Chương 6 - Thanh Chịu Lực Phức Tạp

SỨC BỀN VẬT LIỆU
(Mechanics Of Materials)
Le Bao Quynh, MsC.
Email: quynh.le@ut.edu.vn
Office: Room E1-309 – High-Tech Center Bld.
Faculty of Mechanical Engineering,

HCMC University of Technology and Education
#1 Võ Văn Ngân Str., Thủ Đức Dist., HCM City, 720-214,
Việt Nam
Fall 2021
CHƯƠNG 6:
Thanh Chịu Lực Phức Tạp
2
29th September, 2021 ThS. Lê Bảo Quỳnh
1. Giới thiệu
3
1. Giới thiệu
4
1. Giới thiệu
5
1. Giới thiệu
6
1. Giới thiệu
7
1. Giới thiệu
8
2. Uốn xiên
9
2. Uốn xiên
10
2. Uốn xiên
11
2. Uốn xiên
12
2. Uốn xiên
13
2. Uốn xiên
14
3. Uốn Và Kéo Nén Đồng Thời
15
16
17
18
Điều kiện bền
𝜎𝑚𝑎𝑥 ≤ [𝜎]𝑘
Vật liệu dòn:
|𝜎𝑚𝑖𝑛 | ≤ [𝜎]𝑛
Vật liệu dẻo: max{𝜎𝑚𝑎𝑥 , |𝜎𝑚𝑖𝑛 |} ≤ [𝜎]
19
4. Uốn Và Xoắn Đồng Thời
4.1 Khái niệm

Một thanh được gọi là uốn và xoắn đồng thời khi trên mặt cắt ngang
của thanh tồn tại các thành phần nội lực: Mx , My , Mz hoặc Mx , Mz
hoặc My , Mz
20
21
4.3 Ứng suất trên mặt cắt ngang
22
23
24
4.5 Kiểm tra bền thanh chịu uốn và xoắn đồng thời
Đối với thanh có mặt cắt ngang hình tròn đặc
𝑴𝟐𝒙 +𝑴𝟐𝒚 +𝑴𝟐𝒛

➢ Thuyết bền 3: 𝝈𝒕𝒃𝟑
𝒎𝒂𝒙 =
𝒎𝒂𝒙
≤ 𝝈
𝟎,𝟏 𝒅𝟑
𝑴𝟐𝒙 +𝑴𝟐𝒚 +𝟎,𝟕𝟓𝑴𝟐𝒛

➢ Thuyết bền 4: 𝝈𝒕𝒃𝟒
𝒎𝒂𝒙 =
𝒎𝒂𝒙
≤ 𝝈
𝟎,𝟏 𝒅𝟑
25
5. Thanh chịu kéo (nén) lệch tâm
Một thanh gọi là chịu kéo (nén) lệch tâm khi hợp lực của ngoại lực có
phương song song với trục thanh nhưng không trùng với trục thanh
Ví dụ: Trường hợp chịu

lực của trục giá cần cẩu
26
5. Thanh chịu kéo (nén) lệch tâm
N - lực lệch tâm
K(𝑥𝐾 , 𝑦𝐾 ) - toạ độ điểm đặt lực lệch tâm
OK - độ lệch tâm
Dời N từ K về trọng tâm O của mặt cắt ngang ta được 3

thành phần ứng lực:• Lực dọc 𝑁𝑧 = 𝑁
• Mô men uốn :
𝑀𝑥 = 𝑁. 𝑦𝐾
𝑀𝑦 = 𝑁. 𝑥𝐾
Ứng suất pháp trên mặt cắt ngang
𝑁𝑧 𝑁.𝑦𝐾 𝑁.𝑥𝐾
𝜎𝑧 = + 𝑦 + x
𝐴 𝐽𝑥 𝐽𝑦
27
PHƯƠNG PHÁP GIẢI BÀI TOÁN DẠNG CỘT CHỊU LỰC
B1: Tại tiết diện tự do, các ứng lực :𝑁𝑧 =? ; 𝑀𝑥 =? ; 𝑀𝑦 =?
Tại tiết diện chân cột, các ứng lực: 𝑁𝑧 =? ; 𝑀𝑥 =? ; 𝑀𝑦 =?
B2: Vẽ biểu đồ: căng về phía nào thì vẽ về phía đó ( vẽ 𝑴𝒙 thì vẽ trên
trục y, và ngược lại 𝑴𝒚 )
Cách tính 𝑴𝒙 : (chú ý: tại tiết diện tự do lực tác dụng đúng tâm 𝑀𝑥 = 0;
Dấu "+” khi 𝑀𝑥 căng về thớ dương của trục y
Cách tính 𝑴𝒚 :(chú ý: tại tiết diện tự do lực tác dụng đúng tâm 𝑀𝑦 = 0;
Dấu "+” khi 𝑀𝑦 căng về thớ dương của trục x
Cánh tay đòn: khoảng cách từ chân cột đến điểm đặt lực
B3: Đặc trưng hình học mặt cắt ngang:𝐽𝑥 =? ; 𝐽𝑦 =? ; 𝑊𝑥 =? ; 𝑊𝑦 =? ;
28
Với Tiết diện hình chữ nhật:

𝑏ℎ2 ℎ𝑏2
𝑊𝑥 = 𝑊𝑦 =
6 6
π𝐷3
Tròn đặc: 𝑊𝑢 = 𝑊𝑥 = 𝑊𝑦 = ≈ 0,1𝐷3
32
π𝐷3
Tròn rỗng : 𝑊𝑢 = 𝑊𝑥 = 𝑊𝑦 = (1 − 𝝶4 ) ≈ 0,1𝐷3 (1 − 𝝶4 )
32
29
B4: Xác định phương trình đường trung hòa:

TH1: Chịu uốn đồng thời:
𝑀𝑥 𝑀𝑦
𝑦 + x=0
𝐽𝑥 𝐽𝑦
TH2: Chịu uốn và kéo (nén) đồng thời:

𝑁𝑧 𝑀𝑥 𝑀𝑦
+ 𝑦 + x=0
𝐹 𝐽𝑥 𝐽𝑦
B5: Vẽ biểu đồ phân bố ứng suất pháp trên tiết diện
30
B6: Tính ứng suất pháp lớn nhất và nhỏ nhất

TH1: Chịu uốn đồng thời:
|𝑀𝑥 | |𝑀𝑦 | 𝑀𝑥 |𝑀𝑦 |

𝜎𝑚𝑎𝑥 =+ + 𝜎𝑚𝑖𝑛 =− −
𝑊𝑥 𝑊𝑦 𝑊𝑥 𝑊𝑦
TH2: Chịu uốn và kéo (nén) đồng thời:
𝑁 |𝑀𝑥 | |𝑀𝑦 | 𝑁 𝑀𝑥 |𝑀𝑦 |

𝜎𝑚𝑎𝑥 = + + 𝜎𝑚𝑖𝑛 = − −
𝐹 𝑊𝑥 𝑊𝑦 𝐹 𝑊𝑥 𝑊𝑦
31
Exercise 1: Cho cột có kích thước & chịu lực như hình vẽ. Bỏ qua tải
trọng bản thân, Cột làm từ loại vật liệu có [] = 6kN/cm2. Xác định:
1. Vẽ biểu đồ nội lực
z P1 = 12kN
2. Viết phương trình đường trung hòa tại mặt cắt P = 3kN
2
nguy hiểm B y
x
3. Vẽ đường trung hòa, sự phân bố ứng suất pháp
L=2.5 m
2b b
tại mặt cắt nguy hiểm
4. Tính ứng suất kéo/nén lớn nhất phát sinh trong

cột A
5. Xác định b, theo điều kiện bền ứng suất pháp

32
Exercise 2: Cột có mặt cắt ngang hình 𝑃1 = 20𝑘𝑁
chữ nhật kích thước b× ℎ liên kết và chịu 𝑞 = 2𝑘𝑁/𝑚
như hình vẽ.
a. Vẽ biểu đồ nội lực xuất hiện trong cột.
𝑃2 = 60𝑘𝑁
b. Xác định ứng suất lớn nhất 𝜎𝑚𝑎𝑥 và ℎ
𝑏
ứng suất nhỏ nhất 𝜎 𝐻
𝑚𝑖𝑛
c. Xác định đường trung hòa tại mặt cắt

nguy hiểm.
Biết 𝐻 = 4𝑚; 𝑏 = 4𝑐𝑚; ℎ = 6𝑐𝑚. 𝜎 =
12𝑘𝑁/𝑐𝑚2
33
𝐹1
Exercise 3: Cột tiết diện chữ nhật rỗng 𝑦
𝑧 𝐹2
có bề dày δ là hằng số, chịu lực như- trên
hình vẽ. 𝛅
𝑥
1.Vẽ các biểu đồ lực dọc và mô men 𝛅
uốn nội lực của cột.
2. Xác định ứng suất pháp cực 𝑏

𝑞
trị trên tiết diện chân cột. 𝐻 ℎ
Biết F1 = 15 kN; F2 = 10 kN;

q=5 kN/m; h = 20cm; b = 10cm;
H = 2,5m; δ=1,5cm.
(Bỏ qua trọng lượng bản thân cột).
34
Exercise 4: Dầm AB có tiết diện ngang hình tròn, liên kết và chịu như
hình vẽ.
a. Vẽ biểu đồ nội lực xuất hiện trong cột.
b. Xác định đường kính dầm theo điều kiện bền ứng suất pháp.
Biết 𝜎 = 8𝑘𝑁/𝑐𝑚2
35
Solution:
B1: Sơ đồ tính và biểu đồ
𝑞 = 650𝑁/𝑚 𝑃 = 3𝑘𝑁
𝑧 𝑧
3𝑚 3𝑚
𝑥
𝑦
1,95𝑘𝑁 3𝑘𝑁 3𝑘𝑁
Qy + +
𝑄𝑥
2,925𝑘𝑁. 𝑚 9𝑘𝑁. 𝑚
Mx − −
𝑀𝑦
36
Solution:
B2: Thuyết điều kiện bền ứng suất pháp:
𝑀𝑥2 + 𝑀𝑦2 𝑀𝑥2 + 𝑀𝑦2

𝜎𝑧,𝑚𝑎𝑥 = = ≤ 𝜎
𝑊𝑥 0,1 𝑑3
3
𝑀𝑥2 + 𝑀𝑦2 3 2,9252 + 92 . 104
→𝑑≥ = = 10,57𝑐𝑚
0,1 . 𝜎 0,1 .8
Chọn d=11cm
37
Exercise 5: Dầm AB có tiết diện ngang chữ T, liên kết và chịu như
hình vẽ.
a. Xác định nội lực mặt cắt nguy hiểm.
b. Viết phương trình đường trung hòa tại mặt cắt nguy hiểm, vẽ
phân bố ứng suất.
c. Xác định ứng suất kéo lớn nhất và ứng suất nén lớn nhất.
d. Xác định P theo điều kiện bền ứng suất pháp.
Biết 𝜎𝑘 = 5𝑘𝑁/𝑐𝑚2 ; 𝜎𝑛 = 20𝑘𝑁/𝑐𝑚2 ; 𝐿 = 0,8𝑚; 𝑏 =
25𝑚𝑚; 𝑃 = 200𝑘𝑁
38
Solution:
B1: Sơ đồ tính và biểu đồ

𝑃. 𝑐𝑜𝑠300 𝑃. 𝑐𝑜𝑠600
𝑧 𝑧
0,8𝑚 0,8𝑚
𝑦 𝑥
3 1
𝑃 𝑃
2 2
+ +
Qy Qx
3 1
𝑃𝐿 𝑃𝐿
2 2
− −
Mx My
Mặt cắt nguy hiểm tại ngàm

39
Solution:
B2: Tọa độ trọng tâm:
25 150
2 . 150.25 + 25 + 2 . 150.25
𝑦𝐶 = = 56,25𝑚𝑚
150.25 + 150.25
Moment quán tính:
2
150.253 25 25.1503
𝐽𝑥 = + − 56,25 . 150.25 + + 100 − 56,25 2 . 150.25 = 2158,2𝑐𝑚4
12 2 12
150.253 25.1503
𝐽𝑦 = + = 722,66𝑐𝑚4
12 12
40
Solution:
B3: Phương trình đường trung hòa:
𝑀𝑥 𝑀𝑦
𝜎𝑧 = .𝑦 + . 𝑥 = 0 → 𝑦 = −2,0711𝑥
𝐽𝑥 𝐽𝑦
41
Solution:
B4: ứng suất kéo/nén lớn nhất:
B5: xác định P theo điều kiện bền ứng suất pháp:
42
Exercise 6: Cột chịu nén lệch tâm, liên kết và
chịu như hình vẽ. Cột chịu
a. Vẽ sơ đồ tính, và biểu đồ nội lực phát sinh
trong cột.
b. Viết phương trình đường trung hòa tại mặt
cắt nguy hiểm, vẽ phân bố ứng suất.
c. Xác định ứng suất kéo lớn nhất và ứng suất
nén lớn nhất.
d. Xác định P theo điều kiện bền ứng suất pháp.
Biết 𝜎𝑘 = 3𝑘𝑁/𝑐𝑚2 ; 𝜎𝑛 = 8𝑘𝑁/𝑐𝑚2 ; 𝐿 =
2,5𝑐𝑚; 𝑏 = 25𝑐𝑚; 𝑙 = 0,3𝑚 . Trọng lượng
riêng cột 𝛾 = 25𝑘𝑁/𝑚3 .Bỏ qua trọng lượng
phần đầu cột nhô ra.
43
Solution:
B1: Sơ đồ tính và biểu đồ nội lực
𝑞 = 𝛾. 𝐹 = 𝛾. 3𝑏. 𝑏 = 4,6875𝑘𝑁/𝑚
44
Solution:
B3: Phương trình đường trung hòa:
𝑁𝑧 𝑀𝑥 𝑀𝑦
𝜎𝑧 = + .𝑦 + .𝑥 = 0
𝐹 𝐽𝑥 𝐽𝑦
Với:𝑁𝑧 = − 𝑃 + 𝑞𝐿 ;
𝑀𝑥 = −𝑃. 𝑙;
𝑏. 3𝑏 3
𝐽𝑥 = = 2,25𝑏 4 ; 𝐹 = 3𝑏 2
12
𝑃 + 𝑞𝐿 2
→ 𝑦 = −0,75. 𝑏
𝑃𝑙
45
Solution:
B4: ứng suất kéo/nén lớn nhất:
B5: xác định P theo điều kiện bền ứng suất pháp:
46
Phương pháp giải dạng trục chịu lực phức tạp
Bước 1: Sơ đồ tính (lập theo hệ trục tọa độ đề cho)
Bước 2: Viết phương trình cân bằng tìm phản lực liên kết
෍ 𝑀𝑋/? = 0 1 ; ෍ 𝐹𝑌 = 0 2 ; ෍ 𝑀𝑌/? = 0 3 ; ෍ 𝐹𝑋 = 0 4
Bước 3: Vẽ biểu đồ
𝑴𝒙 : thì lấy giá trị 𝐘 nhân với cánh tay đòn (căng thớ nào vẽ về thớ đó)
𝑴𝒚 : thì lấy giá trị 𝐗 nhân với cánh tay đòn (căng thớ nào vẽ về thớ đó)
𝑴𝒛 : dấu “ +” vẽ phía trên
Bước 4: Tính Moment tương đương tại các điểm nghi ngờ theo TB3 hoặc
Theo TB4 tùy theo đề yêu cầu tính
3 4
𝑀𝑡đ = 𝑀𝑥2 + 𝑀𝑦2 + 𝑀𝑧2 ; 𝑀𝑡đ = 𝑀𝑥2 + 𝑀𝑦2 + 0,75. 𝑀𝑧2
Áp dụng điều kiện bền theo TB3 hoặc TB4 giải bất phương trình tìm d.
47
Exercise 7: Cho kết cấu chịu lực như hình vẽ.biết trục AB
làm từ loại vật liệu có: 𝜎 = 11𝑘𝑁/𝑐𝑚2
a. Vẽ sơ đồ tính, biểu đồ nội lực phát sinh trong trục AB.
b. Xác định đường kính trục theo thuyết bền 4.
48
Solution:
B1: Sơ đồ tính và biểu đồ 𝑃 = 75𝑘𝑁
𝑀 = 22,5𝑘𝑁. 𝑚
𝑧
1𝑚
𝑥 𝑦
75𝑘𝑁 75𝑘𝑁
+ 𝑄𝑦
75𝑘𝑁. 𝑚
−
𝑀𝑥
22,5𝑘𝑁. 𝑚 22,5𝑘𝑁. 𝑚
+
𝑀𝑧
49
Solution:
B2: Theo điều kiện bền thuyết bền 4 ta có:
𝑴𝟐𝒙 + 𝟎, 𝟕𝟓𝑴𝟐𝒛
𝒎𝒂𝒙
𝝈𝒕𝒃𝟒
𝒎𝒂𝒙 = ≤ 𝝈
𝟎, 𝟏 𝒅𝟑
𝟕𝟓𝟎𝟎𝟐 + 𝟎, 𝟕𝟓. 𝟐𝟐𝟓𝟎𝟐

↔ 3
≤ 11
0,1. 𝑑
3
𝟕𝟓𝟎𝟎𝟐 + 𝟎, 𝟕𝟓. 𝟐𝟐𝟓𝟎𝟐
→𝑑≥ = 19,17𝑐𝑚
0,1.11
Chọn d=20cm
50
Exercise 8: Trục đặc có đường kính d chịu tải từ hai bánh răng và chịu
liên kết như hình. Phản lực liên kết do ổ lăn tại A và B tác dụng lên trục
chỉ có thành phần lực theo phương x và y. Trục được làm bằng thép có
[𝜎] = 12 𝑘𝑁/𝑐𝑚2 .
a) Vẽ các biểu đồ mô men uốn và mô men xoắn cho trục.
b) Xác định đường kính mặt cắt ngang cần thiết của trục theo thuyết
bền 4 (lấy tròn đến đơn vị mm)
51
Solution:
Bước 1: Sơ đồ tính
𝑦
𝑌𝐵 800𝑁
80𝑁. 𝑚 𝑌𝐴
80𝑁. 𝑚
800𝑁 𝐴 𝐵
𝑋𝐴 𝑋𝐵 𝑥
200𝑚𝑚 300𝑚𝑚 200𝑚𝑚
Bước 2: Xác định phản lực liên kết

෍ 𝑀𝑋/𝐴 = 0 ↔ 𝑌𝐵 . 0,3 − 800.0,5 = 0 → 𝑌𝐵 = 1333,33𝑁
෍ 𝐹𝑌 = 0 ↔ 𝑌𝐵 + 𝑌𝐴 − 800 = 0 → 𝑌𝐴 = −533,33𝑁
52
Solution:
෍ 𝑀𝑌/𝐴 = 0 ↔ −𝑋𝐵 . 0,3 − 0,2.800 = 0 → 𝑋𝐵 = −533,33𝑁
෍ 𝐹𝑋 = 0 ↔ 𝑋𝐵 + 𝑋𝐴 − 800 = 0 → 𝑋𝐴 = 1333,33𝑘𝑁
𝑦
𝑌𝐵
800𝑁 𝐴 𝐵 80𝑁. 𝑚
𝑋𝐴 𝑋𝐵 800𝑁 𝑥
200𝑚𝑚 300𝑚𝑚 200𝑚𝑚
53
𝑦
𝑌𝐵
800𝑁 𝐴 𝐵 80𝑁. 𝑚
𝑋𝐴 𝑥
𝑋𝐵 = 533,33
200𝑚𝑚 300𝑚𝑚 200𝑚𝑚 800𝑁
𝟏𝟔𝟎𝑵. 𝒎
𝑀𝑥
𝑀𝑦
𝟏𝟔𝟎𝑵. 𝒎
𝑀𝑧
− − −
𝟖𝟎𝑵. 𝒎 𝟖𝟎𝑵. 𝒎 𝟖𝟎𝑵. 𝒎 54
Solution:
Bước 4:
Moment tương đương tại A và B theo thuyết bền 4:
𝑡𝑏4 =
𝑀𝑚𝑎𝑥 1602 + 0,75.802 = 174,36𝑁. 𝑚
Theo điều kiện thuyết bền 4 ta có:
𝑡𝑏4 𝑡𝑏4
𝑀𝑚𝑎𝑥 3 𝑀𝑚𝑎𝑥 3 174,36𝑁. 100𝑐𝑚
𝜎𝑚𝑎𝑥 = 3
≤ 𝜎 →𝑑≥ →𝑑≥
0,1𝑑 0,1. 𝜎 0,1.12 .1000𝑁/𝑐𝑚2
→ 𝑑 ≥ 2,44𝑐𝑚
Chọn 𝑑 = 2,45𝑐𝑚
55
Exercise 9: Trục có tiết
diện tròn, đường kính D,
được đỡ trên hai ổ đỡ
không ma sát tại A và D, có
lắp bánh răng tại B và C.
Biết trục làm bằng thép có
ứng suất pháp cho phép
[𝜎] = 130 𝑀𝑃𝑎 . Bỏ qua
ảnh hưởng của lực cắt, hãy
xác định đường kính trục
(lấy tròn đơn vị milimet)
theo thuyết bền 4 (thuyết
bền thế năng biến đổi hình
dạng cực đại).
56
Solution:
150𝑘𝑁. 𝑚𝑚 150𝑘𝑁. 𝑚𝑚 𝑦
𝑌𝐴 2𝑘𝑁 𝑌𝐷
𝐴 𝑋𝐴 𝐵 𝐶 𝐷
3𝑘𝑁 𝑋𝐷 𝑥
200𝑚𝑚 400𝑚𝑚 350𝑚𝑚

෍ 𝑀𝑋/𝐴 = 0 ↔ 𝑌𝐷 . 950 − 2.600 = 0 → 𝑌𝐷 = 1,263𝑘𝑁
෍ 𝐹𝑌 = 0 ↔ 𝑌𝐷 + 𝑌𝐴 − 2 = 0 → 𝑌𝐴 = 0,737𝑘𝑁
57
Solution:
෍ 𝑀𝑌/𝐴 = 0 ↔ −𝑋𝐷 . 950 + 3.200 = 0 → 𝑋𝐷 = 0,632𝑘𝑁
෍ 𝐹𝑋 = 0 ↔ 𝑋𝐷 + 𝑋𝐴 − 3 = 0 → 𝑋𝐴 = 2,638𝑘𝑁
150𝑘𝑁. 𝑚𝑚 150𝑘𝑁. 𝑚𝑚 𝑦
𝑌𝐴 2𝑘𝑁 𝑌𝐷
𝐴 𝑋𝐴 𝐵 𝐶 𝐷
3𝑘𝑁 𝑋𝐷 𝑥
200𝑚𝑚 400𝑚𝑚 350𝑚𝑚
58
150𝑘𝑁. 𝑚𝑚
Solution: 150𝑘𝑁. 𝑚𝑚 𝑦
𝑌𝐴 𝑋𝐷
2𝑘𝑁
𝐴 𝐵 𝐶 𝐷
800𝑁 3𝑘𝑁 𝑌𝐷 𝑥
200𝑚𝑚 400𝑚𝑚 350𝑚𝑚
𝑀𝑥
1𝟒, 𝟕𝟐𝟓𝒌𝑵. 𝒄𝒎
𝟒𝟒, 𝟐𝟎𝟓𝒌𝑵. 𝒄𝒎
𝟒𝟕, 𝟒𝒌𝑵. 𝒄𝒎
𝟐𝟐, 𝟏𝟐𝒌𝑵. 𝒄𝒎
𝑀𝑦
− 𝑀𝑧
15𝑘𝑁. 𝑐𝑚 59
Solution:
Bước 4:
Moment tương đương tại B và C theo thuyết bền 4:
𝐵
𝑀𝑡đ = 14,7252 + 47,42 + 0,75.152 = 51,306𝑘𝑁. 𝑐𝑚
𝐶
𝑀𝑡đ = 44,2052 + 22,122 + 0,75.152 = 51,109𝑘𝑁. 𝑐𝑚
𝐵 𝐶
So sánh 𝑀𝑡đ > 𝑀𝑡đ → đườ𝑛𝑔 𝑘í𝑛ℎ 𝑡𝑟ụ𝑐 𝑡ℎ𝑒𝑜 𝑡𝑖ế𝑡 𝑑𝑖ệ𝑛 𝐵.
𝐵
𝑀𝑡đ
Theo điều kiện thuyết bền 4 ta có: 𝜎𝑚𝑎𝑥 = ≤ 𝜎
0,1𝑑 3
𝐵
3 𝑀𝑡đ 3 51,306.10−2 𝑘𝑁. 𝑚
𝑑≥ →𝑑≥ → 𝑑 ≥ 0,034𝑚
0,1 𝜎 0,1.130.1000𝑘𝑁
𝑚2
Chọn d= 0,035𝑚 = 35𝑚𝑚
60
Exercise 10:Trục AD có ứng suất cho phép 𝜎 = 14𝑘𝑁/𝑐𝑚2 , tiết diện tròn
đường kính 𝑑 . Trục được đỡ trên hai ổ lăn tại 𝐴 𝑣à 𝐷. Bánh đai tại 𝐵 chịu lực
căng theo phương thẳng đứng có bán kính 150𝑚𝑚 . Bánh đai tại C chịu lực
căng theo phương ngang, có bán kính 100𝑚 . Biết 𝐴𝐵 = 10𝑐𝑚; 𝐵𝐶
= 15𝑐𝑚; 𝐶𝐷 = 20𝑐𝑚 . Bỏ qua ảnh hưởng của lực cắt, xác định đường kính
d của trục theo thuyết bền 4.
61
Solution:
60𝑘𝑁. 𝑐𝑚 60𝑘𝑁. 𝑐𝑚 𝑦
𝑌𝐴
8𝑘𝑁 𝑌𝐷
𝐶
𝐴 𝐷
𝑋𝐴 𝐵 𝑋𝐷
14𝑘𝑁 𝑥
10𝑐𝑚 15𝑐𝑚 20𝑐𝑚
(10.10 − 4.10 = 60𝑘𝑁. 𝑐𝑚) (6.15 − 2.15 = 60𝑘𝑁. 𝑐𝑚)

16
෍ 𝑀𝑋/𝐴 = 0 ↔ 𝑌𝐷 . 45 − 10.8 = 0 → 𝑌𝐷 = 𝑘𝑁 = 1,78𝑘𝑁
9
56
෍ 𝐹𝑌 = 0 ↔ 𝑌𝐷 + 𝑌𝐴 − 8 = 0 → 𝑌𝐴 = 𝑘𝑁 = 6,22𝑘𝑁
9
62
Solution:
70
෍ 𝑀𝑌/𝐴 = 0 ↔ −𝑋𝐷 . 45 + 14.25 = 0 → 𝑋𝐷 = 𝑘𝑁 = 7,78𝑘𝑁
9
59
෍ 𝐹𝑋 = 0 ↔ 𝑋𝐷 + 𝑋𝐴 − 14 = 0 → 𝑋𝐴 = 𝑘𝑁 = 6,22𝑘𝑁
6
60𝑘𝑁. 𝑐𝑚 60𝑘𝑁. 𝑐𝑚 𝑦
𝑌𝐴
8𝑘𝑁 𝑌𝐷
𝐶
𝐴 𝐷
14𝑘𝑁 𝑥
63
60𝑘𝑁. 𝑐𝑚 𝑦
𝑌𝐴
8𝑘𝑁 𝑌𝐷
𝐶
𝐴 𝐷
60𝑘𝑁. 𝑐𝑚 14𝑘𝑁 𝑥
𝑀𝑥
320
𝑘𝑁. 𝑐𝑚
560 9
𝑘𝑁. 𝑐𝑚 1400
560 9 𝑘𝑁. 𝑐𝑚
𝑘𝑁. 𝑐𝑚 9
9
𝑀𝑦
60𝑘𝑁. 𝑐𝑚
+
𝑀𝑧
64
Solution:
Bước 4:
𝐵 5602 5602
𝑀𝑡đ = + + 0,75.602 𝑘𝑁. 𝑐𝑚
9 9
2 2
𝐶 320 1400
𝑀𝑡đ = + + 0,75.602 𝑘𝑁. 𝑐𝑚
9 9
𝐶 𝐵
So sánh 𝑀𝑡đ > 𝑀𝑡đ → đườ𝑛𝑔 𝑘í𝑛ℎ 𝑡𝑟ụ𝑐 𝑡ℎ𝑒𝑜 𝑡𝑖ế𝑡 𝑑𝑖ệ𝑛 𝐶.
𝐶 𝐶
𝑀𝑡đ 3 𝑀𝑡đ
≤ 𝜎 →𝑑≥ → 𝑑 ≥ 4,9306𝑐𝑚
0,1𝑑 0,1 𝜎
Chọn d= 4,94𝑐𝑚
65
Exercise 11: Hệ cho trên hình. Biết: 𝜎 = 12𝑘𝑁/𝑐𝑚2 ;𝑇1 = 900𝑁;
𝑇2 = 300𝑁; 𝑇3 = 300𝑁; 𝑇4 = 500𝑁
a. Vẽ các biểu đồ nội lực xuất hiện trong trục.
b. Bỏ qua ảnh hưởng của lực cắt, xác đinh đường kính d của trục theo
thuyết bền 4.
66
Solution:
Bước 1: Sơ đồ tính 𝑦
𝑌𝐴 6000𝑁. 𝑐𝑚 4000𝑁. 𝑐𝑚
𝑌𝐵
1200𝑁
𝐴 𝐵
𝑋𝐴 𝐵 𝐶 𝑋𝐵
800𝑁 𝑥
(500.20 − 300.20 = 4000𝑁. 𝑐𝑚) (900.10 − 300.10 = 6000𝑁. 𝑐𝑚)

24000
෍ MX/A = 0 ↔ −YB . 130 + 6000.40 = 0 → YB = N = 1846,15N
13
54000
෍ 𝐹𝑌 = 0 ↔ 𝑌𝐵 + 𝑌𝐴 − 6000 = 0 → 𝑌𝐴 = 𝑁 = 4153,85𝑁
13
67
Solution:
8000
෍ 𝑀𝑌/𝐴 = 0 ↔ 𝑋𝐵 . 130 + 800.100 = 0 → 𝑋𝐵 = 𝑁
13
2400
෍ 𝐹𝑋 = 0 ↔ 𝑋𝐵 + 𝑋𝐴 − 800 = 0 → 𝑋𝐴 = 𝑁
13
6000𝑁. 𝑐𝑚 4000𝑁. 𝑐𝑚 𝑦
𝑌𝐴
𝑌𝐵
1200𝑁
𝐴 𝐵
𝑋𝐴 𝐵 𝐶 𝑋𝐵
800𝑁 𝑥
68
Exercise 12: Trục AB mặt cắt ngang hình tròn đặc, làm bằng thép có
𝜎 = 12 𝑘𝑁/𝑐𝑚2 . Trục đặt trên hai ổ lăn tại A và B như hình.
a. Vẽ các biểu đồ mô men uốn và mô men xoắn cho trục.
b. Xác định đường kính mặt cắt ngang cần thiết 𝑑𝑚𝑖𝑛 , của trục tại các
mặt cắt ngang qua C và D theo thuyết bền 4. (Bỏ qua ảnh hưởng của
lực cắt)
69
𝑌𝐴 10𝑘𝑁 𝑌𝐵
𝐵
𝐴 𝐶 𝐷
𝑋𝐴 60𝑘𝑁. 𝑐𝑚 6𝑘𝑁 𝑋𝐵
25𝑐𝑚 40𝑐𝑚 15𝑐𝑚 𝑥

10.25
෍ 𝑀𝑋/𝐴 = 0 ↔ 𝑌𝐵 . 80 − 10.25 = 0 → 𝑌𝐵 = 𝑘𝑁 = 3,125𝑘𝑁
80
෍ 𝐹𝑌 = 0 ↔ 𝑌𝐵 + 𝑌𝐴 − 10 = 0 → 𝑌𝐴 = 6,875𝑘𝑁
70
Solution:
෍ 𝑀𝑌/𝐴 = 0 ↔ −𝑋𝐵 . 80 + 6.65 = 0 → 𝑋𝐵 = 4,875𝑘𝑁
෍ 𝐹𝑋 = 0 ↔ 𝑋𝐵 + 𝑋𝐴 − 6 = 0 → 𝑋𝐴 = 1,125𝑘𝑁
𝑌𝐴 10𝑘𝑁 𝑌𝐵
𝐵
𝐴 𝐶 𝐷
𝑋𝐴 60𝑘𝑁. 𝑐𝑚 6𝑘𝑁 𝑋𝐵
25𝑐𝑚 40𝑐𝑚 15𝑐𝑚 𝑥
71
𝑀𝑥
𝟒𝟔, 𝟖𝟕𝟓𝒌𝑵. 𝒄𝒎
𝟑, 𝟏𝟐𝟓. 𝟓𝟓 = 𝟏𝟕𝟏, 𝟖𝟕𝟓𝒌𝑵. 𝒄𝒎
𝟒, 𝟖𝟕𝟓. 𝟏𝟓 = 𝟕𝟑, 𝟏𝟐𝟓𝒌𝑵. 𝒄𝒎
𝟐𝟖, 𝟏𝟐𝟓𝒌𝑵. 𝒄𝒎
𝑀𝑦
𝟔𝟎𝒌𝑵. 𝒄𝒎 𝟔𝟎𝒌𝑵. 𝒄𝒎
+
𝑀𝑧
72
Solution:
Bước 4:
Moment tương đương tại C theo thuyết bền 4:
𝐶
𝑀𝑡đ = 1,71,8752 + 28,1252 + 0,75.602 𝑘𝑁. 𝑐𝑚
𝐶 𝐶
≤ 𝜎 →𝑑≥ → 𝑑 ≥ 5,33𝑐𝑚
0,1𝑑 0,1 𝜎
Chọn d𝑚𝑖𝑛 = 5,4𝑐𝑚
Moment tương đương tại D theo thuyết bền 4:
𝐷
𝑀𝑡đ = 46,8752 + 73,1252 + 0,75.602 𝑘𝑁. 𝑐𝑚
𝐷 𝐷
≤ 𝜎 →𝑑≥ → 𝑑 ≥ 4,38𝑐𝑚
0,1𝑑 0,1 𝜎
Chọn d𝑚𝑖𝑛 = 4,4𝑐𝑚
73
Exercise 13: Trục tròn đặc có đường kính d được đỡ trên hai ổ lăn tại
B và D như hình. Trục làm bằng thép có 𝜎 = 120𝑘𝑁/𝑐𝑚2 .
a. Vẽ các biểu đồ mô men uốn và mô men xoắn cho trục.
b. Xác định đường kính cần thiết,𝑑𝑚𝑖𝑛 , của trục theo thuyết bền 4.
74
3,5𝑘𝑁 12𝑘𝑁. 𝑐𝑚 𝑦
𝑌𝐵 𝑌𝐷
12𝑘𝑁. 𝑐𝑚 2𝑘𝑁
𝐷
𝐴 𝑋𝐵 𝐵 𝐶
𝑋𝐷
𝑥

−3,5.20
෍ 𝑀𝑋/𝐵 = 0 ↔ 𝑌𝐷 . 50 + 3,5.20 = 0 → 𝑌𝐷 = 𝑘𝑁 = −1,4𝑘𝑁
50
෍ 𝐹𝑌 = 0 ↔ 𝑌𝐵 + 𝑌𝐷 − 3,5 = 0 → 𝑌𝐵 = 4,9𝑘𝑁
75
Solution:
෍ 𝑀𝑌/𝐵 = 0 ↔ −𝑋𝐷 . 50 − 2.30 = 0 → 𝑋𝐷 = −1,2𝑘𝑁
෍ 𝐹𝑋 = 0 ↔ 𝑋𝐵 + 𝑋𝐷 + 2 = 0 → 𝑋𝐵 = − 0,8𝑘𝑁
3,5𝑘𝑁 12𝑘𝑁. 𝑐𝑚 𝑦
𝑌𝐵 𝑌𝐷
12𝑘𝑁. 𝑐𝑚 2𝑘𝑁
𝐷
𝐴 𝑋𝐵 𝐵 𝐶
𝑋𝐷
𝑥
76
𝟕𝟎𝒌𝑵. 𝒄𝒎
28𝒌𝑵. 𝒄𝒎
𝑀𝑥
𝑀𝑦
𝟐𝟒𝒌𝑵. 𝒄𝒎
𝟏𝟐𝒌𝑵. 𝒄𝒎
+
𝑀𝑧
77
Solution:
Bước 4:
𝐵
𝑀𝑡đ = 702 + 02 + 0,75.122 𝑘𝑁. 𝑐𝑚
𝐶
𝑀𝑡đ = 282 + 242 + 0,75.122 𝑘𝑁. 𝑐𝑚
𝐵 𝐶
𝐵 𝐵
≤ 𝜎 →𝑑≥ → 𝑑 ≥ 1,806𝑐𝑚
0,1𝑑 0,1 𝜎
Chọn d= 1,9𝑐𝑚 78
Exercise 14: Trục được đỡ trên hai ổ lăn tại A và D có tiết diện tròn
đường kính d như trên Hình. Biết trục làm từ vật liệu có 𝜎 =
15𝑘𝑁/𝑐𝑚2 .
a.Vẽ nhanh các biểu đồ moment uốn và xoắn xuất hiện trong trục.
b. Bỏ qua ảnh hưởng lực cắt, xác định đường kính d theo thuyết bền 3
79
7,2𝑘𝑁 𝑦
𝑌𝐴 80𝑘𝑁. 𝑐𝑚
𝑌𝐷
𝐴 𝐵 𝐶 𝐷 𝑋𝐷
𝑋𝐴 10𝑘𝑁 80𝑘𝑁. 𝑐𝑚 𝑥

෍ 𝑀𝑋/𝐴 = 0 ↔ 𝑌𝐷 . 95 − 7,2.70 = 0 → 𝑌𝐷 = 5,305𝑘𝑁
෍ 𝐹𝑌 = 0 ↔ 𝑌𝐴 + 𝑌𝐷 − 7,2 = 0 → 𝑌𝐴 = 1,895𝑘𝑁
80
7,2𝑘𝑁 𝑦
𝑌𝐴 80𝑘𝑁. 𝑐𝑚
𝑌𝐷
𝐴 𝐵 𝐶 𝐷 𝑋𝐷
𝑋𝐴 10𝑘𝑁 80𝑘𝑁. 𝑐𝑚 𝑥

෍ 𝑀𝑌/𝐴 = 0 ↔ −𝑋𝐷 . 95 − 10.30 = 0 → 𝑋𝐷 = −3,158𝑘𝑁
෍ 𝐹𝑋 = 0 ↔ 𝑋𝐴 + 𝑋𝐷 + 10 = 0 → 𝑋𝐴 = −6,842𝑘𝑁
81
𝑀𝑥
𝟓𝟔, 𝟖𝟐𝟓𝒌𝑵. 𝒄𝒎
𝟏𝟑𝟐, 𝟔𝟐𝟓𝒌𝑵. 𝒄𝒎
𝑀𝑦
𝟕𝟖, 𝟗𝟓𝒌𝑵. 𝒄𝒎
𝟐𝟎𝟓, 𝟐𝟕𝒌𝑵. 𝒄𝒎
𝑀𝑧
𝟖𝟎𝒌𝑵. 𝒄𝒎
82
Solution:
Bước 4:
𝐵
𝑀𝑡đ = 56,8252 + 205,272 + 802 = 227,52𝑘𝑁. 𝑐𝑚
𝐶
𝑀𝑡đ = 132,6252 + 78,952 + 802 = 173,85𝑘𝑁. 𝑐𝑚
𝐵 𝐶
𝐵
𝑀𝑡đ 3 227,52𝑘𝑁. 𝑐𝑚
𝜎𝑚𝑎𝑥 = ≤ 𝜎 →𝑑≥ → 𝑑 ≥ 5,33𝑐𝑚
0,1𝑑 3 0,1.15𝑘𝑁
𝑐𝑚2
Chọn d= 5,4𝑐𝑚
83
Exercise 15: Trục được đỡ trên hai ổ lăn tại A và D có tiết diện tròn
b. Bỏ qua ảnh hưởng lực cắt, xác định đường kính d theo thuyết bền 4.
84
Exercise 16: Trục được đỡ trên hai ổ lăn tại B và D có tiết diện tròn
86
Exercise 17: Trục được đỡ trên hai
ổ lăn tại A và B có tiết diện tròn
đường kính d như trên Hình. Biết
trục làm từ vật liệu có 𝜎 =
a.Vẽ nhanh các biểu đồ moment
uốn và xoắn xuất hiện trong trục.
b. Bỏ qua ảnh hưởng lực cắt, xác
định đường kính d theo thuyết bền
4.
88
Exercise 17: Trục được đỡ trên hai ổ lăn tại B và D có tiết diện tròn
90
Exercise 18: Trục được đỡ trên hai
ổ lăn tại A và B có tiết diện tròn
đường kính d như trên Hình. Biết
trục làm từ vật liệu có 𝜎 =
0,12𝑘𝑁/𝑚𝑚2 .
a.Vẽ nhanh các biểu đồ moment uốn
và xoắn xuất hiện trong trục.
định đường kính d theo thuyết bền 4.
92
Exercise 19: Trục được đỡ trên
hai ổ lăn tại A và B có tiết diện
tròn đường kính d như trên Hình.
Biết trục làm từ vật liệu có 𝜎 =
0,12𝑘𝑁/𝑚𝑚2 .
a.Vẽ nhanh các biểu đồ moment
uốn và xoắn xuất hiện trong trục.
định đường kính d theo thuyết
bền 4.
94
Exercise 21: Trục được đỡ trên hai ổ lăn tại A và B có tiết diện tròn
đường kính d như trên Hình. Biết trục làm từ vật liệu có 𝜎 = 150𝑀𝑃𝑎.
95
Exercise 22: Trục được đỡ trên hai ổ lăn tại A và B có tiết diện tròn
97
99

Chương 6 - Thanh Chịu Lực Phức Tạp

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Chương 6 - Thanh Chịu Lực Phức Tạp

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

SỨC BỀN VẬT LIỆU

Faculty of Mechanical Engineering,

Điều kiện bền

Vật liệu dẻo: max{𝜎𝑚𝑎𝑥 , |𝜎𝑚𝑖𝑛 |} ≤ [𝜎]

4.1 Khái niệm

𝑴𝟐𝒙 +𝑴𝟐𝒚 +𝑴𝟐𝒛

𝑴𝟐𝒙 +𝑴𝟐𝒚 +𝟎,𝟕𝟓𝑴𝟐𝒛

Ví dụ: Trường hợp chịu

Dời N từ K về trọng tâm O của mặt cắt ngang ta được 3

Với Tiết diện hình chữ nhật:

B4: Xác định phương trình đường trung hòa:

TH2: Chịu uốn và kéo (nén) đồng thời:

B5: Vẽ biểu đồ phân bố ứng suất pháp trên tiết diện

B6: Tính ứng suất pháp lớn nhất và nhỏ nhất

|𝑀𝑥 | |𝑀𝑦 | 𝑀𝑥 |𝑀𝑦 |

TH2: Chịu uốn và kéo (nén) đồng thời:

𝑁 |𝑀𝑥 | |𝑀𝑦 | 𝑁 𝑀𝑥 |𝑀𝑦 |

4. Tính ứng suất kéo/nén lớn nhất phát sinh trong

5. Xác định b, theo điều kiện bền ứng suất pháp

c. Xác định đường trung hòa tại mặt cắt

2. Xác định ứng suất pháp cực 𝑏

Biết F1 = 15 kN; F2 = 10 kN;

B2: Thuyết điều kiện bền ứng suất pháp:

𝑀𝑥2 + 𝑀𝑦2 𝑀𝑥2 + 𝑀𝑦2

B1: Sơ đồ tính và biểu đồ

Mặt cắt nguy hiểm tại ngàm

𝟕𝟓𝟎𝟎𝟐 + 𝟎, 𝟕𝟓. 𝟐𝟐𝟓𝟎𝟐

Bước 2: Xác định phản lực liên kết

෍ 𝑀𝑌/𝐴 = 0 ↔ −𝑋𝐵 . 0,3 − 0,2.800 = 0 → 𝑋𝐵 = −533,33𝑁

Bước 2: Xác định phản lực liên kết

෍ 𝑀𝑌/𝐴 = 0 ↔ −𝑋𝐷 . 950 + 3.200 = 0 → 𝑋𝐷 = 0,632𝑘𝑁

(10.10 − 4.10 = 60𝑘𝑁. 𝑐𝑚) (6.15 − 2.15 = 60𝑘𝑁. 𝑐𝑚)

(500.20 − 300.20 = 4000𝑁. 𝑐𝑚) (900.10 − 300.10 = 6000𝑁. 𝑐𝑚)

Bước 2: Xác định phản lực liên kết

Bước 2: Xác định phản lực liên kết

Bước 2: Xác định phản lực liên kết

෍ 𝑀𝑌/𝐵 = 0 ↔ −𝑋𝐷 . 50 − 2.30 = 0 → 𝑋𝐷 = −1,2𝑘𝑁

Bước 2: Xác định phản lực liên kết

Bước 2: Xác định phản lực liên kết

You might also like