Th.

S Huyønh Coâng Duõng Chuyeân Toaùn 10 – 11 – 12 – LTÑH

VAÁN ÑEÀ 6: PHÖÔNG TRÌNH VAØ BAÁT

PHÖÔNG TRÌNH CHÖÙA GIAÙ TRÒ TUYEÄT ÑOÁI

Phöông trình chöùa daáu giaù trò tuyeät ñoái

1.Ñònh nghóa vaø tính chaát:
 A khi A  0
1) | A |  2) | A |  0,A
A khi A  0
3) | A | .| B || A.B | 4) | A |2  A2
2. Caùch giaûi:
 DAÏNG 1: | A | B (B laø baäc nhaát theo x hay haèng soá)
B  0
Khi ñoù: | A | B  
A  B hay A  B
 DAÏNG 2: | A | B (1) (B khoâng phaûi baäc nhaát theo x hay haèng soá)
Khi ñoù ta xeùt 2 tröôøng hôïp:
Tröôøng hôïp 1: A  0 (*)
(1)  A  B . Giaûi tìm x, so ñieàu kieän (*) ñeå nhaän nghieäm
Tröôøng hôïp 1: A  0 (**)
(1)  A  B . Giaûi tìm x, so ñieàu kieän (**) ñeå nhaän nghieäm
 DAÏNG 3: | A || B |  A  B hay A  B
Baøi 1: Giaûi caùc phöông trình sau ñaây:
1) | x2  4x  5 | 4x  17
Giaûi:
17
Điều kiện: 4x  17  0  x 
4
x2  4x  5  4x  17
| x2  4x  5 | 4x  17   2
x  4x  5  (4x  17)
x2  8x  12  0 x  2, x  6
  2  
x  22 x   22
17
So điều kiện: x 
4

ÑAÏI SOÁ LÔÙP 10– BAÁT PHÖÔNG TRÌNH– 2019 – 2020 Trang: 1
 Th.S Huyønh Coâng Duõng Chuyeân Toaùn 10 – 11 – 12 – LTÑH
Vaäy phöông trình coù 2 nghieäm: x  6, x  22
5x  16 5x  1
2) | x2  4x  2 | 3) | x2  2x  1|
3 3
4) | x  5x  4 | x  4
2
5) | 2x  3x  5 | 5x  5
2

6) | x2  4x  5 | 4x  17 7) | x  1| .| x  2 | 4
Baøi 2: Giaûi caùc phöông trình sau ñaây:
1) | 2x  5 | x2  5x  1
Giaûi:
Điều kiện: x2  5x  1  0 

2x  5  x2  5x  1
| 2x  5 | x2  5x  1  
2x  5  (x2  5x  1)
x2  3x  4  0 x  1, x  4
  2  
x  7x  6  0 x  1, x  6
So điều kiện:
Vaäy phöông trình coù 4 nghieäm: x  1, x  6
2) | x  3 | x2  4x  3
3) | x  2 | 3x2  x  2 4) | 4x  17 | x 2  4x  5
5) | 3x  5 | 2x2  x  3 6) | 4x  1| x2  2x  4
Baøi 3: Giaûi caùc phöông trình sau ñaây: (Duøng ñònh nghóa TTÑ)
1) x2  5 | x  1| 1  0 (1)
Giaûi:
Tröôøng hôïp 1: x  1  0  x  1
(1)  x2  5(x  1)  1  0
x  1
 x2  5x  4  0  
x  4
x  1
So vôùi ñieàu kieän x  1   : nhaän
x  4
Tröôøng hôïp 2: x  1  0  x  1
x  1
(1)  x2  5(x  1)  1  0  x2  5x  6  0  
 x  6
So vôùi ñieàu kieän x  1  nhaän x  6
Vaäy phöông trình coù 3 nghieäm: x  1, x  4, x  6

ÑAÏI SOÁ LÔÙP 10– BAÁT PHÖÔNG TRÌNH– 2019 – 2020 Trang: 2
 Th.S Huyønh Coâng Duõng Chuyeân Toaùn 10 – 11 – 12 – LTÑH
2) x2  4x  3  3 x  2  4  0
Giaûi:
Tröôøng hôïp 1: x  2  0  x  2
(1)  x2  4x  3  3(x  2)  4  0
1 21 1 21
 x2  x  5  0  x  ,x
2 2
1  21
So vôùi ñieàu kieän x  2  nhaän x 
2
Tröôøng hôïp 2: x  2  0  x  2
(1)  x2  4x  3  3(x  2)  4  0
7  21 7  21
 x2  7x  7  0  x  ,x
2 2
7  21
So vôùi ñieàu kieän x  2  nhaän x 
2
1  21 7  21
Vaäy phöông trình coù 2 nghieäm: x  , x
2 2
3) x2  5 | x  1| 6  0 4) x  2 | x | 3  0
2

5) x2  3 | x  2 | 2  0 6) x2  2x | x  1| 1  0
7) x2  2x  5 | x  1| 7  0 8) x2  2x  5 | x  1| 5  0
9) x2  4x  3 | x  2 | 0 10) 4x2  4x | 2x  1| 1  0
11) x2  6x | x  3 | 10  0 12) || x  5 | 3 | 4
Baøi 4: Giaûi caùc phöông trình sau ñaây: (Duøng ñònh nghóa TTÑ)
x  1 3x  1
1) 
2x  3 | x  1|
Giaûi:
 3

 Ñieàu kieän: 2x  3  0  

x
2
x  1  0  x  1

Tröôøng hôïp 1: x  1  0  x  1
x  1 3x  1
(1)    (x  1)(x  1)  (2x  3)(3x  1)
2x  3 x1
11 65 11 65
 7x2  11x  2  0  x  ,x
14 14

ÑAÏI SOÁ LÔÙP 10– BAÁT PHÖÔNG TRÌNH– 2019 – 2020 Trang: 3
 Th.S Huyønh Coâng Duõng Chuyeân Toaùn 10 – 11 – 12 – LTÑH
11 65 11 65
So vôùi ñieàu kieän x  1  nhaän x  ,x
14 14
Tröôøng hôïp 2: x  1  0  x  1
x  1 3x  1
(1)    (x  1)(x  1)  (2x  3)(3x  1)
2x  3 (x  1)
4 7
 5x2  11x  2  0  x  , x
5 5
4 7
So vôùi ñieàu kieän x  1  loaïi x  , x
5 5
11 65 11 65
Vaäy phöông trình coù 2 nghieäm: x  ,x
14 14
3x x 2
2)  3) x  4  x  4  2
| x  1| x | x  1| x  1
x 1 1 2x  1
4)  
x | x  1| x2  x
Giaûi:
x  0

 Ñieàu kieän: x  1  0  x  0

 x2  x  0 x  1

Tröôøng hôïp 1: x  1  0  x  1
x 1 1 2x  1
(1)     (x  1)(x  1)  x  2x  1
x x  1 x(x  1)
 x2  3x  x  0, x  3  x  3 (do x  0 )
So vôùi ñieàu kieän x  1  nhaän x  3
Tröôøng hôïp 2: x  1  0  x  1
x 1 1 2x  1
(1)     (x  1)(x  1)  x  2x  1
x x  1 x(x  1)
 x2  x  x  0, x  1  x  1 (do x  0 )
So vôùi ñieàu kieän x  1  loaïi x  1
Vaäy phöông trình coù 1 nghieäm: x  3
3 4 3x  2 96 2x  1 3x  1
5)   6) 5   
x  1 | x  1| 1 x2 x  16 x  4 | x  4 |
2

1 1
7) 4x2   2x   6  0
x2 x
ÑAÏI SOÁ LÔÙP 10– BAÁT PHÖÔNG TRÌNH– 2019 – 2020 Trang: 4
 Th.S Huyønh Coâng Duõng Chuyeân Toaùn 10 – 11 – 12 – LTÑH
Baøi 5: Giaûi caùc phöông trình sau ñaây: Duøng | A || B |  A  B hay A  B
1) | x2  2x |  | 2x2  x  2 |
Giaûi:
x2  2x  2x2  x  2
| x2  2x |  | 2x2  x  2 |  
x2  2x  (2x2  x  2)
x  1, x  2
 x2  x  2  0 
  2   3  33 3  33
3x  3x  2  0 x  ,x
6 6
2) | 3x  4 |  | x  1| 3) | 3x  4 |  | x  2 |
4) | 3x  2 |  | 6  2x  x |
2 2
5) | x2  4x  5 |  | 2x2  3x  5 |
6) | 3x2  2 |  | 6  x2 | 7) | x2  2x |  | x2  5x  6 |

Baát Phöông trình chöùa daáu giaù trò tuyeät ñoái

A  B  B  A  B
Baøi 1: Giaûi caùc baát phöông trình sau ñaây:
A  B  B  A  B

1) | x2  5x | 6
Giaûi:
x2  5x  6
| x2  5x | 6  6  x2  5x  6  
x  5x  6
2

x2  5x  6  0 x  2  x  3  1  x  2
   2    
x  5x  6  0
 1  x  6 3  x  6
2) | x2  3x | 4 3) | x2  3x | x  3
4) | x2  2x  3 | 3x  3
Giaûi:
| x2  2x  3 | 3x  3  (3x  3)  x2  2x  3  3x  3
x2  2x  3  3x  3 x2  5x  0
 
  

x  2x  3  (3x  3) x  x  6  0
2 2
 
0  x  5
   2 x5
 x  3  x  2
5) | 2x  3 | x  0 6) | x2  2x | 3x  4 7) | x2  5x | 3x  9
8) | x2  4x | 3x  2 9) x  8 | x2  4x | 10) | x2  1| 2x  0

ÑAÏI SOÁ LÔÙP 10– BAÁT PHÖÔNG TRÌNH– 2019 – 2020 Trang: 5
 Th.S Huyønh Coâng Duõng Chuyeân Toaùn 10 – 11 – 12 – LTÑH
 A  B
A B 
Baøi 2: Giaûi caùc baát phöông trình sau ñaây: A  B
 A  B
A B 
A  B
1) | x2  3x  2 | x2  2x
Giaûi:
| x2  3x  2 | x2  2x  | x2  3x  2 | 2x  x2
 x2  3x  2  (2x  x2 )  x  2  0
   
 x  3x  2  2x  x 2x  5x  2  0
2 2 2

x  2
1
   x x2
x  1  x  2 2
 2
2) | x  4 | 7x  x2  12
Giaûi:
| x  4 | 7x  x2  12  | x  4 |  x2  7x  12
 x  4   x2  7x  12)  x2  6x  8  0
   
 x  4  x  7x  12  x  8x  16  0
2 2

2  x  4 2  x  4
   
(x  4)  0 x  4  0
2

2  x  4
   2 x 4
 x  4
3) | 5  4x | 2x  1 4) | x  6 | 5x  9  x2 5) 2x2  | 5x  3 | 0
6) | x2  2x | x 7) | x2  x  4 | x  x2  3 8) | x2  x  2 | x  2

A  B  (A  B)(A  B)  0
Baøi 3: Giaûi caùc baát phöông trình sau ñaây:
A  B  (A  B)(A  B)  0

1) | x  6 | x2  6x 
Giaûi:
| x  6 | x2  6x 
 [(x  6)  (x2  6x)][(x  6)  (x2  6x)]  
 (x2  5x  6)(x2  7x  6)   (1)

ÑAÏI SOÁ LÔÙP 10– BAÁT PHÖÔNG TRÌNH– 2019 – 2020 Trang: 6
 Th.S Huyønh Coâng Duõng Chuyeân Toaùn 10 – 11 – 12 – LTÑH
x  1 1 6 
2
x  5x  6  0   0 
2
x  7x  6   0  0 
(1)  0  0  0 
(1)  x  1 x  1
2) | x2  5x  4 || x2  3x  2 |
Giaûi:
| x2  5x  4 || x2  3x  2 |
 [(x2  5x  4)  (x2  3x  2)][(x2  5x  4)  (x2  3x  2)]  
 (2x2  8x  6)(2x  2)   (1)
x  1 3 
2
2x  8x  6
 0
 0

2x  2  0  
(1)  0
 0

(1)  x  3 vaø x  1
3)  x2  3x  2  x2  3x  2  4) | x  6 || x2  5x  9 |
5) | x2  4x  3 || x2  4x  5 | 6) | x2  x  2 || 4x  2 |
7) | x2  x  6 || x2  6x  6 | 8) | 13  2x || 4x  9|
Baøi 4: Giaûi caùc baát phöông trình sau ñaây:
Chuù yù: Ñeå giaûi baát phöông trình coù nhieàu trò tuyeät
ñoái, ta thöïc hieän:
 Laäp baûng xeùt daáu cho taát caû caùc bieåu thöùc trong trò tuyeät ñoái
 Chia khoaûng vaø giaûi treân töøng khoaûng.
1) | x  1| 4  2 | x |
Giaûi:
| x  1| 4  2 | x | (1)
x  1 0 
x1  0
 
x   0 
Tröôøng hôïp 1: x  1
(1)  (x  1)  4  2x  x  3
So vôùi ñieàu kieän x  1  3  x  1 laø nghieäm
ÑAÏI SOÁ LÔÙP 10– BAÁT PHÖÔNG TRÌNH– 2019 – 2020 Trang: 7
 Th.S Huyønh Coâng Duõng Chuyeân Toaùn 10 – 11 – 12 – LTÑH
Tröôøng hôïp 2: 1  x  0
(1)  x  1  4  2x  x   5
3
So vôùi ñieàu kieän 1  x  0  1  x  0 laø nghieäm
Tröôøng hôïp 3: x  0
(1)  x  1  4  2x  x  5
So vôùi ñieàu kieän x  0  0  x  5 laø nghieäm
 3  x  1

Vaäy nghieäm baát phöông trình laø:  1  x  0  3  x  5
0  x  5

2) | x  2 |  | 3  x | 2  x
Giaûi:
| x  2 |  | 3  x | 2  x (1)
x  2 3 
x2  0
 
3x   0 
Tröôøng hôïp 1: x  2
(1)  x  2  3  x  2  x  x  1
So vôùi ñieàu kieän x  2  x  1 laø nghieäm
Tröôøng hôïp 2: 2  x  3
(1)  x  2  3  x  2  x  x  1
So vôùi ñieàu kieän 2  x  3  voâ nghieäm
Tröôøng hôïp 2: x  3
(1)  x  2  x  3  2  x  x  7
So vôùi ñieàu kieän x  3  x  7 laø nghieäm
Vaäy nghieäm baát phöông trình laø: x  1 x  7
3) | 2x  3 || x | 4x  1 4) | 5  x || x  2 |  | 7  2x |
5) | x  3 |  | x  1| 2 6) 2 | x  3 |  | 3x  1| x  5
7) | x  2x  3 | 2 | 2x  1|
2
8) 2 | x  1|| x  2 | 3x  1
Baøi 5: Giaûi caùc baát phöông trình sau ñaây:
| x  3 | x
1)  1 (1)
x2
Giaûi:
Tröôøng hôïp 1: x  3  0  x  3

ÑAÏI SOÁ LÔÙP 10– BAÁT PHÖÔNG TRÌNH– 2019 – 2020 Trang: 8
 Th.S Huyønh Coâng Duõng Chuyeân Toaùn 10 – 11 – 12 – LTÑH
x3x 2x  3 x1
(1)  1   1 0   0 (2)
x2 x2 x2
x  2 1 
x2  0  
x1   0 
(2)   0 
(2)  x  2  x  1
So vôùi ñieàu kieän x  3  3  x  2  x  1 laø nghieäm
Tröôøng hôïp 2: x  3  0  x  3
x  3  x 3 x  5
(1)  1   1 0   0 (3)
x2 x2 x2
x  5 2 
x  5  0  
x2   0 
(3)  0  
(3)  5  x  2
So vôùi ñieàu kieän x  3  5  x  3 laø nghieäm
Vaäy nghieäm baát phöông trình laø:
 3  x  2  x  1
  5  x  2  x  1
 5  x  3
| x  2 | x | x  1| x  2 |x 2|
2) 2 3) 1 4) 3
x x x  5x  6
2

2x  5
5)  1 (1)
| x 3|
Giaûi:
Tröôøng hôïp 1: x  3  0  x  3
2x  5 2x  5 3x  8
(1)   1   1 0   0 (2)
x3 x3 x3
x 8
 3 
3
3x  8  0
 
x3   0 

ÑAÏI SOÁ LÔÙP 10– BAÁT PHÖÔNG TRÌNH– 2019 – 2020 Trang: 9
 Th.S Huyønh Coâng Duõng Chuyeân Toaùn 10 – 11 – 12 – LTÑH
(2)  0  
8
(2)  x  x3
3
So vôùi ñieàu kieän x  3  x  3 laø nghieäm
Tröôøng hôïp 2: x  3  0  x  3
2x  5 2x  5 x2
(1)   1   1 0   0 (3)
x  3 x  3 x  3
x  2 3 
x2  0  
x  3   0 
(3)  0  
(3)  2  x  3
So vôùi ñieàu kieän x  3  2  x  3 laø nghieäm
x  3 x  2
Vaäy nghieäm baát phöông trình laø:   
2  x  3 x  3
| x  1| x
6)  1 (1)
| x  3 | 2
Giaûi:
x  3 1 
x3  0
 
x1   0 
Tröôøng hôïp 1: x  3
x  1 x 2x  1 x4
(1)  1   1 0   0 (2)
x  3  2 x5 x5
x  5 4 
x5  0
 
x4   0 
(2)   0 
(2)  x  5  x  4
So vôùi ñieàu kieän x  3  x  5 laø nghieäm
Tröôøng hôïp 2: 3  x  1

ÑAÏI SOÁ LÔÙP 10– BAÁT PHÖÔNG TRÌNH– 2019 – 2020 Trang: 10
 Th.S Huyønh Coâng Duõng Chuyeân Toaùn 10 – 11 – 12 – LTÑH
x  1 x 2x  1 3x  2
(1)  1   1 0   0 (3)
x32 x1 x1
x 2
 1  
3
x1  0  
3x  2   0 
(3)   0 
(3)  1  x  
2
3
So vôùi ñieàu kieän 3  x  1  voâ nghieäm
Tröôøng hôïp 3: x  1
x  1 x 1 x
(1)  1   1 0   0 (4)
x32 x1 x1
x  1 0 
x1  0
 
x   0 
(4)  0  
(3)  1  x  0
So vôùi ñieàu kieän x  1  1  x  0 laø nghieäm
Vaäy nghieäm baát phöông trình laø: x  5 hay 1  x  0
| 2x  1| 1 |x 2| |x| x 2  4x
7)  8) 2 9) 1
x  3x  4 2
2
|x 3| |x| x2 x 2
x2  3x  2
10) 1
x2  3x  2
Giaûi:
2 x  1
 Ñieàu kieän: x  3x  2  0  
x  2
x2  3x  2
 1  x  3x  2  x  3x  2
2 2

x2  3x  2
 [(x2  3x  2)  (x2  3x  2)][(x2  3x  2)  (x2  3x  2)]  0
 (2x2  4)(6x)  0  x  0

ÑAÏI SOÁ LÔÙP 10– BAÁT PHÖÔNG TRÌNH– 2019 – 2020 Trang: 11
 Th.S Huyønh Coâng Duõng Chuyeân Toaùn 10 – 11 – 12 – LTÑH
x  0
x  1 
So vôùi ñieàu kieän   x  1 laø nghieäm
x  2  x  2

x 2  5x  4 x 2  3x  2
11)  1 12) 1
x2 4 x 2  3x  4

ÑAÏI SOÁ LÔÙP 10– BAÁT PHÖÔNG TRÌNH– 2019 – 2020 Trang: 12