เรื่องที่ ๑๐

หยุดตอบสักทีเถอะ
เวตาลกล่าวว่า ครั้งนี้ข้าพเจ้าเกิดกระเหม่น รอบที่ ๑๐ แล้วนะท่าน
ตาซ้ายหัวใจเต้นแรงแลตาก็มืดมัวเป็นลางไม่ ดี
ครั ง
้ นี ข
้ า
้ พเจ้ า ให้ เ กิ ด กระเหม่ น
เสี ย แล้ ว แต่ ข ้ า พเจ้ า ก็ เ ล่ า เรื ่ อ งจริ ง ถวายอี ก
ตาซ้ า ยหั ว ใจเต้ น แรงแลตาก็ ม ด
ื
มัเรืว่ อเป็งหนึ
นลางไม่ ดีเสียแล้วข ้ าแต่
่ ง แลเพราะเหตุ พเจ้ขา้าเบืพเจ้ าก็าเยล่าเรื่องจริงถวายอีกเรื่อง
่ อ หน่
หนึ
การถู ่ง และเพราะเหตุ
ก แบกสะพายไปมาหลายเที ข้าพเจ้าเบื่อ่ ยหน่ ายการถู
วแล้ ว กแบกสะพายไปมา
เป็
แม้นพหลายเทีระองค์ ไ่ยม่วแล้ ท รงเบืว แม้่ อ เป็พนระองค์
ผู ้ แ บกก็ ไม่จทริรงเบื
ง ่อเป็นผู้แบกก็จริง
ข้ข้าาพเจ้พเจ้าาจะตั จะตั้ง้ งปัปัญ
ญ หาทีย่ ยากทูากทู ล ถามสั กกทีที ถ้าทรงตอบได้ พระ
ปัถ้ญา ทรงตอบได้
ญาก็มากยิ่งพระปั กว่าทีญ่ข้าญาก็ พเจ้มาากยิคิดว่่ งากว่จะมี
า ในพระราชาองค์ใด
ที่ข้าพเจ้าคิดว่าจะมีในพระราชาองค์ใด
 ในโบราณกาลมี เ มื อ งใหญ่ เ มื อ งหนึ ่ ง ชื ่ อ กรุ ง ธรรมปุ ร ะ พระราชาทรงนาม
ท้าวมหาพล มีมเหสีซึ่งแม้มีพระราชธิดาจ าเริญวัยใหญ่แล้วก็ยังเป็นสาวงดงาม
ครั้งนีย้ขบกั้าพเจ้
ถ้ า จะเปรี าให้เกิดตกระเหม่
บ พระราชบุ รีก ็ ค ล้ า ยพีน่ กตาซ้
ั บ น้ อางยิ
ยหั่งกว่
วใจเต้
าแม่ กนั บแรงแลตาก็
ลูก ที ่ เ ป็ น เช่มนืดนี้
ไม่มัใวช่เเป็
พราะพระราชธิ
นลางไม่ดีเดสีามียอแล้
าการแก่
ว แต่เกิขน้าอายุ
พเจ้าทีก็่จริเงล่เป็านเรืด้่อวยพระราชมารดาเป็
งจริงถวายอีกเรืน่อสาว ง
ไม่รู้จักแก่แลความสาวของพระนางเป็นเครื่องประหลาดของคนทั้งหลาย
หนึ่ง และเพราะเหตุข้าพเจ้าเบื่อหน่ายการถูกแบกสะพายไปมา
เป็นหลายเที่ยวแล้ว แม้พระองค์ไม่ทรงเบื่อเป็นผู้แบกก็จริง
ข้าพเจ้าจะตั้งปัญหาที่ยากทูลถามสักที ถ้าทรงตอบได้ พระ
ปัญญาก็มากยิ่งกว่าที่ข้าพเจ้าคิดว่าจะมีในพระราชาองค์ใด

พระธิดา
ท้าวมหาพล พระมเหสี
 เมื่อท้าวมหาพลจะสิ้นบุญนั้น เกิดศึกขึ้นที่กรุงธรรมปุระ ข้าศึ กมีกาลังมาก
แลชานาญการศึก ใช้ทั้งทองคาแลเหล็กเป็นอาวุธ คือใช้ทองคาซื้อน้าใจนายทหาร
ครั ง
้ นี ข
้ า
้ พเจ้ า ให้ เ กิ ด กระเหม่ น ตาซ้ า ยหั
แลไพร่พลของพระราชาให้เอาใจออกห่างจากพระองค์ แลใช้เหล็กเป็นอาวุธฆ่าฟั น
ว ใจเต้ น แรงแลตาก็ ม ด
ื
มัว่ซเป็ื้อนน้าลางไม่
คนที ใจไม่ได้ ดข้ีเาสีศึยกใช้
แล้ทวองคแต่
าบ้ขางเหล็
้าพเจ้กบ้าาก็งเป็เล่นาอาวุ
เรื่อธดังจริ
งนี้ งถวายอีกเรื่อง
หนึ่ง และเพราะเหตุข้าพเจ้าเบื่อหน่ายการถูกแบกสะพายไปมา
ทรยศมหาพล
เป็นหลายเที่ยวแล้ ว แม้่กับพข้าระองค์
แล้วมาอยู ซะ ไม่ทรงเบื่อเป็นผู้แบกก็จริง
ใช้ทองคาซื้อน้าใจ
ข้าพเจ้าจะตั้งปัญหาที่ยากทูลถามสักที ถ้าทรงตอบได้ พระ
ปัญญาก็มากยิ่งกว่าที่ข้าพเจ้าคิดว่าจะมีในพระราชาองค์ใด

ใช้เหล็กเป็นอาวุธฆ่าฟัน
 จนในที่สุดรี้พลของท้าวมหาพลหรอร่อยย่อยยับไป ท้าวมหาพลเห็นจะรั กษา
ชี ว ิ ต พระองค์ ไ ว้ ไ ม่ ไ ด้ ด ้ ว ยวิ ธ ี ร บ ก็ ค ิ ด จะรั ก ษาด้ ว ยวิ ธ ี ห นี จึ ่ ง พาพระ มเหสี
ครั ง
้ นี ข
้ า
้ พเจ้ า ให้ เ กิ ด กระเหม่ น ตาซ้
แลพระราชธิดาออกจากกรุงไปในเวลาเที่ยงคืนจาเพาะสามพระองค์ พระราชาทรง
า ยหั ว ใจเต้ น แรงแลตาก็ ม ด
ื
มัวเป็น้งสองเล็
พานางทั ลางไม่ดรอดพ้
ดีเสียนแล้ ว แต่
แนวข้ าศึกขไป
้าพเจ้
แล้าวก็ก็ตเล่ั้งพระพั
าเรื่อกงจริ
ตร์มงุ่งถวายอี
ไปยังเมื อกงซึเรื่ง่อเป็งน
เมืหนึ
องเดิ่ง มและเพราะเหตุ
ของพระมเหสี ข้าพเจ้าเบื่อหน่ายการถูกแบกสะพายไปมา
เป็นหลายเที่ยวแล้ว แม้พระองค์ไม่ทรงเบื่อเป็นผู้แบกก็จริง
เบา...พี่พลเบาาา
ข้าพเจ้าจะตั้งปัญหาที่ยากทูลถามสักที ถ้าทรงตอบได้ พระ
พ่อ! หนูยังไม่ได้ขึ้น เผ่นกันเถอะที่รกั
ปัญญาก็มากยิ่งกว่าที่ข้าพเจ้าคิดว่าจะมีในพระราชาองค์ใด
 วันรุ่งขึ้น พระราชาทรงน านางทั้งสองเดินไปจนเวลาสาย ถึงสองทุ่งเห็ น
หมู่บ้านหมู่หนึ่งแต่ไกล ไม่ทรงทราบว่าเป็นหมู่บ้านโจร แต่ทรงสงสัย ไม่วาง
ครั ง
้ นี ข
้ า
้ พเจ้ า ให้ เ กิ ด กระเหม่ น ตาซ้ า ยหั ว ใจเต้
พระหฤทัย จึงตรัสให้พระมเหสีแลพระราชธิดาหยุดนั่งกาบังอยู่ในแนวไม้ พระองค์
น แรงแลตาก็ ม ด
ื
มัวเป็
ทรงถื นลางไม่
ออาวุ ดีเสีาไปสู
ธเดินตรงเข้ ยแล้่หวมู่บแต่
้าน ขเพื้า่อพเจ้ าก็เล่าเรื่องจริง่นถวายอี
จะหาอาหารเสวยแลสู กเรื่อง
างทั้งสององค์
หนึ่ง และเพราะเหตุข้าพเจ้าเบื่อหน่ายการถูกแบกสะพายไปมา
เป็นหลายเที่ยวแล้ว แม้พระองค์ไม่ทรงเบื่อเป็นผู้แบกก็จริง
ข้าพเจ้าจะตั้งปัญหาที่ยากทูลถามสักที ถ้าทรงตอบได้ พระ
ปัญญาก็มากยิ่งกว่าที่ข้าพเจ้าคิดว่าจะมีในพระราชาองค์ใด

พระธิดา พระมเหสี
ท้าวมหาพล
 ฝ่ายพวกภิลล์ซึ่งอยู่ในหมู่บ้านนั้นประพฤติตัวเป็นโจรอยู่โดยปกติ ครั้นเห็นชาย
คนเดียวแต่งตัวด้วยของมีค่าเดินเข้าไปเช่นนั้น ก็ คุมกันออกมาจะเข้าชิงทรัพย์ใน
ครั ง
้ นี ข
้ า
้ พเจ้ า ให้ เ กิ ด กระเหม่ น ตาซ้ า ยหั ว ใจเต้ น
พระองค์ พระราชาท้าวมหาพลทรงเห็นดังนั้นก็ทรงพระแสงธนูยิงพวกโจรล้มตาย
แรงแลตาก็ ม ด
ื
มัวนเป็อันนมาก
ลงเป็ ลางไม่ดีเสียแล้ว แต่ข้าพเจ้าก็เล่าเรื่องจริงถวายอีกเรื่อง
หนึ่ง และเพราะเหตุข้าพเจ้าเบื่อหน่ายการถูกแบกสะพายไปมา
ภิลล์
เป็นหลายเที่ยวแล้ว แม้พระองค์ไม่ทรงเบื่อเป็นผู้แบกก็จริง
ข้าพเจ้าจะตั้งปัญหาที่ยากทูลถามสักที ถ้าทรงตอบได้ พระ
ปัญญาก็มากยิ่งกว่าที่ข้าพเจ้าคิดว่าจะมีในพระราชาองค์ใด

ท้าวมหาพล
 ฝ่ายนายโจรได้ทราบว่าผู้ม ีทรัพย์ม าฆ่าฟันพวกตนลงไปเป็นอันมากดังนั้ น
ก็กระทาสัญญาเรียกพลโจรออกมาทั้งหมดแล้วเข้าล้อมรบพระราชา ท้าวมหาพล
ครั ง
้ นี ข
้ า
้ พเจ้ า ให้ เ กิ ด กระเหม่ น ตาซ้ า ยหั ว ใจเต้ น
องค์เดียวเหลือก าลังจะต่อสู้ป้องกันอาวุธพวกโจรได้ ก็สิ้นพระชนม์ลงในที่นั้น
แรงแลตาก็ ม ด
ื
มัวเป็ลล์นกลางไม่
พวกภิ ็ช่วยกันดเข้ีเาสีปลดเปลื
ยแล้ว ้อแต่ ข้าพเจ้
งของมี าก็เล่าเรื่องจริแล้งถวายอี
ค่าออกจากพระองค์ วพากันคืกนเรืสู่อ่บ้างน
แห่หนึ
งตน่ง และเพราะเหตุข้าพเจ้าเบื่อหน่ายการถูกแบกสะพายไปมา
เป็นหลายเที่ยวแล้ว แม้พระองค์ไม่ฝากลู
ทรงเบื อ
่ เป็
กเมียข้าด้วย
น ผู แ
้ บกก็ จ ริ ง
ข้าพเจ้าจะตั้งปัญหาที่ยากทูลถามสักทีเฮือ้ ถ้อ...าทรงตอบได้ พระ
ปัญญาก็มากยิ่งกว่าที่ข้าพเจ้าคิดว่าจะมีในพระราชาองค์ใด

ท้าวมหาพล
 ฝ่ายพระมเหสีแลพระราชธิดาทรงแอบอยู่ในแนวไม้ เห็นพวกโจรเข้ากลุ้มรุ มรบ
พระราชก็ตกใจเป็นกาลังแต่ไม่รู้จะทาอย่างไรได้ ครั้นเห็นพวกภิลล์ทาลายพระชนม์
ครั ง
้ นี ข
้ า
้ พเจ้ า ให้ เ กิ ด กระเหม่ น ตาซ้ า ยหั ว ใจเต้ น
พระราชาลงไปแล้ว สองนางพระองค์สั่นพากันหนีออกห่างไปจากหมู่บ้านโจร
แรงแลตาก็ ม ด
ื
มัวเป็นลางไม่ดีเสียแล้ว แต่ข้าพเจ้าก็เล่าเรื่องจริงถวายอีกเรื่อง
หนึ่ง และเพราะเหตุข้าพเจ้าเบื่อหน่ายการถูกแบกสะพายไปมา
เป็นหลายเที่ยวแล้ว แม้พระองค์ไม่ทรงเบื่อเป็นผู้แบกก็จริง
ข้าพเจ้าจะตั้งปัญหาที่ยากทูลถามสักที ถ้าทรงตอบได้ พระ
ปัญญาก็มากยิ่งกว่าที่ข้าพเจ้าคิดว่าจะมีในพระราชาองค์ใด

พระธิดา พระมเหสี เผ่นแล้วจ้าา...

 ทางจะไปทางไหนหาทราบไม่ ความมุ่งมาดมีอยู่แต่ว่าจะหนีให้พ้นมือพวกภิลล์
ซึ่งเป็นคนชาติต่าช้าเท่านั้น นางทั้งสองกาลังน้อยแต่อานาจความกลั วพาให้เสด็จ
ครั ง
้ นี ข
้ า
้ พเจ้ า ให้ เ กิ ด กระเหม่ น ตาซ้ า ยหั ว ใจเต้ น
ไปเป็นทาง ๔ โกรศ อ่อนเพลียพระก าลังทรงด าเนินต่อไปไม่ได้ ก็หยุดนั่ งพัก
แรงแลตาก็ ม ด
ื
อยูมั่ใวต้เป็ นลางไม่
ร่มไม้ ริมทาง ดีเสียแล้ว แต่ข้าพเจ้าก็เล่าเรื่องจริงถวายอีกเรื่อง
หนึ่ง และเพราะเหตุข้าพเจ้าเบื่อหน่ายการถูกแบกสะพายไปมา
เป็นหลายเที่ยวแล้ว แม้พระองค์ไม่ทรงเบื่อเป็นผู้แบกก็จริง
ข้าพเจ้าจะตั้งปัญหาที่ยากทูลถามสักที ถ้าทรงตอบได้ พระ
ปัญญาก็มากยิ่งกว่าที่ข้าพเจ้าคิดว่าจะมีในพระราชาองค์ใด

พระธิดา พระมเหสี
 เผอิญมีพระราชาอีกพระองค์หนึ่งทรงนามท้าวจันทรเสน เสด็จออกยิงสัตว์ป่า
กับพระราชบุตรจ าเพาะสองพระองค์ กษัตริย์ทั้งสองทรงม้าไปตามแนวป่าเห็ น
รอยเท้าหญิงสองคนก็ทรงชักม้าหยุดดู พระราชบิดาตรัสว่า “รอยเท้าหญิงสองคน
ครั ง
้ นี ข
้ า
้ พเจ้ า
ทาไมมีอยู่ในป่าแถบนี”้ ให้ เ กิ ด กระเหม่ น ตาซ้ า ยหั ว ใจเต้ น แรงแลตาก็ ม ด
ื
มัวพระราชบุ
เป็นลางไม่ ตรทูดลีเว่สีาย“รอยเท้
แล้ว แต่ ข้าาพเจ้
าเหล่ นี้เป็นารอยเท้
ก็เล่าเรืาหญิ
่องจริ งถวายอี
งสองคน กเรืา่อชาย
รอยเท้ ง
หนึ่ง และเพราะเหตุ
คงจะโตกว่ านี้” ข้าพเจ้าเบื่อหน่ายการถูกแบกสะพายไปมา
เป็นหลายเที่ยวแล้ว แม้พระองค์ไม่ทรงเบื่อเป็นผู้แบกก็จริง
ข้าพเจ้าจะตั้งปัญหาที่ยากทูลถามสักที ถ้าทรงตอบได้ พระ
ปัญญาก็มากยิ่งกว่าที่ข้าพเจ้าคิดว่าจะมีในพระราชาองค์ใด
พระราชบุตร ท้าวจันทรเสน
 พระราชาตรัสว่า “เจ้าของรอยเท้าเหล่านี้หญิงจริงอย่างเจ้าว่า แลน่าประหลาด
ที่มีหญิงมาเดินอยู่ในป่า แต่ถ้าจะพูดตามเรื่องในหนังสือ หญิงที่พระราชาพบใน
ครั ง
้ นี ข
้ า
้ พเจ้ า ให้ เ กิ ด กระเหม่ น ตาซ้ า ยหั ว ใจเต้ น แรงแลตาก็
ป่ามักจะงามกว่าหญิงที่หาได้ในกรุง เหมือนดอกไม้ป่าที่งามกว่าดอกไม้ในสวน
ม ด
ื
มัวเป็นลางไม่้งสองนี
มาเราจะตามนางทั ดีเสีย้ไปแล้ถ้วาพบนางงามจริ
แต่ข้าพเจ้งดัางก็ว่าเล่เจ้าาเรืจงเลื
่องจริ งถวายอี
อกเอาเป็ กเรืง่่อ”ง
นเมียคนหนึ
หนึ่ง และเพราะเหตุข้าพเจ้าเบื่อหน่ายการถูกแบกสะพายไปมา
เป็นหลายเที่ยวแล้ว แม้พระองค์
ดอกไม้ป่าไย่ม่อท รงเบื่อเป็นผู้แบกก็จริง
มงาม
ข้าพเจ้าจะตั้งปัญหาที่ยากทูกว่ลาดอกไม้
ถามสัในสวน
กที ถ้าทรงตอบได้ พระ
ปัญญาก็มากยิ่งกว่าที่ข้าพเจ้าคิดว่าจะมีในพระราชาองค์ใด

ท้าวจันทรเสน
 พระราชบุตรทูลตอบว่า “รอยเท้านางทั้งสองนี้มีขนาดไม่เท่ากัน แม้เท้ามีขนาด
ย่อมทั้งสองนางก็ยังใหญ่กว่าอยู่คนหนึ่ง ข้าพเจ้าจะเลือกนางเท้าเล็กเป็นภริยา
ครั ง
้ นี ข
้ า
้ พเจ้ า ให้ เ กิ ด กระเหม่ น ตาซ้ า ยหั ว ใจเต้ น แรงแลตาก็
ข้าพเจ้า เพราะคงจะเป็นสาวน้อยตามขนาดแห่งเท้า ส่วนนางเท้า เขื่องนั้นคงจะ
ม ด
ื
เป็มันวสาวใหญ่
เป็นลางไม่ ดีเสียจแล้
ขอพระองค์ งรับวไว้เแต่ ข้าพเจ้าก็เล่าเรื่องจริงถวายอีกเรื่อง
ป็นราชชายา”
หนึ่ง และเพราะเหตุข้าพเจ้าเบื่อหน่ายการถูกแบกสะพายไปมา
เป็นหลายเที่ยวแล้ว แม้พระองค์ไม่ทรงเบื่อเป็นผู้แบกก็
เท้าเล็กจริ= งสาวน้อย
ข้าพเจ้าจะตั้งปัญหาที่ยากทูลถามสักที ถ้าทรงตอบได้ พระ
ปัญญาก็มากยิ่งกว่าที่ข้าพเจ้าคิดว่าจะมีในพระราชาองค์ใด

พระราชบุตร เท้าใหญ่ = สาวใหญ่

 ท้าวจัน ทรเสนตรัสว่า “เหตุไฉนเจ้าจึงกล่าวดังนี้ พระราชมารดาของเจ้า
สิ้นพระชนม์ไปไม่กี่วัน เจ้าจะอยากมีแม่เลี้ยงเร็วเท่านี้เจียวหรือ”
ครั้งนี้ข้าพเจ้าให้เกิดกระเหม่นตาซ้ายหัวใจเต้นแรงแลตาก็มืด
มัวเป็นลางไม่ดีเสียแล้ว แต่ข้าพเจ้ า
แม่เพิ่งตาย
ก็ เ ล่ า เรื อ
่ งจริ ง ถวายอี ก เรื อ
่ ง
หนึ่ง และเพราะเหตุข้าพเจ้อยากมี
าเบื่อแม่หน่ ายการถู
เลี้ยงแล้ วหรือ กแบกสะพายไปมา
เป็นหลายเที่ยวแล้ว แม้พระองค์ไม่ทรงเบื่อเป็นผู้แบกก็จริง
ข้าพเจ้าจะตั้งปัญหาที่ยากทูลถามสักที ถ้าทรงตอบได้ พระ
ปัญญาก็มากยิ่งกว่าที่ข้าพเจ้าคิดว่าจะมีในพระราชาองค์ใด

พระราชบุตร ท้าวจันทรเสน
 พระราชบุตรทูลตอบว่า “ขอพระองค์อย่ารับสั่งเช่นนั้น เพราะบ้านผู้เป็นใหญ่
ในครอบครัวนั้น ถ้าไม่มีแม่เรือนก็เป็นบ้านที่ว่าง อนึ่งพระองค์ย่อมจะทรงทราบ
ครั ง
้ นี ข
้ า
้ พเจ้ า ให้ เ กิ ด กระเหม่ น ตาซ้ า ยหั ว ใจเต้
คาถาซึ่งมูลเทวะบัณฑิต แต่งไว้ มีความว่า ชายผู้ไม่ใช่คนโง่ย่อมไม่คื นสู่เรือน
น แรงแลตาก็ ม ด
ื
ซึมั่งไม่
วเป็มีนนางที
ลางไม่่รักผู้มดีรีเูปสีงามคอยรั
ยแล้ว แต่ ข้าพเจ้าก็เ่กล่ลัาบเรืเรื่อองจริ
บรองในขณะที นนั้นงถวายอี กเรืาเรื่อองน
แม้ เรียกว่
ก็หนึ
ไม่ใช่่งอและเพราะเหตุ
ื่น คือคุกซึ่งไม่มีโซ่ขเท่้าาพเจ้ าเบื่อหน่ายการถูกแบกสะพายไปมา
นั้นเอง
เป็นหลายเที่ยวแล้ว แม้พระองค์ไม่ทรงเบื่อเป็นผู้แบกก็จริง
ข้าพเจ้าจะตั้งปัญหาที่ยากทูพ่ลอถามสั ก ที ถ้ า ทรงตอบได้
อยากจะกลับไปอยู่ในคุกหรือ พระ
ปัญญาก็มากยิ่งกว่าที่ข้าพเจ้าคิดว่าจะมีในพระราชาองค์ใด

พระราชบุตร
 พระองค์ย่อมทรงทราบด้วยพระองค์เองว่า ความสุขแห่งพ่อบ้านซึ่งอยู่ เดี่ยว
โดดนั ้ น มี ไ ม่ ไ ด้ ใ นบ้ า น แลมี ไ ม่ ไ ด้ น อกบ้ า นเพราะไม่ ม ี ห วั ง จะได้ ค วามสุ ข
ครั ง
้ นี ข
้ า
้ พเจ้
เมื่อกลับมาสู่เรือนแห่งตน”
า ให้ เ กิ ด กระเหม่ น ตาซ้ า ยหั ว ใจเต้ น แรงแลตาก็ ม ด
ื
มัวท้เป็าวจั นลางไม่ ดีเสี่งตรองอยู
นทรเสนนิ ยแล้ว แต่ ่ ครู่หขนึ้า่งพเจ้
แล้าวตรั
ก็เล่สตอบพระราชบุ
าเรื่องจริงถวายอี
ตรว่า ก“ถ้เรืา่อนาง
ง
เท้หนึ
าเขื่ง่องมีและเพราะเหตุ
ลักษณะเป็นที่พึงใจ ข้าข้พเจ้ าเบืาตามเจ้
าก็จะท ่อหน่าาว่ยการถู
า” กแบกสะพายไปมา
เป็นหลายเที่ยวแล้ว แม้พระองค์ไม่ทรงเบื่อเป็นผู้แบกก็จริง
ข้าพเจ้าจะตั้งปัญหาที่ยากทู
เท้าลเล็ถามสั
กให้ลกูกที ถ้าทรงตอบได้ พระ
ปัญญาก็มากยิ่งกว่าที่ข้าพเจ้าคิดว่าจะมีในพระราชาองค์ใด
เท้าใหญ่ให้พ่อ

พระราชบุตร ท้าวจันทรเสน
 ครั้นกษัตริย์ทั้งสององค์ทรงกระทาสัญญาแบ่งนางกันดังนี้แล้ว ก็ ทรงชักม้าตาม
รอยเท้านางเข้าไปในป่า สักครู่หนึ่งเห็นสองนางนั่งพักอยู่ใต้ร่มไม้ กษัตริย์สององค์ก็
ครั ง
้ นี ข
้ า
้ พเจ้ า ให้
เสด็จลงมาจากม้าเข้าไปถามนาง
เ กิ ด กระเหม่ น ตาซ้ า ยหั ว ใจเต้ น แรงแลตาก็ ม ด
ื
มัวเป็นลางไม่ดีเสียแล้ว แต่ข้าพเจ้าก็เล่าเรื่องจริงถวายอีกเรื่อง
หนึ่ง และเพราะเหตุข้าพเจ้าเบื่อหน่ายการถูกแบกสะพายไปมา
เป็นไงมาไงล่ะจ๊ะ
เป็นหลายเที่ยวแล้ว แม้พระองค์ไม่ทรงเบื่อเป็นผู้แบกก็จริง
ข้าพเจ้าจะตั้งปัญหาที่ยากทูลถามสักที ถ้าทรงตอบได้ พระ
ปัญญาก็มากยิ่งกว่าที่ข้าพเจ้าคิดว่าจะมีในพระราชาองค์ใด หนีโจรมาจ้ะ
พระราชบุตร ท้าวจันทรเสน

พระธิดา พระมเหสี
 นางทั้งสองก็เล่าเรื่องให้ท รงทราบทุกประการ พระราชากับพระราชบุตร
ก็ เ ชิ ญ นางทั ้ ง สองขึ ้ น หลั ง ม้ า องค์ ล ะองค์ นางพระบาทเขื ่ อ งคื อ พระราชธิ ด า
ครั ง
้ นี ข
้ า
้ พเจ้ า ให้ เ กิ ด กระเหม่ น ตาซ้ า ยหั ว ใจเต้
ขึ้นทรงม้าท้าวจันทรเสน นางพระบาทเล็กคือพระมเหสีขึ้นทรงม้าพระราชบุ ตร
น แรงแลตาก็ ม ด
ื
สีมั่องค์
วเป็ นลางไม่
ก็เสด็ จเข้ากรุงดีเสียแล้ว แต่ข้าพเจ้าก็เล่าเรื่องจริงถวายอีกเรื่อง
หนึ่ง และเพราะเหตุข้าพเจ้าเบื่อหน่ายการถูกแบกสะพายไปมา
เป็นหลายเที่ยวแล้ว แม้พระองค์ไม่ทรงเบื่อเป็นผู้แบกก็จริง
ข้าพเจ้าจะตั้งปัญหาที่ยากทูลถามสักที ถ้าทรงตอบได้ พระ
ปัญญาก็มากยิ่งกว่าที่ข้าพเจ้าคิดว่าจะมีในพระราชาองค์ใด
 วสั้นๆ ท้าวจันทรเสนแลพระราชบุตรก็ทาการวิวาหะทั้งสองพระองค์ แต่ กลับคู่
กันไป คือพระราชบิดาทรงวิวาหะกับพระราชบุตรี พระราชบุตรทรงวิวาหะกับ
ครั ง
้ นี ข
้ า
้ พเจ้ า ให้ เ กิ ด กระเหม่ น ตาซ้ า ยหั ว ใจเต้
พระมเหสี แลเพราะเหตุที่คาดขนาดเท้าผิด ลูกกลับเป็นเมียพ่อ แม่กลับเป็ นเมียลูก
น แรงแลตาก็ ม ด
ื
ลูมักกลั
วเป็บเป็นนลางไม่ ดีเสียวแล้
แม่เลี้ยงของผั แม่วตัวเอง
แต่ขแลแม่
้าพเจ้กลัาบก็เป็เล่นาสะใภ้
เรื่อขงจริ
องผังวถวายอี
แห่งลูกตนกเรื่อง
หนึ่ง และเพราะเหตุข้าพเจ้าเบื่อหน่ายการถูกแบกสะพายไปมา
เป็นหลายเที่ยวแล้ว แม้พระองค์ไม่ทรงเบื่อเป็นผู้แบกก็จริง
ข้าพเจ้าจะตั้งปัญหาที่ยากทูลถามสักที ถ้าทรงตอบได้ พระ
ปัญญาก็มากยิ่งกว่าที่ข้าพเจ้าคิดว่าจะมีในพระราชาองค์ใด

ท้าวจันทรเสน พระธิดา พระมเหสี พระโอรส

 แลต่อมาบุตรแลธิดาก็เกิดจากนางทั้งสอง แลบุตรแลธิดาแห่งนางทั้งสองก็มี
บุตรแลธิดาต่อ ๆ กันไป
ครั้งนี้ข้าพเจ้าให้เกิดกระเหม่นตาซ้ายหัวใจเต้นแรงแลตาก็มืด
มัวเป็นลางไม่ดีเสียแล้ว แต่ข้าพเจ้าก็เล่าเรื่องจริงถวายอีกเรื่อง
หนึ่ง และเพราะเหตุข้าพเจ้าเบื่อหน่ายการถูกแบกสะพายไปมา
เป็นหลายเที่ยวแล้ว แม้พระองค์ไม่ทรงเบื่อเป็นผู้แบกก็จริง
ข้าพเจ้าจะตั้งปัญหาที่ยากทูลถามสักที ถ้าทรงตอบได้ พระ
ท้ปั
าวจัญนทรเสน
ญาก็มากยิ่งกว่าพระธิ
ที่ขด้าาพเจ้าคิดพระมเหสี
ว่าจะมีในพระราชาองค์พระโอรส
ใด
 เวตาลเล่ามาเพียงเท่านี้ก็หยุดอยู่ครู่หนึ่ง แล้วกล่าวต่อไปว่า บั ดนี้ข้าพเจ้า
จะตั้ งปัญ หาทูล ถามพระองค์ว ่า ลู กท้าวจั นทรเสนที่ เกิด จากธิดาท้ าวมหาพล
ครั ง
้ นี ข
้ า
้ พเจ้ า ให้ เ กิ ด กระเหม่ น ตาซ้ า ยหั ว ใจเต้ น แรงแลตาก็
แลลูกมเหสีท้าวมหาพลที่เกิดกับพระราชบุตรท้าวจันทรเสนนั้น จะนับญาติ กัน
ม ด
ื
อย่มัาวงไร
เป็นลางไม่ดีเสียแล้ว แต่ข้าพเจ้าก็เล่าเรื่องจริงถวายอีกเรื่อง
หนึ่ง และเพราะเหตุข้าพเจ้าเบื่อหน่ายการถูกแบกสะพายไปมา
เป็นหลายเที่ยวแล้ว แม้พระองค์ไม่ทรงเบื่อเป็นผู้แบกก็จริง
ข้าพเจ้
นี่ป้าาหรืจะตั ้งปับ ญหาที่ยากทูลถามสักที ถ้าทรงตอบได้
อน้าครั นี่ลุงหรือพระ
อาคะ
ปัญญาก็มากยิ่งกว่าที่ข้าพเจ้าคิดว่าจะมีในพระราชาองค์ใด
 พระวิ กรมาทิ ต ย์ ได้ท รงฟั งปัญ หาเวตาลก็ ท รงตรึก ตรองเอาเรื่ องพ่ อกับ ลู ก
แม่กับลูก แลพี่กับน้องมาปนกันยุ่ง แลมิหนาซ้ามีเรื่องแม่เลี้ยงกับแม่ตัวแลลูกสะใภ้
ครั ง
้ นี ข
้
กับตัวอีกเล่า
า
้ พเจ้ า ให้ เ กิ ด กระเหม่ น ตาซ้ า ยหั ว ใจเต้ น แรงแลตาก็ ม ด
ื
มัวเป็นลางไม่ดีเสียแล้ว แต่ข้าพเจ้าก็เล่าเรื่องจริงถวายอีกเรื่อง
หนึ่ง และเพราะเหตุข้าพเจ้าเบื่อหน่ายการถูกแบกสะพายไปมา
ตอบมาเลยๆ
เป็นหลายเที
ขอคิดก่่ยอวแล้ จองตั
นนะว แม้พระองค์ไม่ทรงเบื่อเป็ นผู๋วพร้ อมบินจละท่
้แบกก็ ริง าน
ข้าพเจ้าจะตั้งปัญหาที่ยากทูลถามสักที ถ้าทรงตอบได้ พระ
ปัญญาก็มากยิ่งกว่าที่ข้าพเจ้าคิดว่าจะมีในพระราชาองค์ใด
พ่อจะตอบจริงเรอะ
 พอทรงนึกขึ้นได้ว่าการพาเวตาลไปส่งให้แก่โยคีนั้นจะสาเร็จได้ก็ด้วยไม่ทรงตอบ
ปัญหา จึงเป็นอันทรงนิ่งเพราะจาเป็นแลเพราะสะดวก ก็รีบสาวก้าวทรงดาเนิน
ครั ง
้ นี ข
้ า
้ พเจ้ า ให้ เ กิ ด กระเหม่ น ตาซ้ า ยหั ว ใจเต้ น แรงแลตาก็
เร็วขึ้น ครั้นเวตาลทูลเย้าให้ตอบปัญหาด้วยวิธีกล่าวว่าโง่ จะรับสั่ง อะไรไม่ได้
ม ด
ื
ก็มัทรงกระแอม
วเป็นลางไม่ดีเสียแล้ว แต่ข้าพเจ้าก็เล่าเรื่องจริงถวายอีกเรื่อง
หนึ่ง และเพราะเหตุข้าพเจ้าเบื่อหน่ายการถูกแบกสะพายไปมา
เป็นหลายเที เอ้อ...่ยวแล้ว แม้พระองค์ไม่ทรงเบื่อเป็นผู้แบกก็จริง
ข้าพเจ้ต้าอจะตั ้งปั่ นญา หาที่ยากทูลถามสักที ถ้าทรงตอบได้ พระ
งไม่ตอบนี
ปัญญาก็มากยิ่งกว่าที่ข้าพเจ้าคิดว่าจะมีในพระราชาองค์ใด
อย่าไปคุยกับมันนะ
 เวตาลทูลถามว่า “รับสั่งตอบปัญหาแล้วไม่ใช่หรือ”
พระราชาไม่ทรงตอบว่ากระไร เวตาลก็นิ่งอยู่ครู่หนึ่งแล้วทูลถามว่า “บางที
ครั ง
้ นี ข
้ า
้ พเจ้ า ให้ เ กิ ด กระเหม่ น
พระองค์จะโปรดฟังเรื่องสั้นๆ อีกสักเรื่องหนึ่งกระมัง”
ตาซ้ า ยหั ว ใจเต้ น แรงแลตาก็ ม ด
ื
มัวแต่เป็พนระธรรมธวั
ลางไม่ดชีเพระราชบุ
สียแล้วตแต่ รนิ่งขสนิ้าทพเจ้
ทีเดีายวก็เล่าเรื่องจริงถวายอีกเรื่อง
หนึ่ง และเพราะเหตุข้าพเจ้าเบื่อหน่ายการถูกแบกสะพายไปมา
เป็นหลายเที่ยวแล้ว แม้พระองค์ไม่ทรงเบื่อเป็นผู้แบกก็จริง
ข้าพเจ้าจะตั้งปัญหาที่ยากทูลถามสักที ถ้าทรงตอบได้ พระ
ปัญญาก็มากยิ่งกว่สงสั
าที่ขยต้้าอพเจ้
งเล่าาอีกคิสัดกว่เรืา่อจะมี
ง ในพระราชาองค์ใด
 เมื่อพระวิกรมาทิต ย์ทรงนิ่ง เวตาลได้พยายามกล่าวยั่วจะให้พระองค์รั บสั่ง
แต่ไม่ส าเร็จ เวตาลจึงกล่าวว่า “ข้าพเจ้าขอถวายพระพรให้ทรงรับความส าราญ
ครั ง
้ นี ข
้ า
้ พเจ้ า ให้ เ กิ ด กระเหม่ น ตาซ้ า ยหั ว ใจเต้
เป็นผลแห่งการที่ทรงนิ่งครั้งนี้ พระองค์ได้ทรงเพียรมาหลายครั้งแล้วที่ จะห้าม
น แรงแลตาก็ ม ด
ื
มัวเป็านงพูลางไม่
ความช่ ดีเสียแล้แต่วก็ไแต่
ดของพระองค์ ม่สขาเร็้าจพเจ้ าก็เาล่จะไม่
ข้าพเจ้ าเรื่อทงจริ งถวายอี
ูลถามว่ าการที่ทกรงระงั
เรื่องบ
หนึ่ง าและเพราะเหตุ
ความช่ ข้าพเจ้อามพระองค์
งพูดนั้น เป็นด้วยความถ่ เบื่อหน่าแลความสามารถกุ
ยการถูกแบกสะพายไปมา มพระสติไว้ได้
หรืเป็อเป็
นหลายเที ่ยวแล้
นด้วยความโง่ ว แม้พาระองค์
ไม่สามารถเท่ นั้นเอง”ไม่ทรงเบื่อเป็นผู้แบกก็จริง
ข้าพเจ้าจะตั้งปัญหาที่ยากทูลถามสักที ถ้าทรงตอบได้ พระ
ปัญญาก็มากยิ่งกว่าที่ข้าพเจ้าคิดว่าจะมีในพระราชาองค์ใด
ในที่สุด...
ได้หยุดเล่าสะที
 เวตาลจึงกล่าวเตือนพระราชาว่า “โยคีนั้นเป็นผู้ใช้ให้พระองค์มาปลดข้ าพเจ้า
แบกไปให้แก่เขา แลเมื่อพระองค์ทรงทิ้งข้าพเจ้าลงที่เท้าเขาในคืนวันนี้ เขาจะ
ครั ง
้ นี ข
้ า
้ พเจ้ า ให้ เ กิ ด กระเหม่ น ตาซ้ า ยหั ว ใจเต้ น
สรรเสริญความกล้าแลความเพียรของพระองค์ขึ้นไปจนถึงฟ้า ข้าพเจ้าขอทูลให้รู้
แรงแลตาก็ ม ด
ื
มัวเป็นแลระวั
พระองค์ ลางไม่ ดีเสียจแล้
งพระองค์ งหนัวกแต่ ข้าพเจ้คงพาพระองค์
เพราะโยคี าก็เล่าเรื่อไงจริ
ปที่หงน้ถวายอี กเรื่อรงคา
าเทวรูปนางทุ
หนึ่อ่งเขาได้
แลเมื และเพราะเหตุ ข้าพเจ้
บูชาแล้ว เขาจะเชิ ญให้พาระองค์
เบื่อหน่ ายการถูปโดยอั
เคารพเทวรู กแบกสะพายไปมา
ษาางคประณต”
เป็นหลายเที่ยวแล้ว แม้พระองค์ไม่ทรงเบื่อเป็นผูขอบใจเจ้ ้แบกก็าจเวตาล
ริง
ข้าพเจ้าจะตั้งปัญหาทีโยคี่ยากทู ล ถามสั
มันหรอกท่าน ก ที ถ้ า ทรงตอบได้ พระ
ปัญญาก็มากยิ่งกว่าที่ข้าระวัพเจ้
งตัาวไว้
คิดว่าจะมีในพระราชาองค์ใด

พระวิกรมาทิตย์
 (จากนั้นเวตาลก็ออกจากศพที่ส ิงอยู ่ พระวิก รมาทิต ย์ร ีบเสด็จไปที่ป ่ าช้ า
น าศพไปมอบให้โยคี เมื่อโยคีน าพระองค์ไปที่หน้าเทวรูปและขอให้ทรงกระท า
อัษฎางคประณต
ครั้งนี้ข้าพเจ้าพระราชาทรงร าลึกได้
ให้เกิดกระเหม่ ถึงค าเตื
นตาซ้ ายหัอนของเวตาล จึงรับสั่งแก่มโ ยคี
วใจเต้นแรงแลตาก็ ืด
ขอให้กระทาอัษาางคประณตให้พระองค์ดูเพื่อจะได้ทรงทาตาม เมื่อโยคีก ระทา
มัวเป็นลางไม่ดีเสียแล้ว แต่ข้าพเจ้าก็เล่าเรื่องจริงถวายอีกเรื่อง
พระวิกรมาทิตย์ก็ทรงชักพระแสงดาบออกมาฟันศรีษะโยคีขาดกระเด็นไป ขณะนั้น
หนึ ง
่ และเพราะเหตุ ข า
้ พเจ้ า เบื อ
่ หน่ า ยการถู ก แบกสะพายไปมา
พระอินทร์และเทพบริวารทั้งหลายได้เสด็จลงมาอวยชัยให้พระวิกรมาทิตย์)
เป็นหลายเที่ยวแล้ว แม้พระองค์ไม่ทรงเบื่อเป็นผู้แบกก็จริง
ร้ายกาจนักนะ
ข้าพเจ้าจะตั้งปัญหาทีท่ยาไมเจ้
ากทูาลเวตาล
ถามสักที ถ้าทรงตอบได้ พระ
ปัญญาก็มากยิ่งกว่าทีมั่ขน้าไม่พเจ้ าคิดว่าจะมีในพระราชาองค์ใด
ทาอะไรเลย

โยคีศานติศีล พระวิกรมาทิตย์
ขั้นตอนการกราบเบญจางคประดิษฐ์
 การกราบแบบอัษฎางคประณต

หมายถึง
การทาความเคารพซึ่งถึงพร้อมด้วยองค์ ๘ แตะต้องธรณี
คือ มือทั้ง ๒ เข่าทั้ง ๒ เท้าทั้ง ๒ หน้าผาก และ อก
ขั้นตอนการทาความเคารพแบบอัษฎางคประณตแบบชาวภูฏาน