‫ﺑدﯾﻊ او ﺑﯾﺎن ) ﭘ ﺗو (‬

‫د ﮐﺎﻧﮑورﯾﺎﻧو ﻟﭘﺎره‬

‫ﻟﺳم‪ ،‬ﯾوﻟﺳم او دوﻟﺳم ﺗوﻟ ﻲ ﮐﺗﺎﺑوﻧﮫ‬

‫ﺗرﺗﯾب ﮐوﻧﮑﻲ‪ :‬اﻧﺟﻧﯾر اﺟﻣل ) ﺻدﯾﻘﯽ (‬

‫‪1‬‬
 ‫ﺑﺴﻢ ﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ‬
‫ﺑﺪﯾﻊ‬
‫ﺑ ﺪﯾﻊ د ﻋﺮﺑ ﻮ ﭘ ﮫ ﻟﻐ ﺖ ﮐ ﯽ ﯾ ﻮ ﻧ ﻮی ﺷ ﯽ ﺗ ﮫ واﯾ ﯽ او د ادﺑﯿ ﺎﺗﻮ ﭘ ﮫ اﺻ ﻄﻼح ﺑ ﺪﯾﻊ د ادﺑ ﯽ ﻋﻠﻮﻣ ﻮ ﺨ ﮫ‬
‫داﺳ ﯽ ﻋﻠ ﻢ دی ﭼ ﮫ د ھﻐ ﮫ ﭘ ﮫ واﺳ ﻄﮫ د ﮐ ﻼم د ﮫ واﻟ ﯽ وﺟ ﮫ ﺮ ﻨ ﺪﯾ ي‪ .‬د دی ﻋﻠ ﻢ وﺿ ﻊ ﮐ ﻮﻧﮑﻲ‬
‫ﻋﺒﺪﷲ ﺑﻦ ﻣﻌﺘﺰ دی‪ .‬او وروﺳﺘﮫ ﻟﮫ دی ﺨﮫ ﻧﻮرو ﭘﻮھﺎﻧﻮ د دی ﻋﻠﻢ ﻟﭙﺎره ﮐﺎر ﮐ ی دی‪.‬‬

‫ادﺑﻲ ﺻﻨﻌﺘﻮﻧﮫ ﭘﮫ دوه ډوﻟﮫ دي‪ :‬ﻟﻔﻈﯽ ﺻﻨﻌﺘﻮﻧﮫ او ﻣﻌﻨﻮی ﺻﻨﻌﺘﻮﻧﮫ‪.‬‬

‫دﻟﺘﮫ ﻟﻔﻈﻲ ﺻﻨﻌﺘﻮﻧﮫ او ﻣﻌﻨﻮي ﺻﻨﻌﺘﻮﻧﮫ در ﭘﯿﮋﻧﻮ‪:‬‬
‫ﻟﻔﻈ ﯽ ﺻ ﻨﻌﺘﻮﻧﮫ‪ :‬ھﻐ ﮫ دي ﭼ ﯽ د وﯾﻨ ﺎ ﮑﻼ ﭘ ﮫ ﮐﻠﻤ ﻮ ﭘ ﻮري اړه ﻟ ﺮي‪ .‬ﮐ ﮫ دﻏ ﻮ ﮐﻠﻤ ﻮ ﺗ ﮫ د ﻣﻌﻨ ﺎ ﭘ ﮫ‬
‫ﺧﻮﻧ ﺪي ﺳ ﺎﺗﻨﮫ ﺑ ﺪﻟﻮن وړﮐ ﺮو د وﯾﻨ ﺎ ﮑﻼ ﻟ ﮫ ﻣﻨ ﮫ ﻲ‪ .‬ﻟﻔﻈ ﯽ ﺻ ﻨﻌﺘﻮﻧﮫ ﺷ ﻤﯿﺮ زﯾ ﺎت دی‪ ،‬د ﯿﻨ ﻮ‬
‫ﻧﻮﻣﻮﻧ ﮫ ﯾ ﯥ دادي‪ :‬ﺗﺠﻨ ﯿﺲ‪ ،‬ﻗﻠ ﺐ‪ ،‬ذواﻟﻘ ﻮاﻓﯽ‪ ،‬اﺷ ﺘﻘﺎق‪ ،‬ﺗﺮﺻ ﯿﻊ‪ ،‬ﺳ ﯿﺎق اﻻﻋ ﺪاد‪ ،‬اﻟﻤﺮﺑ ﻊ‪ ،‬ﺗﮑ ﺮار‪،‬‬
‫ﺗﻀ ﻤﯿﻦ‪ ،‬او داﺳ ﯽ ﻧ ﻮر‪ .....‬او ﻣﻌﻨ ﻮی ھﻐ ﮫ ﺻ ﻨﺎﯾﻊ دی ﭼ ﯽ ﭘ ﮫ ھﻐ ﻮ ﮐ ﯥ د وﯾﻨ ﺎ ﯾ ﺎ ﮐ ﻼم ﮑﻼ ﭘ ﮫ ﻣﻌﻨ ﺎ‬
‫ﭘ ﻮری اړه ﻟ ﺮی‪ .‬ﮐ ﮫ ﮐﻠﻤ ﻲ ﺗ ﮫ د ﻣﻌﻨ ﺎ ﭘ ﮫ ﺳ ﺎﺗﻨﮫ ﺑ ﺪﻟﻮن ورﮐ و ﺑﯿ ﺎ ھ ﻢ ﮑﻼ ﭘ ﺮ ﺧﭙ ﻞ ﺎی ﭘ ﺎﺗﯥ ﮐﯿ ي‪.‬‬
‫اوس ﯾﻮ ﻮ ﻟﻔﻈﯽ او ﻣﻌﻨﻮی ﺻﻨﺎﯾﻊ ﭘﮫ ﻻﻧﺪی ډول ﺳﺮه راوړل ﮐﯿ ی‪:‬‬

‫‪ (1‬ﺗﻮﺷﯿﺢ‬
‫ھﻐ ﮫ ادﺑ ﯽ ﺻ ﻨﻌﺘﻮﻧﮫ ﺗ ﮫ وﯾ ﻞ ﮐﯿ ی ﭼ ﮫ ﺷ ﺎﻋﺮ ﺧﭙ ﻞ ﺷ ﻌﺮ داﺳ ﯽ ﺟ ﻮړ ﮐ ی ﭼ ﮫ د ھﻐ ﮫ ﺷ ﻌﺮ د ﺑﯿﺘ ﻮ ﯾ ﺎ‬
‫ﻣﺼ ﺮﻋﻮ ﻟ ﻮﻣ ی ﺗ ﻮری ﺳ ﺮه ﯾ ﻮ ﺎی ﺷ ﯽ ﻟ ﮫ ھﻐ ﮫ ﺨ ﮫ ﻧ ﻮم‪ ،‬ﻣﺼ ﺮع‪ ،‬ﺑﯿ ﺖ ﯾ ﺎ ﮐﻮﻣ ﮫ ﺟﻤﻠ ﮫ ﺟ ﻮړه‬
‫ﺷﯽ ﻟﮑﮫ ﭘﮫ ﻻﻧﺪی ﺷﻌﺮ ﮐ ﯽ‪:‬‬

‫ﻓﺮﻣﺎﯾﻠﯽ دی ﻧﺒﯽ آﺧﺮ زﻣﺎن‬ ‫ﺎن‬ ‫وه‬ ‫ﻤﺮاھﺎﻧﻮ ﺳﺮه ﻣﮫ‬

‫ﺑﻞ ﺧﺒﺮی ﺗﮫ ﻏﻮږ ﻣﮫ ږده د ﻧﺎدان‬ ‫ﻟﮫ ﻓﻀﻠﻮ ﺑﺪ ﮐﺎراﻧﻮ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﮫ ﮐ ه‬
‫ﻗﺎﯾﻢ اوﺳﮫ ﭘﮫ ﺧﭙﻞ دﯾﻦ ﮐﯽ ﻣﺴﻠﻤﺎن‬ ‫ﻣﺪام ﺮ ﮫ ﭘﮫ ﻣﺠﻠﺲ ﮐ ﯽ د ﻧﯿﮑﺎﻧﻮ‬
‫ﭼﮫ ﺛﻨﺎ ﺻﻔﺖ ﺗﻞ وای ﭘﮫ زﺑﺎن‬ ‫ﻮک‬ ‫ﻟﮫ ﻨﺎه ﺑﮫ ﻣﻨﺰه وی ھﻐﮫ‬
‫ﭘﮫ ﻗﺮآن ﮐ ﯽ داﺳﯽ وای ﭘﺎک ﺳﺒﺤﺎن‬ ‫ور ﮐﻮل ﺑﻞ ﺗﮫ د ﺧﺪای ﭘﮫ ﻧﺎﻣﮫ ﮫ دی‬
‫ﺎن‬ ‫ﺑﯽ ﮐﻔﻨﮫ ﺗﻮ ﮫ ﻧﺸﯽ وړی د‬ ‫ﮐﮫ دی ﻨﺞ ﻟﮑﮫ ﻗﺎرون ﭘﮫ دﻧﯿﺎ ډﯾﺮ ﺷﯽ‬
‫ﭘﻮرﺗﻨﯽ ﺷﻌﺮ ﻞ ﻣﻠﻮک ﭘﺮ ﺧﭙﻞ ﻧﺎﻣﮫ وﯾﻠﯽ دی ﮐﮫ ددی ﻮﻟﻮ ﺑﯿﺘﻮﻧﻮ ﻟﻮﻣ ﻧﯽ ﺗﻮری ﺳﺮه ﯾﻮ ﺎی ﺷﯽ ) ﻞ ﻣﻠﻮک( ﻨﯽ‬
‫ﺟﻮرﯾ ی‪.‬‬

‫‪ (2‬ﺳﻮال او ﻮاب‬
‫ھﻐﮫ ﺻﻨﻌﺖ ﺗﮫ وای ﭼﮫ ﺷﺎﻋﺮ ﭘﮫ ﺧﭙﻞ ﮐﻼم ﮐﯽ ﭘ ﺘﻨﯽ او ﺟﻮاﺑﻮﻧﮫ ﺳﺮه ﯾﻮ ﺎی ﮐ ی‪.‬‬
‫ﻟﮑﮫ ﭘﯿﺮ ﻣﺤﻤﺪ )ﮐﺎﮐ ( ﭼﯽ وای‪:‬‬

‫وی ﻧﻮ روز دی ﺷﭙﮫ ورځ ﺳﺮه ﺳﻤﯿ ی‬ ‫وی ﻣﯽ زﻟﻔﯽ دی ﭘﺮ ﻣﺦ وﻟﯽ ﺗﺎوﯾ ی‬
‫وی ﻧﺎوک دی د ﻋﺎﺷﻖ ﭘﮫ زړه ﺮﺧﯿ ی‬ ‫وی ﻣﯽ ور ﯽ دی ﻟﯿﻨﺪه ﺑﺎ ﻮ دی ﮫ دی‬
‫وی داﺑﺎز د ﺷﮑﺎره ﭘﮫ وﯾﻨﻮ ﻧﮫ ﻣ ﯾ ی‬ ‫وی ﻣﯽ ﺳﺘﺮ ﯽ دی ﺗﺮ ﮐﻮﻣﮫ ﺧﻮﻧﺨﻮاری ﮐﺎ‬

‫‪2‬‬
 ‫‪ (3‬ارﺳﺎل اﻟﻤﺜﻞ‬
‫ﮐﮫ ﺷﺎﻋﺮ ﭘﮫ ﺧﭙﻞ ﮐﻼم ﮐ ﯽ ﮐﻮم ﻣﺸﮭﻮر ﻣﺘﻞ راوړی ھﻐﮫ ﺗﮫ ارﺳﺎل اﻟﻤﺜﻞ وای‪.‬‬
‫ﻟﮑﮫ ﭘﮫ دی ﺑﯿﺘﻮ ﮐ ﯽ‪:‬‬

‫ﻓﺮاﻣﻮش ﭘﮫ ﺑﯿﻠﺘﺎ ﻧﮫ ﺎن او ﺟﮭﺎن ﺷﯽ‬ ‫وای زوی او ﻟﻮر ﺗﺮ ﭘ ﻮ اوﺑﮫ ﺗﺮ ﺣﻠﻘﮫ‬

‫ﮫ ﮐﺮی ھﻐﮫ ﺑﮫ اﺧﻠﯽ‬ ‫دی ر ﺘﯿﺎ ﭼﮫ‬ ‫ﭼﮫ اورﺑﺸﯽ ﮐﺮی ﮐﻠﮫ ﻏﻨﻢ ﮐﯿ ی‬
‫ﭘﮫ دﻧﯿﺎ ﮐ ﯽ ﺑﯽ زﺣﻤﺘﮫ راﺣﺖ ﻧﮫ وی‬ ‫وﺻﻞ و ھﺠﺮ د ﯾﺎر دواړه ورور و ﺧﻮر دی‬

‫‪ (4‬ﮐﯿﺴﯽ )ﻟﻐﺰ(‬
‫ﭼﮫ دﯾﻮ ﺷﯽ ﺧﻮاص‪ ،‬ﺻﻔﺎت او ﺗﻮری ﻧﺨ ﯽ و ﻮدل ﺷﯽ او د دﻏﻮ ﺧﻮاﺻﻮ او ﻧﺨ ﻮ ﻣﺨﯽ ﻟﮫ ﻣﺨﺎطﺐ ﺨﮫ د ھﻐﮫ ﺷﯽ د‬
‫ﻮدﻟﻮ ﭘﻮ ﺘﻨﮫ وﺷﯽ‪.‬‬
‫ﻟﮑﮫ‪:‬‬

‫اﻏﻮﺳﺘﯽ ﯾﯽ ﭘﻨ ﮫ ﭘﻨ ﻮس‬ ‫ﻟﮫ ﭘﺎﺳﮫ راﻏﯽ ﺳﻮر ﺑﻠﻮڅ‬

‫ﻟﮫ ﺳﺮو ﻏﻤﯿﻮ ډک دی‬ ‫ﺳﻮر دی ﺳﻨﺪوﺧﮏ دی‬

‫‪ (5‬ﻣﻌﻤﺎ‬
‫ﻣﻌﻤﺎ دی ﺗﮫ واﯾﯽ ﭼﯽ ﮐﻮم ﻧﻮم ﻧﯿ ﮫ ﯾﺎ ﮐﻮم ﺑﻞ ﻣﻄﻠﺐ ﭘﮫ ﺷﻌﺮ ﮐ ﯽ ﭘ او ﭘﮫ رﻣﺰ راوړه ﺷﯽ‪.‬‬
‫ﻟﮑﮫ‪:‬‬

‫د ﯾﻮﻧﺲ ﻧﻤﮑﯽ اﺳﻢ ﭘﺮی ﺣﺮام ﺷﮫ‬ ‫ﻮ ﭼﮫ ﻧﯿﻢ ﻟﺐ ﻧﻤﮏ اﺧﯿﺴﺘﯽ ﻧﺪی‬
‫ﻟﺐ د اﺑﺠﺪ ﭘﮫ ﺣﺴﺎب )‪ (32‬او ﻧﯿﻤﯽ ﯾﯽ )‪ (16‬ﮐﯿ ی ﻧﻤﮏ د اﺑﺠﺪ ﭘﮫ ﺣﺴﺎب )‪ (110‬ﮐﯿ ی ﭼﮫ ﻮل ﺳﺮه ﯾﻮ ﺎی ﺷﯽ‬
‫)‪ (126‬ﻨﯽ ﺟﻮړﯾ ی د ﯾﻮﻧﺲ ﻧﻮم ھﻢ د اﺑﺠﺪ ﭘﮫ ﺣﺴﺎب )‪ (126‬ﮐﯿ ی‪ .‬او دا ﻻﻧﺪی ﻣﻌﻤﺎ د )ﻣﺠﯿﺪ( ﭘﮫ ﻧﺎﻣﮫ ده‪:‬‬

‫ﻟﮫ ﻏﯿﺮ ﺗﮫ ﯾﯽ ﺧﺎل ﭘﺮﯾﻮزی ﭘﮫ ﻟﻤﻦ‬ ‫ﭼﮫ ﻻس ﭘﻮری ﺷﯽ ﭘﺮ ﻣﺦ د ﻠﺒﺪن‬

‫ﭘﮫ ﻋﺮﺑﯽ ﮐ ﯽ ﻻس ﺗﮫ )ﯾﺪ( واﯾﯽ‪ .‬ﭘﮫ )ﻣﺦ( ﭼﮫ )ﯾﺪ( ﭘﻮری ﺷﯽ )ﻣﺨﯿﺪ( ﻨﯽ ﺟﻮرﯾ ی د )خ( ﮑﯽ ﭼﮫ ﭘﮫ ﭘﻮرﺗﻨﯽ ﺷﻌﺮ‬
‫ﮐ ﯽ )ﺧﺎل( ﺑﻠﻞ ﺷﻮی دی ﮐﮫ ﻻﻧﺪی راوﻟﻮﯾ ی ﻟﮫ )خ( ﺨﮫ )ج( ﺟﻮړﯾ ی او ﭘﮫ دی ﺗﻮ ﮫ د )ﻣﺠﯿﺪ( ﻧﻮم ﻻس ﺗﮫ را ﯽ‪.‬‬

‫‪ (6‬ﺗﺠﻨﯿﺲ‬
‫ھﻐﮫ ﺻﻨﻌﺖ ﺗﮫ واﯾﯽ ﭼﮫ ﺷﺎﻋﺮ ﭘﮫ ﺧﭙﻞ ﮐﻼم ﮐﯽ داﺳﯽ ﮐﻠﻤﯽ راوړی ﭼﮫ ﺷﮑﻞ ﯾﯽ ﯾﻮ او ﻣﻌﻨﯽ ﯾﯽ ﺑﯿﻠﮫ وی‪.‬‬
‫ﻟﮑﮫ داود ﺧﺎن ﭼﮫ واﯾﯽ‪:‬‬

‫ﭘﮫ اورﺑﻞ ﯾﯽ ﻟﻤﺒﯽ ی ﺣﺎل ﯾﯽ ﺑﻞ ﺷﯽ‬ ‫ﭼﯽ د ﭼﺎ ﭘﮫ زړه ﮐ ﯽ اور د ﻣﯿﻨﯽ ﺑﻞ ﺷﯽ‬
‫د اور ﺑﻞ ﻣﯿﻨﮫ ﮐﮫ ﺗﻞ د زړه ﭘﮫ ﺗﻞ ﺷﯽ‬ ‫اور د ﻣﯿﻨﯽ ﮐﻠﮫ ﻣﺮی د زړه ﻟﮫ ﻣﯿﻨﯽ‬

‫ﺗﺠﻨﯿﺲ ﭘﮫ ﭘ ﺘﻮ ﮐ ﯽ ﭘﮫ اووه ډوﻟﮫ دی‪:‬‬

‫‪3‬‬
 ‫‪ -1‬ﺗﺎم‪:‬‬
‫ھﻐﮫ ﺗﺠﻨﯿﺲ ﺗﮫ وﯾﻞ ﮐﯿ ی‪ ،‬ﭼﮫ ﺷﺎﻋﺮ ﭘﮫ ﺧﭙﻞ ﮐﻼم ﮐ ﯽ دوی داﺳﯽ ﮐﻠﯿﻤﯽ راوړی ﭼﮫ ﺷﮑﻞ ﯾﯽ ﯾﻮ او ﻣﻌﻨﯽ ﯾﯽ ﺑﯿﻠﮫ وی‪.‬‬
‫ﻟﮑﮫ ﭘﯿﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﮐﺎﮐ ﭼﮫ واﯾﯽ‪:‬‬

‫آﺷﻨﺎ ﻣﯽ ﻧﺸﺘﮫ ﷲ ﻣﯽ وﯾﻨﯽ‬ ‫ﻓﺮاق ﭘﺮ ﻣﺎ ﺧﻮری د زړ ﯽ وﯾﻨﯽ‬

‫ﺳﺮدار ﻣﮭﺮ دل ﺧﺎن ﻣﺸﺮﻗﯽ ﭘﮫ دی ﺻﻨﻌﺖ ﮐ ﯽ ﯾﻮ ﻏﺰل ﻟﺮی ﭼﮫ ﭘﮫ ﻻﻧﺪی ډول ﯾﯽ راوړﻟﯽ‪:‬‬

‫ﺳﺘﺎ ﺑﯽ ﻣﺨﮫ راﺗﮫ ﺷﭙﯽ دی ور ﯽ ﺳﭙﯿﻨﯽ‬ ‫ﻣﯿﺮﻣﻨﯽ‬ ‫ﻣﺨﮫ‬ ‫ﺳﭙﻮږﻣﯽ‬ ‫ﭘﻠﻮ واﺧﻠﮫ‬
‫درﺗﮫ ﻧﺎﺳﺖ ﯾﻢ ﭘﮫ درﺑﺎر ﭘﺮی ﻣﯽ دی ﺳﭙﯿﻨﯽ‬ ‫ﺳﺘﺎ ﻟﮫ وره ﺗﻠﻼی ﻧﮫ وای ھﻮری دوری‬
‫ﭘﮫ ﻮ ﻞ ﮐ ﯽ ﻣﯽ وﯾﻠﯿ ی ﺗﻮری ﺳﭙﯿﻨﯽ‬ ‫درﺳﺖ ﺑﺪن ﻣﯽ د ﺑﯿﻠﺘﻮن ﭘﮫ اور ﮐﯽ ورﯾﺖ ﺷﻮ‬
‫ﺧﺪای دی ﺳﭙﮏ ﮐ ی ﺳﺘﺎ ﭘﮫ ﻣﺦ ودی وزﻣﯽ ﺳﭙﯿﻨﯽ‬ ‫ﮫ ﺷﺎن ﮐ م‬ ‫راﺗﮫ و ﻮره رﻗﯿﺐ ﺳﭙﮏ ﭘﮫ‬
‫ورﺗﮫ و ﺑﮫ ﮐ ﻣﮫ ﺑﯿﺎ ﯽ ﺳﭙﯿﻨﯽ ﺳﭙﯿﻨﯽ‬ ‫زه ﭘ ﺘﻮن ﯾﻢ ﻧﮫ وﯾﺮﯾ م ﻟﮫ رﻗﯿﺒﮫ‬
‫ورﺗﮫ ﻟﻤﺮ د ﻣﺦ ﺷﮑﺎره ﮐ ه ﭘﮫ ﻣﺦ ﺳﭙﯿﻨﯽ‬ ‫ﻣﺸﺮﻗﯽ دی ﭘﮫ ﺗﯿﺎره د ﺑﯿﻠﺘﻮن ژاړی‬

‫ﺳﭙﯿﻨﯽ ﭘﮫ ﻟﻮﻣ ی ﺑﯿﺖ ﮐ ﯽ د ور ﻮ ﺻﻔﺖ دی‪ ،‬ﭘﮫ دوھﻢ ﺑﯿﺖ ﮐ ﯽ د ﭘ ﯽ د ﺷﺎه ﭘﻠﯽ ﺑﺎدوی‪ ،‬ﭘﮫ درﯾﻢ ﺑﯿﺖ ﮐ ﯽ د ﺗﻮرو او‬
‫ﺳﭙﯿﻨﻮ ﻏﻮ ﻮ ﻣﻌﻨﯽ ورﮐﻮی‪ ،‬ﭘﮫ ﻠﻮرم ﺑﯿﺖ ﮐ ﯽ د ﺳﺘﺮ ﻮ‪ ،‬او ﭘﮫ ﭘﻨ ﻢ ﺑﯿﺖ ﮐ ﯽ ر ﺘﯿﺎ او ﺳﭙﯿﻨﻮ ﺧﺒﺮو ﺗﮫ واﯾﯽ‪ ،‬او ﭘﮫ‬
‫ﺷﭙ م ﺑﯿﺖ ﮐ ﯽ ﻣﻌﺸﻮﻗﯽ ﺗﮫ ﺧﻄﺎب دی ﭼﯽ ﻣﺦ ﯾﯽ ﺳﭙﯿﻦ دی‪.‬‬

‫‪ -2‬ﻧﺎﻗﺺ ﺗﺠﻨﯿﺲ‪:‬‬
‫ھﻐﮫ ﺗﺠﻨﯿﺲ دی ﭼﯽ د ﻣﺘﺠﺎﻧﺴﻮ ﮐﻠﻤﻮ ﺷﮑﻞ ﯾﻮ او ﻣﻌﻨﯽ ﺑﯿﻠﮫ وی ﻣ ﺮ ﭘﮫ ﺣﺮﮐﺎﺗﻮ ﮐ ﯽ ھﻢ ﺗﻮﭘﯿﺮ وﻟﺮی‪.‬‬
‫ﻟﮑﮫ‪:‬‬

‫ﺗﻞ ﻣﯽ وﯾﻨﯽ د زړه روی ﻟﮑﮫ روی‬ ‫د ﯾﺎر ﻏﻢ راﺳﺮه ﮫ واﯾﻢ ﭼﮫ ﮫ ﮐ ی‬

‫ﺑﯿﮭﻮده ﭘﮫ ﻟﻮ ﻮ وﻟﯽ آﺳﻤﺎن وﻟﯽ‬ ‫ﭼﮫ ﭘﺨﻮا ﺗﺮ ﻓﻀﺎ ﺧﭙﻠﮫ رﺿﺎ ﻏﻮاړی‬

‫‪ -3‬زاﯾﺪ ﺗﺠﻨﯿﺲ‪:‬‬
‫ﭼﯽ د ﻣﺘﺠﺎﻧﺴﻮ ﮐﻠﻤﻮ ﺨﮫ د ﯾﻮ ﮐﻠﯿﻤﯽ ﭘﮫ ﺳﺮ ﯾﺎ ﻣﻨ ﯾﺎ ﭘﺎی ﮐﯽ ﯾﻮ ﺗﻮری زﯾﺎت راﺷﯽ زاﯾﺪ ﺗﺠﻨﯿﺲ ﺑﻠﻞ ﮐﯿ ی‪.‬‬
‫ﻟﮑﮫ‪:‬‬

‫ﭼﯽ ﯾﺎر ﭘﮫ ﺑﻞ دﯾﺎر وی ﮫ ﺑﮫ ﺧﻮب ﮐﺎ‬
‫وﻟﯽ زړه ﻣﯽ ﺳﺘﺎ و ﻣﺦ ﺗﮫ وﮐ ه ﺧﻮﻧﮫ‬
‫د ھﻐﻮ ﺑﯿﻤﺎرو ﺳﺘﺮ ﮐﻮ ﻧﺎزو ﻧﯿﺎز را‬
‫ﻋﺎﺷﻘﯽ ﭘﮫ ﻧﻮر ﮫ ﻧﮫ ﺷﯽ ﭘﮫ ﺧﭙﻞ ﺳﺮ ﺷﯽ‬
‫ﺑﯿﻠﻮی ﭘﮫ ژړا ژړﻣﯿﻦ ﻟﮫ ﯾﺎر‬
‫ﺧﻮب ﻟﮫ ﯾﺎر ﺳﺮه ھﻢ د ﻋﺎﺷﻖ ﻧﺸﯽ‬
‫د ﺟﮭﺎن ﭘﮫ ﻣﺦ ﺑﮫ ډﯾﺮ وی ﮫ ﻣﺨﻮﻧﮫ‬
‫ﭼﮫ ﻧﻈﺮ ﻟﮫ ﻧﺎ ﺗﻮاﻧﯽ و ﭼﺎ ﺗﮫ ﻧﮑﺎ‬
‫دﯾﻨﺎ ﺧﺎﻧﯽ ﻣﯿﺮی ﭘﮫ زورو زر ﺷﯽ‬
‫ھﯿ روﻏﯽ ﻣﯽ ﭘﮫ زړه ﻧﮫ ﺳﺘﮫ ﺳﺘﺎ ﻟﮫ ﺧﻮره‬

‫‪ -4‬ﻣﺮﮐﺐ ﺗﺠﻨﯿﺲ‪:‬‬

‫‪4‬‬
 ‫ھﻐﮫ ﺗﺠﻨﯿﺲ ﺗﮫ واﯾﯽ ﭼﯽ ﻟﮫ ﻣﺘﺠﺎﻧﺴﻮ ﮐﻠﻤﻮ ﺨﮫ ﯾﻮه ﮐﻠﻤﮫ ﺑﺴﯿﻂ او ﺑﻠﮫ ﻣﺮﮐﺐ وی ﻣﺮﮐﺐ ﺗﺠﻨﯿﺲ دوه ډوﻟﮫ دی ﯾﻮ ﻣﺘﺸﺎﺑﮫ‬
‫ﻣﺮﮐﺐ او ﺑﻞ ﻣﻔﺮوق ﻣﺮﮐﺐ ﺑﻮﻟﯿ ی‪.‬‬

‫اﻟﻒ‪ :‬ﻣﺘﺸﺎﺑﮫ ﻣﺮﮐﺐ‪ :‬ھﻐﮫ ﻣﺮﮐﺐ ﺗﺠﻨﯿﺲ دی ﭼﮫ ﺑﺴﯿﻂ او ﻣﺮﮐﺒﮫ دواړه ﯾﻮ ډول ﺷﮑﻞ وﻟﺮی ﯾﻌﻨﯽ ﻣﺮﮐﺒﮫ ﮐﻠﻤﮫ ھﻢ د‬
‫ﺑﺴﯿﻄﯽ ﮐﻠﯿﻤﯽ ﺷﮑﻞ وﻟﺮی‪.‬‬
‫ﻟﮑﮫ اﺣﻤﺪ ﺷﺎه ﺑﺎﺑﺎ ﭼﯽ واﯾﯽ‪:‬‬

‫ﮑﮫ اور ﺑﻞ ﻣﯽ ﭘﮫ ﻮ ﻞ دی‬ ‫ﺳﺘﺎ ﭘﺮ ﻣﺦ ﺑﺎﻧﺪی اور ﺑﻞ دی‬

‫ﭘﮫ ﻟﻮﻣ ی ﻣﺼﺮع ﮐ ﯽ )اورﺑﻞ( د ﺗﺘﺪی واودﻟﻮ وﯾ ﺘﺎﻧﻮ ﺗﮫ وای؛ او ﯾﻮه ﺑﺴﯿﻂ ﮐﻠﻤﮫ ده ﻣ ﺮ ﭘﮫ دوھﻤﮫ ﻣﺼﺮع ﮐ ﯽ‬
‫)اورﺑﻞ( ﺑﯿﻠﮫ ﻣﻌﻨﯽ ﻟﺮی‪.‬‬

‫ب‪ :‬ﻣﻔﺮوق ﻣﺮﮐﺐ‪:‬‬

‫ھﻐﮫ ﻣﺮﮐﺐ ﺗﺠﻨﯿﺲ ﺗﮫ واﯾﯽ ﭼﮫ ﺑﺴﯿﻂ ﮐﻠﻤﮫ د ﺑﺴﯿﻄﯽ او ﻣﺮﮐﺒﮫ ﮐﻠﻤﮫ د ﻣﺮﮐﺒﯽ ﮐﻠﻤﯽ ﺷﮑﻞ وﻟﺮی‪.‬‬
‫ﻟﮑﮫ ﭘﮫ دی ﺑﯿﺖ ﮐ ﯽ‪:‬‬

‫ﻮ وﻧﮫ ﻣﺮی ﻟﮫ ژوﻧﺪوﻧﮫ وی ﭘﮫ ﺗﻨګ‬ ‫ﭼﮫ ﭘﮫ ﺳﺘﺮ ﻮ ﺮاغ ووﯾﻨﯽ ﭘﺘﻨګ‬

‫‪ -5‬ﻣﮑﺮر ﺗﺠﻨﯿﺲ‪:‬‬
‫ھﻐﮫ دی ﭼﮫ ﺷﺎﻋﺮ د ﺧﭙﻠﻮ ﺑﯿﺎ ﻧﺎﺗﻮ ﭘﮫ ﭘﺎی ﮐ ﯽ دوی داﺳﯽ ﻣﺘﺠﺎﻧﺴﯽ ﮐﻠﯿﻤﯽ ﻨګ ﭘﮫ ﻨګ راوړی؛ ﭼﮫ د ﻟﻮﻣ ی ﮐﻠﻤﯽ ﭘﮫ‬
‫ﺳﺮﮐﯽ ﯾﻮ ﯾﺎ ﻮ ﺗﻮری زﯾﺎت راﺷﯽ‪.‬‬
‫ﻟﮑﮫ ﻣﯿﺮزا ﺧﺎن ﭼﮫ واﯾﯽ‪:‬‬

‫درﻗﯿﺐ ﻻﺳﻮﻧﮫ ﻣﺸﮫ ﭘﮫ دﻟﺒﺮ ﺑﺮ‬ ‫ﭘﺮ ﮐﺒﻠﯿﻮ ﺑﺎﻧﺪی رﺣﻢ د ﺳﭙﻮﻧﺸﯽ‬

‫‪ -6‬ﻣﻄﺮف ﺗﺠﻨﯿﺲ‪:‬‬
‫ھﻐﮫ ﺗﺠﻨﯿﺲ ﺗﮫ واﯾﯽ ﭼﮫ د ﻣﺘﺠﺎﻧﺴﻮ ﮐﻠﻤﻮ ﻧﻮر ﺷﮑﻞ ﯾﻮ وی‪ ،‬ﻣ ﺮ ﭘﮫ ﯾﻮه ﺗﻮری ﮐ ﯽ ﺳﺮه ﺑﯿﻞ وی‪.‬‬
‫ﻟﮑﮫ‪:‬‬

‫آﯾﻨﯽ دی د ﺧﺎطﺮ وﻧﯿﻮه زﻧګ‬ ‫دﯾﺎر ﯾﺎد ﻟﮑﮫ ﺻﯿﻘﻞ زړه ﭘﺮی ﺻﻔﺎ ﮐﺎ‬
‫اور دی ﭘﻮری ﮐ ﭘﮫ ﮐﻮر د ﻣﯿﺨﻮاراﻧﻮ‬ ‫ﺗﺎ ﭼﮫ رﻧګ د ﻣﯿﻮ ور ﮐ د ﻟﺒﺎﻧﻮ‬

‫‪ -7‬ﺧﻄﯽ ﺗﺠﻨﯿﺲ‪:‬‬
‫او ھﻐﮫ دا دی ﭼﮫ ﻣﺘﺠﺎﻧﺴﯽ ﮐﻠﯿﻤﯽ ﭘﮫ ﺧﯥ ﮐ ﯽ ﺳﺮه ﯾﻮ ﺷﯽ وی ﯾﻌﻨﯽ ﭘﺮﺗﮫ ﻟﮫ ﮑﻮ ﺨﮫ ﯾﻮ ډول ﺷﮑﻞ وﻟﺮی‪.‬‬
‫ﻟﮑﮫ‪:‬‬

‫ﻟﮫ ﯾﻮی ﺗﻮری ﺑﻼ ﭘﺎ ﯽ ﺳﻞ ﻧﻮری‬ ‫ﭼﮫ ﭘﮫ ﺗﻮرو ﺳﺘﺮ ﻮ ﺗﻮر راﻧﺠﮫ ﺷﯽ ﭘﻮری‬
‫ﺣﻠﻘﮫ و ﻮره ﭘﮫ دا ﺗﺮ ﺎن ﭼﺎﭘﯿﺮه‬ ‫ﺗﻞ د ﺑﻞ ﭘﺎﺳﺒﺎن د ﺧﭙﻞ ﺻﻮرت ﭘﺎﺳﺒﺎن وی‬
‫ﭘﮫ ﻧﻘﻄﮫ ﺗﺮ ﻋﺒﺎدت زﯾﺎت ﻋﺒﺎدت دی‬ ‫ﻋﯿﺎدت ﭘﮫ ظﺎھﺮ ﺷﮑﻞ ﻋﺒﺎدت دی‬

‫‪ (7‬ﺗﻠﻤﯿﺢ‬
‫ھﻐﮫ ﺻﻨﻌﺖ ﺗﮫ واﯾﯽ؛ ﭼﮫ ﺷﺎﻋﺮ ﭘﮫ ﺧﭙﻞ ﮐﻼم ﮐ ﯽ‪ ،‬ﮐﻮم ﻣﺸﮭﻮری ﻗﺼﯽ ﯾﺎ واﻗﻊ ﯾﯽ ﺗﮫ اﺷﺎره وﮐ ی ﻧﻮ ﮐﮫ ﺳ ی ﭘﮫ ھﻐﮫ‬
‫ﻗﺼﮫ ﯾﺎ واﻗﻌﮫ ﭘﻮه ﻧﻮی د ﺷﻌﺮ ﻣﻌﻨﯽ ورﺗﮫ ﺮاﻧﯿ ی‪.‬‬

‫‪5‬‬
 ‫ﻣﺜ ْ‬
‫ﻼ‪:‬‬

‫ﭘﮫ دوﺳﺘﯽ ﮐ ﯽ ﯾﯽ ﻻ ﯽ ﺗﺤﺖ اﻟﺜﺮاﺗﮫ ﻗﺎرون ھﺴﯽ‬ ‫د دﻧﯿﺎ د ﻤﻨﯽ ﻋﯿﺴﯽ وﺧﻮت و آﺳﻤﺎن ﺗﮫ‬
‫ﺳﺘﺎ‬ ‫ﺎه د زﻧﺨﺪان‬ ‫ﯿﺮ ﭘﮫ‬ ‫د ھﺎروت ﭘﮫ‬ ‫ﺗﻞ ﭘﺘﺎر دی د زﻟﻔﯿﻮ اوﯾﺮان ﯾﻢ‬
‫ﮫ اﻣﮑﺎن ﻟﺮی ﭘﮫ ﻣﺼﺮو ﭘﮫ ﮐﻨﻌﺎن ﮐ ﯽ‬ ‫پ درﺳﺖ ﺟﮭﺎن ﮐ ﯽ‬
‫ﻧﺴﺘﮫ ﺑﻮی ﺳﺘﺎ د ﮐﻤﯿﺲ ّ‬

‫‪ (8‬طﺒﺎق‬
‫دی ﺻﻨﻌﺖ ﺗﮫ ﺗﻀﺎد ﯾﺎ ﺗﻘﺎﺑﻞ ھﻢ وای‪.‬‬
‫ھﻐﮫ دادی ﭼﮫ ﺷﺎﻋﺮ ﭘﮫ ﺧﭙﻞ ﮐﻼم ﮐ ﯽ داﺳﯽ ﮐﻠﯿﻤﯽ راوړی ﭼﯽ ﯾﻮ ﻟﮫ ﺑﻠﮫ ﻣﺘﻘﺎﺑﻠﯽ وی ﻟﮑﮫ ﺳﭙﯿﻦ او ﺗﻮر‪ ،‬ﺷﭙﮫ او ورځ‬
‫‪،‬ھﺠﺮان او وﺻﺎل ﯾﺎ داﺳﯽ ﻧﻮر‪ ...‬د دی ﺻﻨﻌﺖ ﻣﺜﺎﻟﻮﻧﮫ دادی‪:‬‬

‫ھﻤﺘﻮ ﭘﮫ اوﺑﻮ‬ ‫ﻧﮫ ژوﻧﺪون ددون‬ ‫ﻣﺮګ ﻟﮫ ﺗﻨﺪی ﭘﮫ ﻣﺬھﺐ زﻣﺎ ﺑﮭﺘﺮ دی‬
‫ﭘﮫ دا ﺑﺎغ ﮐ ﯽ ﯾﯽ ژړﻟﻮ ﺧﻨﺪا ﻧﺸﺘﮫ‬ ‫ھﺮ ﺳﺤﺮ ﺳﺘﺮ ﯽ د ﻞ ﭘﮫ او ﻮ ډﮐﯽ‬
‫ﻧﮫ ﮐ ی ﺗﺎ ﻏﻮﻧﺪی ھﯿ ﮑﻠﮫ ﺟﻔﺎ ﺗﻞ ﻮک‬ ‫ﮭﯽ ﺟﻔﺎ ﮭﯽ وﻓﺎ ﮐ ی‬ ‫ﻠﺮﺧﺎن‬
‫ﻞ ﺗﺮو ﺗﺎزه ﭘﮫ ﻻس دﯾﺎر ﯾﻢ‬ ‫ﻟﮑﮫ‬ ‫داﻏﯿﺎر ﭘﮫ ﺻﻮرت اور ﯾﻢ ﭼﯽ ﻟ ﯿ ی‬

‫‪ (9‬ﻣﺮاﻋﺎت اﻟﻨﻈﯿﺮ‬
‫ﭼﯽ ﺗﻨﺎﺳﺐ او ﺗﻠﻔﯿﻖ ھﻢ ورﺗﮫ وای‪.‬‬
‫او ھﻐﮫ دادی ﭼﯽ ﺷﺎﻋﺮ ﭘﮫ ﺧﭙﻞ ﮐﻼم ﮐ ﯽ داﺳﯽ ﮐﻠﯿﻤﯽ ﺳﺮه ﯾﻮ ﺎی ﮐ ی ﭼﯽ ﯾﻮ ﻟﮫ ﺑﻠﮫ ﺳﺮه ﺗﻨﺎﺳﺐ او ﻧ دﯾﻮاﻟﯽ وﻟﺮی‪.‬‬
‫دا ﺻﻨﻌﺖ ﭘﮫ ﭘ ﺘﻮ ﮐ ﯽ ﺧﻮرا ډﯾﺮ را ﯽ ﻣﺜﺎﻟﻮﻧﮫ ﯾﯽ دادی‪:‬‬

‫ﺣﺎﺟﺖ ﻧﮫ ﻟﺮی و ﻋﻄﺮو ﻋﻨﺒﺮ ﺗﮫ‬ ‫و ﮐﺎﮐﻞ ﺗﮫ دی ﮐﺎﻓﯽ د رﺧﺴﺎر ﻞ دی‬

‫ﭼﯽ ﻟﮫ ﮐﺒﺮه دی ﺑﺎ ﮫ ﻮری آﺳﻤﺎن ﺗﮫ‬ ‫ﺳﺘﺎ ﭼﺸﻤﺎن ﺑﮫ ﮫ ﻧ ﺎه ﮐﺎ ﭘﮫ ﺧﺎﮐﺴﺎرو‬
‫ﭘﮫ ﻠﺪام ﮐ ﯽ ﻣﯽ ﻧﺎﻟﮫ ﮐ ه ﺑﻠﺒﻞ ھﯿﺮه‬ ‫ﭼﯽ آرزوﯾﯽ ﭘﮫ ﺧﺎطﺮ وه د ﻞ ډﯾﺮه‬
‫ﺷﺎﻧﮫ ﻧﮫ ﭘﺮﯾ دی د ﻣﺴﺘﯽ ﺧﻮری زﻟﻔﯽ‬ ‫ﻮﯾﯽ ﭘﮫ ﺗﻨﺪی ږدی اری زﻟﻔﯽ‬ ‫ﮐﮫ ھﺮ‬

‫ﺣﺴﻦ ﺗﻌﻠﯿﻞ‬ ‫‪(10‬‬

‫ﺣﺴﻦ ﺗﻌﻠﯿﻞ دادی ﭼﮫ ﺷﺎﻋﺮ د ﮐﻮم وﺻﻒ ﻟﭙﺎره ﯾﻮ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻋﻠﺖ راوړی ﻣ ﺮ دا ﻋﻠﺖ ﺑﺎﯾﺪ ﺧﯿﺎﻟﯽ ﯾﺎ ادﻋﺎﯾﯽ وی ﻧﮫ ﺣﻘﯿﻘﯽ‪.‬‬
‫ﻼ ﺣﻤﯿﺪ واﯾﯽ‪:‬‬‫ﻣﺜ ْ‬

‫د ﻧﺮ ﺲ ﻟﮫ ﻻﺳﮫ ﺟﺎم ﭘﺮﯾﻮوت ﻧﺴﮑﻮر ﺷﻮ‬ ‫ﭼﮫ ﻧﻄﺮ ﯾﯽ د ﻞ رخ ﺳﺎﻗﯽ ﭘﮫ ﻣﺦ ﺷﻮ‬

‫د ﻧﺮ ﺲ ﻼن د ﻼﺑﻮ د ﻣﺨﮫ ﻏﻮرﯾ ی او ھﺮ ﮐﻠﮫ ﭼﮫ د ﻧﺮ ﺲ د ﻼﻧﻮ ﻣﻮﺳﻢ ﭘﺎی ﺗﮫ ورﺳﯿ ی ﻧﻮ د ﻼﺑﻮ ﻣﻮﺳﻢ ﺷﺮوع‬
‫ﺷﯽ؛ او دا طﺒﯿﻌﯽ ﺷﯽ دی ﭼﮫ ﭘﮫ آب و ھﻮا او ﻣﻮﺳﻢ ﭘﻮری اړه ﻟﺮی‪ ،‬ﻣ ﺮ ﺷﺎﻋﺮ ﭘﮫ ﻧﻮﻣﻮړی ﺑﯿﺖ ﮐ ﯽ د ﻧﺮ ﺲ د‬
‫ورﮐﯿﺪﻟﻮ ﻋﻠﯿﺖ دا ﺑﻮﻟﯽ ﭼﮫ د ﻞ د ﻟﯿﺪﻟﻮ ﺗﻮان ﻧﻠﺮی‪ ،‬ﮑﮫ ﭼﮫ دا ﺧﯿﺎﻟﯽ او ادﻋﺎﯾﯽ ﻋﻠﺖ دی؛ ﻧﮫ ﺣﻘﯿﻘﯽ‪ .‬ﻧﻮ ﭘﮫ دی وﺟﮫ‬
‫ﺣﺴﻦ ﺗﻌﻠﯿﻞ ﺑﻠﻞ ﮐﯿ ی‪.‬‬
‫ﻧﻮر ﻣﺜﺎﻟﻮﻧﮫ ﯾﯽ دا دی‪:‬‬

‫ﺷﻤﻊ ﮑﮫ درﺳﺘﮫ ﺷﭙﮫ د ﺳﻮز ژړا ﮐﺎ‬ ‫ﭼﮫ ﺳﺒﺎ ﺑﮫ ﻟﮫ ﻣﺠﻠﮫ ﺟﺪا ﮐﯿ ی‬
‫ﮫ ﭘﮫ ﻧﻮی د ﻓﻠﮏ ﻣﺎ ﯽ ﺳﯿﺎه‬ ‫ﭼﮫ ﺑﻠﯿ ی ﭘﮑ ﯽ او زﻣﺎ د آه‬

‫‪6‬‬
 ‫ﻓ ﺎری‬ ‫ﮐﮫ ﺑﻠﺒﻠﯽ د ﺑﮭﺎر ﻧﺪی‬ ‫ﺷﯿﺪا ﺗﯿﻎ د ﻞ ﭘﮫ ﮫ ﺑﺎﻧﺪی رﻧ ﯿﻦ ﺷﻮ‬
‫ﻣﺦ د ﺳﺘﺎ ﻟﮫ ﻏﻤﮫ ﻧﻐﺎړی ﻟﮫ ﺣﺠﺎﺑﮫ‬ ‫دادی‬ ‫ﺎﭘﯿﺮی ﭼﮫ ﻟﯿﺪه ﻧﺸﯽ ﺳﺒﺐ‬
‫ﮑﮫ زﯾﺴﺖ ﭘﮫ ﺗﻮره ﺷﭙﮫ ﮐﺎﻧﺪی ﻣﮭﺘﺎﺑﮫ‬ ‫ﭼﮫ ﺳﺒﺎ ﺷﯽ ﺳﺘﺎ ﺗﺮ ﻣﺦ ﭘﻮری ﺷﺮﻣﯿ ی‬
‫ﺧﺪای د ﻞ ﺮﯾﻮان ﭘﺎره ﮐ ﺳﯿﻨﮫ ﭼﺎﮐﮫ‬ ‫ﭼﮫ ﺧﻨﺪا ﯾﯽ د ﺑﻠﺒﻞ ﭘﮫ آه ﺳﺮد ﮐ ه‬

‫ﻟﻒ او ﻧﺸﺮ‬ ‫‪(11‬‬

‫ﻟﻒ او ﻧﺸﺮ و ھﻐﮫ ﺻﻨﻌﺖ ﺗﮫ واﯾﯽ؛ ﭼﮫ ﺷﺎﻋﺮ ﭘﮫ ﺧﭙﻞ ﮐﻼم ﮐ ﯽ ﻟﻮﻣ ی ﻮ ﺷﯿﺎن ذﮐﺮ ﮐ ی‪ ،‬وروﺳﺘﮫ ﺑﯿﺎ د ھﻐﻮی‬
‫ﺗﻌﺮﯾﻒ او ﺑﯿﺎن وﮐ ی‪.‬‬
‫ﻧﻮ ﮐﮫ دﻏﮫ ﺗﻌﺮﯾﻒ او ﺑﯿﺎن ﭘﮫ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺳﺮه ﺷﻮی وی ﻣﺮﺗﺐ ﻟﻒ او ﻧﺸﺮ؛ او ﮐﮫ ﺑﯿﻠﮫ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺨﮫ ﺷﻮی وی ﻏﯿﺮ ﻣﺮﺗﺐ ﻟﻒ و‬
‫ﻧﺸﺮ ﺑﻠﻞ ﮐﯿ ی‪.‬‬
‫ﻟﮑﮫ‪:‬‬

‫ﭘﮫ ﺎن او ﭘﮫ ﺟﮭﺎن ﮐ ﯽ ﻣﺎ دوه ﯿﺰه دی و ﮐ ﻠﯽ‪:‬‬

‫ﭘﮫ ﺎن ﮐ ﯽ دواړه ﺳﺘﺮ ﯽ ﭘﮫ ﺟﮭﺎن ﮐ ﯽ واړه ﮐ ﻠﯽ‬
‫ﭘﮫ ﻣﻨ ﻮرﻧﯽ‬ ‫ﯾﺎ ﺑﮫ د دﯾﺎ ﭘﮫ ﻟ م ﯾﺎ‬
‫ﮐﮫ داړل ﮐ ی ﯾﺎ ﭼﯿﭽﻞ ﯾﺎ ﭘﮫ ﭼﺎ ﻧﯿﺶ ﯾﯽ‬
‫د ﻟﻮﻣ ی ﭘﮫ اوﻟﮫ ﻣﺼﺮع ﮐ ﯽ ) ﺎن ( او ) ﺟﮭﺎن ( ذﮐﺮ ﺷﻮی دی‪ ،‬وروﺳﺘﮫ ﺑﯿﺎ ﭘﮫ دوھﻤﮫ ﻣﺼﺮع ﮐ ﯽ ﭘﮫ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺳﺮه د‬
‫ھﻐﻮی ﺑﯿﺎن ﺷﻮﯾﯽ دی‪ .‬او ﭘﮫ دوھﻤﮫ ﺑﯿﺖ ﮐ ﯽ ﻟﻮﻣ ی د ) ﻟ م ( او) ﻣﻨ ﻮر( راﻏﻠﯽ دی‪ ،‬وروﺳﺘﮫ ﺑﯿﺎ ﺑﯿﻠﮫ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺨﮫ د‬
‫ھﺮ ﯾﻮه ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﻮی دی ﻧﻮ ﮑﮫ ﭘﮫ ﻟﻮﻣ ی ﺑﯿﺖ ﮐ ﯽ ﻣﺮﺗﺐ ﻟﻒ او ﻧﺸﺮ او ﭘﮫ دوھﻢ ﺑﯿﺖ ﮐ ﯽ ﻏﯿﺮ ﻣﺮﺗﺐ ﻟﻒ و ﻧﺸﺮ‬
‫دی‪.‬‬
‫اوس د ﻣﺮﺗﺐ ﻟﻒ او ﻧﺸﺮ ﯾﻮ ﻮ ﻣﺜﺎﻟﻮﻧﮫ و ﻮری‪:‬‬

‫ﻣﻌﺸﻮﻗﯽ ھﻐﮫ اﺧﺘﯿﺎر ﮐ ه ﻋﺎﺷﻖ دا‬
‫د طﻮطﯽ ژﺑﮫ زړه د ﭘﻠﻨګ ﻟﺮی‬
‫ﮫ ﻣﯽ زړه وزی‬ ‫ﮫ ﻟﮫ ﺳﺘﺮ ﻮ‬
‫ﯾﺎ ﮐﮫ د زرو ﭘﮫ ﺗﺎ ﺑﺎران ﺷﯽ‬
‫ﻣﺒﺎد ﭘﯿﺮوزو دی ﭘﮫ ﺑﺪ ﮐﺎران ﺷﯽ‬
‫ﭘﮫ ﯾﻮه طﺮف ﺟﻔﺎ ﭘﮫ ﺑﻞ ژړا وه‬
‫ﭘﮫ ﺑﺰم و رزم ﺑﺎﻧﺪی ﭼﮫ راﺷﯽ‬
‫ﻠ ﻮﻧﯽ او ﺷﯽ ﺳﺎړه آھﻮﻧﮫ‬
‫ﮐﮫ دی ﺟﺎه ﻋﯿﻦ د ﺳﻠﯿﻤﺎن ﺷﯽ‬
‫ﻗﻄﺮه ﻟﮫ دﯾﻨﮫ‬ ‫ﭘﺜﯿﺰ ﻟﮫ ھﻐﮫ‬

‫ﻣﺒﺎﻟﻐﮫ‬ ‫‪(12‬‬
‫ﮐﮫ ﺷﺎﻋﺮ دﯾﻮ ﺷﯽ وﺻﻒ ﺗﺮ اﻧﺪازی زﯾﺎت ﺑﯿﺎن ﮐ ی؛ او د ھﻐﮫ ﮫ واﻟﯽ او ﺑﺪواﻟﯽ ﯾﺎ ﺗﺼﺪﯾﻖ او ﺗﮑﺬﯾﺐ ﺗﮫ ﺷﺪت او ﻗﻮت‬
‫ور ﮐ ی ﻣﺒﺎﻟﻐﮫ ﯾﯽ ﺑﻮﻟﯽ‪.‬‬
‫او دری ډوﻟﮫ ده‪:‬‬
‫‪ -1‬ﺗﺒﻠﯿﻎ‪ :‬او ھﻐﮫ دا دی ﭼﯽ ﻣﺪﻋﺎ ھﻢ د ﻋﻘﻞ او ھﻢ د ﻋﺎدت ﻟﮫ ﻣﺨﯽ اﻣﮑﺎن وﻟﺮی‪.‬‬
‫ﻟﮑﮫ‪:‬‬

‫دا د ﻏﺮه ﺧ ﮏ ﺑﮫ واړه ﺷﺎﻋﺮان ﺷﯽ‬ ‫ﻟﮫ ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺳﺮه ﮐﮫ ﮐ ﯿﻨﯽ ﯾﻮ ﻮ ﮐﺎﻟﮫ‬
‫‪ -2‬اﻏﺮاق‪ :‬ﭼﮫ ﻣﺪﻋﯽ د ﻋﻘﻞ ﻟﮫ ﻣﺨﯽ اﻣﮑﺎن وﻟﺮی؛ ﺧﻮ ﻋﺎدﺗﺎْ ﻣﺤﺎﻟﮫ وی‪ .‬ﻟﮑﮫ‪:‬‬

‫‪7‬‬
 ‫ﺎی د وﺻﻞ ﭘﮑ ﯽ ﻧﺸﺘﮫ ﯾﻮ ﺧﺸﺨﺎش‬ ‫زړه ﻣﯽ داﺳﯽ اﻧﺪﯾ ﻨﻮ د ھﺠﺮان ډک ﮐﯽ‬
‫ﻼ ﻣﺤﺎﻟﮫ وی او ھﻢ ﻋﺎدﺗﺎْ دا ډول ﻣﺒﺎﻟﻐﮫ ﮐﮫ ﮫ ھﻢ ډﯾﺮه راوړه ﮐﯿ ی؛ ﻣ ﺮ ادﯾﺒﺎن ﯾﯽ ھﻐﮫ‬
‫‪ -3‬ﻏﻠﻮ‪ :‬ﭼﮫ ﻣﺪﻋﺎ ھﻢ ﻋﻘ ْ‬
‫وﺧﺖ ﺧﻮ ﻮی ﭼﮫ ﮐﻮم ادﺑﯽ ﻧﺰاﮐﺖ او ﻟﻄﺎﻓﺖ ﭘﮑ ﯽ وی ﮐﮫ ﻧﻮی ﺑﺨﻮﻧﺪه ﮑﺎری‪ .‬ﻣﺜﺎﻟﻮﻧﮫ ﯾﯽ دادی‪:‬‬

‫ﻧﮫ ﻏﻠﻂ ﺷﻮم ﭼﮫ ﻣﺜﺎل ﯾﯽ ﻧﺎ ﭘﯿﺪا دی‬ ‫ﺗﻨ ﮫ ﺧﻮﻟﮫ ﯾﯽ ﭘﮫ ﻣﺜﺎل د ﻣﯿ ی ﺳﺘﺮ ﮫ‬
‫ﭘﺮ ﺣﺒﺎب ﺑﺎﻧﺪی ﮐﮫ ﭘ ﮫ ږدم ﻧﮫ ﻣﺎﺗﯿ ی‬ ‫ﺑﯽ ﻟﮫ ﺗﺎ ھﺴﯽ ﺿﻌﯿﻒ ﯾﻢ ﺮﺧﺴﺎره‬
‫ﮐﮫ ﺣﻤﯿﺪ د ﻏﻢ ﻟﮫ ﺳﺮه زﻧ ﻮن و ﮐﯿ‬ ‫ﮐﺸﯿ دم‬ ‫و آﺳﻤﺎن ﺗﮫ ﺑﮫ ﺷﻌﺮ زﯾﻨﯽ‬

‫‪ -4‬ﺗﮑﺮار ﺣﺴﻦ‬
‫ھﻐﮫ ﺻﻨﻌﺖ ﺗﮫ واﯾﯽ ﭼﮫ ﺷﺎﻋﺮ ﭘﺨﭙﻞ ﮐﻼم ﮐ ﯽ ﮐﻮﻣﮫ ﮐﻠﻤﮫ ﺗﺪرﯾﺞ‪ ،‬ﺗﺎﮐﯿﺪ‪ ،‬ډﯾﺮواﻟﯽ ﯾﺎ داﺳﯽ ﻧﻮرو اﻏﺮاﺿﻮ ﻟﮫ اﻣﻠﮫ ﺗﮑﺮار‬
‫ﮐ ی‪.‬‬
‫ﻟﮑﮫ‪:‬‬

‫آھﻮ ﭼﺸﻤﮫ ﻠﺮﺧﺴﺎره راﺷﮫ راﺷﮫ‬ ‫ﺳﺘﺎ ﻣﻼﻟﻮ ﺳﺘﺮ ﻮ ﻟﮫ ﻣﺎﻧﮫ ﯾﻮړو‬
‫ﯾﻮ ﻞ ﯾﺎرﺗﮫ ﻟﮫ اﻏﯿﺎره راﺷﮫ راﺷﮫ‬ ‫ﭼﮫ ھﻤﯿﺶ دی داﻏﯿﺎرو ﭘﺮ ﻟﻮر ﺳﻔﺮ دی‬
‫ﺑﯿﻠﺘﺎﻧﮫ د رﺣﻤﺎن وار دی ﺧﻄﺎ ﮐ ی‬ ‫ﻟﮫ اﺣﻮاﻟﮫ ﯾﯽ ورو ورو ﭘﻮ ﺘﻨﯽ ﯾﺎراﻧﻮ‬
‫ﺑﻞ وار ﻧﺸﺘﮫ ﺑﻞ وار ﻧﺸﺘﮫ وار دی دا‬ ‫ﺑﯿﺎ راﺗﻠﮫ دی و ﺟﮭﺎن ﺗﮫ ﺑﻞ وار ﻧﺸﺘﮫ‬

‫‪ -5‬ﺗﺠﺎھﻞ اﻟﻌﺎرف ) ﻋﺎرﻓﺎﻧﮫ ﺗﺠﺎھﻞ (‬

‫ﺗﺠﺎھﻞ اﻟﻌﺎرف دی ﺗﮫ واﯾﯽ؛ ﭼﮫ ﺷﺎﻋﺮ ﻣﻌﻠﻮم او ﺮ ﻨﺪ ﺷﯽء‪ ،‬ﻣﺠﮭﻮل و ﻨﯽ او ﺳﺮه ﻟﮫ دی ﭼﮫ ﭘﮫ ﻣﻄﻠﺐ ﮫ ﭘﻮه وی د‬
‫ﮐﻮم ﻧﺰاﮐﺖ ﻟﮫ ﭘﺎره ﺧﭙﻞ ﺎن ﻧﺎﭘﺎﻣﮫ واﭼﻮی‪.‬‬
‫ﻟﮑﮫ‪:‬‬

‫دی ﻼن ﭘﮫ وﯾﻨﻮ ﺳﺮه ﻟﮑﮫ ﺳﺎﻟﻮ‬ ‫دا د ﮐﻮم ﻠﺮخ ﻟﮫ ﻏﻤﮫ ﭘﮫ ﻠﺸﻦ ﮐ ﯽ‬
‫ﮐﮫ ﭘﺮ ﻣﺦ د ﻠﺮﺧﺴﺎر ده ﺗﻮره زﺧﮫ‬ ‫دا ﺑﻮرا دی ﭼﮫ ﭘﺮ ﭘﺎ ﮫ د ﻞ ﻧﺎﺳﺖ دی‬
‫دا ﯾﯽ ﺳﺘﺮ ﯽ دی ﻟﮫ ذوﻗﮫ زﻣﺎ د زړه ﭘﮫ ﻏﻮ ﻮ ﻧ ﺘﯽ‬
‫ﮐﮫ آھﻮ ﻞ دﻻﻟﮫ ﺧﻮری ﭘﮫ دا ھﺴﯽ داﻣﺎﻧﮫ ﮐ ﯽ‬

‫‪ -6‬ﺣﺴﻦ ﻣﻘﻄﻊ‬
‫ﭼﮫ ﺷﺎﻋﺮ ﺧﭙﻞ ﮐﻼم ﭘﮫ ﺧﻮﻧﺪ ورو او زړه وړوﻧﮑﻮ اﻟﻔﺎظﻮ ﺳﺮه ﺑﯿﻠﮫ ﮐﻮم ﺷﺮط ﺨﮫ ﻗﻄﻊ ﮐ ی‪.‬‬
‫ﻟﮑﮫ ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺧﺎن ﺧ ﮏ ﭼﮫ واﯾﯽ‪:‬‬

‫د ﻏﻤﺠﻨﻮ ﭘﮫ ژړا ږو‬ ‫د ﺎد ﻣ ﻮ ﭘﮫ ﺧﻨﺪا ږو‬

‫‪8‬‬
 ‫د ﺷﯿﺨﺎﻧﻮ ﭘﮫ ﺗﻘﻮی ږو‬ ‫رﻧﺪی‬ ‫ﭘﮫ‬ ‫درﻧﺪاﻧﻮ‬
‫ﻧﻮا ږو‬ ‫د ﺑﻠﺒﻠﻮ ﭘﮫ‬ ‫ﻮ ﻠﻮﻧﻮ‬ ‫د ﺑﮭﺎر ﭘﮫ‬
‫ﭼﮫ ﺗﺮ ﺎن ﭘﮫ ﺗﺎﻣﯿﻦ ﯾﻢ‬
‫زه ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺧ ﮏ ﭘﮫ ﺗﺎږو‬

‫ﻧﻈﻢ او د ﻧﻈﻢ ډوﻟﻮﻧﮫ‬

‫ﻧﻈﻢ ﭘﮫ ﻟﻐﺖ ﮐ ﯽ د ﻣﺮﻏﻠﺮو و ﭘﯿﻠﻮ ﺗﮫ واﯾﯽ او ﭘﮫ اﺻﻄﻼح ﮐ ﯽ ھﺮ ھﻐﮫ ﮐﻼم ﭼﮫ وزن او ﻗﺎﻓﯿﮫ وﻟﺮی ﻧﻈﻢ ﺑﻠﻞ ﮐﯿ ی‪.‬‬
‫ﭘﮫ ﭘ ﺘﻮ ﮐ ﯽ ﻧﻈﻢ دوه ﺑﺮﺧﯽ ﻟﺮی‪ :‬ﻟﻮﻣ ی ﺑﺮﺧﮫ ﻣﻠﯽ ﻧﻈﻤﻮﻧﮫ دی ﻟﮑﮫ ﻟﻨ ی‪ ،‬ﻧﯿﻤﮑﯽ‪ ،‬ﻧﺎری‪ ،‬ﭼﺎر ﺑﯿﺘﯽ او داﺳﯽ ﻧﻮر‪ .‬او‬
‫دوھﻤﮫ ﺑﺮﺧﮫ ھﻐﮫ ﻧﻈﻤﻮﻧﮫ دی ﭼﮫ ﭘﮫ ﭘ ﺘﻮ‪ ،‬ﻓﺎرﺳﯽ او ﻋﺮﺑﯽ درو ﺳﺮو ژﺑﻮ ﮐ ﯽ ﻣﺸﺘﺮک را ﯽ او ﭘﮫ ﯾﻮه ﻗﺎﻋﺪه ﺳﺮه وﯾﻞ‬
‫ﮐﯿ ی‪ .‬ﻟﮑﮫ‪ :‬ﻗﺼﯿﺪه‪ ،‬ﻏﺰل‪ ،‬ﻣﺜﻨﻮی‪ ،‬رﺑﺎﻋﯽ او ﻧﻮر‪ .‬دا دی اوس د دواړو ﺑﺮﺧﻮ ډوﻟﻮﻧﮫ ﭘﮫ ﻟﻨ ډول ﺳﺮه ﻮول ﮐﯿ ی‪.‬‬

‫ﻟﻮﻣ ی ﺑﺮﺧﮫ ﻣﻠﯽ ﻧﻈﻤﻮﻧﮫ‬

‫‪ -1‬ﻟﻨ ی‬
‫ﭘﮫ ﯿﻨﻮ ﺎﯾﻮ ﮐ ﯽ ﭙﮫ‪ ،‬ﺳﺮه او ﯿﮑﯽ ھﻢ ورﺗﮫ واﯾﯽ؛ د ﭘ ﺘﻮ ﯾﻮ ﻣﻠﯽ ﺷﻌﺮ دی ﭼﮫ د ﭘ ﺘﻮ ژﺑﯽ د ادب ﯾﻮه ﻟﻮﯾﮫ ﺑﺮﺧﮫ ﭘﮫ‬
‫ﺎﯾﺴﺘﮫ ده ﻟﻨ ی دوی ﻣﺼﺮﻋﯽ ﻟﺮی ﭼﮫ ﻟﻮﻣ ی ﻣﺼﺮع ﯾﯽ ﻟﻨ ه او ﻧﮫ ﺳﯿﻼﺑﮫ ده‪ .‬او دوھﻤﮫ ﻣﺼﺮع ﯾﯽ اوږده او دﯾﺎرﻟﺲ‬
‫ﺳﯿﻼﺑﮫ ده‪ .‬د ﻟﻨ ﯾﻮ اﺻﻠﯽ وﯾﻮﻧﮑﯽ ﻣﻌﻠﻮم ﻧﮫ دی‪ ،‬ﺧﻮ اﮐﺜﺮه ﭘ ﺘﺎﻧﮫ ﯾﯽ واﯾﯽ ﮐﮫ ﮫ ھﻢ ﻟﻨ ی د ﻣﻮﺿﻮع ﻟﮫ اﻣﻠﮫ ډﯾﺮ ډوﻟﻮﻧﮫ‬
‫ﻟﺮی ﻣ ﺮ اﮐﺜﺮه ﯾﯽ ﻋﺸﻘﯽ او رزﻣﯽ دی‪.‬‬
‫ﯾﻮ ﻮ ﻟﻨ ی د ﻧﻤﻮﻧﯽ ﭘﮫ ﺗﻮ ﮫ و ﻮری‪:‬‬

‫ﺑﻮﯾﻮﯾﻨﮫ‬ ‫د د ﺖ ﻼن ﺑﮫ دی ﻟﻤﻨﯽ‬ ‫ﺑﺎرﯾ ی‬ ‫ﮐی‬ ‫ﺳﺒﺎ ﺧﻮ ﺑﯿﺎ‬

‫ﻼن ﺷﺮﻣﯿ ی ﻣﺦ ﭘﮫ ﭘﺎ ﻮ ﺑ ﻮﯾﻨﮫ‬ ‫ﭘﮫ ﺑﺎغ ﮐ ﯽ ﻣﮫ ﺮ ﮫ ﻣﯿﻨﮫ‬
‫ﻟﮑﮫ ﭼﮫ ﻧﻦ دی ﭘﺮ ﻣﺎ ﺧﻮار ﻣﯿﻨﮫ راﺣﯿﻨﮫ‬ ‫ﻨ ﮫ ﭘﮫ ﯿﺮ ﯿﺮ راﺗﮫ ﻮری‬

‫‪ -2‬ﻧﯿﻤﮑﯽ ﯾﺎ ﺳﺮ‬
‫دا ﯾﻮ ډول ﺷﻌﺮ دی ﭼﮫ ﻟﮫ ﻟﻨ ﯾﻮ ﺳﺮه وﯾﻞ ﮐﯿ ی‪ ،‬او ﭘﮫ ﭘ ﺘﻮ ﮐ ﯽ ز ﺘﮫ ډﯾﺮ رواج ﻟﺮی ﻧﯿﻤﮑﯽ ﻋﻤﻮﻣﺎْ ﯾﻮ ﺑﯿﺖ ﯾﻌﻨﯽ دوی‬
‫ﻣﺼﺮﻋﯽ دی ﭼﮫ ﮐﻠﮫ ﮐﻠﮫ دواړی ﻣﺼﺮﻋﯽ ﺳﺮه ﯾﻮ ﺷﯽ او ﯿﻨﯽ وﺧﺖ ﯾﻮ ﻣﺼﺮع اوږده او ﺑﻠﮫ ﻟﻨ ه وی او د ﻗﺎﻓﯿﯽ ﺷﺮط‬
‫ھﻢ ﭘﮑ ﯽ ﺷﺘﮫ ﭘﮫ دی ډول ﺷﻌﺮ ﮐ ﯽ ﻟﻮﻣ ی ﺳﺮ وﯾﻞ ﮐﯿ ی او وروﺳﺘﮫ ﺑﯿﺎ ﻟﻨ ی ورﻟﻮﯾ ی ﭼﮫ د ﺳﺮ ﺗﺮ وﯾﻠﻮ وروﺳﺘﮫ د‬
‫ﻟﻨ ی ﻟﻮﻣ ی ﻣﺼﺮع وﯾﻞ ﮐﯿ ی او ﺑﯿﺎ د ﺳﺮ ﯾﻮ ﺟﺰ ورﻟﻮﯾ ی وروﺳﺘﮫ د ﻟﻨ ی دوھﻤﮫ ﻣﺼﺮع وﯾﻞ ﮐﯿ ی ھﺮ ﮐﻠﮫ ﭼﮫ د‬
‫ﻟﻨ ی دوھﻤﮫ ﻣﺼﺮع ووﯾﻞ ﺷﯽ ﻧﻮ ﮐﻠﮫ ﮐﻠﮫ د ﺳﺮ ﻧﻮﻣ ی ﺟﺰ اول ووﯾﻞ ﺷﯽ او ﺑﯿﺎ ﻮل ﺳﺮ ﺗﮑﺮارﯾ ی؛ او ﮐﻠﮫ ﮐﻠﮫ ﺑﯿﻠﮫ دی‬
‫ﭼﯽ ﻧﻮﻣﻮړی اﺑﯿﺎﺗﻮ دوھﻤﯽ ﻣﺼﺮع وروﺳﺘﮫ ﺗﮑﺮارﯾ ی‪.‬‬
‫دﻻﻧﺪﻧﯿﻮ ﻣﺜﺎﻟﻮﻧﮫ ﺨﮫ ﺑﮫ درﺗﮫ ﺮ ﻨﺪه ﺷﯽ‪:‬‬
‫ﺷﻨﻮاری ﻟﻮﻧ ﯿﻨﯽ‬ ‫ﭘﺎس ﭘﮫ ﺑﺎﻧ ه ﮐ ﯽ اوﺑﮫ ی ودی ﯿﻨﮫ‬ ‫ﺳﺮ‪:‬‬
‫ﮐﮫ ﭘﮫ ﺑﺎزار ﻣﯽ ﺧﺮ ﻮی ورﺳﺮه ﻤﮫ‬ ‫ﺟﺎﻧﺎن زﻣﺎ زه د ﺟﺎﻧﺎن ﯾﻢ‬ ‫ﻟﻨ ی‪:‬‬

‫دوﯾﻠﻮ ﺗﺮﺗﯿﺐ‪:‬‬
‫ﺟﺎﻧﺎن زﻣﺎ زه دﺟﺎﻧﺎن ﯾﻢ – ﺷﻨﻮاری ﻟﻮﻧ ﯿﻨﯽ – ﮐﮫ ﭘﮫ ﺑﺎزار ﻣﯽ ﺧﺮ ﻮی‬

‫‪9‬‬
 ‫ورﺳﺮه ﻤﮫ‪ ،‬ﺷﻨﻮاری ﻟﻮﻧ ﯿﻨﯽ – ﭘﺎس ﭘﮫ ﺑﺎﻧ ه ﮐ ﯽ اوﺑﮫ ی وډی ﯿﻨﮫ – ﺷﻨﻮاری ﻟﻮﻧ ﯿﻨﯽ‬
‫ﮐ ﯾﺎره ﺗﺎﺑﮫ راوﻟﻤﮫ‬ ‫ﮐﮫ ﻟﻮﻣﯽ‬ ‫–‬ ‫ﻟﻮﻧګ ﮐﺮﻣﮫ‬ ‫ﺳﺮ‪:‬‬
‫د ﺟﺎﻧﺎن ﻣﺦ د ﻠﻮ ﺑﺎغ دی __ دﯾﺪن ﮐﻮم اﻣﯿﻞ د ﻠﻮ ﭼﻮړوﻣﮫ‬ ‫ﻟﻨ ی ‪:‬‬

‫دوﯾﻠﻮ ﺗﺮﺗﯿﺐ‪:‬‬
‫ﮐ ﯾﺎره ﺗﺎ ﺑﮫ‬ ‫د ﺟﺎﻧﺎن ﻣﺦ د ﻠﻮ ﺑﺎغ دی – ﻟﻮﻧګ ﮐﺮﻣﮫ – دﯾﺪن ﮐﻮم اﻣﯿﻞ د ﻠﻮ ﺟﻮړوﻣﮫ – ﻟﻮﻧګ ﮐﺮﻣﮫ – ﮐﮫ ﻟﻮﻣﯽ‬
‫راوﻟﻤﮫ‪.‬‬
‫ھﻠﮏ ﻧﺮی ﭼﻨﺎر دی_____ ﻧﺠﻠﯽ د ﻠﻮوﻧﮫ‬ ‫ﺳﺮ‪:‬‬
‫ﭘﮫ ﺑﺎغ ﮐ ﯽ ﻣﮫ وﻟﮫ ﮐﻮﺗﺮی – ﯾﻮه ﺑﮫ ﻣ ه ﮐﯽ ﺑﯿﺎ ﺑﮫ ﻧﮫ را ﯽ ﺳﯿﻠﻮﻧﮫ‬ ‫ﻟﻨ ی‪:‬‬

‫دوﯾﻠﻮ ﺗﺮﺗﯿﺐ‪:‬‬
‫ﭘﮫ ﺑﺎغ ﮐﯽ ﻣﮫ وﻟﮫ ﮐﻮﺗﺮی – ھﻠﮏ ﻧﺮی ﭼﻨﺎر دی – ﻧﺠﻠﯽ د ﻠﻮ وﻧﮫ ﯾﻮه ﺑﮫ ﻣ ه ﮐﯽ ﺑﯿﺎ ﺑﮫ ﻧﮫ را ﯽ ﺳﯿﻠﻮﻧﮫ – ھﻠﮏ ﻧﺮی‬
‫ﭼﻨﺎر دی – ﻧﺠﻠﯽ د ﻠﻮ وﻧﮫ‪.‬‬

‫‪ -3‬ﭼﺎر ﺑﯿ ﮫ‬
‫د ﭘ ﺘﻮ د ﻣﻠﯽ اﺷﻌﺎرو ﭘﮫ ﻟ ﮐ ﯽ ﯾﻮ ﺧﻮرا ﻣﺸﮭﻮر ﺷﻌﺮ دی ﭼﮫ ﮐﯿﺴﯽ‪ ،‬ﻧﮑﻠﻮﻧﮫ داﺳﺘﺎﻧﻮﻧﮫ او ﻧﻮر اوږده اوږده ﻣﻀﺎﻣﯿﻦ‬
‫ﭘﮑ ﯽ ادا ﮐﯿ ی‪ .‬ﭼﺎر ﺑﯿ ﮫ ﯾﻮ ﺳﺮ ﻟﺮی ﭼﮫ و ھﻐﮫ ﺗﮫ ﮐﺴﺮ ﯾﺎ ﭘﯿﺮو واﯾﯽ‪.‬‬
‫ﮐﺴﺮ ﯾﺎ ﭘﯿﺮو ﯾﻮ وارد ﭼﺎرﺑﯿﺘﯽ ﭘﮫ ﺳﺮ ﮐ ﯽ وﯾﻞ ﮐﯿ ی او وروﺳﺘﮫ ﺑﯿﺎ ﺗﺮ ھﺮ ﺑﻨﺪ وروﺳﺘﮫ ﺗﮑﺮارﯾ ی‪.‬‬
‫ﭼﺎرﺑﯿﺘﯽ ﭘﮫ ﺧﭙﻞ ﻣﻨ ﮐﯽ د ﻣﺼﺮﻋﻮ د ﺷﻤﯿﺮ او اوږدواﻟﯽ او ﻟﻨ واﻟﯽ ﭘﮫ ﻟﺤﺎظ ﺗﻮﭘﯿﺮ ﻟﺮی‪.‬‬
‫ﭼﺎرﺑﯿﺘﻮ د ﺑﻨﺪوﻧﻮ د ﻣﺼﺮﻋﻮ ﻟﮫ ﻠﻮرو ﺨﮫ ﻧﯿﻮﻟﯽ ﺗﺮ ﺷﻠﻮ ﻣﺼﺮﻋﻮ ﭘﻮری رﺳﯿ ی‪ .‬ھﻤﺪﻏﮫ ﺳﺒﺐ دی ﭼﮫ د ﻣﺜﻨﻮی او‬
‫ﻗﺼﯿﺪی ﭘﮫ ﺷﺎن اوږده اوږده ﻣﻀﺎﻣﯿﻦ ﭘﮑ ﯽ ادا ﮐﯿﺪﻻی ﺷﯽ‪.‬‬
‫ﭘﮫ ﭼﺎرﺑﯿﺘﮫ ﮐ ﯽ د ﻣﻮﺿﻮع ﺗﺴﻠﺴﻞ او ارﺗﺒﺎط ﯾﻮ ﻣﮭﻢ ﺷﺮې دی او د ﯿﻨﻮ ﻧﻮرو اﺷﻌﺎرو ﭘﮫ ﺷﺎن ﭘﮫ ﯾﻮه ﭼﺎرﺑﯿﺘﮫ ﮐ ﯽ ډﯾﺮ‬
‫ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻧﮫ راوړل ﮐﯿ ی‪.‬‬
‫دا ﻻﻧﺪی ﺧﺎﻧﻤﯿﺮ وﯾﻠﯽ ده ﭼﮫ ھﺮ ﺑﻨﺪ ﯾﯽ دوﻟﺲ ﻣﺼﺮﻋﯽ ﻟﺮی‪:‬‬

‫ﭘﮫ ﻟﻮړو ﻏﺮو ﻗﻮی ﺑﺎزان ﻟﺮﻣﮫ‬ ‫ﭘﮫ ھﺮ طﺮف د ﻏﺮو زﻣﺮﯾﺎن ﻟﺮﻣﮫ‬
‫دا ﺧﻮږ ژوﻧﺪون ﺑﮫ ﭘﮫ ﺗﺎ زار ﮐ ﻣﮫ‬ ‫ﻏﻠﯿﻤﻨﮫ ﺗﺎ ﺑﮫ ﭘﮫ دوی ﺷﮑﺎر ﮐ ﻣﮫ‬
‫د ﭘ ﺘﻮ ﭘﮫ اور ﮐﺒﺎب ﺑﮫ ﺷﯽ‬ ‫ﭘ ﯽ دی وﺑﺎﺳﮫ ﭼﮫ ﺑﯽ آب ﺑﮫ ﺷﯽ‬
‫اور ﮐﺒﺎب ﺑﮫ ﺷﯽ‬ ‫د ﭘ ﺘﻮ ﭘﮫ‬ ‫ﭘ ﺘﺎﻧﮫ دی وﺑﺎﺳﮫ ﭼﮫ ﺑﯽ آب ﺑﮫ ﺷﯽ‬
‫ﺗﺎ د ﭘ ﺘﻮن ﭘﮫ ﻏﻠﯿﻢ ﺗﺮپ ﻟﯿﺪﻟﯽ‬ ‫ﻣﺎ د ﭘ ﺘﻮن د ﺗﻮری ﺧﺮپ ﻟﯿﺪﻟﯽ‬
‫واړه اوﻻد ﺑﮫ دی د ﻤﻦ ﺷﯽ زﻣﺎ‬
‫ﯾﺎ ﺑﮫ ﭘﮫ ﺳﺮو وﯾﻨﻮ ﮐﻔﻦ ﺷﯽ زﻣﺎ‬

‫‪ -4‬رﺑﺎﻋﯽ‬
‫د ﭘ ﺘﻮ ﻋﻮام ﺧﻠﮏ و ھﻐﯽ ﻏﺰﻟﯽ ﺗﮫ ﭼﮫ ﻣﻮﺿﻮع ﯾﯽ ﭘﻨﺪ او ﻧﺼﯿﺤﺖ وی‪ ،‬رﺑﺎﻋﯽ واﯾﯽ‪.‬‬

‫‪10‬‬
 ‫ﮐﻠﮫ ﭼﮫ ﺳﻨﺪر ﻏﺎړی ﭘﮫ ﺳﺎز او ﺳﺮود ﭘﯿﻞ ﮐﻮی‪ ،‬ﻧﻮ د ﻣﺨﮫ ﺗﺮ ﭼﺎر ﺑﯿﺘﻮ‪ ،‬ﻏﺰﻟﻮ او ﻧﻮرو اﺷﻌﺎرو ﭘﮫ ورو ورو او ﯾﻮ‬
‫ﻣﺨﺼﻮص طﺮز ﺳﺮه ﯾﻮه رﺑﺎﻋﯽ واﯾﯽ‪ ،‬او ﭘﮫ دی ﺗﻮ ﮫ د اورﯾﺪوﻧﮑﯽ ﺗﻮﺟﮫ و ﺧﭙﻞ ﺳﺎز او آواز ﺗﮫ را اړوی وروﺳﺘﮫ ﻧﻮ‬
‫ﺑﯿﺎ ﭘﮫ ﻧﻮرو ﺳﻨﺪرو اوﺑﺪوﻟﻮ ﭘﯿﻞ ﮐﻮی‪.‬‬
‫د رﺑﺎﻋﯽ ﻧﻤﻮﻧﮫ داده‪:‬‬

‫ﮑﮫ ﭘﻮه دی ژوﻧﺪون ﭘﮫ ژوﻧﺪون او روز ﺎر ﻧﮫ ﯾﯽ‬ ‫ﺗﮫ ﭼﮫ ﺎن ﺗﮫ ھﻮ ﯿﺎر واﯾﯽ ھﻮ ﯿﺎر ﻧﮫ ﯾﯽ‬
‫ﻧﮫ ﯾﯽ‬ ‫ﻻر‬ ‫ﯾﻮ زره آ ﺎه د ﺷﺮﻋﯽ ﭘﮫ‬ ‫ﺷﺮﯾﻌﺖ ﺧﺒﺮی ﺗﻞ ﮐ ی‬ ‫او‬ ‫ﻗﺎﻧﻮن‬ ‫د‬
‫ﭘﮫ ﮐﺎر ﻧﮫ ﯾﯽ‬ ‫ھﯿﭽﺎ‬ ‫ﺑﮫ د‬ ‫ﻣﺮ ﮫ‬ ‫ﭘﺲ ﻟﮫ‬ ‫ﭘﮫ ژوﻧﺪ ون ﮐ ﯽ دی دھﺮ ﻣﺮض دواﺷﮫ‬
‫ﮐ ﯽ دوﺑﺎر ﻧﮫ ﯾﯽ‬ ‫ﺎی‬ ‫ﭘﺪی‬ ‫راﺗﻠﻮﻧﮑﯽ‬ ‫ﺑﯿﺎ‬ ‫ﮐﮫ ﻧﯿﮑﯽ ﮐ ی ﮐﮫ ﺑﺪی ﮐ ی دا دی وﺧﺖ دی‬
‫ﻧﮫ ﯾﯽ‬ ‫ﺑﺎزار‬ ‫ﭘﮫ‬ ‫د دی دﻧﯿﺎ‬ ‫ﻻﻣﻮړ‬ ‫ﺗﮫ‬ ‫ﺷﻮ )رﻣﻀﺎﻧﮫ(‬ ‫ﺗﯿﺮ‬ ‫ﻋﻤﺮ ﻋﺒﺚ‬ ‫ﺗﻤﺎم‬

‫‪ -5‬ﺑﮕﺘﯽ‬
‫ﭘﮫ ﭘ ﺘﻮ اﺷﻌﺎرو ﮐ ﯽ ﺑ ﺘﯽ ﯾﻮه ﻏﻮره او ﺧﻮږه ﺑﺮﺧﮫ ده ﭼﮫ ﯿﻨﯽ ﺧﻠﮏ ﯾﯽ ﻟﻮﺑﮫ ھﻢ ﺑﻮﻟﯽ‪.‬‬
‫ﺑ ﺘﯽ د ﭼﺎرﺑﯿﺘﻮ ﭘﮫ ﯿﺮ ﯾﻮ ﺳﺮ ﻟﺮی؛ ﭼﮫ ﭘﮫ ﻋﻤﻮﻣﯽ ډول ﯾﻮ ﺑﯿﺖ وی او د دواړو ﻣﺼﺮﻋﻮ ﻗﺎﻓﯿﮫ ﯾﯽ ﺳﺮه ﺑﺮاﺑﺮه وی‪ ،‬دﻏﮫ‬
‫رﻧ ﮫ د ھﺮ ﺑﻨﺪ وروﺳﺘﻨﯽ ﻣﺼﺮع د ﺑ ﺘﯽ ﻟﮫ ﺳﺮ ﺳﺮه ﭘﮫ ﻗﺎﻓﯿﮫ ﮐ ﯽ ﯾﻮ ﺷﯽ وی‪ ،‬ﺳﺮ د ھﺮ ﺑﻨﺪ ﭘﮫ ﭘﺎی ﮐ ﯽ ﺗﮑﺮارﯾ ی‪.‬‬
‫ﻧﻤﻮﻧﮫ ﯾﯽ داده‪:‬‬

‫را ﺗﺎو ﺷﮫ ﻟﻮﻧ ﯿﻨـــــــــــــــــــــــــــــــــﮫ‬ ‫ﻏﻤﻮﻧﮫ ﻟﺮی ﮐﮫ ﻟﮫ ﻣﺎ ﻋﺎﺟﺰ ﻏﻤ ﯿﻨﮫ‬

‫ﻧﻮره ﯾﺎری در ﺳـــــــﺮه ﻧﮑــــــــــــــ م‬ ‫ودی وﯾﺸﺘﻢ روﻏﮫ دی ﻧـــــــــﮑ م‬
‫ﺑﻞ دی ﭘﮫ ﺳﺮو ﺷﻮﻧ و ﻧﺘﮑﯽ زاﻧ ﯽ ﻣﯿﻨﮫ‬
‫راﺗﺎو ﺷﮫ ﻟﻮﻧ ﯿﻨﮫ‬
‫دﻟﺒﺮی ﺗﺎﻧﮫ ﻣﯽ ﯿﻠﯽ ﺷﻮی‬ ‫د ﻟﻮږی ﺗﻨﺪی ﻣﯽ ﺟﻮﻟﯽ ﺷﻮی‬
‫زه ﺗﺸﻨﮫ ﻟﺒﮫ ﺗ ی راﻏﻠﻤﮫ ﻟﮫ ﻋﯿﻨﮫ‬
‫راﺗﺎو ﺷﮫ ﻟﻮﻧ ﯿﻨﮫ‬
‫زﻣﺎ د ﺧﻮږ زړ ﯽ دﻟﺒﺮی‬ ‫ﭘﺎس ﭘﮫ ﺑﺎﻣﻮ ﺮ ﯽ ﮐﻮﺗﺮی‬
‫ﭼﮫ ﺷﺎل ﭘﮫ ﺳﺮ ﮐﯽ ﻨ ﮫ ﮫ ﺷﮑﺎری ﺳﻨ ﯿﻨﮫ‬
‫راﺗﺎو ﺷﮫ ﻟﻮﻧ ﯿﻨﮫ‬
‫ﻨ ﮫ راﭘﺮﯾﻮﺗﯽ ﻟﮫ ﺗﺨﺘﮫ‬ ‫د ﻣﺤﻤﺪ ﻧﻮر ﻓﻘﯿﺮه ﺑﺨﺘﮫ‬
‫ﺑﺨﺖ ﻣﯽ ﮐﻮ ﮫ ﺷﻮ آس ﻣﯽ وﻻړ ﺳﺮه ﻟﮫ زﯾﻨﮫ‬
‫راﺗﺎو ﺷﮫ ﻟﻮﻧ ﯿﻨﮫ‬

‫‪ -6‬ﻧﺎری ﯾﺎ ږﻏﻮﻧﮫ‬
‫د ﭘ ﺘﻮ ﯾﻮ ﻣﻠﯽ او ﻣﺨﺼﻮص ﺷﻌﺮ دی‪ ،‬ﭼﮫ ﭘﮫ ﻧﻮرو ژﺑﻮ ﮐ ﯽ ﯾﯽ ﭘﮫ اﻏﻠﺐ ﻤﺎن ﻣﺜﺎل ﻧﮫ ﻟﯿﺪل ﮐﯿ ی‪.‬‬
‫ﻧﺎری ﯾﺎ ږﻏﻮﻧﮫ د ﭘ ﺘﻨﻮ ﭘﮫ ﻣﻠﯽ اﻓﺴﺎﻧﻮ او ﻧﮑﻠﻮﻧﻮ ﮐ ﯽ را ﯽ‪ .‬او دا ھﻐﮫ اﻓﺴﺎﻧﯽ او ﻧﮑﻠﻮﻧﮫ دی‪ ،‬ﭼﮫ ﭘﮫ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﮐ ﯽ د‬
‫ﭘ ﺘﻮ د ﻣﻠﯽ روﺣﯿﺎﺗﻮ‪ ،‬ﻧﻨګ ﻣﯿ اﻧﯽ‪ ،‬ﺻﺪاﻗﺖ او ﺑﺎﻻﺧﺮه ﭘ ﺘﻨﻮاﻟﯽ ھﻨﺪاره ﺑﻠﻠﮫ ﮐﯿ ی‪.‬‬

‫‪11‬‬
 ‫ﻣﻠﯽ اﻓﺴﺎﻧﯽ او ﻧﮑﻠﻮﻧﮫ ﭘ ﺘﺎﻧﮫ ﭘﮫ ﺧﻮرا ﺧﻮﻧﺪ او ﺮﻣﺠﻮﺷﯽ ﺳﺮه ﮐﻮی او ھﺮ ﮐﻠﮫ ﭼﮫ د ﻧﺎرو وار ﭘﮑ ﯽ راﺷﯽ ﺳﺎز او‬
‫ﺳﺮود ھﻢ ﭘﮑ ﯽ ږﻏﻮل ﮐﯿ ی‪.‬‬
‫ﻧﺎری د ﻣﺼﺮﻋﻮ د ﺷﻤﯿﺮ او د ھﻐﻮی د اوږدواﻟﯽ او ﻟﻨ ﭘﮫ ﻟﺤﺎظ ﭘﮫ ﯿﻨﻮ ﻧﮑﻠﻮﻧﻮ ﮐ ﯽ ﯾﻮ ﺷﯽ‪ ،‬او ﭘﮫ ﯿﻨﻮ ﻧﮑﻠﻮﻧﻮ ﮐ ﯽ‬
‫ﺗﻮﭘﯿﺮ ﻟﺮی‪ .‬د ﻧﻤﻮﻧﯽ ﭘﮫ ﺗﻮ ﮫ ﻟﻮﻣ ی د ﺟﻼت ﺧﺎن او ﺷﻤﺎﯾﻠﯽ‪ ،‬او وروﺳﺘﮫ د ﻗﻠﻨﺪر او ﻣﯿﺮا ﺟﺎن د ﻧﮑﻞ ﯾﻮ ﻮ ﻧﺎری و‬
‫ﻮری‪:‬‬

‫ﺟﻼت ﺧﺎن او ﺷﻤﺎﯾﻠﮫ ﯾﻮه ډﯾﺮه ﺳﻮزﻧﺎﮐﮫ ﻗﺼﮫ ﻟﺮی‪ .‬ﺷﻤﺎﯾﻠﮫ د ﺧﻨﮑﺎر ﭘﺎﭼﺎ ﻟﻮر ده ﭼﮫ ﺷﺮطﻮﻧﮫ ﻟﺮی‪ .‬ﻮک ﭼﮫ ﺷﺮطﻮﻧﮫ‬
‫ادا ﮐ ی ﺷﻤﺎﯾﻠﮫ د ھﻐﮫ ده او ﮐﮫ ﺷﺮطﻮﻧﮫ ﭘﺮ ﺎی ﻧﮑ ﯾﻨﻮ ﺳﺮ ﯾﯽ ﭘﺮی ﮐﯿ ی‪.‬‬
‫د ﺟﻼت ﺧﺎن ورو ﮫ او ﭘﺨﭙﻠﮫ ﺟﻼت ﺧﺎن ﻏﻮاړی ﭼﮫ د ﭘﺎﭼﺎ د ﻟﻮر ﺷﺮطﻮﻧﮫ ﭘﺮ ﺎی ﮐ ی او د ﭘﺎﭼﺎ ﻟﻮرو ﯽ ﭘﺪی ﻻره‬
‫ﮐ ﯽ‪ .‬د ﺟﻼت ﺧﺎن ﺷﭙ وروﻧﮫ ﭘﺮ ﺷﻤﺎﯾﻠﮫ ﺑﺎﻧﺪی ﺳﺮ ﺑﺎﯾﻠﯽ‪ ،‬ﻣ ﺮ ﯾﻮازی ﺟﻼت ﺧﺎن ﭼﮫ د دوی ﮐﺸﺮ ورور دی د ﭘﺎﭼﺎ‬
‫ﺷﺮطﻮﻧﮫ ﭘﺮ ﺎی ﮐﻮی او ﺷﻤﺎﯾﻠﮫ ﯽ‪.‬‬
‫د ﺟﻼت ﺧﺎن دوه ورو ﮫ د ﭘﺎﭼﺎ د ﻟﻮر ﺷﺮطﻮﻧﮫ ﯾﯽ ﻧﺪی ﭘﺮ ﺎی ﮐ ی وژل ﺷﻮی دی او درﯾﻢ ورور ﯾﯽ ﭼﮫ ھﻐﮫ ھﻢ د‬
‫ﺷﺮطﻮﻧﻮ ﭘﮫ ادا ﮐﻮﻟﻮ ﻧﮫ دی ﺑﺮﯾﺎﻟﯽ ﺷﻮی ﺟﻼت دورﺗﮫ وﻻړ دی او ﻏﻮاړی ﭼﮫ ﺳﺮ ﯾﯽ ﭘﺮی ﮐ ی ﭘﺪی وﺧﺖ ﮐ ﯽ دی‬
‫داﺳﯽ ﻧﺎره ﮐﻮی‪:‬‬
‫ﮐﮫ ﻮوم دی ﻟﻮﯾﮫ ﺧﺪاﯾﮫ ﻧﻦ ددی ﻣﯿﺎﺷﺘﯽ ﻮوم دی؟‬
‫زﻣﺎ دوه ورو ﯽ وژﻟﯽ ﭼﮫ دا زﻣﺎ ﺳﺮﭘﺮی ﮐﻮی داﯾﯽ درﯾﻢ دی‬
‫ﭘﮫ دی ﻻره ﮐ ﯽ د ﺟﻼت ﺧﺎن ﺷﭙ ﺳﺮه ورو ﮫ ﯾﻮ ﭘﮫ ﺑﻞ ﭘﺴﯽ وژل ﮐﯿ ی‪ .‬ﺷﭙ م ورور د ﻣﺮګ ﭘﮫ وﺧﺖ ﮐ ﯽ و ﺟﻼت‬
‫ﺧﺎن ﻧﮫ ﭼﮫ ھﻐﮫ ﻻ ﮐﻮﭼﻨﯽ دی او ﭘﮫ ﻟﻮر ﮐ ﯽ ﭘﺎﺗﮫ دی ﭘﮫ ﯾﻮه ﻧﺎره ﮐ ﯽ داﺳﯽ ﺗﻮﺻﯿﮫ ﮐﻮی‪:‬‬
‫ﯾﻮ ﮐﮫ ﮐ ﺘﮫ د ﺑﺎﺑﺎ ﺷﯿﻨﮑﯿﮫ ﮐ ﺘﮫ‬
‫ﭘﺮ ﺟﻼت ﻣﯽ ﺳﻼم واﯾﮫ ﭼﯿﺮی ﻧﻮم د ﺧﻨﮑﺎر اوری ﻨﯽ ﺗ ﺘﮫ‬
‫ﺟﻼت ﺧﺎن ﭼﮫ ﻟ ﺷﻮ ﭘﮫ ﺷﻤﺎﯾﻠﯽ ﭘﺴﯽ را رھﯽ ﮐﯿ ی او ﻏﻮاړی ﭼﮫ ﺷﺮطﻮﻧﮫ ﭘﺮ ﺎی ﮐ ی‪ ،‬او د ﭘﺎﭼﺎ ﻟﻮرو ﺘﯽ ﻧﻮ د‬
‫ﺧﭙﻞ ﻣﻮر ﺨﮫ داﺳﯽ ﺣﻖ ﺧﭙﻠﯽ ﻏﻮاړی‪:‬‬

‫ﮐﮫ ﻣﺮﻟﯿﮫ د ﺟﻼت ﺧﺎن ﭘﮫ ﻻس ﻣﺮﻟﯿﮫ‬

‫ﺮ ﭘﯿﯿﺴﮫ‬ ‫ﮐﮫ راﭘﻞ ﮐﯽ ﻣﻮری ﺳﺘﺎ د‬
‫وروﺳﺘﮫ ﺑﯿﺎ ﯾﻮ ﻣﻠﻨګ ﭘﮫ ﻣﺨﮫ ور ﯽ او ﻟﮫ ھﻐﮫ ﺨﮫ داﺳﯽ دﻋﺎ ﻏﻮاړی‪:‬‬
‫ﮐﮫ ﺑﺒﺮ دی ﺷﺎﻓﻘﯿﺮ ﺳﺮ ﻣﯽ ﺑﺒﺮ دی‬
‫ﯾﻮه ﻣﺴﺘﮫ دﻋﺎ را ﮐﮫ ﭼﮫ ﭘﮫ ﺧﻮاﻣﯽ ﺷﻤﺎﯾﻠﯽ ﺳﺨﺖ ﺳﻔﺮ دی‬

‫دﻏﮫ رﻧ ﮫ ﻗﻠﻨﺪر او ﻣﯿﺮاﺟﺎن ھﻢ ﯾﻮه ډﯾﺮه ﺧﻮږه او ﻟﮫ ارﻣﺎﻧﮫ ډﮐﮫ ﻗﺼﮫ ﻟﺮی ﭼﮫ ډﯾﺮی ﺧﻮږی او ﺳﻮزﻧﺎﮐﮫ ﻧﺎری ﻟﺮی ﯾﻮ‬
‫ﻮ ﻧﺎری ﯾﯽ دادی‪:‬‬
‫ﯾﻮه ورځ ﻣﯿﺮا ﻟﮫ ﻗﻠﻨﺪره ﺑﯿﻠﺘﻮن ﮐﻮی ﻧﻮ ﻗﻠﻨﺪر داﺳﯽ ﻧﺎره ﭘﺮ ﮐﻮی‪:‬‬

‫زه دی ﻏﻼم ﯾﻢ ﺗﮫ ﻣﯽ آﻏﺎ ﺳﮫ‬ ‫ﮐﮫ راﺳﮫ راﺳﮫ دﻟﺒﺮه راﺳﮫ‬

‫ﺑﯿﺎ راﺗﮫ واﯾﯽ ﻟﮫ ﻣﺎ ﺟﻼ ﺳﮫ‬ ‫ﯾﺎر دی ﭘﺮ ﺷﻮﺧﻮ ﺳﺘﺮ ﻮ ﻣﯿﻦ ﮐ م‬

‫‪12‬‬
 ‫ﯾﻮ ﺑﻞ ﺎی داﺳﯽ واﯾﯽ‪:‬‬

‫زه ﻗﻠﻨﺪر ﯾﻢ ﭘﮑ ﯽ ﻣﯽ ﮐﻮر دی‬ ‫ﮐﮫ اور دی اور دی ﺑﯿﻠﺘﻮﻧﮫ اور دی‬

‫د ﺑﯿﺎن ﻋﻠﻢ‬
‫ﺑﯿﺎن ﭘﮫ ﻟﻐﺖ ﮐ ﯽ اﯾﻀﺎح او ﺮ ﻨﺪوﻟﻮ ﺗﮫ واﯾﯽ‪.‬‬
‫او ﭘﮫ اﺻﻄﻼح ﮐ ﯽ ھﻐﮫ ﭘﻮھﻨﮫ ده ﭼﮫ د ھﻐﯽ ﭘﮫ ذرﯾﻌﮫ ﮐﻮﻻی ﺷﻮ ﭼﮫ ﯾﻮ ﻣﻀﻤﻮن ﭘﮫ ﺑﯿﻼ ﺑﯿﻠﻮ ﻋﺒﺎراﺗﻮ ﮐ ﯽ ﺑﯿﺎن ﮐ و او‬
‫ﭘﮫ ﻣﺨﺘﻠﻔﻮ ﻗﺎﻟﺒﻮﻧﻮ ﮐ ﯽ ﯾﯽ واﭼﻮو‪ .‬ﻣﺜ ْ‬
‫ﻼ ﮐﮫ ﻣﻮﻧ وﻏﻮاړو ﭼﮫ د زﻟﻤﯽ زړه ورﺗﯿﺎ ﺑﯿﺎن ﮐ و‪ .‬ﻧﻮ ﭘﮫ دی ﻻﻧﺪﻧﯿﻮ ﺑﯿﻼ ﺑﯿﻠﻮ‬
‫ﻋﺒﺎراﺗﻮ ﮐ ﯽ دا ﻣﻄﻠﺐ ﺮ ﻨﺪوﻟﯽ ﺷﻮ‪:‬‬

‫زﻟﻤﯽ د زﻣﺮی ﭘﮫ ﺷﺎن زړه ور دی‪.‬‬ ‫‪.1‬‬

‫زﻟﻤﯽ ﭘﮫ زړه ورﺗﻮب ﮐ ﯽ زﻣﺮی دی‪.‬‬ ‫‪.2‬‬
‫زﻟﻤﯽ زﻣﺮی دی‪.‬‬ ‫‪.3‬‬
‫زﻟﻤﯽ د زﻣﺮی ﺷﯿﺪی رودﻟﯽ دی‪.‬‬ ‫‪.4‬‬
‫د زﻟﻤﯽ ﭘﮫ ﺳﯿﻨﮫ ﮐ ﯽ د زﻣﺮی زړه ﭘﺮوت دی‪.‬‬ ‫‪.5‬‬

‫د ﺑﯿﺎن ﻋﻠﻢ ﻟﮫ درﯾﻮ ﺷﯿﺎﻧﻮ ﺨﮫ ﺑﺤﺚ او ﯿ ﻧﮫ ﮐﻮی‪ :‬ﺗﺸﺒﯿﮫ‪ ،‬ﻣﺠﺎز او ﮐﻨﺎﯾﮫ‪.‬‬

‫اﻟﻒ‪ :‬ﺗﺸﺒﯿﮫ‬
‫ﮐﮫ ﯾﻮ ﺷﯽ ﻟﮫ ﺑﻞ ﺷﯽ ﺳﺮه د ھﻐﮫ ﻣﺸﺘﺮک وﺻﻒ ﭘﮫ وﺟﮫ ﭼﮫ د دوی ﭘﮫ ﻣﻨ ﮐ ﯽ ﭘﺮوت دی ﻣﺸﺎﺑﮫ ﺷﯽ‪ ،‬ﺗﺸﺒﯿﮫ ﺑﻠﻞ ﮐﯿ ی‪.‬‬
‫ﻟﮑﮫ ﭘﮫ دی ﺑﯿﺖ ﮐ ﯽ‪:‬‬

‫ھﺴﯽ دروﻣﯽ ﭼﮫ ﻮﯾﺎ د ﺳﯿﻨﺪ اوﺑﮫ دی‬ ‫د ﺧﭙﻞ ﻋﻤﺮ ﺷﭙﯽ او ور ﯽ ﭼﯽ ﭘﮫ زړه ﮐ م‬
‫ﮐ ﯽ ﯾﻮ ﻣﺸﺘﺮک وﺻﻒ‬ ‫ﭘﮫ ﭘﻮرﺗﻨﯽ ﺑﯿﺖ ﮐ ﯽ ) ﻋﻤﺮ( ﻣﺸﺒﮫ؛ او )د ﺳﯿﻨﺪ اوﺑﮫ( ﻣﺸﺒﮫ ﺑﮫ ﺑﻠﻞ ﮐﯿ ی‪ .‬ﺗﯿﺮﯾﺪه د دوی ﭘﮫ ﻣﻨ‬
‫دی ﭼﮫ ﺷﺎﻋﺮ ﭘﮫ ھﻤﺪﻏﮫ وﺟﮫ ﺧﭙﻞ ﻋﻤﺮ د ﺳﯿﻨﺪ ﻟﮫ اوﺑﻮ ﺳﺮه ﺗﺸﺒﯿﮫ ﮐ ی دی‪.‬‬

‫د ﺗﺸﺒﯿﮫ ﻏﺮض‬
‫د ﺗﺸﺒﯿﮫ ﻏﺮض اﮐﺜﺮه د ﻣﺸﺒﮫ ﺗﮫ راﺟﻊ ﮐﯿ ی‪ ،‬ﻧﻮ ﮐﻠﮫ ﮐﻠﮫ د ﺗﺸﺒﯿﮫ ﺨﮫ ﻏﺮض د ﻣﺸﺒﮫ د ﺣﺎل ﺑﯿﺎن وی؛ او ﯿﻨﯽ وﺧﺖ ﯾﯽ‬
‫ﻣﻘﺪار‪ ،‬ﮑﻼ‪ ،‬ﮫ واﻟﯽ‪ ،‬ﺑﺪواﻟﯽ ﯾﺎ داﺳﯽ ﻧﻮری ﺧﻮاﺻﯽ ﭘﮫ ﻧﻈﺮ ﮐ ﯽ ﻧﯿﻮﻟﯽ ﮐﯿ ی‪ .‬ﻣﺜ ْ‬
‫ﻼ ﭘﮫ دی ﺑﯿﺘﻮﻧﻮ ﮐ ﯽ د ﺗﺸﺒﯿﮫ‬
‫ﻏﺮض د ﻣﺸﺒﮫ د ﺣﺎل ﺑﯿﺎن دی‪:‬‬

‫ھﺴﯽ زه ﭘﺮﯾﺸﺎﻧﻮ زﻟﻔﻮ ﮐ ﯽ ﯾﺴﺘﻢ ﭘﮫ ﮐﺸﺎﻟﮫ ﮐﯽ‬ ‫ﻟﮑﮫ وﻧ ﻠﯽ ﻣﺮﻏﯽ ﭘﮫ ﺳﺴﺖ دام د ﺳﻠﻮ ﻟﻮﻣﻮ‬
‫ﻟﮑﮫ و وژﻧﯽ ﯾﻮ ﺑﻞ ﭘﮫ ﻣﺴﺨﺮو ﮐﯽ‬ ‫ﮐﻮﺧﻨﺪا وﮐ‬ ‫ھﺴﯽ ﮐﺎر ﭘﮫ ﻣﺎدﺗﺮ‬
‫او ﭘﮫ دی ﺑﯿﺘﻮ ﮐ ﯽ د ﻣﺸﺒﮫ ﻣﻘﺪار ﺑﯿﺎن ﺷﻮد دی‪:‬‬

‫ھﻤﺮه ډﯾﺮ دی ﻟﮑﮫ رﯾګ د ﺑﯿﺎﺑﺎن‬ ‫ﻮ ﺑﮫ ﺷﻤﯿﺮم ﻏﻤﻮﻧﮫ د ھﺠﺮان‬

‫د ﻣﺮﻏﺎﻧﻮ ﭘﮫ رﺣﻤﺎن ﺑﺎﻧﺪی ژړا ﺷﻮه‬ ‫دا ﺑﺎران ﻧﺪی ﭼﮫ اوری ﻟﮫ آﺳﻤﺎﻧﮫ‬
‫ﻟﮑﮫ دود ھﺴﯽ داور ﭘﮫ ﻟﻤﺒﮫ ﺳﻮر ﯽ‬ ‫ﺳﺘ ی ﮐﯿ ی ﻣﯿﻦ زړه ﭘﮫ ﻓﺮﯾﺎد ﮐﻠﮫ‬

‫‪13‬‬
 ‫ﭘﮫ دی ﺗﺸﺒﯿﮭﺎﺗﻮ ﮐ ﯽ د ﺗﺸﺒﯿﮫ ﻏﺮض د ﻣﺸﺒﮫ ﮑﻼ او ﺎﯾﺴﺖ دی‪:‬‬

‫ﮐﮫ ﺗﺮ ﺑﺎغ وﺗﻠﯽ ﺎخ دی د ﺳﺮو ﻠﻮ‬ ‫دا زﻣﺎ د ﻗﺎﺗﻞ ﻻس دی ﻧﮫ ﭘﻮھﯿ م‬

‫ﭼﮫ ﭘﺮ ھﺴﮏ ﺑﺎﻧﺪی ﻠﯿ ی ﺳﭙﯿﻦ ﻠﻮﻧﮫ‬ ‫زرﻏﻮﻧﻮ ﻣ ﮑﻮ ﮐﯽ ﻼﮐﺎ ﻟﮑﮫ ﺳﺘﻮری‬
‫د ﺳﺤﺮ ﭘﮫ وﺧﺖ ﮐﮫ ﺳﺘﺮ ﮫ د ﺻﺒﺎ دی‬ ‫ﭘﮫ ﺳﭙﯿﻦ ﻣﺦ ﯾﯽ د ﻋﺮق داﻧﮫ ﻟﯿﺪه ﺷﯽ‬

‫د ﺗﺸﺒﯿﮫ دوی ﺧﻮاوی‪:‬‬

‫ﺗﺸﺒﮫ دوی ﺧﻮاوی ﻟﺮی ﭼﮫ ﯾﻮی ﺧﻮا ﺗﮫ ﻣﺸﺒﮫ او ﺑﻠﯽ ﺧﻮا ﺗﮫ ﻣﺸﺒﮫ ﺑﮫ واﯾﯽ‪.‬‬
‫ﺗﺸﺒﯿﮫ د دوو ﺧﻮاوو ﭘﮫ ﻟﺤﺎظ ﭘﺮ درﯾﻮ ﺑﺮﺧﻮ وﯾﺸﻠﯽ ﮐﯿ ی‪:‬‬

‫اﻟﻒ‪ :‬ﻣﺮﮐﺒﮫ او ﻣﻔﺮد ﺗﺸﺒﯿﮫ‪:‬‬

‫د ﺗﺸﺒﯿﮫ ﯾﻮه ﺧﻮا ﻣﺮﮐﺒﮫ او ﺑﻠﮫ ﻣﻔﺮده وی‪ ،‬ﯾﺎ دا ﭼﮫ دواړی ﺧﻮاوی ﻣﺮﮐﺒﯽ ﯾﺎ ﻣﻔﺮدی وی ﻧﻮ ﮑﮫ ﭘﮫ دی ﺑﺮﺧﮫ ﮐ ﯽ ﻠﻮر‬
‫ډول ﺗﺸﺒﮫ را ﯽ‪.‬‬
‫‪ -1‬ﭼﮫ ﻣﺸﺒﮫ ﻣﺮﮐﺐ او ﻣﺸﺒﮫ ﺑﮫ ﻣﻔﺮد وی ﻟﮑﮫ ﮐﺎظﻢ ﺧﺎن ﺷﯿﺪا ﭼﮫ واﯾﯽ‪:‬‬

‫ﮫ ا ﮑﻞ دی ﺷﯿﺪا وﮐ ه ﻧﺸﺘﮫ ﺎی د ﻓﺮﯾﺎد ﭼﺎﺗﮫ‬

‫ﻟﮑﮫ ﺷﻤﻊ ﭘ ﮫ ﺧﻮﻟﮫ ﮫ ﭘﮫ ژړا ﻟﮫ دی ﻣﺤﻔﻠﮫ‬
‫ﭘﮫ ﭘﻮرﺗﻨﯽ ﺑﯿﺖ ﮐ ﯽ ﺷﺎﻋﺮ ﭘﮫ داﺳﯽ ﺣﺎل ﮐ ﯽ ﭼﮫ ﭘ ﮫ ﺧﻮﻟﮫ ﭘﮫ ژړا ﻟﮫ ﻣﺤﻔﻠﮫ ﺨﮫ ﯽ ﯾﻮ ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ ﺣﺎل دی او ﻣﺸﺒﮫ دی‪.‬‬
‫ﻣ ﺮ ﺷﻤﻊ ﭼﮫ ﻣﺸﺒﮫ ﺑﮫ دی ﻣﻔﺮد واﻗﻊ ﺷﻮی دی‪.‬‬
‫ﺣﻤﯿﺪ ﻣﺎﺷﻮ ﺧﯿﻞ واﯾﯽ‪:‬‬

‫ﺗﻞ ﻣﯽ وﯾﻨﯽ د زړه روی ﻟﮑﮫ روی‬ ‫د ﯾﺎر ﻏﻢ را ﺳﺮه ﮫ واﯾﻢ ﭼﮫ ﮫ ﮐ ی‬

‫د ﯾﺎر ﻏﻢ ﭘﮫ داﺳﯽ ﺣﺎل ﮐ ﯽ ﭼﮫ د ﻣﯿﻦ د زړه وﯾﻨﯽ روی ﯾﻮ ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ ﺣﺎل ﻟﺮی او ﻣﺸﺒﮫ دی ﻣ ﺮ روی ﭼﮫ ﻣﺸﺒﮫ ﺑﮫ راﻏﻠﯽ‬
‫دی ﻣﻔﺮد دی‪.‬‬

‫‪ -2‬ﭼﮫ ﻣﺸﺒﮫ ﻣﻔﺮداو ﻣﺸﺒﮫ ﺑﮫ ﻣﺮﮐﺐ وی‪.‬‬

‫ﻟﮑﮫ ﭘﯿﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﮐﺎﮐ ﭼﮫ واﯾﯽ‪:‬‬

‫آه ﻣﯽ ﻟﮑﮫ دود ﻟﮫ درد و ﺳﻮزه ﺗﺮ ﺧﻮﻟﮫ وﺧﻮت‬

‫ﭼﺘﺮ ﻣﯽ ﭘﺮ ﺳﺮ ﺷﻮ ﺳﺎﯾﺒﺎن راﺳﺮه د روﻣﯽ‬
‫ﭘﮫ ﭘﻮرﺗﻨﯽ ﺑﯿﺖ ﮐ ﯽ )آه( ﻣﺸﺒﮫ او ﻣﻔﺮد دی‪ ،‬او )دود( ﭘﮫ داﺳﯽ ﺣﺎل ﮐ ﯽ ﭼﮫ د ﻣﯿﻦ ﻟﮫ ﺧﻮﻟﯽ ﺨﮫ راوﺗﻠﯽ او وروﺳﺘﮫ ﺑﯿﺎ‬
‫ﻟﮫ ھﻐﮫ ﺨﮫ ﭼﺘﺮ او ﺳﺎﯾﺒﺎن ﺟﻮړ ﺷﻮی دی‪ ،‬او د ﻣﯿﻦ ﭘﺮ ﺳﺮور ﺳﺮه دروﻣﯽ ﯾﻮ ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ ﺣﺎل ﻟﺮی او ﻣﺸﺒﮫ ﺑﮫ دی‪.‬‬
‫ﺣﻤﯿﺪ ﻣﺎﺷﻮ ﺧﯿﻞ واﯾﯽ‪:‬‬

‫ﮐﮫ ﭼﻤﻦ ﺗﮫ ﻧﻮ ﺑﮭﺎر را ﯽ ﭘﮫ ورو ورو‬ ‫وﻋﺮﺟﻞ ﺗﮫ ﻣﯽ دﻟﺪار را ﯽ ﭘﮫ ورو ورو‬

‫)دﻟﺪار( ﻣﺸﺒﮫ او ﻣﻔﺮد دی ﻣ ﺮ )ﻧﻮﺑﮭﺎر( ﭼﮫ ورو ورو ﭼﻤﻦ ﺗﮫ را ﯽ ﯾﻮ ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ ﺣﺎل ﻟﺮی؛ او ﻣﺸﺒﮫ ﺑﮫ دی‪.‬‬

‫‪ -3‬ﭼﮫ ﻣﺸﺒﮫ او ﻣﺸﺒﮫ ﺑﮫ دواړه ﻣﺮﮐﺐ وی‪.‬‬

‫‪14‬‬
 ‫ﻟﮑﮫ ﭘﯿﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﮐﺎﮐ ﭼﮫ واﯾﯽ‪:‬‬

‫د ﻞ ﻋﮑﺲ ﺮ ﻨﺪﯾ ی ﭘﮫ ﺷﺒﻨﻢ ﮐ ﯽ‬ ‫رﻧګ د ﻣﺦ دی ﭘﮫ ﻋﺮق ﮐ ﯽ ﻧﻤﺎﯾﺎن دی‬

‫ﭘﮫ ﭘﻮرﺗﻨﯽ ﺑﯿﺖ ﮐ ﯽ د ﻣﺦ رﻧګ ﭘﮫ ﻋﺮق ﮐ ﯽ ﻣﺸﺒﮫ او د ﻞ ﻋﮑﺲ ﭘﮫ ﺷﺒﻨﻢ ﮐ ﯽ ﻣﺸﺒﮫ ﺑﮫ دی او دواړه ﻣﺮﮐﺐ دی‪ .‬ﭘﮫ‬
‫دی ﻻﻧﺪی ﺑﯿﺘﻮﻧﻮ ﮐﯽ ﻣﺸﺒﮫ او ﻣﺸﺒﮫ ﺑﮫ دواړه ﻣﺮﮐﺐ راﻏﻠﯽ دی‪.‬‬

‫ﮐﮫ ﭘﮫ دام ﮐ ﯽ ﯾﯽ آھﻮ د ﺧﺘﻦ راوړ‬ ‫ﺑﯿﻮ ﭘﮫ زﻟﻔﻮ ﮐ ﯽ زﻣﺎ ﻠﺒﺪن راوړ‬
‫ﺎﻣﺎ ران دی د ﭼﻨﺪ و ﭘﮫ ﺷﺎﺧﻮﻧﮫ‬ ‫ﺗﻮری زﻟﻔﯽ دی ﭘﮫ ﺳﭙﯿﻨﻮ ﻟﯿﭽﻮ زاﻧ ﯽ‬
‫‪ -4‬ﭼﮫ ﻣﺸﺒﮫ او ﻣﺸﺒﮫ ﺑﮫ دواړه ﻣﻔﺮد وی‪ ،‬ﻟﮑﮫ ﭘﮫ دی ﺑﯿﺘﻮ ﮐ ﯽ‪:‬‬

‫ﭘﺎﭼﺎ ﻏﻤﯽ دی‬ ‫ﻋﺎﺷﻘﯽ د ﺳﻠﯿﻤﺎن‬ ‫ﻋﺎﺷﻘﺎن ﯾﯽ د دﻧﯿﺎ ﻟﮫ ﻏﻤﮫ ﺧﻼص ﮐ ه‬

‫ﻋﻘﯿﻖ ﻻﺷﯽ ﻗﯿﻤﺘﯽ ﭼﮫ وطﻦ ﭘﺮﯾ دی‬ ‫ﮫ ﭼﮫ زړه ﻣﯽ ﻣﺴﺎﻓﺮ ﺷﻮ ﺳﺘﺎ ﭘﮫ ﻟﻮری‬
‫ﻧﻮر ﻏﻤﻮﻧﮫ ﻣﯽ ھﻤﮫ ﻻﻧﺪی ﺗﺮ ﭘ ﻮ دی‬ ‫د ﯾﺎر ﻏﻢ ﻣﯽ ﻟﮑﮫ ﺗﺎج دی ﭘﮫ ﺳﺮاﯾ ﯽ‬
‫ﭘﮫ ﭘﻮرﺗﻨﯽ ﺑﯿﺘﻮﻧﻮ ﮐ ﯽ ﻋﺎﺷﻖ‪ ،‬زړه او د ﯾﺎر ﻏﻢ ﻣﺸﺒﮫ او د ﺳﻠﯿﻤﺎن ﭘﺎﭼﺎ ﻏﻤﯽ ﻋﻘﯿﻖ او ﺗﺎج ﻣﺸﺒﮫ ﺑﮫ دی ﭼﮫ ﻮل ﻣﻔﺮد‬
‫راﻏﻠﯽ دی‪.‬‬

‫ب‪ :‬ﻋﻘﻠﯽ او ﺣﺴﯽ ﺗﺸﺒﯿﮫ‪:‬‬

‫ﻋﻘﻠﯽ ﺗﺸﺒﯿﮫ ھﻐﮫ ده ﭼﮫ د ﻋﻘﻞ ﭘﮫ واﺳﻄﮫ ﺳ ی ﭘﮫ وﭘﻮھﯿ ی‪ ،‬او ﺣﺴﯽ ﺗﺸﺒﯿﮫ ھﻐﮫ ﺗﺸﺒﯿﮫ ده ﭼﮫ د ﺣﻮاﺳﻮ ﭘﮫ واﺳﻄﮫ ﭘﯿﮋﻧﺪﻟﮫ‬
‫ﮐﯿ ی‪.‬‬
‫ﯾﺎ ﭘﮫ ﺑﻞ ﻋﺒﺎرت ﮐﮫ ﻣﺸﺒﮫ ﯾﺎ ﻣﺸﺒﮫ ﺑﮫ ﺧﺎرﺟﯽ وﺟﻮد ﻟﺮی ﺣﺴﯽ؛ او ﮐﮫ ﻧﻮی ﻋﻘﻠﯽ ﺑﻠﻞ ﮐﯿ ی‪.‬‬
‫ﻣﺜ ْ‬
‫ﻼ ﭘﯿﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﮐﺎﮐ واﯾﯽ‪:‬‬

‫ﺑﯿﮭﻮده ﭘﯿﺮ ﻣﺤﻤﺪ در وھﯽ ﭘﮫ ﺳګ‬ ‫ﻧﺼﯿﺤﺖ ﭘﺮ ﺳﻨ ﯿﺪﻟﻮ اﺛﺮ ﻧﮫ ﮐ ی‬

‫ﭘﮫ ﭘﻮرﺗﻨﯽ ﺑﯿﺖ ﮐ ﯽ )ﻧﺼﯿﺤﺖ( ﻣﺸﺒﮫ او )در( ﻣﺸﺒﮫ ﺑﮫ دی‪ .‬ﻧﺼﯿﺤﺖ ﮐﻮم ﺧﺎرﺟﯽ وﺟﻮد ﻧﮫ ﻟﺮی او درﯾﯽ ﻟﺮی ﻧﻮ ﮑﮫ‬
‫ﻣﻮږ واﯾﻮ ﭼﮫ ﭘﮫ دی ﺗﺸﺒﯿﮫ ﮐﯽ ﻣﺸﺒﮫ ﻋﻘﻠﯽ او ﻣﺸﺒﮫ ﺑﮫ ﺣﺴﯽ دی ﭘﮫ ﻋﻘﻠﯽ او ﺣﺴﯽ ﺗﺸﺒﯿﮫ ﮐ ﯽ ﮐﻠﮫ ﯾﻮه ﺧﻮا ﻋﻘﻠﯽ او ﺑﻠﮫ‬
‫ﺣﺴﯽ وی او ﮐﻠﮫ ﺑﯿﺎ دواړه ﺧﻮاوی ﻋﻘﻠﯽ ﯾﺎ ﺣﺴﯽ وی‪ .‬ﻧﻮ ﮑﮫ ﭘﮫ دی ﺑﺮﺧﮫ ﮐ ﯽ ھﻢ ﻠﻮر ډوﻟﮫ ﺗﺸﺒﯿﮫ را ﯽ‪.‬‬
‫‪ -1‬ﭼﮫ ﻣﺸﺒﮫ ﻋﻘﻠﯽ او ﻣﺸﺒﮫ ﺑﮫ ﺣﺴﯽ وی‪.‬‬
‫ﻟﮑﮫ ﻋﺒﺪاﻟﻘﺎدر ﭼﯽ واﯾﯽ‪:‬‬

‫ﻧﻨﮫ ﭘﮫ ﻮ ﻞ ﮐ ﯽ ﻮﯾﺎ ﻧﺎرﺳﺎﺗﻢ ھﻤﯿﺶ‬ ‫ﺧﯿﺎل ﯾﯽ ﭼﮫ ﭘﮫ زړه د رﺧﺴﺎر ﺳﺎﺗﻢ ھﻤﯿﺶ‬

‫ﭘﮫ ﭘﻮرﺗﻨﯽ ﺑﯿﺖ ﮐ ﯽ )ﺧﯿﺎل( ﻣﺸﺒﮫ او ﻋﻘﻠﯽ دی او ﻧﺎر ﻣﺸﺒﮫ ﺑﮫ او ﺣﺴﯽ دی‪.‬‬
‫‪ -2‬ﭼﮫ ﻣﺸﺒﮫ ﺣﺴﯽ او ﻣﺸﺒﮫ ﺑﮫ ﻋﻘﻠﯽ وی‪.‬‬
‫ﻟﮑﮫ ﻣﯿﺮزا ﺧﺎن ﭼﮫ واﯾﯽ‪:‬‬

‫ﮐﮫ ﺳﭙﯿﻦ ﻣﺦ د ﯾﺎر اﺳﻼم زﻟﻔﯽ ﮐﻔﺎر ھﻢ‬ ‫ﻣﻘﺼﻮد ﯾﻮ دی ﭘﮫ ﮐﻌﺒﮫ ﭘﮫ ﺑﺘﺨﺎﻧﮫ ﮐ ﯽ‬
‫ﭘﮫ ﭘﻮرﺗﻨﯽ ﺑﯿﺖ ﮐ ﯽ )ﻣﺦ( ﻣﺸﺒﮫ او ﺣﺴﯽ دی )اﺳﻼم( ﻣﺸﺒﮫ ﺑﮫ او ﻋﻘﻠﯽ دی‪.‬‬
‫‪ -3‬ﭼﮫ ﻣﺸﺒﮫ او ﻣﺸﺒﮫ ﺑﮫ دواړه ﻋﻘﻠﯽ وی‪.‬‬

‫‪15‬‬
 ‫ﻟﮑﮫ‪:‬‬

‫ﮑﮫ ھﯿ ﻮک ﻣﺎړه ﻧﮫ ﺷﻮ ﭘﮫ ﻟﯿﺪو‬ ‫ﮫ ﻟﯿﺪه ﻟﮑﮫ آواز د روح ﺧﻮراک دی‬

‫ﮐﮫ ﺧﺎﻟﯽ ﻣﯽ ﺳﺘﺎ ﻟﮫ ﺧﯿﺎﻟﮫ ﺧﭙﻞ ﺿﻤﯿﺮ ﮐ‬ ‫ھﻢ ھﻐﮫ ﺳﺎﻋﺖ ﻣﯽ روح ﻟﮫ ﺗﻨﮫ ﮐﻮچ ﮐﺎ‬
‫ﻣﺮګ ﺗﮫ ھﯿ ﺳ ی ﭘﮫ ﺧﻮ ﮫ ﻏﺎړه ﻧ دی‬ ‫ﻧﺎﭘﻮھﯽ ده ﻟﮑﮫ ﻣﺮګ ﺎن ﻨﯽ ژﻏﻮره‬
‫ﮫ ﻟﯿﺪه‪ ،‬دﯾﺎر ﺧﯿﺎر او ﻧﺎ ﭘﻮھﯽ ﻣﺸﺒﮫ او آواز‪ ،‬روح او ﻣﺮګ ﻣﺸﺒﮫ ﺑﮫ راﻏﻠﯽ دی‪ ،‬ﭼﮫ ﻮل ﻋﻘﻠﯽ دی‪ ،‬او ﮐﻮم ﺧﺎرﺟﯽ‬
‫وﺟﻮد ﻧﻠﺮی‪.‬‬
‫‪ -4‬ﭼﮫ ﻣﺸﺒﮫ او ﻣﺸﺒﮫ ﺑﮫ دواړه ﺣﺴﯽ وی‪.‬‬
‫ﻟﮑﮫ رﺣﻤﺎن ﺑﺎﺑﺎ ﭼﮫ واﯾﯽ‪:‬‬

‫ھﺴﯽ رﻧګ دی زﻣﺎ زړه ﮐ ﺷﮏ ﭘﮫ ﺷﻮک‬ ‫ﻟﮑﮫ ﻞ ﭼﮫ ﻮک د طﻔﻞ ﭘﮫ ﻻس ور ﮐﺎ‬

‫ﻞ ﻣﺸﺒﮫ او زړه ﻣﺸﺒﮫ ﺑﮫ دی ﭼﮫ دواړه ﺣﺴﯽ دی؛ ﭘﮫ دی ﻻﻧﺪی ﺑﯿﺘﻮ ﮐ ﯽ ھﻢ ﻣﺸﺒﮫ او ﻣﺸﺒﮫ ﺑﮫ دواړه ﺣﺴﯽ راﻏﻠﯽ دی‪.‬‬
‫وه د ﺑﮭﺎر ﭘﮫ ﻠﻮرﻏ ﻨﮫ‬ ‫ﮐﮫ ھﻮﺳ‬ ‫ﺑﺴﺘﺮ واو ﺘﮫ ﻟﮫ ﺧﻮﺑﮫ‬ ‫ﻣﺤﺒﻮ ﺑﺎ ﭘﺮ‬
‫ﭼﮫ ﺟﻼت ﺑﺎﻧﺪی د ﻗﺘﻞ ﺧﻨﺠﺮ ﺗﯿﺰ ﮐﺎ‬ ‫د ﺧﻮﻧﺮﯾﺰ ﭘﮫ وﺧﺖ دی زړه وی ھﻐﮫ ﮐﺎ ﯽ‬
‫ﮐﮫ ﻟﻮﯾﯽ ﻏﻮاړی د ﺧﺎورو ﭘﮫ ﻣﻘﺎم ﺷﮫ‬ ‫ﮐﮫ ﻟﮑﮫ ﺗﺨﻢ‬ ‫ژوﻧﺪی ﺎن ﭘﮫ ﻣ ﮑﮫ ﺧﯿ‬
‫ج‪ :‬د ﺗﻌﺪد ﭘﮫ اﻋﺘﺒﺎر د دواړو ﺧﻮ اوو ډوﻟﻮﻧﮫ‪:‬‬
‫د ﺗﻌﺪد ﭘﮫ اﻋﺘﺒﺎر ھﻢ د ﺗﺸﺒﯿﮫ دواړی ﺧﻮاوی ﭘﺮ ﻠﻮرو ډوﻟﻮﻧﻮ ﺑﺎﻧﺪی وﯾﺸﻞ ﮐﯿ ی‪:‬‬

‫ﻣﻠﻔﻮﻓﮫ‪ ،‬ﻣﻔﺮوﻓﮫ‪ ،‬ﺗﺴﻮﯾﮫ او ﺟﻤﻊ‬

‫‪ -1‬ﻣﻠﻔﻮﻓﮫ‪:‬‬
‫ﻣﻠﻔﻮﻓﮫ ﺗﺸﺒﯿﮫ ھﻐﯽ ﺗﺸﺒﯿﮫ ﺗﮫ واﯾﯽ ﭼﮫ ﻟﻮﻣ ی ﻮ ﻣﺸﺒﮫ ذﮐﺮ ﺷﯽ او وروﺳﺘﮫ ﺑﯿﺎ دھﺮ ﻣﺸﺒﮫ ﻟﭙﺎره ﻣﺸﺒﮫ ﺑﮫ راوړی ﺷﯽ‪.‬‬

‫ﻟﮑﮫ ﻋﻠﯿﺨﺎن ﺧ ﮏ ﭼﮫ واﯾﯽ‪:‬‬

‫ﮑﮫ ﺧﺪای ﺗﮫ ﻻس ﭘﮫ ﺷﺎم و ﺳﺤﺮ ﻧﯿﺴﻢ‬ ‫ﺗﻮری زﻟﻔﯽ ﺳﭙﯿﻦ رﺧﺴﺎر ور ﺨﮫ ﻏﻮاړم‬
‫ﭘﮫ ﭘﻮرﺗﻨﯽ ﺑﯿﺖ ﮐ ﯽ ﻟﻮﻣ ی ﺗﻮری زﻟﻔﯽ او ﺳﭙﯿﻦ رﺧﺴﺎر ﭼﮫ دواړه ﻣﺸﺒﮫ دی؛ ذﮐﺮ ﺷﻮی دی‪ .‬او وروﺳﺘﮫ ﺑﯿﺎ د زﻟﻔﻮ ﻟﮫ‬
‫ﭘﺎره ﻣﺸﺒﮫ ﺑﮫ )ﺷﺎم( او د )رﺧﺴﺎر( ﻟﭙﺎره ﻣﺸﺒﮫ ﺑﮫ ؛ ﺳﺤﺮ راوړه ﺷﻮی‪ .‬دی ﻣﯿﺮزا ﺣﻨﺎن ﭘﮫ دی ډول ﺗﺸﺒﯿﮫ ﮐ ﯽ ﯾﻮ ﮫ‬
‫ﻏﺰل ﻟﺮی ﭼﮫ ﻣﻮﻧ ﯾﯽ دﻟﺘﮫ دده ﻟﮫ دﯾﻮان ﺨﮫ راﻧﻘﻠﻮو‪:‬‬

‫ﮫ ﺳﻨﺒﻞ او ﮫ ﻼب ﮫ ﻧﺴﺘﺮن دی‬ ‫دا ﮫ زﻟﻔﯽ ﮫ رﺧﺴﺎر او ﮫ ذﻗﻦ دی‬

‫ﮫ ﺑﻨﻔﺸﮫ ﺧﮫ ﯾﺎﺳﻤﻦ دی‬ ‫ﮫ ﻻﻟﮫ‬
‫ﮫ ﭘﺎﭼﺎ او دا ﮫ ﺗﺨﺖ ﮫ ﻧﺸﺴﺘﻦ دی‬
‫دا ﮫ ﺳﺮو ﮫ ﻧﺮ ﺲ دا ﮫ ﻠﺸﻦ دی‬
‫دا ﮫ ﺧﻂ دی ﮫ ﻏﺬار دا ﮫ دھﻦ دی‬
‫ﮫ ﻟﻨﺪه دا ﮫ زدن دی‬ ‫دا ﮫ ﻏﺸﯽ‬
‫دا ﮫ ﻼب دا ﮫ ﺑﻠﺒﻞ دا ﮫ زﻏﻦ دی‬
‫دا ﮫ ﻣﺦ دا ﮫ زﻟﻔﯽ داﺧﮫ ﺧﻂ دی‬
‫دی‬ ‫ﺗﺴﮑﯿﻦ‬ ‫دا ﮫ‬ ‫دا ﮫ ﺣﺎل‬
‫دا ﮫ ﻗﺪ دی دا ﮫ ﺳﺘﺮ ﯽ دا ﮫ ﻣﺦ دی‬
‫ﮫ ﺳﺒﺰه دا ﮫ ﻼب دی ﮫ ﻏﻨﭽﮫ ده‬
‫ﮫ ﻣﮋ ﺎن دی ﮫ آﺑﺮودی ﮫ ﮐﺎﺗﮫ دی‬
‫دا ﮫ ﯾﺎر دا ﮫ اﻏﯿﺎر دا ﮫ ﺣﻨﺎن دی‬

‫‪16‬‬
 ‫‪ -2‬ﻣﻔﺮوﻗﮫ‪:‬‬
‫ﮐﮫ ﭘﮫ ﯾﻮ ﺑﯿﺖ ﯾﺎ ﯾﻮه ﻣﺼﺮع ﮐ ﯽ ﻮ ﻣﺸﺒﮫ ﺑﮫ راوړه ﺷﯽ‪ ،‬ﻣﻔﺮوﻗﮫ ﺗﺸﺒﯿﮫ ﺑﻠﻠﮫ ﮐﯿ ی‪.‬‬
‫ﻣﯿﺮزا ﺣﻨﺎن واﯾﯽ‪:‬‬

‫ﭼﻮﮐﯿﺪار دا ﺳﺘﺎ د ﻣﺦ ﭘﺮ ﺧﺰاﻧﮫ ﯾﻢ‬ ‫ﺗﻦ دی ﺳﯿﻢ ﻏﺎ ﻮﻧﮫ در ﻟﺒﺎن دی ﻟﻌﻞ‬

‫ﺳﻨﺒﻞ ﻣﻮ ﭘﮫ ﻏﻨﺮﺑﻮﯾﮫ ﮐﺞ رﻓﺘﺎر‬ ‫ﻠﺮﺧﺴﺎر‬ ‫اﻟﻒ ﻗﺪه ﻻﻟﮫ ﺧﺪه‬

‫‪ -3‬ﺗﺴﻮﯾﮫ‪:‬‬
‫ﭼﮫ د دوو ﻮ ﻣﺸﺒﮫ ﻟﮫ ﭘﺎره ﯾﻮ ﻣﺸﺒﮫ ﺑﮫ راوړه ﺷﯽ‪.‬‬
‫ﻟﮑﮫ ﻣﯿﺰا ﺣﻨﺎن ﭼﯽ واﯾﯽ‪:‬‬

‫ﺗﻮر اطﻠﺲ ﯾﯽ ﭘﺮ ﮐﻌﺒﮫ دی ﻏﻮړوﻟﯽ‬ ‫دا ﭘﺮ ﻣﺦ ﯾﯽ ﺧﺎل و ﺧﻂ زﻟﻔﯽ ﻧﺪی‬

‫ﭘﮫ ﭘﻮرﺗﻨﯽ ﺑﯿﺖ ﮐ ﯽ ﺧﺎل‪ ،‬ﺧﯥ او زﻟﻔﯽ ﻣﺸﺒﮫ دی ﭼﮫ د درو ﺳﺮو ﻟﮫ ﭘﺎره ﯾﻮ ﻣﺸﺒﮫ ﺑﮫ )اطﻠﺲ( راﻏﻠﯽ دی‪.‬‬
‫ﺣﻤﯿﺪ ﻣﺎﺷﻮ ﺧﯿﻞ واﯾﯽ‪:‬‬

‫ﺑﯿﻠﮫ ﻣﺎ ﭼﮫ راﺗﮫ ﭘﻨﺪ واﯾﻢ وړﯾﺎ‬ ‫درو ﻟﻌﻞ ورﮐﻮل ﭘﮫ وړﯾﺎ ﻧﺸﯽ‬
‫)در( او )ﻟﻌﻞ( ﻣﺸﺒﮫ او د دی دواړو ﻟﮫ ﭘﺎره ﻣﻮ ﻣﺸﺒﮫ ﺑﮫ )ﭘﻨﺪ( راﻏﻠﯽ دی‪.‬‬

‫‪ -4‬ﺟﻤﻊ‪:‬‬
‫ﭘﮫ دی ډول ﺗﺸﺒﯿﮫ ﮐﯽ د ﯾﻮ ﻣﺸﺒﮫ ﻟﮫ ﭘﺎره ﻮ ﻣﺸﺒﮫ ﺑﮫ راوړه ﮐﯿ ی‪.‬‬
‫ﻟﮑﮫ رﺣﻤﺎن ﺑﺎﺑﺎ ﭼﮫ واﯾﯽ‪:‬‬

‫ﺗﯿﺮی ﺗﻮری دی زﻣﺎ ﭘﮫ ﻗﺘﻠﻮﻟﻮ‬ ‫ھﻐﮫ ﺳﺘﺮ ﯽ ﭼﮫ ﻧﺮ ﺲ وھﻢ ﺑﺎدام دی‬

‫)ﺳﺘﺮ ﯽ( ﻣﺸﺒﮫ دی ﭼﮫ دری ﻣﺸﺒﮫ ﺑﮫ )ﻧﺮ ﺲ‪-‬ﺑﺎدام او ﺗﯿﺮی ﺗﻮری( ورﺗﮫ راوړه ﺷﻮی دی‪.‬‬
‫رﺣﻤﺎن ﺑﺎﺑﺎ ﭘﮫ دی ډول ﺗﺸﺒﯿﮫ ﮐ ﯽ ﯾﻮه ﺧﻨﺪ وره ﻏﺰل ﻟﺮی ﭼﮫ ﯾﻮ ﻮ ﺑﯿﺘﻮﻧﮫ ﯾﯽ دادی‪:‬‬

‫ﺻﻨﻮﺑﺮ دری واړه ﯾﻮ دی‬ ‫ﺳﺮو‬ ‫ﻗﺪ و‬ ‫ﻣﺦ دﯾﺎر ﺷﻤﺲ و ﻗﻤﺮ دری واړه ﯾﻮدی‬
‫ﻟﺐ دﯾﺎر ﺷﮭﺪ و ﺷﮑﺮ دری واړه ﯾﻮ دی‬ ‫ﭘﮫ ﺷﮭﺪ و ﭘﮫ ﺷﮑﺮو‬ ‫ﻧﻠﺮم‬ ‫ﺣﺎﺟﺖ‬
‫دا ﻏﺒﺎره ﻣﺸﮏ و ﻋﻨﺒﺮ دری واړه ﯾﻮ دی‬ ‫ﭼﮫ ﻏﺒﺎرﯾﯽ د ﮐﻮ ﯽ را ﺑﺎﻧﺪی راﺷﯽ‬
‫او روﭘﯿ ﻮر دری واړه ﯾﻮ دی‬ ‫ﻮرو‬ ‫ﺳﺒﺐ د ظﺎﻟﻤﺎﻧﻮ ﺣﺎﮐﻤﺎﻧﻮ‬ ‫ﭘﮫ‬

‫د ﺗﺸﺒﯿﮫ ادات‬
‫ھﻐﮫ ﺗﻮری ﭼﮫ ﭘﺮ ﺗﺸﺒﯿﮫ ﺑﺎﻧﺪی دﻻﻟﺖ ﮐﻮی؛ د ﺗﺸﺒﯿﮫ ادات ﺑﻠﻞ ﮐﯿ ی‪.‬‬
‫ﻟﮑﮫ د ) ﯿﺮ( او )دود( ﺗﻮری ﭼﮫ ﭘﮫ دی ﻻﻧﺪی ﺑﯿﺘﻮ ﮐ ﯽ راﻏﻠﯽ دی‪:‬‬

‫ﭼﮫ دی ﺷﭙﮫ او ورځ ﺧﻮراک ﺷﻮ د ﻗﺎم ﻏﻮ ﮫ‬ ‫ﯾﻮه ورځ ﺑﮫ ﺑﻨﺪ ﯾﻮان د ﺑﺎز ﭘﮫ ﯿﺮ ﺷﯽ‬
‫ﻻس ﮐ ﯽ ﻗﻤﺮ ﻧﯿﺴﻢ‬ ‫دود ﭘﮫ‬ ‫ﭘﮫ‬ ‫د ﻓﻠﮏ‬ ‫ﭼﮫ د ﺧﯿﺎل ﭘﮫ ﻻس ﮐﯽ ﺗﻦ د دﻟﺒﺮ ﻧﯿﺴﻢ‬

‫‪17‬‬
 ‫ﭘﮫ ﭘ ﺘﻮ ﮐ ﯽ د ﺗﺸﺒﯿﮫ ﻣﺸﮭﻮر ادات دادی‪ :‬ﻟﮑﮫ ‪ :‬ﯿﺮ‪ ،‬دود‪ ،‬ﺷﺎن‪ ،‬ﻏﻮﻧﺪی‪ ،‬ﺗﮫ ﺑﮫ واﯾﯽ‪ ،‬ﺗﮫ وا‪ ،‬ﺳﯿﺎل‪.‬‬
‫ﻣﺜﺎﻟﻮﻧﮫ ﯾﯽ ﭘﮫ ﻻﻧﺪی ډول ﭘﮫ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺳﺮه و ﻮری‪:‬‬

‫ﺷﻤﻊ ﭘﮫ زﯾﺎرت د ﺷﮭﯿﺪاﻧﻮ‬ ‫ﻟﮑﮫ‬ ‫ﺳﺘﺎ ﻟﮫ ﻏﻤﮫ ﭘﮫ ﺎن زړه درﺣﻤﺎن ﺳﻮ ﯽ‬

‫ﻟﮑﮫ و ﮐﮫ ﭘﮫ ﻣﮑﺘﺐ ﮐ ﯽ ﻣﺮﻏﮫ ﺎﻟﮫ‬ ‫زړه ﻣﯽ ﺳﺘﺎﻟﮫ ﻻﺳﮫ ھﺮ ﺳﺎﻋﺖ ﺧﺮاب دی‬
‫ﺟﻤﻌﯿﺖ د ھﻐﻮزړوﻧﻮ ﻟﻮی ﻓﺴﺎ دی‬ ‫ﭼﮫ ﭘﺮﯾﺸﺎن دﯾﺎر د زﻟﻔﻮ ﭘﮫ ﯿﺮ ﻧﻮی‬
‫ﻞ و ﮐﺎ ﻟﻤﺮوﻧﮫ‬ ‫ﭼﮫ ﭘﺮوا ورﺑﺎﻧﺪی‬ ‫ھﻨﺪارو ﭘﮫ ﯿﺮ ﻏﺮوﻧﮫ ﺳﭙﯿﻦ و ړﻧ ﻦ دی‬
‫ﺗﺸﺒﯿﮫ د اداﺗﻮ ﭘﮫ اﻋﺘﺒﺎر دوه ډوﻟﮫ ده‪ ،‬ﭼﮫ ﯾﻮی ﺗﮫ ﻣﺮﺳﻠﮫ او ﺑﻠﯽ ﺗﮫ ﻣﻮﮐﺪه ﺗﺸﺒﮫ واﯾﯽ‪:‬‬

‫ﻣﺮﺳﻠﮫ ﺗﺸﺒﯿﮫ‪:‬‬
‫ھﻐﮫ ده ﭼﮫ ادات ﭘﮑ ﯽ ذﮐﺮ ﺷﻮی وی‪ ،‬ﻟﮑﮫ ﭘﮫ ﭘﻮرﺗﻨﯿﻮ ﻣﺜﺎﻟﻮﻧﻮ ﮐ ﯽ او ﻣﻮﮐﺪ د ﺗﺸﺒﯿﮫ ھﻐﮫ ده ﭼﮫ ﭘﮫ ھﻐﮫ ﮐ ﯽ ادات ﻧﻮی‬
‫راﻏﻠﯽ او دا ډول ﺗﺸﺒﯿﮫ دوه ډوﻟﮫ را ﯽ‪ .‬ﯾﻮ دا ﭼﮫ ﺻﺮف ادات ﻧﻮی ﭘﮑﯽ راﻏﻠﯽ ﻟﮑﮫ د رﺣﻤﺎن ﺑﺎﺑﺎ ﭘﮫ دی ﻻﻧﺪی ﺑﯿﺘﻮﻧﻮ‬
‫ﮐ ﯽ‪:‬‬

‫داﻏﻮﻧﮫ ﻣﯽ ﭘﮫ زړه ﺑﺎﻧﺪی ﺻﻨﻢ ږدی‬ ‫ﮐﮫ‬ ‫ﻠﻮﻧﮫ د ﺟﻨﺖ ﮐ ل‬ ‫ﺧﺪای و ﻣﺎ و ﺗﮫ‬
‫ﺧﺪای دی ﻧﮫ ﮐﮫ ﻮک ﺑﯽ آب و ﺑﯽ ﻧﻤﮑﮫ‬ ‫ﺗﺮﺧﯽ او ﯽ د ﻋﺎﺷﻖ آب و ﻧﻤﮏ دی‬
‫د ﻏﻤﻮﻧﻮ د ﺣﻞ ﻧﺸﺘﮫ ﭘﮫ ﺟﻨﺖ ﮐ ﯽ‬ ‫د در ﺎه ﭘﮫ ﭘﺎک ﻧﺸﯿﻨﻮ ﺳﺨﺘﯽ ﻧﻮی‬
‫ﭘﮫ ﭘﻮرﺗﻨﯿﻮ ﺑﯿﺘﻮﻧﻮ ﮐ ﯽ د ﺟﻨﺖ ﻠﻮﻧﻮ‪ ،‬ﻋﺎﺷﻖ‪ ،‬ﺗﺮﺧﯽ‪ ،‬او ﮑﯽ او د ﻣﺤﺒﻮب در ﺎه ﻣﺸﺒﮫ او د زړه داﻏﻮﻧﮫ‪ ،‬آب وﻧﻤﮏ او‬
‫ﺟﻨﺖ ﻣﺸﺒﮫ ﺑﮫ راﻏﻠﯽ دی‪ ،‬ﭼﮫ ادات ﻧﮫ دی ورﺳﺮه ذﮐﺮ ﺷﻮی‪.‬‬
‫او ﺑﻞ دا ﭼﮫ ﺑﺮﺳﯿﺮه ﭘﺮ دی ﭼﮫ ادات ﻧﻮی راﻏﻠﯽ ﻣﺸﺒﮫ او ﻣﺸﺒﮫ ﺑﮫ ﻣﻀﺎف او ﻣﻀﺎف اﻟﯿﮫ واﻗﻊ ﺷﻮی وی‪.‬‬
‫ﻟﮑﮫ ﭘﮫ دی ﺑﯿﺘﻮﻧﻮ ﮐ ﯽ‪:‬‬

‫د زﺧﻤﻮﻧﻮ ﺣﺴﺎب ﻧﺸﺘﮫ‬ ‫ﺳﯿﻨﮫ ﻣﯽ‬ ‫ﭘﮫ‬ ‫و ﻧﺎوک ﺗﮫ د ﻣﮋ ﺎﻧﻮ دی ھﺪف ﮐ م‬

‫ﮐﯽ ﺗﻞ ﻣﯽ ﺧﻮری د زړه د ﻏﻮ ﻮ ﮐﺒﺎﺑﻮﻧﮫ‬ ‫ﺳﺘﺎ د ﺧﯿﺎل ﻣﯿﻠﻤﮫ ﻣﯽ ﻧﺎﺳﺖ دی ﭘﮫ ﻮ ﻞ‬
‫د ﺟﻨﺖ ﺣﻮری ھﻤﮫ واړه دﻟﯽ دی‬ ‫ﮐﮫ رﺣﻤﺎن د ﻋﺎﺷﻘﯽ ﭘﮫ ﺗﯿﻎ ﺷﮭﯿﺪ ﺷﯽ‬
‫ﭘﮫ ﭘﻮرﺗﻨﯿﻮ ﺑﯿﺘﻮﻧﻮ ﮐ ﯽ ﻣﮋ ﺎن‪ ،‬ﺧﯿﺎل او ﻋﺎﺷﻘﯽ ﻣﺸﺒﮫ او ﻧﺎوک‪ ،‬ﻣﯿﻠﻤﮫ او ﺗﯿﻎ ﻣﺸﺒﮫ ﺑﮫ راﻏﻠﯽ دی ﺑﺮﺳﯿﺮه ﭘﺮدی ﭼﮫ ادات‬
‫ﭘﮑ ﯽ راﻏﻠﯽ ﭘﮫ دی ﻮﻟﻮ ﺗﺸﺒﯿﮭﺎﺗﻮ ﮐ ﯽ ﻣﺸﺒﮫ ﻣﻀﺎف او ﻣﺸﺒﮫ ﺑﮫ ﻣﻀﺎف اﻟﯿﮫ واﻗﻊ ﺷﻮی دی‪.‬‬

‫ب‪ -‬ﻣﺠﺎز‬
‫ﻣﺠﺎز ﭘﮫ ﻟﻐﺖ ﮐ ﯽ اﺟﺎزه ورﮐ ه ﺷﻮی ﺗﮫ واﯾﯽ؛ او د دﻻورۍ او ﺗﺠﺎوز ﮐﻮﻟﻮ ﭘﮫ ﻣﻌﻨﯽ ھﻢ راﻏﻠﯽ دی‪.‬‬
‫د ﺑﯿﺎن د ﭘﻮھﺎﻧﻮ ﭘﮫ اﺻﻄﻼح؛ ﮐﮫ ﯾﻮ ﻟﻐﺖ د ﺧﭙﻠﯽ اﺻﻠﯽ‪ ،‬ﺣﻘﯿﻘﯽ ﻣﻌﻨﯽ ﺨﮫ ﺗﺠﺎوز وﮐ ی او د ﯾﻮی ﻏﯿﺮ وﺿﻌﯽ ﻣﻌﻨﯽ ﻟﮫ‬
‫ﭘﺎره راوړه ﺷﯽ ﻣﺠﺎز ﺑﻠﻞ ﮐﯿ ی‪.‬‬
‫ﻼد‬‫ﻼ ﮐﮫ ﻣﻮﻧ زﻟﻤﯽ ﺗﮫ ﺧﻄﺎب وﮐ و‪ ،‬ﭼﮫ زﻣﺮﯾﮫ دﻟﺘﮫ راﺷﮫ! ﭘﮫ دی ﺟﻤﻠﮫ ﮐ ﯽ )زﻣﺮی‪ ،‬داﺳﯽ ﮐﻠﻤﮫ ده ﭼﮫ اﺻ ْ‬ ‫ﻣﺜ ْ‬
‫زﻣﺮی ﻟﮫ ﭘﺎره ﭼﮫ ﭘﮫ زړه ورﺗﻮب ﮐ ﯽ ﺷﮭﺮت ﻟﺮی وﺿﻊ ﺷﻮی ده‪ ،‬ﻧﮫ د زﻟﻤﯽ ﻟﮫ ﭘﺎره ﻧﻮ دا ﭼﮫ ﻣﻮﻧ دا ﮐﻠﻤﮫ د زﻟﻤﯽ د‬
‫ﻟﭙﺎره راوړو ﻣﺠﺎز ﻣﺒﺎﻟﮫ ﺷﯽ‪.‬‬
‫ھﺮ ﮐﻠﮫ ﭼﮫ ﻣﻮﻧ ﮐﻮم ﻟﻔﻆ د ﻣﺠﺎزی ﻣﻌﻨﯽ ﻟﮫ ﭘﺎره راوړو ﻧﻮ ﺑﺎﯾﺪ د ﺣﻘﯿﻘﯽ او ﻣﺠﺎزی ﻣﻌﻨﯽ ﺗﺮﻣﻨ ھﺮو ﻣﺮو ﮐﻮﻣﮫ ﻋﻼﻗﮫ‬
‫او ﻧﺴﺒﺖ ﻣﻮﺟﻮد وی ﮐﮫ ﻧﮫ وی ﻧﻮ د ھﻐﮫ ﻟﻔﻆ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﭘﮫ ﻣﺠﺎزی ﻣﻌﻨﯽ ﺳﺮه ﻏﻠﻂ دی‪ ،‬ﮑﮫ ﭼﮫ زﻣﺮی او زﻟﻤﯽ ﯾﻮ ﺑﻠﮫ‬

‫‪18‬‬
‫ﺳﺮه د زړه ورﺗﯿﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﻟﺮی‪ ،‬او دا د دوی ﯾﻮ ﻣﺸﺘﺮک وﺻﻒ دی ﻧﻮ د دی ﻟﮫ اﻣﻠﮫ ﻣﻮﻧ د ﻣﺨﻮ زﻟﻤﯽ ﺗﮫ د زﻣﺮی ﺧﻄﺎب‬
‫وﮐﯽ‪.‬‬
‫ﻼ و ﻞ ﺗﮫ د زﻣﺮی ﯾﺎ و زﻟﻔﻮ ﺗﮫ د ﻟﻤﺮ ﺧﻄﺎب وﮐ ی‪ ،‬ﮑﮫ ﭼﮫ د دوی ﭘﮫ ﻣﻨ ﮐ ﯽ ﮐﻮﻣﮫ ﻋﻼﻗﮫ او ﻧﺴﺒﺖ‬‫او ﮐﮫ ﺳ ی ﻣﺜ ْ‬
‫وﺟﻮد ﻧﻠﺮی ﻧﻮ دﻟﺘﮫ ﻣﺠﺎز ﻏﻠﻂ دی‪.‬‬
‫ﻣﺠﺎز ﭘﺮ دوه ډوﻟﮫ وﯾﺸﻞ ﮐﯿ ی‪ :‬ﯾﻮ ډول ﻣﺴﺘﻌﺎر او ﺑﻞ ډول ﻣﺮﺳﻞ ﻣﺠﺎز ﺑﻮﻟﯽ ﮐﮫ ﭼﯿﺮی د ﺣﻘﯿﻘﯽ او ﻣﺠﺎزی ﻣﻌﻨﯽ ﭘﮫ‬
‫ﻣﻨ ﮐ ﯽ د ﺗﺸﺒﯿﮫ ﻋﻼﻗﮫ ﻣﻮﺟﻮده وی ﻣﺴﺘﻌﺎر ﻣﺠﺎز ﯾﺎ اﺳﺘﻌﺎره ورﺗﮫ واﯾﯽ‪.‬‬
‫ﻟﮑﮫ ﺳﺘﺮ ﻮ ﺗﮫ ﭼﮫ ﻧﺮ ﺲ ﯾﺎ ﺑﺎ ﻮ ﺎﻧﻮ ﺗﮫ ﭼﮫ ﺧﻨﺠﺮﯾﯽ ووﯾﻞ ﺷﯽ او ﮐﮫ د دوی ﭘﮫ ﻣﻨ ﮐ ﯽ د ﺗﺸﺒﯿﮭﯽ ﻋﻼﻗﮫ ﻧﮫ وی او د‬
‫ﺳﺒﺒﯿﺖ‪ ،‬ﻣﺴﺒﺒﯿﺖ‪ ،‬ظﺮﻓﯿﺖ‪ ،‬ﻣﻈﻮﻓﯿﺖ ﯾﺎ داﺳﯽ ﻧﻮری ﻋﻼﻗﯽ ﻣﻮﺟﻮدی وی ﻧﻮ ﻣﺮﺳﻞ ﻣﺠﺎز ﺑﻠﻞ ﮐﯿ ی‪.‬‬

‫‪ -1‬اﺳﺘﻌﺎره‬
‫اﺳﺘﻌﺎره ﭘﮫ ﻟﻐﺖ ﮐ ﯽ و ﻋﺎرﯾﺖ ﻏﻮ ﺘﻠﻮ؛ او ﭘﮫ اﺻﻄﻼح ﮐ ﯽ د ﻏﯿﺮ ﺣﻘﯿﻘﯽ ﻣﻌﻨﯽ ﻟﮫ ﭘﺎره د ﮐﻮم ﻟﻔﻆ اﺳﺘﻌﻤﺎﻟﻮﻟﻮ ﺗﮫ واﯾﯽ‪،‬‬
‫ﭘﮫ دی ﺷﺮط ﭼﯽ د ﺣﻘﯿﻘﯽ او ﻣﺠﺎزی ﻣﻌﻨﯽ ﺗﺮﻣﻨ د ﺗﺸﺒﯿﮫ ﻋﻼﻗﮫ ﻣﻮﺟﻮده وی‪.‬‬

‫د ﺗﺸﺒﯿﮫ او اﺳﺘﻌﺎری ﺗﻮﭘﯿﺮ‪:‬‬

‫دا ﻻﻧﺪی ﺑﯿﺘﻮﻧﮫ ﭘﮫ ﻏﻮر ﺳﺮه و ﻮری‪:‬‬

‫د آﺷﻨﺎ ﻟﮫ ھﺠﺮه ھﺴﯽ ﺳﺮ ﺮدان ﺷﻮم‬ ‫ﭘﺮ ﮐﺎر ﭘﮫ دود ﭘﺮ ﺳﺮ ﺑﺎﻧﺪی ﺮﺧﯿ م‬
‫ﭘﮫ ﻗﺪم ﮐ ﯽ ﯾﯽ ﻮھﺮ ﻟﮫ ﺳﺘﺮ ﻮ ﺗﻮی ﮐ ه‬ ‫دﯾﺎر ﺧﯿﺎل ﭼﮫ راوﻟﯽ د زړه ﺗﺮ ﮐﻮره‬
‫ﭘﮫ ﻟﻮﻣ ی ﺑﯿﺖ ﮐ ﯽ ﺷﺎﻋﺮ ﺧﭙﻞ ﺎن ﻟﮫ ﭘﺮﮐﺎر ﺳﺮه ﺗﺸﺒﯿﮫ ﮐ ی دی‪ .‬ﻧﻮ ﮑﮫ ﺷﺎﻋﺮ ﻣﺸﺒﮫ او ﭘﺮ ﮐﺎر ﻣﺸﺒﮫ ﺑﮫ دی‪.‬‬
‫ﺳﺮ ﺮداﻧﯽ ﭼﮫ د ﺷﺎﻋﺮ او ﭘﺮﮐﺎر ﭘﮫ ﻣﻨ ﮐ ﯽ ﯾﻮ ﻣﺸﺘﺮک وﺻﻒ دی وﺟﮫ ﺷﺒﮫ ﺑﻠﻞ ﮐﯿ ی‪ .‬د )دود( ﮐﻠﻤﮫ ﭼﮫ د ھﻐﯽ ﭘﮫ‬
‫واﺳﻄﮫ ﺗﺸﺒﯿﮫ راﻏﻠﯽ ده د ﺗﺸﺒﯿﮫ ﺗﻮری )ادات( ﺑﺎﻟﮫ ﺷﯽ‪.‬‬
‫ﭘﮫ دوھﻢ ﺑﯿﺖ ﮐ ﯽ ﻮھﺮ د او ﮑﻮ ﻟﮫ ﭘﺎره اﺳﺘﻌﺎره ﺷﻮی دی‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ﺷﺎﻋﺮ د ﺧﭙﻞ ﺑﯿﺖ ﭘﮫ دوھﻤﮫ ﻣﺼﺮع ﮐ ﯽ ) ﻮھﺮ(‬
‫ذﮐﺮ ﮐ ی دی ﻣﻄﻠﺐ ﯾﯽ او ﮑﯽ دی ﭘﮫ دی ﺎی ﮐ ﯽ ) ﻮھﺮ( ﻣﺴﺘﻌﺎره ﻣﻨﮫ او )او ﮑﯽ( ﭼﮫ ﭘﮫ ﻧﻮﻣﻮړی ﺑﯿﺖ ﮐ ﯽ ﯾﯽ‬
‫ذﮐﺮ ﻧﮫ دی راﻏﻠﯽ ﻣﺴﺘﻌﺎر ﻟﮫ ﺑﻠﻞ ﮐﯿ ی‪.‬‬
‫د ﻮھﺮ او او ﮑﻮ ﺗﺮﻣﻨ ارزش او ﮑﻼ ﯾﻮ ﻣﺸﺘﺮک وﺻﻒ دی‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ھﻐﮫ ﻗﯿﻤﺖ او ﮑﻼ ﭼﮫ ﻮھﺮ ﯾﯽ ﻟﺮی‪ .‬د ﻣﯿﻦ‬
‫ھﻐﮫ او ﮑﯽ ﭼﮫ د ﯾﺎر ﭘﮫ ﻗﺪﻣﻮﻧﻮ ﮐ ﯽ ﯾﯽ ﺗﻮ ﯾﻮی ھﻢ ﯾﯽ ﻟﺮی‪ .‬دﻏﮫ ﻣﺸﺘﺮک وﺻﻒ ﭼﮫ ﭘﮫ ﺗﺸﺒﯿﮫ ﮐ ﯽ وﺟﮫ ﺷﺒﮫ ﺑﻠﻞ ﮐﯿﺪه‬
‫ﭘﮫ اﺳﺘﻌﺎره ﮐ ﯽ وﺟﮫ ﺟﺎﻣﻊ ﺑﻠﻞ ﮐﯿ ی‪.‬‬
‫ﺷﺎﻋﺮ ﭘﮫ دوھﻤﮫ ﻣﺼﺮع ﮐ ﯽ واﯾﯽ ﭼﮫ ) ﻮھﺮ ﻟﮫ ﺳﺘﺮ ﻮ ﺗﻮی ﮐ ه( ﭘﮫ دی ﺎی ﮐ ﯽ )دﺳﺘﺮ ﻮ ﺨﮫ ﺗﻮﯾﻮل( ﯾﻮه ﻗﺮﯾﻨﮫ ده‬
‫ﭼﮫ د دﻏﯽ ﻗﺮﯾﻨﯽ ﻟﮫ ﻣﺨﯽ د ﻮھﺮ ﺨﮫ او ﮑﯽ ﻣﺮادﯾ ی ﮑﮫ ﭼﯽ ﮐﮫ دا ﻗﺮﯾﻨﮫ ﻧﮫ وای ذﮐﺮ ﺷﻮی ﻧﻮ ﻮھﺮ ﭘﺮ ﺧﭙﻠﯽ‬
‫ﺣﻘﯿﻘﯽ ﻣﻌﻨﯽ )ﺟﻮاھﺮو( ﺑﺎﻧﺪی دﻻﻟﺖ ﮐﺎوه ﻧﮫ ﭘﺮ او ﮑﻮ ﺑﺎﻧﺪی‪.‬‬

‫اوس ﻧﻮ ﺑﺎﯾﺪ ووﯾﻞ ﺷﯽ ﭼﮫ د ﺗﺸﺒﯿﮫ او اﺳﺘﻌﺎری ﺗﻮﭘﯿﺮ ﭘﮫ دی ﻻﻧﺪﯾﻨﯿﻮ ﻣﻮادو ﺳﺮ ﮐﯿ ی‪:‬‬

‫‪ (1‬ﭘﮫ ﺗﺸﺒﯿﮫ ﮐ ﯽ ﻣﺸﺒﮫ او ﻣﺸﺒﮫ ﺑﮫ دواړه ﺑﺎﯾﺪ ذﮐﺮ ﺷﯽ او ﭘﮫ اﺳﺘﻌﺎره ﮐ ﯽ ﯾﻮازی ﻣﺴﺘﻌﺎر ﻣﻨﮫ )ﻣﺸﺒﮫ ﺑﮫ( ذﮐﺮ ﮐﯿ ی او‬
‫ﮐﮫ ﻣﺴﺘﻌﺎر ﻟﮫ )ﻣﺸﺒﮫ( راوړه ﺷﯽ ﻧﻮ د ﻣﺴﺘﻌﺎر ﻣﻨﮫ د ﻟﻮازﻣﻮ ﺨﮫ ھﻢ ﯾﻮ ﺷﯽ ﺑﺎﯾﺪ راوړه ﺷﯽ‪.‬‬
‫‪ (2‬ﭘﮫ ﺗﺸﺒﯿﮫ ﮐ ﯽ ﻣﺸﺒﮫ او ﻣﺸﺒﮫ ﺑﮫ ﭘﮫ ﻣﻨ ﮐ ﯽ ﻣﺸﺘﺮک وﺻﻒ ﺗﮫ وﺟﮫ ﺷﺒﮫ واﯾﯽ او ﭘﮫ اﺳﺘﻌﺎره ﯾﯽ ﮐ ﯽ ﺑﯽ وﺟﮫ ﺟﺎﻣﻊ‬
‫ﺑﻮﻟﯽ‪.‬‬
‫ﭘﮫ ﺗﺸﺒﯿﮫ ﮐ ﯽ ﮐﻠﮫ ﮐﻠﮫ وﺟﮫ ﺷﺒﮫ او ادات راوړه ﮐﯿ ی‪ ،‬ﻣ ﺮ ﭘﮫ اﺳﺘﻌﺎره ﮐ ﯽ وﺟﮫ ﺟﺎﻣﻊ ﻧﮫ راوړه ﮐﯿ ی او ادات ﺑﯿﺨﯽ‬
‫وﺟﻮد ﻧﻠﺮی‪.‬‬
‫‪ (3‬ﭘﮫ ﺗﺸﺒﯿﮫ ﮐ ﯽ د ﻗﺮﯾﻨﯽ ور اوړﻟﻮ ﺗﮫ ﺿﺮورت ﻧﺸﺘﮫ او ﭘﮫ اﺳﺘﻌﺎره ﮐ ﯽ ﻗﺮﯾﻨﮫ ﺑﺎﯾﺪ ھﺮو ﻣﺮو راوړه ﺷﯽ‪.‬‬

‫اﺳﺘﻌﺎره ډﯾﺮ ﻗﺴﻤﻮﻧﮫ ﻟﺮی‪ .‬ﯾﻮ ﻮ ډوﻟﻮﻧﮫ ﯾﯽ ﭘﮫ ﻻﻧﺪی ﺗﻮ ﮫ دﻟﺘﮫ ﺑﯿﺎﻧﻮو‪:‬‬

‫‪19‬‬
 ‫ﻣﺼﺮﺣﮫ اﺳﺘﻌﺎره‬
‫ﻣﺼﺮﺣﮫ اﺳﺘﻌﺎره ھﻐﮫ اﺳﺘﻌﺎری ﺗﮫ وای ﭼﮫ ﻣﺴﺘﻌﺎر ﻟﮫ ﺣﺬف ﺷﯽ او ﯾﻮازی ﻣﺴﺘﻌﺎر ﻣﻨﮫ راوړه ﺷﯽ‪ .‬دا ډول اﺳﺘﻌﺎره ﭘﮫ‬
‫ﭘ ﺘﻮ ﮐ ﯽ ﺧﻮرا ډﯾﺮ را ﯽ‪.‬‬
‫ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺧﺎن ﺧ ﮏ واﯾﯽ‪:‬‬

‫ﮐﮫ ﻣﯽ دل و دﯾﻦ ھﻤﮫ واړه ﺑﺘﺎن وړی‬ ‫د ﻧﻮر ﭼﺎ ﭘﮫ ﻣﺎ ﮫ ﮐﺎر دی ﮫ ﭘﺮی ﺧﻮښ ﯾﻢ‬
‫ﭘﮫ ﭘﻮرﺗﻨﯽ ﺑﯿﺖ ﮐ ﯽ )ﺑﺘﺎن( ﻣﺴﺘﻌﺎر ﻣﻨﮫ دی‪ ،‬او ) ﮑﻠﯽ( ﻣﺴﺘﻌﺎر ﻟﮫ دی ﭼﮫ دﻟﺘﮫ ﻧﮫ دی ذﮐﺮ ﺷﻮی‪.‬‬

‫ﻣﮑﻨﯿﮫ اﺳﺘﻌﺎره‬
‫ھﻐﮫ اﺳﺘﻌﺎری ﺗﮫ واﯾﯽ ﭼﮫ ﺷﺎﻋﺮ ﻣﺴﺘﻌﺎر ﻟﮫ ذﮐﺮ ﮐ ی او ﻣﺴﺘﻌﺎر ﻣﻨﮫ ﺣﺬف ﮐ ی؛ ﻣ ﺮ د ﻣﺴﺘﻌﺎر ﻣﻨﮫ ﻟﮫ ﻣﺘﻌﻠﻘﺎﺗﻮ ﺨﮫ‬
‫ﮐﻮم ﺷﯽ راوړی‪ ،‬ﮑﮫ ﭼﮫ ﭘﮫ دی ډول اﺳﺘﻌﺎره ﮐ ﯽ ﻣﺴﺘﻌﺎر ﻣﻨﮫ ﻟﮫ ﺧﭙﻠﻮ ﻣﺘﻌﻠﻘﺎﺗﻮ ﺨﮫ ﭘﯿﮋﻧﺪل ﮐﯿ ی‪.‬‬
‫رﺣﻤﺎن ﺑﺎﺑﺎ واﯾﯽ‪:‬‬

‫د ﻓﻠﮏ ﻻﺳﻮﻧﮫ ﺷﻨﮫ ﺷﻮه ﺗﺮ ﻨ ﻠﻮ‬ ‫ھﺮ ﺳﺎﻋﺖ زﻣﺎ د ﻏﻮږ ﭘﮫ ﺗﺎو وﻟﻮ‬
‫ﭘﮫ ﭘﻮرﺗﻨﯽ ﺑﯿﺖ ﮐ ﯽ ﻓﻠﮏ د ظﺎﻟﻢ ﺳ ی ﻟﮫ ﭘﺎره اﺳﺘﻌﺎره ﺷﻮی دی‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ﻣﺴﺘﻌﺎر ﻟﮫ )ﻓﻠﮏ( او ﻣﺴﺘﻌﺎر ﻣﻨﮫ )ﺳ ی( دی‪.‬‬
‫ﻻس ﭼﮫ د ﻣﺴﺘﻌﺎر ﻣﻨﮫ )ﺳ ی( ﻟﮫ ﻣﺘﻌﻠﻘﺎﺗﻮ ﺨﮫ ﺷﻤﯿﺮل ﮐﯿ ی دا ﺮ ﻨﺪه ﮐ ه ﭼﮫ ﻣﺴﺘﻌﺎر ﻣﻨﮫ )ﺳ ی( دی‪.‬‬

‫اﺻﻠﯿﮫ اﺳﺘﻌﺎره‬
‫ھﻐﮫ اﺳﺘﻌﺎری ﺗﮫ واﯾﯽ ﭼﮫ ﺷﺎﻋﺮ ﭘﮫ ﺧﭙﻞ ﮐﻼم ﮐ ﯽ ﮐﻮم ﺟﺎﻣﺪ اﺳﻢ اﺳﺘﻌﺎره ﮐ ی‪.‬‬
‫ﻟﮑﮫ ﭘﮫ دی ﻻﻧﺪی ﺑﯿﺘﻮﻧﻮ ﮐ ﯽ ﭼﮫ ﺳﻨﺒﻞ‪ ،‬ﺗﯿﻎ‪ ،‬ﻣﺮﻏﻠﺮی او ﺗﻮر ﻧﺮ ﺲ اﺳﺘﻌﺎره ﺷﻮی دی‪:‬‬

‫اور د ﻋﺸﻖ ﺑﮫ ﻣﯽ ﺗﺎزه د ﺳﺒﺎ ﺑﺎد ﮐﺎ‬ ‫ﭼﮫ ﺳﻨﺒﻞ ﯾﯽ ﻏﻮړوی ﭘﺮ ﻣﺦ ﭘﻮھﯿ م‬
‫ﭼﮫ ﭘﮫ ﺗﯿﻎ ﯾﯽ ﺟﻮړی ﺷﻮی ﻣﻨﺎری دی‬ ‫د ھﻐﮫ ﺧﻮﯾﯽ ﮫ ﺑﺎک د ﭼﺎ ﻟﮫ ﻣﺮ ﮫ‬
‫ﺗﻮﯾﺪم ﮐﮫ ﻟﮫ ﭼﺸﻤﺎﻧﻮ ﻣﺮﻏﻠﺮی‬ ‫را ﮑﺎره ﯾﯽ ﻧﮑ ه ھﯿ دﻟﺒﻮ ﻟﻌﻞ‬
‫ﻣﺎ دﯾﺎر ﻣﺦ ﭘﮫ ﺑﺎغ ﮐ ﯽ دی ﻟﯿﺪﻟﯽ‬
‫ﭼﺎوی دا ﭼﮫ ﺗﻮر ﻧﺮ ﺲ ﻣﻮﻧﺪﻟﯽ ﻧﺸﯽ‬

‫ﺗﺒﻌﯿﮫ اﺳﺘﻌﺎره‬
‫ھﻐﮫ اﺳﺘﻌﺎری ﺗﮫ واﯾﯽ ﭼﮫ د ﻣﺴﺘﻌﺎر ﻟﻔﻆ ﺟﺎﻣﺪ اﺳﻢ ﻧﻮی ﭘﮑ ﯽ راﻏﻠﯽ‪ ،‬ﺑﻠﮑﮫ ﻓﻌﻞ ﺣﺮف ﯾﺎ ﻣﺸﺘﻖ اﺳﻢ ﭘﮑ ﯽ اﺳﺘﻌﺎره‬
‫ﺷﻮی وی‪.‬‬
‫ﻟﮑﮫ ﮑﺎرﻧﺪوی ﭼﮫ واﯾﯽ‪:‬‬

‫ﻟﮫ ﺧﻮ ﯿﮫ ﺳﺮوھﯽ ﻟﮫ ﺳﻨ ﺮوﻧﮫ‬ ‫ھﺮ ﭘﻠﻮر ﯽ واﻟﯽ ﺑﮭﺎﻧﺪی ﺧﺎﻧﺪی‬

‫ﭘﮫ ﭘﻮرﺗﻨﯽ ﺑﯿﺖ ﮐ ﯽ )ﺧﺎﻧﺪی( ﻓﻌﻞ دی ﭼﮫ دﻟﻮﺑﻮ د ﺷﻮرھﺎر ﻟﮫ ﭘﺎره اﺳﺘﻌﺎره ﺷﻮی دی‪.‬‬
‫دﻏﮫ رﻧ ﮫ د ﻋﺒﺪاﻟﻘﺎدر ﺧﺎن ﺧ ﮏ ﭘﮫ دی ﻻﻧﺪی ﺑﯿﺖ ﮐ ﯽ د ﻮﺗﯽ وھﻠﻮ ﺨﮫ ﻣﺮاد ږﻣﻨ ﻮل دی‪:‬‬

‫ﭼﮫ ﯾﯽ ﻮﺗﯽ ﭘﮫ وﯾ ﺘﻮ وھﯽ ﺷﺎﻧﮫ‬ ‫ﻟﮫ ﻏﯿﺮﺗﮫ ﻣﯽ زړ ﯽ ﻮﮐﺮ ﻮﮐﺮ ﺷﯽ‬

‫‪20‬‬
 ‫ﻣﻄﻠﻘﮫ اﺳﺘﻌﺎره‬
‫ھﻐﯽ اﺳﺘﻌﺎری ﺗﮫ واﯾﯽ ﭼﮫ د ﻣﺴﺘﻌﺎر ﻣﻨﮫ ﻟﮫ ﻣﺘﻌﻠﻘﺎﺗﻮ ﺨﮫ ﮐﻮم ﺷﯽ ﻧﻮی ﭘﮑ ﯽ ذﮐﺮ ﺷﻮی‪.‬‬
‫ﻟﮑﮫ رﺣﻤﺎن ﺑﺎﺑﺎ ﭼﯽ واﯾﯽ‪:‬‬

‫دروﯾﺰ ﺮﯾﻢ د ﺑﺘﺎﻧﻮ ﭘﮫ ﺑﺎزار‬ ‫د دﯾﺪن ﭘﮫ ﺪاﯾﯽ ﮐ ﯽ ﻣﯽ ﺗﻨګ ﻧﺸﯽ‬

‫ﭘﮫ ﭘﻮرﺗﻨﯽ ﺑﯿﺖ ﮐ ﯽ )ﺑﺘﺎن( د ﮑﻠﻮ ﻟﮫ ﭘﺎره اﺳﺘﻌﺎره ﺷﻮی دی ﭼﮫ )ﺑﺘﺎن( ﻣﺴﺘﻌﺎر ﻣﻨﮫ او ) ﮑﻠﯽ( ﻣﺴﺘﻌﺎر ﻟﮫ ﺑﻠﻞ ﮐﯿ ی‪.‬‬
‫ﮑﮫ ﭼﮫ د ﻣﺴﺘﻌﺎر ﻣﻨﮫ ﯾﯽ ﻣﺴﺘﻌﺎر ﻣﻨﮫ ﯾﺎ ﻣﺴﺘﻌﺎر ﻟﮫ ﻟﮫ ﻣﺘﻌﻠﻘﺎﺗﻮ ﺨﮫ ﮐﻮم ﺷﯽ ﻧﺪی ذﮐﺮ ﺷﻮی‪.‬‬

‫ﻣﺮﺷﺤﮫ اﺳﺘﻌﺎره‬
‫ھﻐﮫ اﺳﺘﻌﺎره ده ﭼﮫ د ﻣﺴﺘﻌﺎر ﻣﻨﮫ ﻟﮫ ﻣﺘﻌﻠﻘﺎﺗﻮ ﺨﮫ ﮐﻮم ﺷﯽ ذﮐﺮ ﺷﯽ‪.‬‬
‫ﻟﮑﮫ ﭘﯿﺮ ﻣﺤﻤﺪﮐﺎﮐ ﭼﯽ واﯾﯽ‪:‬‬

‫ﭼﮫ وﯾﺸﺘﻠﯽ دی ﭘﮫ زړه ﻟﮑﮫ ﻧﺨﭽﯿ م‬ ‫ﺳﺘﺎ د ﻏﺸﻮ ﻟﮫ ﭘﺮھﺎره ﺑﮫ روغ ﻧﺸﻢ‬
‫ﭘﮫ ﭘﻮرﺗﻨﯽ ﺑﯿﺖ ﮐ ﯽ ﻏﺸﯽ د ﺑﺎ ﻮ ﺎﻧﻮ ﻟﮫ ﭘﺎره اﺳﺘﻌﺎره ﺷﻮی دی‪ .‬وﯾﺸﺘﻞ او ﭘﺮھﺎر ﭼﮫ د )ﻏﺸﯽ( ﯾﻌﻨﯽ ﻣﺴﺘﻌﺎر ﻣﻨﮫ ﻟﮫ‬
‫ﻣﺘﻌﻠﻘﺎﺗﻮ ﺨﮫ دی ھﻢ ذﮐﺮ ﺷﻮی دی ﻧﻮ ﮑﮫ ﻣﺮﺷﺤﮫ اﺳﺘﻌﺎره ﺑﻠﻠﮫ ﮐﯿ ی‪.‬‬

‫ﻣﺠﺮده اﺳﺘﻌﺎره‬
‫ھﻐﯽ اﺳﺘﻌﺎره ﺗﮫ واﯾﯽ ﭼﮫ د ﻣﺴﺘﻌﺎر ﻋﻼﯾﻢ او ﻣﺘﻌﻠﻘﺎت زاوړه ﺷﯽ‪.‬‬
‫ﻟﮑﮫ ﺣﻤﯿﺪ ﭼﮫ واﯾﯽ‪:‬‬

‫ﻧﮫ د ﺣﻮرود ﺟﻔﺎ رﺳﻢ ﻟﮫ دﯾﻮ وﻻړ‬ ‫ﻧﮫ ﻟﮫ ﻣﺎ د ﻣﮭﺮ ﺧﻮی وﻻړ د ﺑﺘﺎﻧﻮ‬
‫ﭘﮫ ﭘﻮرﺗﻨﯽ ﺑﯿﺖ ﮐ ﯽ )ﺑﺘﺎن( ﻣﺴﺘﻌﺎر ﻣﻨﮫ او ) ﮑﻠﯽ( ﻣﺴﺘﻌﺎر ﻟﮫ دی‪ ،‬د ﺟﻮر او د ﺟﻔﺎ رﺳﻢ د ﮑﻠﻮ )ﻣﺴﺘﻌﺎر ﻟﮫ( ﻟﮫ‬
‫ﻣﺘﻌﻠﻘﺎﺗﻮ ﺨﮫ ﺷﻤﯿﺮل ﮐﯿ ی‪ ،‬ﭼﮫ ﭘﮫ ﻧﻮﻣﻮړی ﺑﯿﺖ ﮐ ﯽ ﯾﯽ ذﮐﺮ راﻏﻠﯽ دی ﻧﻮ ﮑﮫ ﻣﺠﺮده اﺳﺘﻌﺎره ﺑﻠﻠﮫ ﮐﯿ ی‪.‬‬

‫‪ -2‬ﻣﺮﺳﻞ ﻣﺠﺎز‬
‫ﻣﻮﻧ د ﻣﺨﮫ ووﯾﻞ ﭼﮫ ﮐﮫ ﭼﯿﺮی د ﺣﻘﯿﻘﯽ او ﻣﺠﺎزی ﻣﻌﻨﯽ ﺗﺮ ﻣﻨ ﯾﯽ ﻟﮫ ﺗﺸﺒﯿﮫ ﺨﮫ ﻧﻮری ﻋﻼﻗﯽ ﻣﻮﺟﻮد وی ﻣﺮﺳﻞ‬
‫ﻣﺠﺎز ﺑﻠﻞ ﮐﯿ ی‪.‬‬
‫ﻣﺜ ْ‬
‫ﻼ ﻻﻧﺪﯾﻨﯽ ﺑﯿﺘﻮﻧﮫ و ﻮری‪:‬‬

‫دا زﻣﺎ ﭘﮫ اوږو واﭼﻮه اﺣﺴﺎن ﻟ‬ ‫راﺗﮫ وﮐ ه ﭘﮫ دی ﺳﺮو ﺷﻮﻧ و ﺑﯿﺎن ﻟ‬

‫ﻣﺎﺗﮫ ﮐ ی ﯾﯽ ﻣﺮی د ﻏﻢ زﻣﺮی ده‬ ‫ﮐﮫ آھﻮ ﻣﯽ د ﻋﺼﻤﺖ ﭘﮫ وﯾﻨﻮ رﻧګ ده‬
‫ﭘﮫ ﮐﮑ ه‬ ‫ھﻐﮫ ﮐ ﻠﯽ د ﺣﺴﯿﻦ‬ ‫ﮐﮫ ﯾﯽ ﻣﺎﺗﮫ ﭘﮫ ﺷﻨﻮ ﮐﺎ ﻮ ﮐ ه وران ﻧﺸﻮ‬
‫ﭘﮫ ﻟﻮﻣ ی ﺑﯿﺖ ﮐ ﯽ ﺷﻮﻧ ی ذﮐﺮ ﺷﻮی دی‪ ،‬ﻣ ﺮ ﻣﻄﻠﺐ ﻨﯽ ژﺑﮫ ده ﮑﮫ ﭼﮫ ﺑﯿﺎن ﭘﮫ ﺷﻮﻧ و ﺳﺮه ﻧﮫ ﮐﯿ ی‪ ،‬او د ﺷﻮﻧ و‬
‫او ژﺑﯽ ﺗﺮ ﻣﻨ د ﻣﺠﺎورت او ﺎوﻧ ی ﺗﻮب ﻋﻼﻗﮫ ﭘﺮﺗﮫ ده‪ ،‬ﻧﮫ د ﺗﺸﺒﯿﮫ ﻋﻼﻗﮫ‪.‬‬
‫د دوھﻢ ﺑﯿﺖ ﭘﮫ دوھﻢ ﻣﺼﺮع ﮐ ﯽ )ﻣﺮۍ( ذﮐﺮ ﺷﻮی دی‪ ،‬ﻣﻄﻠﺐ ﻨﯽ ﻣﻐﺰی دی‪ ،‬ﮑﮫ ﭼﮫ ﻣﻐﺰی ﻣﺎﺗﯿﺪل ﭘﮫ ﭘ ﺘﻮ ﮐ ﯽ‬
‫ﯾﻮ ډﯾﺮه ﻣﺸﮭﻮره اﺻﻄﻼح ده او د ﻣﺮی د ﻣﺎﺗﯿﺪﻟﻮ ﻣﺤﺎوره ﭘﮫ ﭘ ﺘﻮ ﮐ ﯽ ﻧﺸﺘﮫ‪ ،‬ﻧﻮ ﮑﮫ ﻣﺮی ذﮐﺮ ﺷﻮی ده او ﻣﺮاد ﻨﯽ‬
‫ﻣﻐﺰی دی‪ .‬ﻣﺮۍ او ﻣﻐﺰی ھﻢ د ﺗﺸﺒﯿﮫ ﻋﻼﻗﮫ ﻧﻠﺮی ﺑﻠﮑﮫ د ﺎوﻧ ﯾﺘﻮب او ﻣﺠﺎورت ﻋﻼﻗﮫ ﻟﺮی‪.‬‬

‫‪21‬‬
‫د درﯾﻢ ﺑﯿﺖ د دوھﻤﯽ ﻣﺼﺮع ﭘﮫ ﭘﺎی ﮐ ﯽ ﺣﺴﯿﻦ )ﭼﮫ د ﭘ ﺘﻮ ژﺑﯽ وی ﺧﻮږ ﺷﺎﻋﺮ دی( ﮐﮑﺮۍ ذﮐﺮ ﮐ ی ده ﻣﻄﻠﺐ ﯾﯽ‬
‫ﺗﻨﺪی دی ﭘﮫ ﭘ ﺘﻮ ﮐ ﯽ ډﯾﺮه ﻣﺸﮭﻮره ده‪ ،‬واﯾﯽ )ھﺮ ﮫ ﭼﮫ د ﭼﺎ ﭘﮫ ﺗﻨﺪی ﮐ ﯽ ﻟﯿﮑﻞ ﺷﻮی وی ھﻐﮫ ﻧﮫ ﭘﮫ ﺑﻠﮫ ﮐﯿ ی(‪.‬‬
‫ﻧﻮ ﮑﮫ ﭘﮫ ﻧﻮﻣﻮړی ﺑﯿﺖ ﮐ ﯽ د ﮐﮑﺮۍ د ﮐﻠﻤﯽ ﺨﮫ ﭘﮫ ﺮ ﻨﺪ ډول د ﺗﻨﺪی ﻣﻌﻨﯽ اﺧﯿﺴﺘﻞ ﺷﻮی ده‪ .‬د ﮐﮑﺮی او ﺗﻨﺪی ﭘﮫ‬
‫ﻣﻨ ﮐ ﯽ ھﻢ د ﺗﺸﺒﯿﮫ ﻋﻼﻗﮫ ﻧﺸﺘﮫ ﺑﻠﮑﮫ د ﺎوﻧ ﯾﺘﻮب او ﻣﺠﺎورت ﻋﻼﻗﮫ ﻟﺮی‪.‬‬
‫دا دری ﺳﺮه ﻣﺜﺎﻟﻮﻧﮫ ﭼﮫ ذﮐﺮ ﺷﻮل؛ د ﻣﺮﺳﻞ ﻣﺠﺎز ﻣﺜﺎﻟﻮﻧﮫ وو‪ ،‬ﭼﮫ د ﻣﺠﺎورت ﻋﻼﻗﮫ ﯾﯽ درﻟﻮده‪.‬‬

‫ﻣﺮﺳﻞ ﻣﺠﺎز ډﯾﺮی ﻋﻼﻗﯽ ﻟﺮی ﭼﮫ ﻟﮫ ھﻐﻮ ﺨﮫ ﯾﻮ ﻮ ﭘﮫ ﻻﻧﺪی ډول ﺳﺮه راوړﻟﯽ ﮐﯿ ی‪:‬‬
‫ﺳﺒﺒﯿﺖ‪:‬‬
‫ﭼﮫ ﺳﺒﺐ ذﮐﺮ ﺷﯽ او ﻣﺮاد ﻨﯽ ﻣﺴﺒﺐ وی‪ .‬ﻟﮑﮫ ﺣﻤﯿﺪ ﻣﺎﺷﻮ ﺧﯿﻞ واﯾﯽ‪:‬‬

‫ﭼﮫ ﭘﮫ ﺣﻠﻖ ﮐ ﯽ ﻣﯽ او ﺑﮫ د ﺣﯿﻮان ﻧ ﻠﯽ‬ ‫ھﺴﯽ ﻣﻮړ ﮐ م د ﯾﺎر ﻏﻢ ﻟﮫ ﺧﭙﻠﮫ ﻋﻤﺮه‬

‫ﭘﮫ ﭘﻮرﺗﻨﯽ ﺑﯿﺖ ﮐ ﯽ ﻟﮫ )ﻣﻮړ( ﻣﻄﻠﺐ ﺑﯿﺰاری ده‪ ،‬ﮑﮫ ﭼﮫ د ﯾﺎر ﻏﻢ ﺷﺎﻋﺮ ﻟﮫ ﺧﭙﻞ ﻋﻤﺮ ﺨﮫ ﺑﯿﺰاره ﮐ ی دی ‪.‬او ﻣﻮړ‬
‫ﺳﺒﺐ د ﺑﯿﺰاری دی ﭼﮫ ﺷﺎﻋﺮ دﻟﺘﮫ د ﺑﯿﺰارۍ ﻣﻌﻨﯽ ﻨﯽ اﺧﯿﺴﺘﯽ ده‪.‬‬

‫ﻣﺴﺒﺒﯿﺖ‪:‬‬
‫او ھﻐﮫ دادی ﭼﮫ ﻣﺴﺒﺐ ذﮐﺮ ﺷﯽ ﻣﻄﻠﺐ ﻨﯽ ﺳﺒﺐ وی‪.‬‬
‫ﻟﮑﮫ ﻣﯿﺮزا ﺣﻨﺎن ﭼﮫ ﭘﮫ دی ﺑﯿﺖ ﮐ ﯽ واﯾﯽ‪:‬‬

‫ﮐﮫ ﯾﻌﻘﻮب رﻧ ﮫ ﻣﯽ ﺷﻮل واړه ﻣﮋ ﺎن ﺳﭙﯿﻦ‬ ‫ھﯿ ﺧﺒﺮ ﻣﯽ ﺑﯿﺎد وردک ﯾﻮﺳﻒ راﻧﻐﯽ‬
‫ﭘﮫ ﭘﻮرﺗﻨﯽ ﺑﯿﺖ ﮐ ﯽ )ژړا( ﭼﮫ د ﻣﮋ ﺎﻧﻮ د ﺳﭙﯿﻨﻮاﻟﯽ ﺳﺒﺐ ﺮ ﯽ ﻧﮫ ده؛ راﻏﻠﯽ او ﺳﺒﺐ ﭼﮫ د ﻣﮋ ﺎﻧﻮ ﺳﭙﯿﻨﻮاﻟﯽ دی ذﮐﺮ‬
‫ﺷﻮی دی‪ ،‬ﻧﻮ ﮑﮫ ﻣﺴﺒﺐ ﺑﻠﻞ ﮐﯿ ی‪.‬‬
‫ﭘﮫ دی ﻻﻧﺪی ﺑﯿﺖ ﮐ ﯽ ھﻢ د ﻣﺴﺒﺒﯿﺖ ﻋﻼﻗﮫ ﭘﺮﺗﮫ دی‪:‬‬

‫ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻋﻤﺮ د زړوﻧﻮ ﺳﻮﻟﯿﺪه دی‬ ‫ﺎدی ﮫ ﻏﻮاړی ﭘﮫ ﻋﺸﻖ ﮐﯽ د ﺮﺧﻮ‬

‫)ﻏﻢ( د زړه د ﺳﻮﻟﯿﺪﻟﻮ ﺳﺒﺐ ﺮ ﯽ ﭼﮫ ﺷﺎﻋﺮ ﯾﯽ ذﮐﺮ ﻧﮫ دی ﮐ ی او د زړه د ﺳﻮﻟﯿﺪﻟﻮ ﺨﮫ ﯾﯽ دا ﻣﻌﻨﯽ اﺧﯿﺴﺘﯽ ده‪.‬‬
‫رﺣﻤﺎن ﺑﺎﺑﺎ واﯾﯽ‪:‬‬

‫ﺳﺮ و ﻗﺪه ﻞ اﻧﺪاﻣﮫ راﺷﮫ راﺷﮫ‬ ‫ای زﻣﺎ د زړه آراﻣﮫ راﺷﮫ راﺷﮫ‬
‫د ﯾﺎر ﭘﮫ راﺗګ ﺳﺮه د ﻣﯿﻦ زړه آرام ﻣﻮﻣﯽ‪ .‬د زړه آرام ﭼﮫ ﻣﺴﺒﺐ دی ﭘﮫ ﭘﻮرﺗﻨﯽ ﺑﯿﺖ ﮐ ﯽ ذﮐﺮ ﺷﻮی دی او )ﯾﺎر( ﭼﮫ د‬
‫زړه د آراﻣﺘﯿﺎ ﺳﺒﺐ ﺮ ﯽ ﻨﯽ ﻣﺮادﯾ ی‪.‬‬

‫ﮐﻠﯿﺖ‪:‬‬
‫ﭼﮫ ﮐﻞ ذﮐﺮ ﺷﯽ ﻣﺮاد ﻨﯽ ﺟﺰ وی‪.‬‬
‫ﻟﮑﮫ رﺣﻤﺎن ﺑﺎﺑﺎ ﭼﮫ واﯾﯽ‪:‬‬

‫اوس ﻣﯽ ﺳﺘﺎ ﻟﮫ روﯾﮫ ﻧﻮم رﺳﻮا ﭘﮫ درﺳﺖ ﺟﮭﺎن دی‬ ‫ﭼﺎ ﭘﯿﮋﻧﺪم زه ﭼﮫ ﻋﺎﺷﻖ ﻧﮫ وم ﭘﮫ ﺟﮭﺎن ﮐ ﯽ‬
‫ﭘﮫ ﭘﻮرﺗﻨﯽ ﺑﯿﺖ ﮐ ﯽ )ﺟﮭﺎن( ذﮐﺮ ﺷﻮی دی‪ ،‬ﻣﻘﺼﺪ ﻨﯽ ﯾﻮازی د رﺣﻤﺎن ﺑﺎﺑﺎ د ﻣﺴﮑﻦ ﺷﺎوﺧﻮا او ﯿﻨﯽ ﻧﻮر ﻣﺤﺪود‬
‫ﺎﯾﻮﻧﮫ دی؛ ﭼﮫ ﻮﻟﮫ ﻧ ی اﺻ ْ‬
‫ﻼ ﻧﮫ ﻨﯽ ﻣﺮادﯾ ی‪.‬‬
‫ﭘﮫ دی ﻻﻧﺪی ﺑﯿﺘﻮﻧﻮ ﮐ ﯽ ھﻢ د ﮐﻠﯿﺖ ﻋﻼﻗﮫ ﻣﻮﺟﻮده ده ﯾﻌﻨﯽ ﮐﻞ ذﮐﺮ ﺷﻮی دی او ﻣﻘﺼﺪ ﻨﯽ ﺟﺰ دی‪:‬‬

‫ﻧﮑﺎ ﺧﺮﯾﺪار د داﻧﯽ طﻤﻌﮫ‬ ‫ﻨﯽ‬ ‫د آﺳﻤﺎن ﺗﻠﯽ ﮐﮫ ډﮐﯽ ﭘﮫ داﻧﻮ دی‬

‫‪22‬‬
 ‫ﭼﮫ ﭘﮫ ﻋﺸﻖ ﮐ ﯽ ﺗﺼﻮر ﮐ م ﺧﭙﻞ ﻗﻠﻮب‬ ‫ﯾﺎ ﺗﻨﻮر دی ﯾﺎ دﮐﺎن د آھﻨ ﺮو‬
‫ﭘﮫ ﻟﻮﻣ ی ﺑﯿﺖ ﮐ ﯽ د آﺳﻤﺎن ﻟﮫ ﺗﻠﻮ ﺨﮫ ﻣﺮاد ھﻐﮫ ﯾﻮه ﺗﻠﮫ ده ﭼﮫ ﭘﮫ آﺳﻤﺎن ﮐ ﯽ ﮑﺎری؛ او ﭘﮫ دوھﻢ ﺑﯿﺖ ﮐ ﯽ ﻟﮫ ﻗﻠﻮب‬
‫ﺨﮫ ﻣﺮاد ﻗﻠﺐ ﯾﻌﻨﯽ د ﺷﺎﻋﺮ زړه دی‪.‬‬

‫ظﺮﻓﯿﺖ‪:‬‬
‫ﭼﮫ ظﺮف ذﮐﺮ ﺷﯽ ﻣﻮاد ﻣﻈﺮوف وی‪.‬‬
‫ﻟﮑﮫ ﭘﮫ دی ﺑﯿﺘﻮﻧﻮ ﮐ ﯽ ﭼﮫ ﻟﮫ وﯾﺎﻟﻮ ﺨﮫ اوﺑﮫ‪ ،‬ﻟﮫ دﯾګ ﺨﮫ ﺧﻮاړه او ﻟﮫ ﺟﺎم او ﺳﺎﻏﺮ ﺨﮫ ﺷﺮاب ﻣﻄﻠﺐ دی‪:‬‬

‫ﻟﮫ ﺧﻮ ﯿﮫ ﻣﮭﺮوھﯽ ﭘﮫ ﺳﻨ ﺮوﻧﮫ‬ ‫ھﺮ ﭘﻠﻮر ھﺴﯽ واﻟﯽ ﺑﮭﺎﻧﺪی ﺧﺎﻧﺪی‬

‫د ﻣﺮداﻧﻮ دﯾګ ﭘﺨﯿ ی ﭘﮫ ﻣﮭﺎل ﭘﺲ‬ ‫رﻗﯿﺒﺎن دی ﻣﯽ ﭘﮫ اه ﭘﻮری ﺗﮫ ﺧﺎﻧﺪی‬
‫ﮐﮫ ﺳﺎﻏﺮ ﻣﯽ ﭘﮫ ﭼﺸﻤﮫ د آﻓﺘﺎب و ﭼﯿ‬ ‫ﺳﺘﺎ ﭘﮫ ﺑﺰم ﮐ ﯽ ﻣﯽ ﺟﺎم د ﺷﺮاب و ﭼﯿ‬

‫ﻣﻈﺮوﻓﯿﺖ‪:‬‬
‫ﭼﮫ ﻣﻈﺮوف ذﮐﺮ ﺷﯽ ﻣﻘﺼﺪ ظﺮف وی‪.‬‬

‫ﻟﮑﮫ د ﻋﺒﺪاﻟﻘﺎدر ﺧﺎن ﺧ ﮏ ﭘﮫ دی ﺑﯿﺖ ﮐ ﯽ‪:‬‬

‫ﭘﮫ روﯾﻤﺎل ﻣﯽ او ﮑﯽ و ﭼﯽ ﮐ ی ډاده راﮐ ی‬

‫زه ﻓﺮﯾﺎد ﮐ م ﺗﮫ زﻣﺎ ﭘﮫ دﻻﺳﺎﺷﯽ‬
‫ﭘﮫ ﭘﻮرﺗﻨﯽ ﺑﯿﺖ ﮐ ﯽ او ﮑﯽ ﻣﻈﺮوف او ﺳﺘﺮ ﯽ ظﺮف دی‪ ،‬ﭼﮫ ﻣﻈﺮوف ذﮐﺮ ﺷﻮی دی؛ او ﻣﺮاد ﻨﯽ ظﺮف دی ﯾﻌﻨﯽ؛‬
‫ﺳﺘﺮ ﯽ و ﭼﯿ ی ﻧﮫ او ﮑﯽ‪.‬‬

‫ﻣﻮﻓﻖ اوﺳﻲ!‬

‫‪23‬‬