidirán si se efectúa a
través do comercio ou producindo no destino.
c) Vantaxes de internacionalización: decidirán se é
mellor para a empresa explotar por si mesma as
vantaxes de propiedade ou vendela ou alugala.
 PARADIGMA DE DUNNING:
Vantaxes da propiedade

i. A empresa posúe activos

que non posúen as empresas
locais.
ii. Eses activos compensan as
desvantaxes fronte aos
competidores locais
 PARADIGMA DE DUNNING:
Vantaxes de localización

i. Marco normativo ou política de investimentos.

ii. Medidas que facilitan a actividade empresarial (micro ou
macro).
iii. Dotación de factores económicos.
a. Abundancia, calidade e disponibilidade de recursos produtivos.
b. Mercados amplos.
c. Mercados en crecemento.
d. Dotación axeitada de infraestruturas.
e. Barreiras arancelarias.
f. Economías de aglomeración.
g. Pertenza a un acordo de integración económica.
 PARADIGMA DE DUNNING:
Vantaxes de internalización

A empresa optará polo IED si as vantaxe

de internalizar son superiores as vantaxes
de conceder unha licencia.
As vantaxes de internalización prodúcense
para evitar os custos de transacción e os
riscos (de conceder unha licencia).
 Enfoque gradualista

EXPORTACIÓNS OCASIONAIS

EXPORTACIÓNS REGULARES

ESTABLECEMENTO
SUBSIDIARIAS COMERCIAIS

ESTABLECEMENTO
SUBSIDIARIAS DE PRODUCIÓN
 Teoría da senda do investimento
e o desenvolvemento
1. Cando un país é subdesenvolto atrae pouco investimento,
que se dirixe ao sector primario. As emp. nacionais están
vinculadas ao sector primario ou manufacturas intensivas en
man de obra = saída difícil do investimento

2. O país comeza a industrializarse, atrae máis IED, pero a

saída segue sendo reducida

3. As capcidades tecnolóxicas do país aumenta e tamén a

demanda interna facéndose máis atractivo ao IED. Aumentan
os custos da man de obra, empezan a producirse saídas de
empresas cara países con custos + baixos

4. As saídas de IED superan as entradas = países

desenvoltos

5. Se produce un certo equilibrio entre entrada e saídas =

países moi desenvoltos que controlan a meirande parte do
IED.
 ¿Onde facer negocios?

https://espanol.doingbusiness.org/
As empresas
multinacionais
 Tipos de multinacionais

Integradas horizontalmente

Integradas verticalmente
• Integración cara atrás.
• Integración cara adiante

Diversificadas ou conglomerados
Investimento das Figure I.16.
Top industrial MNEs’ total divestments and investments (foreign and domestic),
cumulative 2010–2018 (Billions of dollars)
multinacionais Divestments Acquisitions

General Electric Co -120

Bayer AG

United Technologies Corp

Johnson Controls International Plc

Siemens AG

Air Liquide International SA

Cie de Saint-Gobain SA

DowDuPont (since 2017)

Merged MNEs LafargeHolcim (since 2015)

Linde PLC (since 2018) IN

Hewlett Packard Enterprise Co
OUT
Alstom SA

Ferrovial SA

ThyssenKrupp AG

Cemex SAB de CV

Koninklijke Philips NV

Caterpillar Inc

ABB Ltd

BAE Systems Plc

-30 0 30 60 90 120
Source: UNCTAD, based on information from Refinitiv Eikon.
Note: The figure lists non-automotive industrial firms in the 2010 ranking of the global top 100 MNEs. Firms above the line are still in the 2019 ranking. In 2010, in place of the
three merged companies there were either one company (Dow Chemical, Linde AG) or two (Lafarge and Holcim). Caterpillar Inc (United States) and ABB Ltd (Switzerland)
exited the ranking despite acquisitions as these were either domestic or not large enough to stay above the threshold level of foreign assets for the top 100 list.
1 Saudi Aramco
2 Apple
A. Saudí
EEUU
1.887.145
1.287.658
1-50
3 Microsoft EEUU 1.212.675
4 Alphabet (Google) EEUU 933.269
5 Amazon EEUU 927.042
6 Facebook EEUU 593.448
7 Alibaba China 578.046
8 Berkshire EEUU 552.718
9 Tencent China 471.080
10 JP Morgan EEUU 436.411
11 Johnson & Johnson EEUU 383.595
12 Visa EEUU 372.811
13 WalMart EEUU 339.298
14 Nestlé Suiza 325.567

Latinoamérica
África
Canadá
Australia
Europa
Asia
Estados Unidos

15 Bank of America EEUU 317.977

100 empresas máis
valiosas do mundo:

Fuente: Bloomberg
Las 100 mayores empresas por capitalización
EL RÁNKING MUNDIAL
bursátil. En millones de dólares.

16 Procter & Gamble EEUU 314.445

17 Mastercard EEUU 303.406
18 Exxon Mobil EEUU 295.712
19 ICBC China 294.623
0,4

20 Samsung C. del Sur

Canadá

291.867
(113.218)

21 TSMC Taiwan 291.546

22 AT&T EEUU 286.648
60,8
EEUU

23 Roche Suiza 280.526

(15.646.854)

24 UnitedHealth EEUU 280.406

25 Walt Disney EEUU 262.700
26 Intel EEUU 261.348
27 Verizon EEUU 254.475
28 Novartis Suiza 241.953
14,6
Europa

(3.755.923)

29 Home Depot EEUU 239.950

0,5

30 Coca-Cola EEUU 237.147

África

(122.502)

31 LVMH Francia 236.460

32 Royal Dutch P. Bajos 234.333
33 Merck & Co EEUU 232.958
0,5
Asia

34 Toyota
23,2

Japón 231.175
(131.781)
Australia
(5.975.401)

35 Wells Fargo EEUU 228.047

36 Chevron EEUU 227.472
37 Ping An China 219.287
38 CCB-H China 218.671
39 Pfizer EEUU 217.602
40 Kweichow Mouta China 209.130
41 Comcast 205.171
dólares
millones de
global, en
(...) Capitalización
del total
Porcentaje

EEUU
42 Cisco EEUU 202.653
43 Pepsico EEUU 191.791
44 Boeing EEUU 185.800
45 ABC-H China 183.973
46 Citigroup EEUU 173.935
47 China Mobile China 171.974
48 Oracle EEUU 171.481
49 Anheuser-Busch Bélgica 168.485
50 L´Oreal Francia 166.373

51 SAP Alemania 166.201

100 empresas máis
valiosas do mundo:
51-100
Efectos da IED
 Efectos da IED

a) Beneficios para o pais receptor.

b) Beneficios para o país emisor.
c) Efectos negativos ou controvertidos
§ Emprego.
§ Perda de soberanía nacional.
§ Déficit por conta corrente.
§ Explotación dos recursos naturais.
 Efectos da IED:
Beneficios para o país receptor

a) Aumento do capital físico.

b) Transferencia de tecnoloxía e coñecemento.
c) Capacitación dos traballadores.
d) Ingresos por impostos.
 Efectos da IED:
Beneficios para o país emisor

a) Retorno de beneficios.
b) Aumento da eficiencia produtiva.
c) Desenvolvemento tecnolóxico.
d) Incremento das exportacións.
e) Acceso á tecnoloxía no país de destino.
f) Repatriación de beneficios e remesas de
traballadores.
 Efectos negativos ou controvertidos:

a) Emprego.
i. Redución emprego e aforro país emisor / efecto de arrastre
sobre outras emp nacionais.
ii. Si a IDE é compra de empresas locais, pode non ter efectos
sobre o emprego.
iii. Maior produtividade emp multinacionais = menor emprego
iv. Desprazamento doutas emp do país receptor.
v. Condicións laborais da man de obra nos países receptores.

b) Perda de soberanía nacional.

c) Déficit por conta corrente.
i. Saldo imp/exp; pagos tecnolóxicos/retribución K estranxeiro

d) Explotación de recursos naturais.

 Bibliografía

o Maesso Corral, M.; González Blanco, R. (2011) Manual

de economía mundial. Ed. Pirámide.
o UNCTAD (2021). World investment report 2021. United
Nations Publications.