Scribd Logo
Upload

Welcome to Scribd!

  • Ilang Nota Sa Etika

    Uploaded by

    Selim De Guzman
    40 views21 pages

    Original Title

    2. Ilang Nota Sa Etika

    Copyright

    © © All Rights Reserved

    Available Formats

    PDF or read online from Scribd

    Did you find this document useful?

    Is this content inappropriate?

    Report this Document

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    Download as pdf
    40 views21 pages

    Ilang Nota Sa Etika

    Uploaded by

    Selim De Guzman

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    Download as pdf
    of 21
    Na (kabimanawariy) maaring mageity, ssp Potnnape ae gn nap sa Erika " Roque J. Ferriols, $.J. Ang mga katagang “ethike? at ethos? ‘Ang paksa ng kursong ito ay tinatawag na “etika”. Ang kataga Griyego, chi, na nakaugat actos “ugal?” 0 nakangalang Pamaralkad stun MEA "Dae Bilang pambungad o malinaw-na-malabong pagtalakay sa sant eee © ln ion gi ng isang tao ay marangal o di marangal, patakaran ng isang ‘taong may magandang kalooban o kaya'y pamamalakad ng isang ‘masamang loob, makahulugan o kabaliwan. ‘Ang nakatatawag pansin ay na pag natitimbang ng tao ang uri ng pamumuhay ng kanyang kapuwa at ng kanyang sari, hindi lamang sa nibel ng kalusygan (maaring sabihin na ang katawan ni kawan ay masasakitin 0 mahina o malakas o matibay atbp.), sa nibel ngpaghawak sa ar-arian (sikuwan ay mayaman, mahirap, dukha, mariwasa, atbp), sa nibel ngkaayahan seisong inya (magaling o patsamba-tsambang inhinyero, guro, doktor, kaminero, abogado, atbp.), kundi lalo na st nibel ng miamong Pagpapakatao, 205, Paina Mee atin na abu o masama ang kon aye mas ati myn, kt B © mala Hoban ni Jana ( n, ng Haan Dao masama ang Kalgayan oi mga ai edie) rutin oko TO Masmang Coktor a aa yg amino ier omasamang kamineo sikawan om pic ang iporate 8 at ay oy malting se onang rar ang wg 2. Ayan ang lrangan og eka etn ito 2 Hagtaalaban ang, mga abel ‘ng mabuting to ang kanyang kalusugan upang maka- i a alerts’ ed ok abating to ukol sa medisina hind siya seg magtrabaho bilang doktor. Pr naan ay meron mga KuroKuro o aid ko sa sun hno ang mabuting to 9 masamang t20 ay madaling ane ream Nn hang ssurin natn ang mas mas Riya hao aro o mga aud ito, marahil mahihiapan Mean pang mangyar ras pagatanong ng isang 80 2y ae era ipa nain ns blokoban pala an buong kot st mabutomasama, Maarinamang akayin tayo de ang matinong pagtatanong st mas maliwanag na pag Hindi natin mataalakay ang lahat ng mga posibleng, pniindigan ull sa eka nguit baka makatulong na tingnan Egilang goat a kung mins'ynatatagpoansakaranivang pamumhay Madalss ding gamitin ang katagang “moral” o “moralidad”, dalawang kataga na katumbas ng “maka-ctika” at “etike GGaling s2 Latin mos, mors (= ethos) at morale, morairas (= chile) Ing New Bike 287 hols normatib a bewriiko Not, ay a ea el Ti ‘muna natin ang dalawang mnaliiod sty tee - ng dalawang pam: 8a paggamit athe Hal og bere lgey dps ann, xing tropa ence Ae fo oop oe pepe ge (Shakar Se-pas a Seogae ety et tog bale of Caate, m elees eeu bo nakakalakad a nakaatakbo a walang ingay at kahit oa log, pata ey pang apg eae Mahepang fo wee hop ee tbo un aa ee “hemp aca fnad acy fg pk Meee a eopapan (ga ec eda ay plang pate athe ate SMhncantgp ne nchet csatchan tapas ‘kahulugan ng kataga upang maging angkop sa pagpapatuloy sa panes agate eee eee Beane ovssten oy peuey hana or ncaa tant ited tales ean aby Se puhng pages ep brtgangtotanee” ayia get a arisen bong apelin? atwer agra sa hindi mo inaakala; tingnan! danasin!” At sapagkat ang eee amnatan’ piste pense oe ang nilalaman ng kataga; hind sa patsamba-tsambang pariibar iba, kundi batay sa itrikto’s disiplinadeng katapatan sa talagang natatanaw at nararanasan, Ang ganitong paggamit ay tinatawag, 1a heuristiko mula sa katagang Griyego, “beurisko”, na ang ibig ‘sabihin ay “naghahanap ako”. 288. Raghrivnges Moot dalawang pagmamasic: Nan ang dalaang ng Pageant ° eg oxmacbo,maarng nbusang papal palitang ahulugan ng anomang kataga, Kung tnaranggap an lahat ng Careezan ng mga Farge, kaya’ wala alagang magiging aholugan ang anomang katagn. Kung tnatanggap ang lahat ag ala alagang tnatanggap na kahuligan. ‘Hind, Pat amna pantro ag dali kang walang tompakna nis amy 38 tang pag naman, Kung walang heuristiko, nakatakda aang baat ahuligan: wala nang posibilidad si ang hinds pa aaisp, unawain ang hindi pa nauunawaan; wala nang Peatilidad tingnan a danasin ang hindi pa naitingnan 3t pararanasan, 2 May poder ang tao na pasiyahin kung kanyang bibigyan din ang normatibo oang heurstico. Sa heuristikong paggamit $2 pus”, halimbawa, babalik ako sa mga sinaunang panahon ‘noong ang pusay isang hindi inaakalang hayup, isang kab balaghan.Dadanasin ko ang katagang “pusa” bilang hudyat: singin danas! akala mo'y Kala mo ria ang pus, hind pa!” O smazari namang gamitin ang “abottanaw” sa normatibong paraan: “sang kalawakang pumapaligid, mula sa lahat ng dako, ‘2 taong mult: iyan at iyan lamang ang kahulugan”. ‘Atisang dagdag na pagmamasi: Sa etika kailangan ang tuso at matinong paggamit sa normatibo upang maging malinaw ang usapan. Kailangang piralin na walang sawa ang heuristiko upang ang pag-isip aY _maging ukol sa meron, sa pamamagitan ng isang walang sawang, pagtanaw at paghukay at pagtawid sa meron, at hindi basta’t ‘ukol sa mga purong ideya o purong konsepto. Bhersisy: gamitin ang eth, ethos, etka moral, moralidad sa heuristikong paraan, ‘Nasabi na natin: Hindi matin i posible sting lc opty Saran Sg ang pr acl a ag karaniwang pamumuhay, ene a ‘ploy ay moma ‘maaring hatiin ang yan na ito ayon sa a 1) Hin malalaman ang meron. 2)'Se wenn ea Hindi malalaman ang meron Tnilalagay ko sto ang ing xka na nagamomula sa ga na walang mulat a masusing pagsiap na umugat a meron, Ang sasakupin ng ating pagratalakay ay 1) ap impluwensiya ni Kane, 2) ng neo-Kantsmo, 3) ng tran rmoralidad ng ilang estado, 4) ng postibismong Spr 26 Pnaghabatyan og apt na uring tka na i ay 1) ang sailing paningin, 2) ang sriinglinkang kaa ‘gan, 3) ang poder na politiko, 4) ang sinukat na ro Faro ng karan, Walang dda aang pa baayan na ito ay ual 8 meron, t ma isang etka ng meron. Ngunit ang ito ay ang paggamit apa ma ito sang fg nageisip o hind, hinhiwalay ang Hindi ito isang istorikong pan: mabigat na pagsusuri ang lamin, ng tcoriya at aplikasyon sa etka ni -sanga-sangang impluwensiya nito, tg ating pagtalakay. i 290 Pypiriang Maro. Prakital ang ating lyon. May mga mapagmamasdan na a rep papur na asaabng mga banga gn kale massing gun Ng gs Pps aod om igh aos 3 aDTO Fore onay mge iba nguit haw pa ring paning talib. ‘Kahin hind natin man i per angina nm plsopiyang isang parts a nag ae alts pete mg Kiana tone arg fas ag sipamadlang ito, cngnan, hanapin ang hugis, ant kang makatorohanan 0 hind. tes Mango papa, gain man oan ohn cenagossa sing spang nips Mabuing ates Ses, Palin ng mio a Bway ang hind mato, SiR at nga on. Miaang hi no ngsyong acai sng yao eka i Kas. Nei imsy mapepansin pa ang impluwensya nto. ? "agian etka i Kant ay ising “ahasang wor Compertnum catego) na vail slob ng 20. Upang Sil ong aug or iiss ng baal ‘spa intawag na “Katwirang praktiko” na may Diyos, buhay ra walang hanggan, at kalayaan, Ngunit mga palagay lamang, fg katwirang pakiko ang mga ito. Kang talagang meron 20g, en layng aman gg bes ge 2 hindi galing sa mga palagay na ito. Nasa mismong wos. Ganon da, ay br ans ang ga aos thsi tos. Ngunit hind! nanggagaling sa pagkavunibersal ang bisa 1g ahasang wos. Bisa mismo ang tahasang wos. Kaye maraabina ang tahasang uos ay spat sa srl: sentro 1g pamamalakad sa buhay. Naglakataon na ang senrong ito” ‘ay mga relasyn sib ibang palagay oalituncunin, Ngunit inang uring aksdeme lamang ang mga ganyang relasyon. ‘Talagang tahasan sa kanyang sriliang tahasang wos. ilalanin ag alagang meron (ea naman iyan), ang bahs “4 par sa bavi mens nel sega? ‘os ay prcho pasa my ase ya ang aig hin spa page Km Hing manga ngyon, nut abuts agp ‘sa iba’t ibang etika. Halimbawa "a May mapspasnnimpiwesiang hasang oss actu na “ng tay nasa Dawa a Kang age a baveat to ay syang intkuan a dapat huan np ean 2 ee. Sa bt, hind si mapugaaan aun o anuman, kapag ang nakasangkot ay mga pamamalakad og anyang buhay. Kapag may hidwaan ng mga kurokuro, naa ‘na ang laat kapag snabi: Sa bagayna yan kana-kanya. TY imatatawag na ee ng sriingpaningin ‘Ang sarlng paringin ay maaing maksangni sa bang ‘ao, maaring pag-aralan at pumili mula sa mga sco. Noni ay pg ag ‘ung papansininniya ang anumang hind galing sa wakas, ang galing lamang sa sariling paninginy Jamang sa kanya, ang tanging may halaga 8 Paningin. 2 Loleapterp deemed pagtingin 0 pa or sa kwestyon ukol sa tlagang nangyayari 2. Ange Kania mg ‘Matanggap ng mga alagad ni Kant ang} ‘Sa kanilang paningin, hindi nga kayang 202 apivivengsr a ssn, i sno. le, nan amen aang ws oa pacho sat. Sapaghat, Set ie dere Sit a Deni 7 Hiniyamabigia ang aman zgeconngiinig c see. SY gl ssariling liwanag eaten ga ig a secret Paces nosing fa a yuo gS ine dahilan upang isipin niya na maganda, mahalaga ang, epee ent nr ane ane ee ere oes Se eee he i ey le cn eo mete ee gle Serene natal cea yet n reali ek Ege he Sil lng abo oer etna eine ren See ee -kanyang sail lamang. Ang tao ay likas na marahas at mapusok sa pagpapairal lamang sa kanyang sariling mapapakinabangan. ‘Ayon sa pilosopiyang ito, ang anumang pagsisikap maging maamo, mabait, makatarungan, mapag-ibig, atbp. ay mga Pagpapanggap lamang: pagbabalat-kayo. Likas sa taong ang Nea 298, gumamit ng abst upang ang kanyang sa Tamang ang magwag.Samakaruwide sag ge aE 2 Soma bom ups (mabangs ma so ang soe eh nS 1 Hobbes, nay buy or seg 25 HEE eee eras oem ma) yNagiging imposible, kaya'rkalangan ang sang =f ta pip a Kaaba a apliang pea sone Kaya hindi maiiwasan na maisiang ing sang deniootes sobyerno (lenathen, ani Hobbes) na mepisck st meen Pagpapairal a kaytsan. ay poder ng ado Lahacng mg larangan og buhay aha yn hare gen siralang karan. Arpt ang pining ye 2 mga taong hind kayang pgilin ang Kanan sai, ana, steak ang pode ag enema. ng ital forma taman ay nakabaty 6 ng ple na aa sa daigalg ngayon ang Ssang ei maiwasan at tyak na magtaagumpey fa cbohsyore na ang sangkatauhan ay inaadyok ng dialeiba (lege) © istory (Mata) ongoiper ai (Hide) pa uma Sa sang ipa nararanasun ganic palagig inasam na bag han, sa sag masaabing paraiso fap” Ar sang, ‘ganapin na yugto sa pagunladwungo sa parasong to ay estado nakalangang may poder na absohn. ‘Samakatuoid, ang buong aangan ng eu y baba dalawang uring pilosopiyang ito sa desisyon ng al poder, ng gobyemo. Ang maykapangyarinan a sang fig mabutt at masama. Ang mga atagang,gnagamit 2 halimbawa: “kabutihan®, “Katorohanan”,“katarung “paggalang sa kapuwa”, atbp. ay kailangan ngayong una zy einen garam gyn es -maaring baguhin balang araw, ayon sa kung ano ang uipang tumibay o lamakas ang poder ng gbyero. Sa gait kalagayan, madalas itinueuring na katarungan ang, 294 Papiriomg Meo sa, Ngonit ang karan ay mada apni ng ma, Ne Saar 9g ae mg iacring ma we Sn pena May pnninigan na See ng soa 2s ses: pi Be saan angan og ong agha Kap a pute Ag als stn met A aa ngsiua, hal, bas) sing cd nag ng ada ma akc 0 ols Panag paniinigan ng Kamion 3y Be Ane a dsejong mora AE sspaskat ang oO han a nba ly Wg aan, Fengag pling oy ng man pags INTERMEZZO ababalanglas natin sa ape na att ukol stk. "hele ardidawas Arg nang aaa alata ta saitang damdaming pagkawala-sa-saiing-ahanan. Lumiltaw sae ms a parang sang pinapatapon sa daigeig. Hind niya sabiitong bayana ito. Walang posbilidad na makiklala 0 aunavsan nya ang éaigdig Kanan. Wastong paggamit ng metodo ang Kanyang ranging posibilidad. Kayet labulugan ang linalayon ng mga neo-Kantano “yoy nagging tao sa pamumubaysakabulugan. Ang pagpsps- tatao'y isang gawaing kalooban: pageuklas at pagrupad sa ‘makahuligan, Ngunit wal tong tyak na kaugnayan sa meron. Nisa dugg “Amini tan ng ganitong uring atitud o hindi, hiniiwalay nila ang meron at fahulugan. Hindi bale kung roto otalagang nangyayario umiial na talaga sa daigdig. Ang imporantey smabalaga ba, makahulugan basa akin? ee Ang maaing maging bung, oe een ‘may Diyos o wal, sng inporamey naa pau ma mika how an ng ssc oabonjono kaye ng rane ay ht ss amag natu mace sgumaws ohawag gurnses makings mg, gana? iba ang mga maarngibigay na tauligan ng “tty lg og Not ng yg pin a {20 sa kanyang lob lamang maaring marteaing, Cone, Gi, binbigan in ang apa pang” Se snalnaw kang sino o ano ag nagpupurile ng ata Enos Pemmaear * a ara makataong nana angang lina ny uunawa nahi mairap making aang kateabong Lede Stig puting ait gong napa” “pananaguan” ay Kalagan gang unica sa kalooban ko. Totoo a ang buong ska a Gago pape plato ay gavaingloob-ng tao. Nit kasabuy nay ging ‘meron din at gawaing digg. Totoo ma ang pala pg son grrnginbog i ho oosbangba ‘30a nak sa cig nabubuay pagan a pogaes. sa caigdig. Ang loob-ng to ay abo ng lata meron, Kaa ang isip-tao ac gawang.tao ay isang sabik na i daigdig,Kayat ang taoy naktang. isang toa taga-gawa, manggagawang digg. 205, Paprioege Mert ‘x ang “pananagutan” 98 54 akin lamang het na i no pum sag ing pan ay Kiva o pashan o pamumubay, gana hay #8 meron. Ar ge tC eit 2 ae ae hae bray Ray mle Fl mating malabuligen 9 ing mel al irap 4 tong matno ang huwag makita at te fy hanabss nab rar wala an 8 sa etka ni Kant 0 ng Srmang to na makacupad pala ei nia o hind, may mga panahon eo Kan Seon apron nahn i ack ae ain na hind ow aya kayang malaman ang water icrom Kay na siyang nakikisanghot sa toon i Tareyaan Wang malay yang umsot ‘meron, sa talagang nangyayari. Walang malay: pane sng larjang ginavaly baka maging patakaran Ce acing Kap yoy 5 ON, maga anc og neo-Kanhmo.- Kapa jeg Soi Ka og > Kan eas Riise pat‘ Aog lg dw ay nalabaay ma fg famtaning papa ara din ya ang danaingpaglawa-esiriing bara ama in ang aoa pring sng pinaapon sds Bid ealanghyag to, Newt samgaesaong oo sai postsnong mak esas, hind posileng pam agg spall g mg aig Wo goo, Wing ray mob sa mga ilospiyang i Key ang a nga hung ma manana apap 2g gobyemo o ng mga impersonal na pwersang sinusukat Ig Nex Bi 297 se tds, 209 00 int megaghai sari nn ao; ne ng agentes 20 ag abn a mama «oka sey RE alg sig lien sg tate ston ii, hi nia laja aging see oP aonumang dandaning mir a2 Linytg fa At yan sa pamamag nga Kagan gayang“alyaar", demolrasye,kaeas {tating dessyon”.- gus lahat ng mga ganitong tags) binabaroanng mga ogo maa slogan ta Gepins.- ac mabatoan ang mga mamamayang hinubdan vu Kanan ae isp na wang kn « pauloy pain ang plosopiyana walang ray ‘aisip 0 pagpasyaokalyzano pakkrangkot ng tong aay at sinsikap na gawing imposible ang mga i. ‘Ang buong etika na sumasakop s1 lahat, sa toralidad ng ‘buhay-mamamayan ay nanggagaing sa estado. Sa aktwal a slovasyon...nangaagalngs mga ong ginagait ang ead bilang kasangkapan ng kanlang poder. Aminin mann ohing, itong mga taong may hawak sa poder ay inuturing na may ‘akayahang mag sip ng wast, kumaats 8 mab asa asia, pati lumikha pa ng mabuti © masama, at magdessyon mang, tp, St mall bag mp ey wk fe 9 itinuturing na higit sa tao, spertao o hindi na wo.” At, ang kKanilang sari ay sumasang,ayon sa kanlang mga kasabwat. Nagunit katona, ta slang a ay pos mano walang poder. ‘Kaya’t nagkakaroon ng mahirap Saat nagkaatlunguan agmcoa (na isang tt) aang es meton-timmurng waite (x poems See ras 8 See cena anas ng mai keanilang saril. Atang mgasakop nla ay dumaranas ng mabigat 298 Pring Mere ‘a pagsubok: na magpakstao sia sa isang sswasyon Pinagssikapang gawing imposiblena magpalroo sapoe ee panne ftivomany mata cats insane ta a antayan ng etka ay ang ginagaw's ng Lewes cpg eer pobre natant PS Stat tg Ferns ck Rap rp eas eens a 5 ganitong pilosopiyang moral, sa palsgay ko matuaaeay natin na, 58 pag sakala ils, ang ctika ay paling ing produktong yatina. Ang kaniang kalanganggauin's rege agen produto. Atang gabsy pgp aang porenahe 1g mga ami ‘Auntunin ng pilisopiyan posicbista na bast’ pegmandan at sukatn ang nandidiyan na, ng naklagay na (eon) cyan Magisp ay walang iba und magmasid st uu ‘hog unumang’pag-uunawa, paghahangp, pagtatanong, pagtuiss, paggawa, paruloy na paghagilap. lahat nto ay Finururing ng ordinaryong tao namga hakbang na kalangang tahakin upang makarating sa isang maki-enkang desisyon. Neunicsapestibisang makaestadstia, daalava ang hakbang smagmasid at sumukat. indi na Kailangang makibahagisa paghahanap. Nahanapan na. Produkto na. Hindi kikilatisin ang produkeo. Daig ng ilang ang pagkiats rarer tong paghambing ng mora cxadiiko sa pagbilang sa mga napagbibiling produkto. May kaugnayan tong moralidad na ito at ang komersyo. Halimbava, dahil sa tinatawag na “bagong sekswalidad” na lumilitaw sa mga cestadistika, dumadami ang kitang mga industriyang gumagasa it nagbibil ng mga kasangkapan nitong “bagong” ito. ‘Gaya ng moral ng gobyemong totalitari, ang moral ng posiibismong maka-estadisika ay walang butay kalooban- "Popa abut ag arg cat gd ala bya @ makarlong Ul dona any ang ang mae [eguunwam had yas mip malin yep ‘atiuan. Sentid komun lamang yu ay cro cole eg 1. Ang Bawat eo'y may sarling Lalooben : kumilatis sa mga iran na maa inc bere rare mee Srp apomatn pee 9 sorte anon pen a chara Suysel anes neces ah ae co tae mimo ae om iy imehtan attra "zene nt nt sss mera ea me ean sig mre me ie pre pore TBANG URING PAG-EETIKA Nasulyapan natn ang ian sa mga pagtanaw sa meron blag hind Kayang: fg tao. RS ‘Meron naman ibang uring pag-etika ma smaka-meupisikang abot tana, 5 paninindiga ‘tao: na gumagalaw siya sa alagang nangyaya ‘may mga panahon na kinamumobianniya 300. Patras Mor sa kanya, sa kanyang pinakamalalim na kalaliman, na naisin ‘Palaging mabuhay sa meron, Kaya niyaakarapatan atcunghelin hiya na palaging gumalaw sa abot-tanaw ng meron, Sa mero ‘tumarayo at umiiral ang ganitong pag-cetika, Kang titingnan natin nang maigi ang Kantismo't neo: Kantismo, ang tozalitariong moral ng ilang estado’t ang. ‘positbismong maka-estadistka, marahl makikita natin naitong, ‘mga sistemang ito ay madalas may mga puwang na pinag. sisingitan nitong ibang klaseng pag-eetka na ito. "Nakasingit kay Kant. Vialimbavva, kabit na ang eika ni Kant ay nakabaray sa isang tahasang utos na iinuturing na walang tiyak na kaugnayan sa meron, at kahit na sa etkang ito ang. dahilan kung bakit dapat sudan ang, utos ay nasa pagka-utos guts a wala nang iba pang dahian ma posible okaangan, sa ‘palagay ko, may mga pagkakataon sa mismong Kantismo na sumusulpot ang katurubong pagnanais at kakayahan ng taong, ‘gumalaw sa meron. "Halimbawa, may tatlong kasabihan si Kant na madalas sipiin.t Ngunit ang mga sumisipi ay iyong mga taong naninin dligan na gumagalaw sila sa meron. Ata palagay ko, mismong i Kane, noong Kanyang hinububog ang mga kasabihang ito, ay sgumalaw sa isang pagmumulat sa meron, aminin man niya 0 hindi ‘Kunin naman lamang natin iyong ikalawang kasabihan: Na ‘ang tao wy layunin a hinds maaring uring na paraas kailanman. “Ayon sa kasabihang ito, may mga bagay na layunin, at may mga bagay na hindi layunin, sa pagsilbisalayunin. Ang buong dahilan 1g paraan ay parasa layunin. Ngunit ang mga bagay ay maaring ‘maging paraan o layunin ayon sa pagrerclasyon saisatisa, Kaya. ‘may “kaharian ng mga layunin” na taga-ayos sa mga paraan at ‘mga layunin. Halimbawa, ang B ay maaring maging layunin s2 ppagrerelasyon sa C, ngunit paraan sa pagrerelasyon sa A. capa gang havens ec dapat galing ang ey he Tnaasahan ko. fae ad = yan. A isasagot ko ay: Hindi dahil sa on Cos egret eee ing 2 0 a agpapaamgparan, epg ee Cspesjal na dpa, batten sae an a 208 oY palaging pnin eh ga ‘Aang tli gang pagans ea ga atinng sing panaeepsonses ‘Ava ul ohana tag po marl gg mma» ay asi Kan iso y Ramen eae tga lyin, hind blng inprnn sngeton tea -mismong pagkasangkotniya sa meron ng kanyang kapawa tao, fminin man ya oind, dahl dn spas pee Kaloobunng aiyong Kiyo nal ope yaaae pose lanai kul panaon, ‘Nata sno Ketone. Hawg ian ang mana sa neo Kanna,” Kunin mao, balisbor, a oo ae iay Beagus. 5 Soran oy ppeasgel ooog lalgus ss af Alsi Rag lkwadro ng neo-Kantismo, sasabihin natin ai 1g neo-Kantismo, posible ring pasyahin na buhay ng leon. Ang leon yata ay endangered ‘hayup na nasa alanganin; maaring mawalana’ napakarami sa kanila ang pinagpapapata Kantismo ang pagpasya na sa ganyang ke Jamang bayaang mamatay si Florante, 302, Pegirianga Moron [Nagnit...wala akong slim na neo-Kantanong maninindigan ‘ng ganyan. Hindi labag sa anilang kwadro ang ganyang paniningigan, nguni itataboy pa rin mil. Sa palagay ko, may nakasingtsaloob ng kaniang sistema: isang paninindigen na tumayon s sang maka-meron na inerpretasyon ng kabarian 9g mga layuni. Nakasingit sn psiimony makeetadiite,Aog lool ng tao'y hind talagang Kill, at pati sa panlabas ha meron, ang mga nasusulat lamang anginaskaso. At wl tay ‘kas namabueio masama. Ang maka-cuka ay mga pnaghayaran Jang aranihan. na dapat hanapinsa pamamagican 0g maka-agham na metodo. "Ngunit mula man o hing, ang baayan ng metodong ito ay iaang etikang hindi nakassalaky sa pagbibilang. Ang metodo ng esadstika ay kagagawan ng maraming ao. Mga tagagawa ‘ng mga kwesyoneyr, mga tagapili ng koseksyon, mga tga proseso sa data Upang tring na balido ang pagkaganap sa {netodo, kailangan ta laat ng mga tong nakasangkot ay pat at makatotohanan sa kanilang trababo. "Totoo nga na ang mismong metodo ay may probisyon 2 hhinuhulaang porsantahe ng mga sagot na hindi mapag- kakaciwalaan, Kaya ipinagmamalaki panna ang programa -ay “winawasto ang sari". Nguni itong, pagwastong ito ay ‘walang bisa pa rin kung hind iaamin ng lahat ng mga taong, nakasangkot sa proyekto na kalangang sundan ang talagang, totoo. manag tapat sa talagang nagpapakia at nai ‘Walang 2erey upang malaman kung ano ang porsantahe og ‘mga gustong mag-ulat ayon sa talagang natuklasan, at kung ilan naman ang gustong magbola paminsan-minsan, o kung, ilan ang gustong magbola kahit na palagi. Upang magkaroon 1g bisa at maging kapan-paniwala na nararapatnaang tlagang natuklasan, at ang talagang natuklasan lamang, ang kanilang ialat... at walang pagdidisku-dskusyon pa ukol dito. Ang capa sakatorhatan Kayat masab ans smaka-eadia angele alg agora, Hn asayan. Atsapagkt ag bac sahalaga, nalalagay sa alanganin at nae ‘ng positibismong maka estadisika mg a kas ama o masana, Na psyamailaly ang bata ‘nasingitan ang eska ng totale ons 0, nt totalcaiong estado, : toualitariong eado ang imine nt mI ‘Ang etka ng ttalitariong estado ay ml. ay malts nna madalas nadarama ng tao sa kanyang tan natauhan ang tao na siyay “walang lan” maath mmagsimulang maghanap,, snataa sya nto hig any it. Se mala Pagmumulat sa sariling kahungkagan ay maaring maging ampalinaw sa mata ng pag-uunawa at pagi ‘matuklasan g,tao ang kas riyang hinahanap, ang Maykapal ‘Ang totalitariong estado ay suming a kahungkagan n ‘taong naghahanap sa Diyos, ackinukuhang ing Diyos. Nagpapakadiyos ang estado. hiniingi sa mga sakop ng ganitong estado «at may anyo at lasang rehioso. ‘estado ang lugar ng Diyos. Hind rnamatay ang mga nagatag s2 mga sinagalang ang Kaniang ibingan m3 ‘At marahil hindi nin nakapag ‘estado, natatauhan ang mga yen 504 ering em ado a walingKialaman seta, at Sam ea walang pakistan tm Kyathamabas a ang apt a cng eka ma aig iingoan ay mga astralsyo, “Ang awa ing ero aay iva 58 meron, Tete psp tna ae ag ooh no y ga ple ind sa kasavnlan, 3 iniwan ang eng ren bang augayan sas lang tara at c 2 ab ‘Atay mga pilosopiya na kinuha ang t20 bilang nagkakaroon ea hr mann ats ang aban ae ng mgs sum #8 baat Kura, a Fa enn tay aayahang punasdk aaa in ar, Hci fo 5a lvanag ng Kxtorharan Fe espana Kh ang to bilan Kabunglagan aa ae gah ng ings bts, ivan ang to bing rae ng Laloobang mpg, naghahanap s 010, reap ey ne OED See yung wing plosopiys a karakaptsabahags Frere niwanan, kun ipinaghabaval a ang Her aya ang labuoan os pumspligidsaahagiay para eee optan n papsokangbaag upang mabuo wlio. Se. Rind maipaghakaia ang umaabottanaw pa meron. Pt nbuban ne pagslapan nan ay iba, UDG Page ceil” Kiln natn na ang ‘20 ay prlood at pans tray mga spektong hindi masusukat ni mabibilang; may Tattungkagan na maaring gawing pagkakataon s2 mga mange dep, may kahungkagan na maaibg, maging pagtukls 83 ‘eling digniad. Pagsskapan nating manatiing bukss 5 tong meron. St simul pa, aan nanan na hind nating mauunawsan ang buong etn, Hind yan kaya ig isip-tao. Np prblens ‘manasil sa oryentayon ng pagkanynay, paglnbuias, x bong mero” oon nine ‘kalimutan ni iwanan ang mg ie atotohanan Ae nih gmcon eg capt Set hs ae pabkiigapuvaaa, plan pape oat ae ae et nee kabanatang ito: NB PATsPORg.nabigay sims og, Meron naman ibang uri -ectika isi = an gi ge Sept ene irs eee aay ne rai memantine heen alo oa palgig gums sa aboctaaw ogo Sameroa ta tapengamin cae me Soe ng ganitong pageettas SP rc na kaya at eumagat sa meron ya at mas ng taong a na karapatan at tungkulin ng t2ong palaging gumalaw s2loob ng meron ‘kahit na mada syang nadidliman © nallabuan ukol sa meron, aya niga pac siyng mang vais ngs Sa mga evtang guragalew so rye tanaw na meon, ava ang pags ain msi 1g ley natural at ang etkang ‘Ang ganitong uring etika ay hindi ‘mga instrusyon kung papeano dapat 205 aprinng Mr _mga inseruksyon at magagamit mo na! Ang pamumubay ayon ‘a ganitong cuka ay hind isang simpleng pag-aplikasyon ng jnang lsaban ig mga reglamento.-Maingat moog, basin at malinaw na ang hhat! Isv-isthin mo na lamang at tyak na ‘wasto ang yong pamumufay! Ang ganyang paningin ay may Tihim ma paghahambing, Patagong iinulad ang tao sa makina Lahac ay maaring gawing otomatik. Ganooa din ang (20. ‘Ang taong nag-cetika ay ong nagpapakarao. Thong may ‘sip, pag-ibig, pagpipili. Tsong tumatanda at camutubo sa ‘eatauhan ang bawat t20ayon sa kanyang sailing kumpas. Kung sailangan gumamit ng talinhaga, mardhil mas matitis ang ‘alinhaga ng, punongkaboy, na sabay camucubo sa ibabaw ng. Japa as iam ng lopa,sabay may buhay panloob at palaging ‘umatalab at nazpapatalab a panlabas, na may sarling kumpas ‘agunit tubo pain ng tubo, na vamurubo sa kanyang kalooban, KKaya't ang kailangan ay hindi aklat ng mga listahan ar inserakeyon, kendi ang pahiwatig at mungkahi nang magising tayo sa paptanaw, pagmumulat, pagmamalay sa mga maka: ‘cakang Karunungan ar tawag na laganap sa daigdg sa mismong Kalikasan, natura, sansinukob—kung titingin lamang tayo at ‘makikinig, Oo. Magkakaroon ng maraming lugar pa magpx palabas ako ng isa, dalawa, tatlo. Ngunit mahinahon na ‘mambabasa huvvag mo sana ioucuring ang mga iyon nalstahan ing mga instraksyon para s2 isang makina. Teuring mong pahiwatg sa iyo area akin na gumising at tumanaw at makinig, a kalikasan, PASTORALE “Maaring tanungin, “Maayos ba ang kalikasan?” At magsisimula ‘ang mga talunan tol sa kung ano ang “maayos” at kung ang agham ay nakacutuklas o pinapalagay lamang o ni hindi pinalalagay na maayos ang kalikasan, [Nagunielihim a naam paghrmaays ang aan” RESET 28 may hn ang kaalamang iyan. Pagtitiyagaan ae te, etal ong gsingin ‘oon nga ag baat riya kaagad ang kailangan niya; sapaghat pakiramdam sa bawat isa. At kung ang, ote 205 nang Kwan, hind alam kung ano ang mga aasakvaro riya a anne ‘maka ang kailangan niya,sasabihin nati: para mayen, em magulo ag kwaro nya ‘gayon, aka loo kong sasbihin aang mga arbabsa ay madaling naunawaan ang mga snab ko lols aya, Xahic na wal tyong pinagkayariang pormalang depinisyon 1g Kaayuan. pag bago tayo gp y taka oa tayo ng kaayusan at nanan nan. Bago yo maguhnan uk sa depnisyo'y nakakapt a ang ang sips Kabuoan aa hind kayang hatin ng depinisyo, Hind ko sinaabingblewaa ang mga pagestalo. Tinaawag ko lamang aang pansion 58 fsang nibel na mas snauna at mas canay kysa sa pagal, ‘meron na tayoog kalaman ukol sa kaayosan.Nakadans na tayo ng kaayusan sa kalkasn, Kay’ inanabayaan ain ‘magpaparloy ang aayusan. Alam nating mays ng alsa "Ang hind natin alam ay angeksaktong deaye. King minan ang pinattalunan natin ay Kung ano ag akong deve Kang mins naman, ang pnagarauna 2 kang ay my kaayusan Saag pagamaas, aw nang amin ag natin lubusang nasasakyan, kaya pababa nang pababa 2ng 308 Ryxrinng om «baka manindigan na lamang tayo na walang. ite ang nang fob, yak po Ngan apa anim ayong natutubg at naggising aay ean na ang a 3 flog at sist mig danger olga sytong moda ‘Fr wahang hineong pagrakbo ng mga daantaon a Pa ita ang mea mode, Magssimula a melo Page Ee maya (ang ibigsabihin, pagkstapos ng ilang A tian) malimbento ang modelo B. Ang pumapanig sa eae) ay sabihin na sa wakas nacuklasan na moli ang ses A. Mamaya-maya (mga daantaon uli) maisisilang ang otcloC. Sasabihin naman ng mga pumapanig sa Ca ang A pay hindi spat, na hindi gaanong sapa ang C, pero walang ating maimbento kilanmanma talagang spat, aye"hanap i 78 ito may sng kaya, na ang mga ao ay walang, hintong mananalktka, base sa nauklasan, ay magssigawa ng mgs modelo ng kalikaan. Hindi natin isin kailaoman na balewala ang pagsaliksik. Hindi natin jisipin kailanman na makakaimbento ayo ng modelo na sakop ang lahat. Alam natin ta hindi natin maruruklasan ang sapat Kailanman, sapagkat segurado tayo, sa isang lihim at sinaunang pagka-segurado, na may siksik at hind kayang-ubusin-ng-ta0 na mira na meron. "Meron na maayos. Gaano kaayos? Ganito. Kai na ilang modelo ang gagawin ng t20, ang mga modelo ay yari sa mga cata ma galing sa kalikasan. Ang bawat modelo ay maayos s2 kanyang sailing bersyon ng kaayusan.* Ang bawat modelo ay “kapirasong kzayusan” na hinango sa kalikasan. Talagang nakakagat sa kalikasan, pero hindi kalanman malulunok ang, Jalikasan, At ano ang kinalaman nto sa etka? Sapagkat ang sinaunang ‘Pagkakagat ng tao sa meron na maayos ay hindi lamang sani 2g pagtatalunan ukol sa depinisyo ng keayusan 0 ng Mgt ag-tunawa ng ts mara npg coma “HHalimbawa, 6 snaunan maayos, makatukas tayo ng be ae ain 8 meron ma Imunian na nan to pooping jer Ala, 2 pagmuni-masihan ang ating iss” MAN digi Sor mers 8 MBS ory onc ol sa sai bing mason srabey m fin ted tong umaantabay na insisyon ay siyang sah sa yo non ua ao ga op Be sumasinbay na ineseyon aya i ‘gi Ning mae erat ‘Sa umaantabay naintuisyon na ito, may anda sa paki Pagtagpo sa meron eon, pp cong pakikitagpo sa Maykapal na ito ay imporae rn sa ctika. Sapagkat ang puwang na pumapagitan sa eka na may Diyos, at sa etka na walang Diyos o mag-eewan ba ang- may-Diyos ay sngllim ng bangin. Nguni hind pa ito labat. ‘Sasinaunang paglakagat natin sameron ma masj, aang matauhan din tayo uko sa alkasan na ito aysyang lands at ugar ng pag-uunawa na may ikas a abut at ikas na masa. AC isa sa mga matiyagang pagssikap na gabayan ang pagsasabuhay ng pag-uunawang may ikas na mabutiat kas na rmasama ay ang pilosopiya ng ly maura : ‘Malaki ang maiturulong ng mga makate upang %2Y0'y rmatauhan ukol sa ating sinaunang pagkakagat s2 maayos-nic meron. Sapagkatitong sinaunang pagsasameron natin y hind mabibigkas sa salita. At alam ng mga makata na hindi ‘mabibigkas. At hindi sila mapagmatas na nagpepangesp na eunwa'y nabigkasnanila, Ngunit bukas ss saanginag.meron 310 Papin om utinhingshan sla. At madalsnarnig sa mada pala a pinibigkas, ngunit talagang, ang 08 bin a maly pro Unuo, anghind ag sbi ae inknbawa ang “Taglagts” oi Rainer Maria Rilke: Mga dahon nshubulog, mabaholog parang mls malo, alana; i veang malaayog lng alana; Pahullog may anyoog humihind. q mabjgat na hapa nahulbulog Ae again, walang kau hat ayo nahuhulg, Kamay a ito roon nabuhlog ‘At mazdan tong isa: nasa lahat. pecern pangs tong paghlog ay ‘walang wakas, malambot, sa kamay sinasal. soggy ne ng mH paltginte Tea cere wo ng mata 8 tt nakakaaninag sa Maykapal, ts pag;aaninag sa Maykapal ay cen sale uetnmaata anne Schappert tg maaetaeet BEE Taga St falikasan dito ay hindi nakukulong sa isang teoriya, kayat bubay snmp aby appt 8 SO AERIBIE Guay Nth pesto seca Su tong pti N28 nw ay pg ang 8 E78 one Heng Ba, Mati sl ong oy to. $: omy gps angie ney a Pe : igpGnsianedlewang on na sggcom.Akl igeag sasiktan at = stan ma gat a a Nupeen neds ong oa Spans te ‘nangacataingala, parang naquagnyig sai lumiles a uingseangis” [Ngunic mamaya-maya y bumalikang mga eon. Nii .gotom ang kanlang awa, at kakainin nail ang nakagaps. "Nancay ng gutom at gauing mila, angruli sa gand a naualang ana, ‘anda na ang ngpr, cucong bagong basa at pagssabayan ang gapos ng iua* Sahina ng ktawan asa ake saan ng aby ore ‘gun may sng mora Aladin a naaikang agua ‘Ning nya si Floranteg nanarangis bago siya naan 9 malay at ang mga umaungal ma leoe._ Siva ang maga 82 ga leon, Paghatpos 2 kag iy ng mga gor race ac kinaloog sv Noong nagkamalay 95 siya na kaaway nia ang Kumakalong sa kanya: kanya ng moro: Sagot ng gua i, hong ng sumapayapa ca, mag aling Sh gay, gas aa saa g saul pinay ng paar vaeentbana ca at 0, Pecan iS ayeansy ng bapa 22, a lagay mo ngayo, i ageaTOtO (20. ay dibaib, “Moro aco, i, lubos na taong may dibdib, ayu nsasc in ng wos ng Lane dni sa puso co, i, cusang natiitic parural ma ley ng 52 aba, i, mabapis. Anong ggain ci, aquingnapaquingan sp goes pagoy na calanbay tuba eee naemunst, pamomaran lawang gn, ng bangs 2 ang, Dito'y nakikta ang isang uring pagdanas sa kalikasan. “Lahat ng mga lnalang ay may awa sa ist isa. Ngunit sa mga bayup, ang awa ay nallupig sa kabagsikan ng gutom. Ang t20 lamang ang may pag-uunawa na dapat siyang manatiling ‘maawain ay nakaitikna sa puso na. Iyan ang ley natural At dahil dito, sa mismong mga pangyayari, napapakinggan at nakikitaniya kung ano ang kanyang gagawin, [alia niya na may lias na mabuti at likas na masama ‘Nanunawaan nya mabuti ang dapat niyang sundin... ngonit Jmalabas sa mga kagagawan ng ibang mga tauban sa clam smaaring tanggihan ito ag tao. : GGanyan ang ur ng pagkabukas sa kalikasan, pagkaalisto 58 lal tsiat hivaga aps ng hain, oa kala? natin upang matino nating mapagmuni-munihan ang pag; ng ey nara Bong Nen Bibs 313 LEY NATURAL: BALANGKAS NG PAGMUMUNL-MUNT Ley Natural ‘Telos hantungan ng iks na ~s2maly to nian eae pr 2. Rosa aga = ind ing aan 7 si kwarta, ni ari-arian =i pur ng tao 2 Aga gro a ap s walang hang 2 atone 6eN8 aban = 8 Walang hanggang pag big at pag uunawa ~salalagayan og pak Dk tang aghast 2 pagkabahagi ng labuoss, >, kaligayahan - pagrupad saa ~ aghantong so Puong Maytapal sa ksamshan ag kines ~nagssmlangmaganap a ksluyanoguitin tmabubuo ito rons sa ibang buhay ang uhyan-cuyan walang banggang pagrupad kk. ctika - kaya't ang gawain ng tao sa pa ay dapat rababagay sa alga ng to bilng ‘akaaga at humabantong sa. 44 dapar nas pangangiangan ng wiyok ng Kaisa: 314. Papiivengse Meo - na albuturan natin: kung, wala ito hin ako hind tayo tayo x taba ng napa alta na thagpakaako ako, magpaka-tayo tayo, 4, Nararanasan ang 3.8 konsyensy2 ~ bilang Klan bilang wos bilan faahimikan, SINAUNA fog ain a ann nog guna, wi, saeing Maraming mga pilsopia ang nakababatid rit; eebukan g i bang posopo na isadetalye ito sa iba hang para Ngayn, ang inobukan kong ging ay yong, onuang pages sa daigig:snauna, sapagkat nana sa tomang tonya o pagssadealye. Hind malinaw sa maka- tmatemakong alnawan hind sapagkt malabo; hind apapkat indi alalanan, kundisapagkatfallaman bilang sksk sa rmeron, bling tg sa potensyal (pagka-maaring, maghigay Faalaman atpag-uunawa pagar). Kay alagang mana ang sinaunang pagans: nagpapaunawa sa atin ang dag, a ‘nanunawaan nan. «kaya nagiging batayan, sani, unang uno, ng palikipaptagpo, aimbawa, st unang meron-na-meron faroon “ayo giapaaw tia nama’ hind gumagalw". At ‘agpopaunawa sain ang digg, at namunawaan natin kay raging baayan, shi, unang ano, halimbawa, ng isang Juma nang lumina na pap-aaninaw at pagal ey ater. Deliaong gavainito, Ang nagawa ko lamang sa bahaging Ptoale ay mag-ayos ng ling “pagruturo ng dali” sa hind, smastb, magbiga ng lang “padaplis” ng pahiwatg. . at ang ‘ames bags ay nahawak mo na naman ang isa pang papel ito sa isang partn nahin ecko sa mace Pagblinear a Un chong easo pein ln ay-mulat kaninoman na han Ianaiing ging at also sna arene Ofnla mea one san eit me s2ganita il. Ian ang king ppitaparg pein oe Pinamagaan kong Psoale matauan sana yo le ‘upang hug natin malimutan s mga sisued na ating np agneteoriyaat pagsasadctale, alah ng teonja at dee ‘matindi nating pinagsiskapan na isang mula sa sinaura Panailhing oakaruncung sa sinauna.” Upang harinws'y Palaging hamahango ng bay at ktorohanan muss sinauna" ‘Halmbawa, gagamicin sain ang slitang griyegong tla indi ito ibig sabihin na gagaiin natin ang kaagag tos 4 kahulugan a ibinigay ng isang humang toryang,biobhika sa tlos at sa mga katagang galing satel. Hind babaay ‘walang kinalaman sa eoriyang biolbiko nga ang ing cikong pagtalaky. ‘Marahil mapapansin ng tusong mambabssa na mating at mallim ang impluwensiya nina Aristotes at So. Toa 52 ‘mga pahinang ito. Malki ang wang na loob a inatanaw ko sakanila, Sil'y mga “nagrauro ng dal, mga gumigising at nagbibigay-loob, nagpapamulat sa isp. Gayunpaman, hindi natin gagamitin ang “tcls” sa kanang Fabulugan. Susubukan nating gamitin ang “tlos” sa kahulugan ito bago pa ginamit 16 pian Mion mga pilosopo. Sinaunang tos: sa nataninagan SEE Lgukan ng talsan na hantungan,fabuos acaparan,pag-asbong, paglago ap. Gagamiin natin 9 SSE" Bang agian pains snauns;pagrro 54 Fret makoneeptong gala nito; pagtawag pansin s8 mB: ing! bong kos na tumutungo sa malinaw-malabong ‘mada sabi, pagagalawin frameungan, abuoan, karuparan. Sa mada sabi, fin ang Katagang “eos” 2 abottanaw ng sinauna. ‘TELOS ‘Ang bawatunieal ay may panloob na istukrura ng pagha- ‘kong, Ang mait na tanim nang magpaka-punongkaboy, epee nang tagpaka 0, ang ga atmo nang magpatumbs- ‘ibs at ayon su kurba ng probabilidad, magpaka-molekul ‘Angpagtingo aces ay mapagmamasdan, hind lamang bing Jaa? tase galaw ng meron, Kundi bilang nasa mismong pankeob natura ng mismong meron, bilang sang panloob Ba pagadyok ng Kalkan. Bahagi ng “utos” ng kalikasan sa twat meron: “Magpakameron ka.” ‘At hind mahiap na mapagmasdan na ang udyok patungo sa los ng t20 ay luiliaw at mil sa kanyang pagmamalay bing isang palagng nandodoon ae palagingcururulaksa kanya na pagnanaisamigaya. Sapapkat ialang,illa ito, kung minsan 2 hilig nating howag pag-sipen, paalisin na lamang sa isang “Ayan a nama "Ngunit kang mating palsin ang thasang pagisip ukol sa kaligayahan, hind! mapapals ang him at walang pahingang ‘lus ng Kalooban ma naghahanap. Sa lahat ng pagpli at pag- asia, a aba ng pog-ayaw pum at pumasya, nandodoon, ‘aie na papsano, ang parango sa inaakala nating kaligayahan, Maaring ayaw natn ag katgang “kaligayahan”. Baka sabihin ‘atin na ang hinahanap natin ay “pananahimik ng loob na hind ng New Babe 317 smapalagay”, “paghantong sa wakas na matagal nang inaasam” “paglots fal at pegbuhorng loc slaps ee ‘hintong pagsikap sa pagpapalaya ta lipunan”,o ano pa. Ngunie (lait st ulingdalawang hima a mada oy- abs ng “Wala kaming pkilar sa gay) Laigayaan fin Sp hinahanap.*" Kaya masa natin naa fopmamayg sab ibang parta, su mga paramo a sane sa, neon hiya ang Laligayahan

    You might also like