TEMA 03: A EUROPA FEUDAL.

A. Un periodo de inseguridade.
• A inseguridade que
provocaron as invasións
(viquingas, musulmáns e
húngaras), obrigará á
poboación a buscar
protección dos grandes
nobres.
• Aquela poboación que
podía pagar armas e un
cabalo convértense en
vasalos do nobre, os
campesiños sen embargo
foron caendo na servidume.
 B. A vasalaxe, base do feudalismo.
• A vasalaxe era un pacto
de fidelidade, comprendía
unha doble cerimonia:
Esquema DIAP.
– Homenaxe: o vasalo
prometíalle ó rei fidelidade,
consello e axuda militar.
– Investidura: o rei entrega a
un vasalo un feudo
convertíndose así en señor
feudal. Texto recadro
páxina 54.
 C. A sociedade estamental.
• A sociedade era desigual. Na
cúspide da mesma atopábase
o rei e debaixo, organizada en
estamentos, o resto da
sociedade (ver esquema).

– Estamentos privilexiados:
nobreza e clero.

– Estamentos non privilexiados:

a maioría da poboación
(campesiños, artesáns…).
 2. A monarquía feudal.

• O rei tiña un carácter

sagrado, era o
representante de Deus
na Terra. Texto páx. 50.

• O cargo era hereditario

e ía acompañado dun
patrimonio persoal.
• O rei gobernaba xunto coa gran
nobreza (condes, marqueses e
duques) e autoridades relixiosas
(bispos e abades).
• Tiña algunha función exclusiva
(dirixir o exército, xuíz, recadar
impostos…).
• Contaba coa Curia Real
(Consello), formado pola gran
nobreza. A súa función era a de
asesorar ao rei.
• O círculo de persoas máis
próximas ó rei formaban a corte
real (familia, nobres,
eclesiásticos…).
AS INSIGNIAS DA REALEZA
 Reis e emperadores.
• Trala división do Imperio de
Carlomagno á súa morte,
Europa quedou dividida en
diferentes reinos.
• Na Europa cristiá había
dúas figuras importantes:
– O emperador: atopábase por
enriba dos reis e protexía
militarmente aos cristiáns.
– O Papa: velaba pola
protección espitirual de
tódolos cristiáns.
 ACTIVIDADES

• Páxina 49: 1,3.

• Páxina 51: 2, 4.
 3. Os privilexiados: a nobreza (bellatores) e
as damas.
• A nobreza era un estamento privilexiado xa que a súa
función social permitíalle vivir con privilexios: non tiñan
que traballar, non pagaban impostos e eran os únicos
que podían portar armas.

• A súa principal función era a de ser guerreiros

(bellatores) e protexer á sociedade.

• Moitos nobres tiñan feudos e vivían en castelos.

• Para adestrarse no combate realizaban xustas e torneos

enfrontándose a outros cabaleiros, practicaban a caza e
a cetraría (caza con ave de rapiña). Texto recadro páxina
55.

• As súas tropas reciben o nome de mesnadas. Texto

recadro páxina 55.
• As damas adicábanse principalmente a asuntos domésticos.

• Si o seu señor se ausentaba ou morría, asumían tódalas

responsabilides do castelo.
 B. A vida no castelo.

• O castelo era a residencia do nobre.

• Eran construccións fortificadas.
As festas no palacio eran habituais.
Equipo dun cabaleiro. Páxina 54.
• O amor cortés era a forma
de cortexo nobre, sincera,
idealizada e cabaleiresca,
que foi cantada nas poesías
de trobadores.

• O cabaleiro debíase
comportar coa dama amada
de xeito semellante a como
o facía o vasalo co seu señor.
Poeta español do século
XV
 ACTIVIDADES

• Páxina 64:
– O orzamento/presuposto dun señorío.
 5. Os privilexiados: o clero (oratores).
• A Igrexa exercía gran
influencia na sociedade:
– Organizaba as cerimonias
(bautizos, funerais…) e as
principais festividades
(Nadal, Pascoa…).
– Impoñía obrigacións
relixiosas (ir a misa,
confesar, xaxuar en
Coresma…).
– Promovía a caridade e a
peregrinación a lugares
santos (Roma, Xerusalén e
Santiago de Compostela).
• A Igrexa tamén acumulaba riquezas xa
que o clero formaba parte do estamento
privilexiado.
– Posuía terras e edificios (mosteiros,
conventos, igrexas…).
– Nos seus señoríos obtiña rendas
feudais.
– Cobraba o dezmo (décima parte da
colleita) a tódolos campesiños.
– Recibía doazóns dos fegreses (texto
páx. 56/testamento).
• A Igrexa tamén facía unha importante
labor social:
– Asístía ós pobres.
– Coidaba enfermos.
– Encargábase da ensinanza nas escolas
dos mosteiros.
 A organización da Igrexa (esquema páxina
57).

• Clero = tódalas
mulleres e homes
que dedicaban a súa
vida ó servizo da
Igrexa.
• Na cúspide do clero
atópase o Papa
(reside en Roma).
• O clero regular é o que • O clero secular, viven
seguía unha fóra do convento.
regla/regula. Exemplo: Adícanse a ofrecer o
Dominicos, servizo nas parroquias.
Franciscanos… – Formado por bispos,
– Formado por cardenais e sacerdotes.
abadesas/abades e
monxas/monxes que
viven nun mosteiro.
• Á hora de distinguir o
seu modo de vida,
diferenciamos:
– Alto clero (privilexiados):
cardeais, bispos,
abades…
– Baixo clero (non
privilexiados):
sacerdotes rurais,
monxes…).
 ACTIVIDADES

• Páxina 57: 1, 2, 3 e 4.
 6. O feudo: señores e campesiños.
• Señores:
– Pertencían ao estamento privilexiado.
– As súas terras constituían o feudo/señorío
territorial. Unha propiedade vinculadada
(transmítese en herdanza, non se podía
comprar nin vender). Dividido en:
• Manso: terras que o señor cedía ao campesiño ou
servo a cambio do pagamento dun censo (parte da
colleita) e traballos na reserva señorial.
• Reserva señorial: terras de mellor calidade que o
señor se reservaba para sí. Nelas adoitaba estar o
castelo. Eran traballadas polos campesiños e servos
para o señor.
• Terras de explotación común: podían ser bosques ou
prados de uso colectivo.

– Nos seus feudos os señores establecían os

dereitos xurisdicionais (implantabas leis e
ordes, xuzgaban…), así como posuían Debuxo, páxina 59.
dereitos de monopolio, é decir, os
campesiños tiñan que pagar por utilizar o
forno, o muíño, a ferraría…
• Os campesiños:
– Eran o 90% da poboación e
formaban parte do
estamento non privilexiado
(pagaban impostos; ler
táboa da páxina 58).
– Podían ser libres ou servos
(dependían directamente do
seu señor).
– Practicaban unha agricultura
de subsistencia, é decir,
destinada ao autoconsumo.
 Actividades
• Páxina 59: • Páxina 63:
– 1, 3. – 3. Relato e
• Páxina 61: interpretación.
– 1, 2.