Document No. Math M.

5-004
หลักการนับเบือ
้ งต ้น 1
Term2-open
้ งต้น
บทที่ 1 หล ักการน ับเบือ
1.1 หล ักการบวกและหล ักการคูณ
หล ักการบวก
ในการทำงานอย่างหนึง่ สามารทำได ้หลายกรณี โดยที่
กรณีท ี่ 1 สามารถทำได ้ n1 วิธ ี
กรณีท ี่ 2 สามารถทำได ้ n2 วิธ ี
กรณีท ี่ 3 สามารถทำได ้ n3 วิธ ี
.
.
.
กรณีท ี่ k สามารถทำได ้ nk วิธ ี
จำนวนการทำงานทัง้ หมดจะได ้ เท่ากับ n1 + n2 + n3 + … + nk วิธ ี
หล ังกการคูณ
ในการทำงานอย่างหนึง่ สามารทำได ้หลายขัน ้ ตอน โดยที่
ขัน
้ ตอนที่ 1 สามารถทำได ้ n1 วิธ ี
ขัน้ ตอนที่ 2 สามารถทำได ้ n2 วิธ ี
ขัน ้ ตอนที่ 3 สามารถทำได ้ n3 วิธ ี
.
.
.
ขัน ้ ตอนที่ k สามารถทำได ้ nk วิธ ี
จำนวนการทำงานทัง้ หมดจะได ้ เท่ากับ n1 x n2 x n3 x … x nk วิธ ี
ต ัวอย่างที่ 1 การเดินทางจากจ.อยุธยาไป จ.สระบุร ี สามารถเดินทางได ้
้
3 เสนทาง จากจ.สระบุรไี ป จ.นครนายก สามารถเดินทางได ้ 4 วิธ ี อยาก
ทราบว่า การเดินทางจาก จ.อยุธยา ไปจ.นครนายกสามารถเดินทางได ้กี่
วิธ ี

ต ัวอย่างที่ 2 นารีนำแผ่นไม ้รูปสเี่ หลีย

่ มจัตรุ ัสยาวด ้านละ 1 หน่วย
จำนวน 4 รูปมาเรียงชด ิ กัน ดังภาพ จงหาว่าจากภาพนีม ี ำนวนสเี่ หลีย
้ จ ่ ม
จัตรุ ัสกีร่ ป
ู

ต ัวอย่างที่ 3 จำนวนเต็มบวกสองหลัก ทีผ

่ ลบวกเลขโดดทัง้ สองเป็ น
จำนวนคู่ มีกจ ี่ ำนวน
 หลักการนับเบือ
้ งต ้น 2

ต ัวอย่างที่ 4 ร ้านอาหารอย่างหนึง่ มีอาหารคาว 3 อย่าง หวาน 2 อย่าง

จะสามารถจัดเรียงอาหารคาว และหวาน ได ้กีแ ่ บบ (พร ้อมวาด Tree
diagram)

ื้ 4 แบบ กระโปรง 6 แบบ และกางเกง 2 แบบ จะ

ต ัวอย่างที่ 5 รฐามีเสอ
สามารถใสไ่ ปเทีย ่ วได ้กีแ
่ บบ

ต ัวอย่างที่ 6 นักเรียนจำนวน 3 คน ต ้องการเข ้าและออกประตูหอประชุม

แห่งหนึง่ ซงึ่ มี 4 บาน จะสารถเดินเข ้าและออกได ้กีแ
่ บบ ถ ้า
1. เข ้าและออกประตูใดก็ได ้

2. เข ้าประตูใด ออกประตูนัน
้

3. ห ้ามออกประตูเดียวกับประตูทเี่ ข ้ามา

ต ัวอย่างที่ 7 มีโต๊ะทีแ ่ ตกต่างกัน 4 ตัว และมีส ี 3 ส ี คือ แสด แดง เขียว

ถ ้าต ้องการทาสโี ต๊ะตัวละ 1 ส ี จะทาได ้กีแ่ บบ
ต ัวอย่างที่ 8 จะสร ้างเลข 3 หลัก จากตัวเลข 0 , 1 , 2 , 3 , 4 , 5 ได ้กี่
แบบ ทีม ี า่ ไม่น ้อยกว่า 200 และสามารถใชตั้ วเลขซ้ำกันได ้ในแต่ละ
่ ค
หลัก
 หลักการนับเบือ
้ งต ้น 3

ต ัวอย่างที่ 9 ถ ้า ริน , อัม

้ และปั ณณ์ ต ้องการขึน ้ ลิฟต์ทบ
ี่ ้านฟาติณ โดย
มีข ้อแม ้ว่า รินกับอัม
้ ต ้องขึน
้ ลิฟต์ด ้วยกันเสมอ และ ปั ณณ์ต ้องขึน
้ ลิฟต์
เพียงคนเดียว

ต ัวอย่างที่ 10 กำหนดจุด a1 , a2 , b1 , b2 , b3 , c1 , c2 , c3 บนด ้านของรูป

สามเหลีย ่ มดังภาพ C
b a1
2

b2 a2
b1
A c1 c2 c3 B

จงหาว่า จะสร ้างรูปสามเหลีย

่ มทีม
่ จ
ี ด
ุ ดังกล่าวเป็ นจุดยอดได ้กีร่ ป
ู

ตัวอย่างที่ 11 รหัสบัตร ATM ประกอบด ้วยเลขโดด 4 หลัก จงหาจำนวน

รหัสบัตร ATM ทีเ่ ลขโดดแต่ละหลัก ไม่ซ้ำกัน และเลขโดดในหลักแรก
ไม่ใชเ่ ลข 9 และเลขโดดในหลักสุดท ้ายเป็ นเลข คู่

ต ัวอย่างที่ 12 ในการทอยลูกเต๋าสองลูก จงหา

1. จำนวนวิธที ไี่ ด ้จากการทอยลูกเต๋าสองลูกแล ้วได ้แต ้มต่างกัน
 หลักการนับเบือ
้ งต ้น 4

2. จำนวนวิธท
ี ผ
ี่ ลรวมของแต ้มทีไ่ ด ้จากการทอยมากกว่า 10

ั
1.2 การเรียงสบเปลี
ย ่ สงิ่ ของแตกต่างก ันหมด
่ นเมือ
แฟคทอเรียล (Factorial) คือ การคูณของจำนวนเต็มบวกตัง้ แต่
1 ถึง n เขียนแทนด ้วย n!
่ 1! =
เชน
2! =
3! =
4! =
5! =
0! =

1. จงหาค่าของ

2. จงหาค่าของ

3. จงหาค่า n จาก = 70

4. ร ้านหนังสอื แห่งหนึง่ มีหนังสอ ื เรียนจำนวน 7 แบบ นำมาเรียงบนชน

ั้
แสดงหนังสอ ื แนวเสนตรงได
้ ้กีว่ ธิ ี

Permutations : Pn,r
คือ
 หลักการนับเบือ
้ งต ้น 5

5. ร ้านค ้าแห่งหนึง่ มีกางเกงทีแ

่ ตกต่างกัน 8 แบบ ต ้องการนำกางเกง 3
แบบมาจัดแสดงแขวนทีร่ าวตากผ ้าแนวเสนตรง ้ จะสามารถทำได ้กีว่ ธิ ี

6. รหัสบัตร ATM จำนวน 6 หลัก จะสามารถสร ้างได ้กีแ

่ บบจากเลขโดด
ทัง้ หมด ถ ้า
1. ไม่มเี งือ
่ นไขเพิม
่ เติม

้
2. ห ้ามใชเลขโดดซ ้ำกัน

7. หนังสอ ื คณิตศาสตร์ 6 เล่ม เคมี 4 เล่ม จงหาจำนวนวิธใี นการเรียงบน

ชนั ้ หนังสอื ในแนวเสนตรง
้
1. วิชาเดียวกันวางติดกันเท่านัน
้

ื หัวและท ้ายแถวต ้องเป็ นวิชาเดียวกัน

2. หนังสอ

3. ไม่มห ื วิชาเคมีสองเล่มใด วางติดกันเด็ดขาด

ี นังสอ

8. จงหา n จากจำนวนเต็มบวกต่อไปนี้

1. =0 2. =0
 หลักการนับเบือ
้ งต ้น 6

้
9. มีเก ้าอี้ 6 ตัว วางในแนวเสนตรง จงหาจำนวนวิธท ี เี่ ป็ นไปได ้ทัง้ หมดที่
จะจัดคน 3 คน ให ้นั่งเก ้าอี้ 6 ตัว โดยไม่มใี ครนั่งติดกัน

10. ต ้องการสร ้างจำนวน 3 หลัก จากเลขโดด 1, 3, 5 , 7 โดยทีแ

่ ต่ละ
้
หลักใชเลขโดดไม่ ซ้ำกัน จะสร ้างได ้กีว่ ธิ ี

11. เลือกนักเรียน 3 คน จากนักเรียนทัง้ หมด 20 คน มาเป็ นหัวหน ้าห ้อง

รอง เลขานุการ จะได ้กีว่ ธิ ี

12. จงหาจำนวนวิธท
ี จ
ี่ ัดชาย 6 คน หญิง 3 คน เรียงแถวหน ้ากระดาน
โดยไม่มห
ี ญิงสองคนใดยืนติดกัน

13. สถานบัน Ent’sine มีตำแหน่งงานทีแ

่ ตกต่างกัน 5 ตำแหน่ง โดยเป็ น
ตำแหน่งสำหรับผู ้ชาย 3 ตำแหน่ง และหญิง 2 ตำแหน่ง ถ ้ามีผู ้ชายมาส
มัครงาน 6 คน และหญิงมาสมัครงาน 5 คน จะมีวธิ ก ี ารจัดผู ้ทีม
่ าสมัคร
งานได ้กีว่ ธิ ี
1. ไม่มเี งือ
่ นไข

2. น็ อตเป็ นหนึง่ ในกลุม

่ ผู ้ชายทีม
่ าสมัครงาน และน็ อตต ้องได ้เข ้า
ทำงาน
 หลักการนับเบือ
้ งต ้น 7

3. ฮสั มีน และเกียร์เป็ นสองคนในกลุม

่ ผู ้หญิงทีม
่ าสมัครงาน และ
ั มีน ต ้องได ้งาน แต่เกียร์ไม่ได ้งาน
ฮส

้
14. ผู ้ชาย 5 คน และผู ้หญิง 4 คน เข ้าแถวยืนเป็ นเสนตรงได ้กีว่ ธิ ี
1. ไม่มเี งือ
่ นไขเพิม
่ เติม

2. ผู ้ชายอยูห
่ วั แถวเสมอ และผู ้ชายยืนสลับกับผู ้หญิง

3. ไม่มห
ี ญิงสองคนใด ยืนติดกัน

15. จงหาค่าของ x

ั
1.3 การเรียงสบเปลี
ย ้ ของสงิ่ ของทีไ่ ม่แตก
่ นเชงิ เสน
ต่างก ันหมด
ั เปลีย
16. ตัวอักษรในคำว่า “FATININBANGKOK” จะมีวธิ เี รียงสบ ่ น
เป็ นคำต่าง ๆ โดยไม่สนใจความหมายได ้กีว่ ธิ ี

17. ตัวอักษรในคำว่า “SWIMMING” จะมีวธิ ก ั เปลีย

ี ารเรียงสบ ่ นได ้กี่
แบบ เมือ่ ไม่สนใจความหมาย โดยที่
 หลักการนับเบือ
้ งต ้น 8

1. ตัวอักษะทีไ่ ม่ซ้ำกัน อยูต

่ ด
ิ กัน

่ ้ำกัน อยูต
2. ตัวอักษรทีซ ่ ด
ิ กัน

18. ถ ้ามีหนังสอ ื วิชาคณิตศาสตร์ทแ ี่ ตกต่างกันจำนวน 4 เล่ม หนังสอ ื วิชา

ฟิ สกิ สท์ เี่ หมือนกัน 5 เล่ม และมีหนังสอ ื วิชาเคมีทแ
ี่ ตกต่างกัน 3 เล่ม ถ ้า
ต ้องการนำหนังสอ ื มาจัดเรียงบนชน
ั ้ วางหนังสอ ื จะมีวธิ ก
ี ารจัดได ้กีแ
่ บบ
ถ ้า
1. ไม่มเี งือ
่ นไขเพิม่ เติม

ื วิชาเดียวกันอยูต
2. หนังสอ ่ ด
ิ กันทัง้ หมด

ื วิชาเคมีอยูแ
3. หนังสอ ่ ยกกันทัง้ หมด

ั
1.4 การเรียงสบเปลี
ย ่ นเชงิ วงกลมเมือ
่ สงิ่ ของแตก
ต่างก ันหมด
จำนวนวิธเี รียงสบ ั เปลีย
่ นเชงิ วงกลมเมือ
่ สงิ่ ของแตกต่างกันหมด
จากของ n สงิ่ คือ (n-1)!
19. จัดผู ้เข ้าร่วมประชุม 8 คน นั่งรอบโต๊ะประชุมเป็ นวงกลม

20. ผู ้หญิง 2 คน ผู ้ชาย 6 คน นั่งล ้อมเป็ นวงกลมจะได ้กีว่ ธิ ี เมือ

่
1. ไม่มเี งือ
่ นไข

2. ผู ้หญิงสองคนต ้องนั่งติดกันเสมอ

3. ผู ้หญิงสองคนนั่งแยกกันหมด

4. ผู ้หญิงต ้องนั่งตรงข ้ามกัน

 หลักการนับเบือ
้ งต ้น 9

21. มีคน 7 คน ในจำนวนนีม ้ ี อัม

้ ฟาติน น็ อต ถ ้าให ้คนทัง้ หมดนั่งรอบ
โต๊ะกลม
1. อัม
้ ฟาติน น็ อต นั่งติดกันเสมอ

2. อัม
้ ฟาติน น็ อต นั่งแยกกันเสมอ

3. อัม
้ และฟาตินนั่งติดกัน และทัง้ สองคนนีน
้ ั่งไม่ตด
ิ กัน น็ อต