Ian Mark P.
Nibalvos - guro sa wikang Filipino, Uri ng Alipin:
UST
Ang Lipunan at Panitikan sa Sinaunang
Pamayanang Pilipino - bago dumating ang mga
espnayol ay may sarili ng panitikan ang mga
Pilipino, ngutit thru oral, inaawit, o binibigkas
lamang
Boxer Coder – pinagmulan ng daigdig at
sangkatauhan
Ayon kay Prof. Charles S. Boxer - nagsusulat
lamang ang mga Pilipino kapag gagawa ng liham
o mensahe
Literaturang Bisaya – epiko, mito at awiting-
bayan
Mito – tatlong uri ng lipunan:
Datu – politikal na katungkulan ng tao
- namamana, kailangang ingatan
- mataas na antas nga uri ng lipunan
Timawa – kasamahan sa pakikidigma
- alalay, naglilingkod sa datu
- gitna/ikalawang bahagi sa estado ng tao
Sa tagalog – Ang ikalawang antas ng lipunan ay
nahahati sa Dalawa: Timawa at Maharlika
(iisang saray lamang)
Timawa – nagsisilbi sa pamamagitan ng
pagsasaka at mangingisda
- sa ibang bahagi ng kapuluan
(pagbibigay kahulugan sa Timawa – “pagiging
malaya”)
Maharlika – namamahala sa mga serbisyong
military na pandagat
- malalayang tao sa pamayanang Tagalog
Oripon/Alipin – pinakamababang uri
- hindi maaring mag asawa ng Datu
- pinagsisilbihan ang kanilang panginoon (datu)
at katuwang (timawa)
- magsasaka
Saguiguiles (sagigilid) – aliping naglilingkod sa
loob ng bahay
Namamahayes (namamahay) – tumutulong sa
paggawa ng tirahan o naglilingkod (katulong)
kapag may bisita
Cagayan, ibong pangalan ay “bantay”
- kumanta sa kaliwang bahagi (retreat/sign of
danger))
Tagak/Kanduro
- kapag nagmula sa kanang bahagi o humapon
sa kaliwang bahagi ng daan (continue/sign of
victory)
Ang Dulot ng Kolonyalismo sa Lipunan at
Panitikang Pilipino
- sinakop ang uri ng pamumuhay at pag iisip ng
mga Pilipino
- itinuro na ang kanilang kultura ay primitibo
- malaking pagbabago ang naganap ng
dumating ang mga Espanyol
- nawala ang mga awiting-bayan, kwentong-
bayan, kaalamang-bayan
- epikong bayan sa Kristiyanisadong relihiyon na
napalitan ng Pasyon
Bernakular – wika o dayalekto na sinasalita ng
mga ordinaryong tao sa isang bansa o rehiyon
Ang Dambuhalang Pagkakahating
Pampanitikan – nahahati sa dalawa:
Panitikang Elite – tinatawag na kulturang
nasyonal (nasyon sa pamumuno ng mga elite)
- panitikang may mataas na tingin sa mga taong
nasa kapangyarihan
- nabibigyang malaking puwang sa mga
palimbagan/pag-aaral ng mga literature sa mga
univ/kolehiyo
Panitikang Masa – tinatawag na kalinangang
bayan (proseso ng pagkakabuo ng mga
pamayanang Pilipino sa isang bayang Pilipino)
- naka ugat sa grupong etnolingguwistiko na ang
batayang prehistoriko ay austronesyano
Pagpapahalagang Pilipino sa Siday Bilang Ugat Mahalaga mamuklat ang pahina ng mga
ng Kapilipinuhan naitalang likhang sining ng mga Pilipino mula
noon hanggang ngayon sapagkat isa ito sa mga
Siday – standard ng kahulugang ng tulang makapagpapatunay sa ating mayamang
Samarnon-Leytenhon na pinamagatang Ayat nakalipas at makapag-uugat sa tunay na
Ayat – hamon pinagmulan ang kapilipinuhan
1. Pagtupad sa pangako
- palabra de honor – pagkakaroon ng isang
salita
- nagtatanim ng dumot (hinanakit) pag walang
isang salita ang kanilang pinagkatiwalaan
2. Pagtanaw ng utang na loob
- di lamang sa tao pati sa kalikasan
3. Pagkakasundo-sundo/pagkakaisa
- pakikipagbati, pakikipag unawaan

Pagsusulong ng Isang Panitikang Pambansa

- sa tulong ng mga guro ay mapapayabong ang
panitikan na mayroon ang Pilipino
- sa pagsulat, pagbasa, pagsuri, pag-aaral at
pananaliksik ng mga akdang lapat sa tunay na
pagkatao bilang Pilipino
- maipapahayag ang damdamin at kaisipan na
tagos sa mga Pilipino