12

Piling Larang-Akademik
Learning Activity Sheets
Quarter 1: Week 1-8

DIVISION OF ANGELES

1
 FILIPINO 12 (AKADEMIK)
PILING LARANG
UNANG MARKAHAN

Pangalan: __________________________ Petsa: _______________

Seksiyon: __________________________ Week 1

Pangkalahatang Panuto:
Ø Basahing mabuti ang buong aralin
Ø Isulat ang iyong mga kasagutan sa bawat gawain sa yellow paper

LESSON 1: ANG KAHULUGAN AT KALIKASAN NG AKADEMIKONG PAGSULAT

Kasanayang Pagkatuto at Koda (MELCs)

• Nabibigyang-kahulugan ang akademikong pagsulat (CS_FA11/12PB-0a-c-101)

ISAISIP
Susing Konsepto
Ang isang pangmalawakang depinisyon para sa akademikong pagsulat ay anumang
pagsulat na isinasagawa upang makatupad sa isang pangangailangan sa pag-aaral. Sa
madaling sabi, kinapapalooban ito ng ano mang itinatakdang gawaing pasulatsa isang setting
na akademiko. Ginagamit din ang akademikong pagsulat para sa mga publikasyong
binabasa ng mga guro at mananaliksik o inilalahad sa mg komperensiya. Mabibigyang-
kahulugan din ang akademikong pagsulat bilang anumang akdang tuluyan o prosa na nasa
uring ekspositori o argumentantibo at ginagawa ng mga mag-aaral, guro, mananaliksik upang
maipahayag ang mga impormasyon tungkol sa isang paksa. Sa pangkalahatan,
inaasahang ang pagsulat na ito ay tumpak, pormal, impersonal at obhetibo.
Mga halimbawa ng Akademikong Teksto o Sulatin

Abstrak Adyenda Bionote Photo Essay

Lakbay-Sanaysay Panukalang Proyekto Katitikan ng Pulong
Posisyong papel Replektibong Sanaysay Talumpati

Kalikasan ng Akademikong Pagsulat

Sa pagsusulat ng mga akademikong papel, kailangang tandaan ng sinumang mag-aaral

ang kinalalagyang akademikong komunidad na may malinaw na inaasahan o ekspektasyon
kung paano ginagawa ang akademikong pagsulat. Iba-iba man ang ekspektasyon ng iba-
ibang komunidad, may ilang kalikasan nng akademikong pagsulat na sinusunod ng
nakararami. Tatlo sa mga ito, ayon kay Fulwiler at Hayakawa (2003), ay ang mga sumusunod:
1. Katotohanan. Ang isang mahusay na akademikong papel ay nagpapakita na ang
manunulat ay nakakagamit ng kaalaman at metodo ng disiplinang makatotohanan.
2. Ebidensya. Ang iskolar sa lahat ng disiplina ay gumagamit ng mga
mapagkakatiwalaang ebidensya upang suportahan ang katotohanang kanilang
inilalahad.
3. Balanse. Nagkakasundo ang halos lahat ng akademya na sa paglalahad ng mga haka,
opinyon at argumento ay kailangang gumamit ng wikang walang pagkiling, seryoso,

2
 argumento at di-emosyonal nang maging makatwiran sa mga nagsasalungatang
pananaw.

Pagkakaiba ng Akademiko at Personal na Pagsulat

Akademikong Pagsulat Personal na Pagsulat
Pormal ang wika Impormal ang wika
Seryoso ang tono Magaan ang tono at kumbersasyonal
Hindi maligoy at direct to the point ang Madalas ay maligoy ang paglalahad
Paglalahad
Literal ang pagbasa na hindi ginagamitan Nangangailangan ng hindi literal
ng mabulaklak na pananalita na pagbasa
Pinahahalagahan ang kawastuhan ng Karaniwan ay bunga ng imahinasyon
mga impormasyon bunga ng masinop na
pananaliksik

Mga Pakinabang na Dulot ng Akademikong Pagsulat

1. Mapapaunlad ang kakayahan sa paggamit ng aklatan sa paghahanap ng mga
materyales at mapapaunlad ang mga pagpapahalagang iskolarli.
2. Malillinang ang kakayahan sa mapanuring pagbasa at pagsulat tulad ng paggawang
buod, pagtatala, pagbabalangkas ng mga ideya at pag-oorganisa ng mga
impormasyon sa isang mapanghikayat na sulatin.
3. Makikilala ang mundo ng aklatan bilang balon ng impormasyon at datos at ang mundo
sa pangkalahatan bilang batis ng iba’t ibang kaalamang kailangang salainat suriin para
sa akademikong pagsulat.
4. Malilinang din ang hikayat ng pagtuklas ng kaalamang intelektwal, bagay na lubhang
mahalagang bahaging pagkatuto.
5. Magkakaroon din ng kasiyahan sa pagtuklas ng kaalaman at sa pagkakataong
makapagdagdag sa kaalaman ng lipunan.
6. Malilinang ang pagpapahalaga sa paggalang sa katotohanan at ang paggalang sa likha
at akda ng iba bunga ng kanilang pag-aaral at akademikong pagsisikap.
7. Sa pamamagitan ng pagtatala at maingat na dokumentasyon ng pinaghalawan ng mga
ideya at impormasyon ay maaari ring masanay sa pagkilala sa akda ng may- akda at
ang pagpapahalaga sa katapatang intelektwal bilang sangkap ng akademikong
pagsulat.
8. Inaasahan ding mabubuksan ang isipan ng mga mag-aaral sa mapanuring pagbasa
sa pamamagitan ng pagharap ng hamon ng pagiging obhektibo sa pagtanaw sa mga
pangyayari at impormasyon
9. Matututunan din ang pagiging mapili sa pagsusuri ng mga datos na mahalaga at hindi
ng mga impormasyong kapaki-pakinabang para sa tinutunto ng imbestigasyon.

Inihanda ni:

LEVY P.CORONEL
SST-1/ACSCI-SHS

3
 FILIPINO 12 (AKADEMIK)
PILING LARANG
UNANG MARKAHAN

Pangalan: __________________________ Petsa: _______________

Seksiyon: __________________________ Week 2

Pangkalahatang Panuto:
ØBasahing mabuti ang buong aralin
ØIsulat ang iyong mga kasagutan sa bawat gawain sa yellow paper

LESSON 2: ANG AKADEMIKONG PAGSULAT AT PAGSULAT NG IBA’T IBANG URI NG

LAGOM

Kasanayang Pagkatuto at Koda (MELCs)

• Nabibigyang kahulugan ang akademikong pagsulat (CS_FA11/12PB-0a-c-101)
• Nakikilala ang iba’t ibang akademikong sulatin ayon sa layunin, gamit, katangian,
at anyo (CS_FA11/12PN-0a-c-90)

ISAISIP
Susing Konsepto

Ang pagsusulat ay isa sa mga makrong kasanayang dapat mahubog sa mga mag-aaral.
Ayon kay Cecilia Austera, et al., may-akda ng Komunikasyon sa Akademikong Filipino (2009),
ang pagsusulat ay isang kasanayang naglulundo ng kaisipan at damdaming nais ipahayag ng
tao gamit ang pinaka-epektibong midyum ng paghahatid ng mensahe, ang wika. Ayon naman
kay Edwin Mabilin, et al., sa aklat na transpormatibong komunikasyon sa Akademikong
Filipino (2012), ito ay isang pambihirang gawaing pisikal at mental dahil sa pamamagitan nito
ay naipapahayag ng tao ang nais nyang ipahayag sa pamamagitan ng paglilipat ng kaalaman
sa papel o anumang kagamitang maaaring pagsulatan.
Mga Halimbawa ng Akademikong Sulatin
May iba’t ibang dahilan ang tao sa pagsusulat. Para sa iba, ito ay nagsisilbing libangan
sapagkat sa pamamagitan nito ay naibabahagi nila sa iba ang kanilang mga ideya at mga
kaisipan sa paraang kawili-wili o kasiya-siya para sa kanila. Sa mga mag- aaral na katulad
mo, ang kalimitahang dahilan ng pagsusulat ay ang matugunan ang pangangailangan sa pag-
aaral bilang bahagi ng pagtatamo ng kasanayan.
Ayon nga kay Mabini (2012), ang pagsusulat ay isang pagpapahayag ng kaalamang
kailanman ay hindi maglalaho sa isipan ng mga bumasa at babasa sapagkatito ay maaaring
magpasalin-salin sa bawat panahon.
Mga Gamit o Pangangailangan ng Pagsulat
Madalas marinig sa marami na ang pagsusulat daw ay isang talento at hindi raw lahat
ng tao ay may kakayahang makapagsulat ng isang makabuluhang akda o komposisyon.
Totoong hindi madali ang pagsusulat para sa maraming tao ngunit ito ay maaaring mahubog
o malinang. Upang mangyari ito, mahalaga ang pagkakaroon ng interes at ng wastong
kaalaman kung paano magiging isang mahusay na manunulat. Una sa lahat, dapat mabatid
ang mga bagay na dapat isaalang-alang sa pagsusulat partkular ng akademikong pagsulat.

4
Narito ang ilan sa mga ito:
1. Wika – Ang wika ang magsisilbing behikulo upang maisatitik ang mga kaisipan,
kaalaman, damdamin, karanasan, impormasyon, at iba pang nais ilahad ng isang taong
nais sumulat. Mahalagang matiyak kung anong uri ng wika ang gagamitin upang
madaling maiakma sa uri ng taong babasa ang akda, komposisyon, o pananaliksik na
nais mong ibahagi sa iba. Mahalagang magamit ang wika sa malinaw, masining, tiyak,
at payak na paraan.
2. Paksa – Mahalagang magkaroon ng isang tiyak na paksa o tema ng isusulat. Ito ang
magsisilbing pangkalahatang iikutin ng mga ideyang dapat mapaloob sa akda. Ang
pagkakaroon ng sapat na kaalaman sa paksang isusulat ay napakahalaga upang
maging malaman, makabuluhan, at wasto ang mga datos na ilalagay sa akda o
komposisyong susulatin.
3. Layunin – Tulad ng tinalakay sa unahan, mahalagang matiyak ang layunin sa pagsulat.
Ang layunin ang magsilbing giya mo sa paghabi ng mga datos o nilalaman ng iyong
isusulat. Kailangang matiyak na matutugunan ng iyong isusulat ang motibo ng iyong
pagsusulat nang sa gayon ay maganap nito ang pakay sa katauhan ng mga
mambabasa.
4. Pamamaraan ng pagsulat – May limang pangunahing pamamaraan ng pagsulat
upang mailahad ang kaalaman at kaisipan ng manunulat batay na rin sa layunin o
pakay ng pagsusulat. Una maaaring gumamit ng paraang impormatibo kung saan ang
pangunahing layunin nito ay magbigay ng impormasyon o kabatiran sa mga
mambabasa. Pangalawa ay ang paraang ekspresibo kung saan ang manunulat ay
naglalayong magbabahagi ng sariling opinyon, paniniwala, ideya, obserbasyon, at
kaalaman hinggil sa isang tiyak na paksa batay sa kanyang sariling karanasan o pag-
aaral. Pangatlo ay ang pamamaraang naratibo kung saan ang pangunahing layunin
nito ay magkuwento o magsalaysay ng mga pangyayari batay sa magkakaugnay at
tiyak na pagkakasunod- sunod. Ang pang-apat ay ang pamamaraang deskriptibo kung
saan ang pangunahing pakay ng pagsulat ay maglarawan ng mga katangian, anyo,
hugis, ng mga bagay o pangyayari batay sa mga nakita, narinig, natunghayan,
naranasan, at nasaksihan. Panghuli ay ang pamamaraang argumentatibo kung saan
ang pagsulat ay naglalayong manghikayat o mangumbinsi sa mga mambabasa.
Madalas ito ay naglalahad ng proposisyon at mga isyu ng argyumentong dapat
pagtalunan o pag-usapan.
5. Kasanayang pampag-iisip – Sa pagsulat, dapat taglayin ng manunulat ang
kakayahang mag-analisa o magsuri ng mga datos na mahalaga o hindi gaanong
mahalaga, o maging ng mga impormasyong dapat isama sa akdang isusulat.
6. Kaalaman sa wastong pamamaraan ng pagsulat – Dapat ding isaalang-alang-alang
sa pagsulat ang pagkakaroon ng sapat na kaalaman sa wika at retorika partikular sa
wastong paggamit ng bantas, pagbuo ng makabuluhang panunugusap, pagbuo ng
makabuluhang pangungusap, pagbuo ng talata, at masining at obhetibong paghabi ng
mga kaisipan upang makabuo ng isang mahusay na sulatin.
7. Kasanayan sa Paghabi ng Buong Sulatin – Tumutukoy ito sa kakayahang mailatag
ang mga kaisipan at impormasyon sa isang maayos, organisado, obhetibo, at masining
na pamamaraan mula sa panimula ng akda o komposisyon hanggang sa wakas dito.

Mga Uri ng Pagsulat

1. Malikhaing Pagsulat (Creative Writing)

Pangunahing layunin nitong maghatid ng aliw, makapukaw ng damdamin, at
makaaantig sa imahinasyon at isipan ng mga mambabasa. Karaniwan itong bunga ng

5
 malikot na isipan ng sumusulat na maaaring batay sa tunay na pangyayari o kaya naman
ay bunga ng imahinasyon o kathang-isip lamang.

2. Teknikal na Pagsulat (Technical Writing)

Ang uring ito ay ginagawa sa layuning pag-aralan ang isang proyekto o kaya naman
ay bumuo ng isang pag-aaral na kailangan para lutasin ang isang problema o suliranin.
Bagama’t maituturing na malawak ang kaisipang nasasakop ng ganitong uri ng sulatin,
ang inaaasahang higit na makauunawa lamang nito ay ang mga mambabasa na may
kaugnayan na tinatalakay na proyekto o suliranin na may kinalaman sa isang tiyak na
disiplina o larangan.
3. Propesyonal na Pagsulat (Professional Writing)
Ang uri ng pagsulat na ito ay may kinalaman sa mga sulating may kinalaman sa
isang tiyak na larangang natutuhan sa akademya o paaralan. Binibigyang-pansin nito ang
paggawa ng mga sulatin oa pag-aaral tungkol sa napiling propesyon o bokasyon ng isang
tao. Gaya halimabawa ng mga guro, mahalagang matutuhan nila ang wastong pagsulat
ng lesson plan, paggawa at pagsusuri ng kurikulum, pagsulat ng mga pagsusulit o
assessment.
4. Dyornalistik na Pagsulat (Journalistic Writing)
Ito ay may kinalaman sa mga sulating may kaugnayan sa pamamahayag, pagsulat
ng balita, editoryal, lathalain, artikulo, at iba pa. Mahalagang ang mga taong sumusulat
nito tulad ng mga journalist, mamamahayag, reporter, at iba pa ay maging binasa sa
pangangalap ng mga totoo, obhetibo, at makabuluhang mga balita at isyung nagaganap
sa lipunan sa kasalukuyan na kanilang isusulat sa mga pahayagan, magasin, o kaya
naman ay iuulat sa radyo at telebisyon.
5. Reperensiyal na Pagsulat (Referential Writing)
Layunin ng sulating ito na bigyang-pagkilala ang mga pinagkunang kaalaman o
impormasyon sa paggawa ng konseptong papel, tesis, at disertayson. Layunin din ng
pagsulat na ito na irekomenda iba ang mga sangguniang maaaring mapagkunan ng
mayamang kaalaman hinggil sa isang tiyak na paksa. Karaniwang makikita ang sulating
ito sa huling bahagi ng isinagawang pananaliksik o kaya naman ay sa kabanatang
naglalaman ng Review of Related Literature (RLL). Ang RRL o kaugnay na literatura ay
mga pag-aaral na pinaghanguan ng mga prinisipyo at batayan upang
makapagbalangkas ng mga konsepto sa pagbuo ng isinasagawang pananaliksik.
6. Akademikong Pagsulat (Academic Writing)
Ang akademikong pagsulat ay isang intelektuwal na pagsulat. Ang gawaing ito ay
nakatutulong sa pagpapataas ng kaalaman ng isang indibidwal sa iba’t ibang larangan.
Ayon kay Carmelita Alejo, et al., sa aklat na Pagbasa at Pagsulat Tungo sa Pananaliksik
(2005), ang akademikong pagsulat ay may sinusunod na partikular na kumbensiyon
tulad ng pagbibigay ng suporta sa mga ideyang pinangangatwiranan. Layunin nitong
maipakita ang resulta ng pagsisiyasat o ng ginawang pananaliksik.

Ang Akademikong Pagsulat

Mahalagang matutuhanan ang akademikong pagsulat sapagkat kung marunong

sumulat nang maayos at may kabuluhan ang isang tao, maituturing na nakaaangat siya sa
iba dala na rin ng mahigpit na kompetisyon sa kasalukuyan sa larangan ng edukasyon at
pagtatrabaho. Sa pag-aaral, mahalagang masagot nang maayos ng mga mag-aaral ang mga
pagsusulit na nangangailangan ng masusing pagpapaliwanag, makabuo ng organisadong
ulat, makapagtala ng mga resulta ng pagsusuri at eksperimentasyon, at higit sa lahat ay
makalikha ng mga papel na pananaliksik.
6
Mga Katangiang Dapat Taglayin ng Akademikong Pagsulat
Mahalagang maunawaan din ang mga katangiang dapat taglayin ng akademikong
pagsulat. Ilan sa mga ito ay ang sumusunod:
1. Obhetibo – Una sa lahat ang akademikong pagsulat ay dapat na maging obhetibo ang
pagkakasulat. Kailangang ang mga datos na isusulat ay batay sa kinalabasan ng ginawang
pag-aaral at pananaliksik.
2. Pormal – Dahil nga karaniwang ginagamit sa akademikong pagsulat ay ang akademikong
Filipino, nangangahulugan lamang ito ng pagiging pormal nito.
3. Maliwanag at Organisado – Ang paglalahad ng mga kaisipan at datos ay nararapat na
maging malinaw at organisado. Ang mga talata ay kinakailangang kakitaan ng maayos na
pagkakasunod sunod at pagkakaugnay-ugnay ng mga pangungusap na binubuo nito.
4. May paninindigan – Mahalagang mapanindigan ng sumusulat ang paksang nais niyang
bigyang-pansin o pag-aralan, ibig sabihin hindi maganda ang magpabago-bago ng paksa.
5. May pananagutan – Ang mga ginamit na mga sanggunian ng mga nakalap ng datos o
impormasyon ay dapat na bigyan ng nararapat na pagkilala.

Iba’t Ibang Uri ng Akademikong Sulatin

1. abstrak 6. katitkan ng pulong/adyenda
2. sintesis/buod 7. posisyong papel
3. bionote 8. replektibong
4. panukalang proyekto 9. pictorial-essay
5. talumpati 10. lakbay-sanaysay

Inihanda:

MARY JANE R. DELA CRUZ

SST-II, MALABANIAS IS-SHS

7
 FILIPINO 12 (AKADEMIK)
PILING LARANG
UNANG MARKAHAN

Pangalan: __________________________ Petsa: _______________

Seksiyon: __________________________ Week 3

Pangkalahatang Panuto:
Ø Basahing mabuti ang buong aralin
Ø Isulat ang iyong mga kasagutan sa bawat gawain sa yellow paper

LESSON 3: KATITIKAN NG PULONG

Kasanayang Pagkatuto at Koda (MELCs)

• Natutukoy ang mahahalagang impormasyon sa isang pulong upang makabuo ng
sintesis sa napag-usapan; at (CS_FA11/12PN-Oj-l-92)
• Nakasusulat ng organisado, malikhain, at kapani-paniwalang sulatin
(CS_FA11/PU-Op-r-94)

ISAISIP
SUSING KONSEPTO
Ang pulong ay mababalewala kung hindi maitatala ang mga napag-usapan o
napagkasunduan. Ang opisyal na tala ng isang pulong ay tinatawag na KATITIKAN NG
PULONG/ADYENDA. Ito ay kalimitang isinasagawa nang pormal, obhetibo, at komprehensibo
o nagtatataglay ng lahat ng mahahalagang detalyeng tinalakay sa pulong. Higit na
napagtitibay ang mga napag-usapan at napagkasunduan kung ito ay maingat na naitala at
naisulat. Kaya naman napakahalagang maunawaan kung paano gumawa ng isang
organisado, obhetibo, at sistematikong katitikan ng pulong.

Mga Kahalagahan ng Katitikan ng Pulong/Adyenda

1. Nabibigyang-kahulugan ang mga terminong akademiko na may kaugnayan sa pagsulat
ng katitikan ng pulong/adyenda.
2. Naipapaliwanag ang kahalagahan ng pagsulat ng katitikan ng pulong/adyenda.
3. Nakasusulat ng isang halimbawa ng katitikan ng pulong/adyenda.
Halimbawa ng Katitikan ng Pulong/Adyenda
Organisasyon Ninoy Aquino Barangay Council, Marisol, Angeles City
Pulong ng mga Kagawad at iba pang opisyal ng Barangay Ninoy
Bilang ng Pulong Unang Regular na Pulong para sa taong 2021
Lugar Silid Pulungan, Brgy. Ninoy Aquino, Marisol, Lungsod ng Angeles
Petsa Ika-6 ng Hulyo, 2021
Oras 10:00 – 12:00 ng tanghali
Mga dumalo:
Kgg. Anthony Dominic Sachez
Kapitan
Mga kalahok
Kgg. Mark Vincent Cabana
Kagawad
8
 Kgg. Rendel Solano
Kagawad

Kgg. Onille Paul Bernardino

Kalihim

Mga hindi dumalo:

Kgg. Von Anrew Lopez
Kagawad
Kgg. Rogie Soliman
Kagawad

Adyenda Talakayan Mga Tala

1. Simula Pormal na
binuksan ni G.
Bernardino ang
Pulong sa ganap
na ika-10 ng
umaga sa
pamamagitan ng
panalangin.
Adyenda, Daloy ng
2. Oplan Labanan Talakayan tungkol Pinagtibay ng
Talakayan at mga ang CoVid-19 sa malawakang komite ang
Tala o Kapasyahan pag- iingat ng Panukalang
barangay laban sa adyenda;
pandemyang nagbigay suhesyon
CoVid-19 si KGG.
Cabana hinggil sa
pagsusuot
ng facemask at
pagpapanatili
ng social distancing.
3. Curfew Hour Talakayan tungkol Nabatid at
sa curfew hour pinagtibay ang pinal
tuwing ala-sais ng na sistema ng
gabi. pagpapatupad
hinggil sa regular na
pagpapatrolya ng
barangay tuwing
ala-sais ng
gabi.
Iba pang usapin Ang susunod na Nabatid
Iskedyul ng pulong ay
susunod na gaganapin sa ika-20
pulong ng Hulyo
2020

Pangalan at Lagda Inihanda: Inaprubahan:

ng Kalihim at
Tagapa- muno Kgg. Onille Paul Bernardino Kgg. Anthony Dominic Sachez
Kalihim Kapitan

9
KATITIKAN NG PULONG/ADYENDA
Ito’y nagpapatibay ng mga napag-usapan at napagkasunduan kaya ito ay maingat na
naitatala at naisusulat. Kaya naman napakahalagang maunawaan kung paano gumawa ng
isang organisado, obhetibo, at sistematikong katitikan ng pulong.
MAHAHALAGANG BAHAGI NG KATITIKAN NG PULONG/ADYENDA
1. HEADING- Ito ay naglalaman ng pangalan ng kompanya, samahan, organisasyon, o
kagawaran. Makikita rin dito ang petsa, ang lokasyon at maging ang oras ng pagsisimula
ng pulong.
2. MGA KALAHOK O DUMALO - dito nakalagay kung sino ang nanguna sa pagpapadaloy
ng pulong gayundin ang pangalan ng lahat ng mga dumalo kasama ang mga panauhin.
Maging ang pangalan ng mga liban o hindi nakadalo ay nakatala rin dito.
3. PAGBASA AT PAGPAPATIBAY NG NAGDAANG KATITIKAN NG PULONG - dito
makikita kung ang nakalipas na katitikan ng pulong ay napagtibay o may mga pagbabagong
isinagawa sa mga ito.
4. ACTION ITEMS O USAPING NAPAGKASUNDUAN- (Kasama sa bahaging ito ang mga
hindi pa natapos o nagawang proyektong bahagi ng nagdaang pulong). Dito makikita ang
mahahalagang tala hinggil sa mga paksang tinalakay. Inilalagay rin sa bahaging ito kung
sino ang taong nanguna sa pagtalakay ng isyu at maging ang desisyong nabuo ukol dito.
5. PABALITA O PATALASTAS- hindi ito laging makikita sa katitikan ng pulong ngunit kung
mayroon mang pabalita o patalastas mula sa mga dumalo tulad halimbawa ng mga
suhestiyong adyenda para sa susunod na pulong ay maaaring ilagay sa bahaging ito.
6. HEADING- Ito ay naglalaman ng pangalan ng kompanya, samahan, organisasyon, o
kagawaran. Makikita rin dito ang petsa, ang lokasyon at maging ang oras ng pagsisimula
ng pulong.
7. MGA KALAHOK O DUMALO- dito nakalagay kung sino ang nanguna sa pagpapadaloy ng
pulong gayundin ang pangalan ng lahat ng mga dumalo kasama ang mga panauhin.
Maging ang pangalan ng mga liban o hindi nakadalo ay nakatala rin dito.
8. PAGBASA AT PAGPAPATIBAY NG NAGDAANG KATITIKAN NG PULONG - dito
makikita kung ang nakalipas na katitikan ng pulong ay napagtibay o may mga pagbabagong
isinagawa sa mga ito.
9. ACTION ITEMS O USAPING NAPAGKASUNDUAN - (Kasama sa bahaging ito ang mga
hindi pa natapos o nagawang proyektong bahagi ng nagdaang pulong). Dito makikita ang
mahahalagang tala hinggil sa mga paksang tinalakay. Inilalagay rin sa bahaging ito kung
sino ang taong nanguna sa pagtalakay ng isyu at maging ang desisyong nabuo ukol dito.
10. PABALITA O PATALASTAS - hindi ito laging makikita sa katitikan ng pulong ngunit kung
mayroon mang pabalita o patalastas mula sa mga dumalo tulad halimbawa ng mga
suhestiyong adyenda para sa susunod na pulong ay maaaring ilagay sa bahaging ito.
11. ISKEDYUL NG SUSUNOD NA PULONG - itinatala sa bahaging ito kung kailan at saan
gaganapin ang susunod na pulong.
12. PAGTATAPOS - Inilalagay sa bahaging ito kung anong oras nagwakas ang pulong.
13. LAGDA - mahalagang ilagay sa bahaging ito ang pangalan ng taong kumuha ng katitikan
ng pulong at kung kailan ito isinumite.

MGA DAPAT GAWIN NG TAONG NAATASANG KUMUHA NG KATITIKAN NG

PULONG/ADYENDA
Ayon kay Bargo (2014), dapat tandaan ng sinumang kumukuha ng katitikan ng pulong
na hindi niya trabahong ipaliwanag o bigyang-interpretasyon ang mga napag-usapan sa
pulong, sa halip, ang kaniyang tanging gawain ay itala at iulat lamang ito.
10
Ang kumukuha ng katitikan ng pulong/adyenda ay kinakailangang:
1. Hangga’t maaari ay hindi participant sa nasabing pulong.
2. Umupo malapit sa tagapanguna o presider ng pulong.
3. May sipi ng mga pangalan ng mga taong dadalo sa pulong.
4. Handa sa mga sipi ng adyenda at katitikan ng nakaraang pulong.
5. Nakapokus o nakatuon lamang sa nakatalang adyenda.
6. Tiyaking ang katitikan ng pulong na ginagawa ay nagtataglay ng tumpak at kompletong
heading.
7. Gumamit ng recorder kung kinakailangan.
8. Itala ang mga mosyon o pormal na suhesyon nang maayos.
9. Itala ang lahat ng paksa at isyung napagdesisyunan ng koponan.
10. Isulat o isaayos agad ang mga datos ng katitikan pagkatapos ng pulong.

ESTILO NG PAGSULAT NG KATITIKAN

A. ULAT NG KATITIKAN- ang lahat ng detalyeng napag-usapan sa pulong ay nakatala

B. SALAYSAY NG KATITIKAN- isinasalaysay lamang ang mahahalagang detalye ng pulong.
C. RESOLUSYON NG KATITIKAN- nakasaad lamang sa katitikan ang lahat ng isyung
napagkasunduan ng samahan.
MGA DAPAT TANDAAN SA PAGSULAT NG KATITIKAN NG PULONG/ADYENDA BAGO
ANG PULONG
• Magpasiya kung anong paraan ng pagtatala ng katitikan ang iyong gagamitin.
• Tiyaking ang gagamitin mong kasangkapan ay nasa maayos na kondisyon.

HABANG ISINASAGAWA ANG PULONG

• Ipaikot ang listahan ng mga taong kasama sa pulong at hayaang lagdaan ito ng bawat isa.
• Sikaping makilala kung sino ang bawat isa upang maging madali para sa iyo na matukoy
kung sino ang nagsasalita sa oras ng pulong.
• Itala kung anong oras nagsimula ang pulong.
• Itala lamang ang mahahalagang ideya o puntos.
• Itala ang mga mosyon o mga suhestiyon, maging ang pangalan ng taong nagbanggit nito,
gayundin ang mga sumang-ayon at ang naging resulta ng botohan.
• Itala at bigyang pansin ang mga mosyon na pagbobotohan o pagdedesisyunan.
• Itala kung anong oras natapos ang pulong.

PAGKATAPOS NG PULONG
• Gawin o buoin ang katitikan ng pulong pagkatapos na pagkatapos ng pulong.
• Huwag kalimutang itala ang pangalan ng samahan o organisasyon, pangalan ng komite,
uri ng pulong at maging ang layunin nito.
• Itala kung anong oras ito nagsimula at natapos.
• Isama ang listahan ng mga dumalo at maging ang pangalan ng nanguna sa pagpapadaloy
ng pulong.
• Basahing muli ang katitikan ng pulong bago tuluyang ipasa sa kinauukulan para sa huling
pagwawasto nito.
• Ipasa ang sipi ng katitikan ng pulong sa kinauukulan o sa taong nanguna sa pagpapadaloy
nito.

Inihanda:

Benjamin M. Tamayo, Ph D
Master Teacher II/SHS

11
 FILIPINO 12 (AKADEMIK)
PILING LARANG
UNANG MARKAHAN

Pangalan: ______________________________ Petsa: _______________

Seksiyon: ______________________________ Week 4

Pangkalahatang Panuto:
ØBasahing mabuti ang buong aralin
ØIsulat ang iyong mga kasagutan sa bawat gawain sa yellow paper

LESSON 4: PANUKALANG PROYEKTO

Kasanayang pagkatuto at Koda (MELCs)

• Naisasagawa nang mataman ang mga hakbang sa pagsulat ng mga piniling
akademikong sulatin (CS_FA11/12PU-0d-f-92)
• Nakikilala ang mga katangian ng mahusay na sulating akademiko sa pamamagitan ng
mga binasang halimbawa (CS_FA11/12PB-0m-o-102)

Isaisip
Susing Konsepto
Ang unang hakbang sa pagsasakatuparan ang pagbibigay ng solusyon sa isang
suliraning pampamayanan ay ang pagsulat ng Panukalang Proyekto. Ano nga ba ang
panukalang proyekto?

Panukalang Proyekto
• Ito ay nangangahulugang isang kasulatan ng mungkahing naglalaman ng mga plano
ng gawaing ihaharap sa tao o samahang pag-uukulan nito na siyang tatanggap at
magpapatibay nito
• Ayon kay Besin Nebiu, may akda ng Developing Skills of NGO Project Proposal Writng,
ang panukalang proyekto ay isang detalyadong deskripsiyon ng mga inihahaing
gawaing naglalayong lumutas ng isang problema o suliranin.
Mga Bahagi
1. Pamagat - kailangang malinaw at maikli.
Hal: Panukala paral sa Tulaan 2021 sa Pagdiriwang ng Buwana ng Wika
2. Proponent ng Proyekto - tumutukoy sa tao o organisasyong nagmumungkahi ng
proyekto. - isinusulat dito ang address, email, cellphone o telepono at lagda ng tao o
organisayson.
3. Rationale - ilalahad dito ang mga pangangailangan sa pagsasakatuparan ng proyekto
at kung ano ang kahalagahan nito.
4. Deskripsyon ng Proyekto - isusulat dito ang panglahat at tiyak na layunin. Nakadetalye
dito ang mga pinaplanong paraan upang maisagawa ang proyekto at ang inaaasahang
haba ng panahon.
5. Proseso - ilalahad dito kung paano magsisimula at magtatapos ang proyekto.
6. Badyet-itatala dito ang detalye ng lahat ng inaasahang gastusin sa pagkompleto ng
proyekto.
7. Pakinabang - Ipinahahayag dito akung ano ang benipisyo ng proyekto sa mga direktang
maaapektuhan nito- sa ahensya o indibidwal na tumulong upang maisagawa ang
proyekto.
12
Halimbawa ng Panukalang Proyekto

13
 FILIPINO 12 (AKADEMIK)
PILING LARANG
UNANG MARKAHAN

Pangalan: ______________________________ Petsa: _______________

Seksiyon: ______________________________ Week 5

Pangkalahatang Panuto:
Ø Basahing mabuti ang buong aralin
Ø Isulat ang iyong mga kasagutan sa bawat gawain sa yellow paper

LESSON 5: BIONOTE AT TALUMPATI

Kayanayang Pagkatuto at Koda (MELCs)

• Nakapagsasagawa ng panimulang pananaliksik kaugnay ng kahulugan, kalikasan, at
katangian ng iba’t ibang anyo ng sulating akademiko. CS_FA11/12EP-0a-c-39
• Nabibigyang-kahulugan ang akademikong pagsulat. CS_FA11/12PB-0a-c-101

Isaisip
Susing Konsepto

Ang kahulugan ng salitang bio ay “buhay” na nagmula sa salitang Griyego na “bios” o

“buhay” na may kaugnayan din sa salitang Latin na “vivus” na ang ibig sabihin din ay “buhay”
at Sankrit na “jivas” (Dictionary.com). Ang bionote ay maikling tala ng personal na
impormasyon sa isang awtor na maaaring makita sa likuran ng pabalat ng libro na kadalasan
ay may kasamang litrato.
Ang talambuhay ay isang anyo ng akdang pampanitikan tungkol sa buhay ng isang
tao. Isinusulat ito hindi para suriin ang tagumpay at kabiguan kundi upang kalaunan ay
magamit na huwaran ng iba.

Uri ng Talambuhay

A. PANSARILI - tungkol sa buhay ng may-akda

B. PANG-IBA - naglalahad ng makukulay na pangyayari sa buhay ng hinahangaan o iniidolo.

Sa kabilang banda, sa awtobiyograpiya, inilulugar ng may-akda kung sino siya bilang

manunulat. Nagsisimula siya sa pamamagitan ng paglulugar at pagbabalangkas ng kanyang
karanasan at gunita. Ayon kay Cristina Pantoja-Hidalgo, ang awtobiyograpiya ay itinuturing
bilang isang obra ng buhay o life work. Ibig sabihin, hindi lamang ito pagbabalangkas sa
karanasan ng may-akda kundi pagpapahalaga rin sa mga pangyayaring ito sa buhay ng may-
akda.
Kung sa awtobiograpiya ay isinasalaysay ang lahat ng tungkol sa may-akda, sa buhay
at karanasan nya, ang ipinakikilala naman sa biograpiya ay ang buhay ng ibang tao. Ayon kay
Edmond Gosse, ng biyograpiya ay isang matapat na pagpipinta sa kaluluwa ng tao batay sa
kanyang pakikipagsapalaran sa buhay.

14
*Bionote*
Unang Talata: pangalan, araw ng kapanganakan, lugar ng kapanganakan, tirahan, magulang,
kapatid
Ikalawang Talata: mga katangian, mga hilig, paborito, libangan, mga bagay na natuklasan sa
sarili
Ikatlong Talata: mga pananaw sa mga bagay-bagay, pangarap, ambisyon, inaasam sa
darating na panahon, mga iba pang gagawin upang makamit ang tagumpay

Mga halimbawa ng Bionote

MGA DAPAT TAGLAYIN NG ISANG TALUMPATI UPANG ITO’Y MAGING MABISA

• Panimula: Dito inilalahad sa mga tagapakinig ang paksang tatalakayin upang mapukaw
ang kanilang interes
• Paglalahad: Dito nakapaloob ang pinakadiwa ng talakayan. Nagsisilbi itong katawan ng
talumpati na naglalaman ng mga kaisipan o mga detalye ukol sa paksa. Ito ay
kinakailangang maging malinaw upang maging mabisa ang pakikipagtalastasan.a
• Paninindigan: Kinakailangang mapatunayan ng mananalumpati ang kanyang gustong
ipunto o linawin na susuporta ng kahalagahan ng kanyang paksa.
• Pamimitawan: Dito nilalahad ang buod ng nilalaman ng talumpati. Nagsisilbing wakas at
pangsara sa talakayan na naglalaman ng maindayong kaisipan.

HAKBANG SA PAGSULAT NG TALUMPATI

1. Pumili ng paksa. Piliin ang paksang nakabatay sa iyong interes, karanasan at kaalaman
2. Pagtitipon ng mga materyales. Dito na nagkakaroon ng pagkakataong humanap ng mga
materyales na may kaugnayan sa paksang gagamitin sa pagsulat ng talumpati

15
 3. Pagbabalangkas ng mga Kaisipan. Ang mga nakalap na kaisipan ay isasaayos bilang
panimula, katawan at wakas ng talumpati.
4. Paglinang sa mga kaisipan. Ilahad ang mga mahahalagang impormasyon na
sumusuporta sa pangunahing kaisipan ng paksa.

PARAAN NG TALUMPATI
Mga katangian ng isang magaling na mananalumpati

1. Magsalita nang may angkop na lakas ng boses na maririnig ng lahat ng tagapakinig.

2. Isaalang-alang ang paghina at paglakas ng boses o pagbibigay diin sa mga kaiisipan na
nakapaloob sa iyong talumpati.
3. Lakasan ang iyong loob at maniwala sa iyong kakayahan na kaya mong magsalita sa
harap ng maraming tao.
4. Tumayo nang maayos, huwag magpakita ng anumang kaba kapag nagsimula nang
magsalita.
5. Huwag masyadong gumalaw nang gumalaw. Huwag din namang hindi ka na gumagalaw.
Katamtaman lamang. Ang lahat ng sobra ay nakasasama.
6. Iwasan ang hindi kinakailangang paggalaw ng mga kamay katulad ng paghawak sa ID,
laylayan ng damit, panyo at iba pa.
7. Bukod sa paglakas ng boses, maaari ring gumamit ng angkop na pagkumpas ng mga
kamay upang mabigyang diin ang iyong pinaninindigan o katuwiran.
8. At higit sa lahat humingi ng gabay sa Poong Maykapal.

Inihanda:

BENJAMIN M. TAMAYO, PH D
Master Teacher II/SHS

16
 FILIPINO 12 (AKADEMIK)
PILING LARANG
UNANG MARKAHAN

Pangalan: ______________________________ Petsa: _______________

Seksiyon: ______________________________ Week 6

Pangkalahatang Panuto:
ØBasahing mabuti ang buong aralin
ØIsulat ang iyong mga kasagutan sa bawat gawain sa yellow paper

LESSON 6: ABSTRAK

Kasanayang Pagkatuto at Koda (MELCs)

• Nakasusulat nang maayos na Akademikong Sulatin. (CS_FA11/12PU-0d-f-92)

ISAISIP
Susing Konsepto
Ang abstrak ay isang uri ng lagom na karaniwang ginagamit sa pagsulat ng mga
akademikong papel tulad ng tesis, papel na siyentipiko at teknikal, lektyur, at mga report. Ito
ay kadalasang bahagi ng isang tesis o desertasyon na makikita sa unahan ng pananaliksik
pagkatapos ng little page o pahinang pamagat. Ito ang naglalaman ng pinakabuod ng buong
akdang akademiko o ulat. Ayon kay Philip Koopman (1997) sa kanyang aklat na How to Write
an Abstract, bagama’t ang abstrak ay maikli lamang, tinataglay nito ang mahahalagang
element o bahagi ng sulating akademiko tulad ng introduksyon, mga kaugnay na literatura,
metodolohiya, resulta, at kongklusyon. Naiiba ito sa kongklusyon sapagkat ito ay naglalaman
ng pinakabuod ng bawat bahagi ng sulatin o ulat.
Mga Dapat Tandaan sa Pagsulat ng Abstrak
1. Bilang bahagi ng alituntunin ng pagsulat ng mga akdang pang-akademiko, lahat ng mga
detalye o kaisipang ilalagay rito ay dapat na makikita sa kabuoan ng papel; ibig sabihin,
hindi maaaring maglagay ng mga kaisipan o datos na hindi binabanggit sa ginawang pag-
aaral o sulatin.
2. Iwasan din ang paglalagay ng mga statistical figures o table sa abstrak sapagkat hindi ito
nanganganailangan ng detalyadong pagpapaliwanag na magiging dahilan para humaba
ito.
3. Gumamit ng mga simple, malinaw, at direktang mga pangungusap. Huwag maging
maligoy sa pagsulat nito.
4. Maging obhetibo sa pagsulat. Ilahad lamang ang mga pangunahing kaisipan at hindi
dapat ipaliwanag ang mga ito.
5. Higit sa lahat ay gawin lamang itong maikli ngunit komprehensibo kung saan
mauunawaan ng babasa ang pangkalahatang nilalaman at nilalayon ng pag- aaral na
ginawa.
Mga Hakbang sa Pagsulat ng Abstrak
Ang abstrak ang bahagi ng akademikong papel o ulat na pinakahuling isinusulat ngunit
kadalasang unang binabasa ng mga propesor o mga eksaminer ng panel. Kaya naman,

17
napakahalagang maging maingat sa pagsulat nito. Narito ang mga hakbang na maaaring
gamitin sa pagsulat ng abstrak:
1. Basahing mabuti at pag-aralan ang papel o akademikong sulatin na gagawan ng
abstrak.
2. Hanapin at isulat ang mga pangunahing kaisipan o ideya ng bawat bahagi ng sulatin
mula sa introduksiyon, kaugnay na literature, metodolohiya, resulta, at kongklusyon.
3. Buuin, gamit ang mga talata, ang mga pangunahing kaisipang taglay ng bawat bahagi
ng sulatin. Isulat ito ayon sa pagkakasunod-sunod ng mga bahaging ito sa kabuoan ng
papel.
4. Iwasang maglagay ng mga ilustrasyon, graph, table, at iba pa maliban na lamang kung
sadyang kinakailangan.
5. Basahing muli ang ginawang abstrak. Suriin kung may nakaligtaang mahahalagang
kaisipang dapat isama rito.
6. Isulat ang pinal na sipi nito.

Hangga’t maaari, ang abstrak ay kailangang maisulat gamitin ang isang buong pahina
ng bondpaper, subalit may mga gumagawa na lubhang detalyado kung saan ang mga ito ay
hinabi batay sa pagkakalagom ng bawat bahagi ng sinulat na papel. Kadalasang makikita ang
ganitong uri ng abstrak sa tesis at disertasyon.

Inihanda:
MARY JANE R. DELA CRUZ
SST-II, MALABANIAS IS-SHS

18
 FILIPINO 12 (AKADEMIK)
PILING LARANG
UNANG MARKAHAN

Pangalan: ______________________________ Petsa: _______________

Seksiyon: ______________________________ Week 7

Pangkalahatang Panuto:
ØBasahing mabuti ang buong aralin
ØIsulat ang iyong mga kasagutan sa bawat gawain sa yellow paper

LESSON 7: SINTESIS

Kasanayang Pagkatuto at Koda (MELCs)

• Nakasusulat nang maayos na Akademikong Sulatin. (CS_FA11/12PU-0d-f-92)

ISAISIP
Susing Konsepto
Ang Sintesis ay isang uri ng lagom na kalimitang ginagamit sa mga akdang nasa
tekstong naratibo tulad ng kuwento, salaysay, nobela, dula, parabola, talumpati, at iba pang
anyo ng panitikan. Ang sintesis ay maaaring buoin ng isang talata o higit pa o maging ng ilang
pangungusap lamang. Ito ay makatutulong sa madaling pag-unawa sa diwa ng akda. Layunin
din nitong maisulat ang pangunahing kaisipang taglay ng akda. Sa pagkuha ng mahalagang
detalye, mahalagang matukoy ang sagot sa mga sumusunod: Sino?, Ano?, Kailan?, Bakit?,
Paano?.
Sa pagsulat ng sintesis, mahalagang maipakilala sa mga babasa nito kung anong akda
ang iyong ginawan ng sintesis sa pamamagitan ng pagbanggit sa pamagat, may akda at
pinanggalingan ng akda. Iwasan din na magbigay ng iyong sariling pananaw o paliwanag
tungkol sa akda.
Ayon kay Harper (2016, mula sa akda ni Tabernilla, 2017) ang sintesis ay nagmula sa
salitang Griyegong "syntithenai" na nangangahulugan sa Ingles na "put together" o "combine."
Ito ay isang ebalwasyon o pagsusuri sa ebidensya ng isang partikular na paksa na ginagamit
upang makatulong sa pagpapasaya sa pagbuo ng mga patakaran (Tabernilla, 2017).
Maliban pa dito, ang sintesis ay nagbibigay-alam mula sa iba't ibang hanguan ng
impormasyon gamit ang iba't ibang pangungusap at mga ideya. Ito ay nag-oorganisa ng mga
ideya upang matukoy ang mga nago-overlap na mga impormasyon. Dagdag pa dito, ang
sintesis ay nagbibigay-linaw sa mga napakaraming ideya upang matukoy ang mas malalim
na mga pakahulugan nila.

IBA’T IBANG ANYO NG SINTESIS

(mula sa akda ni Mantilla, 2018)
1. Eksplenatory- ito ay naglalayong tulungan ang mambabasa o tagapakinig na lalong
maunawaan ang mga bagay na tinatalakay.
2. Argumentatib- ito ay naglalayong maglahad ng pananaw ng sumusulat nito.

19
3. Background Synthesis- ito ay ang uri ng sintesis na nangagailangang pagsama-
samahin ang mga saligang impormasyon ukol sa isang paksa at karaniwan itong
inaayos sa tema at hindi sa sanggunian.
4. Thesis-Driven Synthesis- halos katulad lamang ng background synthesis ngunit
nagkakaiba lamang sila sa pagtutuon sapagkat sa ganitong uri ng sintesis hindi lamang
simpleng pagpapakilala at paglalahad ng paksa ang kailangan kung hindi ang malinaw
na pag-uugnay ng mga punto sa tesis ng sulatin.
5. Synthesis for the Literature- ginagamit sa mga sulating pananaliksik. kadalasang
kahingian ng mga sulating pananaliksik ang pagbabalik-tanaw o pagrebyu sa mga
naisulat nang literaturo ukol sa paksa. karaniwang isinasaayos ang sulatin batay sa mga
sanggunian ngunit maaari rin namang ayusin ito batay sa paksa.

MGA HAKBANG SA PAGSULAT NG SINTESIS

1. Linawin ang layunin.
2. Pumili ng mga akmang sanggunian batay sa layunin.
3. Bumuo ng tesis sulatin.
4. Bumuo ng balangkas.
5. Isulat ang unang burador.
6. Ilista ang mga sanggunian.
7. Rebisahin ang sintesis.
8. Isulat ang pinal na tesis.

Inihanda:

BENJAMIN M. TAMAYO, Ph D
Master Teacher II/SHS

20
 FILIPINO 12 (AKADEMIK)
PILING LARANG
UNANG MARKAHAN

Pangalan: ______________________________ Petsa: _______________

Seksiyon: ______________________________ Week 8

Pangkalahatang Panuto:
ØBasahing mabuti ang buong aralin
ØIsulat ang iyong mga kasagutan sa bawat gawain sa yellow paper

LESSON 8: BUOD

Kasanayang Pagkatuto at Koda (MELCs)

• Nakasusulat nang maayos na Akademikong Sulatin. CS_FA11/12PU-Od-f92
• Nakasusunod sa istilo at teknikal na pangangailangan ng Akademikong Sulatin.
CS_FA11/12PU-0d-f-93

ISAISIP
Susing Konsepto
Ang buod ay hindi nangangailangan ng maraming batis upang makataas ang
pinakalaman ng isang akda o imposmasyon at hindi nangangailangan ng bagong ideya o
opinion ukol sa nabasa o napanood na akda.
Uri ng buod
A. Hawig - Ito ay para paraphrase sa Ingles. Galing ito sa salitang Griyego na
“paraphrasis” na ang ibig sabihin ay dagdag o ibang paraan ng pagpapahayag.
B. Lagom- Ito ay ang pagpapalaki ng pangunahing punto sa isang akda.
C. Presi- Buod ng buod.

Katangian ng Buod
1. Malinaw ang paglalahad.
2. Kompleto ang mga ideya.
3. May kaisahan ang ideya.
4. May pagkakaugnay ang mga ideya.
5. Dalawa hanggang tatlong pangungusap lamang.

Ang kahalagahan ng Buod

Mahalaga ang Buod sapagkat napapadali nito ang pag-unawa ng isang mambabasa
ukol sa isang mambabasa ukol sa isang akda sapagkat hindi na kailangang basahin o
panoorin ang buong akda.
Hakbang sa paggawa ng Buod
1. Kunin ang mahalagang punto.
2. Ipaliwanag ang mga detalye.
21
3. Ayusin sa lohikal na paraan.
4. Gumamit ng third-person.
5. Isulat ang buod.
KATANGIAN NG MAHUSAY NA BUOD
Sa akademikong pagsulat, iba-iba ang lapit na maaaring gamitin upang mailahad nang
maayos ang isangsulatin. Sa kaso ng pagsulat ng buod, dapat tandaan ng gumagawa nito
ang mga sumusunod na katangiang dapattaglayin ng isang mahusay na buod.
1. Nagtataglay ng obhetibong balangkas ng orihinal na teksto. Ang buod ay dapat sumasagot
sa mgapangunahing katanungan tulad ng Sino, Ano, Saan, Kailan, Bakit, at Paano.
2. Hindi nagbibigay ng sariling ideya at kritisismo. Sa pagsulat ng buod, tanging ang mga
impormasyong nasaorihinal na teksto ang dapat na isama. Hindi dapat dagdagan ito ng
pansariling ideya o ng kritisismo ngnagsusulat. Bagama't maaaring tama ang mga ideya
ng kritisismong idaragdag, hindi hinihingi ng buod angganitong mga detalye. Madalas na
ang mga ganitong pagdaragdag ay naisasama sa mga pagsusuri at sintesis.
3. Hindi nagsasama ng mga halimbawa, detalye, o impormasyong wala sa orihinal na teksto.
Ang pagsasama ngmga halimbawa o ilustrasyon upang lalong mapalinaw ang mensaheng
ibinabahagi ng isang sulatin ay isangmahusay na hakbang, subalit sa kaso ng isang buod
ay hindi ito kailangan.
4. Gumagamit ng mga susing salita. Sa pagsulat ng isang buod, dapat gam itin ang mga
susing salita na ginamitsa orihinal na teksto. Ang mga susing salita ay ang mga
pangunahing konsepto na pinagtutuunan ng teksto.

Inihanda:
MARY JANE R. DELA CRUZ
SST-II, MALABANIAS IS-SHS

22