سازمان گیاهان جهان 11111111

‫فن آوری‬
‫های‬
‫استخراج‬
‫برای‬
‫گیاهان‬
‫دارویی و‬
‫معطر‬
‫نظرات بیان شده در‬
‫نشریه حاضر لزوما ً منعکس‬
‫کننده نظرات سازمان توسعه‬
‫صنعتی ملل متحد ( ) یا‬
‫‪UNIDO‬‬
‫مرکز بین المللی علم و‬

‫فناوری عالی ( ) نیست‪.‬‬
‫‪ICS‬‬
‫ذکر نام شرکت ها و‬

‫محصوالت تجاری به معنای‬
‫تایید یا نیست‪.‬‬
‫‪ICS‬‬ ‫‪UNIDO‬‬
‫هیچ استفاده ای از این‬

‫نشریه برای فروش مجدد یا‬
‫برای اهداف تجاری دیگر‬
‫بدون اجازه قبلی کتبی از‬
‫‪ICS‬‬
‫امکان پذیر نیست‪.‬‬

‫این یک سند رسمی نیست و‬
‫بدون ویرایش رسمی تهیه‬
‫شده است‪.‬‬
‫داخل صفحه‬
‫جلد شامل‬
‫تصاویری‬
‫از‪:‬‬
‫‪Catharanthus roseus (L.) G.‬‬
‫‪.‬‬ ‫‪Don Taxus baccata L‬‬
‫توسط وزارت امور‬ ‫‪ICS-UNIDO‬‬
‫خارجه ایتالیا پشتیبانی می شود‬

‫© سازمان توسعه صنعتی‬
‫ملل متحد و مرکز بین المللی‬
‫علم و فناوری عالی‪2008 ،‬‬
‫زمین‪ ،‬محیط زیست و علوم و‬
‫فناوری های دریایی‬
‫مرکز بین المللی علم و فناوری‬
‫عالی‬
‫‪ ،‬پارک علمی منطقه‬ ‫‪ICS-UNIDO‬‬
‫‪Padriciano 99, 34012 Trieste, Italy‬‬
‫تلفن‪9228108-040-39+ :‬‬
‫فکس‪9228136-040-39+ :‬‬
‫پست الکترونیکی‪:‬‬
‫‪environment@ics.trieste.it‬‬
‫فن آوری های استخراج‬

‫برای گیاهان دارویی و‬
‫معطر‬
‫ویراستاران علمی‪:‬‬
‫سوخدو سوامی هاندا‬
‫سومان پریت سینگ خانوجا‬
‫جنارو لونگو‬
‫‪Dev Dutt Rakesh‬‬
‫مرکز بین المللی علوم و‬
‫فناوری پیشرفته‬
‫تریست‪2008 ،‬‬
‫مشارکت کنندگان‬
‫فصل ‪1‬‬
‫مروری بر تکنیک های‬
‫استخراج گیاهان دارویی و‬
‫معطر‬
‫سوخدو سوامی هاندا‬
‫کارشناس ارشد‪ ،‬بهره‬
‫برداری صنعتی از گیاهان‬
‫دارویی و معطر زمین‪،‬‬
‫علوم و فناوری های زیست‬
‫‪،‬‬ ‫محیطی و دریایی‪،‬‬
‫‪ICS-UNIDO‬‬
‫‪AREA Science Park, Bldg. L2, Padriciano 99, 34012 Trieste, Italy‬‬
‫فصل ‪2‬‬
‫فن آوری های استخراج برای‬
‫گیاهان دارویی و معطر‬
‫نقش شبیه سازی فرآیند در‬
‫برای پزشکی و‬
‫گیاهان معطر‬
‫مائوریتزیو فرمگلیا‬
‫‪ ،‬دانشگاه تریست و‬
‫‪DICAMP-CASLAB‬‬
‫مشاور علمی برای‬

‫‪5‬‬
‫‪ICS-UNIDO‬‬ ‫‪،‬‬ ‫‪AREA‬‬ ‫شبیه‌سازی فرآیند‪،‬‬
‫‪،‬‬
‫‪Science Park‬‬ ‫‪Bldg. L2, Padriciano 99, 34012 Trieste, Italy‬‬
‫فصل ‪3‬‬
‫تکنیک‌های خیساندن‪ ،‬نفوذ و‬
‫تزریق برای استخراج‬
‫جاناردان سینگ‬
‫‪ ،‬گیاه شناسی و‬ ‫‪Scientist E II‬‬
‫فارماکوگنوزی‪ ،‬موسسه‬
‫مرکزی پزشکی و‬
‫‪ ،‬الکنو‪،‬‬ ‫گیاهان معطر‪،‬‬
‫‪PO CIMAP‬‬
‫هند‬
‫فصل ‪4‬‬
‫‪7‬‬
‫خیساندن هیدرولیتیک‪ ،‬بیان‬
‫و استخراج چربی سرد‬
‫آنیل کومار سینگ‬
‫‪ ،‬آزمایشگاه آنالیز‬
‫‪Scientist F‬‬
‫اسانس‪ ،‬موسسه مرکزی‬

‫‪PO‬‬‫گیاهان دارویی و معطر‪،‬‬
‫‪ ،‬الکنو‪ ،‬هند‬
‫‪CIMAP‬‬
‫فصل ‪5‬‬
‫تکنیک های جوشانده و‬
‫استخراج مداوم گرم‬
‫سودیپ تاندون و شایلندرا‬
‫رین‬
‫‪ ،‬مهندس شیمی‪ ،‬بخش‬ ‫‪Scientist EI‬‬
‫توسعه فرآیند و محصول‪،‬‬
‫‪9‬‬
‫موسسه مرکزی گیاهان‬
‫‪،‬‬ ‫دارویی و معطر‪،‬‬
‫الکنو‪ ،‬هند‬
‫مشارکت کنندگان‬
‫فصل ‪6‬‬
‫استخراج الکلی آبی گیاهان‬
‫دارویی و معطر به روش‬
‫تخمیر‬
‫چاندر کانت کاتیار‬
‫مدیر تحقیقات داروهای گیاهی‪،‬‬
‫آزمایشگاه های تحقیقاتی ‪،‬‬
‫‪Ranbaxy‬‬
‫‪ ،‬طرح ‪،20‬‬ ‫‪R&D-II‬‬
‫‪11‬‬
‫بخش ‪ ،18‬منطقه صنعتی ‪،‬‬
‫‪Udyog Vihar‬‬
‫‪ ،‬هند‬‫‪Gurgaon‬‬
‫فصل ‪7‬‬
‫فناوری تقطیر برای اسانس ها‬
‫سودیپ تاندون‬
‫‪ ،‬مهندس شیمی‪ ،‬بخش‬ ‫‪Scientist EI‬‬
‫توسعه فرآیند و محصول‪،‬‬

‫موسسه مرکزی گیاهان دارویی‬
‫‪ ،‬الکنو‪ ،‬هند‬ ‫و معطر‪،‬‬
‫فصل ‪8‬‬
‫روشهای تقطیر ریز‪ ،‬تقطیر‬
‫حرارتی و تقطیر مولکولی‬
‫ویشواس گوویند پنگارکار‬
‫‪13‬‬
‫استاد‪ ،‬موسسه فناوری شیمیایی‬
‫بمبئی‬ ‫دانشگاه‪،‬‬
‫)‪Nathalal Parekh Marg Manunga (East‬‬
‫‪ ،019 400‬هند‬
‫فصل ‪9‬‬
‫میکرو استخراج فاز جامد و‬
‫استخراج به دام انداختن فضای‬
‫سر‬
‫راما کانت هاراللکا‬
‫‪ ،‬شهرک‬ ‫کارگردان‪،‬‬
‫‪Nishant Aromas 424‬‬
‫صنعتی میالن‪ ،‬پارک سبز‬

‫پنبه‪،‬‬
‫بمبئی ‪ ،033 200‬هند‬
‫فصل ‪10‬‬
‫‪15‬‬
‫استخراج مایعات فوق بحرانی‬
‫گیاهان دارویی و معطر‪:‬‬
‫مبانی و کاربردها‬
‫آلبرتو برتوکو ‪ 1‬و جیادا‬
‫‪2‬‬
‫فرانچین‬
‫‪ 1‬پروفسور‪،‬‬
‫‪Dipartimento di Principi ed Impianti di Ingegneria‬‬
‫‪ ،‬دانشگاه پادووا‪، ،‬‬

‫‪Via Marzolo 9‬‬ ‫‪Chimica «I. Sorgato‬‬
‫‪،‬‬ ‫‪35131 Padova‬‬ ‫‪Italy‬‬

‫‪ - 2‬گروه مهندسی شیمی‪،‬‬ ‫‪DIPIC‬‬
‫‪،‬‬ ‫دانشگاه پادووا‪، ،‬‬

‫‪via Marzolo 9‬‬ ‫‪35131 Padova‬‬
‫‪Italy‬‬
‫فصل ‪11‬‬
‫در مقیاس فرآیندی برای‬ ‫‪HPLC‬‬

‫مادان موهان گوپتا ‪ 1‬و کارونا‬
‫‪2‬‬
‫شانکر‬
‫‪17‬‬
‫‪ 1‬رئیس بخش شیمی تجزیه‪،‬‬
‫موسسه مرکزی گیاهان دارویی‬
‫‪ ،‬الکنو‪ ،‬هند‬ ‫و معطر‪،‬‬
‫‪ 2‬دانشمند‪ ،‬بخش شیمی تجزیه‪،‬‬

‫موسسه مرکزی پزشکی و‬
‫‪ ،‬الکنو‪ ،‬هند‬ ‫گیاهان معطر‪،‬‬
‫فصل ‪12‬‬
‫کروماتوگرافی فلش و تکنیک‬
‫های کروماتوگرافی کم فشار‬
‫برای‬
‫جداسازی فیتومولکول ها‬
‫سونیل کومار چاتوپادیای‬
‫دانشمند ‪ ،‬بخش توسعه فرآیند و‬
‫‪F‬‬
‫محصول‪ ،‬موسسه مرکزی‬

‫‪19‬‬
‫‪،‬‬
‫‪PO CIMAP‬‬ ‫گیاهان دارویی و معطر‪،‬‬
‫الکنو‪ ،‬هند‬
‫‪4‬‬
‫فصل ‪13‬‬
‫کروماتوگرافی ضد جریان‬
‫سانتوش کومار سریواستاوا‬
‫‪ ،‬فیتوشیمی‪ ،‬موسسه‬ ‫‪Scientist E II‬‬
‫مرکزی پزشکی و معطر‬

‫‪ ،‬الکنو‪ ،‬هند‬ ‫گیاهان‪،‬‬
‫فصل ‪14‬‬
‫کنترل کیفیت گیاهان دارویی‬
‫و معطر و محصوالت‬
‫استخراج شده از آنها با و‬
‫‪HPLC‬‬
‫‪21‬‬
‫کروماتوگرافی الیه نازک با‬
‫کارایی باال‬
‫کاران واسیشت‬
‫استاد فارماکوگنوزی‪،‬‬
‫موسسه دانشگاهی علوم‬
‫دارویی‪ ،‬دانشگاه پنجاب‪،‬‬
‫چندیگر ‪ ،014 160‬هند‬
‫پیشگفتار‬
‫گیاهان دارویی غنی‌ترین منبع‬
‫زیستی دارویی برای درمان‬
‫هستند‪.‬‬
‫سیستم های پزشکی‪،‬‬
‫داروهای مدرن‪ ،‬مواد‬
‫غذایی‪ ،‬مکمل های غذایی‪،‬‬
‫داروهای عامیانه‪ ،‬واسطه‬
‫های دارویی و موجودیت‬
‫های شیمیایی برای داروهای‬
‫‪24‬‬
‫مصنوعی‪ .‬گیاهان معطر‬
‫منبعی از عطرها‪ ،‬طعم‌ها‪،‬‬
‫مواد آرایشی‪ ،‬نوشیدنی‌های‬
‫بهداشتی و ترپن‌های‬
‫شیمیایی هستند‪ .‬گیاهان‬
‫دارویی و معطر ( ) به‬
‫‪MAP‬‬
‫صورت عمده از بسیاری از‬

‫کشورهای در حال توسعه‬
‫برای ارزش افزوده بیشتر‬
‫‪25‬‬
‫در کشورهای توسعه یافته‬
‫معامله می شوند‪ .‬اولین گام‬
‫در افزودن ارزش منابع‬
‫زیستی ‪ ،‬تولید داروهای‬
‫‪MAP‬‬
‫گیاهی (یعنی عصاره ها)‪ ،‬با‬

‫استفاده از روش های‬
‫مختلف از فناوری های‬
‫سنتی ساده تا تکنیک های‬
‫استخراج پیشرفته است‪.‬‬
‫‪26‬‬
‫استخراج (همانطور که از این‬
‫اصطالح در داروسازی استفاده‬
‫می شود) جدایی است‬
‫بخش‌های فعال دارویی‬
‫بافت‌های گیاهی (و حیوانی)‬
‫با استفاده از حالل‌های‬
‫انتخابی از طریق روش‌های‬
‫استاندارد‪ .‬چنین تکنیک های‬
‫استخراج متابولیت های‬
‫‪27‬‬
‫محلول گیاهی را جدا می‬
‫کند و مارک سلولی نامحلول‬
‫را پشت سر می گذارد‪.‬‬
‫محصوالتی که از گیاهان به‬
‫دست می‌آیند‪ ،‬مخلوط‌های‬
‫نسبتا ً پیچیده‌ای از‬
‫متابولیت‌ها‪ ،‬در حالت مایع‬
‫یا نیمه جامد یا (پس از‬
‫حذف حالل) به صورت‬
‫پودر خشک هستند و برای‬
‫‪28‬‬
‫استفاده خوراکی یا خارجی‬
‫در نظر گرفته شده‌اند‪ .‬اینها‬
‫شامل دسته‌هایی از‬
‫آماده‌سازی‌هایی است که به‬
‫عنوان جوشانده‪ ،‬دم کرده‪،‬‬
‫عصاره مایع‪ ،‬تنتور‪،‬‬
‫عصاره ستونی (نیمه جامد)‬
‫یا عصاره پودری شناخته‬
‫می‌شوند‪ .‬چنین داروهایی را‬
‫‪29‬‬
‫عموما ً گالنیکال می نامند که‬
‫به نام جالینوس‪ ،‬پزشک‬
‫یونانی قرن دوم نامگذاری‬
‫شده است‪ .‬هدف از‬
‫روش‌های استخراج‬
‫استاندارد برای داروهای‬
‫خام (قطعات گیاه دارویی)‬
‫دستیابی به بخش‌های مورد‬
‫نظر درمانی و از بین بردن‬
‫مواد ناخواسته با درمان با‬
‫‪30‬‬
‫حالل انتخابی به نام قاعدگی‬
‫است‪ .‬عصاره به دست آمده‪،‬‬
‫پس از استاندارد شدن‪ ،‬می‬
‫تواند به عنوان یک عامل‬
‫دارویی به شکل تنتور یا‬
‫عصاره مایع استفاده شود یا‬
‫بیشتر پردازش شود تا در‬
‫هر شکل دوزی مانند قرص‬
‫و کپسول ترکیب شود‪ .‬همه‬
‫‪31‬‬
‫این محصوالت حاوی‬
‫مخلوط پیچیده ای از‬
‫بسیاری از متابولیت های‬
‫گیاهان دارویی مانند‬
‫آلکالوئیدها‪ ،‬گلیکوزیدها‪،‬‬
‫ترپنوئیدها‪ ،‬فالونوئیدها و‬
‫لیگنان ها هستند‪ .‬به منظور‬
‫استفاده به عنوان یک داروی‬
‫مدرن‪ ،‬یک عصاره ممکن‬
‫است از طریق تکنیک های‬
‫‪32‬‬
‫مختلف شکنش برای‬
‫جداسازی موجودات‬
‫شیمیایی فردی مانند وین‬
‫کریستین‪ ،‬وین بالستین‪،‬‬
‫هیوسیامین‪ ،‬هیوسین‪،‬‬
‫پیلوکارپین‪ ،‬فورسکولین و‬
‫کدئین پردازش شود‪.‬‬
‫پردازش صنعتی ها با‬
‫‪MAP‬‬
‫استخراج آغاز می شود‬

‫‪33‬‬
‫اجزای فعال با استفاده از فن‬
‫آوری های مختلف‪ .‬تکنیک‬
‫های کلی استخراج گیاهان‬
‫دارویی عبارتند از‬
‫خیساندن‪ ،‬دم کردن‪ ،‬نفوذ‪،‬‬
‫هضم‪ ،‬جوشانده‪ ،‬استخراج‬
‫مداوم گرم (سوکسلت)‪،‬‬
‫استخراج آبی‪-‬الکلی به‬
‫روش تخمیر‪ ،‬استخراج با‬
‫جریان مخالف‪ ،‬استخراج به‬
‫‪34‬‬
‫کمک مایکروویو‪ ،‬استخراج‬
‫اولتراسوند (صوت)‪ ،‬فلفل‬
‫فوق بحرانی‪ .‬استخراج ‪ ،‬و‬
‫‪uid‬‬
‫استخراج فیتونیک (با حالل‬

‫های هیدروفل یوروکربن)‪.‬‬
‫برای گیاهان معطر‪،‬‬
‫تکنیک‌های تقطیر با آب‬
‫(تقطیر با آب‪ ،‬تقطیر با‬
‫بخار‪ ،‬تقطیر با آب و بخار)‪،‬‬
‫‪35‬‬
‫خیساندن هیدرولیتیک و به‬
‫دنبال آن تقطیر‪ ،‬بیان و‬
‫جذب (استخراج چربی‬
‫سرد) ممکن است مورد‬
‫استفاده قرار گیرد‪ .‬بعضی‬
‫از‬
‫پیشگفتار‬
‫‪36‬‬
‫آخرین روش‌های استخراج‬
‫گیاهان معطر شامل به دام‬
‫انداختن فضای سر‪،‬‬
‫استخراج میکرو فاز جامد‪،‬‬
‫استخراج پروتوپالست‪،‬‬
‫تقطیر میکرو‪ ،‬تقطیر‬
‫است‪.‬‬
‫‪37‬‬
‫با افزایش تقاضا برای‬
‫محصوالت دارویی گیاهی‪،‬‬
‫تولیدکنندگان عصاره گیاهان‬
‫دارویی و تولیدکنندگان‬
‫اسانس در سرتاسر جهان به‬
‫منظور تولید عصاره‌ها و‬
‫اسانس‌های با کیفیت‬
‫تعریف‌شده با کمترین‬
‫تغییرات از دسته‌ای به دسته‬
‫دیگر‪ ،‬استفاده از‬
‫‪38‬‬
‫مناسب‌ترین فناوری‌های‬
‫استخراج را آغاز کرده‌اند‪.‬‬
‫چنین رویکردی باید توسط‬
‫غنی از اتخاذ شود تا نیاز‬
‫‪MAP‬‬
‫روزافزون عصاره‌ها و‬
‫اسانس‌های با کیفیت خوب‬
‫برای درآمدزایی بهتر در‬
‫داخل کشور و همچنین برای‬
‫‪39‬‬
‫تصرف این بازار در‬
‫کشورهای توسعه‌یافته‬
‫برآورده شود‪.‬‬
‫پارامترهای اساسی موثر بر‬
‫کیفیت عصاره عبارتند از‬
‫قطعات گیاهی که به عنوان‬
‫ماده اولیه استفاده می شود‪،‬‬
‫حالل مورد استفاده برای‬
‫استخراج‪ ،‬فرآیند تولید‬
‫(فناوری استخراج) مورد‬
‫‪40‬‬
‫استفاده با نوع تجهیزات به‬
‫کار رفته‪ ،‬و نسبت مواد خام‬
‫به عصاره‪ .‬استفاده از‬
‫تکنولوژی استخراج مناسب‪،‬‬
‫مواد گیاهی‪ ،‬تجهیزات‬
‫ساخت‪ ،‬روش استخراج و‬
‫حالل و رعایت شیوه های‬
‫خوب ساخت‪ ،‬مطمئنا ً به‬
‫تولید عصاره با کیفیت خوب‬
‫‪41‬‬
‫کمک می کند‪ .‬از مقیاس‬
‫آزمایشگاهی تا مقیاس‬
‫آزمایشی‪ ،‬تمام شرایط و‬
‫پارامترها را می توان با‬
‫استفاده از شبیه سازی فرآیند‬
‫برای تولید موفق در مقیاس‬
‫صنعتی مدل کرد‪.‬‬
‫با پیشرفت فن آوری های‬
‫استخراج و شناخت بهتر‬
‫‪42‬‬
‫برای حفظ پارامترهای‬
‫کیفیت‪ ،‬انتشار چنین‬
‫اطالعاتی در کشورهای‬
‫نوظهور و در حال توسعه با‬
‫تنوع زیستی غنی برای‬
‫‪MAP‬‬
‫بهترین استفاده صنعتی از‬

‫منابع کامالً ضروری‬
‫‪MAP‬‬
‫است‪.‬‬
‫‪43‬‬
‫کارشناسان در کارگاه منطقه‬
‫ای جنوب شرق آسیا ( )‪.‬‬
‫‪SEA‬‬
‫با عنوان "تکنولوژی های‬

‫استخراج برای گیاهان‬
‫دارویی و معطر" که در‬
‫سال ‪ 2006‬در الکنو‪ ،‬هند‬
‫برگزار شد‪ ،‬موافقت کرد که‬
‫یک نشریه در مورد اصول‬
‫استخراج‪ ،‬فن آوری ها و‬
‫تکنیک های تحلیلی برای‬
‫‪44‬‬
‫کنترل کیفیت مواد خام و‬
‫محصوالت فرآوری شده در‬
‫قالب عصاره ها و اسانس ها‬
‫آماده کند‪ .‬گیاهان دارویی و‬
‫معطر‪ .‬این کتاب بر روی‬
‫تکنیک‌های مختلف تقطیر با‬
‫آب‪ ،‬تقطیر با بخار‪،‬‬
‫کوهوباسیون و تقطیر جزئی‬
‫روغن‌های فرار از گیاهان‬
‫‪45‬‬
‫معطر و استخراج با حالل‬
‫آب و استخراج سیال فوق‬
‫بحرانی برای عصاره‌های‬
‫گیاهان دارویی تمرکز دارد‪.‬‬
‫همچنین در مورد فن آوری‬
‫های عمومی‪ ،‬خاص و‬
‫پیشرفته برای تهیه عصاره‬
‫گیاهان دارویی و استخراج‬
‫روغن ها و عطرهای فرار‬
‫از گیاهان معطر صحبت‬
‫‪46‬‬
‫می کند‪ .‬این کتاب در نظر‬
‫گرفته شده است تا‬
‫کشورهای نوظهور و در‬
‫حال توسعه را با تکنیک‬
‫های استخراج تجهیز کند که‬
‫می تواند به آنها در تولید‬
‫عصاره های با کیفیت‬
‫اقتصادی و رقابتی جهانی‬
‫کمک کند‪.‬‬
‫‪47‬‬
‫جنارو لونگو‬
‫رئیس سازمان‬
‫محیط زیست‬
‫مشاور ویژه توسعه فناوری‬
‫فهرست‬
‫مروری بر تکنیک های‬ ‫‪1‬‬

‫دارویی و معطر‪،‬‬
‫‪SS Handa . . . . . .‬‬
‫‪21‬‬
‫‪48‬‬
‫چکیده‬
‫‪.....................‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪21‬‬ ‫‪....‬‬
‫مقدمه ‪. . . . . . .‬‬‫‪1.1‬‬
‫‪...........‬‬
‫‪...........‬‬
‫‪49‬‬
‫‪...........‬‬
‫‪...........‬‬
‫‪...........‬‬
‫‪...........‬‬
‫‪....‬‬
‫‪21‬‬
‫عصاره گیاهان‬ ‫‪1.2‬‬
‫دارویی ‪. . . . . .‬‬
‫‪...........‬‬
‫‪...........‬‬
‫‪50‬‬
‫‪...........‬‬
‫‪...........‬‬
‫‪...........‬‬
‫‪22 .‬‬
‫‪2.1.‬‬ ‫‪1‬‬
‫روشهای‬
‫عمومی‬
‫استخرا‬
‫‪51‬‬
‫ج‬
‫گیاهان‬
‫دارویی‬
‫‪......‬‬
‫‪......‬‬
‫‪......‬‬
‫‪......‬‬
‫‪.‬‬
‫‪22‬‬
‫‪52‬‬
‫‪ 2.1.1. 1‬خیساندن‬
‫‪.....................‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪22‬‬ ‫‪...............‬‬
‫‪ 2.1.2. 1‬تزریق‬
‫‪.....................‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪22 . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪53‬‬
‫‪ 2.1.3. 1‬هضم‬
‫‪.....................‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪22 . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 2.1.4. 1‬جوشانده‬
‫‪.....................‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪23‬‬ ‫‪................‬‬
‫‪ 2.1.5. 1‬نفوذ ‪. . . . . . . . . . .‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪54‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪23‬‬ ‫‪....‬‬
‫‪ 2.1.6. 1‬استخراج مداوم گرم‬
‫(سوکسلت) ‪. . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪23 . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 1.2.1.7‬استخراج الکلی آبی با‬
‫تخمیر ‪. . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪24 . .‬‬
‫‪55‬‬
‫‪ 2.1.8. 1‬استخراج جریان‬
‫مخالف ‪. . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪25‬‬ ‫‪...‬‬
‫‪ 2.1.9. 1‬استخراج اولتراسوند‬
‫( )‪.................‬‬ ‫‪Sonication‬‬
‫‪25‬‬ ‫‪...............‬‬
‫‪ 2.1.10. 1‬استخراج سیال فوق‬
‫بحرانی ‪. . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪56‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪25 .‬‬
‫‪ 2.1.11. 1‬فرآیند فیتونیک‬
‫‪.....................‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪26‬‬ ‫‪.......‬‬
‫‪ 2.1.11.1. 1‬مزایای فرآیند‬
‫‪.....................‬‬
‫‪27‬‬ ‫‪......‬‬
‫‪57‬‬
‫‪ 2.1.11.2. 1‬برنامه های‬
‫کاربردی ‪. . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪28‬‬ ‫‪.......‬‬
‫‪ 1.2.1.12‬آرامتر برای انتخاب‬
‫‪P‬‬
‫یک استخراج مناسب‬

‫روش‬
‫‪.....................‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪58‬‬
‫‪...................‬‬
‫‪28‬‬
‫‪ 1.2.2‬مراحل مربوط به‬
‫استخراج گیاهان دارویی‬
‫‪.....................‬‬
‫‪29‬‬ ‫‪...‬‬
‫‪ 2.2.1. 1‬کاهش سایز‬
‫‪.....................‬‬
‫‪59‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪29 . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 2.2.2. 1‬استخراج ‪. . . . . . . .‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪30‬‬ ‫‪........‬‬
‫‪ 2.2.2.1. 1‬نفوذ آب سرد ‪. . . .‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪30 . . . .‬‬
‫‪60‬‬
‫‪ 2.2.2.2. 1‬استخراج آبی داغ‬
‫(جوشانده) ‪. . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪30 . . . .‬‬
‫‪ 2.2.2.3. 1‬فیلتراسیون‬
‫‪.....................‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪30‬‬ ‫‪.....‬‬
‫‪ 2.2.2.4. 1‬خشک کردن با‬
‫اسپری ‪. . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪61‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪30‬‬ ‫‪......‬‬
‫‪ 2.2.3. 1‬استخراج با حالل ‪. . .‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪31‬‬ ‫‪....‬‬
‫‪ 2.2.3.1. 1‬نفوذ سرد‬
‫‪.....................‬‬
‫‪31 . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪62‬‬
‫‪ 2.2.3.2. 1‬نفوذ داغ ‪. . . . . . .‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪32 . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 2.2.3.3. 1‬تمرکز ‪. . . . . . . .‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪33 . . . . . . . . . . . .‬‬
‫عصاره گیاهان‬ ‫‪1.3‬‬
‫معطر ‪. . . . . . .‬‬
‫‪...........‬‬
‫‪63‬‬
‫‪...........‬‬
‫‪...........‬‬
‫‪...........‬‬
‫‪...........‬‬
‫‪34 . .‬‬
‫‪3.1.‬‬ ‫‪1‬‬
‫بتن ‪. . .‬‬
‫‪......‬‬
‫‪......‬‬
‫‪64‬‬
‫‪......‬‬
‫‪......‬‬
‫‪......‬‬
‫‪......‬‬
‫‪......‬‬
‫‪......‬‬
‫‪......‬‬
‫‪......‬‬
‫‪......‬‬
‫‪65‬‬
‫‪.‬‬
‫‪34‬‬
‫‪ 3.2. 1‬مطلق‬
‫‪.....................‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪35‬‬ ‫‪......‬‬
‫‪ 1.3.3‬رزینوئیدها ‪. . . . . . . . .‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪66‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪35 . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 3.4. 1‬پوماد ‪. . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪35‬‬ ‫‪................‬‬
‫‪ 1.3.5‬اسانس‬
‫‪.....................‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪67‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪35 . .‬‬
‫‪ 3.5.1. 1‬منابع اسانس های‬
‫طبیعی ‪. . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪36 . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫ترکیبات‬ ‫‪1.3.5.2‬‬
‫اسانس ‪. . . . .‬‬
‫‪.........‬‬
‫‪.........‬‬
‫‪.........‬‬
‫‪68‬‬
‫‪.........‬‬
‫‪37‬‬
‫روشهای تولید‬ ‫‪1.3.5.3‬‬
‫اسانس ‪. . . . .‬‬
‫‪.........‬‬
‫‪.........‬‬
‫‪.......‬‬
‫‪37‬‬
‫‪69‬‬
‫فهرست‬
‫‪ 3.5.3.1. 1‬تقطیر با آب‬

‫‪..........................‬‬
‫‪40 . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 3.5.3.1.1. 1‬مکانیسم تقطیر‬
‫‪40‬‬ ‫‪.............‬‬
‫‪ 3.5.3.1.1.1. 1‬هیدرودیفیوژن‬
‫‪40 . . . . . .‬‬
‫‪70‬‬
‫فن آوری های استخراج برای گیاهان‬
‫دارویی و معطر‬
‫‪ 3.5.3.1.1.2. 1‬هیدرولیز‬
‫‪41 . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪......‬‬ ‫‪ 3.5.3.1.1.3. 1‬اثر حرارت‬

‫‪41‬‬ ‫‪.‬‬
‫‪ 3.5.3.2. 1‬سه نوع تقطیر با آب ‪.‬‬

‫‪42 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 3.5.3.2.1. 1‬تقطیر آب‬
‫‪42 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪71‬‬
‫فهرست‬
‫‪ 3.5.3.2.1.1. 1‬روش سنتی‬

‫از تولید‬
‫عطار با استفاده از‬
‫تقطیر با آب ‪. . .‬‬
‫‪43‬‬
‫‪ 3.5.3.2.1.2. 1‬معایب‬
‫‪72‬‬
‫تقطیر آب ‪. . .‬‬
‫‪44‬‬
‫‪ 3.5.3.2.2. 1‬تقطیر آب و بخار‬
‫‪44 . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 3.5.3.2.2.1. 1‬همبستگی ‪. . . . .‬‬
‫‪45 . . . .‬‬
‫‪ 3.5.3.2.2.2. 1‬مزایای‬
‫‪73‬‬
‫فهرست‬
‫آب و بخار‬
‫تقطیر تمام شد‬
‫‪..‬‬ ‫تقطیر آب‬

‫‪46‬‬
‫‪ 3.5.3.2.2.3. 1‬معایب‬
‫آب و بخار‬
‫‪74‬‬
‫تقطیر ‪. . . . . . . .‬‬
‫‪46‬‬
‫‪ 3.5.3.2.3. 1‬تقطیر مستقیم با‬
‫‪46‬‬ ‫بخار ‪. . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 3.5.3.2.3.1. 1‬مزایای‬
‫استیم مستقیم‬
‫‪75‬‬
‫فهرست‬
‫تقطیر ‪. . . . . . . .‬‬
‫‪47‬‬
‫‪ 3.5.3.2.3.2. 1‬عیب‬
‫از مستقیم استیم‬
‫تقطیر ‪. . . . . . . .‬‬
‫‪47‬‬
‫‪76‬‬
‫‪ 3.5.3.3. 1‬استخراج اسانس با‬
‫خیساندن هیدرولیتیک‬
‫تقطیر‬
‫‪..........................‬‬
‫‪47‬‬ ‫‪...................‬‬
‫‪47‬‬ ‫بیان ‪. . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪48‬‬ ‫‪Pelatrice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫‪ 3.5.3.4.1. 1‬فرآیند‬
‫‪77‬‬
‫فهرست‬
‫‪48‬‬ ‫‪Sfumatrice . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫‪ 3.5.3.4.2. 1‬فرآیند‬

‫چربی سرد ( ) ‪48 . . .‬‬ ‫‪Enfl eurage‬‬
‫‪50‬‬ ‫‪Defl eurage . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫و‬ ‫‪Enfl eurage‬‬ ‫‪3.5.3.5.1. 1‬‬

‫‪ 3.5.3.5.2. 1‬فرآیند خیساندن داغ‬
‫‪51 . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪78‬‬
‫‪ 1.3.6‬روشهای مدرن (غیر سنتی)‬
‫‪51‬‬ ‫استخراج اسانس ‪. . . . . . . . . .‬‬
‫نتیجه گیری ‪. . . . . . . .‬‬ ‫‪1.4‬‬
‫‪................‬‬
‫‪................‬‬
‫‪................‬‬
‫‪................‬‬
‫‪52 . . .‬‬
‫‪79‬‬
‫فهرست‬
‫کتابشناسی‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪52‬‬ ‫‪.....‬‬
‫نقش شبیه سازی فرآیند در فن آوری‬ ‫‪2‬‬
‫های استخراج برای گیاهان دارویی‬

‫و معطر‪،‬‬
‫‪80‬‬
‫ام فرمگلیا‬
‫‪......................‬‬
‫‪......................‬‬
‫‪......................‬‬
‫‪......................‬‬
‫‪ 55 . . . . .‬چکیده ‪. . . . . . . . . .‬‬
‫‪......................‬‬
‫‪81‬‬
‫فهرست‬
‫‪......................‬‬
‫‪......................‬‬
‫‪55 . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 2.1‬مقدمه‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪.........................‬‬
‫‪55‬‬
‫‪82‬‬
‫‪ 2.2‬اهداف و تعاریف شبیه سازی‬
‫فرآیند ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪56 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 2.3‬فرآیندهای بیوتکنولوژیکی و‬
‫‪59‬‬ ‫فیتوشیمیایی مورد مطالعه در‬
‫‪ICS-UNIDO . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 3.1. 2‬مختصری از فرآیندهای‬

‫بیوتکنولوژیکی ‪. . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪59‬‬
‫‪83‬‬
‫فهرست‬
‫‪ 3.1.1. 2‬تولید الکل از زیست‬

‫توده ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪59‬‬ ‫‪..........‬‬
‫‪ 2.3.1.2‬فرآیند پاالیش روغن‬
‫‪59‬‬ ‫سویا و تصفیه ضایعات ‪. . . . . .‬‬
‫‪ 3.1.3. 2‬تولید سوخت های‬

‫هیدروکربنی مصنوعی شروع از‬
‫زیست توده‬
‫‪..........................‬‬
‫‪84‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪60‬‬ ‫‪........‬‬
‫‪ 2.3.1.4‬تولید اتانول زیستی از‬
‫ذرت ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪60‬‬ ‫‪........‬‬
‫‪ 3.2. 2‬مختصری از فرآیندهای‬
‫فیتوشیمیایی ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪.........................‬‬
‫‪60‬‬
‫‪85‬‬
‫فهرست‬
‫‪ 2.3.2.1‬بازیابی سیترال با تقطیر‬

‫روغن پوست لیمو ‪. . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪60 . . .‬‬
‫‪ 2.3.2.2‬بازیابی منتول با‬
‫کریستالیزاسیون روغن منتا ‪. . . . . . . .‬‬
‫‪60‬‬ ‫‪.......‬‬
‫‪ 3.2.3. 2‬بازیابی کارون از‬
‫روغن نعناع‬
‫‪86‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪61 . .‬‬
‫‪ 3.2.4. 2‬استخراج روغن نعناع‬
‫با تقطیر با بخار‬
‫‪61‬‬ ‫‪..................‬‬
‫‪ 3.2.5. 2‬تبخیر چند اثر سرم شیر‬
‫‪........................‬‬
‫‪61‬‬
‫‪87‬‬
‫فهرست‬
‫‪ 2.3.3‬مطالعه موردی‪ :‬تقطیر‬

‫دسته ای روغن سقز‬
‫‪..........................‬‬
‫‪61 . . . . .‬‬
‫مطالعه موردی‪:‬‬ ‫‪3.4.‬‬
‫‪2‬‬
‫بازیابی منتول با کریستالیزاسیون‬

‫روغن منتا ‪63 . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 2.4‬نتیجه گیری ‪. . . . . . . . . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪88‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪65 . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪66‬‬ ‫‪.....‬‬
‫‪89‬‬
‫فهرست‬
‫تکنیک‌های خیساندن‪ ،‬نفوذ و‬ ‫‪3‬‬
‫انفوزیون برای استخراج مواد‬

‫گیاهان‪ ،‬جی‪ .‬سینگ‬
‫‪......................‬‬
‫‪......................‬‬
‫‪......................‬‬
‫‪90‬‬
‫‪......................‬‬
‫‪ 67 . .‬چکیده ‪. . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪......................‬‬
‫‪......................‬‬
‫‪......................‬‬
‫‪67 . . . . . . . .‬‬
‫‪91‬‬
‫فهرست‬
‫مقدمه ‪. . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫‪3.1‬‬
‫‪....................‬‬
‫‪....................‬‬
‫‪....................‬‬
‫‪67 .‬‬
‫اصول کلی و مکانیزم درگیر‬ ‫‪3.2‬‬
‫برای استخراج مواد مخدر خام‬

‫توسط خیساندن‪ ،‬نفوذ و‬
‫انفوزیون ‪. . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪92‬‬
‫‪......................‬‬
‫‪3.3‬‬ ‫‪68 . . . . . . . .‬‬
‫عوامل مؤثر بر انتخاب فرآیند‬
‫استخراج ‪. . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪......................‬‬
‫‪69‬‬ ‫‪.‬‬
‫‪93‬‬
‫فهرست‬
‫‪ 3.3.1‬ماهیت مواد مخدر خام‬

‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪69 .‬‬
‫‪ 3.3.2‬پایداری داروی خام‬
‫‪..........................‬‬
‫‪.........................‬‬
‫‪69‬‬
‫‪94‬‬
‫‪ 3.3.3‬هزینه مواد مخدر خام ‪. . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪69‬‬
‫‪ 3.4. 3‬حالل ‪. . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪69‬‬ ‫‪......‬‬
‫‪95‬‬
‫فهرست‬
‫‪ 3.5. 3‬غلظت محصول ‪. . . . . .‬‬

‫‪..........................‬‬
‫‪69‬‬ ‫‪.................‬‬
‫‪ 3.6.‬بازیابی حالل‬
‫‪3‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪.................‬‬
‫‪69‬‬
‫‪96‬‬
‫تضمین کیفیت عصاره ها‪:‬‬ ‫‪3.4‬‬
‫فرآیند استخراج و حالل‬

‫‪..................‬‬
‫‪70‬‬
‫فرآیندهای خیساندن (استخراج‬ ‫‪3.5‬‬
‫در حالت پایدار) ‪. . . . . . . . . .‬‬

‫‪....................‬‬
‫‪70‬‬ ‫‪........‬‬
‫‪97‬‬
‫فهرست‬
‫‪ 5.1. 3‬رویه عمومی ‪. . . . . . . .‬‬

‫‪..........................‬‬
‫‪.........................‬‬
‫‪70‬‬
‫‪ 3.5.2‬فرآیند خیساندن مواد‬
‫مخدر سازمان یافته و سازماندهی نشده‬
‫‪71‬‬ ‫خام ‪. . . . . . . . . .‬‬
‫‪98‬‬
‫‪ 3.5.3‬اصالحات در فرآیندهای‬
‫عمومی خیساندن ‪. . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪72 . . . . . .‬‬
‫روش های‬ ‫‪5.4.‬‬‫‪3‬‬
‫استخراج در مقیاس بزرگ ‪. . . .‬‬

‫‪.....................‬‬
‫‪..................‬‬
‫‪99‬‬
‫فهرست‬
‫‪5.4.1. 3‬‬ ‫‪72‬‬

‫استخراج گردش خون ‪. . . . . . .‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪..................‬‬
‫‪73‬‬
‫‪100‬‬
‫‪ 5.4.2. 3‬استخراج چند مرحله‬
‫ای ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪73 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 5.4.2.1. 3‬مزایا ‪. . . . . . . . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪74‬‬ ‫‪........‬‬
‫‪ 5.4.2.2. 3‬رویه ‪. . . . . . . . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪74‬‬ ‫‪.........‬‬
‫‪101‬‬
‫فهرست‬
‫‪ 5.4.2.3. 3‬باتری استخراج‬

‫‪..........................‬‬
‫‪74‬‬ ‫‪...........‬‬
‫‪ 5.4.2.4. 3‬تجهیزات ‪. . . . . . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪74‬‬ ‫‪...........‬‬
‫‪ 3.6‬نفوذ (استخراج کامل)‬
‫‪..........................‬‬
‫‪102‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪75‬‬
‫‪ 6.1. 3‬فرآیند عمومی نفوذ ‪. . . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪75 . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 3.6.2‬اصالحات در فرآیند‬
‫عمومی نفوذ‬
‫‪........................‬‬
‫‪77‬‬
‫‪103‬‬
‫فهرست‬
‫‪ 6.2.1. 3‬نفوذ رزرو شده‬

‫‪..........................‬‬
‫‪77‬‬ ‫‪....................‬‬
‫‪ 6.2.2. 3‬روش پوشش و اجرا‬
‫‪..........................‬‬
‫‪77‬‬ ‫‪...........‬‬
‫پرکالتور‬ ‫‪6.3.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪......................‬‬
‫‪......................‬‬
‫‪104‬‬
‫‪......................‬‬
‫‪78 .‬‬
‫‪ 3.6.3.1‬استخراج در مقیاس‬
‫کوچک یا آزمایشگاهی ‪. . . . . . . . . . .‬‬
‫‪78 . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 6.3.1.1. 3‬دستگاه سوکسله ‪. . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪78 . . . . . . .‬‬
‫‪105‬‬
‫فهرست‬
‫‪ 6.3.1.2. 3‬استخراج کننده رسمی‬

‫‪..........................‬‬
‫‪79‬‬ ‫‪............‬‬
‫‪ 6.3.2. 3‬محدودیت های استخراج‬
‫کننده رسمی ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪79 .‬‬
‫‪ 6.3.3. 3‬استخراج کننده در مقیاس‬
‫بزرگ‬
‫‪106‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪80 . . . . . . . .‬‬
‫‪ 3.7‬تزریق ‪. . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪81 . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 7.1. 3‬مالحظات عمومی‬
‫‪..........................‬‬
‫‪107‬‬
‫فهرست‬
‫‪..........................‬‬
‫‪81 . .‬‬
‫‪ 3.7.2‬روش کلی برای تهیه‬
‫دمنوش تازه ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪81 . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 7.3.‬تهیه دمنوش های غلیظ‬ ‫‪3‬‬
‫‪......................‬‬
‫‪.................‬‬
‫‪81‬‬
‫‪108‬‬
‫تبخیر ‪. . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪3.8‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪..................‬‬
‫‪81‬‬
‫نتیجه گیری‬‫‪3.9‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪109‬‬
‫فهرست‬
‫‪.....................‬‬
‫‪82‬‬ ‫‪............‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪82‬‬ ‫‪.....‬‬
‫‪110‬‬
‫خیساندن هیدرولیتیک‪ ،‬بیان و‬ ‫‪4‬‬
‫استخراج چربی سرد‪،‬‬

‫‪AK Singh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪83‬‬
‫چکیده‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪83‬‬ ‫‪..............‬‬
‫‪111‬‬
‫فهرست‬
‫مقدمه ‪. . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫‪4.1‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪..................‬‬
‫‪83‬‬
‫خیساندن هیدرولیتیک‬ ‫‪4.2‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪112‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪83‬‬ ‫‪...‬‬
‫بیان استخراج اسانس‬ ‫‪4.3‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪84 . . . . . .‬‬
‫فرآیند بیان‬ ‫‪3.1.‬‬‫‪4‬‬
‫‪......................‬‬
‫‪113‬‬
‫فهرست‬
‫‪......................‬‬
‫‪85‬‬ ‫‪............‬‬
‫‪ 3.1.1. 4‬فرآیند دست ‪. . . . . . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪85‬‬ ‫‪...................‬‬
‫‪ 3.1.2. 4‬فرآیند اکوئل‬
‫‪..........................‬‬
‫‪86 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪114‬‬
‫‪ 3.1.3. 4‬ماشین دستی‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪86 .‬‬
‫‪ 3.1.4. 4‬مخلوط کن و الیه بردار‬
‫‪..........................‬‬
‫‪86‬‬ ‫‪................‬‬
‫‪115‬‬
‫فهرست‬
‫‪ 3.1.4.1. 4‬مخلوط کن مخصوص‬

‫‪..........................‬‬
‫‪86‬‬ ‫‪..........‬‬
‫‪ 3.1.5. 4‬ماشین های مدرن‬
‫‪..........................‬‬
‫‪87 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 3.1.6. 4‬استخراج میوه کامل‬
‫‪FMC . . . . . . . . . .‬‬
‫‪87‬‬ ‫‪...............................‬‬
‫‪116‬‬
‫استخراج چربی سرد ( ) ‪. . . .‬‬
‫‪Enfl eurage‬‬ ‫‪4.4‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪88‬‬ ‫‪.........‬‬
‫نتیجه گیری‬ ‫‪4.5‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪91‬‬ ‫‪............‬‬
‫‪117‬‬
‫فهرست‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪92‬‬ ‫‪.....‬‬
‫روش های جوشانده و استخراج‬ ‫‪5‬‬
‫‪93‬‬ ‫مداوم گرم‪ ،‬و‬

‫‪S. Rane . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫‪S. Tandon‬‬
‫چکیده‬
‫‪..........................‬‬
‫‪118‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪93‬‬ ‫‪..........‬‬
‫مقدمه ‪. . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪5.1‬‬
‫‪...................‬‬
‫‪...................‬‬
‫‪...................‬‬
‫‪93 . . . . .‬‬
‫‪119‬‬
‫فهرست‬
‫فرآیند استخراج مایع جامد ‪. . .‬‬ ‫‪5.2‬‬
‫‪...................‬‬
‫‪...................‬‬
‫‪..............‬‬
‫‪93‬‬
‫پارامترهای فرآیند موثر بر‬ ‫‪5.3‬‬
‫استخراج جامد‪-‬مایع ‪. . . . . . .‬‬

‫‪...................‬‬
‫‪94‬‬ ‫‪.......‬‬
‫‪120‬‬
‫‪ 3.1. 5‬پردازش پس از برداشت‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪94 . .‬‬
‫‪ 3.2. 5‬ویژگی های ماتریس‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪94 . . . .‬‬
‫‪121‬‬
‫فهرست‬
‫انتخاب حالل‬ ‫‪3.3.‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪...................‬‬
‫‪ 3.4. 5‬وضعیت‬ ‫‪95‬‬
‫استخراج ‪. . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪122‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪...................‬‬
‫‪95‬‬
‫روش استخراج جامد‪-‬‬ ‫‪5.4‬‬
‫مایع ‪. . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪....................‬‬
‫‪................‬‬
‫‪95‬‬
‫‪123‬‬
‫فهرست‬
‫تجهیزات استخراج جامد‪-‬مایع‬ ‫‪5.5‬‬
‫‪....................‬‬
‫‪....................‬‬
‫‪97 . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 5.5.1‬استخراج مداوم ‪. . . . . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪98 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪124‬‬
‫‪ 5.1.1. 5‬نفوذ ‪. . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪98‬‬ ‫‪...................‬‬
‫‪ 5.1.2. 5‬غوطه وری ‪. . . . . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪........................‬‬
‫‪98‬‬
‫تجهیزات استخراج‬ ‫‪5.2.‬‬
‫‪5‬‬
‫مداوم ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪125‬‬
‫فهرست‬
‫‪.....................‬‬
‫‪98‬‬ ‫‪.....‬‬
‫‪ 5.2.1. 5‬استخراج افقی پیوسته‬
‫‪..........................‬‬
‫‪98‬‬ ‫‪.........‬‬
‫‪ 5.5.2.2‬استخراج کننده هیلدبراند‬
‫‪..........................‬‬
‫‪99‬‬ ‫‪....................‬‬
‫‪126‬‬
‫‪ 5.2.3. 5‬استخراج کننده بونوتو ‪.‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪.......................‬‬
‫‪100‬‬
‫‪ 5.2.4. 5‬استخراج کننده‬
‫بولمان ‪. . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪. 5 100 . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪127‬‬
‫فهرست‬
‫‪ 5.2.5‬کندی استخراج ‪. . . . . . .‬‬

‫‪.....................‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪101‬‬
‫‪ 5.6‬استخراج با حالل معمولی ‪. .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪128‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪102 .‬‬
‫‪ 6.1. 5‬اصول و مکانیسم ها‬
‫‪..........................‬‬
‫‪........................‬‬
‫‪102‬‬
‫مزایا و معایب‬ ‫‪6.2.‬‬‫‪5‬‬
‫استخراج سوکسله ‪. . . . . . . . . .‬‬

‫‪103 . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪129‬‬
‫فهرست‬
‫‪ 5.7‬استخراج سریع حالل ‪. . . . .‬‬

‫‪..........................‬‬
‫‪.........................‬‬
‫‪104‬‬
‫‪ 7.1. 5‬اصول و مکانیسم ها‬
‫‪..........................‬‬
‫‪........................‬‬
‫‪104‬‬
‫‪130‬‬
‫مزایا و معایب‬ ‫‪7.2.‬‬‫‪5‬‬
‫‪........‬‬ ‫حالل‬ ‫سریع‬ ‫استخراج‬

‫‪104‬‬
‫عوامل مهم در‬ ‫‪5.8‬‬
‫طراحی کارخانه‬
‫استخراج حالل برای‬
‫گیاهان دارویی ‪. . .‬‬
‫‪104‬‬
‫نتیجه گیری ‪. . . . . .‬‬ ‫‪5.9‬‬
‫‪..............‬‬
‫‪131‬‬
‫فهرست‬
‫‪..............‬‬
‫‪..............‬‬
‫‪..............‬‬
‫‪............‬‬
‫‪105‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪132‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪106 . . . . .‬‬
‫استخراج الکلی آبی گیاهان‬ ‫‪6‬‬
‫دارویی و معطر به روش‬

‫تخمیر‪،‬‬
‫‪CK Katiyar . 107‬‬
‫چکیده‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪133‬‬
‫فهرست‬
‫‪..........................‬‬
‫‪107 . . . . . . . . . .‬‬
‫مقدمه ‪. . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫‪6.1‬‬
‫‪....................‬‬
‫‪....................‬‬
‫‪....................‬‬
‫‪107‬‬
‫های دارویی آیورودا ‪. . . . . . .‬‬ ‫‪6.2‬‬
‫‪....................‬‬
‫‪134‬‬
‫‪....................‬‬
‫‪107 . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪( 2.1. 6‬آبمیوه تازه) ‪. . . . . .‬‬
‫‪Swarasa‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪........................‬‬
‫‪108‬‬
‫‪ 2.2. 6‬کالکا (بولوس مرطوب) ‪.‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪135‬‬
‫فهرست‬
‫‪..........................‬‬
‫‪108 . . . . . . . .‬‬
‫‪ 2.3. 6‬جوشانده ‪. . . . . . . . . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪136‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪108 . . . . . . . .‬‬
‫‪ 2.4. 6‬تزریق سرد ‪. . . . . . . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪137‬‬
‫فهرست‬
‫‪..........................‬‬
‫‪108 . . . . . . .‬‬
‫‪ 2.5. 6‬فانتوم (انفوزیون داغ)‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪138‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪108 . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 2.6. 6‬جامدات‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪139‬‬
‫فهرست‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪108 . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 2.7. 6‬نیمه جامد ‪. . . . . . . . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪109 . . . . . .‬‬
‫‪ 2.8. 6‬مایعات ‪. . . . . . . . . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪140‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪109 . . . . . . . . .‬‬
‫بخار‬ ‫‪2.9.‬‬‫‪6‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪109 . . . . . . . . . .‬‬
‫ماندگاری فرم های‬ ‫‪6.3‬‬
‫دارویی ‪. . . . . . .‬‬
‫‪141‬‬
‫فهرست‬
‫‪.............‬‬
‫‪.............‬‬
‫‪.............‬‬
‫‪.............‬‬
‫‪109‬‬
‫آساوا و آریشتا‪:‬‬ ‫‪6.4‬‬
‫محصوالت خود‬
‫تخمیر شده‬
‫‪142‬‬
‫‪.............‬‬
‫‪.............‬‬
‫‪.............‬‬
‫‪4.1. 6 109 . . .‬‬
‫فرآیند تخمیر خود‬
‫برای تهیه آسوا‬
‫آریشتا ‪. . . . . . . .‬‬
‫‪143‬‬
‫فهرست‬
‫‪.............‬‬
‫‪110 .‬‬
‫محاسن فرآیند ‪. . .‬‬ ‫‪4.2.‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪111 . . . . . . . . . . . .‬‬
‫در کشف‬ ‫کاربرد فناوری‬
‫‪Asava Arishta‬‬ ‫‪6.5‬‬
‫داروی جدید‬
‫‪144‬‬
‫‪....................‬‬
‫‪112 .‬‬
‫نتیجه گیری‬‫‪6.6‬‬
‫‪....................‬‬
‫‪....................‬‬
‫‪....................‬‬
‫‪112 . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫کتابشناسی ‪. . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪......................‬‬
‫‪145‬‬
‫فهرست‬
‫‪......................‬‬
‫‪......................‬‬
‫‪113 . .‬‬
‫فناوری تقطیر برای اسانس‌ها‪،‬‬
‫‪S.‬‬
‫‪Tandon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115‬‬
‫‪7‬‬
‫چکیده ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪115 . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪146‬‬
‫مقدمه ‪. . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪7.1‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪..................‬‬
‫‪115‬‬
‫اصول تقطیر‬ ‫‪7.2‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪147‬‬
‫فهرست‬
‫‪.....................‬‬
‫‪115‬‬
‫روشهای تقطیر ‪. . . . . . . . . . .‬‬
‫‪7.3‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪116 . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 3.1. 7‬تقطیر با آب‬
‫‪..........................‬‬
‫‪148‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪116 . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 3.2. 7‬تقطیر آب و بخار ‪. . . . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪118 . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 3.2.1. 7‬واحدهای تقطیر میدانی‬
‫بهبود یافته ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪119 . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪149‬‬
‫فهرست‬
‫‪ 3.3. 7‬تقطیر مستقیم با بخار ‪. . . .‬‬

‫‪..........................‬‬
‫‪120 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 3.3.1. 7‬مقایسه واحد دیگ بخار‬
‫با نوع شلیک مستقیم ‪121 . . . . .‬‬
‫تقطیر با‬ ‫‪3.4.‬‬ ‫‪7‬‬
‫کوهوباسیون ‪. . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪......................‬‬
‫‪121 . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪150‬‬
‫هیدرودیفیوژن ‪. . . . . . . . . . . .‬‬‫‪7.4‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪....................‬‬
‫‪123‬‬
‫پارامترهای موثر بر عملکرد و‬ ‫‪7.5‬‬
‫کیفیت اسانس ها‬

‫‪.....................‬‬
‫‪123 . . . . . . .‬‬
‫‪151‬‬
‫فهرست‬
‫‪ 5.1. 7‬حالت تقطیر‬

‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪123 . . . . . . .‬‬
‫‪ 5.2. 7‬طراحی مناسب تجهیزات ‪.‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪.......................‬‬
‫‪124‬‬
‫‪152‬‬
‫‪ 5.3. 7‬مواد ساخت تجهیزات‬
‫‪..........................‬‬
‫‪124 . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 5.4. 7‬وضعیت مواد خام‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪124‬‬
‫‪ 7.5.5‬زمان تقطیر ‪. . . . . . . . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪153‬‬
‫فهرست‬
‫‪.......................‬‬
‫‪124‬‬
‫‪ 5.6. 7‬بارگیری مواد خام و توزیع‬
‫بخار ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪125 . . . . . .‬‬
‫پارامترهای‬ ‫‪5.7.‬‬ ‫‪7‬‬
‫عملیاتی ‪. . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪154‬‬
‫‪...................‬‬
‫‪ 5.8. 7‬وضعیت‬ ‫‪125‬‬
‫مخزن و تجهیزات‬
‫‪.....................‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪125 . .‬‬
‫‪155‬‬
‫فهرست‬
‫‪ 7.6‬تصفیه اسانس های خام‬

‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪125‬‬
‫تقطیر مداوم با بخار‬ ‫‪6.1.‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪......................‬‬
‫‪......................‬‬
‫‪126 . . . .‬‬
‫‪156‬‬
‫‪ 7.7‬نتیجه‬
‫گیری ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪126‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪157‬‬
‫فهرست‬
‫‪..........................‬‬
‫‪127 . . . . .‬‬
‫تقطیر ریز‪ ،‬روش‌های تقطیر‬ ‫‪8‬‬
‫حرارتی و تقطیر مولکولی‪،‬‬

‫‪VG Pangarkar . . 129‬‬
‫چکیده ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪129 . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪158‬‬
‫مقدمه ‪. . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪8.1‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪..................‬‬
‫‪129‬‬
‫کاتیون تشدید فرآیند‬‫‪8.2‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪159‬‬
‫فهرست‬
‫‪.....................‬‬
‫‪130 . .‬‬
‫تجهیزات چند‬ ‫‪2.1.‬‬ ‫‪8‬‬
‫منظوره ‪. . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪130 . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 2.2. 8‬تجهیزات تشدید‬
‫‪160‬‬
‫کننده فرآیند‬
‫‪.....................‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪130 . . . .‬‬
‫‪ 8.3‬استخراج با حالل از ها‬
‫‪MAP‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪161‬‬
‫فهرست‬
‫‪..........................‬‬
‫‪131 . . . . . . .‬‬
‫‪ 3.1. 8‬ترمودینامیک استخراج‬
‫حالل و انتخاب حالل ‪131 . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 3.2. 8‬انتقال جرم جامد ‪ -‬مایع‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪132‬‬
‫‪162‬‬
‫استخراج به کمک‬ ‫‪3.3.‬‬ ‫‪8‬‬
‫مایکروویو ‪. . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪......................‬‬
‫‪133 . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 3.3.1. 8‬اصل گرمایش‬
‫مایکروویو ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪133 . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 3.3.2. 8‬مکانیسم‬
‫‪MAE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪. 133‬‬
‫‪MAE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫‪ 3.3.3. 8‬ادبیات در‬ ‫‪. . . . . . . . . . . 135‬‬
‫‪163‬‬
‫فهرست‬
‫‪ 3.3.4. 8‬در مقیاس‬

‫‪MAE‬‬
‫صنعتی ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪135‬‬
‫تقطیر هیدرولیکی به کمک‬ ‫‪8.4‬‬
‫مایکروویو ‪. . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪...................‬‬
‫‪..................‬‬
‫‪136‬‬
‫‪164‬‬
‫تقطیر مولکولی یا تقطیر با‬ ‫‪8.5‬‬
‫مسیر کوتاه ‪. . . . . . . . . . . .‬‬

‫‪...................‬‬
‫‪137 . . . . . . . .‬‬
‫‪ 5.1. 8‬اصل‬
‫‪MD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪. . . 137‬‬
‫‪MD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫‪ 5.2. 8‬مزایای‬ ‫‪. . . . . . 137‬‬
‫‪MD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫‪ 5.3. 8‬کارایی جداسازی‬ ‫‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137‬‬
‫‪165‬‬
‫فهرست‬
‫‪ 5.4. 8‬پارامترهایی که بر فرآیند‬

‫تاثیر می گذارند‬ ‫‪MD‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪138 . . . . . . . . . . .‬‬
‫کاربردهای معمول‬ ‫‪5.5.‬‬
‫‪MD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138‬‬
‫‪8‬‬
‫‪ 8.6‬بازیابی اسانس های محلول‬

‫از میعانات تقطیر با بخار ‪138 . . . . . . . . .‬‬
‫‪166‬‬
‫فرآیند جذب پلیمری‬ ‫‪6.1.‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪6.2. 8‬‬ ‫‪139 . . . . . .‬‬
‫فرآیند پراکندگی‬
‫‪.....................‬‬
‫‪167‬‬
‫فهرست‬
‫‪.....................‬‬
‫‪140 . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 8.7‬نتیجه گیری ‪. . . . . . . . . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪141 . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪168‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪141 . . . . .‬‬
‫فاز جامد میکرو استخراج و‬ ‫‪9‬‬
‫استخراج فضای سر‪،‬‬

‫‪R. Harlalka . . . . . . . . . . . . . . . . 145‬‬
‫چکیده‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪169‬‬
‫فهرست‬
‫‪..........................‬‬
‫‪145 . . . . . . . . . .‬‬
‫مقدمه ‪. . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫‪9.1‬‬
‫‪....................‬‬
‫‪....................‬‬
‫‪....................‬‬
‫‪145‬‬
‫دستگاه‬
‫‪SPME . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146‬‬ ‫‪9.2‬‬
‫‪170‬‬
‫کالیبراسیون‪ ،‬بهینه سازی‪ ،‬دقت‬ ‫‪9.3‬‬
‫و مناسب بودن‬
‫‪SPME . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149‬‬
‫‪ 9.3.1‬انتخاب پوشش فیبر ‪. .‬‬

‫‪.....................‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪3.2. 9‬‬ ‫‪149 . . . . . . .‬‬
‫انتخاب حالت استخراج‬
‫‪171‬‬
‫فهرست‬
‫‪.....................‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪ 3.3. 9‬انتخاب‬ ‫‪149 . .‬‬
‫تکنیک هم زدن ‪. . . . . . . . . . .‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪150 . . . . . . . . .‬‬
‫‪172‬‬
‫‪ 3.4. 9‬انتخاب روش جداسازی یا‬
‫تشخیص ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪150 . . . . . . . .‬‬
‫‪ 9.3.5‬بهینه سازی شرایط دفع ‪. .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪150 . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 9.3.6‬بهینه سازی حجم نمونه ‪. .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪151 . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪173‬‬
‫فهرست‬
‫‪ 3.7. 9‬تعیین زمان استخراج ‪. . .‬‬

‫‪..........................‬‬
‫‪151 . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 3.8. 9‬بهینه سازی شرایط‬
‫استخراج ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪151 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 9.3.9‬تعیین محدوده دینامیکی‬
‫خطی روش ‪. . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪152‬‬
‫‪174‬‬
‫‪ 3.10. 9‬انتخاب روش‬
‫کالیبراسیون ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪.......................‬‬
‫‪152‬‬
‫‪ 3.11. 9‬دقت روش‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪152 .‬‬
‫‪175‬‬
‫فهرست‬
‫‪ 3.12.‬مناسب بودن ‪. . . . . . . . .‬‬ ‫‪9‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪153 . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 9.4‬استخراج به دام انداختن‬
‫فضای سر و تجزیه و تحلیل‬
‫‪GC-FID/MS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪153‬‬
‫‪Headspace . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫‪ 9.4.1‬تاریخچه‬ ‫‪. . . . . . . . 154‬‬
‫‪176‬‬
‫‪ 4.2. 9‬هاله‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪154 . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 9.4.3‬انتشار چیست؟‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪154 . . . . . . .‬‬
‫کاربرد‬
‫‪Headspace Trapping‬‬ ‫‪4.4.‬‬
‫‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154‬‬
‫‪9‬‬
‫‪177‬‬
‫فهرست‬
‫‪ 4.4.1. 9‬یاس ‪. . . . . . . . . . . .‬‬

‫‪..........................‬‬
‫‪155 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 4.4.2. 9‬رز چای زرد ‪. . . . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪155 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 4.4.3. 9‬گل شور‬
‫‪..........................‬‬
‫‪178‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪156 .‬‬
‫‪ 4.4.4. 9‬نیلوفر آبی‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪156 . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 9.4.4.5‬اسطوخودوس‬
‫‪..........................‬‬
‫‪179‬‬
‫فهرست‬
‫‪..........................‬‬
‫‪156 . . . . . . .‬‬
‫‪ 4.4.6. 9‬بابونه ‪. . . . . . . .‬‬
‫‪...................‬‬
‫‪...................‬‬
‫‪. 9 157 . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 4.4.7‬شفالی‬
‫‪180‬‬
‫‪...................‬‬
‫‪...................‬‬
‫‪...................‬‬
‫‪157 . . . .‬‬
‫‪ 4.4.8. 9‬نعناع‬
‫‪...................‬‬
‫‪...................‬‬
‫‪181‬‬
‫فهرست‬
‫‪...................‬‬
‫‪ 4.4.9. 9‬پوست‬ ‫‪157 .‬‬
‫دارچین ‪. . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪...................‬‬
‫‪...................‬‬
‫‪158 .‬‬
‫‪182‬‬
‫‪9.4.4.10‬‬
‫‪G inger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪158‬‬
‫‪ 9.4.4.11‬هر ‪. . . . . . . . . .‬‬ ‫‪P‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪158‬‬
‫‪9.4.4.12‬‬
‫‪P ineapple . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪159‬‬
‫‪C lassical . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159‬‬ ‫عطرهای‬ ‫‪9.4.5‬‬
‫نیاز به‬
‫‪Headspace . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160‬‬ ‫‪9.4.6‬‬
‫‪183‬‬
‫فهرست‬
T Headspace Trapping . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ‫انواع‬

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160
9.5
S tatic Headspace Trapping 9.5.1

.......................................
. . . . . . . . . . . 160
D ynamic Headspace Trapping . . . . . . . . 9.5.2

.......................................
. 161
‫اصول سیستم های‬ 9.6
‫استاتیک‬ Headspace-GC
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162
‫تجزیه و‬ 9.6.1
‫تحلیل نژاد‬
‫توسط‬
HS-GC
.......................................
T
. . . . . . . 163
184
‫تکنیک های به دام‬ ‫‪9.7‬‬
‫انداختن فضای‬
‫‪eadspace . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163‬‬
‫‪S tatic Headspace Trapping‬‬ ‫‪9.7.1‬‬

‫‪.......................................‬‬
‫‪. . . . . . . . . . . . 163‬‬
‫‪D ynamic Headspace Trapping . . . . . . . .‬‬ ‫‪9.7.2‬‬

‫‪.......................................‬‬
‫‪. 164‬‬
‫پوشش‬ ‫‪9.7.3‬‬
‫مواد فرار‬
‫جذب شده‬
‫توسط‬
‫حالل‬
‫‪185‬‬
‫فهرست‬
‫حرارتی یا‬
‫مایع‬
‫دفع ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪....................‬‬
‫‪....................‬‬
‫‪164 . . . . . . . . . .‬‬
‫چند مثال‬ ‫‪9.7.4‬‬
‫عملی با‬
‫استفاده از‬
‫‪186‬‬
‫تکنیک‬
‫‪Headspace‬‬
‫استفاده‬
‫کنید ‪. . . .‬‬
‫‪.......‬‬
‫‪.....‬‬
‫‪165‬‬
‫آ‬ ‫‪9.7.4.1‬‬
‫ب‬
‫گ‬
‫‪187‬‬
‫فهرست‬
‫و‬
‫ج‬
‫ه‬
‫ف‬
‫ر‬
‫ن‬
‫گ‬
‫ی‬
‫‪.‬‬
‫‪188‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪189‬‬
‫فهرست‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪190‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪191‬‬
‫فهرست‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪192‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪193‬‬
‫فهرست‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪194‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪195‬‬
‫فهرست‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫‪6‬‬
‫‪5‬‬
‫‪196‬‬
‫‪P‬‬ ‫‪9.7.4.1.1‬‬
‫ت‬
‫ر‬
‫م‬
‫ی‬
‫م‬
‫ت‬
‫ل‬
‫ه‬
‫‪197‬‬
‫فهرست‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪198‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪199‬‬
‫فهرست‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪200‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪201‬‬
‫فهرست‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪202‬‬
‫‪1‬‬
‫‪6‬‬
‫‪6‬‬
‫‪T‬‬ ‫‪9.7.4.1.2‬‬
‫د‬
‫ف‬
‫ع‬
‫ه‬
‫ر‬
‫‪203‬‬
‫فهرست‬
‫م‬
‫ا‬
‫ل‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪204‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪205‬‬
‫فهرست‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪206‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪207‬‬
‫فهرست‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪208‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫‪6‬‬
‫‪6‬‬
‫ف‬ ‫‪9.7.4.2‬‬
‫ض‬
‫ا‬
‫ی‬
‫‪209‬‬
‫فهرست‬
‫آ‬
‫ز‬
‫ا‬
‫د‬
H
e
d
y
c
h
i
u
m
c
o
r
o
n
i
u
m
.
.
.
.
210
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫‪6‬‬
‫‪6‬‬
‫‪V‬‬ ‫‪9.7.4.3‬‬
‫‪o‬‬
‫‪l‬‬
‫‪a‬‬
‫‪t‬‬
‫‪i‬‬
‫‪l‬‬
‫‪e‬‬
‫‪s‬‬
‫ا‬
‫‪211‬‬
‫فهرست‬
‫ز‬
‫س‬
‫ن‬
‫ب‬
‫ل‬
‫‌‬
‫ه‬
‫ا‬
‫ی‬
‫‪212‬‬
‫س‬
‫ف‬
‫ی‬
‫د‬
‫ج‬
‫د‬
‫ا‬
‫ش‬
‫د‬
‫‪213‬‬
‫فهرست‬
‫ه‬
‫ت‬
‫و‬
‫س‬
‫ط‬
D
y
n
a
m
i
c
H
e
a
d
s
p
a
c
e
214
‫به دام انداختن‬
‫‪....................‬‬
‫‪....................‬‬
‫‪....................‬‬
‫‪166‬‬
‫ت‬ ‫‪9.7.4.4‬‬
‫س‬
‫ت‬
‫م‬
‫‪215‬‬
‫فهرست‬
‫و‬
‫ا‬
‫د‬
‫پ‬
‫ز‬
‫ش‬
‫ک‬
‫ی‬
‫ت‬
‫‪216‬‬
‫و‬
‫س‬
‫ط‬
‫‪H‬‬
‫‪e‬‬
‫‪a‬‬
‫‪d‬‬
‫‪s‬‬
‫‪p‬‬
‫‪a‬‬
‫‪c‬‬
‫‪e‬‬
‫‪T‬‬
‫‪r‬‬
‫‪a‬‬
‫‪p‬‬
‫‪-‬‬
‫‪G‬‬
‫‪C‬‬
‫‪/‬‬
‫‪M‬‬
‫‪S‬‬
‫‪.‬‬
‫‪..‬‬
‫‪..‬‬
‫‪..‬‬
‫‪..‬‬
‫‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫‪6‬‬
‫‪6‬‬
‫‪217‬‬
‫فهرست‬
‫ج نتیجه گیری ‪. . . . .‬‬ ‫‪9.8‬‬
‫‪..............‬‬
‫‪..............‬‬
‫‪..............‬‬
‫‪..............‬‬
‫‪..............‬‬
‫‪167‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪218‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪167 . . . . .‬‬
‫استخراج مایعات فوق بحرانی‬ ‫‪10‬‬
‫گیاهان دارویی و معطر‪ :‬مبانی و‬

‫کاربردها‪،‬‬
‫و‬
‫‪G. Franceschin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169‬‬ ‫‪A. Bertucco‬‬
‫چکیده ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪219‬‬
‫فهرست‬
‫‪..........................‬‬
‫‪169 . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 10.1‬مقدمه‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪........................‬‬
‫‪169‬‬
‫‪ 10.2‬سیاالت فوق بحرانی‬ ‫‪S‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪220‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪169 . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 10.3‬فرآیندهای‬
‫‪S FE‬‬
‫‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172‬‬
‫‪SFE . . . . . . .‬‬ ‫‪ 10.4‬توسعه فرآیند و تجهیزات‬ ‫‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175‬‬
‫‪ 10.5‬برای گیاهان دارویی و‬ ‫‪S FE‬‬
‫معطر کاربرد دارد‬

‫‪..........................‬‬
‫‪177 . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪221‬‬
‫فهرست‬
‫نتیجه گیری ‪10.6‬‬

‫‪C. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪180 . . . . .‬‬
‫کروماتوگرافی مایع با کارایی باال‬
‫‪ 11‬برای گیاهان دارویی و‬ ‫‪P‬‬
‫معطر‪،‬‬
‫‪222‬‬
‫و‬
‫‪K. Shanker . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181‬‬ ‫‪MM Gupta‬‬
‫چکیده ‪. . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪......................‬‬
‫‪......................‬‬
‫‪......................‬‬
‫‪181 . . . . .‬‬
‫‪ 11.1‬مقدمه ‪. . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪......................‬‬
‫‪......................‬‬
‫‪223‬‬
‫فهرست‬
‫‪...................‬‬
‫‪181‬‬
‫‪ 11.2‬جنبه های نظری‬
‫‪HPLC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182‬‬
‫‪C..................‬‬ ‫‪ 11.2.1‬طبقه بندی کروماتوگرافی‬ ‫‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182‬‬
‫‪ 11.2.2‬فاکتورهای مهمی که بر‬

‫جداسازی تأثیر می گذارد ‪. . . . . . . .‬‬ ‫‪HPLC‬‬
‫‪183 . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪224‬‬
‫‪ 11.2.3‬اجزای‬
‫‪HPLC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫‪M Ain‬‬
‫‪. . . . . . . . . 184‬‬
‫‪H PLC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫‪ 11.2.4‬طبقه بندی‬ ‫‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185‬‬
‫‪HPLC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫‪ 11.2.5‬مزایای‬ ‫‪. . . . . . . . . 186‬‬
‫‪P. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫ترمیمی ‪11.3‬‬ ‫‪HPLC‬‬

‫‪. . . . . . . . . . . . . . 186‬‬
‫‪225‬‬
‫فهرست‬
‫‪ 11.3.1‬استراتژی جداسازی‬
‫مقدماتی ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪186 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 11.4‬مالحظات عملی در مقیاس‬
‫آماده سازی‬ ‫‪HPLC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187‬‬
‫‪S ample Loading‬‬ ‫‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187‬‬ ‫‪11.4.1‬‬
‫‪226‬‬
‫‪ 11.4.2‬زمان جداسازی ‪. . . . .‬‬
‫‪S‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪188 . . . . .‬‬
‫‪ 11.4.3‬ترکیب حالل ‪. . . . . . .‬‬
‫‪S‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪.........................‬‬
‫‪188‬‬
‫‪227‬‬
‫فهرست‬
‫‪W........................‬‬ ‫‪ 11.4.4‬مراحل شستشوی‬ ‫‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188‬‬
‫‪ 11.4.5‬دوچرخه سواری‬ ‫‪R‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪188 . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫عملیات ‪ 11.5‬در مرحله در‬
‫‪HPLC‬‬ ‫‪S‬‬
‫مقیاس فرآیندی ‪. . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪228‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪189‬‬
‫‪ 11.6‬مشکالتی که در مقیاس‬
‫آماده سازی پیش می آید‬
‫‪..........................‬‬
‫‪189 . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 11.6.1‬خلوص عصاره خام ‪. . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪229‬‬
‫فهرست‬
‫‪..........................‬‬
‫‪189 .‬‬
‫‪ 11.6.2‬حذف حالل‬
‫‪R‬‬
‫کروماتوگرافی ‪. . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪........................‬‬
‫‪190‬‬
‫‪ 11.6.3‬تغییر دما از مقیاس‬
‫آزمایشگاهی تا پایلوت‬
‫‪230‬‬
‫‪.......................‬‬
‫‪190‬‬
‫‪ 11.6.4‬من فشار پمپ را به دلیل‬
‫تجمع ناخالصی ها افزایش می دهم‬
‫روی ستون‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪190 . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪231‬‬
‫فهرست‬
‫‪ 11.7‬خالصه‪ :‬استراتژی افزایش‬

‫مقیاس ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪190 . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 11.8‬کاربردها‪ :‬جداسازی‬
‫محصوالت طبیعی ‪. . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪191 . . . . . .‬‬
‫‪232‬‬
‫نتیجه گیری ‪11.9‬‬
‫‪C. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪193 . . . . .‬‬
‫کروماتوگرافی فلش و تکنیک های‬
‫کروماتوگرافی کم فشار برای جداسازی‬
‫‪233‬‬
‫فهرست‬
‫‪SK Chattopadhyay . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195‬‬ ‫فیتومولکول ها‪،‬‬

‫چکیده‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪195 . . . . . . . . . .‬‬
‫‪234‬‬
‫من مقدمه ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪..........................................‬‬
‫‪195‬‬
‫‪F. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫‪196‬‬ ‫کروماتوگرافی مژه‬
‫فلش ‪. . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫نظریه کروماتوگرافی‬

‫‪196 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪235‬‬
‫فهرست‬
‫تبدیل به فلش کروماتوگرافی‬ ‫‪TLC‬‬ ‫‪C‬‬
‫‪....................................‬‬
‫‪196‬‬
‫من سقراطی در مقابل کروماتوگرافی‬
‫گرادیان‬
‫‪.................................‬‬
‫‪199 . . . . . . . . . .‬‬
‫‪236‬‬
‫انتخاب جاذب و حالت جداسازی‬
‫‪........................................‬‬
‫‪200‬‬
‫من ستون های فلش را حل می کنم‬
‫‪.........................................‬‬
‫‪200 . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫توسعه روش با استفاده از ستون‬ ‫‪M‬‬
‫های فلش‬
‫‪Isolute . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200‬‬
‫‪237‬‬
‫فهرست‬
‫‪..........................‬‬ ‫ستون تعادل‬ ‫‪C‬‬
‫‪200 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫معمولی ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫حاللهای تعادلی‬

‫‪200 . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪S. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫‪201‬‬ ‫برنامه کاربردی‬
‫‪W et Loading . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201‬‬
‫‪238‬‬
‫نکات عملی برای بارگذاری مرطوب‬
‫‪.....................................‬‬
‫‪201‬‬
‫‪...................‬‬ ‫در حال بارگذاری‬ ‫‪D ry‬‬
‫‪.........................................‬‬
‫‪202 . . . . . . .‬‬
‫نکات عملی برای بارگذاری‬
‫خشک ‪. . . . .‬‬
‫‪202 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪239‬‬
‫فهرست‬
‫‪E lution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203‬‬
‫‪S tep Gradient Elution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203‬‬
‫‪L inar Gradient Elution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203‬‬
‫توسعه روش با استفاده از شستشوی‬ ‫‪M‬‬
‫گرادیان ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪204 . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫نکات عملی برای شستشوی گرادیان ‪.‬‬
‫‪........................‬‬
‫‪204 . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪240‬‬
‫‪ 2.6.5 1‬بهینه سازی نرخ جریان ‪.‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪205 . . . .‬‬
‫مجموعه کسر‬
‫‪........................‬‬
‫‪........................‬‬
‫‪205 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪241‬‬
‫فهرست‬
‫‪ 2.7.1 1‬کروماتوگرافی فلش‬

‫آفالین ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪205‬‬
‫‪ 2.7.2 1‬کروماتوگرافی فلش‬
‫آنالین ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪206‬‬
‫‪242‬‬
‫کروماتوگرافی مایع کم فشار ‪. . . . . .‬‬
‫‪........................‬‬
‫‪206 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 2.8.1 1‬کروماتوگرافی‬
‫فیلتراسیون ژل ‪. . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪206 . . . . . .‬‬
‫‪243‬‬
‫فهرست‬
‫‪ 2.8.2 1‬کروماتوگرافی تبادل‬

‫یونی ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪........................‬‬
‫‪206‬‬
‫‪ 2.8.3 1‬کروماتوگرافی وابسته ‪. .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪207‬‬
‫‪244‬‬
‫نتیجه گیری‬
‫‪........................‬‬
‫‪........................‬‬
‫‪........................‬‬
‫‪207 . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪245‬‬
‫فهرست‬
‫‪..........................‬‬
‫‪208 . . . . .‬‬
‫‪SK Srivastava . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫کروماتوگرافی ضد جریان‪،‬‬
‫‪... ... ... ... ...‬‬ ‫‪209‬‬
‫چکیده ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪209 . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪246‬‬
‫مقدمه ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪........................‬‬
‫‪........................‬‬
‫‪209 . . . . . . . . .‬‬
‫اصول و توسعه کروماتوگرافی مخالف‬
‫جریان ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪210‬‬
‫‪247‬‬
‫فهرست‬
‫‪ 3.2.1 1‬استخراج مایع‪-‬مایع ‪. . . .‬‬

‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪210‬‬
‫‪ 3.2.2 1‬ضریب پارتیشن ‪. . . . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪211 .‬‬
‫‪248‬‬
‫‪ 3.2.3 1‬کروماتوگرافی ضد‬
‫جریان قطره‬
‫‪..........................‬‬
‫‪212 . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 3.2.4 1‬کاربردهای‬
‫کروماتوگرافی با جریان مخالف قطره ‪. .‬‬
‫‪214 . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪DCCC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫‪ 3.2.5 1‬محدودیت های‬
‫‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214‬‬
‫‪249‬‬
‫فهرست‬
‫‪ 3.2.6 1‬کروماتوگرافی مدرن ضد‬

‫جریان ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪214 . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪HSCCC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215‬‬ ‫ابزار و مکانیسم‬
‫ابزار و راه اندازی ‪. . . . . . . . . . .‬‬ ‫‪CPC‬‬
‫‪........................‬‬
‫‪........................‬‬
‫‪218 .‬‬
‫‪250‬‬
‫‪ 3.4.1 1‬انواع مختلف ابزارهای‬
‫‪CPC .‬‬
‫‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218‬‬
‫چگونه می توان با استفاده از انواع‬

‫مختلف محصوالت طبیعی به‬
‫جداسازی خوب دست یافت‬
‫‪CPC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219‬‬ ‫و‬ ‫‪HSCCC‬‬
‫‪ 3.5.1 1‬جستجوی یک سیستم‬

‫حالل مناسب‬
‫‪251‬‬
‫فهرست‬
‫‪..........................‬‬
‫‪219 . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 3.5.1.1 1‬سیستم های حالل برای‬
‫جداسازی انواع زیادی از‬
‫محصوالت طبیعی ‪. . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪220 . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪252‬‬
‫‪ 3.5.1.2 1‬حفظ فاز ثابت ‪. . . . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪223‬‬
‫‪ 3.5.1.3 1‬تهیه محلول نمونه‬
‫‪..........................‬‬
‫‪224 . . . . . . . . .‬‬
‫‪253‬‬
‫فهرست‬
‫‪ 3.5.1.4 1‬ستون جداسازی‬

‫‪..........................‬‬
‫‪224 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 3.5.1.5 1‬انتخاب فاز موبایل ‪. . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪224 . . . . . . . . . .‬‬
‫‪254‬‬
‫‪ 3.5.1.6 1‬نرخ جریان فاز موبایل‬
‫‪..........................‬‬
‫‪224 . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 3.5.1.7 1‬سرعت انقالب‬
‫‪..........................‬‬
‫‪........................‬‬
‫‪225‬‬
‫‪255‬‬
‫فهرست‬
‫‪ 3.5.1.8 1‬پر کردن ستون با‬

‫فاز ثابت ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪225 .‬‬
‫‪ 3.5.1.9 1‬بارگیری نمونه‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪225‬‬
‫‪256‬‬
‫‪ 3.5.1.10 1‬نظارت بر خط خروجی‬
‫‪..........................‬‬
‫‪226 . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 3.5.1.11 1‬اندازه گیری حفظ‬
‫فاز ثابت ‪. . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪3.5.2 1 226 . . . . .‬‬
‫در‬ ‫‪HSCCC-CPC‬‬ ‫کاربردهای فناوری‬
‫‪....‬‬ ‫جداسازی محصوالت طبیعی‬
‫‪257‬‬
‫فهرست‬
‫‪ 3.5.2.1 1 227‬خالص سازی‬

‫‪HSCCC‬‬ ‫کوآنزیم از عصاره تخمیر‪:‬‬
‫‪Q‬‬
‫‪ 10‬در مقابل‬
‫ژل سیلیکا ‪. . . . . . . .‬‬
‫‪...............‬‬
‫‪228‬‬
‫‪ 3.5.2.2 1‬جداسازی مقدماتی‬
‫گامبوجیک اسید و اپیمر آن‬
‫‪C-2‬‬
‫‪258‬‬
‫توسط‬ ‫‪HPCCC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228‬‬
‫‪ 3.5.2.3 1‬جداسازی و خالص‬

‫سازی ‪-10‬‬ ‫‪Deacetylbaccatin III‬‬
‫توسط‬
‫‪HSCCC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪. . . . 228‬‬
‫‪ 3.5.2.4 1‬جداسازی در مقیاس‬

‫بزرگ رسوراترول و آنتراگلیکوزید‬
‫‪HSCCC‬‬ ‫توسط‬ ‫و از‬ ‫‪Polygonum cuspidatum‬‬ ‫‪B‬‬ ‫‪A‬‬
‫‪. . . . . . . . . . . . . . . . 230‬‬
‫‪ 3.5.2.5 1‬جداسازی‬
‫آندروگرافولید و نئوآندروگرافولید از‬
‫‪259‬‬
‫فهرست‬
‫با‬ ‫برگ های‬

‫‪Andrographis paniculata‬‬
‫‪HSCCC . . . . . . . . . . . . 230‬‬
‫‪ 3.5.2.6 1‬جداسازی اجزای‬

‫‪WAP-‬‬
‫‪ ،‬یک ضد متی سیلین جدید‬ ‫‪8294A‬‬
‫آنتی بیوتیک‬
‫استافیلوکوکوس‬
‫اورئوس مقاوم با استفاده‬
‫از‬ ‫‪HSCCC . . . . . . . 231‬‬
‫‪260‬‬
‫‪ 3.5.2.7 1‬نمونه های دیگر‬
‫جداسازی ترکیبات گیاهی توسط‬
‫‪CCC . . . . . 232‬‬
‫مزایای‬
‫‪CCC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232‬‬
‫‪ 3.6.1 1‬مزایای فناوری‬

‫‪HSCCC-CPC‬‬
‫نسبت به‬ ‫‪HPLC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233‬‬
‫سازندگان‬
‫‪CCC Instruments . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233‬‬
‫‪261‬‬
‫فهرست‬
‫‪ 3.7.1 1‬سازندگان ماشین‬

‫‪1‬‬ ‫‪HSCCC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233‬‬ ‫آالت‬
‫‪CPC . . . . . . . . . .‬‬ ‫‪ 3.7.2‬سازندگان ماشین های‬
‫‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233‬‬
‫‪CCC . . . . . .‬‬ ‫‪ 13.8‬بررسی های منتخب در‬ ‫‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234‬‬
‫‪ 13.9‬نتیجه گیری ‪. . . . . . . . . .‬‬

‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪234 . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪262‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪235 . . . . .‬‬
‫کنترل کیفیت گیاهان دارویی و‬ ‫‪14‬‬
‫معطر و فرآورده های استخراج‬

‫شده از آنها توسط و‬
‫‪HPLC‬‬
‫‪263‬‬
‫فهرست‬
‫کروماتوگرافی الیه نازک با کارایی‬

‫باال‪،‬‬
‫‪K. Vasisht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239‬‬
‫چکیده‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪239 . . . . . . . . . .‬‬
‫مقدمه ‪. . . . . . . . . .‬‬ ‫‪14.1‬‬
‫‪..............‬‬
‫‪264‬‬
‫‪..............‬‬
‫‪..............‬‬
‫‪..............‬‬
‫‪...........‬‬
‫‪239‬‬
‫کنترل کیفیت گیاهان‬ ‫‪14.2‬‬
‫دارویی و فرآورده‬
‫های آنها ‪. . . . . . . .‬‬
‫‪..............‬‬
‫‪240 . . . . . . . . .‬‬
‫‪265‬‬
‫فهرست‬
‫استانداردسازی‬ ‫‪14.3‬‬
‫بیولوژیکی و شیمیایی‬
‫داروها ‪. . . . . . . . .‬‬
‫‪..............‬‬
‫‪.............‬‬
‫‪242‬‬
‫‪ 4.3.1 1‬استانداردسازی شیمیایی‬
‫و نشانگرها ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪242 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪266‬‬
‫‪ 4.3.2 1‬تکنیک های تحلیلی‬
‫برای کمی سازی یک نشانگر ‪. . . . . . .‬‬
‫‪.......................‬‬
‫‪243‬‬
‫‪ 4.3.3 1‬اعتبار سنجی رویه های‬
‫تحلیلی ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪243 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 4.3.3.1 1‬شهر مشخص ‪. . . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪267‬‬
‫فهرست‬
‫‪..........................‬‬
‫‪244 . .‬‬
‫‪ 4.3.3.2 1‬خطی بودن‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪244 . . . . . . . .‬‬
‫‪ 4.3.3.3 1‬محدوده ‪. . . . . . . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪268‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪244 . .‬‬
‫‪ 4.3.3.4 1‬دقت ‪. . . . . . . . . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪.......................‬‬
‫‪245‬‬
‫‪ 4.3.3.5 1‬دقت ‪. . . . . . . . . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪269‬‬
‫فهرست‬
‫‪.......................‬‬
‫‪245‬‬
‫‪ 4.3.3.5.1 1‬تکرارپذیری‬
‫‪..........................‬‬
‫‪246 . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 4.3.3.5.2 1‬دقت متوسط ‪. . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪246 . .‬‬
‫‪270‬‬
‫‪ 4.3.3.5.3 1‬تکرارپذیری‬
‫‪..........................‬‬
‫‪246 . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪271‬‬
‫فهرست‬
‫‪ 4.3.3.6 1‬حد‬
‫تشخیص ‪. . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪...................‬‬
‫‪...................‬‬
‫‪ 4.3.3.7 1 246 . .‬حد کمیت‬
‫‪...................‬‬
‫‪272‬‬
‫‪...................‬‬
‫‪246 . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 4.3.3.8 1‬استحکام‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪246 . . . .‬‬
‫‪273‬‬
‫فهرست‬
‫‪ 14.4‬کروماتوگرافی الیه نازک در‬

‫کنترل کیفیت محصوالت گیاهی‬
‫‪247 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 4.4.1 1‬آماده سازی نمونه ‪. . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪247 . .‬‬
‫‪274‬‬
‫‪ 4.4.2 1‬انتخاب الیه‬
‫کروماتوگرافی ‪. . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪.........................‬‬
‫‪248‬‬
‫‪HPTLC . . .‬‬ ‫‪ 4.4.3 1‬در مقابل الیه های‬
‫‪TLC‬‬
‫‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249‬‬
‫‪ 4.4.4 1‬انتخاب فاز موبایل‬

‫‪..........................‬‬
‫‪249 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪275‬‬
‫فهرست‬
‫‪ 4.4.5 1‬کاربرد نمونه‬

‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪249 . . . .‬‬
‫‪ 4.4.6 1‬توسعه کروماتوگرام‬
‫‪..........................‬‬
‫‪250 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪276‬‬
‫‪ 4.4.7 1‬خشک کردن صفحه‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪251 . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 4.4.8 1‬مشتق سازی ‪. . . . . . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪251 . . . . .‬‬
‫‪277‬‬
‫فهرست‬
‫‪ 4.4.9 1‬ارزیابی کروماتوگرام ها‬

‫‪..........................‬‬
‫‪251 . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪TLC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫‪ 4.4.10 1‬بهبود کارایی‬
‫‪. . . . . . . . . . . . . . . . . 252‬‬
‫‪ 14.5‬کروماتوگرافی مایع با‬

‫‪..........................‬‬
‫‪254 . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪278‬‬
‫‪ 4.5.1 1‬پمپ ‪. . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪255 . . . . . . . .‬‬
‫‪ 4.5.2 1‬انژکتور ‪. . . . . . . . . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪255 . . . . . . . . .‬‬
‫‪279‬‬
‫فهرست‬
‫‪ 4.5.3 1‬ستون‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪256 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ 4.5.4 1‬آشکارسازها ‪. . . . . . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪256 . . . . . . . . .‬‬
‫‪280‬‬
‫‪ 4.5.5 1‬پردازش داده ها ‪. . . . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪256 . . . .‬‬
‫‪ 4.5.6 1‬عوامل مؤثر بر تجزیه و‬
‫‪HPLC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256‬‬ ‫تحلیل‬
‫‪281‬‬
‫فهرست‬
‫‪ 4.5.7 1‬در کنترل کیفیت‬ ‫‪HPLC‬‬
‫محصوالت گیاهی ‪. . . . . . . . . . . . . .‬‬

‫‪257 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪HPLC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫‪ 14.6‬در مقابل‬ ‫‪TLC‬‬
‫‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . 258‬‬
‫‪ 14.7‬نتیجه‬
‫گیری ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪282‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪259 .‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪259 . . . . .‬‬
‫‪283‬‬
‫فهرست‬
‫‪ 1‬مروری بر تکنیک های‬

‫‪SS Handa‬‬
‫خالصه‬
‫طیف گسترده ای از فناوری‬
‫ها برای استخراج اجزای‬
‫فعال و اسانس ها از گیاهان‬
‫دارویی و معطر موجود‬
‫است‪ .‬انتخاب بستگی به‬
‫‪284‬‬
‫امکان سنجی اقتصادی و‬
‫مناسب بودن فرآیند با‬
‫شرایط خاص دارد‪.‬‬
‫فرآیندهای مختلف تولید‬
‫عصاره و اسانس گیاهان‬
‫دارویی در این مقاله بررسی‬
‫‪285‬‬
‫فهرست‬
‫‪ 1.1‬مقدمه‬
‫آسیا بزرگترین قاره است و ‪60‬‬
‫درصد جمعیت جهان را در خود جای‬
‫داده است‪.‬‬
‫این گیاه دارای گونه های‬‫‪lation‬‬
‫گیاهی دارویی و معطر‬

‫فراوان‪ ،‬دانش سنتی به‬
‫خوبی مستند شده‪ ،‬یک عمل‬
‫دیرینه طب سنتی‪ ،‬و پتانسیل‬
‫‪286‬‬
‫توسعه اجتماعی و اقتصادی‬
‫گیاهان دارویی و معطر (‬
‫) است‪ .‬آسیا یکی از‬‫‪MAPs‬‬
‫بزرگترین مناطق تنوع‬

‫زیستی در جهان است که‬
‫برخی از غنی ترین کشورها‬
‫از نظر منابع گیاهی را در‬
‫خود جای داده است‪ .‬این‬
‫قاره دارای گیاهان متنوعی‬
‫‪287‬‬
‫فهرست‬
‫است اما غنای گونه ای‬

‫عمدتا ً در مناطق گرمسیری‬
‫و نیمه گرمسیری متمرکز‬
‫است‪ .‬شش نقطه از ‪ 18‬نقطه‬
‫داغ تنوع زیستی جهان‪،‬‬
‫یعنی شرق هیمالیا‪ ،‬شمال‬
‫بورنئو‪ ،‬شبه جزیره مالزی‪،‬‬
‫سریالنکا‪ ،‬فیلیپین و گات‬
‫غربی هند جنوبی‪ ،‬در آسیا‬
‫‪288‬‬
‫قرار دارند‪ .‬کشورهای‬
‫منطقه دارای گیاهان بزرگی‬
‫هستند‪ :‬چین ‪ 30000‬گونه‬
‫گیاه عالی دارد‪ .‬اندونزی‬
‫‪ ;20000‬هند‪;17000 ،‬‬
‫میانمار‪ ;14000 ،‬مالزی‬
‫‪ ;12000‬و تایلند ‪.12000‬‬
‫تعداد کل گونه های گیاهی و‬
‫‪289‬‬
‫فهرست‬
‫بومی های منطقه به شرح‬

‫زیر است‪:‬‬
‫آند گونه منطقه‬
‫می ها‬
‫ک‬
‫ها‬
‫‪ 42- 4‬جنوب‬
‫‪ 5000 0‬شرقی‬
‫آسیا‬ ‫‪00‬‬
‫‪290‬‬
‫‪0‬‬
‫‪0‬‬
‫‪ 450 1‬چین و‬
‫‪ 00 8‬شرق آسیا‬
‫‪6‬‬
‫‪5‬‬
‫‪0‬‬
‫‪ 250 1‬شبه قاره‬
‫‪ 00 2‬هند‬
‫‪291‬‬
‫فهرست‬
‫‪0‬‬
‫‪0‬‬
‫‪0‬‬
‫‪ 230 71‬جنوب‬
‫‪ 00 00‬غرب آسیا‬
‫بهره برداری صنعتی پایدار از چنین‬
‫زیست با ارزشی‬
‫منبع با استفاده از‬
‫فناوری‌های مناسب می‌تواند‬
‫‪292‬‬
‫به رشد اقتصادی‪-‬اجتماعی‬
‫کشورهای آسیایی کمک‬
‫شایانی کند‪ .‬مرکز بین المللی‬
‫علم و فناوری عالی ( )‬
‫بدین ترتیب این کارگاه‬

‫منطقه ای را در مورد‬
‫"فناوری های استخراج‬
‫گیاهان دارویی و معطر"‬
‫برای کشورهای جنوب‬
‫‪293‬‬
‫فهرست‬
‫شرق آسیا برگزار کرده‬

‫است‪.‬‬
‫‪294‬‬
‫‪ 1.2‬عصاره گیاهان دارویی‬
‫استخراج‪ ،‬همانطور که‬
‫این اصطالح از نظر‬
‫دارویی استفاده می‬
‫شود‪ ،‬شامل این است‬
‫جداسازی بخش‌های فعال‬
‫دارویی بافت‌های گیاهی یا‬
‫حیوانی از اجزای غیرفعال‬
‫یا بی‌اثر با استفاده از‬
‫حالل‌های انتخابی در‬
‫روش‌های استخراج‬
‫‪295‬‬
‫‪1‬‬‫مروری بر تکنیک های‬
‫استاندارد‪ .‬محصوالت به‬
‫دست آمده از گیاهان‪،‬‬
‫مایعات‪ ،‬نیمه جامد یا‬
‫پودرهای نسبتا ناخالص‬
‫هستند که فقط برای استفاده‬
‫خوراکی یا خارجی در نظر‬
‫گرفته شده اند‪ .‬اینها شامل‬
‫کالس هایی از آماده سازی‬
‫شناخته شده به عنوان‬
‫جوشانده‪ ،‬دم کرده‪ ،‬عصاره‬
‫‪296‬‬
‫مایع‪ ،‬تنتور‪ ،‬عصاره ستونی‬
‫(نیمه جامد) و عصاره‬
‫پودری است‪ .‬چنین‬
‫داروهایی را عموما ً‬
‫گالنیکال می نامند که به نام‬
‫جالینوس‪ ،‬پزشک یونانی‬
‫قرن دوم نامگذاری شده‬
‫است‪.‬‬
‫اهداف روشهای‬
‫استخراج استاندارد‬
‫برای نفت خام‬
‫‪297‬‬
‫داروها برای رسیدن به بخش‬
‫مورد نظر درمانی و از بین‬
‫بردن مواد بی اثر با درمان‬
‫با یک حالل انتخابی به نام‬
‫قاعدگی هستند ‪ .‬عصاره به‬
‫دست آمده ممکن است برای‬
‫استفاده به عنوان یک عامل‬
‫دارویی به شکل تنتور و‬
‫عصاره مایع آماده شود‪،‬‬
‫ممکن است بیشتر پردازش‬
‫‪298‬‬
‫شود تا در هر شکل دارویی‬
‫مانند قرص یا کپسول ترکیب‬
‫شود‪ ،‬یا ممکن است برای‬
‫جداسازی یک ماده شیمیایی‬
‫تکه تکه شود‪ .‬موجوداتی‬
‫مانند آژمالیسین‪ ،‬هیوسین و‬
‫وینکریستین که داروهای‬
‫مدرن هستند‪ .‬بنابراین‪،‬‬
‫استانداردسازی روش های‬
‫استخراج به طور قابل‬
‫‪299‬‬
‫توجهی به کیفیت نهایی‬
‫داروی گیاهی کمک می کند‪.‬‬
‫‪ 1.2.1‬روشهای عمومی‬
‫‪ 1.2.1.1‬خیساندن‬
‫‪300‬‬
‫در این فرآیند‪ ،‬داروی‬
‫خام کامل یا درشت‬
‫پودر شده است‬
‫در یک ظرف درب دار با‬
‫حالل قرار داده و اجازه داده‬
‫می شود تا حداقل ‪ 3‬روز در‬
‫دمای اتاق بماند تا مواد‬
‫محلول حل شود‪ .‬سپس‬
‫مخلوط صاف می شود‪،‬‬
‫مارک (ماده جامد مرطوب)‬
‫فشرده می شود و مایعات‬
‫‪301‬‬
‫ترکیب شده پس از ایستادن‬
‫با فیلتر کردن یا تخلیه شفاف‬
‫می شوند‪.‬‬
‫‪ 1.2.1.2‬تزریق‬
‫دم کرده های تازه با‬
‫خیساندن داروی خام‬
‫برای تهیه می شوند‬
‫مدت کوتاهی با آب سرد یا‬
‫جوش‪ .‬اینها محلولهای رقیق‬
‫‪302‬‬
‫مواد تشکیل دهنده به آسانی‬
‫محلول داروهای خام هستند‪.‬‬
‫‪ 1.2.1.3‬هضم‬
‫این نوعی خیساندن‬
‫است که در طی آن از‬
‫حرارت مالیم استفاده‬
‫می شود‬
‫فرآیند استخراج زمانی‬
‫استفاده می شود که دمای‬
‫نسبتا ً باال قابل اعتراض‬
‫‪303‬‬
‫نباشد‪ .‬در نتیجه کارایی‬
‫حالل قاعدگی افزایش می‬
‫یابد‪.‬‬
‫‪ 1.2.1.4‬جوشانده‬
‫در این فرآیند‪ ،‬داروی خام‬
‫در حجم مشخصی جوشانده‬
‫می شود‬
‫آب برای مدت زمان معین؛‬
‫سپس سرد می شود و صاف‬
‫می شود یا فیلتر می شود‪.‬‬
‫‪304‬‬
‫این روش برای استخراج‬
‫ترکیبات محلول در آب و‬
‫پایدار در حرارت مناسب‬
‫است‪ .‬این فرآیند معموالً در‬
‫تهیه عصاره های آیورودا به‬
‫نام "کوات" یا "کاواث"‬
‫استفاده می شود‪ .‬نسبت‬
‫شروع داروی خام به آب‬
‫ثابت است‪ ،‬مثالً ‪ 1:4‬یا‬
‫‪ .1:16‬سپس با جوشاندن در‬
‫طول فرآیند استخراج‪ ،‬حجم‬
‫‪305‬‬
‫به یک چهارم حجم اولیه‬
‫کاهش می یابد‪ .‬سپس‬
‫عصاره غلیظ فیلتر شده و به‬
‫این صورت استفاده می شود‬
‫یا بیشتر پردازش می شود‪.‬‬
‫‪ 1.2.1.5‬نفوذ‬
‫این روشی است که اغلب‬
‫برای استخراج فعال استفاده‬
‫می شود‬
‫‪306‬‬
‫مواد تشکیل دهنده در تهیه‬
‫تنتور و عصاره مایع‪.‬‬
‫معموالً از یک پرکوالتور‬
‫(یک ظرف باریک و‬
‫مخروطی شکل که در دو‬
‫انتها باز می شود) استفاده‬
‫می شود (شکل ‪ .)1‬مواد‬
‫جامد با مقدار مناسبی از‬
‫قاعدگی مشخص شده‬
‫مرطوب می‌شوند و به مدت‬
‫تقریبا ً ‪ 4‬ساعت در ظرف‬
‫‪307‬‬
‫دربسته باقی می‌مانند‪ ،‬پس‬
‫از آن جرم بسته‌بندی‬
‫می‌شود و قسمت باالی‬
‫دستگاه پرکوالتور بسته‬
‫می‌شود‪ .‬قاعدگی اضافی‬
‫اضافه می شود تا یک الیه‬
‫کم عمق در باالی جرم‬
‫تشکیل شود و مخلوط به‬
‫مدت ‪ 24‬ساعت در دستگاه‬
‫پرکوالتور بسته خیس‬
‫‪308‬‬
‫بخورد‪ .‬سپس خروجی‬
‫پرکوالتور باز می شود و‬
‫مایع موجود در آن به آرامی‬
‫چکه می کند‪ .‬قاعدگی‬
‫اضافی در صورت نیاز‬
‫اضافه می شود‪ ،‬تا زمانی‬
‫که تراوش حدود سه چهارم‬
‫حجم مورد نیاز محصول‬
‫نهایی را اندازه گیری کند‪.‬‬
‫سپس مارك فشرده مي شود‬
‫و مايع بيان شده به پركوالت‬
‫‪309‬‬
‫اضافه مي شود‪ .‬قاعدگی‬
‫کافی برای تولید حجم مورد‬
‫نیاز اضافه می شود و مایع‬
‫مخلوط شده با فیلتر کردن یا‬
‫ایستادن و سپس تخلیه شفاف‬
‫می شود‪.‬‬
‫‪Figure 1: Percolator‬‬
‫‪310‬‬
‫‪ 1.2.1.6‬استخراج مداوم‬
‫گرم (سوکسلت)‬
‫در این روش‪ ،‬داروی خام‬
‫ریز آسیاب شده در یک‬
‫متخلخل قرار می گیرد‬
‫کیسه یا "انگشت" ساخته‬
‫شده از کاغذ صافی قوی‪،‬‬
‫که در محفظه دستگاه‬
‫‪E‬‬
‫سوکسله قرار می گیرد‬

‫(شکل ‪ .)2‬حالل استخراج‬
‫کننده در گرم می شود و‬
‫‪fl ask A‬‬
‫‪311‬‬
‫بخارات آن در کندانسور‬
‫‪D‬‬
‫متراکم می شود‪ .‬استخراج‬

‫کننده متراکم به داخل‬
‫انگشتانه حاوی داروی خام‬
‫می چکد و آن را از طریق‬
‫تماس استخراج می کند‪.‬‬
‫هنگامی که سطح مایع در‬
‫محفظه به باالی لوله‬
‫‪E‬‬
‫سیفون افزایش می یابد‪،‬‬

‫‪C‬‬
‫محتویات مایع محفظه‬

‫‪E‬‬
‫‪312‬‬
‫سیفون به تبدیل می شود‪.‬‬
‫‪fl ask A‬‬
‫این فرآیند پیوسته است و تا‬

‫زمانی انجام می شود که‬
‫یک قطره حالل از لوله‬
‫سیفون باقی نماند‪ .‬وقتی‬
‫تبخیر شد مزیت این روش‪،‬‬
‫در مقایسه با روش‌هایی که‬
‫قبالً توضیح داده شد‪ ،‬این‬
‫است که می‌توان مقادیر‬
‫زیادی دارو را با مقدار‬
‫بسیار کمتری از حالل‬
‫‪313‬‬
‫استخراج کرد‪ .‬این امر بر‬
‫اقتصاد فوق العاده ای از‬
‫نظر زمان‪ ،‬انرژی و در‬
‫نتیجه ورودی های مالی‬
‫تأثیر می گذارد‪ .‬در مقیاس‬
‫کوچک‪ ،‬تنها به عنوان یک‬
‫فرآیند دسته ای استفاده می‬
‫شود‪ ،‬اما زمانی که به یک‬
‫روش استخراج مداوم در‬
‫مقیاس متوسط یا بزرگ‬
‫‪314‬‬
‫تبدیل شود‪ ،‬بسیار مقرون به‬
‫صرفه تر و قابل دوام تر‬
‫شکل ‪ :2‬دستگاه سوکسله‬

‫‪ 1.2.1.7‬استخراج الکلی آبی‬
‫با تخمیر‬
‫‪315‬‬
‫برخی از داروهای آیورودا‬
‫(مانند آساوا و آریستا )‬
‫روش تخمیر را برای‬
‫استخراج اصول فعال اتخاذ‬
‫کنید‪ .‬روش استخراج شامل‬
‫خیساندن داروی خام به‬
‫شکل پودر یا جوشانده (‬
‫کاسایا ) برای مدت زمان‬
‫مشخصی است که در طی‬
‫آن تحت تخمیر قرار می‬
‫‪316‬‬
‫گیرد و در محل الکل تولید‬
‫می کند‪ .‬این امر استخراج‬
‫ترکیبات فعال موجود در‬
‫مواد گیاهی را تسهیل می‬
‫کند‪ .‬الکلی که به این ترتیب‬
‫تولید می شود نیز به عنوان‬
‫نگهدارنده عمل می کند‪ .‬اگر‬
‫قرار است تخمیر در ظرف‬
‫سفالی انجام شود‪ ،‬نباید جدید‬
‫باشد‪ :‬ابتدا آب باید در ظرف‬
‫بجوشد‪ .‬در تولید در مقیاس‬
‫‪317‬‬
‫بزرگ‪ ،‬به جای ظروف‬
‫سفالی از خمره های چوبی‪،‬‬
‫کوزه های چینی یا ظروف‬
‫فلزی استفاده می شود‪.‬‬
‫برخی از نمونه های این‬
‫آماده سازی عبارتند از‬
‫‪karpurasava‬‬
‫‪ . ،‬در آیورودا‪،‬‬ ‫‪،‬‬ ‫‪kanakasava‬‬ ‫‪dasmularista‬‬
‫این روش هنوز استاندارد‬

‫نشده است‪ ،‬اما با پیشرفت‬
‫فوق‌العاده باالیی در فناوری‬
‫‪318‬‬
‫تخمیر‪ ،‬استاندارد کردن این‬
‫روش استخراج برای تولید‬
‫عصاره‌های داروهای گیاهی‬
‫نباید دشوار باشد‪.‬‬
‫‪ 1.2.1.8‬استخراج جریان‬
‫مخالف‬
‫در استخراج جریان‬
‫متضاد ( )‪ ،‬مواد خام‬
‫‪CCE‬‬
‫مرطوب پودر می شوند‬
‫‪319‬‬
‫استفاده از تجزیه کننده های‬
‫دیسک دندانه دار برای تولید‬
‫دوغاب ریز‪ .‬در این فرآیند‪،‬‬
‫ماده ای که قرار است‬
‫استخراج شود در یک جهت‬
‫(به طور کلی به شکل‬
‫دوغاب ریز) در داخل یک‬
‫استخراج کننده استوانه ای‬
‫که در تماس با حالل‬
‫استخراج قرار می گیرد‪،‬‬
‫‪320‬‬
‫حرکت می کند‪ .‬هرچه ماده‬
‫اولیه بیشتر حرکت کند‪،‬‬
‫عصاره غلیظ تر می شود‪.‬‬
‫بنابراین استخراج کامل‬
‫زمانی امکان پذیر است که‬
‫مقادیر حالل و مواد و‬
‫سرعت جریان آنها بهینه‬
‫شود‪ .‬این فرآیند بسیار‬
‫کارآمد است‪ ،‬به زمان کمی‬
‫نیاز دارد و هیچ خطری از‬
‫دمای باال ندارد‪ .‬در نهایت‪،‬‬
‫‪321‬‬
‫عصاره به اندازه کافی غلیظ‬
‫در یک انتهای استخراج‬
‫کننده خارج می شود در‬
‫حالی که مارک (عمالً‬
‫عاری از حالل قابل‬
‫مشاهده) از انتهای دیگر‬
‫خارج می شود‪.‬‬
‫این فرآیند استخراج‬
‫مزایای قابل توجهی‬
‫دارد‪:‬‬
‫‪322‬‬
‫مقدار واحدی از مواد‬ ‫‪)i‬‬
‫گیاهی را می توان با‬

‫حجم بسیار کمتری از‬
‫حالل در مقایسه با‬
‫روش های دیگر مانند‬
‫خیساندن‪ ،‬جوشانده‪،‬‬
‫پرکوالسیون استخراج‬
‫کرد‪.‬‬
‫معموالً در دمای‬ ‫‪CCE‬‬ ‫‪) ii‬‬
‫اتاق انجام می‌شود‪ ،‬که‬

‫باعث می‌شود از قرار‬
‫‪323‬‬
‫گرفتن در معرض‬
‫گرما که در بسیاری‬
‫از تکنیک‌های دیگر‬
‫استفاده می‌شود‪ ،‬از‬
‫مواد تشکیل‌دهنده‬
‫حرارت پذیر محافظت‬
‫می‌شود‪.‬‬
‫از آنجایی که پودر‬‫‪)iii‬‬
‫شدن دارو در شرایط‬

‫مرطوب انجام می‬
‫‪324‬‬
‫شود‪ ،‬گرمای تولید شده‬
‫در حین خرد کردن‬
‫توسط آب خنثی می‬
‫شود‪ .‬این مجدداً مواد‬
‫تشکیل دهنده حرارت‬
‫پذیر را از قرار گرفتن‬
‫در معرض گرما در‬
‫امان می دارد‪.‬‬
‫روش استخراج به‬ ‫‪) iv‬‬
‫عنوان کارآمدتر و‬
‫مؤثرتر از استخراج‬
‫‪325‬‬
‫گرم مداوم ارزیابی‬
‫‪ 1.2.1.9‬استخراج فراصوت‬
‫(صوت)‬
‫این روش شامل استفاده‬
‫از سونوگرافی با‬
‫فرکانس است‬
‫از ‪ 20‬کیلوهرتز تا ‪2000‬‬
‫کیلوهرتز؛ این باعث‬
‫‪326‬‬
‫افزایش نفوذپذیری دیواره‬
‫سلولی و ایجاد حفره می‬
‫شود‪ .‬اگرچه این فرآیند در‬
‫برخی موارد مانند استخراج‬
‫ریشه راوولفی مفید است‪،‬‬
‫اما کاربرد آن در مقیاس‬
‫بزرگ به دلیل هزینه های‬
‫باالتر محدود است‪ .‬یکی از‬
‫معایب این روش‪ ،‬اثر‬
‫مخرب گاه به گاه اما شناخته‬
‫شده انرژی اولتراسوند‬
‫‪327‬‬
‫(بیش از ‪ 20‬کیلوهرتز) بر‬
‫اجزای فعال گیاهان دارویی‬
‫از طریق تشکیل رادیکال‬
‫های آزاد و در نتیجه‬
‫تغییرات نامطلوب در‬
‫مولکول های دارو است‪.‬‬
‫‪ 1.2.1.10‬استخراج سیال‬
‫فوق بحرانی‬
‫‪328‬‬
‫استخراج سیال فوق‬
‫بحرانی ( ) یک نمونه‬
‫‪SFE‬‬
‫آماده سازی جایگزین‬

‫است‪.‬‬
‫روش تقسیم بندی با اهداف‬
‫کلی کاهش استفاده از حالل‬
‫های آلی و افزایش ظرفیت‬
‫نمونه‪ .‬عواملی که باید در‬
‫نظر گرفته شوند عبارتند از‬
‫دما‪ ،‬فشار‪ ،‬حجم نمونه‪ ،‬جمع‬
‫آوری آنالیت‪ ،‬افزودن‬
‫‪329‬‬
‫اصالح کننده (هم حالل)‪،‬‬
‫کنترل جریان و فشار و‬
‫محدود کننده ها‪ .‬به طور‬
‫کلی از مخازن استخراج‬
‫استوانه ای برای استفاده‬
‫‪SFE‬‬
‫می شود و عملکرد آنها‬

‫بدون شک خوب است‪ .‬جمع‬
‫آوری آنالیت استخراج شده‬
‫به دنبال گام مهم دیگری‬
‫‪SFE‬‬
‫است‪ :‬از دست دادن قابل‬

‫‪330‬‬
‫توجه آنالیت می تواند در‬
‫طول این مرحله رخ دهد و‬
‫تحلیلگر را به این باور‬
‫رساند که راندمان واقعی‬
‫ضعیف است‪ .‬مزایای زیادی‬
‫برای استفاده از به عنوان‬
‫‪CO‬‬
‫عصاره وجود دارد‪.‬‬

‫‪2‬‬
‫دی اکسید کربن عالوه‬‫‪ing fluid‬‬
‫بر خواص فیزیکی مطلوب‪،‬‬

‫ارزان‪ ،‬ایمن و فراوان است‪.‬‬
‫‪331‬‬
‫اما در حالی که دی اکسید‬
‫کربن سیال ترجیحی برای‬
‫‪SFE‬‬
‫است‪ ،‬دارای چندین‬

‫محدودیت قطبیت است‪.‬‬
‫قطبیت حالل هنگام‬
‫استخراج امالح قطبی و‬
‫زمانی که برهمکنش های‬
‫قوی آنالیت‪-‬ماتریس وجود‬
‫دارد مهم است‪ .‬حالل های‬
‫آلی اغلب به سیال استخراج‬
‫‪332‬‬
‫دی اکسید کربن اضافه می‬
‫شوند تا محدودیت های‬
‫قطبیت را کاهش دهند‪.‬‬
‫اخیراً به جای دی اکسید‬
‫کربن از آرگون استفاده می‬
‫شود زیرا ارزان و بی اثرتر‬
‫است‪ .‬نرخ بازیابی اجزا به‬
‫طور کلی با افزایش فشار یا‬
‫دما افزایش می یابد‪:‬‬
‫باالترین نرخ بازیابی در‬
‫مورد آرگون در ‪500‬‬
‫‪333‬‬
‫اتمسفر و ‪ 150‬درجه سانتی‬
‫گراد به دست می آید‪.‬‬
‫روش استخراج دارای‬
‫مزایای متمایز است‪:‬‬
‫استخراج مواد‬‫‪)i‬‬
‫تشکیل دهنده در‬

‫دمای پایین‪ ،‬که به‬
‫شدت از آسیب‬
‫ناشی از گرما و‬
‫‪334‬‬
‫برخی از حالل های‬
‫آلی جلوگیری می‬
‫کند‪.‬‬
‫بدون باقی مانده‬ ‫‪) ii‬‬
‫حالل‪ ) .‬روش‬
‫‪iii‬‬
‫استخراج سازگار با‬

‫محیط زیست‪.‬‬
‫بزرگترین حوزه رشد‬
‫در توسعه بوده است‬
‫‪SFE‬‬
‫گسترش سریع کاربردهای‬

‫آن کاربرد گسترده ای در‬ ‫‪SFE‬‬
‫‪335‬‬
‫استخراج آفت کش ها‪ ،‬نمونه‬
‫های محیطی‪ ،‬غذاها و‬
‫عطرها‪ ،‬اسانس ها‪ ،‬پلیمرها‬
‫و محصوالت طبیعی دارد‪.‬‬
‫عامل بازدارنده اصلی در‬
‫کاربرد تجاری فرآیند‬
‫استخراج‪ ،‬سرمایه گذاری‬
‫غیرقابل قبول آن است‪.‬‬
‫فرآیند‬ ‫‪1.2.1.11‬‬
‫فیتونیک‬
‫‪336‬‬
‫یک حالل جدید بر پایه‬
‫و یک حالل‬ ‫‪hydrofl uorocarbon-134a‬‬
‫جدید‬
‫فن آوری برای بهینه سازی‬
‫خواص قابل توجه آن در‬
‫استخراج مواد گیاهی‬
‫مزایای زیست محیطی و‬
‫مزایای بهداشتی و ایمنی‬
‫قابل توجهی را نسبت به‬
‫فرآیندهای سنتی برای تولید‬
‫روغن های معطر طبیعی با‬
‫‪337‬‬
‫کیفیت باال‪ ،‬طعم ها و‬
‫عصاره های بیولوژیکی‬
‫ارائه می دهد‪.‬‬
‫(منچستر‪،‬‬ ‫‪Advanced Phytonics Limited‬‬
‫انگلستان) توسعه یافته‬

‫است‬
‫این فناوری ثبت شده "فرآیند‬
‫فیتونیک" نامیده می شود‪.‬‬
‫محصوالتی که عمدتا ً از این‬
‫فرآیند استخراج می‌شوند‪،‬‬
‫‪338‬‬
‫اجزای معطر اسانس و‬
‫عصاره‌های بیولوژیکی یا‬
‫فیتوفارماکولوژیکی هستند‬
‫که می‌توانند مستقیما ً بدون‬
‫عملیات فیزیکی یا شیمیایی‬
‫بیشتر مورد استفاده قرار‬
‫گیرند‪.‬‬
‫خواص نسل جدید حالل‬
‫های فلوئوروکربن‬
‫برای استخراج مواد گیاهی‬
‫استفاده شده است‪ .‬هسته‬
‫‪339‬‬
‫است‬ ‫حالل ‪-1،1،2،2‬‬
‫‪tetrafl uoroethane‬‬
‫که بیشتر به عنوان‬

‫‪hydrofl uorocarbon-134a‬‬
‫شناخته می شود‪ .‬این‬ ‫)‪(HFC-134a‬‬
‫محصول به عنوان‬
‫جایگزینی برای کلروفل‬
‫یورو کربن ساخته شده‬
‫است‪ .‬نقطه جوش این حالل‬
‫‪ -25‬درجه سانتیگراد است‪.‬‬
‫قابل اشتعال و سمی نیست‪.‬‬
‫برخالف کلروفل یوروکربن‬
‫‪340‬‬
‫ها‪ ،‬الیه اوزون را تخریب‬
‫نمی کند‪ .‬دارای فشار بخار‬
‫‪ 5.6‬بار در دمای محیط می‬
‫باشد‪ .‬طبق اکثر استانداردها‬
‫این یک حالل ضعیف است‪.‬‬
‫مثال با روغن های معدنی یا‬
‫تری گلیسیرید مخلوط نمی‬
‫شود و فضوالت گیاهی را‬
‫حل نمی کند‪.‬‬
‫‪341‬‬
‫این فرآیند از این جهت‬
‫سودمند است که‬
‫حالل‌ها می‌توانند‬
‫‪ :‬با استفاده از حالل‌های‬‫‪tomized‬‬
‫اصالح‌شده با ‪ ،‬می‌توان‬
‫‪HFC-134a‬‬
‫فرآیند را در استخراج یک‬

‫کالس خاصی از ترکیبات‬‫‪c‬‬
‫گیاهی بسیار انتخابی کرد‪.‬‬

‫به طور مشابه‪ ،‬سایر حالل‬
‫های اصالح شده را می‬
‫‪342‬‬
‫توان برای استخراج طیف‬
‫وسیع تری از اجزاء استفاده‬
‫کرد‪ .‬محصوالت بیولوژیکی‬
‫ساخته شده توسط این فرآیند‬
‫دارای حالل باقیمانده بسیار‬
‫کم هستند‪ .‬باقیمانده ها‬
‫همیشه کمتر از ‪ 20‬قسمت‬
‫در میلیارد هستند و اغلب‬
‫کمتر از سطح تشخیص‬
‫هستند‪ .‬این حالل ها نه‬
‫اسیدی و نه قلیایی هستند و‬
‫‪343‬‬
‫بنابراین‪ ،‬فقط حداقل اثرات‬
‫واکنش بالقوه بر روی مواد‬
‫گیاهی دارند‪ .‬کارخانه‬
‫فرآوری کامالً مهر و موم‬
‫شده است تا حالل ها به‬
‫طور مداوم بازیافت شوند و‬
‫در پایان هر چرخه تولید به‬
‫طور کامل بازیافت شوند‪.‬‬
‫تنها ابزار مورد نیاز برای‬
‫راه اندازی این سیستم ها‬
‫‪344‬‬
‫برق است و حتی در آن‬
‫زمان نیز انرژی زیادی‬
‫مصرف نمی کنند‪ .‬هیچ‬
‫فضایی برای فرار حالل ها‬
‫وجود ندارد‪ .‬حتی اگر برخی‬
‫از حالل ها فرار کنند‪ ،‬فاقد‬
‫کلر هستند و بنابراین هیچ‬
‫تهدیدی برای الیه اوزون‬
‫ایجاد نمی کنند‪ .‬زیست توده‬
‫ضایعات حاصل از این‬
‫‪345‬‬
‫گیاهان خشک و «دوستانه با‬
‫محیط زیست» است‪.‬‬
‫‪ 1.2.1.11.1‬مزایای فرآیند‬
‫بر خالف سایر‬‫•‬
‫فرآیندهایی که از‬
‫دماهای باال استفاده می‬
‫کنند‪ ،‬فرآیند فیتونیک‬
‫خنک و مالیم است و‬
‫محصوالت آن هرگز‬
‫‪346‬‬
‫با قرار گرفتن در‬
‫معرض دماهای بیش‬
‫از محیط آسیب نمی‬
‫بینند‪.‬‬
‫نیازی به خالء خالء‬ ‫•‬
‫نیست که در سایر‬
‫فرآیندها منجر به از‬
‫بین رفتن مواد فرار‬
‫گرانبها می شود‪.‬‬
‫این فرآیند به طور‬‫•‬
‫کامل در خنثی انجام‬

‫‪pH‬‬
‫‪347‬‬
‫می شود و در غیاب‬
‫اکسیژن‪ ،‬محصوالت‬
‫هرگز دچار آسیب‬
‫هیدرولیز اسیدی یا‬
‫اکسیداسیون نمی‬
‫شوند‪.‬‬
‫این تکنیک بسیار‬
‫•‬
‫انتخابی است‪ ،‬و‬

‫انتخابی از شرایط‬
‫عملیاتی و در نتیجه‬
‫‪348‬‬
‫انتخاب محصوالت‬
‫نهایی را ارائه می‬
‫دهد‪.‬‬
‫کمتر محیط زیست را‬ ‫•‬
‫تهدید می کند‪.‬‬
‫به حداقل مقدار انرژی‬‫•‬
‫الکتریکی نیاز دارد‪.‬‬

‫هیچ گونه انتشار مضر‬ ‫•‬
‫در جو منتشر نمی کند‬

‫و مواد زائد حاصله‬
‫(زیست توده مصرف‬
‫‪349‬‬
‫شده) بی ضرر هستند‬
‫و هیچ مشکلی در دفع‬
‫پساب ایجاد نمی کنند‪.‬‬
‫حالل های مورد‬ ‫•‬
‫استفاده در این تکنیک‬

‫قابل اشتعال‪ ،‬سمی یا‬
‫تخریب کننده ازن‬
‫نیستند‪.‬‬
‫‪350‬‬
‫حالل ها به طور کامل‬ ‫•‬
‫در سیستم بازیافت می‬

‫‪ 1.2.1.11.2‬برنامه های‬
‫کاربردی‬
‫فرآیند فیتونیک را می‬
‫توان برای استخراج در‬
‫بیوتکنولوژی استفاده‬
‫کرد‪.‬‬
‫(به عنوان مثال برای‬‫‪ogy‬‬
‫تولید آنتی بیوتیک ها)‪ ،‬در‬

‫‪351‬‬
‫صنعت داروهای گیاهی‪ ،‬در‬
‫صنایع غذایی‪ ،‬اسانس و‬
‫طعم دهنده ها‪ ،‬و در تولید‬
‫سایر محصوالت فعال‬
‫دارویی‪ .‬به طور خاص‪ ،‬از‬
‫آن در تولید عصاره های‬
‫درجه دارویی با کیفیت باال‪،‬‬
‫واسطه های فعال دارویی‪،‬‬
‫عصاره های آنتی بیوتیک و‬
‫فیتوداروها استفاده می شود‪.‬‬
‫‪352‬‬
‫اما استفاده از آن در تمام این‬
‫زمینه ها به هیچ وجه مانع‬
‫استفاده در سایر زمینه ها‬
‫نمی شود‪ .‬این تکنیک در‬
‫استخراج اسانس های با‬
‫کیفیت باال‪ ،‬اولئورزین ها‪،‬‬
‫رنگ های غذایی طبیعی‪،‬‬
‫طعم ها و روغن های معطر‬
‫از انواع مواد گیاهی استفاده‬
‫می شود‪ .‬این تکنیک‬
‫همچنین در پاالیش‬
‫‪353‬‬
‫محصوالت خام بدست آمده‬
‫از سایر فرآیندهای استخراج‬
‫استفاده می شود‪ .‬استخراج‬
‫بدون موم یا سایر آالینده ها‬
‫را فراهم می کند‪ .‬این به‬
‫حذف بسیاری از بیوسیدها‬
‫از زیست توده آلوده کمک‬
‫می کند‪.‬‬
‫‪354‬‬
‫پارامترهای‬ ‫‪1.2.1.12‬‬
‫انتخاب یک روش استخراج‬
‫مناسب‬
‫احراز هویت مواد‬ ‫‪)i‬‬
‫گیاهی باید قبل از‬

‫استخراج انجام شود‪.‬‬
‫هر گونه ماده خارجی‬
‫باید به طور کامل‬
‫حذف شود‪.‬‬
‫از قسمت مناسب گیاه‬ ‫‪) ii‬‬
‫استفاده کنید و برای‬

‫‪355‬‬
‫اهداف کنترل کیفیت‪،‬‬
‫سن گیاه و زمان‪،‬‬
‫فصل و مکان جمع‬
‫آوری را ثبت کنید‪.‬‬
‫شرایط مورد استفاده‬‫‪)iii‬‬
‫برای خشک کردن‬

‫مواد گیاهی تا حد‬
‫زیادی به ماهیت‬
‫ترکیبات شیمیایی آن‬
‫بستگی دارد‪ .‬جریان‬
‫‪356‬‬
‫هوای گرم یا سرد‬
‫برای خشک کردن به‬
‫طور کلی ترجیح داده‬
‫می شود‪ .‬اگر قرار‬
‫است از داروی خام با‬
‫رطوبت باال برای‬
‫استخراج استفاده شود‪،‬‬
‫اصالحات وزنی‬
‫مناسب باید اعمال‬
‫شود‪.‬‬
‫‪357‬‬
‫روش های آسیاب باید‬ ‫‪)iv‬‬
‫مشخص شود و تا حد‬

‫امکان از تکنیک هایی‬
‫که گرما تولید می کنند‬
‫اجتناب شود‪.‬‬
‫مواد پودری گیاهی‬‫‪)v‬‬
‫باید از الک های‬

‫مناسب عبور داده شود‬
‫تا ذرات مورد نیاز با‬
‫‪358‬‬
‫اندازه یکنواخت بدست‬
‫آید‪.‬‬
‫ماهیت اجزاء تشکیل‬ ‫‪) vi‬‬
‫دهنده‪:‬‬
‫اگر ارزش درمانی‬ ‫‪)a‬‬
‫در ترکیبات‬
‫غیرقطبی باشد‪،‬‬
‫ممکن است از حالل‬
‫غیرقطبی استفاده‬
‫شود‪ .‬به عنوان مثال‪،‬‬
‫لوپئول جزء فعال‬
‫‪Crataeva‬‬
‫‪359‬‬
‫است و برای‬ ‫‪Nurvala‬‬
‫استخراج آن از‬
‫هگزان به طور کلی‬
‫استفاده می شود‪ .‬به‬
‫همین ترتیب‪ ،‬برای‬
‫گیاهانی مانند‬
‫‪Bacopa monnieri‬‬
‫‪ ،‬ترکیبات‬ ‫و‬‫‪Centella asiatica‬‬
‫فعال گلیکوزیدها‬
‫هستند و از این رو‬
‫می توان از یک‬
‫‪360‬‬
‫حالل قطبی مانند‬
‫متانول آبی استفاده‬
‫کرد‪.‬‬
‫اگر مواد تشکیل‬ ‫‪)b‬‬
‫دهنده حرارت پذیر‬

‫باشند‪ ،‬روش های‬
‫استخراج مانند‬
‫خیساندن سرد‪،‬‬
‫‪CCE‬‬‫پرکوالسیون و‬
‫ترجیح داده می‬
‫شوند‪ .‬برای ترکیبات‬
‫‪361‬‬
‫مقاوم در برابر‬
‫حرارت‪ ،‬استخراج‬
‫سوکسله (در صورت‬
‫استفاده از حالل های‬
‫غیرآبی) و جوشانده‬
‫(اگر آب قاعدگی‬
‫باشد) مفید است‪.‬‬
‫هنگام برخورد با‬
‫‪)c‬‬
‫ترکیباتی که در حین‬
‫نگهداری در حالل‬
‫‪362‬‬
‫های آلی تجزیه می‬
‫شوند‪ ،‬مانند‬
‫فالونوئیدها و فنیل‬
‫پروپانوئیدها‪،‬‬
‫اقدامات احتیاطی‬
‫مناسب باید انجام‬
‫شود‪.‬‬
‫در صورت استخراج‬ ‫‪)d‬‬
‫گرم باید از دمای‬

‫باالتر از حد الزم‬
‫خودداری شود‪.‬‬
‫‪363‬‬
‫برخی از گلیکوزیدها‬
‫احتماالً با قرار‬
‫گرفتن مداوم در‬
‫دمای باالتر شکسته‬
‫استاندارد کردن زمان‬‫‪)e‬‬
‫استخراج مهم است‪،‬‬

‫زیرا‪:‬‬
‫‪364‬‬
‫زمان ناکافی به‬ ‫•‬
‫معنای استخراج‬
‫ناقص است‪.‬‬
‫اگر زمان استخراج‬ ‫•‬
‫بیشتر باشد‪ ،‬ممکن‬

‫است ترکیبات‬
‫ناخواسته نیز‬
‫استخراج شوند‪ .‬به‬
‫عنوان مثال‪ ،‬اگر‬
‫چای برای مدت‬
‫طوالنی بجوشد‪،‬‬
‫‪365‬‬
‫تانن هایی استخراج‬
‫می شود که قابض‬
‫بودن را به آماده‬
‫سازی نهایی می‬
‫دهد‪.‬‬
‫و) تعداد استخراج‬
‫های مورد نیاز برای‬
‫استخراج کامل به‬
‫اندازه مدت زمان هر‬
‫استخراج مهم است‪.‬‬
‫‪366‬‬
‫کیفیت آب یا قاعدگی‬ ‫‪) vii‬‬
‫مصرفی باید مشخص‬

‫و کنترل شود‪.‬‬
‫مراحل تغلیظ و خشک‬ ‫‪)viii‬‬
‫کردن باید ایمنی و‬

‫پایداری اجزای فعال‬
‫را تضمین کند‪ .‬خشک‬
‫کردن تحت فشار‬
‫کاهش یافته (مثالً با‬
‫استفاده از روتاوپور)‬
‫به طور گسترده‬
‫‪367‬‬
‫‪1‬‬ ‫مروری بر تکنیک های‬
‫استفاده می شود‪.‬‬
‫لیوفیلیزاسیون‪ ،‬اگرچه‬
‫گران است‪ ،‬اما به‬
‫طور فزاینده ای مورد‬
‫استفاده قرار می گیرد‪.‬‬
‫طراحی و مواد ساخت‬ ‫‪)ix‬‬
‫دستگاه استخراج نیز‬

‫باید در نظر گرفته‬
‫شود‪.‬‬
‫‪368‬‬
‫پارامترهای تحلیلی‬ ‫‪)x‬‬
‫عصاره نهایی‪ ،‬مانند‬

‫اثر انگشت و ‪،‬‬
‫‪HPLC‬‬ ‫‪TLC‬‬
‫باید برای نظارت بر‬

‫کیفیت دسته‌های‬
‫مختلف عصاره‌ها‬
‫مستند شوند‪.‬‬
‫‪ 1.2.2‬مراحل مربوط به‬
‫‪369‬‬
‫به منظور استخراج‬
‫مواد دارویی از مواد‬
‫گیاهی‪،‬‬
‫مراحل متوالی زیر شامل‬
‫می شود‪:‬‬
‫کاهش سایز‬‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫فیلتراسیون‬
‫‪.3‬‬
‫تمرکز‬
‫‪.4‬‬
‫خشك كردن‬ ‫‪.5‬‬
‫‪370‬‬
‫‪ 1.2.2.1‬کاهش اندازه‬
‫مواد گیاهی خشک شده‬
‫با تغذیه آن به الف‬
‫تجزیه می شود‬
‫آسیاب چکشی یا پودر‬
‫دیسکی که دارای غربال‬
‫های داخلی است‪ .‬اندازه‬
‫ذرات با تغییر سرعت‬
‫فاصله روتور بین چکش ها‬
‫و آستر آسیاب و همچنین با‬
‫تغییر دهانه تخلیه آسیاب‬
‫‪371‬‬
‫کنترل می شود‪ .‬معموالً‬
‫مواد گیاهی به اندازه مش‬
‫‪ 30‬تا ‪ 40‬کاهش می یابد‪،‬‬
‫اما در صورت نیاز می‬
‫توان آن را تغییر داد‪ .‬هدف‬
‫از پودر کردن مواد گیاهی‬
‫این است که ساختار اندام‪،‬‬
‫بافت و سلول آن پاره شود تا‬
‫ترکیبات دارویی آن در‬
‫معرض حالل استخراج‬
‫‪372‬‬
‫شوند‪ .‬عالوه بر این‪ ،‬کاهش‬
‫اندازه‪ ،‬سطح را به حداکثر‬
‫می‌رساند‪ ،‬که به نوبه خود‬
‫انتقال جرم ماده فعال را از‬
‫مواد گیاهی به حالل افزایش‬
‫می‌دهد‪ .‬اندازه مش ‪40-30‬‬
‫بهینه است‪ ،‬در حالی که‬
‫ذرات کوچکتر ممکن است‬
‫در طول استخراج لزج‬
‫شوند و در طی فیلتراسیون‬
‫مشکل ایجاد کنند‪.‬‬
‫‪373‬‬
‫‪ 1.2.2.2‬استخراج‬
‫به سه روش انجام‬
‫می‌شود‪ :‬الف) نفوذ‬
‫آبی سرد‪)۲ ،‬‬
‫استخراج با آب گرم‬
‫(جوشانده) ‪)۲‬‬
‫استخراج با حالل‬
‫(سرد یا گرم)‪.‬‬
‫‪374‬‬
‫نفوذ‬ ‫‪1.2.2.2.1‬‬
‫آب سرد‬
‫مواد پودر شده با آب‬
‫خیس شده و سپس‬
‫در ستونی بلند ریخته شد‪.‬‬
‫آب سرد اضافه می شود تا‬
‫مواد پودر شده کامالً غوطه‬
‫ور شود‪ .‬اجازه داده می شود‬
‫‪ 24‬ساعت بماند تا مواد‬
‫محلول در آب در آب به‬
‫تعادل برسند‪ .‬عصاره آبی‬
‫‪375‬‬
‫غنی شده در اواپراتورهای‬
‫چند اثر تا غلظت خاصی‬
‫متمرکز می شود‪ .‬مقداری‬
‫رقیق کننده و مواد کمکی به‬
‫این عصاره غلیظ اضافه می‬
‫شود که سپس برای استفاده‬
‫دارویی آماده می شود‪.‬‬
‫‪ 1.2.2.2.2‬استخراج آبی‬
‫داغ (جوشانده)‬
‫‪376‬‬
‫این در یک استخراج‬
‫کننده نوع باز انجام می‬
‫شود‪ .‬استخراج کننده‬
‫یک سیلن است‬
‫ظرف دریکال ساخته شده از‬
‫فوالد ضد زنگ نوع ‪ 316‬و‬
‫دارای قطر ( ) بزرگتر از‬
‫‪D‬‬
‫ارتفاع ( ) است‪ ،‬یعنی نسبت‬

‫‪H‬‬
‫تقریبا ً ‪ 0.5‬است‪ .‬کف‬ ‫‪H/D‬‬
‫ظرف به انتهای ظروف‬

‫جوش داده شده است و با‬
‫‪377‬‬
‫یک کف کاذب داخلی با‬
‫پارچه فیلتر مجهز شده‬
‫است‪ .‬ظرف بیرونی دارای‬
‫یک ژاکت بخار و یک‬
‫دریچه تخلیه در پایین است‪.‬‬
‫یک قسمت پودر مواد‬
‫گیاهی و شانزده قسمت‬
‫مین زدا‬
‫آب آلیزه شده وارد دستگاه‬
‫استخراج می شود‪ .‬گرمایش‬
‫‪378‬‬
‫با تزریق بخار به داخل‬
‫ژاکت انجام می شود‪ .‬اجازه‬
‫داده می شود تا این مواد‬
‫بجوشد تا حجم آب به یک‬
‫چهارم حجم اولیه کاهش‬
‫یابد‪ .‬در این زمان مواد‬
‫دارویی موجود در مواد‬
‫گیاهی استخراج شده است‪.‬‬
‫‪1.2.2.2.3‬‬
‫‪379‬‬
‫عصاره به دست آمده‬
‫از مارک جدا می شود‬
‫(مثال‬
‫مواد گیاهی از بین رفته) با‬
‫اجازه دادن به آن در یک‬
‫مخزن نگهدارنده از طریق‬
‫کف کاذب داخلی دستگاه‬
‫استخراج که با یک پارچه‬
‫فیلتر پوشانده شده است‪.‬‬
‫مارک در ته کاذب نگه‬
‫‪380‬‬
‫داشته می شود و عصاره در‬
‫مخزن نگهدارنده دریافت‬
‫می شود‪ .‬از مخزن‬
‫نگهدارنده‪ ،‬عصاره به داخل‬
‫یک فیلتر جرقه زنی پمپ‬
‫می شود تا ذرات ریز یا‬
‫کلوئیدی از عصاره حذف‬
‫شود‪.‬‬
‫خشک‬ ‫‪1.2.2.2.4‬‬
‫کردن با اسپری‬
‫‪381‬‬
‫عصاره فیلتر شده در‬
‫معرض خشک کردن‬
‫اسپری با درجه باال‬
‫قرار می گیرد‬
‫پمپ فشار با نرخ تغذیه و‬
‫دمای کنترل شده‪ ،‬برای‬
‫بدست آوردن پودر خشک‪.‬‬
‫اندازه ذرات مورد نظر‬
‫محصول با کنترل دمای‬
‫داخل محفظه و با تغییر‬
‫‪382‬‬
‫فشار پمپ به دست می آید‪.‬‬
‫پودر خشک با رقیق کننده‬
‫ها یا مواد کمکی مناسب‬
‫مخلوط می شود و در یک‬
‫مخلوط کن مخروطی دوتایی‬
‫مخلوط می شود تا پودری‬
‫همگن به دست آید که می‬
‫تواند بالفاصله استفاده شود‪،‬‬
‫مثالً برای پر کردن کپسول‬
‫ها یا ساخت قرص‪.‬‬
‫‪ 1.2.2.3‬استخراج با حالل‬
‫‪383‬‬
‫اصل استخراج جامد‪-‬‬
‫مایع این است که وقتی‬
‫یک ماده جامد‬
‫در تماس با یک حالل‪،‬‬
‫اجزای محلول در ماده جامد‬
‫به سمت حالل حرکت می‬
‫کنند‪ .‬بنابراین‪ ،‬استخراج‬
‫مواد گیاهی با حالل منجر به‬
‫انتقال جرم ماده فعال محلول‬
‫(ماده دارویی) به حالل می‬
‫‪384‬‬
‫شود و این در یک گرادیان‬
‫غلظت انجام می شود‪ .‬با‬
‫افزایش غلظت ماده فعال در‬
‫حالل‪ ،‬سرعت انتقال جرم‬
‫کاهش می یابد تا زمانی که‬
‫به تعادل برسد‪ ،‬یعنی غلظت‬
‫اصل فعال در ماده جامد و‬
‫حالل یکسان باشد‪ .‬پس از‬
‫آن‪ ،‬دیگر انتقال جرمی از‬
‫اصل فعال از مواد گیاهی به‬
‫حالل وجود نخواهد داشت‪.‬‬
‫‪385‬‬
‫از آنجایی که انتقال‬
‫جرم اصل فعال نیز به‬
‫آن بستگی دارد‬
‫حاللیت در حالل‪ ،‬گرم کردن‬
‫حالل می تواند انتقال جرم‬
‫را افزایش دهد‪ .‬عالوه بر‬
‫این‪ ،‬اگر حالل در تعادل با‬
‫مواد گیاهی با حالل تازه‬
‫جایگزین شود‪ ،‬گرادیان‬
‫غلظت تغییر می کند‪ .‬این‬
‫‪386‬‬
‫باعث ایجاد انواع مختلف‬
‫استخراج می شود‪ :‬نفوذ‬
‫سرد‪ ،‬نفوذ گرم و غلظت‪.‬‬
‫نفوذ‬ ‫‪1.2.2.3.1‬‬
‫سرد‬
‫در دستگاه پرکوالتور‬
‫انجام می شود‬
‫که یک ظرف استوانه ای‬
‫بلند با کف مخروطی شکل‬
‫‪387‬‬
‫و کف کاذب توکار با پارچه‬
‫فیلتر است‪ .‬پرکوالتور به‬
‫یک کندانسور و یک گیرنده‬
‫برای جدا کردن حالل از‬
‫مارک متصل است‪.‬‬
‫مواد پودر شده به‬
‫همراه الف وارد دستگاه‬
‫پرکوالتور می شود‬
‫حالل مناسب (اتیل الکل یا‬
‫حالل غیر قطبی دیگر)‪.‬‬
‫‪388‬‬
‫ماده در تماس با حالل باقی‬
‫می ماند تا زمانی که تعادل‬
‫اصلی فعال حاصل شود‪.‬‬
‫عصاره حالل معروف به‬
‫میسال از شیر تخلیه پایینی‬
‫دستگاه پرکوالتور خارج‬
‫می شود‪ .‬حالل تازه به‬
‫پرکوالتور اضافه می شود و‬
‫پس از به دست آوردن‬
‫تعادل‪ ،‬میسال تخلیه می‬
‫شود‪ .‬به طور کلی‪ ،‬مواد‬
‫‪389‬‬
‫گیاهی چهار تا پنج بار‬
‫شسته می شوند تا زمانی که‬
‫تمام شوند‪ .‬تمام شستشوها از‬
‫دستگاه پرکوالتور ترکیب و‬
‫غلیظ می شوند‪.‬‬
‫حالل موجود در مارک‬
‫با عبور بخار از آن‬
‫خارج می شود‬
‫ته پرکالتور بخارات حالل‬
‫و بخار در یک کندانسور‬
‫‪390‬‬
‫لوله ای متراکم می شوند‪.‬‬
‫میعانات که مخلوطی از‬
‫الکل و آب است‪ ،‬در یک‬
‫گیرنده جمع‌آوری می‌شود و‬
‫سپس تحت تقطیر جزئی‬
‫قرار می‌گیرد تا اتیل الکل‬
‫‪ 95‬درصد خالص بدست آید‬
‫که دوباره به عنوان یک‬
‫حالل تازه استفاده می‌شود‪.‬‬
‫‪391‬‬
‫این نوع پرکوالسیون‬
‫کارآمد نیست زیرا‬
‫زمان زیادی می برد‬
‫به دلیل سرعت پایین انتقال‬
‫جرم به تعادل برسد‪ .‬اگر‬
‫نوعی حرکت بین ذرات و‬
‫حالل ایجاد شود‪ ،‬سرعت‬
‫انتقال جرم را می توان‬
‫افزایش داد‪.‬‬
‫‪392‬‬
‫این را می توان با فراهم‬
‫کردن هم زدن درونی با به‬
‫‪a‬‬
‫دست آورد‬
‫همزن مکانیکی یا با گردش‬
‫مکرر عصاره به دستگاه‬
‫پرکوالتور‪ .‬روش اول دست‬
‫و پا گیر و پر مصرف است‬
‫در حالی که روش دوم‬
‫موفقیت آمیز بوده است‪ .‬یک‬
‫پمپ سیرکوالسیون که به‬
‫طور مداوم میسال را به‬
‫‪393‬‬
‫باالی دستگاه پرکوالتور به‬
‫گردش در می آورد‪ ،‬سرعت‬
‫انتقال جرم بهتری را ارائه‬
‫می دهد و زمان تعادل را به‬
‫میزان قابل توجهی کاهش‬
‫می دهد‪ .‬با این حال‪ ،‬این‬
‫نوع نفوذ انرژی مصرف‬
‫می کند زیرا مقادیر زیادی‬
‫از میسال از چندین شستشو‬
‫‪394‬‬
‫باید برای حذف حالل‬
‫متمرکز شود‪.‬‬
‫برای غلبه بر این مشکل‪،‬‬
‫یک باتری پرکوالتور را‬
‫می توان با‬
‫به صورت سری جدا شده‬
‫است‪ .‬اگر سه شستشو برای‬
‫تکمیل استخراج الزم باشد‪،‬‬
‫چهار پرکوالتور به صورت‬
‫سری به مخازن ذخیره‬
‫‪395‬‬
‫متفرقه مربوطه متصل می‬
‫در یک زمان خاص‪ ،‬یک‬
‫پرکوالتور برای شارژ‬
‫خارج از مدار است‬
‫و تخلیه مواد و همچنین‬
‫برای جدا کردن حالل از‬
‫مارک‪ ،‬در حالی که سه‬
‫پرکوالتور دیگر در حال‬
‫کار هستند‪ .‬مواد به همه‬
‫‪396‬‬
‫پرکوالتورها و حالل به‬
‫اولین پرکوالتور وارد می‬
‫شود‪ .‬هنگامی که تعادل در‬
‫پرکوالتور اول به دست آمد‪،‬‬
‫عصاره از پرکوالتور اول‬
‫به دومین پرکوالتور ارسال‬
‫می شود‪ .‬اولین پرکوالتور‬
‫دوباره با حالل تازه پر می‬
‫شود‪ .‬عصاره پرکوالتور‬
‫دوم به سومی‪ ،‬عصاره اول‬
‫به دوم و حالل تازه به اولی‬
‫‪397‬‬
‫اضافه می شود‪ .‬عصاره‬
‫پرکوالتور سوم به پرکالتور‬
‫چهارم منتقل می شود‪ .‬پس‬
‫از رسیدن به تعادل‪ ،‬عصاره‬
‫از پرکوالتور چهارم تخلیه‬
‫می شود‪ .‬عصاره‬
‫پرکوالتور سوم به چهارم‪،‬‬
‫عصاره دوم به سوم و‬
‫عصاره اولین پرکوالتور‬
‫دوم می رود‪ .‬مواد پرکالتور‬
‫‪398‬‬
‫اول که سه بار شستشو شده‬
‫است کامال تمام شده است‪.‬‬
‫این پرکوالتور برای‬
‫جداسازی حالل و تخلیه‬
‫مارک استخراج شده از‬
‫سیستم خارج می شود‪ .‬این‬
‫دوباره با مواد گیاهی تازه‬
‫پر می شود و این ترتیب با‬
‫سایر پرکوالتورها تکرار‬
‫می شود‪ .‬به این ترتیب‬
‫حالل هر پرکوالتور سه بار‬
‫‪399‬‬
‫با ماده جامد تماس پیدا کرده‬
‫و با اصل فعال کامالً غنی‬
‫می شود‪ .‬عصاره غنی شده‬
‫برای بازیافت حالل و تغلیظ‬
‫فرستاده می شود‪ .‬بنابراین‪،‬‬
‫به جای تغلیظ سه حجم‬
‫حالل‪ ،‬تنها یک حجم باید‬
‫غلیظ شود‪ .‬این باعث صرفه‬
‫جویی در انرژی می شود و‬
‫فرآیند کارآمد است‪.‬‬
‫‪400‬‬
‫نفوذ‬ ‫‪1.2.2.3.2‬‬
‫داغ‬
‫افزایش دمای حالل باعث‬
‫افزایش محلول می شود‪.‬‬
‫قابلیت اصل فعال‪ ،‬که‬
‫گرادیان غلظت را افزایش‬
‫می دهد و بنابراین انتقال‬
‫جرم ماده فعال را از ماده‬
‫جامد به حالل افزایش می‬
‫دهد‪ ،‬مشروط بر اینکه اصل‬
‫فعال به گرما حساس نباشد‪.‬‬
‫‪401‬‬
‫این امر با قرار دادن یک‬
‫مبدل حرارتی بین پمپ‬
‫گردش خون و ورودی تغذیه‬
‫پرکوالتور به دست می آید‪.‬‬
‫عصاره به طور مداوم به‬
‫یک مبدل حرارتی لوله ای‬
‫پمپ می شود که توسط‬
‫بخار گرم می شود‪ .‬دمای‬
‫عصاره در پرکوالتور‬
‫توسط یک شیر برقی بخار‬
‫‪402‬‬
‫از طریق یک کنترل کننده‬
‫نشانگر دما کنترل می شود‪.‬‬
‫این نوع چیدمان را می توان‬
‫در صورت نیاز در‬
‫پرکالتورهای تکی یا در‬
‫یک باتری پرکالتور گنجاند‪.‬‬
‫پرکالتورهایی که برج های‬
‫استوانه ای بلند هستند باید‬
‫در محل قرار گیرند‬
‫در سوله هایی با ارتفاع‬
‫نسبتا ً زیاد کارکردن‬
‫‪403‬‬
‫برج‌های بلند‪ ،‬به‌ویژه هنگام‬
‫شارژ کردن مواد و تخلیه‬
‫مارچ از منهول‌های باال و‬
‫پایین‪ ،‬دشوار است‪ ،‬که این‬
‫روش‌ها زمان‌بر و کار‬
‫فشرده هستند‪ .‬برج های بلند‬
‫با استخراج کننده هایی با‬
‫ارتفاع کمتر جایگزین شده‬
‫اند که نسبت برای آنها از‬
‫‪H/D‬‬
‫‪ 1.5‬بیشتر نیست‪.‬‬
‫‪404‬‬
‫این استخراج کننده ها دارای‬
‫سبدهای سوراخ دار هستند‬
‫که در آن مواد به‬
‫استخراج شود شارژ می‬
‫شود‪ .‬این سبدهای سوراخ‬
‫دار‪ ،‬زمانی که در بیرون‬
‫بارگذاری می شوند‪ ،‬می‬
‫توانند با یک بلوک قرقره‬
‫زنجیر در دستگاه استخراج‬
‫قرار داده شوند و پس از‬
‫استخراج‪ ،‬می توان آنها را‬
‫‪405‬‬
‫برای تخلیه مارک از‬
‫دستگاه استخراج خارج‬
‫کرد‪ .‬برخی از استخراج‬
‫کننده ها دارای یک باالبر‬
‫الکتریکی برای شارژ مواد‬
‫و تخلیه مارک هستند که‬
‫باعث می شود کار کمتر‪،‬‬
‫سریع و کارآمد باشد‪.‬‬
‫نوع دیگر ابزار استخراج‬
‫مواد دارویی‬
‫‪406‬‬
‫مواد غذایی از مواد گیاهی‬
‫دستگاه سوکسله است که‬
‫شامل یک استخراج کننده‪،‬‬
‫یک دستگاه تقطیر‪ ،‬یک‬
‫کندانسور لوله ای برای‬
‫دستگاه تقطیر‪ ،‬یک‬
‫کندانسور لوله ای برای‬
‫بازیابی حالل از مارک‪،‬‬
‫یک گیرنده برای جمع آوری‬
‫میعانات از کندانسور و‬
‫مخزن ذخیره حالل مواد‬
‫‪407‬‬
‫گیاهی وارد دستگاه‬
‫استخراج می شود و حالل‬
‫به آن اضافه می شود تا به‬
‫نقطه سیفون استخراج کننده‬
‫برسد‪ .‬سپس عصاره به‬
‫داخل دستگاه تقطیر سیفون‬
‫می‌شود که با بخار گرم‬
‫می‌شود‪ .‬بخارات حالل به‬
‫کندانسور تقطیر می رود‪،‬‬
‫متراکم می شود و به‬
‫‪408‬‬
‫استخراج کننده باز می‬
‫گردد‪ .‬سطح حالل در‬
‫استخراج کننده دوباره تا‬
‫نقطه سیفون باال می رود و‬
‫عصاره به داخل دستگاه‬
‫تقطیر سیفون می شود‪ .‬به‬
‫این ترتیب حالل تازه چندین‬
‫بار با مواد گیاهی تماس پیدا‬
‫می کند تا زمانی که مواد‬
‫گیاهی کامالً استخراج شود‪.‬‬
‫عصاره نهایی در دستگاه‬
‫‪409‬‬
‫تقطیر‪ ،‬که غنی از ماده فعال‬
‫است‪ ،‬غلیظ شده و حالل‬
‫بازیابی می شود‪.‬‬
‫تمرکز‬ ‫‪1.2.2.3.3‬‬
‫عصاره غنی شده از‬
‫پرکوالتور یا استخراج کننده‬
‫که به آن معروف است‬
‫به یک اواپراتور فیل‬‫‪Miscella‬‬
‫پاک شده وارد می شود که‬
‫‪410‬‬
‫در آن تحت خالء متمرکز‬
‫می شود تا یک عصاره‬
‫غلیظ غلیظ تولید شود‪.‬‬
‫عصاره غلیظ بیشتر به یک‬
‫خشک کن محفظه خالء‬
‫وارد می شود تا جرم جامد‬
‫عاری از حالل تولید شود‪.‬‬
‫حالل بازیافت شده از‬
‫اواپراتور فیلم پاک شده و‬
‫خشک کن محفظه خالء‬
‫برای دسته بعدی مواد‬
‫‪411‬‬
‫گیاهی به دستگاه پرکوالتور‬
‫یا استخراج کننده بازیافت‬
‫می شود‪ .‬توده جامد به دست‬
‫آمده به صورت پودر شده و‬
‫مستقیما ً برای فرموالسیون‬
‫دارویی مورد نظر استفاده‬
‫می شود یا برای جداسازی‬
‫ترکیبات گیاهی آن فرآوری‬
‫‪412‬‬
‫‪ 1.3‬عصاره گیاهان معطر‬
‫انواع ایزوله های فرار‬
‫که به صورت تجاری‬
‫به دست می آیند‬
‫از گیاهان معطر اسانس‪،‬‬
‫بتن‪ ،‬مطلق‪ ،‬پوماد و‬
‫رزینوئیدها هستند‪ .‬اسانس‬
‫ها با تقطیر از مواد گیاهی‬
‫جدا می شوند در حالی که‬
‫سایر ایزوله های فرار با‬
‫‪413‬‬
‫استخراج با حالل به دست‬
‫می آیند‪.‬‬
‫‪ 1.3.1‬بتن‬
‫این عصاره گل تازه‪،‬‬
‫سبزی‪ ،‬برگ و گل‬
‫است‪.‬‬
‫رویه گیاهان که با استفاده از‬
‫یک حالل هیدروکربنی‬
‫مانند بوتان‪ ،‬پنتان‪ ،‬هگزان و‬
‫‪414‬‬
‫اتر نفتی به دست می آیند‪.‬‬
‫بتن غنی از مواد محلول در‬
‫هیدروکربن و فاقد اجزای‬
‫محلول در آب است‪ .‬این‬
‫ماده به طور کلی یک ماده‬
‫مومی‪ ،‬نیمه جامد و تیره‬
‫رنگ بدون حالل اصلی‬
‫است‪.‬‬
‫در عمل‪ ،‬بتن ها در‬
‫استخراج کننده های‬
‫‪415‬‬
‫ساکن تولید می شوند‪.‬‬
‫اینها‬
‫استخراج کننده ها با سینی‬
‫های سوراخ دار متعددی‬
‫تعبیه شده اند تا گل ها با‬
‫وزن خود فشرده نشوند‪ .‬هر‬
‫سینی سوراخ دار دارای‬
‫یک فاصله است بنابراین‬
‫تعداد و فاصله بین آنها از‬
‫قبل تعیین شده است‪.‬‬
‫‪416‬‬
‫مجموعه سینی های‬
‫سوراخ دار می تواند‬
‫در داخل یک استوانه‬
‫قابل جابجایی باشد‪.‬‬
‫سبد کالری در مرکز سینی‬
‫پایینی‪ ،‬میله ای وجود دارد‬
‫که جداکننده ها و سینی های‬
‫سوراخ دار روی آن نصب‬
‫شده اند‪ ،‬در حالی که در باال‬
‫یک حلقه یا یک قالب وجود‬
‫دارد تا تمام محتویات‬
‫‪417‬‬
‫استخراج کننده به راحتی‬
‫توسط یک قرقره زنجیر جدا‬
‫شود‪ .‬مسدود کردن‪.‬‬
‫هنگام چیدن گل ها‬
‫روی این سینی ها باید‬
‫مراقب بود‬
‫برای به حداقل رساندن‬
‫کبودی و آسیب گل ها‪ ،‬زیرا‬
‫چنین آسیبی می تواند منجر‬
‫به آزاد شدن آنزیم هایی در‬
‫‪418‬‬
‫شیره گل شود که کیفیت بتن‬
‫را بدتر می کند‪ .‬سبد انباشته‬
‫شده با گل ها در دستگاه‬
‫استخراج قرار می گیرد و‬
‫حالل انتخابی از پایین به‬
‫استخراج کننده وارد می‬
‫شود تا زمانی که مواد روی‬
‫مجموعه دیسک سوراخ شده‬
‫کامالً غوطه ور شود‪ 4 .‬تا‬
‫‪ 5‬شستشو از این قبیل انجام‬
‫‪419‬‬
‫می شود تا زمانی که مواد‬
‫تمام شود‪.‬‬
‫حالل غنی شده از‬
‫استخراج کننده به داخل‬
‫یک پمپ پمپ می شود‬
‫اواپراتور برای بازیافت‬
‫حالل و محتوای حالل به‬
‫حدود یک دهم حجم اولیه‬
‫کاهش می یابد‪ .‬حالل‬
‫بازیافت شده به مخازن‬
‫‪420‬‬
‫حالل پمپ می شود تا‬
‫دوباره مورد استفاده قرار‬
‫گیرد‪ .‬مواد غلیظ از‬
‫اواپراتور به یک اواپراتور‬
‫خالء پمپ می شود که در‬
‫آن حالل با دقت بیشتری‬
‫تحت خالء باال خارج می‬
‫شود و حالل بازیافت شده‬
‫برای استفاده مکرر به‬
‫مخازن حالل بازگردانده می‬
‫شود‪ .‬بتن حاصل بویی‬
‫‪421‬‬
‫مشابه اما قوی تر از ماده‬
‫ای دارد که از آن استخراج‬
‫در تولید بتن‪ ،‬گردش آن‬
‫یک عمل عادی است‬
‫حالل تازه از طریق باتری‬
‫استخراج کننده‪ .‬در هر‬
‫چرخه‪ ،‬حالل با مواد فرار‬
‫جریان بیشتر غنی می شود‬
‫‪422‬‬
‫تا زمانی که استخراج کامل‬
‫شود‪.‬‬
‫تعداد استخراج کننده ها باید‬
‫با تعداد شستشوهای حالل‬
‫هماهنگ شود‪.‬‬
‫‪ 1.3.2‬مطلق‬
‫بتن در عطرسازی در‬
‫بومی خود زیاد استفاده‬
‫نمی شود‬
‫‪423‬‬
‫شکل می گیرند اما به طور‬
‫کلی به یک کنسانتره فرار‬
‫محلول در الکل به نام مطلق‬
‫تبدیل می شوند‪ ،‬یعنی باید با‬
‫الکل استخراج شوند‪.‬‬
‫برای ایجاد مطلق‪ ،‬بتن‬
‫را با آل مطلق مخلوط‬
‫می کنند‪.‬‬
‫کول و در ظرفی با همزن‬
‫کامالً هم زده می شود‪ .‬در‬
‫‪424‬‬
‫حین هم زدن‪ ،‬دما در ‪-40‬‬
‫‪ 60‬درجه سانتیگراد نگه‬
‫داشته شده و بتن در محلول‬
‫غوطه ور می شود‪ .‬این‬
‫محلول تا ‪ -5‬تا ‪ -10‬درجه‬
‫سانتیگراد خنک می شود تا‬
‫موم رسوب کند‪ ،‬زیرا موم‬
‫ها معموالً در الکل زیر ‪-1‬‬
‫درجه سانتیگراد نامحلول‬
‫هستند‪ .‬موم رسوب شده با‬
‫عبور محلول از یک فیلتر‬
‫‪425‬‬
‫دوار خارج می شود‪.‬‬
‫فیلترات از فیلتر دوار به‬
‫یک اواپراتور اولیه پمپ‬
‫می شود و در آنجا تا حدود‬
‫‪ 10‬درصد الکل متمرکز می‬
‫شود‪ .‬در نهایت‪ ،‬عصاره‬
‫غلیظ به یک اواپراتور از‬
‫نوع همزن پمپ می شود‪،‬‬
‫جایی که الکل به دقت تحت‬
‫خالء باال خارج می شود‪.‬‬
‫‪426‬‬
‫‪ 1.3.3‬رزینوئیدها‬
‫رزینوئید عصاره ای از‬
‫مواد رزینی طبیعی‬
‫است که با آن ساخته‬
‫شده است‬
‫یک حالل هیدروکربنی‬
‫رزینوئیدها معموالً از مواد‬
‫خشک به دست می آیند‪.‬‬
‫فرآیند استخراج همانند‬
‫فرآیند تولید بتن است‪ ،‬با این‬
‫تفاوت که از دیسک های‬
‫‪427‬‬
‫سوراخ دار برای چیدن مواد‬
‫استفاده نمی شود‪ .‬در عوض‬
‫پودر حاصل از مواد خشک‬
‫گیاهی وارد دستگاه‬
‫استخراج می شود‪.‬‬
‫‪ 1.3.4‬پوماد‬
‫پومادها با فرآیندی به‬
‫به دست می‬ ‫نام‬
‫‪enfl eurage‬‬
‫آیند‪.‬‬
‫‪428‬‬
‫که یک روش استخراج‬
‫چربی سرد است‪ .‬چربی‬
‫روی صفحات شیشه ای‬
‫موجود در قاب های چوبی‬
‫پخش می شود و حاشیه‬
‫واضحی در نزدیکی لبه ها‬
‫باقی می گذارد‪ .‬سطح جذب‬
‫چربی توسط شیارهای‬
‫سطحی ساخته شده با‬
‫کاردک چوبی افزایش می‬
‫‪429‬‬
‫گل های تازه روی‬
‫سطح چربی و روی‬
‫سطح پخش می شوند‬
‫قاب ها به صورت شمع‬
‫چیده می شوند‪ .‬پس از جذب‬
‫روغن های عطر از گل ها‪،‬‬
‫گل های مصرف شده با‬
‫دست خارج می شوند‪ .‬گل‬
‫های تازه دوباره روی سطح‬
‫چربی پخش می شوند‪ .‬این‬
‫‪430‬‬
‫کار تا زمانی تکرار می‬
‫شود که سطح چربی کامالً با‬
‫روغن های عطر غنی شود‪.‬‬
‫پوماد به دست آمده برای‬
‫استخراج الکلی سرد آماده‬
‫است‪.‬‬
‫‪ 1.3.5‬روغن های‬
‫ضروری‬
‫اسانس ها در طیف‬
‫گسترده ای از کاالهای‬
‫‪431‬‬
‫مصرفی استفاده می‬
‫شوند‬
‫به عنوان مواد شوینده‪،‬‬
‫صابون‪ ،‬محصوالت توالت‪،‬‬
‫لوازم آرایشی‪ ،‬دارویی‪،‬‬
‫عطر‪ ،‬محصوالت غذایی‬
‫شیرینی پزی‪ ،‬نوشابه‪،‬‬
‫نوشیدنی های الکلی مقطر‬
‫(نوشیدنی های سفت) و‬
‫حشره کش ها‪ .‬تولید و‬
‫‪432‬‬
‫مصرف جهانی اسانس ها و‬
‫عطرها به سرعت در حال‬
‫افزایش است‪ .‬تکنولوژی‬
‫تولید یک عنصر ضروری‬
‫برای بهبود عملکرد کلی و‬
‫کیفیت اسانس است‪ .‬فن‬
‫آوری های سنتی مربوط به‬
‫فرآوری اسانس از اهمیت‬
‫باالیی برخوردار هستند و‬
‫هنوز در بسیاری از نقاط‬
‫جهان مورد استفاده قرار می‬
‫‪433‬‬
‫گیرند‪ .‬تقطیر با آب‪ ،‬تقطیر‬
‫با آب و بخار‪ ،‬تقطیر با‬
‫بخار‪ ،‬کوهوباسیون‪،‬‬
‫خیساندن و انفلوراژ سنتی‬
‫ترین و متداول ترین روش‬
‫ها هستند‪ .‬زمانی که بازده‬
‫روغن حاصل از تقطیر‬
‫ضعیف باشد‪ ،‬خیساندن‬
‫سازگار است‪ .‬روش های‬
‫تقطیر برای پودر بادام‪،‬‬
‫‪434‬‬
‫گلبرگ های گل رز و‬
‫شکوفه های رز خوب است‪،‬‬
‫در حالی که استخراج با‬
‫حالل برای مواد گران‬
‫قیمت‪ ،‬ظریف و ناپایدار‬
‫حرارتی مانند یاس‪ ،‬گل‬
‫سرخ و سنبل مناسب است‪.‬‬
‫تقطیر با آب محبوب ترین‬
‫روش تولید روغن سیترونال‬
‫از مواد گیاهی است‪.‬‬
‫‪435‬‬
‫‪ 1.3.5.1‬منابع اسانس های‬
‫طبیعی‬
‫اندام های گیاهی حاوی‬
‫اسانس های طبیعی در شکل‬
‫‪ 3‬نشان داده شده است‪.‬‬
‫اسانس ها عموما از یک یا‬
‫چند قسمت گیاهی مانند گل‬
‫(مانند گل رز‪ ،‬یاسمن‪،‬‬
‫میخک‪ ،‬میخک‪ ،‬میموسا‪،‬‬
‫رزماری‪ ،‬اسطوخودوس)‪،‬‬
‫‪436‬‬
‫برگ ها (مثال نعنا‪ ،‬گونه‬
‫های ‪ ،‬علف لیمو‪،‬‬
‫‪Ocimum‬‬
‫جامروزا)‪ ،‬برگ ها و ساقه‬

‫ها (مانند گل شمعدانی‪،‬‬
‫نعناع هندی‪ ،‬پتیتگرن‪،‬‬
‫گیالس‪ ،‬دارچین)‪ ،‬پوست‬
‫درخت (مانند دارچین‪،‬‬
‫کاسیا‪ ،‬کانال)‪ ،‬چوب (مانند‬
‫سرو‪ ،‬صندل‪ ،‬کاج)‪ ،‬ریشه‬
‫ها (مانند گلپر‪ ،‬ساسافراس‪،‬‬
‫خس خس‪ ،‬سوسوره‪ ،‬سنبل‬
‫‪437‬‬
‫الطیب)‪ ،‬دانه ها (مانند‬
‫رازیانه‪ ،‬گشنیز‪ ،‬زیره سیاه‪،‬‬
‫شوید‪ ،‬جوز هندی)‪ ،‬میوه ها‬
‫(ترنج‪ ،‬پرتقال‪ ،‬لیمو‪،‬‬
‫ارس)‪ ،‬ریزوم ها (مانند‬
‫زنجبیل‪ ،‬کاالموس‪،‬‬
‫کورکوما‪ ،‬زنجبیل) و صمغ‬
‫ها یا ترشحات اولئورزین‬
‫(مثالً بلسان پرو‪ ،‬بلسان‬
‫‪438‬‬
‫تولو‪ ،‬استوراکس‪ ،‬مر‪،‬‬
‫بنزوئین)‪.‬‬
‫سازه های گیاهی تخصصی‬
‫که اسانس را تولید و ذخیره‬
‫روغن‌های تیال در شکل ‪4‬‬
‫نشان داده شده‌اند‪ .‬بسته به‬
‫خانواده گیاهی‪ ،‬اسانس‌ها‬
‫ممکن است در ساختارهای‬
‫ترشحی تخصصی مانند‬
‫کرک‌های غددی (‪،‬‬
‫‪Labiatae‬‬
‫‪439‬‬
‫‪ ،) ،‬سلول‌های‬ ‫‪Verbenaceace‬‬ ‫‪Geraniaceae‬‬
‫پارانشیم اصالح‌شده ( )‪،‬‬

‫‪Piperaceae‬‬
‫کانال‌های رزینی‬
‫(مخروطی‌ها)‪ ،‬لوله‌های‬
‫روغن وجود داشته باشند‪ .‬به‬
‫نام ویتا ( )‪ ،‬حفره های‬ ‫‪Umbelliferae‬‬
‫لیزیوژن ( )‪ ،‬گذرگاه های‬ ‫‪Rutaceae‬‬
‫اسکیزوژن (‪، ،‬‬

‫‪Myrtaceae‬‬ ‫‪Graminae‬‬
‫) یا کانال های لثه (‪،‬‬

‫‪Cistacae‬‬ ‫‪Compositae‬‬
‫)‪ .‬به خوبی شناخته شده‬ ‫‪Burseraceae‬‬
‫‪440‬‬
‫است که وقتی یک برگ‬
‫شمعدانی به آرامی لمس می‬
‫شود‪ ،‬بو متصاعد می شود‬
‫زیرا غدد روغنی ساقه بلند‬
‫شکننده هستند‪ .‬به همین‬
‫ترتیب‪ ،‬اعمال فشار جزئی‬
‫بر روی برگ نعناع باعث‬
‫پارگی غده روغنی و آزاد‬
‫شدن روغن می شود‪ .‬در‬
‫مقابل‪ ،‬سوزن های کاج و‬
‫برگ های اکالیپتوس تا‬
‫‪441‬‬
‫زمانی که اپیدرم برگ‬
‫شکسته نشود‪ ،‬روغن خود‬
‫را آزاد نمی کنند‪ .‬از این‬
‫رو‪ ،‬انواع ساختارهایی که‬
‫روغن در آنها وجود دارد‬
‫بسته به نوع گیاه متفاوت‬
‫است و مختص خانواده‬
‫گیاهی است‪ .‬متأسفانه‬
‫امروزه نیز اطالعات کافی‬
‫در مورد این ساختارهای‬
‫‪442‬‬
‫وزیر نفت وجود ندارد که‬
‫بتوان آنها را به دقت دسته‬
‫بندی کرد‪ .‬از نقطه نظر‬
‫عملی‪ ،‬آنها را می توان به‬
‫روغن های سطحی و زیر‬
‫جلدی تقسیم کرد‪ .‬بر اساس‬
‫اطالعات موجود در حال‬
‫حاضر‪ ،‬ممکن است استنباط‬
‫شود که روغن های خانواده‬
‫تنها روغن‬ ‫‪ ،‬و‬
‫‪Geraniaceae‬‬ ‫‪Labiatae‬‬ ‫‪Verbenaceae‬‬
‫های سطحی شناخته شده‬

‫‪443‬‬
‫هستند‪ .‬در نتیجه بقیه روغن‬
‫های زیر جلدی محسوب می‬
‫در حین جابجایی‪،‬‬
‫برخی از گل ها‬
‫همچنان به تولید عطر‬
‫ادامه می دهند‬
‫بقیه به سرعت بوی خود را‬
‫از دست می دهند‪ .‬گل هایی‬
‫که در زمان های مختلف‬
‫‪444‬‬
‫جمع آوری می شوند نیز‬
‫ممکن است ارزش های‬
‫عطری متفاوتی داشته باشند‪.‬‬
‫در مورد گل رز‪ ،‬گل های‬
‫نیمه باز با بساک های پر‬
‫بازده روغن بیشتری نسبت‬
‫به گل های کامال باز با‬
‫بساک های چروکیده دارند‪.‬‬
‫رطوبت‪ ،‬باد‪ ،‬باران و دمای‬
‫سطح نیز به طور قابل‬
‫توجهی بر عملکرد روغن‬
‫‪445‬‬
‫تأثیر می گذارد‪ .‬برنامه‬
‫برداشت بر روی کمیت و‬
‫کیفیت روغن تاثیر می‬
‫گذارد‪.‬‬
‫‪ 1.3.5.2‬ترکیبات اسانس‬
‫اجزای اصلی اسانس ها‬
‫در شکل ‪ 5‬نشان داده‬
‫شده است‬
‫‪446‬‬
‫مشخص است که اکثر‬
‫اسانس ها از هیدروکربن‬
‫ها‪ ،‬استرها‪ ،‬ترپن ها‪،‬‬
‫الکتون ها‪ ،‬فنل ها‪ ،‬آلدئیدها‪،‬‬
‫اسیدها‪ ،‬الکل ها‪ ،‬کتون ها و‬
‫استرها تشکیل شده اند‪ .‬در‬
‫این میان‪ ،‬ترکیبات اکسیژن‬
‫دار (الکل ها‪ ،‬استرها‪،‬‬
‫آلدهیدها‪ ،‬کتون ها‪ ،‬الکتون‬
‫ها‪ ،‬فنل ها) منبع اصلی بو‬
‫هستند‪ .‬آنها در برابر اثرات‬
‫‪447‬‬
‫اکسید کننده و رزینی کننده‬
‫نسبت به سایر ترکیبات‬
‫پایدارتر هستند‪ .‬از سوی‬
‫دیگر‪ ،‬ترکیبات غیراشباع‬
‫مانند مونوترپن ها و‬
‫سسکوی ترپن ها تمایل به‬
‫اکسید شدن یا رزین شدن در‬
‫مجاورت هوا و نور دارند‪.‬‬
‫دانش اجزای تشکیل دهنده و‬
‫ویژگی های فیزیکی آنها‪،‬‬
‫‪448‬‬
‫مانند نقطه جوش‪ ،‬پایداری‬
‫حرارتی و رابطه فشار بخار‬
‫و دما‪ ،‬در توسعه فناوری‬
‫ترکیبات اکسیژن دار از‬
‫اهمیت باالیی برخوردار‬
‫است‪.‬‬
‫‪ 1.3.5.3‬روشهای تولید‬
‫اسانس‬
‫روش های تولید اسانس‬
‫از مواد گیاهی می باشد‬
‫‪449‬‬
‫در شکل ‪ 6‬خالصه شده‬
‫است‪ .‬در مورد تقطیر با‬
‫آب‪ ،‬صنعت اسانس‬
‫اصطالحات را برای‬
‫تشخیص سه نوع توسعه داده‬
‫است‪ :‬تقطیر با آب‪ .‬تقطیر‬
‫آب و بخار؛ و تقطیر مستقیم‬
‫با بخار آب‬
‫‪450‬‬
‫این اصطالحات که در‬
‫ابتدا توسط فون‬
‫رچنبرگ معرفی شدند‬
‫در صنعت اسانس تاسیس‬
‫شده است‪ .‬هر سه روش‬
‫مشمول مالحظات نظری‬
‫یکسانی هستند که با تقطیر‬
‫سیستم‌های دو فازی سروکار‬
‫دارند‪ .‬تفاوت ها عمدتا ً در‬
‫روش های کار با مواد‬
‫است‪.‬‬
‫‪451‬‬
‫برخی از روغن های‬
‫فرار را نمی توان بدون‬
‫تجزیه تقطیر کرد‬
‫ً‬
‫و به این ترتیب معموال با‬
‫بیان (روغن لیمو‪ ،‬روغن‬
‫پرتقال) یا با وسایل‬
‫مکانیکی دیگر به دست می‬
‫آیند‪ .‬در برخی از کشورها‪،‬‬
‫روش کلی برای به دست‬
‫آوردن روغن مرکبات شامل‬
‫‪452‬‬
‫سوراخ کردن غدد روغنی‬
‫با غلتاندن میوه بر روی یک‬
‫فرورفتگی با برآمدگی های‬
‫تیز است که به اندازه کافی‬
‫بلند است تا به اپیدرم نفوذ‬
‫کند و غدد روغنی واقع در‬
‫قسمت بیرونی پوست را‬
‫سوراخ کند (روش اکوئل ) ‪.‬‬
‫)‪ .‬فشار دادن روی میوه‪،‬‬
‫روغن غدد را از بین می‬
‫برد‪ ،‬و یک اسپری خوب‬
‫‪453‬‬
‫آب‪ ،‬روغن را از پوست له‬
‫شده شستشو می دهد در‬
‫حالی که آب از طریق یک‬
‫لوله مرکزی که هسته میوه‬
‫را تشکیل می دهد‪،‬‬
‫امولسیون روغن‪-‬آب حاصل‬
‫با سانتریفیوژ جدا می شود‪.‬‬
‫یکی از انواع این فرآیند‬
‫‪454‬‬
‫حذف پوست میوه قبل از‬
‫استخراج روغن است‪.‬‬
‫اغلب‪ ،‬محتوای روغن‬
‫فرار قسمت های تازه‬
‫گیاه (گلبرگ گل)‬
‫آنقدر کوچک است که حذف‬
‫روغن از نظر تجاری با‬
‫روش های ذکر شده امکان‬
‫پذیر نیست‪ .‬در چنین‬
‫مواردی‪ ،‬یک روغن یا‬
‫چربی بدون بو‪ ،‬مالیم و‬
‫‪455‬‬
‫ثابت در یک الیه نازک‬
‫روی صفحات شیشه ای‬
‫پخش می شود‪ .‬گلبرگ های‬
‫گل به مدت چند ساعت روی‬
‫چربی قرار می گیرند‪ .‬سپس‬
‫به طور مکرر‪ ،‬گلبرگ های‬
‫روغن برداشته می شوند و‬
‫یک الیه جدید از گلبرگ ها‬
‫معرفی می شود‪ .‬پس از‬
‫اینکه چربی تا حد ممکن‬
‫‪456‬‬
‫عطر را جذب کرد‪ ،‬روغن‬
‫ممکن است با استخراج با‬
‫الکل حذف شود‪ .‬این فرآیند‬
‫شناخته‬ ‫که به عنوان‬
‫ً‬
‫می شود‪ ،‬قبال به طور‬
‫گسترده در تولید عطر و‬
‫پوماد استفاده می شد‪.‬‬
‫‪457‬‬
‫‪458‬‬
‫شکل ‪ :4‬بافت های گیاهی‬
‫خاص خانواده مسئول تولید‬
‫یا ذخیره اسانس‬
‫‪459‬‬
‫‪460‬‬
‫شکل ‪ :6‬روش های تولید‬
‫اسانس از مواد گیاهی‬
‫در صنعت عطرسازی‪،‬‬
‫مدرن ترین تولید اسانس‬
‫است‬
‫با استخراج‪ ،‬با استفاده از‬
‫حالل های فرار مانند اتر‬
‫نفتی و هگزان انجام می‬
‫شود‪ .‬مزیت اصلی استخراج‬
‫نسبت به تقطیر این است که‬
‫دمای یکنواخت (معموالً ‪50‬‬
‫‪461‬‬
‫درجه سانتیگراد) را می‬
‫توان در طول فرآیند حفظ‬
‫کرد‪ ،‬در نتیجه‪ ،‬روغن های‬
‫استخراج شده بوی طبیعی‬
‫تری دارند که با روغن های‬
‫مقطر بی نظیر است‪ ،‬که‬
‫ممکن است تحت تغییرات‬
‫شیمیایی قرار گرفته باشند‪.‬‬
‫درجه حرارت باال‪ .‬این‬
‫ویژگی برای صنعت عطر‬
‫‪462‬‬
‫اهمیت قابل توجهی دارد‪ .‬با‬
‫این حال‪ ،‬روش تقطیر تعیین‬
‫شده هزینه کمتری نسبت به‬
‫فرآیند استخراج دارد‪.‬‬
‫تقطیر مخرب یعنی‬
‫تقطیر روغن فرار در‬
‫آب‬
‫حس هوا هنگامی که چوب‬
‫یا رزین اعضای یا‬
‫‪Cupressaceae‬‬ ‫‪Pinaceae‬‬
‫بدون هوا گرم می شود‪،‬‬

‫تجزیه صورت می گیرد و‬
‫‪463‬‬
‫تعدادی از ترکیبات فرار‬
‫خارج می شوند‪ .‬جرم باقی‬
‫مانده زغال چوب است‪.‬‬
‫مواد فرار تغلیظ شده معموالً‬
‫به ‪ 2‬الیه جدا می شوند‪ :‬یک‬
‫الیه آبی حاوی نفتای چوب‬
‫(متیل الکل) و اسید‬
‫پیرولگنیوس (استیک خام)‬
‫و یک مایع قیری به شکل‬
‫قطران کاج‪ ،‬قطران ارس یا‬
‫‪464‬‬
‫سایر تارها‪ ،‬بسته به نوع‬
‫چوب‪ .‬استفاده شده‪ .‬این‬
‫تقطیر خشک معموالً در‬
‫قفسه‌ها انجام می‌شود و اگر‬
‫چوب خرد شده یا درشت‬
‫آسیاب شود و حرارت به‬
‫سرعت اعمال شود‪ ،‬بازده‬
‫اغلب حدود ‪ 10‬درصد وزن‬
‫چوب مورد استفاده را نشان‬
‫می‌دهد‪.‬‬
‫‪465‬‬
‫تقطیر‬ ‫‪1.3.5.3.1‬‬
‫با آب‬
‫به منظور جداسازی‬
‫اسانس ها با تقطیر با‬
‫آب‪،‬‬
‫مواد گیاهی ماتیک را در‬
‫یک گاز بسته بندی می کنند‬
‫و به مقدار کافی آب اضافه‬
‫می کنند و به جوش می‬
‫آورند‪ .‬در عوض‪ ،‬بخار‬
‫‪466‬‬
‫زنده به شارژ کارخانه‬
‫تزریق می شود‪ .‬به دلیل‬
‫تأثیر آب گرم و بخار‪،‬‬
‫اسانس از غدد روغنی در‬
‫بافت گیاه آزاد می شود‪.‬‬
‫مخلوط بخار آب و روغن با‬
‫سرد کردن غیر مستقیم با‬
‫آب متراکم می شود‪ .‬از‬
‫کندانسور‪ ،‬مقطر به یک‬
‫جداکننده جریان می یابد‪،‬‬
‫جایی که روغن به طور‬
‫‪467‬‬
‫خودکار از آب مقطر جدا‬
‫‪ 1.3.5.3.1.1‬مکانیسم‬
‫تقطیر‬
‫تقطیر با آب مواد‬
‫گیاهی شامل موارد‬
‫اصلی زیر است‬
‫فرآیندهای فیزیکوشیمیایی‪:‬‬
‫)‪i) Hydrodiffusion II‬‬
‫)‬ ‫‪Hydrolysis III‬‬
‫‪468‬‬
‫تجزیه‬
‫توسط‬
‫گرما‬
‫‪1.3.5.3.1.1.1‬‬
‫هیدرودیفیوژن‬
‫انتشار اسانس و آب‬
‫گرم از طریق اجزای‬
‫گیاهی‬
‫به عنوان هیدرودیفیوژن‬‫‪branes‬‬
‫شناخته می شود‪ .‬در تقطیر‬
‫‪469‬‬
‫با بخار‪ ،‬بخار در واقع به‬
‫غشای سلول خشک نفوذ‬
‫نمی کند‪ .‬بنابراین‪ ،‬مواد‬
‫گیاهی خشک را می توان‬
‫تنها زمانی با بخار خشک‬
‫تخلیه کرد که تمام روغن‬
‫فرار از سلول های حاوی‬
‫روغن با اولین خرد کردن‬
‫کامل مواد گیاهی آزاد شده‬
‫باشد‪ .‬اما هنگامی که مواد‬
‫‪470‬‬
‫گیاهی با آب خیس می‬
‫شوند‪ ،‬تبادل بخارات درون‬
‫بافت بر اساس نفوذپذیری‬
‫آنها در حالت متورم است‪.‬‬
‫غشای سلول های گیاهی در‬
‫برابر روغن های فرار‬
‫تقریبا ً غیر قابل نفوذ هستند‪.‬‬
‫بنابراین‪ ،‬در فرآیند واقعی‪،‬‬
‫در دمای آب در حال جوش‪،‬‬
‫بخشی از روغن فرار در‬
‫آب موجود در غدد حل می‬
‫‪471‬‬
‫شود و این محلول روغن‪-‬‬
‫آب با اسمز‪ ،‬غشاهای متورم‬
‫شده را نفوذ می کند و در‬
‫نهایت به سطح بیرونی می‬
‫رسد‪ .‬جایی که روغن با‬
‫عبور بخار تبخیر می شود‪.‬‬
‫جنبه دیگر‬
‫هیدرودیفیوژن این‬
‫است که سرعت بخار‬
‫روغن‬
‫‪472‬‬
‫ف ّرار بودن اجزای روغن‪،‬‬
‫تحت تأثیر میزان حاللیت‬
‫آنها در آب قرار نمی گیرد‪.‬‬
‫بنابراین‪ ،‬مواد تشکیل دهنده‬
‫روغن با جوش زیاد اما‬
‫محلول در آب بیشتر در‬
‫بافت گیاه قبل از ترکیبات کم‬
‫جوش اما کمتر محلول در‬
‫آب تقطیر می شوند‪ .‬از‬
‫آنجایی که سرعت‬
‫هیدرودیفیوژن کند است‪،‬‬
‫‪473‬‬
‫تقطیر مواد خرد نشده زمان‬
‫بیشتری نسبت به مواد خرد‬
‫شده دارد‪.‬‬
‫‪ 1.3.5.3.1.1.2‬هیدرولیز‬
‫هیدرولیز در شرایط‬
‫فعلی به عنوان یک‬
‫ماده شیمیایی مجدد‬
‫تعریف می شود‪.‬‬
‫‪474‬‬
‫اثر بین آب و برخی‬
‫ترکیبات اسانس استرها مواد‬
‫تشکیل دهنده اسانس ها‬
‫هستند و در حضور آب به‬
‫خصوص در دماهای باال‬
‫تمایل به واکنش با آب برای‬
‫تشکیل اسید و الکل دارند‪ .‬با‬
‫این حال‪ ،‬واکنش‌ها در هر‬
‫دو جهت کامل نیستند و‬
‫رابطه بین غلظت‌های مولی‬
‫اجزای مختلف در حالت‬
‫‪475‬‬
‫تعادل به صورت زیر نوشته‬
‫می‌شود‪:‬‬
‫(الکل) (اسید)‬
‫‪x‬‬
‫=‬ ‫‪K‬‬
‫(استر) (آب)‬
‫‪x‬‬
‫که در آن ثابت تعادل است‪.‬‬ ‫‪K‬‬
‫بنابراین اگر مقدار آب زیاد‬

‫باشد‪ ،‬مقدار الکل و اسید نیز‬
‫زیاد خواهد بود و در نتیجه‬
‫‪476‬‬
‫بازده اسانس کاهش می یابد‪.‬‬
‫عالوه بر این‪ ،‬از آنجایی که‬
‫این یک واکنش وابسته به‬
‫زمان است‪ ،‬میزان انجام‬
‫هیدرولیز به زمان تماس بین‬
‫روغن و آب بستگی دارد‪.‬‬
‫این یکی از معایب تقطیر‬
‫آب است‪.‬‬
‫‪ 1.3.5.3.1.1.3‬اثر گرما‬
‫‪477‬‬
‫تقریبا ً تمام ترکیبات‬
‫اسانس‌ها در مقادیر‬
‫زیاد ناپایدار هستند‬
‫درجه حرارت‪ .‬برای بدست‬
‫آوردن بهترین کیفیت‬
‫روغن‪ ،‬تقطیر باید در‬
‫دماهای پایین انجام شود‪ .‬دما‬
‫در تقطیر با بخار به طور‬
‫کامل توسط فشار عملیاتی‬
‫تعیین می شود‪ ،‬در حالی که‬
‫‪478‬‬
‫در تقطیر آب و در تقطیر‬
‫آب و بخار‪ ،‬فشار عملیاتی‬
‫معموالً اتمسفر است‪.‬‬
‫تمام سه اثری که قبال‬
‫توضیح داده شد‪ ،‬یعنی‬
‫هیدرودیفیوژن‪،‬‬
‫هیدرولیز و تجزیه حرارتی‬
‫به طور همزمان اتفاق می‬
‫افتد و بر یکدیگر تأثیر می‬
‫گذارد‪ .‬سرعت انتشار‬
‫معموالً با دما افزایش می‬
‫‪479‬‬
‫یابد و همچنین حاللیت‬
‫اسانس ها در آب افزایش‬
‫می یابد‪ .‬همین امر در مورد‬
‫سرعت و میزان هیدرولیز‬
‫نیز صادق است‪ .‬با این‬
‫حال‪ ،‬می توان بازده و‬
‫کیفیت بهتر روغن ها را از‬
‫طریق‪ )1( :‬حفظ درجه‬
‫حرارت تا حد امکان پایین‪،‬‬
‫(‪ )2‬استفاده از حداقل آب‬
‫‪480‬‬
‫ممکن‪ ،‬در مورد تقطیر با‬
‫بخار‪ ،‬و (‪ )3‬خرد کردن‬
‫کامل روغن ها ممکن است‪.‬‬
‫مواد گیاهی و بسته بندی‬
‫یکنواخت آن قبل از تقطیر‪.‬‬
‫سه نوع‬ ‫‪1.3.5.3.2‬‬
‫تقطیر با آب‬
‫سه نوع تقطیر با آب‬
‫برای جداسازی‬
‫ضروری هستند‬
‫‪481‬‬
‫روغن های مواد گیاهی‪:‬‬
‫تقطیر آب‬‫‪.1‬‬
‫تقطیر آب و بخار‬ ‫‪.2‬‬
‫تقطیر مستقیم با بخار‬‫‪.3‬‬
‫آب‬
‫‪ 1.3.5.3.2.1‬تقطیر آب‬
‫در این روش مواد به‬
‫طور کامل در آب‬
‫غوطه ور می شوند‪.‬‬
‫‪482‬‬
‫که با حرارت دادن با فیر‬
‫مستقیم‪ ،‬ژاکت بخار‪ ،‬ژاکت‬
‫بخار بسته‪ ،‬کویل بخار بسته‬
‫یا کویل بخار باز جوشانده‬
‫می شود‪ .‬ویژگی اصلی این‬
‫فرآیند این است که بین آب‬
‫جوش و مواد گیاهی تماس‬
‫مستقیم وجود دارد‪.‬‬
‫هنگامی که دستگاه‬
‫ثابت با برق مستقیم‬
‫گرم می شود‪ ،‬اقدامات‬
‫‪483‬‬
‫احتیاطی کافی انجام‬
‫شود‬
‫برای جلوگیری از داغ شدن‬
‫بیش از حد شارژ ضروری‬
‫است‪ .‬هنگامی که از یک‬
‫ژاکت بخار یا کویل بخار‬
‫بسته استفاده می شود‪ ،‬خطر‬
‫گرم شدن بیش از حد کمتر‬
‫است‪ .‬با کویل های بخار باز‬
‫از این خطر جلوگیری می‬
‫‪484‬‬
‫شود‪ .‬اما با بخار باز‪ ،‬باید‬
‫مراقب بود که از تجمع آب‬
‫متراکم در داخل دستگاه‬
‫جلوگیری شود‪ .‬بنابراین‪،‬‬
‫دستگاه باید به خوبی عایق‬
‫بندی شود‪ .‬مواد گیاهی‬
‫موجود در سکوریت باید با‬
‫جوشیدن آب هم زده شود‪،‬‬
‫در غیر این صورت‬
‫توده‌های مواد متراکم در‬
‫کف می‌نشینند و از نظر‬
‫‪485‬‬
‫حرارتی تخریب می‌شوند‪.‬‬
‫برخی از مواد گیاهی مانند‬
‫پوست دارچین‪ ،‬که سرشار‬
‫از موسیالژ هستند‪ ،‬باید‬
‫پودر شوند تا بار به راحتی‬
‫در آب پراکنده شود‪ .‬با‬
‫افزایش دمای آب‪ ،‬موسیالژ‬
‫از دارچین آسیاب شده خارج‬
‫می شود‪ .‬این امر‬
‫ویسکوزیته مخلوط آب‪-‬‬
‫‪486‬‬
‫شارژ را تا حد زیادی‬
‫افزایش می دهد و در نتیجه‬
‫به آن اجازه ذغال می دهد‪.‬‬
‫در نتیجه‪ ،‬قبل از انجام هر‬
‫گونه تقطیر در محیط‪ ،‬باید‬
‫یک تقطیر آب در مقیاس‬
‫کوچک در ظروف شیشه‬
‫ای انجام شود تا مشاهده‬
‫شود که آیا تغییراتی در‬
‫طول فرآیند تقطیر رخ می‬
‫دهد یا خیر‪ .‬از این آزمایش‬
‫‪487‬‬
‫آزمایشگاهی‪ ،‬بازده روغن‬
‫از وزن مشخص ماده گیاهی‬
‫را می توان تعیین کرد‪.‬‬
‫دستگاه آزمایشگاهی توصیه‬
‫شده برای تقطیر آزمایشی‪،‬‬
‫سیستم کلونجر است (شکل‬
‫‪.)7‬‬
‫در هنگام تقطیر آب‪،‬‬
‫تمام قسمت های بار‬
‫گیاه باید باشد‬
‫‪488‬‬
‫با آب جوش در حرکت نگه‬
‫داشته می شود‪ .‬این زمانی‬
‫امکان پذیر است که مواد‬
‫تقطیر به آرامی شارژ شود‬
‫و در آب جوش آزاد بماند‪.‬‬
‫تنها به همین دلیل‪ ،‬تقطیر‬
‫آب دارای یک مزیت متمایز‬
‫است‪ ،‬یعنی امکان پردازش‬
‫مواد پودری ریز یا قطعات‬
‫گیاهی که در تماس با بخار‬
‫زنده‪ ،‬در غیر این صورت‬
‫‪489‬‬
‫توده هایی را تشکیل می‬
‫دهند که بخار نمی تواند از‬
‫طریق آنها نفوذ کند‪ .‬از‬
‫دیگر مزایای عملی تقطیر‬
‫آب این است که دستگاه‌های‬
‫ثابت ارزان قیمت‪ ،‬ساخت‬
‫آسان و مناسب برای‬
‫عملیات در زمین هستند‪.‬‬
‫اینها هنوز به طور گسترده‬
‫با تجهیزات قابل حمل در‬
‫‪490‬‬
‫بسیاری از کشورها استفاده‬
‫عیب اصلی تقطیر آب‬
‫کامل بودن آن است‬
‫استخراج امکان پذیر نیست‬
‫عالوه بر این‪ ،‬استرهای‬
‫خاصی تا حدی هیدرولیز‬
‫شده اند و مواد حساس مانند‬
‫آلدئیدها تمایل به پلیمریزه‬
‫شدن دارند‪ .‬تقطیر آب به‬
‫تعداد بیشتر سکوها‪ ،‬فضای‬
‫‪491‬‬
‫بیشتر و سوخت بیشتری‬
‫نیاز دارد‪ .‬این نیاز به تجربه‬
‫قابل توجه و آشنایی با روش‬
‫دارد‪ .‬ترکیبات روغن با‬
‫جوش زیاد و تا حدودی‬
‫محلول در آب را نمی توان‬
‫به طور کامل تبخیر کرد یا‬
‫به مقدار زیادی بخار نیاز‬
‫دارند‪ .‬بنابراین‪ ،‬این فرآیند‬
‫غیراقتصادی می شود‪ .‬به‬
‫‪492‬‬
‫این دالیل‪ ،‬تقطیر با آب فقط‬
‫در مواردی استفاده می شود‬
‫که مواد گیاهی به دلیل‬
‫ماهیت خود نمی توانند با‬
‫تقطیر با آب و بخار یا‬
‫تقطیر مستقیم با بخار‬
‫فرآوری شوند‪.‬‬
‫‪493‬‬
‫شکل ‪ :7‬دستگاه تقطیر با‬
‫آب در مقیاس آزمایشگاهی‬
‫از نوع کلونجر‬
‫‪ 1.3.5.3.2.1.1‬روش سنتی‬
‫تولید عطار با استفاده از‬
‫عطارهای گل به عنوان‬
‫عرقیات حاصل از‬
‫‪494‬‬
‫هیدرودیس تعریف می‬
‫خاک ورزی گلها (مانند‬
‫زعفران‪ ،‬همیشه بهار‪ ،‬گل‬
‫رز‪ ،‬یاسمن‪ ،‬پاندانوس) در‬
‫روغن چوب صندل یا سایر‬
‫مواد پایه مانند پارافین‪.‬‬
‫عطارسازی در نقاط‬
‫دورافتاده صورت می‬
‫گیرد زیرا‬
‫‪495‬‬
‫پس از جمع آوری گل ها‬
‫باید به سرعت پردازش‬
‫شوند‪ .‬دستگاه ها و تجهیزات‬
‫مورد استفاده برای ساخت‬
‫عطار سبک‪ ،‬انعطاف پذیر‪،‬‬
‫آسان برای تعمیر و دارای‬
‫درجه کارایی مناسبی‬
‫هستند‪ .‬با در نظر گرفتن این‬
‫حقایق‪ ،‬فرآیند سنتی "دگ و‬
‫باپکا" برای قرن ها مورد‬
‫‪496‬‬
‫استفاده قرار گرفته است و‬
‫حتی اکنون نیز با تجهیزات‬
‫سنتی زیر استفاده می شود‬
‫(شکل ‪.)8‬‬
‫درجه (هنوز)‬ ‫•‬
‫باپکا (گیرنده)‬
‫•‬
‫چونگا (کندانسور‬‫•‬
‫بامبو)‬
‫بهاتی سنتی (کوره)‬‫•‬
‫گچچی (مخزن آب‬ ‫•‬
‫خنک کننده)‬
‫‪497‬‬
‫کوپی (بطری چرمی)‬ ‫•‬
‫شکل ‪ :8‬فرآیند سنتی تقطیر‬

‫آب برای ساخت عطار‬
‫‪ 1.3.5.3.2.1.2‬معایب‬
‫تقطیر آب‬
‫‪498‬‬
‫اجزای روغن مانند‬ ‫•‬
‫استرها به هیدرولیز‬
‫حساس هستند در حالی‬
‫که اجزای دیگر مانند‬
‫هیدروکربن های‬
‫مونوترپن غیرحلقه ای‬
‫و آلدئیدها مستعد‬
‫پلیمریزاسیون هستند‬
‫(از آنجایی که آب‬
‫‪pH‬‬
‫اغلب در طول تقطیر‬

‫کاهش می یابد‪ ،‬واکنش‬
‫‪499‬‬
‫های هیدرولیتیک‬
‫تسهیل می شود)‪.‬‬
‫اجزای اکسیژن دار‬ ‫•‬
‫مانند فنل ها تمایل به‬

‫حل شدن در آب ساکن‬
‫دارند‪ ،‬بنابراین حذف‬
‫کامل آنها با تقطیر‬
‫امکان پذیر نیست‪.‬‬
‫از آنجایی که تقطیر‬‫•‬
‫آب معموالً یک‬

‫‪500‬‬
‫عملیات کوچک است‬
‫(که توسط یک یا دو‬
‫نفر انجام می شود)‪،‬‬
‫مدت زیادی طول می‬
‫کشد تا روغن زیادی‬
‫جمع شود‪ ،‬بنابراین‬
‫روغن با کیفیت خوب‬
‫اغلب با روغن با‬
‫کیفیت بد مخلوط می‬
‫شود‪.‬‬
‫‪501‬‬
‫فرآیند تقطیر توسط‬
‫•‬
‫تقطیرکنندگان محلی به‬

‫عنوان یک هنر تلقی‬
‫می شود‪ ،‬که به ندرت‬
‫سعی می کنند هم‬
‫عملکرد و هم کیفیت‬
‫روغن را بهینه کنند‪.‬‬
‫تقطیر آب فرآیندی‬
‫•‬
‫کندتر از تقطیر با آب‬
‫‪502‬‬
‫و بخار یا تقطیر‬
‫مستقیم با بخار است‪.‬‬
‫‪ 1.3.5.3.2.2‬تقطیر آب و‬
‫بخار‬
‫در تقطیر آب و بخار‪،‬‬
‫بخار می تواند تولید‬
‫شود‬
‫چه در دیگ های ماهواره‬
‫ای یا در داخل دستگاه ثابت‪،‬‬
‫هر چند از مواد گیاهی جدا‬
‫‪503‬‬
‫شده است‪ .‬همانند تقطیر آب‪،‬‬
‫تقطیر آب و بخار نیز به‬
‫طور گسترده در مناطق‬
‫روستایی استفاده می شود‪.‬‬
‫عالوه بر این‪ ،‬به هزینه‬
‫سرمایه ای بسیار بیشتر از‬
‫تقطیر آب نیاز ندارد‪.‬‬
‫همچنین‪ ،‬تجهیزات مورد‬
‫استفاده به طور کلی شبیه به‬
‫تجهیزات مورد استفاده در‬
‫‪504‬‬
‫تقطیر آب است‪ ،‬اما مواد‬
‫گیاهی در باالی آب در حال‬
‫جوش روی یک شبکه‬
‫سوراخ دار نگه داشته می‬
‫شوند‪ .‬در واقع‪ ،‬معمول است‬
‫که افرادی که تقطیر آب‬
‫انجام می دهند‪ ،‬در نهایت به‬
‫تقطیر آب و بخار می روند‪.‬‬
‫نتیجه این است که یک بار‬
‫تقطیرهای روستایی چند‬
‫دسته تولید کرده اند‬
‫‪505‬‬
‫از روغن با تقطیر آب‪،‬‬
‫متوجه می شوند که کیفیت‬
‫روغن به دلیل نت های ثابت‬
‫(عطر مالیم) آن چندان‬
‫خوب نیست‪ .‬در نتیجه‪،‬‬
‫برخی از تغییرات ایجاد می‬
‫شود‪ .‬با استفاده از همان‬
‫دستگاه‪ ،‬یک شبکه یا صفحه‬
‫سوراخ دار شکل می گیرد تا‬
‫مواد گیاهی باالتر از آب‬
‫‪506‬‬
‫قرار گیرد‪ .‬این باعث کاهش‬
‫ظرفیت دستگاه می شود اما‬
‫کیفیت روغن بهتری را‬
‫ارائه می دهد‪ .‬اگر مقدار آب‬
‫برای تکمیل تقطیر کافی‬
‫نباشد‪ ،‬یک لوله کوهوباسیون‬
‫وصل می‌شود و آب میعانات‬
‫مجدداً به صورت دستی به‬
‫محل ثابت اضافه می‌شود و‬
‫در نتیجه اطمینان حاصل‬
‫می‌شود که آبی که به عنوان‬
‫‪507‬‬
‫منبع بخار استفاده می‌شود‪،‬‬
‫هرگز خارج نمی‌شود‪.‬‬
‫بیرون همچنین اعتقاد بر این‬
‫است که این امر تا حدی از‬
‫دست دادن ترکیبات اکسیژن‬
‫محلول در آب میعانات را‬
‫کنترل می کند زیرا آب‬
‫میعانات مجدد استفاده شده به‬
‫آن اجازه می دهد تا با‬
‫ترکیبات محلول اشباع شود‬
‫‪508‬‬
‫و پس از آن روغن بیشتری‬
‫در آن حل شود‪.‬‬
‫‪ 1.3.5.3.2.2.1‬همبستگی‬
‫کوهوبیشن روشی است که‬
‫فقط در حین آب قابل استفاده‬
‫است‬
‫تقطیر یا تقطیر با آب و‬
‫بخار‪ .‬از این روش استفاده‬
‫می کند که پس از جدا شدن‬
‫روغن از آن‪ ،‬آب مقطر را‬
‫‪509‬‬
‫به دستگاه برگرداند تا بتوان‬
‫آن را دوباره بجوشاند‪ .‬هدف‬
‫اصلی آن به حداقل رساندن‬
‫تلفات اجزای اکسیژن دار‪،‬‬
‫به ویژه فنل هایی است که تا‬
‫حدی در آب مقطر حل می‬
‫شوند‪ .‬برای اکثر روغن‌ها‪،‬‬
‫این سطح از دست دادن‬
‫روغن از طریق محلول در‬
‫آب کمتر از ‪ ٪0.2‬است‪ ،‬در‬
‫‪510‬‬
‫حالی که برای روغن‌های‬
‫غنی از فنل‪ ،‬مقدار روغن‬
‫حل شده در آب مقطر ‪٪0.2‬‬
‫‪ ٪0.7 -‬است‪ .‬از آنجایی که‬
‫این ماده دائما ً دوباره بخار‬
‫می شود‪ ،‬متراکم می شود و‬
‫دوباره بخار می شود‪ ،‬هر‬
‫گونه ترکیب اکسیژن محلول‬
‫باعث هیدرولیز و تخریب‬
‫خود یا سایر ترکیبات‬
‫روغنی می شود‪ .‬به طور‬
‫‪511‬‬
‫مشابه‪ ،‬اگر یک جزء‬
‫اکسیژن دار دائما ً با منبع‬
‫حرارتی مستقیم یا طرف‬
‫یک دستگاه ثابت که بطور‬
‫قابل مالحظه ای گرمتر از‬
‫‪ 100‬درجه سانتیگراد است‬
‫در تماس باشد‪ ،‬احتمال‬
‫تخریب افزایش می یابد‪ .‬در‬
‫نتیجه‪ ،‬تمرین همبستگی‬
‫توصیه نمی شود مگر اینکه‬
‫‪512‬‬
‫دمایی که ترکیبات اکسیژن‬
‫دار در تقطیر در معرض آن‬
‫قرار می گیرند از ‪100‬‬
‫درجه سانتی گراد بیشتر‬
‫نباشد‪.‬‬
‫در تقطیر با بخار و آب‪،‬‬
‫ماده گیاهی نمی تواند باشد‬
‫در تماس مستقیم با منبع فیش‬
‫زیر دستگاه ثابت؛ با این‬
‫حال‪ ،‬دیواره های دستگاه‬
‫رسانای خوبی برای گرما‬
‫‪513‬‬
‫هستند‪ ،‬به طوری که می‬
‫توان نت های ثابتی را از‬
‫واکنش های تخریب‬
‫حرارتی مواد گیاهی که‬
‫کناره های دستگاه را لمس‬
‫می کند به دست آورد‪ .‬از‬
‫آنجایی که بخار در فرآیند‬
‫تقطیر با آب و بخار‬
‫مرطوب است‪ ،‬یک اشکال‬
‫عمده این نوع تقطیر این‬
‫‪514‬‬
‫است که مواد گیاهی را‬
‫کامال مرطوب می کند‪ .‬این‬
‫امر تقطیر را کند می کند‬
‫زیرا بخار باید آب را تبخیر‬
‫کند تا به آن اجازه دهد تا‬
‫بیشتر در بخار متراکم شود‪.‬‬
‫یکی از راه‌های جلوگیری‬
‫از غرقاب شدن مواد گیاهی‬
‫پایینی که روی شبکه قرار‬
‫دارند‪ ،‬استفاده از یک بافل‬
‫برای جلوگیری از جوشیدن‬
‫‪515‬‬
‫شدید آب و تماس مستقیم با‬
‫مواد گیاهی است‪.‬‬
‫‪ 1.3.5.3.2.2.2‬مزایای‬
‫تقطیر آب و بخار نسبت به‬
‫بازده روغن باالتر‬ ‫•‬
‫اجزای روغن فرار‬ ‫•‬
‫کمتر به هیدرولیز و‬
‫پلیمریزاسیون حساس‬
‫‪516‬‬
‫هستند (کنترل رطوبت‬
‫در کف دستگاه بر‬
‫هیدرولیز تأثیر می‬
‫گذارد‪ ،‬در حالی که‬
‫هدایت حرارتی دیواره‬
‫های ثابت بر‬
‫پلیمریزاسیون تأثیر‬
‫می گذارد)‪.‬‬
‫اگر رفالکسینگ‬ ‫•‬
‫کنترل شود‪ ،‬از دست‬
‫‪517‬‬
‫دادن ترکیبات قطبی به‬
‫حداقل می رسد‪.‬‬
‫کیفیت روغن حاصل‬ ‫•‬
‫از تقطیر با بخار آب و‬

‫آب قابل تکرار است‪.‬‬
‫تقطیر با آب و بخار‬‫•‬
‫سریعتر از تقطیر با‬

‫آب است‪ ،‬بنابراین‬
‫بازده انرژی بیشتری‬
‫دارد‪.‬‬
‫‪518‬‬
‫بسیاری از روغن‌ها در‬
‫حال حاضر از طریق‬
‫تقطیر با آب و بخار‬
‫تولید می‌شوند‪.‬‬
‫به عنوان مثال علف لیمو در‬
‫بوتان با سیستم تقطیر بخار‬
‫و آب روستایی تولید می‬
‫شود‪.‬‬
‫‪ 1.3.5.3.2.2.3‬معایب‬
‫تقطیر آب و بخار‬
‫‪519‬‬
‫به دلیل فشار کم بخار‬‫•‬
‫باالرونده‪ ،‬روغن‌های‬
‫با دامنه جوش باال به‬
‫مقدار بیشتری بخار‬
‫برای تبخیر شدن نیاز‬
‫دارند ‪ -‬بنابراین‬
‫ساعت‌های بیشتری‬
‫تقطیر می‌شوند‪.‬‬
‫مواد گیاهی خیس‬ ‫•‬
‫می‌شوند و این امر‬

‫‪520‬‬
‫تقطیر را کند می‌کند‪،‬‬
‫زیرا بخار باید آب را‬
‫تبخیر کند تا به آن‬
‫اجازه دهد تا بیشتر به‬
‫سمت باال متراکم شود‪.‬‬
‫برای جلوگیری از‬ ‫•‬
‫غرق شدن مواد گیاهی‬

‫پایینی که روی شبکه‬
‫قرار دارد‪ ،‬از یک‬
‫بافل استفاده می شود‬
‫‪e‬‬
‫تا از جوشیدن بیش از‬

‫‪521‬‬
‫حد شدید آب و تماس‬
‫مستقیم با مواد گیاهی‬
‫جلوگیری کند‪.‬‬
‫‪ 1.3.5.3.2.3‬تقطیر مستقیم‬
‫با بخار‬
‫همانطور که از نام آن‬
‫پیداست‪ ،‬تقطیر مستقیم‬
‫با بخار آب روشی است‬
‫که‬
‫‪522‬‬
‫اصل تقطیر مواد گیاهی با‬
‫بخار تولید شده در خارج از‬
‫دستگاه بخار در یک مولد‬
‫بخار ماهواره ای که معموالً‬
‫به عنوان دیگ بخار شناخته‬
‫می شود‪ .‬مانند تقطیر آب و‬
‫بخار‪ ،‬مواد گیاهی بر روی‬
‫یک شبکه سوراخ دار باالی‬
‫ورودی بخار قرار می‬
‫گیرند‪ .‬مزیت واقعی تولید‬
‫بخار ماهواره ای این است‬
‫‪523‬‬
‫که می توان میزان بخار را‬
‫به راحتی کنترل کرد‪ .‬از‬
‫آنجایی که بخار در دیگ‬
‫های ماهواره ای تولید می‬
‫شود‪ ،‬مواد گیاهی بیش از‬
‫‪ 100‬درجه سانتیگراد گرم‬
‫نمی شوند و در نتیجه نباید‬
‫دچار تخریب حرارتی شوند‪.‬‬
‫تقطیر با بخار پذیرفته شده‬
‫ترین فرآیند برای تولید‬
‫‪524‬‬
‫اسانس در مقیاس بزرگ‬
‫است‪ .‬در سراسر تجارت‬
‫عرضه عطر و عطر‪ ،‬این‬
‫یک روش استاندارد است‪.‬‬
‫یک اشکال آشکار‬
‫برای تقطیر با بخار‪،‬‬
‫بسیار باالتر است‬
‫هزینه های سرمایه ای مورد‬
‫نیاز برای ساخت چنین‬
‫تسهیالتی‪ .‬در برخی شرایط‪،‬‬
‫مانند تولید در مقیاس وسیع‬
‫‪525‬‬
‫روغن‌های ارزان قیمت‬
‫(مانند رزماری‪ ،‬چوب سدر‬
‫چینی‪ ،‬علف لیمو‪ ،‬لیتسیا‬
‫کوببا‪ ،‬اسطوخودوس سنبله‪،‬‬
‫اکالیپتوس‪ ،‬سیترونال‪ ،‬نعناع‬
‫ذرت)‪ ،‬قیمت‌های جهانی این‬
‫روغن‌ها به سختی باالست‬
‫تولید خود را با تقطیر با‬
‫بخار بدون استهالک هزینه‬
‫سرمایه مورد نیاز برای‬
‫‪526‬‬
‫ساخت تاسیسات در یک‬
‫دوره ‪ 10‬ساله یا بیشتر‬
‫توجیه کنند‪.‬‬
‫‪ 1.3.5.3.2.3.1‬مزایای‬
‫تقطیر مستقیم با بخار‬
‫مقدار بخار را می‬ ‫•‬
‫توان به راحتی کنترل‬

‫کرد‪.‬‬
‫عدم تجزیه حرارتی‬ ‫•‬
‫ترکیبات روغن‪.‬‬
‫‪527‬‬
‫پذیرفته شده ترین‬ ‫•‬
‫فرآیند برای تولید نفت‬

‫در مقیاس بزرگ‪،‬‬
‫برتر از دو فرآیند‬
‫دیگر‪.‬‬
‫‪ 1.3.5.3.2.3.2‬معایب‬
‫تقطیر مستقیم بخار‬
‫هزینه سرمایه بسیار‬ ‫•‬
‫باالتری برای ایجاد‬
‫‪528‬‬
‫این فعالیت نسبت به‬
‫دو فرآیند دیگر مورد‬
‫نیاز است‪.‬‬
‫‪1.3.5.3.3‬‬
‫استخراج اسانس‬
‫با تقطیر خیساندن‬
‫هیدرولیتیک‬
‫برخی از مواد گیاهی‬
‫نیاز به خیساندن در آب‬
‫گرم دارند‪.‬‬
‫‪529‬‬
‫قبل از اینکه آنها اسانس خود‬
‫را آزاد می کنند‪ ،‬زیرا‬
‫اجزای فرار آنها به صورت‬
‫گلیکوزیدی متصل می‬
‫شوند‪ .‬به عنوان مثال‪،‬‬
‫برگ‌های زمستان سبز (‬
‫) حاوی پیش‌ساز‬ ‫‪Gaultheria procumbens‬‬
‫گالترین و آنزیم‬
‫پریمه‌روزیداز هستند‪.‬‬
‫هنگامی که برگها در آب‬
‫‪530‬‬
‫گرم خیسانده می شوند‪،‬‬
‫آنزیم بر روی گالترین اثر‬
‫می گذارد و متیل سالیسیالت‬
‫و پریموروز آزاد را آزاد‬
‫می کند‪ .‬نمونه های مشابه‬
‫دیگر عبارتند از خردل قهوه‬
‫ای (سینیگرین)‪ ،‬بادام تلخ‬
‫(آمیگدالین) و سیر (آلیین)‪.‬‬
‫‪ 1.3.5.3.4‬استخراج اسانس‬
‫توسط بیان‬
‫‪531‬‬
‫بیان یا پرس سرد‪،‬‬
‫همانطور که نیز‬
‫شناخته شده است‪ ،‬فقط‬
‫استفاده می شود‬
‫در تولید روغن مرکبات‬
‫اصطالح عبارت به هر‬
‫فرآیند فیزیکی اطالق می‬
‫شود که در آن غدد اسانس‬
‫موجود در پوست خرد یا‬
‫شکسته می شوند تا روغن‬
‫‪532‬‬
‫آزاد شود‪ .‬یکی از‬
‫روش‌هایی که سال‌ها پیش‪،‬‬
‫به‌ویژه در سیسیل ( روش‬
‫) انجام می‌شد‪ ،‬با نصف‬ ‫‪spugna‬‬
‫کردن مرکبات و سپس حذف‬

‫پالپ با کمک قاشق تیز شده‬
‫(معروف به رسترو ) آغاز‬
‫شد‪ .‬روغن را با فشار دادن‬
‫پوست بر روی یک جسم‬
‫سخت از خاک رس پخته (‬
‫) که در زیر یک اسفنج‬ ‫‪concolina‬‬
‫‪533‬‬
‫طبیعی بزرگ قرار داده‬
‫بود‪ ،‬یا با خم کردن پوست‬
‫به داخل اسفنج از پوست جدا‬
‫می کردند‪ .‬امولسیون روغن‬
‫جذب شده توسط اسفنج با‬
‫فشردن آن در کوکولینا یا‬
‫ظرف دیگری خارج شد‪.‬‬
‫گزارش شده است که‬
‫روغنی که از این طریق‬
‫تولید می شود بیشتر از‬
‫‪534‬‬
‫روغن تولید شده توسط‬
‫سایرین دارای بوی میوه‬
‫است‬
‫روش‪.‬‬
‫روش دوم که به عنوان‬
‫برابری (یا روش اسکودال )‬
‫شناخته می شود‪.‬‬
‫از یک کاسه کم عمق مس‬
‫(یا گاهی اوقات برنج) با‬
‫یک لوله مرکزی توخالی‬
‫‪535‬‬
‫استفاده می کند‪ .‬ابزار‬
‫مساوی از نظر شکل شبیه‬
‫به یک قیف کم عمق است‪.‬‬
‫این کاسه مجهز به نقاط‬
‫برنجی با انتهای صاف است‬
‫که کل مرکبات را با دست و‬
‫با مقداری فشار تا زمانی که‬
‫تمام غدد روغنی ترکیده‬
‫شوند‪ ،‬غلت می‌دهند‪ .‬روغن‬
‫و محتویات سلول آبی اجازه‬
‫‪536‬‬
‫می‌دهند تا در لوله توخالی‬
‫به ظرفی بروند که روغن با‬
‫تخلیه از آن جدا شود‪ .‬بدیهی‬
‫است که پرس کردن با دست‬
‫غیرعملی است زیرا یک‬
‫فرآیند بسیار کند است‪ ،‬به‬
‫عنوان مثال به طور متوسط‬
‫تنها ‪ 4-2‬پوند روغن در‬
‫روز می تواند توسط یک‬
‫نفر با استفاده از یکی از این‬
‫روش های دستی تولید شود‪.‬‬
‫‪537‬‬
‫در نتیجه‪ ،‬در طول سال‌ها‬
‫ماشین‌هایی طراحی شده‌اند‬
‫که یا پوست مرکبات را‬
‫خرد کرده یا کل میوه را‬
‫خرد کرده و سپس روغن را‬
‫از آب آن جدا می‌کنند‪.‬‬
‫‪Pelatrice‬‬ ‫‪ 1.3.5.3.4.1‬فرآیند‬
‫در فرآیند ‪ ،‬مرکبات از‬ ‫‪pelatrice‬‬
‫قیف به داخل تغذیه می شوند‬
‫‪538‬‬
‫پوسته ساینده دستگاه میوه ها‬
‫در برابر پوسته ساینده‬
‫توسط یک پیچ باستانی با‬
‫حرکت آهسته می چرخند که‬
‫سطح آن سطوح میوه را به‬
‫هم می زند و باعث می شود‬
‫برخی از حفره های اسانس‬
‫روی پوست ترکیده و‬
‫امولسیون روغن‪-‬آب خود‬
‫را آزاد کنند‪ .‬این پیچ میوه‬
‫را به قیف منتقل می کند که‬
‫‪539‬‬
‫در آن غلتک های پوشیده‬
‫شده با سنبله های ساینده‬
‫حفره های روغن باقی مانده‬
‫را می شکافند‪ .‬امولسیون‬
‫روغن و آب با اسپری آب‬
‫از میوه جدا می شود‪.‬‬
‫امولسیون در مرحله بعد از‬
‫یک جداکننده عبور می کند‬
‫که در آن مواد جامد حذف‬
‫می شوند‪ ،‬پس از آن از دو‬
‫‪540‬‬
‫جداکننده گریز از مرکز که‬
‫به صورت سری کار می‬
‫کنند عبور می کند تا روغن‬
‫خالص را تولید کند‪ .‬بیشتر‬
‫روغن ترنج و مقداری‬
‫روغن لیمو از این طریق در‬
‫ایتالیا تولید می شود‪.‬‬
‫‪Sfumatrice‬‬ ‫‪ 1.3.5.3.4.2‬فرآیند‬
‫‪541‬‬
‫از یک‬ ‫تجهیزات‬
‫‪sfumatrice‬‬
‫زنجیره فلزی تشکیل شده‬

‫است‬
‫توسط دو غلتک آجدار افقی‬
‫کشیده شده است‪ .‬پوسته ها‬
‫از طریق این غلتک ها‬
‫منتقل می شوند و در طی‬
‫این مدت فشار داده می شوند‬
‫و خم می شوند تا روغن‬
‫خود را آزاد کنند‪ .‬مانند‬
‫‪542‬‬
‫پالتریس ‪ ،‬روغن توسط‬
‫اسپری های آب از غلتک‬
‫های اسفوماتریس شسته می‬
‫شود‪ .‬مجدداً‪ ،‬روغن ابتدا قبل‬
‫از ارسال به دو سانتریفیوژ‬
‫پشت سر هم از یک‬
‫جداکننده عبور داده می شود‬
‫تا روغن تصفیه شده تولید‬
‫محبوب‬ ‫شود‪ .‬زمانی‪،‬‬
‫‪sfumatrice‬‬
‫ترین فرآیند برای جداسازی‬

‫روغن مرکبات در ایتالیا‬
‫‪543‬‬
‫بود‪ .‬با این حال‪ ،‬امروزه‬
‫روش محبوب تر به‬ ‫‪pelatrice‬‬
‫نظر می رسد‪.‬‬
‫‪ 1.3.5.3.5‬استخراج اسانس‬
‫با چربی سرد ( )‬
‫‪Enfl eurage‬‬
‫با وجود معرفی فرآیند مدرن‬

‫با حالل‌های فرار‪ ،‬روش‬
‫قدیمی انباشت که از پدر به‬
‫‪544‬‬
‫پسر منتقل شده و در طول‬
‫نسل‌ها تکمیل شده است‪،‬‬
‫هنوز نقش مهمی ایفا می‌کند‪.‬‬
‫سرمایه گذاری در مقیاس‬
‫وسیع امروزه فقط در منطقه‬
‫گراس فرانسه انجام می‬
‫شود‪ ،‬به استثنای نمونه های‬
‫مجزا در هند که در آن این‬
‫فرآیند ابتدایی باقی مانده‬
‫است‪.‬‬
‫‪545‬‬
‫ساده هستند‪.‬‬ ‫اصول‬
‫گلهای خاص (مثالً‬

‫گل سرخ و یاس) فعالیت‬
‫های فیزیولوژیکی تولید و‬
‫پخش عطر را حتی پس از‬
‫چیدن ادامه می دهند‪ .‬هر گل‬
‫یاس و گل یاس‪ ،‬به‬
‫اصطالح‪ ،‬شبیه به یک‬
‫کارخانه کوچک است که به‬
‫طور مداوم مقادیر کمی‬
‫‪546‬‬
‫عطر منتشر می کند‪ .‬چربی‬
‫قدرت جذب باالیی دارد و‬
‫هنگامی که با گل های‬
‫معطر تماس پیدا می کند‪،‬‬
‫عطر ساطع شده را به‬
‫راحتی جذب می کند‪ .‬این‬
‫اصل‪ ،‬که به طور روشمند‬
‫در مقیاس بزرگ به کار می‬
‫رود‪ ،‬موجب جذب سرمایه‬
‫می شود‪ .‬در طول کل دوره‬
‫برداشت‪ ،‬که هشت تا ده‬
‫‪547‬‬
‫هفته طول می کشد‪ ،‬دسته‬
‫هایی از گل های تازه چیده‬
‫شده بر روی سطح یک پایه‬
‫چربی مخصوص تهیه شده‬
‫(جنگ) پخش می شوند‪ ،‬در‬
‫آنجا (در مورد یاس به مدت‬
‫‪ 24‬ساعت و بیشتر در مورد‬
‫گل سرخ)‪ ،‬و سپس با گل‬
‫های تازه جایگزین می شود‪.‬‬
‫در پایان برداشت‪ ،‬چربی که‬
‫‪548‬‬
‫در طول فرآیند تجدید نمی‬
‫شود‪ ،‬با روغن گل اشباع‬
‫می شود‪ .‬پس از آن‪ ،‬روغن‬
‫از چربی با الکل استخراج‬
‫می شود و سپس جدا می‬
‫شود‪.‬‬
‫موفقیت سرمایه گذاری تا‬
‫حد زیادی به این بستگی‬
‫دارد‬
‫کیفیت پایه چربی استفاده‬
‫شده در آماده سازی سپاه باید‬
‫‪549‬‬
‫نهایت دقت را به خرج داد‪.‬‬
‫باید عمالً بدون بو و قوام‬
‫مناسب باشد‪ .‬اگر بدن بیش‬
‫از حد سفت باشد‪ ،‬شکوفه‌ها‬
‫تماس کافی با چربی ندارند‬
‫و قدرت جذب آن را کاهش‬
‫می‌دهد و منجر به تولید‬
‫غیرعادی روغن گل‬
‫می‌شود‪ .‬از طرف دیگر‪،‬‬
‫اگر خیلی نرم باشد‪ ،‬گلها را‬
‫‪550‬‬
‫در خود فرو می برد و‬
‫گلهای خسته می چسبند‪.‬‬
‫هنگامی که گل ها برداشته‬
‫می شوند‪ ،‬چربی چسبنده را‬
‫حفظ می کنند و در نتیجه‬
‫انقباض قابل توجهی و از‬
‫دست دادن بدن به وجود می‬
‫آید‪ .‬بنابراین قوام بدنه باید به‬
‫گونه ای باشد که سطح نیمه‬
‫سختی را ارائه دهد که گل‬
‫های خسته شده را بتوان به‬
‫‪551‬‬
‫راحتی از آن جدا کرد‪.‬‬
‫فرآیند انفلوراژ در‬
‫سرداب‌های خنک انجام‬
‫می‌شود و هر تولیدکننده باید‬
‫بدنه را با توجه به دمای‬
‫غالب در انبارها در ماه‌های‬
‫برداشت گل آماده کند‪.‬‬
‫چندین سال تجربه ثابت‬
‫کرده است که مخلوطی از‬
‫یک‬
‫‪552‬‬
‫بخشی از پیه بسیار تصفیه‬
‫شده و دو قسمت گوشت‬
‫خوک به شدت برای‬
‫مصرف غذا مناسب است‪.‬‬
‫این مخلوط قوام مناسب بدن‬
‫را در ارتباط با قدرت جذب‬
‫باال تضمین می کند‪ .‬بدنه‬
‫چربی تهیه شده به این‬
‫ترتیب سفید‪ ،‬صاف‪ ،‬کامالً‬
‫یکنواخت‪ ،‬بدون آب و عمالً‬
‫بی بو است‪ .‬برخی از‬
‫‪553‬‬
‫تولیدکنندگان نیز هنگام آماده‬
‫کردن لشکر مقادیر کمی گل‬
‫پرتقال یا گالب اضافه می‬
‫کنند‪ .‬به نظر می رسد این‬
‫کار به خاطر قرارداد انجام‬
‫شود‪ .‬چنین افزودنی هایی با‬
‫ایجاد نت کمی شکوفه‬
‫پرتقال یا گل رز‪ ،‬بوی‬
‫محصول نهایی را تا حدودی‬
‫تحت الشعاع قرار می دهد‪.‬‬
‫‪554‬‬
‫و‬
‫‪Defl eurage‬‬ ‫‪1.3.5.3.5.1‬‬
‫‪Enfl eurage‬‬
‫مجهز به‬ ‫هر ساختمان‬

‫‪Enfl Eurage‬‬
‫هزاران‬
‫شاسی نامیده می شود که به‬
‫عنوان وسیله نقلیه ای برای‬
‫نگه داشتن بدن چاق در‬
‫طول فرآیند عمل می کند‪.‬‬
‫یک شاسی از یک قاب‬
‫چوبی مستطیلی تشکیل شده‬
‫است‪ .‬این قاب یک صفحه‬
‫شیشه‌ای را در دو طرف آن‬
‫‪555‬‬
‫نگه می‌دارد که بدنه چربی‬
‫با یک کاردک در ابتدای‬
‫فرآیند انفوالژ اعمال‬
‫می‌شود‪ .‬هنگامی که روی‬
‫هم انباشته می‌شوند‪ ،‬شاسی‬
‫محفظه‌های محفظه‌ای را‬
‫تشکیل می‌دهد که دارای‬
‫الیه‌ای از چربی در سمت‬
‫باال و پایین هر صفحه‬
‫شیشه‌ای است‪.‬‬
‫‪556‬‬
‫هر روز صبح هنگام‬
‫برداشت‪ ،‬گل تازه چیده شده‬
‫می‌بارد‪.‬‬
‫روده‪ ،‬و پس از پاک شدن از‬
‫ناخالصی ها‪ ،‬مانند برگ و‬
‫ساقه‪ ،‬با دست روی الیه‬
‫چربی هر صفحه شیشه ای‬
‫پخش می شود‪ .‬شکوفه های‬
‫خیس شده از شبنم یا باران‬
‫هرگز نباید استفاده شوند‪،‬‬
‫زیرا هر اثری از رطوبت‬
‫‪557‬‬
‫باعث فاسد شدن بدن می‬
‫شود‪ .‬سپس شاسی ها روی‬
‫هم انباشته می شوند و بسته‬
‫به نوع گل ها به مدت ‪24‬‬
‫ساعت یا بیشتر در‬
‫زیرزمین ها رها می شوند‪.‬‬
‫الیه دوم در تماس مستقیم با‬
‫یک الیه چربی (الیه پایین)‬
‫قرار می گیرد‪ ،‬که به عنوان‬
‫یک حالل مستقیم عمل می‬
‫‪558‬‬
‫کند‪ ،‬در حالی که الیه چربی‬
‫دیگر (زیر صفحه شیشه ای‬
‫شاسی باال) فقط عطر‬
‫فراری که از گل ها پخش‬
‫می شود را جذب می کند‪.‬‬
‫پس از ‪ 24‬ساعت‪ ،‬گلها‬
‫بیشتر روغن خود را ساطع‬
‫کرده و شروع به کار می‬
‫کنند‬
‫پژمرده شدن‪ ،‬ایجاد بوی‬
‫نامطبوع‪ .‬پس از آن باید آنها‬
‫‪559‬‬
‫را از سپاه خارج کرد‪ ،‬که با‬
‫وجود تمام تالش ها برای‬
‫معرفی دستگاه های صرفه‬
‫جویی در کار‪ ،‬هنوز با‬
‫دست انجام می شود‪ .‬حذف‬
‫دقیق گل ( ) تقریبا ً مهمتر‬
‫‪defl eurage‬‬
‫از شارژ کردن بدنه روی‬

‫شاسی با گلهای تازه ( )‬
‫است و بنابراین‪ ،‬افرادی که‬

‫این کار را انجام می دهند‬
‫‪560‬‬
‫باید با تجربه و ماهر باشند‪.‬‬
‫بیشتر گل های تخلیه شده از‬
‫الیه چربی روی صفحه‬
‫شیشه ای شاسی با برخورد‬
‫مالیم شاسی به میز کار می‬
‫ریزند‪ ،‬اما از آنجایی که‬
‫الزم است تک تک گل ها و‬
‫ذرات گل حذف شوند‪ ،‬از‬
‫موچین استفاده می شود‪.‬‬
‫برای این عملیات ظریف‬
‫بالفاصله پس از تخلیه‪،‬‬
‫‪561‬‬
‫یعنی هر ‪ 24‬ساعت‪ ،‬شاسی‬
‫با گل های تازه شارژ می‬
‫شود‪ .‬برای این منظور‬
‫شاسی برگردانده شده و الیه‬
‫چربی که در عملیات قبلی‬
‫قسمت باالیی (سقف) محفظه‬
‫کوچک را تشکیل می داد‪،‬‬
‫اکنون مستقیما ً با گل شارژ‬
‫می شود‪ .‬در مورد یاس‪ ،‬کل‬
‫فرآیند انفلوراژ حدود ‪70‬‬
‫‪562‬‬
‫روز طول می کشد‪ :‬روزانه‬
‫گل های خسته برداشته شده‬
‫و شاسی با گل های تازه‬
‫شارژ می شود‪ .‬در ابتدای‬
‫برداشت و چندین بار در‬
‫طول برداشت‪ ،‬چربی روی‬
‫شاسی با شانه های فلزی‬
‫خراشیده می شود و‬
‫شیارهای کوچکی به منظور‬
‫تغییر ترتیب و افزایش سطح‬
‫جذب کشیده می شود‪.‬‬
‫‪563‬‬
‫در پایان برداشت‪ ،‬چربی‬
‫نسبتا ً اشباع می شود‬
‫روغن فلفل و دارای عطر‬
‫معمولی است‪ .‬سپس چربی‬
‫معطر باید از صفحات شیشه‬
‫ای بین شاسی جدا شود‪.‬‬
‫برای این منظور با کفگیر‬
‫خراشیده می شود و سپس‬
‫در ظروف در بسته با دقت‬
‫ذوب و حجیم می شود‪.‬‬
‫‪564‬‬
‫محصول نهایی پوماد نامیده‬
‫می شود (پوماد د یاس‪،‬‬
‫پوماد د غده‪ ،‬پوماد د بنفشه‬
‫و غیره)‪ .‬پر اشباع ترین‬
‫پوماد پوماد شماره است‪.‬‬
‫‪ ،36‬زیرا بدنه روی شاسی‬
‫‪ 36‬بار در طول کل فرآیند‬
‫انباشت با گلهای تازه درمان‬
‫شده است‪ .‬در ابتدای‬
‫برداشت‪ ،‬هر شاسی با حدود‬
‫‪ 360‬گرم چربی در هر‬
‫‪565‬‬
‫طرف صفحه شیشه ای‬
‫شارژ می شود‪ ،‬به عبارت‬
‫دیگر با ‪ 720‬گرم در هر‬
‫شاسی‪ .‬هر کیلوگرم بدن‬
‫چربی باید با حدود ‪2.5‬‬
‫کیلوگرم (ترجیحا ً با ‪3.0‬‬
‫کیلوگرم) گل یاس برای کل‬
‫دوره انفلوک که از ‪ 8‬تا ‪10‬‬
‫هفته طول می کشد در تماس‬
‫باشد‪ .‬مقادیر برای گل های‬
‫‪566‬‬
‫مختلف تا حدودی متفاوت‬
‫است‪ .‬در پایان انفل وراژ‪،‬‬
‫بدن چربی حدود ‪ 10‬درصد‬
‫وزن خود را به دلیل‬
‫دستکاری های مختلف از‬
‫دست داده است‪.‬‬
‫‪ 1.3.5.3.5.2‬فرآیند‬
‫خیساندن داغ‬
‫‪567‬‬
‫در این فرآیند‪ ،‬زمان‬
‫مصرف طوالنی مدت‬
‫کاهش می یابد‪.‬‬
‫ادغام گلبرگ ها در چربی‬
‫مذاب که در دمای ‪45-60‬‬
‫درجه سانتیگراد به مدت ‪1‬‬
‫تا ‪ 2‬ساعت گرم می شود‪،‬‬
‫بسته به گونه گیاهی‪ .‬پس از‬
‫هر بار غوطه وری‪ ،‬چربی‬
‫صاف شده و از گلبرگ ها‬
‫‪568‬‬
‫جدا می شود‪ .‬پس از ‪ 10‬تا‬
‫‪ 20‬غوطه وری‪ ،‬چربی از‬
‫گل های زائد و آب جدا می‬
‫شود‪ .‬سپس خیساندن مطلق‬
‫از روغن حاوی چربی از‬
‫طریق فرآیند استخراج و‬
‫غلظت تحت فشار کاهش‬
‫یافته تولید می شود‪ .‬این گیاه‬
‫عمدتا ً برای گل‌های بسیار‬
‫ظریفی که فعالیت‌های‬
‫فیزیولوژیکی آنها پس از‬
‫‪569‬‬
‫برداشت به سرعت از بین‬
‫می‌رود‪ ،‬مانند سوسن دره‬
‫استفاده می‌شود‪.‬‬
‫‪ 1.3.6‬روشهای مدرن‬
‫(غیر سنتی) استخراج‬
‫اسانس‬
‫روشهای سنتی‬
‫استخراج اسانس بوده‬
‫است‬
‫‪570‬‬
‫بحث شده و اینها روشهایی‬
‫هستند که بیشترین استفاده را‬
‫در مقیاس تجاری دارند‪ .‬با‬
‫این حال‪ ،‬با پیشرفت‬
‫تکنولوژی‪ ،‬تکنیک‌های‬
‫جدیدی توسعه یافته‌اند که‬
‫ممکن است لزوما ً برای‬
‫تولید تجاری اسانس‌ها‬
‫به‌طور گسترده مورد استفاده‬
‫قرار نگیرند‪ ،‬اما در شرایط‬
‫خاص مانند تولید اسانس‌های‬
‫‪571‬‬
‫گران‌قیمت در حالت طبیعی‬
‫بدون تغییر در حساسیت‬
‫حرارتی آن‌ها ارزشمند تلقی‬
‫می‌شوند‪ .‬اجزاء یا استخراج‬
‫اسانس برای تجزیه و تحلیل‬
‫میکرو‪ .‬این تکنیک ها به‬
‫شرح زیر است‪:‬‬
‫• تکنیک‬
‫های به دام‬
‫انداختن‬
‫‪572‬‬
‫فضای سر‬
‫‪ -‬تکنیک‬
‫فضای سر‬
‫ساکن‬
‫تکنیک فضای خالی‬ ‫‪-‬‬
‫خالء‬
‫تکنیک هد اسپیس پویا‬ ‫‪-‬‬
‫میکرو استخراج فاز‬ ‫•‬
‫جامد ( )‬
‫‪SPME‬‬
‫استخراج سیال فوق‬ ‫•‬
‫بحرانی ( )‬
‫‪SFE‬‬
‫‪573‬‬
‫استخراج فیتوزول‬ ‫•‬
‫(فیتول)‪.‬‬
‫تکنیک پروتوپالست‬ ‫•‬
‫استخراج همزمان‬ ‫•‬
‫تقطیر ( )‬
‫‪SDE‬‬
‫تقطیر مایکروویو‬ ‫•‬
‫تجزیه آنی کنترل شده‬ ‫•‬
‫( )‬
‫‪CID‬‬
‫تقطیر حرارتی‬ ‫•‬
‫تقطیر میکرو‬ ‫•‬
‫‪574‬‬
‫تقطیر باند چرخشی‬ ‫•‬
‫مولکولی‬
‫استخراج غشایی‬ ‫•‬
‫برخی از این تکنیک ها در‬

‫فصل های دیگر مورد بحث‬
‫قرار گرفته اند‪.‬‬
‫در اینجا‪ ،‬چند مرجع مهم و‬
‫مرتبط ارائه شده است‪.‬‬
‫‪575‬‬
‫‪ 1.4‬نتیجه گیری‬
‫برخی از محدودیت های‬
‫عمده در بهره برداری‬
‫صنعتی پایدار‬
‫استفاده از گیاهان دارویی و‬
‫معطر ( ) به این دلیل است‬
‫‪MAPs‬‬
‫که کشورهای جنوب شرق‬

‫آسیا از شیوه‌های کشاورزی‬
‫ضعیف برای ها‪،‬‬
‫‪MAP‬‬
‫روش‌های غیرعلمی و‬
‫‪576‬‬
‫غیرعلمی جمع‌آوری‬
‫بی‌رویه از طبیعت‪،‬‬
‫شیوه‌های ضعیف پس از‬
‫برداشت و پس از جمع‌آوری‬
‫استفاده می‌کنند که منجر به‬
‫کیفیت پایین خام خام‬
‫می‌شود‪ .‬مواد‪ ،‬فقدان تحقیق‬
‫برای توسعه انواع‬
‫پرمحصول ‪ ،‬روش‌های‬
‫‪MAP‬‬
‫انتشار ضعیف‪ ،‬تکنیک‌های‬

‫پردازش ناکارآمد‪،‬‬
‫‪577‬‬
‫روش‌های کنترل کیفیت‬
‫ضعیف‪ ،‬عدم تحقیق در‬
‫مورد فرآیند و توسعه‬
‫محصول‪ ،‬مشکل در‬
‫بازاریابی‪ ،‬در دسترس‬
‫نبودن پرسنل آموزش‌دیده‬
‫فقدان امکانات و ابزار برای‬
‫ساخت تجهیزات به صورت‬
‫محلی و در نهایت عدم‬
‫دسترسی به آخرین فناوری‬
‫‪578‬‬
‫ها و اطالعات بازار‪ .‬این‬
‫امر مستلزم همکاری و‬
‫هماهنگی بین مؤسسات و‬
‫سازمان‌های مختلف منطقه‬
‫به منظور توسعه نقشه‌های‬
‫اجرایی برای بهره‌برداری‬
‫تجاری پایدار است‪.‬‬
‫فرآیند استخراج ها تعیین‬
‫‪MAP‬‬
‫می کند که چقدر کارآمد‬

‫هستیم‬
‫‪579‬‬
‫ارزش افزودن به منابع‬
‫زیستی در مورد اسانس‬
‫‪MAP‬‬
‫ها‪ ،‬فرآیند استخراج بر‬

‫ترکیب فیزیکی و همچنین‬
‫درونی تأثیر می گذارد‪.‬‬
‫ظاهر خارجی‪ ،‬گاهی اوقات‬
‫می تواند منجر به رد دسته‬
‫شود‪ ،‬حتی اگر نتایج تحلیلی‬
‫در محدوده قابل قبول باشد‪.‬‬
‫عالوه بر این‪ ،‬اسانس ها در‬
‫‪580‬‬
‫سطح بین المللی برای‬
‫خواص بویایی توسط‬
‫عطرسازان با تجربه‬
‫ارزیابی می شوند و این‬
‫ویژگی های بویایی‬
‫جایگزین نتایج تحلیلی می‬
‫شود‪ .‬تغییرات در ترکیبات‬
‫شیمیایی عصاره گیاهان‬
‫دارویی ممکن است با‬
‫استفاده از روش های غیر‬
‫استاندارد استخراج ایجاد‬
‫‪581‬‬
‫شود‪ .‬باید تالش کرد تا دسته‬
‫هایی با کیفیت تا حد ممکن‬
‫سازگار (در محدودترین‬
‫محدوده ممکن) تولید شوند‪.‬‬
‫کتابشناسی ‪ -‬فهرست کتب‬

‫آبراهام‪ ، ، ، ، ،‬سیاالت‬
‫‪MA‬‬ ‫‪Sunol‬‬ ‫‪AK‬‬ ‫‪1997‬‬
‫فوق بحرانی‪ :‬استخراج و‬
‫‪582‬‬
‫پیشگیری از آلودگی‪ ،‬سری‬
‫سمپوزیوم ‪ ، ،‬واشنگتن‬ ‫‪ACS‬‬ ‫‪670‬‬
‫‪ ، ، ،‬مسائل مربوط به‬ ‫‪Banoti‬‬ ‫‪A.‬‬ ‫‪1980‬‬
‫تهیه و استفاده از عصاره‬

‫گیاهان دارویی‪ ،‬فیتوتراپیا‬
‫‪.11-5 :51 ،‬‬
‫‪Baser, KHC and Kurkcuoglu, M., 1999, SPME and Headspace Assay Development: Application‬‬
‫نوامبر‬ ‫‪to Rose Products, in: Proceedings of the IFEAT Conference , 8-12‬‬
‫‪,1998‬‬ ‫‪London, p. 298-305‬‬
‫‪ ، ، ،‬استخراج اسانس‬ ‫‪Baser‬‬ ‫‪KHC‬‬ ‫‪1999‬‬
‫از محصوالت طبیعی ‪-‬‬

‫روش های غیر سنتی‪ .‬دوره‬
‫‪583‬‬
1‫مروری بر تکنیک های‬
‫در مورد شبیه‬ ‫آموزشی‬ ICS-UNIDO
‫سازی فرآیند و استخراج‬

،‫اسانس از گیاهان معطر‬
،1999 ‫ اکتبر‬22-18
‫ ایتالیا‬،‫تریست‬
:‫ در‬. Buttery, RG, Ling, LC, 1996, Methods for Isolating Food and Plant Volatiles
Takeoka, GR, Teranishi, R, Williams, PJ and Kobayashi (Eds), Biotechnology for Improved
Foods and Flavours, ACS Symposium Series , 637: 240-248
:‫ در‬. Clery, R., 1999, Advances in Headspace Analysis of Flowers
‫مجموعه مقاالت کنفرانس‬

،‫ لندن‬،1998 ‫ نوامبر‬، IFEAT 8-12
297-294 .‫ص‬
584
‫‪، ، ، ، ،‬‬
‫‪Craveiro‬‬ ‫‪AA‬‬ ‫‪، ،‬‬
‫‪Matos‬‬ ‫‪FJA‬‬ ‫‪Alenkar‬‬ ‫‪JW and Plumel‬‬ ‫‪MM‬‬
‫‪ ،‬مایکروویو برای‬ ‫‪1989‬‬
‫استخراج اسانس‪ ،‬مجله‬

‫طعم و عطر ‪44-43 :4 ،‬‬
‫کریپا‪ ،‬اف‪،1980 ،.‬‬
‫مشکالت مربوط به‬
‫فرموالسیون های دارویی‬
‫و آرایشی حاوی عصاره‪،‬‬
‫فیتوتراپیا ‪66-59 :51 ،‬‬
‫‪ ، ، ،‬توسعه صنعت‬ ‫‪Desilva‬‬ ‫‪TK‬‬ ‫‪1995‬‬
‫اسانس‪ .‬در‪ :‬کتابچه‬

‫‪585‬‬
‫راهنمای صنعت اسانس‪،‬‬
‫‪، ،‬‬ ‫ویرایش‪.‬‬
‫‪TK Desilva‬‬ ‫‪UNIDO‬‬ ‫‪Vienna p. 1-11‬‬
‫‪ ، ، ،‬تکنیک استخراج‬ ‫‪Fleisher‬‬ ‫‪A.‬‬ ‫‪1999‬‬
‫پوروپالست در صنعت‬
‫‪،‬‬ ‫طعم و عطر‪،‬‬
‫‪Perfumer and Flavor‬‬ ‫‪15(5): 27-36‬‬
‫‪ ، ، ،‬الیه نازک و‬ ‫‪Forni‬‬ ‫‪GP‬‬ ‫‪1980‬‬
‫کروماتوگرافی مایع با‬

‫کارایی باال در تجزیه و‬
‫تحلیل عصاره ها‪،‬‬
‫فیتوتراپیا ‪33-13 :51 ،‬‬
‫‪586‬‬
‫فون‬‫‪Guenther, E., 1952, The Essential Oils, vol. 6D‬‬
‫نوستراند‪ ،‬پرینستون‪،‬‬
‫نیوجرسی‬
‫‪ .‬سه بعدی‪ ،‬ون‬ ‫‪Guenthur, E., 1949, The Essential Oils, vol‬‬
‫نوستراند‪ ،‬پرینستون‪،‬‬
‫نیوجرسی‬
‫و ‪ ، ، ،‬کشت و‬
‫‪Kaul‬‬ ‫‪MK‬‬ ‫‪1997‬‬ ‫‪Handa SS‬‬
‫استفاده از گیاهان معطر‪.‬‬

‫آزمایشگاه تحقیقات منطقه‬
‫ای‪ ،‬جامو‪ ،‬هند‬
‫‪587‬‬
‫‪ ،‬و ‪ ، ، ،‬کشت و‬
‫‪Kaul‬‬ ‫‪MK‬‬ ‫‪1996‬‬ ‫‪Handa‬‬ ‫‪SS‬‬
‫استفاده از گیاهان دارویی‪.‬‬

‫آزمایشگاه تحقیقات منطقه‬
‫ای‪ ،‬جامو‪ ،‬هند‬
‫‪ ، ، ،‬استخراج اسانس‬ ‫‪Handa‬‬ ‫‪SS‬‬ ‫‪1999‬‬
‫از محصوالت طبیعی‪،‬‬

‫روش های سنتی‪ .‬دوره‬
‫در مورد‬ ‫آموزشی‬
‫شبیه سازی فرآیند و‬

‫استخراج اسانس از گیاهان‬
‫‪588‬‬
‫معطر‪ 22-18 ،‬اکتبر‬
‫‪ ،1999‬تریست‪ ،‬ایتالیا‬
‫‪ ,‬روشهای سنتی و‬ ‫‪Handa, SS, 2005‬‬
‫مدرن استخراج اسانس از‬

‫گیاهان معطر‪ .‬ارائه در‬
‫دوره آموزشی فن آوری‬
‫های کشت‪ ،‬پس از‬
‫برداشت و فرآوری گیاهان‬
‫دارویی و معطر در‬
‫کشورهای در حال توسعه‪.‬‬
‫در بوماکو‪،‬‬ ‫سازمان‬
‫‪589‬‬
‫مالی (غرب آفریقا)‪-25 ،‬‬
‫‪ 29‬ژوئیه ‪2005‬‬
‫‪Handa, SS, Rakesh, DD and Vasisht, K., 2006, Compendium of Medicinal and Aromatic Plants,‬‬
‫‪ ، ،‬تریست‪ ،‬ایتالیا‬ ‫‪Asia, Vol. II‬‬ ‫‪ICS-UNIDO‬‬
‫هامفری‪ ،‬جی ال‪ ،‬کلر‪، ،‬‬

‫‪IIGE‬‬
‫‪ ،‬فناوری فرآیند‬ ‫‪1997‬‬
‫جداسازی‪ ،‬مک گراو هیل‪،‬‬

‫نیویورک‬
‫‪ ، ، ،‬به دام انداختن‪،‬‬ ‫‪Kaiser‬‬ ‫‪R.‬‬ ‫‪1991‬‬
‫بررسی و بازسازی‬
‫‪590‬‬
‫عطرهای دهان‪ .‬در‪:‬‬
‫‪Muller, PM and‬‬
‫‪Lamparsky, D. (Eds.), Perfumes, Art, Science and Technology, Elsevier, p. 213‬‬
‫‪ ، ، ،‬برخی از جنبه‬ ‫‪Koedam‬‬ ‫‪A.‬‬ ‫‪1987‬‬
‫های تهیه اسانس‪ .‬در‪:‬‬

‫ساندرا‪ ،‬پی‪ .‬و ‪. ،‬‬
‫‪Bicchi‬‬ ‫‪C‬‬
‫(ویرایش)‪ ،‬کروماتوگرافی‬
‫گازی مویرگی در تجزیه و‬
‫‪،‬‬ ‫تحلیل اسانس‪،‬‬
‫‪A. Huethig Verlag‬‬
‫هایدلبرگ‪ ،‬ص‪15-13 .‬‬

‫‪ ،. ،‬و ‪ ، ، ،‬مالحظات‬ ‫‪Stumpf‬‬ ‫‪H.‬‬ ‫‪1999‬‬ ‫‪Lang‬‬ ‫‪F‬‬
‫مربوط به تک نگاری های‬

‫داروسازی آینده برای‬
‫‪591‬‬
‫عصاره های گیاهی‪، ،‬‬
‫‪Pharmeuropa‬‬
‫‪11: 2‬‬
‫الرنس‪ ، ، ،‬جداسازی‬
‫‪BM‬‬ ‫‪1995‬‬
‫مواد معطر از محصوالت‬

‫طبیعی گیاهی‪ .‬در‪ :‬دسیلوا‪،‬‬
‫(ویرایش)‪ ،‬کتابچه‬ ‫‪KT‬‬

‫‪ ،‬وین‪ ،‬ص‪154-57 .‬‬ ‫‪UNIDO‬‬
‫‪ ، ، ،‬تولید تجاری‬ ‫‪Lowrence‬‬ ‫‪BM‬‬ ‫‪1979‬‬
‫روغن های غیر مرکبات‬
‫‪592‬‬
‫در آمریکای شمالی‪،‬‬
‫‪Perfumer and Flavor‬‬
‫‪،‬‬ ‫‪3(6): 21-23‬‬
‫‪ ، ، ،‬اظهارات در‬ ‫‪Magistretti‬‬ ‫‪MJ‬‬ ‫‪1980‬‬
‫مورد بررسی‬
‫فارماکولوژیک عصاره‬
‫های گیاهی‪ ،‬فیتوتراپیا ‪،‬‬
‫‪78-67 :51‬‬
‫مارتینلی‪، ، ،‬‬
‫‪EM‬‬ ‫‪1980‬‬
‫کروماتوگرافی گازی در‬

‫کنترل عصاره ها‪،‬‬
‫فیتوتراپیا ‪57-35 :51 ،‬‬
‫‪593‬‬
‫‪,‬‬
‫‪Rezzong, SA, Baghdadi, MW, Louka, N., Boutekedijiret, C. and Allaf, K., 1998‬‬
‫مطالعه فرآیند استخراج‬

‫جدید‪ :‬رفع فشار لحظه ای‬
‫کنترل شده‪ .‬کاربرد در‬
‫استخراج اسانس از برگ‬
‫رزماری‪ ،‬مجله طعم و‬
‫عطر ‪258-251 :13 ،‬‬
‫‪ ,‬روشهای مختلف‬ ‫‪Scheffer, JJC, 1997‬‬
‫برای جداسازی اسانسها‪,‬‬

‫تحقیقات گیاه درمانی ‪:10 ,‬‬ ‫‪S6-S7‬‬
‫‪594‬‬
‫سیدر‪ ،‬جی دی و هنلی‪ ،‬ای‬
‫جی‪ ،1996 ،‬اصول فرآیند‬
‫جداسازی‪ ،‬ویلی‪ ،‬نیویورک‬
‫تیلور‪ ،‬ال تی‪،1996 ،‬‬
‫استخراج سیال فوق بحرانی‪،‬‬
‫ویلی‪ ،‬نیویورک‬
‫‪ ، ، ،‬فرآیند پایین دستی‬
‫‪Verrall‬‬ ‫‪M.‬‬ ‫‪1996‬‬
‫محصوالت طبیعی‪ .‬کتابچه‬

‫راهنمای عملی وایلی‪،‬‬
‫چیچستر‬
‫‪595‬‬
‫‪ ، ، ،‬تجزیه و تحلیل با‬ ‫‪Wenclawiak‬‬ ‫‪B.‬‬ ‫‪1992‬‬
‫سیاالت فوق بحرانی‪:‬‬

‫استخراج و‬
‫کروماتوگرافی‪ ، ،‬برلین‬ ‫‪Springer‬‬
‫‪ ,‬روشهای‬ ‫‪Werkhoff, P., Brennecke, S. and Bretschneider, W., 1998‬‬
‫مدرن و تکنیکهای‬
‫استخراج برای جداسازی‬
‫ترکیبات فرار فرار‪,‬‬
‫‪Contact , 2: 16-23‬‬
‫‪596‬‬
‫‪ 2‬نقش شبیه سازی فرآیند‬
‫در فن آوری های‬
‫استخراج گیاهان‬
‫‪ .‬فرمگلیا‬
‫‪M‬‬
‫خالصه‬
‫این مقاله نقش شبیه‌سازی‬
‫فرآیند را در زمینه‬
‫فن‌آوری‌های استخراج‬
‫‪597‬‬
‫نشان می‌دهد‪ .‬این مقاله با‬
‫مقدمه‌ای کوتاه بر مبانی‬
‫شبیه‌سازی فرآیند و نقش‬
‫شبیه‌سازی فرآیند در صنعت‬
‫امروز آغاز می‌شود‪.‬‬
‫روشهایی را که باید در شبیه‬
‫سازی یک فرآیند دنبال کرد‬
‫و مزایای شبیه سازی فرآیند‬
‫را تشریح می کند‪ .‬در بخش‬
‫دوم مقاله‪ ،‬فرآیندهای‬
‫‪598‬‬
‫فیتوشیمیایی که در‬
‫شبیه‌سازی شده‌اند‪ ،‬فهرست‬

‫شده‌اند و به دنبال آن دو‬
‫مطالعه موردی برای نشان‬
‫دادن کاربرد روش‬
‫پیشنهادی ارائه می‌شوند‪( :‬‬
‫‪ )1‬تقطیر دسته‌ای روغن‬
‫سقز و (‪ )2‬بازیافت منتول با‬
‫کریستالیزاسیون‪ .‬از روغن‬
‫منتا در پایان‪ ،‬توصیه هایی‬
‫مبنی بر حمایت از اهمیت‬
‫‪599‬‬
‫شبیه سازی فرآیند برای‬
‫ارائه شده است‪.‬‬
‫‪ 2.1‬مقدمه‬
‫کشورهای در حال‬
‫توسعه غنی از گیاهان‬
‫دارویی و معطر ( )‬
‫‪MAPs‬‬
‫هستند‪ ،‬اما به دلیل مشکل در‬

‫دسترسی به فناوری‌های‬
‫‪600‬‬
‫استخراج کارآمد‪ ،‬ارزش‬
‫افزوده به این منبع زیستی‬
‫غنی دشوار است‪ .‬در بیشتر‬
‫موارد و به ویژه در‬
‫کشورهای بسیار فقیر‪،‬‬
‫فناوری های مورد استفاده‬
‫نامناسب و مقرون به صرفه‬
‫نیستند‪ .‬مشکل اساسی‬
‫مربوط به کیفیت محصول‬
‫است‪ :‬فناوری‌های استخراج‬
‫اولیه تضمین کننده یک‬
‫‪601‬‬
‫محصول پایدار و با کیفیت‬
‫نیست و در برخی موارد‪،‬‬
‫فناوری‌ها و روش‌های‬
‫نامناسب منجر به تولید‬
‫محصول آلوده می‌شود که‬
‫ارزش بازار پایینی دارد‪.‬‬
‫به منظور کمک به‬
‫برای دستیابی به هدف‬
‫‪602‬‬
‫‪MAP‬‬‫استفاده از منابع غنی‬
‫برای تولید محصوالت با‬
‫ارزش افزوده‪ ،‬انتشار دانش‬
‫موجود و آخرین پیشرفت ها‬
‫در این فناوری ها ضروری‬
‫است‪.‬‬
‫نرم افزار شبیه سازی فرآیند‬
‫تجاری را می توان برای‬
‫پیش بینی‪،‬‬
‫‪603‬‬
‫در رایانه‪ ،‬گیاه واقعی و در‬
‫نتیجه ابزار مفیدی برای‬
‫بهینه‌سازی شرایط فرآیند و‬
‫افزایش ظرفیت مدیریت‬
‫فرآیندهای فیتوشیمیایی‬
‫است‪ .‬به طور خاص‪،‬‬
‫شبیه‌سازی فرآیند می‌تواند به‬
‫کشورهای در حال توسعه و‬
‫در حال ظهور در‬
‫بهینه‌سازی یک فرآیند‬
‫‪604‬‬
‫پیشرفته به جای مدیریت‬
‫یک فرآیند ابتدایی‪ ،‬که باید با‬
‫رویه‌های کارآمدتر و‬
‫استاندارد شده جایگزین‬
‫شود‪ ،‬کمک کند‪ .‬تمرکز در‬
‫این مورد بیشتر به مشکالت‬
‫عملی مانند کیفیت مواد و‬
‫آب مورد استفاده برای‬
‫استخراج مربوط می شود‪.‬‬
‫در اغلب موارد کشورهای‬
‫در حال توسعه از نظر نوع‬
‫‪605‬‬
‫ظرف‪ ،‬کیفیت آب و پایداری‬
‫محصول در هنگام فرآوری‬
‫با مشکل مواجه هستند‪.‬‬
‫‪606‬‬
‫این مقاله استفاده از نرم‬
‫افزار شبیه سازی فرآیند را‬
‫شرح می دهد‬
‫در استخراج و خالص سازی‬
‫اسانس ها در مقیاس‬
‫آزمایشی و صنعتی‪ .‬چنین‬
‫فرآیندهایی در کشورهای در‬
‫حال توسعه و نوظهور‬
‫توسعه یافته و در حال اجرا‬
‫هستند‪ .‬هدف این مقاله نشان‬
‫دادن روشی برای کسب‬
‫‪607‬‬
‫‪2‬‬‫نقش شبیه سازی فرآیند در‬
‫معطر‬
‫دانش بهتر از فرآیند‬
‫استخراج و در نتیجه برای‬
‫بهینه‌سازی فرآیند از نظر‬
‫مصرف انرژی‪ ،‬مصرف‬
‫مواد خام و اثرات‬
‫زیست‌محیطی است‪.‬‬
‫‪ 2.2‬اهداف و تعاریف شبیه‬
‫سازی فرآیند‬
‫‪608‬‬
‫شبیه سازی عمل نمایش‬
‫برخی از جنبه های واقعیت‬
‫است‬
‫جهان توسط اعداد یا‬
‫نمادهایی که ممکن است‬
‫برای تسهیل مطالعه آنها‬
‫دستکاری شوند‪ .‬شبیه ساز‬
‫فرآیند یک ابزار مهندسی‬
‫است که چندین کار را انجام‬
‫می دهد‪ ،‬از جمله محاسبات‬
‫خودکار‪ ،‬تعادل مواد و‬
‫‪609‬‬
‫معطر‬
‫انرژی‪ ،‬تخمین خواص‬
‫فیزیکی‪ ،‬طراحی یا‬
‫محاسبات رتبه بندی و بهینه‬
‫سازی فرآیند‪ .‬یک شبیه ساز‬
‫فرآیند یک مهندس فرآیند‬
‫نیست و یک مهندس فرآیند‬
‫همیشه برای تجزیه و تحلیل‬
‫مشکل و خروجی یک شبیه‬
‫ساز فرآیند مورد نیاز است‪.‬‬
‫‪610‬‬
‫یک شبیه ساز فرآیند‪ ،‬تعادل‬
‫مواد و انرژی را با استفاده‬
‫از کد کامپیوتری حل می‬
‫کند‪.‬‬
‫در اصل‪ ،‬یک شبیه ساز‬
‫فرآیند برای مطالعه یک‬
‫فرآیند شیمیایی‬
‫از طریق روش مشخص‬ ‫‪ess‬‬
‫شده در شکل ‪ 1‬می رود‪.‬‬

‫یکی از تعریف مسئله‬
‫(تحلیل مسئله) شروع می‬
‫‪611‬‬
‫معطر‬
‫شود و سپس مدل فرآیند‪،‬‬
‫یعنی سیستم معادالت‬
‫(جبری یا دیفرانسیل) را‬
‫توسعه می دهد‪ .‬عالوه بر‬
‫این‪ ،‬بسته به سیستم‬
‫معادالت‪ ،‬داده های اضافی‬
‫الزم را جمع آوری کرده و‬
‫مدل را با روش مناسب حل‬
‫می کند‪ .‬در نهایت‪ ،‬مهندس‬
‫‪612‬‬
‫فرآیند نتایج را تجزیه و‬
‫تحلیل می‌کند و شاید دوباره‬
‫شروع به توسعه یک مدل‬
‫واقعی‌تر کند‪.‬‬
‫همین تصویر در مورد شبیه‬
‫سازی حالت پایدار‪ ،‬دینام‪-‬‬
‫مشکالت شبیه سازی و‬
‫بهینه سازی ; فقط مدل‬
‫‪ic‬‬
‫فرآیند و روش حل تغییر می‬

‫کند‪ .‬حل سیستم معادالت‬
‫تراز مواد و انرژی کار‬
‫‪613‬‬
‫معطر‬
‫آسانی نیست زیرا باید با در‬
‫نظر گرفتن بسیاری از‬
‫مؤلفه ها‪ ،‬مدل های پیچیده‬
‫ترموفیزیکی برای محاسبات‬
‫تعادل فاز‪ ،‬تعداد زیادی‬
‫زیرسیستم (تجهیزات)‪،‬‬
‫تجهیزات نسبتا ً پیچیده (مانند‬
‫ستون های تقطیر) حل شود‪.‬‬
‫‪614‬‬
‫جریان های بازیافت و حلقه‬
‫های کنترل‬
‫‪%FWFMPQ‬‬
‫‪QSPDFTT‬‬
‫‪NPEFM‬‬
‫‪%FGJOF‬‬
‫‪QSPCMFN‬‬ ‫‪%JWJE‬‬
‫‪FS‬‬ ‫‪$PMMFD‬‬
‫‪BEEJUJPOB‬‬
‫‪U‬‬
‫‪.JYFS‬‬ ‫‪3FBDU‬‬ ‫‪4FQBSBU‬‬ ‫‪M EBUB‬‬
‫‪"OBMZ[F‬‬ ‫‪PS‬‬ ‫‪PS‬‬
‫‪SFTVMU‬‬
‫‪$IFN‬‬
‫‪T‬‬
‫‪4 PMWFNPEFM‬‬
‫‪FRVBUJPOT‬‬
‫اساسی در‬‫‪JDB‬‬
‫شکل ‪ :1‬مراحل‬
‫‪M1‬شبیه‬
‫اجرای نرم افزار‬
‫سازی فرآیند ‪MB‬‬
‫یک طرح‪OU‬‬
‫شبیه سازی‬
‫فرآیند معمولی‪ ،‬با‬
‫مهمترین‬
‫‪615‬‬
‫معطر‬
‫عناصر و اتصاالت آنها در‬
‫شکل ‪ 2‬نشان داده شده است‪.‬‬
‫به وضوح‪ ،‬یک شبیه ساز‬
‫فرآیند شامل برآورد هزینه و‬
‫همچنین ارزیابی اقتصادی‬
‫است‪ .‬اهمیت پایگاه داده در‬
‫شکل به عنوان منبع‬
‫اطالعات ضروری برای‬
‫‪616‬‬
‫اشیاء مختلف در ساختار‬
.‫نشان داده شده است‬
/ &OFSHZB
OE.BUFSJBM
4ZTUFN &EJUP
4VNFSJDBM
VCSPVUJOF #BMBODF
S
T T .BOBHFS ( SBQIJD
6 UJMJU T
JFT 3FQPSU
T
&RVJQNFOU4J[JOH
'PSNT
$PTU&TUJNBUJP %BUB#BTF
O QIZTJDBM
QSPQFSUJFT
DPTUT FUD
&DPOPNJD&WBMVBUJ
PO
‫ طرح کلی یک‬:2 ‫شکل‬

‫شبیه ساز فرآیند حالت‬
‫پایدار‬
617
‫معطر‬
‫روش های زیر در‬
‫شبیه سازی فرآیند‬
‫موجود است‪:‬‬
‫شبیه‌سازی حالت‬‫•‬
‫پایدار‪ ،‬که یک عکس‬

‫فوری را در زمان‬
‫فرآیند در نظر‬
‫می‌گیرد‪.‬‬
‫‪618‬‬
‫شبیه سازی دینامیک‪،‬‬ ‫•‬
‫که تکامل را در حوزه‬

‫زمانی معادالت‬
‫توصیف کننده فرآیند‬
‫در نظر می گیرد‪.‬‬
‫شبیه سازی یکپارچه‬ ‫•‬
‫حالت پایدار‪-‬دینامیک‪،‬‬
‫که ترکیبی از دو‬
‫رویکرد قبلی است‪.‬‬
‫این سه رویکرد ممکن‬
‫است به طرق مختلف‬
‫‪619‬‬
‫معطر‬
‫در هنگام معامله مورد‬
‫استفاده قرار گیرند‬
‫با شبیه سازی فرآیند یک‬
‫امکان انجام تجزیه و تحلیل‬
‫فرآیند است که در آن یک‬
‫فرآیند موجود مطالعه می‬
‫شود و شرایط جایگزین و‬
‫همچنین رفتار پویا در‬
‫ارزیابی اثربخشی طراحی‬
‫‪620‬‬
‫بررسی می شود‪ .‬دوم سنتز‬
‫فرآیند است که در آن‬
‫پیکربندی‌های مختلف فرآیند‬
‫به منظور شناسایی بهترین‬
‫انتخاب واحدها و ارتباطات‬
‫بین آنها مقایسه می‌شوند‪.‬‬
‫سومین امکان طراحی و‬
‫شبیه سازی فرآیند است که با‬
‫هدف ایجاد شرایط عملیاتی‬
‫بهینه یک فرآیند معین است‪.‬‬
‫‪621‬‬
‫معطر‬
‫در تمام این احتماالت‪،‬‬
‫تأثیر بر صنعت بسیار‬
‫فراگیر است‪.‬‬
‫بیش از یک لحظه در توسعه‬
‫فرآیند محدود می شود‪ .‬شبیه‬
‫سازی فرآیند به شدت بر‬
‫نحوه استفاده از دانش‬
‫مهندسی در فرآیندها تأثیر‬
‫گذاشته است‪ .‬روش سنتی‬
‫‪622‬‬
‫استفاده از شبیه‌سازی فرآیند‬
‫عمدتا ً بر طراحی صفحات‬
‫فلو و تعیین پارامترهای مهم‬
‫تجهیزات‪ ،‬مانند مراحل‬
‫ستون تقطیر و قطر ستون‬
‫متمرکز بود‪ .‬امروزه‪،‬‬
‫مهندسان به سمت استفاده‬
‫جامع‌تر از شبیه‌سازی فرآیند‬
‫در کل «عمر» کارخانه‪،‬‬
‫مانند طراحی استراتژی‌های‬
‫کنترل‪ ،‬بهینه‌سازی‬
‫‪623‬‬
‫معطر‬
‫پارامترهای فرآیند‪ ،‬مطالعه‬
‫تکامل زمان فرآیند برای‬
‫درک روش‌های راه‌اندازی‬
‫و خاموش کردن‪ ،‬انجام‬
‫تحلیل ریسک‪ ،‬آموزش‬
‫اپراتورها گرایش دارند‪ .‬و‬
‫تعریف رویه هایی برای‬
‫کاهش عملیات غیر پایدار‪.‬‬
‫‪624‬‬
‫مزایای اصلی به دست آمده‬
‫از چنین استفاده جامع از‬
‫شبیه سازی فرآیند عبارتند‬
‫از جایگزینی جزئی یا کلی‬
‫نیروگاه های آزمایشی‬
‫(کاهش تعداد اجراها و‬
‫برنامه ریزی)‪ ،‬کاهش زمان‬
‫عرضه به بازار برای‬
‫توسعه فرآیندهای جدید‪ ،‬و‬
‫غربالگری سریع جایگزین‬
‫های فرآیند برای انتخاب‬
‫‪625‬‬
‫معطر‬
‫بهترین راه حل از نظر‬
‫اقتصاد‪ ،‬جنبه های زیست‬
‫محیطی‪ ،‬مصرف انرژی و‬
‫انعطاف پذیری‪ .‬با توجه به‬
‫پیچیدگی باالی فرآیندهای‬
‫شیمیایی‪ ،‬برای به دست‬
‫آوردن این مزایا باید فرآیند‬
‫را به طور انتقادی ساده کرد‬
‫و تکنیک های شبیه سازی‬
‫‪626‬‬
‫فرآیند را در کل چرخه‬
‫حیات یک فرآیند به کار‬
‫برد‪.‬‬
‫شبیه سازهای حالت‬
‫پایدار محصوالت اصلی در‬
‫نظر گرفته می شوند‬
‫شبیه‌سازی فرآیند هستند و‬
‫برای طراحی فرآیندها‪،‬‬
‫ارزیابی تغییرات فرآیند و‬
‫تحلیل سناریوهای استفاده‬
‫‪what-if‬‬
‫می‌شوند‪ .‬شبیه‌سازی حالت‬

‫‪627‬‬
‫معطر‬
‫پایدار معموالً قبل از سایر‬
‫انواع شبیه‌سازی انجام‬
‫می‌شود‪ :‬شبیه‌سازی پویا‪،‬‬
‫سنتز فرآیند با فناوری پینچ‪،‬‬
‫طراحی دقیق تجهیزات‪،‬‬
‫بهینه‌سازی مبتنی بر‬
‫معادالت آفالین و آنالین‪ ،‬و‬
‫فناوری‌های کاربردی برای‬
‫‪628‬‬
‫بازارهای عمودی (به‬
‫عنوان مثال پلیمرها)‪.‬‬
‫مشکالت موجود در اجرای‬
‫شبیه سازی فرآیند عبارتند‬
‫از‪:‬‬
‫ایجاد یک مدل‬
‫ترمودینامیکی دقیق‬
‫(معادالت حالت یا مدل‬
‫انرژی اضافی گیبس)‪ ،‬لزوم‬
‫تعریف عملیات ساختگی‬
‫(همیشه به راحتی قابل‬
‫‪629‬‬
‫معطر‬
‫شناسایی نیست)‪ ،‬و شناسایی‬
‫جریان های اشک آور برای‬
‫دستیابی به همگرایی سریع‪.‬‬
‫روش منطقی برای‬
‫انجام یک شبیه سازی به‬
‫شرح زیر است‪ .‬ابتدا‪ ،‬همه‬
‫اجزای مورد استفاده در‬
‫شبیه سازی‪ ،‬از جمله اجزای‬
‫معمولی و غیر متعارف را‬
‫‪630‬‬
‫تعریف می کند‪ .‬در مرحله‬
‫بعد‪ ،‬مهمترین مرحله در‬
‫تعریف شبیه سازی‪ ،‬انتخاب‬
‫خواص فیزیکوشیمیایی‬
‫برای استفاده در محاسبات‬
‫است‪ .‬پس از انجام این کار‪،‬‬
‫شخص به اتصال صفحه فلو‬
‫و تعریف شرایط تغذیه ادامه‬
‫می دهد‪ .‬مرحله بعدی‬
‫تعاریف داخلی عملیات واحد‬
‫است‪ .‬در این مرحله امکان‬
‫‪631‬‬
‫معطر‬
‫اجرای یک کیس پایه و‬
‫بررسی همگرا بودن سیستم‬
‫وجود دارد‪.‬‬
‫تعریف مشخصات‬
‫فرآیند‪ ،‬پارامترهای کنترل و‬
‫تعریف نگه‌داری تجهیزات‬
‫بعداً برای اصالح‬
‫شبیه‌سازی و به دست آوردن‬
‫نتایجی مشابه واقعیت اضافه‬
‫‪632‬‬
‫می‌شود‪ .‬نتایج مختلفی از‬
‫یک شبیه سازی به دست می‬
‫آید‪ .‬مهم‌ترین آنها‬
‫اعتبارسنجی مدل‌های تعادل‬
‫فاز برای سیستم واقعی‬
‫برای استفاده در شرایط‬
‫مشابه‪ ،‬تأیید شرایط عملیاتی‬
‫فرآیند‪ ،‬اطالعات در مورد‬
‫جریان‌های میانی و تعادل‬
‫آنتالپی‪ ،‬تأیید مشخصات‬
‫کارخانه‪ ،‬و تأثیر‬
‫‪633‬‬
‫معطر‬
‫پارامترهای عملیاتی بر‬
‫روی مشخصات فرآیند‬
‫همه این اطالعات‬
‫برای رفع گلوگاه مفید است‬
‫فرآیند یا بخشی از آن برای‬
‫شناسایی استراتژی‌های‬
‫کنترل فرآیند و تنظیم ابزار‬
‫دقیق‪ .‬این مهم است زیرا به‬
‫فرد اجازه می دهد تا رفتار‬
‫‪634‬‬
‫سیستم های امنیتی را در‬
‫زمانی که شرایط فرآیند‬
‫متفاوت است تأیید کند‪.‬‬
‫تا آنجا که به شبیه‬
‫سازی پویا مربوط می‬
‫شود‪ ،‬برنامه ها می‬
‫توانند‬
‫در فرآیندهای مستمر‪،‬‬
‫طراحی فرآیند و کنترل‬
‫همزمان‪ ،‬ارزیابی‬
‫استراتژی‌های کنترل‬
‫‪635‬‬
‫معطر‬
‫جایگزین‪ ،‬عیب‌یابی عملکرد‬
‫فرآیند‪ ،‬و تأیید ایمنی فرآیند‬
‫یافت می‌شود‪.‬‬
‫مهمترین مزایای‬
‫مدلسازی پویا عبارتند‬
‫از‪:‬‬
‫اجتناب از سرمایه و کاهش‬
‫هزینه های عملیاتی از‬
‫طریق تصمیمات مهندسی‬
‫‪636‬‬
‫بهتر؛ توان عملیاتی‪ ،‬کیفیت‬
‫محصول‪ ،‬ایمنی و بهبود‬
‫محیط زیست از طریق‬
‫بهبود درک فرآیند؛ و‬
‫افزایش بهره وری از طریق‬
‫ادغام پیشرفته فرآیندهای‬
‫کار مهندسی‪.‬‬
‫‪637‬‬
‫معطر‬
‫بیوتکنولوژیکی و‬
‫فیتوشیمیایی مورد‬
‫مطالعه در‬
‫این بخش کارهای در‬

‫حال انجام مربوط به‬
‫شبیه سازی را خالصه‬
‫می کند‬
‫‪638‬‬
‫فرآیندهای مهم‬
‫فیتوشیمیایی‬
‫‪ 2.3.1‬مختصری از‬
‫فرآیندهای بیوتکنولوژیک‬
‫‪ 2.3.1.1‬تولید الکل از‬
‫هدف از این فرآیند شبیه‬
‫سازی حالت پایدار‬
‫است‬
‫‪639‬‬
‫معطر‬
‫تولید اتانول از تخمیر زیست‬
‫توده این فرآیند به دو بخش‬
‫تقسیم می شود‪ )1( :‬تخمیر‬
‫زیست توده که مخلوطی از‬
‫اتانول‪ ،‬آب و سایر اجزا را‬
‫تولید می کند‪ ،‬و (‪)2‬‬
‫جداسازی با استفاده از یک‬
‫ستون تقطیر که اتانول را‬
‫غلیظ می کند‪ .‬راکتورهای‬
‫‪640‬‬
‫مدل شده‪ ،‬راکتورهای‬
‫مخزن همزن پیوسته به‬
‫صورت سری یا موازی‬
‫‪ 2.3.1.2‬پاالیش روغن سویا‬
‫و تصفیه ضایعات‬
‫هدف از این کار شبیه‬
‫سازی تصفیه روغن‬
‫سویا است‬
‫‪641‬‬
‫‪2‬‬ ‫نقش شبیه سازی فرآیند در‬
‫معطر‬
‫روند‪ .‬این یک فرآیند‬
‫بیوتکنولوژیکی پیچیده است‬
‫که شامل بسیاری از واکنش‬
‫ها و تصفیه مواد جامد است‪.‬‬
‫این فرآیند به سه بخش تقسیم‬
‫می‌شود‪ )1( :‬صمغ‌زدایی و‬
‫خنثی‌سازی‪( ،‬ب) سفید‬
‫کردن‪ ،‬و ( ) بوی‌زدایی‪.‬‬
‫‪iii‬‬
‫هدف اصلی شبیه سازی‬

‫‪642‬‬
‫کاهش مصرف بخار با‬
‫استفاده از مفهوم فن آوری‬
‫پینچ است‪ .‬بخار در مبدل‬
‫های حرارتی برای گرم‬
‫کردن روغن‪ ،‬در تجهیزات‬
‫سفید کننده و در بوگیر‬
‫مصرف می شود‪ .‬مشکل‬
‫این شبیه‌سازی در تعداد‬
‫زیادی از مؤلفه‌های‬
‫تعریف‌نشده نهفته است که‬
‫باید برای به دست آوردن‬
‫‪643‬‬
‫معطر‬
‫یک شبیه‌سازی قابل اعتماد‬
‫مشخص شوند‪ .‬عالوه بر‬
‫این‪ ،‬یک روش جایگزین‬
‫برای کاهش اسیدهای آزاد‪،‬‬
‫با استفاده از استخراج با‬
‫اتانول‪ ،‬در حال بررسی‬
‫است‪ .‬ویژگی های کلیدی‬
‫دستیابی به کیفیت محصول‬
‫مورد نیاز با به حداقل‬
‫‪644‬‬
‫رساندن سرمایه و هزینه‬
‫های عملیاتی است‪.‬‬
‫‪ 2.3.1.3‬تولید سوخت های‬
‫هیدروکربنی مصنوعی از‬
‫شروع از گاز طبیعی‪،‬‬
‫زغال سنگ‪ ،‬یا چوب‪،‬‬
‫گاز سنتز مناسب است‬
‫ترکیب را می توان توسط‬
‫کاتیون گازی تولید کرد‪.‬‬
‫‪645‬‬
‫معطر‬
‫سپس‪ ،‬واکنش جابجایی آب‪-‬‬
‫گاز‪ ،‬سنتز فیشر‪-‬تروپش و‬
‫هیدروکراکینگ را می توان‬
‫به گاز سنتز برای به دست‬
‫آوردن مخلوطی از‬
‫هیدروکربن های مایع که‬
‫می تواند به عنوان سوخت‬
‫مصنوعی استفاده کرد‪،‬‬
‫اعمال کرد‪ .‬این فرآیند‬
‫‪646‬‬
‫پیچیده ای است که می توان‬
‫آن را با نادیده گرفتن‬
‫سینتیک واکنش های‬
‫شیمیایی درگیر ساده کرد‪.‬‬
‫هدف از این پروژه تعیین‬
‫کمیت مصرف جرم و‬
‫انرژی و انتشار دی اکسید‬
‫کربن است‪ .‬ویژگی های‬
‫کلیدی عبارتند از‪ :‬انتخاب‬
‫مدل ترمودینامیکی برای‬
‫دستیابی به یک شبیه سازی‬
‫‪647‬‬
‫معطر‬
‫واقعی‪ .‬ادغام گرما در میان‬
‫بخش های مختلف فرآیند‬
‫اثرات زیست محیطی در‬
‫طول بازیافت و بازیافت‬
‫حباب‪ .‬و کاهش عوارض‬
‫انرژی‬
‫‪ 2.3.1.4‬تولید اتانول زیستی‬
‫از ذرت‬
‫‪648‬‬
‫با تخمیر نیشکر‪ ،‬ذرت‬
‫یا گندم‪ ،‬اتانول ( ‪-‬‬
‫‪bio-eth‬‬
‫آنول) را می توان به راحتی‬

‫تولید کرد‪ .‬این فرآیند شامل‬
‫مراحل مایع سازی‪ ،‬پخت‪،‬‬
‫تخمیر‪ ،‬تقطیر‪ ،‬آبگیری‪،‬‬
‫تبخیر و خشک کردن‬
‫محصول فرعی جامد می‬
‫باشد‪ .‬با شبیه سازی دقیق‬
‫عملیات درگیر‪ ،‬نیاز به آب‬
‫و انرژی را می توان به‬
‫‪649‬‬
‫معطر‬
‫حداقل رساند و از استفاده از‬
‫سوخت های فسیلی‬
‫جلوگیری کرد‪ .‬ویژگی های‬
‫کلیدی عبارتند از تعادل‬
‫انرژی که از محتوای‬
‫موجود در بیومس مواد‬
‫اولیه و صرفه جویی در‬
‫مصرف آب شروع می‬
‫شود‪.‬‬
‫‪650‬‬
‫مشکل دوم را می توان‬
‫با شبیه سازی دقیق حل‬
‫کرد‬
‫جنبه های تقطیر و کم آبی‬
‫که بیشترین نیاز انرژی را‬
‫در این فرآیند دارند‪ .‬ویژگی‬
‫کلیدی استفاده از فشار به‬
‫عنوان یک متغیر عملیاتی‬
‫است‪.‬‬
‫‪ 2.3.2‬مختصری از‬
‫فرآیندهای فیتوشیمیایی‬
‫‪651‬‬
‫معطر‬
‫‪ 2.3.2.1‬بازیابی سیترال با‬
‫تقطیر روغن پوست لیمو‬
‫هدف از این فرآیند‬
‫تولید سیترال است‪.‬‬
‫پوست لیمو‬
‫روغن با روش سنتی‬
‫جداسازی برای بدست‬
‫آوردن یک ماده اکسیژن دار‬
‫(سیترال) تکه تکه می شود‪.‬‬
‫‪652‬‬
‫یک مدل شبیه سازی تقطیر‬
‫به شناسایی شرایط عملیاتی‬
‫بهینه کمک می کند‪ .‬هدف‬
‫از این شبیه سازی جداسازی‬
‫ترکیبات اکسیژن دار از‬
‫ترپن ها است‪.‬‬
‫‪ 2.3.2.2‬بازیابی منتول با‬
‫کریستالیزاسیون روغن منتا‬
‫روغن نعناع حاوی‬
‫منتول است که یک‬
‫‪653‬‬
‫معطر‬
‫محصول تجاری مهم‬
‫است‪.‬‬
‫اکتبر منتول بر اساس تفاوت‬
‫در دمای ذوب از سایر‬
‫اجزاء جدا می شود‪.‬‬
‫کریستالیزاسیون از محلول‬
‫به دلیل توانایی آن در ایجاد‬
‫جداسازی با خلوص باال‪،‬‬
‫‪654‬‬
‫یک عملیات واحد صنعتی‬
‫مهم است‪.‬‬
‫پارامترهای جنبشی رشد و‬
‫هسته‌زایی کریستال باید قبل‬
‫از طراحی سیستماتیک یک‬
‫کریستاالیزر و محاسبه‬
‫عملیات بهینه و روش‌های‬
‫کنترل‪ ،‬به صورت تجربی‬
‫تعیین شوند‪.‬‬
‫‪ 2.3.2.3‬بازیابی کارون از‬
‫روغن نعناع‬
‫‪655‬‬
‫معطر‬
‫روغن نعناع حاوی‬
‫ماده اصلی کارون است‬
‫که باید‬
‫از سایر اجزا جدا شود‪.‬‬
‫جداسازی کارون با تقطیر‬
‫مداوم انجام می‌شود و پس‬
‫از شناسایی پارامترهای‬
‫مربوطه که با آنالیز‬
‫حساسیت کار شده است‪،‬‬
‫‪656‬‬
‫فرآیند بهینه‌سازی می‌شود‪.‬‬
‫هدف از این شبیه سازی‬
‫بدست آوردن کارون با‬
‫خلوص ‪ 95‬درصد یا بیشتر‬
‫است‪.‬‬
‫‪ 2.3.2.4‬استخراج روغن‬
‫نعناع با تقطیر با بخار آب‬
‫برای تقطیر بخار‬
‫نعناع‪ ،‬نعناع فلفلی‬
‫‪657‬‬
‫معطر‬
‫برگها را در انتهای یک‬
‫تقطیر قرار می دهند و بخار‬
‫از طریق آن نفوذ می کند‪.‬‬
‫روغن نعناع تبخیر می شود‬
‫و مخلوط پدیدار شده از آب‬
‫و روغن تبخیر شده از‬
‫طریق یک سیم پیچ که‬
‫معموالً با آب جاری خنک‬
‫می شود‪ ،‬حرکت می کند‪،‬‬
‫‪658‬‬
‫جایی که بخار متراکم می‬
‫شود‪ .‬مخلوط آب تغلیظ شده‬
‫و اسانس با تخلیه یا در‬
‫موارد نادر با سانتریفیوژ‬
‫جمع آوری و جدا می شود‪.‬‬
‫‪ 2.3.2.5‬تبخیر چند اثر سرم‬
‫شیر‬
‫تبخیر یک عملیات‬
‫پرکاربرد برای بازیابی‬
‫ارزش است‪.‬‬
‫‪659‬‬
‫معطر‬
‫محصوالت قابل استفاده از‬
‫مخلوط های آبی رقیق‪ ،‬مانند‬
‫سرم شیر‪ .‬در این حالت‪،‬‬
‫یک فرآیند چهار اثره به به‬
‫حداقل رساندن مصرف‬
‫انرژی کمک می کند و این‬
‫فرآیند را از نظر اقتصادی‬
‫جذاب می کند‪ .‬ویژگی های‬
‫کلیدی تأثیر ضرایب فشار و‬
‫‪660‬‬
‫انتقال حرارت بر عملکرد‬
‫کلی دستگاه است‪.‬‬
‫‪ 2.3.3‬مطالعه موردی‪:‬‬
‫تقطیر دسته ای روغن سقز‬
‫روغن سقز به دست‬
‫آمده از گونه های کاج‬
‫(خانواده )‬
‫‪Pinaceae‬‬
‫عمدتا ً در صنایع رنگ و‬

‫صابون سازی استفاده می‬
‫شود و در صنعت‬
‫‪661‬‬
‫معطر‬
‫داروسازی استفاده از آن‬
‫محدود به مومیایی ها و پایه‬
‫های روغنی است‪.‬‬
‫مخلوط‌های نیمه سیال‬
‫رزین‌ها در روغن فرار حل‬
‫شده باقی می‌مانند‪ ،‬بنابراین‬
‫با تقطیر جزئی تولید‬
‫می‌شوند‪ .‬اهداف شبیه‌سازی‬
‫فرآیند عبارتند از‪)1( :‬‬
‫‪662‬‬
‫توسعه حالت پایه شبیه‌سازی‬
‫فرآیند‪( ،‬ب) درک چگونگی‬
‫به دست آوردن تفکیک کامل‬
‫روغن‪ ) ( ،‬بهینه‌سازی‬
‫‪iii‬‬
‫ترکیب پینن‪ ،‬کارن و‬

‫النگ‌فولن در جریان‌های‬
‫محصول‪ ،‬و ( ) بهینه سازی‬
‫‪iii‬‬
‫زمان و مصرف انرژی‬

‫فرآیند‪.‬‬
‫‪663‬‬
‫معطر‬
‫شکل مشخصات‬ ‫‪3a‬‬
‫ترکیب کسری پینن را‬

‫نشان می دهد‪.‬‬
‫کارن و النگفولن در مقابل‬
‫زمان به دست آمده در باالی‬
‫‪3b‬‬‫ستون تقطیر‪ .‬شکل‬
‫مصرف انرژی لحظه ای‬
‫یک عملیات رفالکس ثابت‬
‫را نشان می دهد‪.‬‬
‫‪664‬‬
‫شکل ‪ :3‬الف)‬
‫ترکیب کسری‬
‫در برابر زمان‪،‬‬
‫و ب) مصرف‬
‫انرژی در برابر‬
‫زمان برای حالت‬
‫پایه‬
‫‪665‬‬
‫معطر‬
‫شکل ‪ 4‬همان فرآیندی را‬
‫نشان می دهد که در آن‬
‫نسبت وجود دارد‬
‫‪refl ux‬‬
‫برای به دست آوردن یک‬

‫ترکیب ثابت در باالی ستون‬
‫متفاوت است‪ .‬جالب است‬
‫بدانید که زمان تقطیر و‬
‫همچنین مصرف انرژی‬
‫بسیار کاهش می یابد‪.‬‬
‫‪666‬‬
‫شکل ‪ :5‬الف) ترکیب‬

‫کسری در مقابل زمان‪ ،‬و‬
‫ب) مصرف انرژی در‬
‫مقابل زمان برای کل مورد‬
‫شکنش‬
‫‪667‬‬
‫معطر‬
‫این شبیه‌سازی‌ها نشان‬
‫می‌دهند که در حالت پایه با‬
‫رفالکس‬
‫نسبت ‪ 15‬و مصرف باالی‬
‫انرژی (شکل ‪ ،)4‬انباشته‬
‫کننده تقطیر درصد باالیی از‬
‫پینن (‪ )%93‬را جمع آوری‬
‫می کند‪ .‬اگر یک کنترل‬
‫کننده برای ثابت نگه‬
‫‪PID‬‬
‫‪668‬‬
‫داشتن غلظت معرفی شود‪،‬‬
‫ترکیب پینن حدود ‪٪90‬‬
‫است و تنها ‪ 12‬ساعت و‬
‫نسبت رفالکس ‪ 5‬برای‬
‫رسیدن به مقدار مورد نظر‬
‫طول می کشد‪ ،‬بنابراین در‬
‫زمان و انرژی صرفه جویی‬
‫می شود‪ .‬در صورت تکه‬
‫تکه شدن کامل‪ ،‬می توانیم‬
‫‪ 93‬درصد پینن‪ 88 ،‬درصد‬
‫کارن و ‪ 5.7‬درصد‬
‫‪669‬‬
‫معطر‬
‫محصوالت تخلیه را در‬
‫پایان فرآیند جمع آوری کنیم‪.‬‬
‫‪ 2.3.4‬مطالعه موردی‪:‬‬
‫بازیابی منتول با‬
‫کریستالیزاسیون روغن‬
‫منتا‬
‫تبلور از محلول یک عملیات‬
‫مهم صنعتی است‪.‬‬
‫‪670‬‬
‫به دلیل توانایی آن در ارائه‬
‫جداسازی با خلوص باال‪.‬‬
‫فرآیند تبلور منتول با استفاده‬
‫از روغن منته نسبتا ً ساده‬
‫است و از یک‬
‫کریستالیزاسیون آبشاری‬
‫تشکیل شده است که در‬
‫هدف از شبیه سازی بهینه‬
‫سازی کریستالی منتول‬
‫است‪.‬‬
‫‪671‬‬
‫معطر‬
‫فرآیند زاسیون روغن‪،‬‬
‫متشکل از ‪ %75‬منتول و‬
‫همچنین حاوی منتیل استات‪،‬‬
‫لیمونن و منتون (جدول ‪،)1‬‬
‫به اولین کریستاالیزر که‬
‫دمای آن ‪ 35‬درجه فارنهایت‬
‫است وارد می شود‪.‬‬
‫بلورهای منتول تولید شده‬
‫در اینجا با تخلیه جدا می‬
‫‪672‬‬
‫شوند‪ .‬مایع تخلیه شده به‬
‫کریستاالیزر دوم منتقل می‬
‫شود و کریستال های به‬
‫دست آمده در این مرحله‬
‫دوم نیز با تخلیه از مایع جدا‬
‫می شوند‪ .‬بنابراین‪،‬‬
‫مفروضات ساخته شده‬
‫عبارتند از‪ )1( :‬لیمونن در‬
‫همه بخش ها وجود دارد‪ ،‬و‬
‫(‪ )2‬جداسازی ماده جامد از‬
‫بخش مایع کامل است‪.‬‬
‫‪673‬‬
‫معطر‬
‫عالوه بر این‪ ،‬خواص‬
‫ترموفیزیکی منتون و منتیل‬
‫استات در پایگاه داده نرم‬
‫افزار گنجانده شده است‪.‬‬
‫شرایط جریان خوراک‬
‫عبارتند از‪ :‬دما‪ 80 ،‬درجه‬
‫فارنهایت‪ .‬فشار‪ 1 ،‬اتمسفر؛‬
‫و سرعت جریان‪ 50 ،‬پوند ·‬
‫مول در ساعت‪.‬‬
‫‪674‬‬
‫جدول ‪ :1‬ترکیبات اصلی‬
‫روغن منتا‬
‫تمرک تشکیل‬
‫دهنده‬ ‫ز‬
‫‪ 75%‬منتول‬
‫‪ 11%‬منتیل‬
‫استات‬
‫‪ 8%‬لیمونن‬
‫‪ 6%‬منتون‬
‫‪675‬‬
‫معطر‬
‫شکل ‪ :6‬فلو شیت برای‬

‫فرآیند کریستالیزاسیون‬
‫منتول‬
‫‪676‬‬
‫‪ab‬‬
‫شکل ‪ :7‬تغییر نرخ جریان‬

‫منتول (محور ‪ ،‬پوند مول‬
‫‪Y‬‬
‫در ساعت) به عنوان‬

‫محصول هر دو‬
‫کریستاالیزر‬
‫( ) در مقابل (محور ‪،‬‬
‫‪X‬‬ ‫‪T‬‬ ‫‪S6 + S7‬‬
‫)‪ .‬الف) کریستاالیزر ‪.1‬‬ ‫‪°F‬‬
‫ب) کریستاالیزر ‪2‬‬

‫‪677‬‬
‫معطر‬
‫شکل های و روی‬
‫‪b‬‬ ‫‪7a‬‬
‫محورهای میزان جریان‬

‫‪Y‬‬
‫کل ( ‪/‬‬ ‫‪lb mol‬‬
‫) کریستال منتول تولید شده‬ ‫‪hr‬‬
‫در هر دو کریستاالیزر‬
‫(ترکیب در شکل ‪ .)6‬از‬ ‫‪S6+S7‬‬
‫تجزیه و تحلیل حساسیت‬

‫مشهود است که دمای‬
‫کریستاالیزرها بر مقدار کل‬
‫‪678‬‬
‫محصول خالص به دست‬
‫آمده و در نتیجه بر بازده‬
‫محصول تأثیر دارد‪ .‬در‬
‫واقع‪ ،‬کیس پایه (جدول ‪)2‬‬
‫نمودار ‪ 28.469‬پوند مول‬
‫در ساعت را گزارش می‬
‫دهد و اگر دمای‬
‫کریستاالیزرها کاهش یابد‪،‬‬
‫می توان این مقدار را به‬
‫صورت خطی افزایش داد‪.‬‬
‫تجزیه و تحلیل حساسیت به‬
‫‪679‬‬
‫معطر‬
‫مهندس کمک می کند تا‬
‫دمای مناسب کریستاالیزرها‬
‫را برای یک تولید معین‬
‫انتخاب کند‪.‬‬
‫تعادل مواد و انرژی‬
‫کارخانه استخراج منتول‬
‫برای حالت پایه در جدول ‪2‬‬
‫فهرست شده است‪ .‬این نمونه‬
‫ای از خروجی شبیه ساز‬
‫‪680‬‬
‫است و در صورت تغییر‬
‫شرایط فرآیند ممکن است‬
‫این مقادیر تغییر کنند‪ .‬در‬
‫کریستاالیزر اول‪ ،‬منتول‬
‫تولید شده برابر با ‪5.633‬‬
‫پوند مول در ساعت (با‬
‫خلوص یک) و در‬
‫کریستاالیزر دوم ‪22.836‬‬
‫پوند مول در ساعت (با‬
‫خلوص یک) است‪ .‬اگر‬
‫مقدار کل منتول تولید شده‬
‫‪681‬‬
‫معطر‬
‫توسط دو کریستاالیزر (‬
‫‪= 5.633 + 22.836‬‬
‫‪ 28.469‬پوند مول در‬
‫ساعت) را با مقدار کل‬
‫منتول تغذیه شده به فرآیند (‬
‫‪ 37.5‬پوند مول در ساعت)‬
‫مقایسه کنیم‪ ،‬یک بازیابی‬
‫(مقدار خالص خالص)‬
‫بدست می آوریم‪ .‬منتول‬
‫‪682‬‬
‫تولید شده‪/‬مقدار کل منتول‬
‫تغذیه شده به فرآیند) ‪75.91‬‬
‫درصد است که نسبتا ً‬
‫رضایت بخش است‪ .‬جدول‬
‫‪ 2‬همچنین دما‪ ،‬فشار‪،‬‬
‫جریان کل و ترکیب هر‬
‫جریان منفرد در نظر گرفته‬
‫شده در فرآیند را گزارش‬
‫می دهد‪.‬‬
‫جدول ‪ :2‬تعادل مواد و‬
‫انرژی برای فرآیند‬
‫‪683‬‬
‫معطر‬
‫تبلور منتول‪ .‬نام‬
‫جریان ها به شکل ‪6‬‬
‫اشاره دارد‬
‫نام‬
‫‪S1‬‬ ‫‪S2‬‬ ‫‪S5‬‬ ‫‪S6‬‬ ‫‪S7‬‬ ‫‪S9‬‬ ‫‪S8‬‬
‫جریان‬
‫ما فاز‬ ‫مایع جا جا‬
‫‪S/L‬‬ ‫‪S/L‬‬
‫یع‬ ‫مایع مد مد‬

‫‪ 8 3 1 1 3 35‬دمای‬
‫‪F‬‬ ‫‪0 5 8 8 5 18‬‬
‫‪684‬‬
‫‪ 1 1 1 1 1 14.‬فشار‬
‫‪PSIA‬‬
‫‪4. 4. 4. 4. 4. 696‬‬
‫‪6 6 6 6 6‬‬
‫‪9 9 9 9 9 14.‬‬
‫‪6 6 6 6 6 696‬‬
‫‪ 1 1 1 1 1 161‬وزن‬
‫‪ 5 5 6 5 5 .60‬مولکولی‬
‫‪9. 9. 1. 6. 6. 8‬‬
‫‪1 1 6 2 2 163‬‬
‫‪7 7 0 7 7 .00‬‬
‫‪0 0 8 0 0 4‬‬
‫‪685‬‬
‫معطر‬
‫‪ 5 5 2 5. 2 2 2‬کل پوند‬
‫‪ 0. 0. 7. 6 2. 7. 1‬مول در‬
‫‪ 0 0 1 3 8 1 .‬ساعت‬
‫‪0 0 6 3365‬‬
‫‪0 0 4 643‬‬
‫‪1‬‬
‫‪ 0. 0. 0.‬کسرهای‬ ‫‪0. 0‬‬
‫‪ 0 0 1‬مولی‬ ‫‪1 .‬‬
‫جزء‬
‫‪686‬‬
‫‪ 8 8 4‬دی‬ ‫‪41‬‬
‫‪ 0 0 7‬آهک‬ ‫‪78‬‬
‫‪0 0 2‬‬ ‫‪35‬‬
‫‪8‬‬
‫‪0. 0. 0. 1 1. .0 0‬منتول‬
‫‪7 7 5 00 5 .‬‬
‫‪5 5 3 0 0 34‬‬
‫‪0 0 9 0 0 91‬‬
‫‪0 0 9 0 89‬‬
‫‪5‬‬
‫‪0. 0. 0.‬منتیل‬ ‫‪0. 0‬‬
‫‪687‬‬
‫معطر‬
‫‪ 1 1 2‬استات‬ ‫‪2 .‬‬
‫‪1 1 0‬‬ ‫‪02‬‬
‫‪0 0 2‬‬ ‫‪25‬‬
‫‪0 0 5‬‬ ‫‪55‬‬
‫‪4‬‬
‫‪0. 0. 0.‬منتون‬ ‫‪0. 0‬‬
‫‪0 0 1‬‬ ‫‪1 .‬‬
‫‪6 6 1‬‬ ‫‪11‬‬
‫‪0 0 0‬‬ ‫‪03‬‬
‫‪688‬‬
‫‪0 0 4‬‬ ‫‪49‬‬
‫‪3‬‬
‫دو مزیت مهم در‬
‫استفاده از فرآیند وجود‬
‫دارد‬
‫شبیه سازی فرآیندهای‬
‫فیتوشیمیایی مورد عالقه‬
‫صنعتی‬
‫‪689‬‬
‫معطر‬
‫اولین مورد بهبود دانش‬
‫فرآیند است‪ .‬این امر‬
‫توسط‬
‫بررسی شرایط عملیاتی و‬
‫برآورد داده‌های جریان‌های‬
‫میانی که اندازه‌گیری آن‌ها‬
‫دشوار است‪" ،‬در سیلیکو"‪.‬‬
‫دانش فرآیند همچنین شامل‬
‫موارد زیر است‪)1( :‬‬
‫‪690‬‬
‫اطالعات تعادل آنتالپی‪،‬‬
‫(ب) تأیید مشخصات‬
‫کارخانه‪ ) ( ،‬تأثیر‬
‫‪iii‬‬
‫پارامترهای عملیاتی بر‬

‫مشخصات فرآیند‪) ( ،‬‬
‫‪IV‬‬
‫اعتبارسنجی مدل‌های تعادل‬

‫فاز برای سیستم واقعی‬
‫مورد استفاده‪ .‬در شرایط‬
‫مشابه‪ ،‬و در نهایت ( )‬
‫‪v‬‬
‫فرآیند رفع گلوگاه برای هر‬

‫بخش‪.‬‬
‫‪691‬‬
‫معطر‬
‫دومین مزیت مهم‪،‬‬
‫بهینه سازی فرآیند است‬
‫از‪ ) ( :‬مصرف انرژی و‬ ‫‪i‬‬
‫مواد خام‪( ،‬ب) شناسایی‬

‫استراتژی های کنترل‬
‫فرآیند‪ ،‬و ( ) توضیح رفتار‬
‫‪iii‬‬
‫سیستم امنیتی زمانی که‬

‫شرایط فرآیند متفاوت است‪.‬‬
‫‪692‬‬
‫اجرای نرم افزار شبیه‬
‫سازی فرآیند به موارد‬
‫زیر نیاز دارد‪ )1( :‬در‬
‫دسترس بودن‬
‫خواص ترمودینامیکی برای‬
‫تمام اجزای درگیر‪)2( ،‬‬
‫تعریف یک مدل‬
‫ترمودینامیکی دقیق‬
‫(معادالت حالت یا مدل‬
‫انرژی اضافی گیبس) برای‬
‫مخلوط‌های دوتایی و چند‬
‫‪693‬‬
‫معطر‬
‫جزیی‪ ) ( ،‬در دسترس بودن‬
‫‪iii‬‬
‫همه پارامترهای تعامل‬

‫الزم‪ ) ( ،‬در دسترس بودن‬ ‫‪IV‬‬
‫همه ماژول های عملیات‬

‫واحد ضروری‪ ،‬و ( )‬
‫‪v‬‬
‫شناسایی جریان های اشک‬

‫آور برای دستیابی به‬
‫همگرایی سریع در مورد‬
‫بازیافت ها‪ .‬عالوه بر این‪،‬‬
‫‪694‬‬
‫گاهی اوقات نیاز به تعریف‬
‫و توسعه مدل های کاربری‬
‫و مدل های ترمودینامیکی‬
‫کاربر می باشد‪.‬‬
‫الزم است به برخی از‬
‫اصول مهم تاکید شود‪.‬‬
‫اول‪،‬‬
‫برنامه کمکی در انجام‬
‫محاسبات و تصمیم گیری‬
‫است‪ :‬مهندس فرآیند باید‬
‫اطمینان حاصل کند که‬
‫‪695‬‬
‫معطر‬
‫"برای هدف مناسب است"‬
‫و مسئول نتایج تولید شده و‬
‫هر گونه استفاده از نتایج‬
‫است‪ .‬دوم‪ ،‬این مسئولیت‬
‫حرفه ای‪ ،‬اخالقی و قانونی‬
‫مهندس فرآیند است که‬
‫مراقب باشد و قضاوت‬
‫خوبی داشته باشد‪ .‬شبیه‬
‫‪696‬‬
‫سازی فرآیند در اصل یک‬
‫برنامه است‪.‬‬
‫با این وجود‪ ،‬شبیه‬
‫سازی فرآیند مهم است‬
‫زیرا‪ ) ( :‬دارد‬
‫‪i‬‬
‫دقت باال‪ ) ( ،‬به فرد اجازه‬

‫‪ii‬‬
‫می دهد تا بر تفسیر نتایج به‬

‫جای روش های به دست‬
‫آوردن نتایج تمرکز کند‪) ( ،‬‬
‫‪iii‬‬
‫اجازه می دهد یک دید کلی‬

‫از فرآیند با ترکیب تئوری‬
‫‪697‬‬
‫معطر‬
‫ها و مدل ها داشته باشد‪) ( ،‬‬
‫‪iv‬‬
‫در طراحی ضروری است‪.‬‬

‫از فرآیندهای جدید و‬
‫موجود‪ ) ( ،‬در تجزیه و‬
‫‪v‬‬
‫تحلیل گیاهان موجود از‬

‫نظر اثرات زیست محیطی‬
‫ضروری است‪ ،‬و ( )‬
‫‪vi‬‬
‫ابزاری ساده برای درمان‬

‫موارد واقعی است‪.‬‬
‫‪698‬‬
‫شبیه سازی فرآیند یک‬
‫ابزار به خوبی تثبیت‬
‫شده در مواد شیمیایی‬
‫است‬
‫صنعت و به مدت یک دهه‬
‫در صنعت پتروشیمی مورد‬
‫استفاده قرار گرفته است‪.‬‬
‫شبیه سازی فرآیند در حال‬
‫حاضر در بسیاری از زمینه‬
‫های مختلف عالوه بر‬
‫صنایع پتروشیمی و صنایع‬
‫‪699‬‬
‫معطر‬
‫شیمیایی قابل استفاده است و‬
‫به ویژه برای فرآیندهای‬
‫فیتوشیمیایی جالب است‪.‬‬
‫به طور خالصه‪ ،‬شبیه‌سازی‬
‫فرآیند ممکن است نقش‬
‫مهمی در آن ایفا کند‬
‫بهینه سازی فرآیندهای‬
‫فیتوشیمیایی و در نتیجه‬
‫‪700‬‬
‫استفاده از شبیه سازی فرآیند‬
‫می تواند به توسعه‬
‫فرآیندهای پیشرفته کمک‬
‫کند‪ .‬این مقاله نشان داد که‬
‫امکان دستیابی به کاهش‬
‫انرژی و به حداکثر رساندن‬
‫بازده محصول وجود دارد‪.‬‬
‫شبیه سازی فرآیند شاید‬
‫ابزار خوبی برای کشورها‬
‫نباشد‬
‫‪701‬‬
‫معطر‬
‫که از تکنیک‌های ابتدایی‬
‫استفاده می‌کنند‪ ،‬زیرا باید به‬
‫جای بهینه‌سازی مصرف‬
‫انرژی و مسائل‬
‫زیست‌محیطی‪ ،‬هدفشان‬
‫دستیابی به کیفیت پایدار‬
‫محصول باشد‪ .‬عالوه بر‬
‫این‪ ،‬آنها باید روی مشکالت‬
‫عملی مانند کیفیت مواد و‬
‫‪702‬‬
‫آب مورد استفاده برای‬
.‫استخراج تمرکز کنند‬
‫ فهرست کتب‬- ‫کتابشناسی‬

‫ بهبود فرآیند تولید‬, Hazra, P. and Kahol, AP, 1990
‫منتول مایع با احیای‬

‫ تحقیق و‬,‫کاتالیستی منتون‬
.176-174 :35 , ‫صنعت‬
Prausnitz, JM, Lichtenthaler, RN and Gomes de Azevedo, E., 1998, Molecular Thermodynamics
of Fluid Phase Equilibria, Edition 3, Prentice Hall
Turton, R., Bailie, R., Whiting, W. and Schweitz, J., 2003, Analysis, Synthesis and
703
‫معطر‬
‫طراحی فرآیندهای‬
‫شیمیایی‪ ،‬ویرایش دوم‪،‬‬
‫سالن پرنتیس‬
‫‪704‬‬
‫تکنیک های‬ ‫‪3‬‬
‫خیساندن‪ ،‬نفوذ و تزریق‬
‫برای استخراج گیاهان‬
‫‪J. Singh‬‬
‫خالصه‬
‫تکنیک های خیساندن‪ ،‬نفوذ‬
‫و تزریق به طور سنتی‬
‫برای ساختن گالنیکال و‬
‫تنتور از گیاهان دارویی و‬
‫معطر ( ) استفاده می شود‪.‬‬
‫‪MAP‬‬
‫این مقاله اصول و‬

‫‪705‬‬
‫معطر‬
‫مکانیسم‌های اساسی این‬
‫تکنیک‌های استخراج را‬
‫تشریح می‌کند‪ ،‬و تغییرات‬
‫مختلف ایجاد شده برای‬
‫استخراج در مقیاس کوچک‬
‫و بزرگ ‪ ،‬عوامل مؤثر‬
‫‪MAPs‬‬
‫بر فرآیند استخراج‪ ،‬و کیفیت‬

‫عصاره‌های تولید شده را‬
‫مورد بحث قرار می‌دهد‪.‬‬
‫‪706‬‬
‫‪ 3.1‬مقدمه‬
‫قبل از قرن نوزدهم‪،‬‬
‫هیچ پیشرفت واقعی در‬
‫آن وجود نداشت‬
‫روش های استخراج مواد‬
‫گیاهی برای مصارف‬
‫صنعتی با این وجود‪،‬‬
‫کالس‌های مختلف‬
‫آماده‌سازی شامل‬
‫تکنیک‌های بیان و استخراج‬
‫ساده برای مدت طوالنی‬
‫‪707‬‬
‫معطر‬
‫برای تهیه داروهای مورد‬
‫استفاده در طب سنتی و طب‬
‫مکمل و جایگزین‪ ،‬که در‬
‫سراسر جهان استفاده‬
‫می‌شد‪ ،‬رواج داشت‪ .‬تکنیک‬
‫های موجود به بیان‪،‬‬
‫استخراج آبی و تبخیر‬
‫محدود شد‪ .‬بعدها‪ ،‬استفاده از‬
‫فرآیندهای استخراج با‬
‫‪708‬‬
‫استفاده از الکل به عنوان‬
‫حالل گسترش یافت‪ .‬چنین‬
‫تکنیک هایی در زمینه‬
‫فیتوشیمیایی بسیار موفق‬
‫بودند و در نتیجه‪ ،‬تک‬
‫مولکول های خالص برای‬
‫مصارف صنعتی و دارویی‬
‫جداسازی شدند‪ .‬پس از قرن‬
‫نوزدهم‪ ،‬پیشرفت سریعی‬
‫در فرآیندهای استخراج‬
‫حاصل شد که منجر به‬
‫‪709‬‬
‫معطر‬
‫جداسازی و شناسایی‬
‫بسیاری از گروه‌های‬
‫متابولیت‌های گیاهی با‬
‫اهمیت درمانی‪ ،‬از جمله‬
‫ترکیبات شیمیایی منفرد و‬
‫همچنین عصاره‌های‬
‫استاندارد شده داروهای خام‬
‫شد‪ .‬در ساخت انواع مختلف‬
‫فرآورده‌های گیاهان دارویی‬
‫‪710‬‬
‫مانند جوشانده‌ها‪ ،‬دم‬
‫کرده‌ها‪ ،‬عصاره‌های مایع‪،‬‬
‫تنتور‪ ،‬عصاره‌های نیمه‬
‫جامد (پیوله‌ای) و‬
‫عصاره‌های پودری‪ ،‬که‬
‫عموما ً به عنوان گلنیکال‬
‫شناخته می‌شوند‪ ،‬هم از‬
‫روش‌های سنتی ساده و هم‬
‫از فناوری‌های پیشرفته‬
‫مطابق با استانداردهای‬
‫رسمی استفاده می‌شود‪.‬‬
‫‪711‬‬
‫معطر‬
‫رویه ها و مشخصات‬
‫همانطور که در فارماکوپه‬
‫ها و کدهای مختلف جهان‬
‫آمده است‪.‬‬
‫خیساندن‪ ،‬نفوذ و‬
‫انفوزیون تکنولوژی‬
‫عمومی هستند‬
‫نیوک ها برای استخراج‬
‫گیاهان دارویی مورد استفاده‬
‫‪712‬‬
‫قرار می گیرند و بیشتر‬
‫برای فرآورده های گالنیک‬
‫استفاده می شوند‪ .‬تنها هدف‬
‫از چنین روش‌های استخراج‬
‫اولیه‪ ،‬به دست آوردن بخش‬
‫مطلوب درمانی و از بین‬
‫بردن مواد بی‌اثر با درمان با‬
‫حالل انتخابی به نام قاعدگی‬
‫است‪ .‬این تکنیک ها‬
‫همچنین نقش تعیین کننده ای‬
‫در ارزیابی کمی و کیفی‬
‫‪713‬‬
‫معطر‬
‫عصاره ها دارند‪ .‬عصاره‬
‫های استاندارد شده به دست‬
‫آمده برای گنجاندن در سایر‬
‫دوزهای گیاهی جامد و نیمه‬
‫جامد بیشتر پردازش می‬
‫‪714‬‬
‫تشکیل می دهد‪ .‬این عصاره‬
‫ها همچنین به عنوان منابعی‬
‫از ترکیبات شیمیایی فعال‬
‫درمانی برای اشکال دارویی‬
‫مختلف داروهای مدرن‬
‫استفاده می شوند‪.‬‬
‫از نظر تاریخی‪،‬‬
‫آماده‌سازی‌های جالینوسی‬
‫بسیار گسترده‌تر بود‬
‫‪715‬‬
‫‪3‬‬‫تکنیک های خیساندن‪ ،‬نفوذ‬
‫و دم کردن برای استخراج‬
‫از آنچه در حال حاضر‬
‫هستند استفاده می شود‪ .‬با‬
‫این وجود‪ ،‬با توجه به‬
‫افزایش مجدد عالقه به‬
‫داروهای گیاهی در سراسر‬
‫جهان‪ ،‬این روش‌های‬
‫استخراج همچنان مرتبط‬
‫هستند و در تک‌نگاشت‌های‬
‫رسمی و غیررسمی درباره‬
‫آماده‌سازی دارو ذکر‬
‫‪716‬‬
‫شده‌اند‪ .‬آماده‌سازی‌های‬
‫مربوط به این روش‌ها عمدتا ً‬
‫برای توزیع غیرمجاز در‬
‫نظر گرفته شده‌اند و باید به‬
‫تازگی آماده شوند‪ ،‬زیرا به‬
‫دلیل انعقاد مواد کلوئیدی‬
‫بی‌اثر به سرعت رسوب‬
‫ایجاد می‌کنند و به دلیل عدم‬
‫وجود مواد نگهدارنده به‬
‫راحتی از رشد میکروبی‬
‫حمایت می‌کنند‪.‬‬
‫‪717‬‬
‫این مقاله روش های اصلی‬
‫استخراج را شرح می دهد‬
‫خیساندن‪ ،‬نفوذ و انفوزیون و‬
‫همچنین تغییرات در این‬
‫روش ها برای استخراج در‬
‫مقیاس کوچک‪ ،‬رسمی و در‬
‫مقیاس بزرگ‪ .‬عالوه بر‬
‫این‪ ،‬این مقاله انتخاب روش‬
‫استخراج‪ ،‬تضمین کیفیت‪ ،‬و‬
‫عوامل موثر بر رویه‌های‬
‫‪718‬‬
‫استخراج را مورد بحث‬
‫قرار می‌دهد‪.‬‬
‫‪ 3.2‬اصول و مکانیسم های‬
‫کلی مربوط به‬
‫استخراج داروی خام از‬
‫طریق خیساندن‪ ،‬نفوذ و‬
‫انفوزیون‬
‫اصول و مکانیسم های کلی‬
‫درگیر در ماسر‬
‫‪719‬‬
‫یون‪ ،‬نفوذ و تزریق برای‬
‫استخراج داروهای خام مانند‬
‫آنهایی است که برای‬
‫استخراج ترکیبات محلول از‬
‫مواد جامد با استفاده از‬
‫حالل‪ ،‬که به طور کلی به آن‬
‫لیچینگ می گویند‪.‬‬
‫فرآیندهای لیچینگ ممکن‬
‫است شامل محلول فیزیکی‬
‫ساده یا انحالل باشد‪.‬‬
‫‪720‬‬
‫فرآیندهای استخراج تحت‬
‫تأثیر عوامل مختلفی قرار‬
‫می گیرند‪ ،‬یعنی سرعت‬
‫انتقال حالل به داخل جرم‪،‬‬
‫سرعت حل شدن اجزای‬
‫محلول توسط حالل‪ ،‬سرعت‬
‫انتقال محلول به خارج از‬
‫مواد نامحلول‪ .‬استخراج‬
‫داروهای خام عمدتا ً با‬
‫افزایش سطح ماده مورد‬
‫استخراج و کاهش فواصل‬
‫‪721‬‬
‫‪3‬‬ ‫تکنیک های خیساندن‪ ،‬نفوذ‬
‫شعاعی پیموده شده بین‬
‫جامدات (ذرات خام دارو)‬
‫مورد عالقه است‪ .‬تئوری‬
‫انتقال جرم بیان می کند که‬
‫حداکثر مساحت سطح با‬
‫کاهش اندازه به دست می آید‬
‫که مستلزم کاهش ماده به‬
‫سلول های منفرد است‪ .‬با‬
‫این حال‪ ،‬این امر در‬
‫بسیاری از موارد مواد‬
‫‪722‬‬
‫گیاهی امکان پذیر یا مطلوب‬
‫نیست‪ .‬نشان داده شده است‬
‫که حتی ‪ 200‬ذره مش‬
‫حاوی صدها سلول شکسته‬
‫نشده با دیواره سلولی دست‬
‫نخورده است‪ .‬بنابراین‪،‬‬
‫انجام استخراج با سلول های‬
‫شکسته نشده برای به دست‬
‫آوردن عصاره ای با درجه‬
‫خلوص باال و دادن زمان‬
‫کافی برای انتشار حالل از‬
‫‪723‬‬
‫طریق دیواره سلولی برای‬
‫حل شدن امالح مورد نظر‬
‫(گروه های ترکیبات) و‬
‫انتشار مناسب است‪ .‬محلول‬
‫(عصاره) به سطح دیواره‬
‫سلولی‪.‬‬
‫‪724‬‬
‫‪ 3.3‬عوامل مؤثر بر انتخاب‬
‫فرآیند استخراج‬
‫انتخاب فرآیند مورد‬
‫‪a‬‬ ‫استفاده برای استخراج‬
‫دارو به عوامل متعددی‬
‫بستگی دارد‪.‬‬
‫‪ 3.3.1‬ماهیت مواد مخدر‬
‫خام‬
‫‪725‬‬
‫انتخاب استفاده از‬
‫خیساندن یا نفوذ در‬
‫درجه اول بستگی دارد‬
‫بر اساس ماهیت و ویژگی‬
‫های داروهای خامی که‬
‫قرار است استخراج شود‪.‬‬
‫بنابراین آگاهی از نوع اندام‬
‫ها و بافت های ماده گیاهی‬
‫برای دستیابی به بهترین‬
‫نتیجه ضروری است‪.‬‬
‫‪726‬‬
‫‪ 3.3.2‬پایداری داروی خام‬
‫زمانی که باید از روش‬
‫های استخراج گرم‬
‫مداوم اجتناب شود‬
‫مواد تشکیل دهنده این دارو‬
‫حساس به حرارت هستند‪.‬‬
‫‪ 3.3.3‬هزینه مواد مخدر‬
‫خام‬
‫‪727‬‬
‫وقتی داروی خام گران‬
‫است (مثالً زنجبیل)‪،‬‬
‫مطلوب است‬
‫برای بدست آوردن استخراج‬
‫کامل بنابراین از نظر‬
‫اقتصادی باید از‬
‫پرکوالسیون استفاده کرد‪.‬‬
‫برای داروهای ارزان‬
‫قیمت‪ ،‬خیساندن‪ ،‬علیرغم‬
‫‪728‬‬
‫کارآیی کمتر‪ ،‬با توجه به‬
‫هزینه کمتر قابل قبول است‪.‬‬
‫‪ 3.3.4‬حالل‬
‫انتخاب حالل بستگی به‬
‫حاللیت آن دارد‪.‬‬
‫اجزای مواد‪ .‬اگر اجزای‬
‫‪sired‬‬
‫تشکیل دهنده به حاللی غیر‬

‫از حالل در حال جوش‬
‫خالص یا آزئوتروپ نیاز‬
‫‪729‬‬
‫دارند‪ ،‬باید از استخراج‬
‫مداوم استفاده شود‪.‬‬
‫‪ 3.3.5‬غلظت محصول‬
‫محصوالت رقیق مانند‬
‫تنتور را می توان با‬
‫خیساندن تهیه کرد‬
‫یا نفوذ‪ .‬برای آماده سازی‬
‫نیمه غلیظ‪ ،‬از فرآیند نفوذ‬
‫موثرتر استفاده می شود‪.‬‬
‫‪730‬‬
‫فرآورده های غلیظ‪ ،‬مانند‬
‫عصاره های مایع یا خشک‪،‬‬
‫از طریق پرکوالسیون‬
‫ساخته می شوند‪.‬‬
‫‪ 3.3.6‬بازیابی حالل‬
‫حالل ترجیحا ً تحت‬
‫فشار کاهش یافته برای‬
‫صرفه جویی بازیابی‬
‫می شود‬
‫اجزای حرارت پذیر‬
‫‪731‬‬
‫‪ 3.4‬تضمین کیفیت‪ :‬فرآیند‬
‫استخراج و حالل‬
‫نوع روش استخراج‬
‫نیز نقش تعیین کننده ای‬
‫دارد‬
‫تعیین ترکیب کیفی و کمی‬
‫عصاره‪ .‬برخی از نکات‬
‫مهم در مورد کیفیت عصاره‬
‫ها باید در نظر گرفته شود‪:‬‬
‫‪732‬‬
‫هرچه عصاره گیری‬ ‫‪)i‬‬
‫جامع تر باشد‪،‬‬
‫عملکرد ترکیبات از‬
‫داروهای گیاهی بهتر‬
‫است‪.‬‬
‫اگر خیساندن با هم‬
‫‪) ii‬‬
‫زدن و با استفاده از‬

‫مواد فشرده تسهیل‬
‫شود‪ ،‬نیروهای همزن‬
‫و برش اضافی ممکن‬
‫‪733‬‬
‫است منجر به‬
‫استخراج بهتر شود‪.‬‬
‫سایر عوامل تعیین‬ ‫‪)iii‬‬
‫کننده کیفیت عصاره‬

‫ها زمان استخراج‪ ،‬دما‬
‫و حجم حالل است‪.‬‬
‫برخی از داروها (به‬ ‫‪)iv‬‬
‫‪).‬‬ ‫عنوان مثال‬

‫‪Hypericum spp‬‬
‫بسیار آهسته استخراج‬

‫می شوند به طوری که‬
‫‪734‬‬
‫استخراج کامل تنها با‬
‫نفوذ یا استخراج با‬
‫حرکت چند مرحله ای‬
‫قابل دستیابی است‪ .‬در‬
‫بسیاری از موارد‪،‬‬
‫انتقال ترکیبات مرتبط‬
‫با کیفیت از داروهای‬
‫گیاهی به عصاره‬
‫(یعنی سرعت‬
‫استخراج) را می توان‬
‫با افزایش دما به‬
‫‪735‬‬
‫میزان قابل توجهی‬
‫بهبود بخشید‪.‬‬
‫هایپریسین‪،‬‬
‫سودوهیپریسین و‬
‫بیاپیژنین در دمای‬
‫باالتر و با زمان‬
‫استخراج طوالنی تر‬
‫استخراج می شوند‪.‬‬
‫کیفیت عصاره ها و‬‫‪)v‬‬
‫طیف ترکیبات به دست‬

‫‪736‬‬
‫آمده از طریق‬
‫خیساندن یا هضم‬
‫(یعنی خیساندن در‬
‫دمای باالتر) نیز تحت‬
‫تأثیر نسبت داروی‬
‫گیاهی به حالل است‪.‬‬
‫مقدار ماده استخراج‬
‫شده با حجم حالل‬
‫استخراج افزایش می‬
‫یابد‪ .‬به عنوان مثال‪،‬‬
‫خیساندن گل مریم گلی‬
‫‪737‬‬
‫به استخراج تقریبا ً‬
‫جامع دست می یابد و‬
‫بنابراین طیف کامل‬
‫ترکیبات به دست آمده‬
‫با پرکوالسیون را می‬
‫توان با نسبت دارو‪:‬‬
‫حالل ‪ 1:20‬به دست‬
‫آورد‪ ) .‬ترکیب‬
‫‪vi‬‬
‫عصاره گیاهی به‬

‫نوع‪ ،‬غلظت و قدرت‬
‫‪738‬‬
‫شستشوی حالل‬
‫بستگی دارد‪ .‬طیف‬
‫ترکیبات ممکن است‬
‫بسته به ماهیت آب‬
‫دوست یا چربی دوست‬
‫حالل به طور قابل‬
‫توجهی متفاوت باشد‪.‬‬
‫‪739‬‬
‫‪ 3.5‬فرآیندهای خیساندن‬
‫(استخراج در حالت‬
‫پایدار)‬
‫‪ 3.5.1‬رویه عمومی‬
‫فرآیند کلی خیساندن در‬
‫مقیاس کوچک شامل‬
‫قرار دادن مواد گیاهی‬
‫مناسب خرد شده یا پودر‬
‫نسبتا ً درشت ساخته شده از‬
‫‪740‬‬
‫آن در ظرف دربسته و‬
‫افزودن حالل انتخاب شده به‬
‫نام قاعدگی‪ .‬این سیستم به‬
‫مدت هفت روز با تکان‬
‫دادن گاه به گاه مجاز است‪.‬‬
‫سپس مایع را صاف می‬
‫کنند و باقیمانده جامد به نام‬
‫مارک را فشار می دهند تا‬
‫محلول مسدود شده را تا حد‬
‫امکان بازیابی کند‪ .‬مایع‬
‫صاف شده و بیان شده به‬
‫‪741‬‬
‫دست آمده با فیلتراسیون‬
‫مخلوط و شفاف می شود‪ .‬از‬
‫مواد گیاهی به صورت‬
‫پودری استفاده نمی شود‪،‬‬
‫زیرا شفاف سازی بعدی‬
‫عصاره را دشوار می کند‪.‬‬
‫در مورد داروهای گیاهی‪،‬‬
‫زمان کافی برای انتشار‬
‫قاعدگی در دیواره سلولی‬
‫برای حل شدن اجزای‬
‫‪742‬‬
‫تشکیل دهنده در سلول ها و‬
‫انتشار محلول حاصل به‬
‫بیرون وجود دارد‪ .‬از‬
‫آنجایی که سیستم ساکن‬
‫است‪ ،‬به جز تکان های گاه‬
‫به گاه‪ ،‬فرآیند استخراج با‬
‫انتشار مولکولی انجام می‬
‫شود که بسیار کند است‪.‬‬
‫تکان دادن گاه به گاه به‬
‫انتشار کمک می کند و‬
‫همچنین پراکندگی محلول‬
‫‪743‬‬
‫غلیظ تجمع یافته در اطراف‬
‫سطح ذرات را تضمین می‬
‫کند‪ ،‬در نتیجه قاعدگی تازه‬
‫را برای استخراج بیشتر به‬
‫سطح ذرات می آورد‪ .‬یک‬
‫ظرف بسته برای جلوگیری‬
‫از تبخیر قاعدگی در طول‬
‫دوره استخراج استفاده می‬
‫شود و بنابراین از تغییرات‬
‫‪744‬‬
‫دسته به دسته جلوگیری می‬
‫کند‪.‬‬
‫در پایان فرآیند خیساندن‪،‬‬
‫زمانی که تعادل وجود دارد‬
‫به دست آمده‪ ،‬محلول از‬
‫طریق یک پارچه فیلتر می‬
‫شود‪ .‬مارک ممکن است از‬
‫طریق یک پرس مخصوص‬
‫صاف شود‪ .‬غلظت مواد‬
‫تشکیل دهنده فعال در‬
‫‪745‬‬
‫مایعات صاف شده و بیان‬
‫شده‪ ،‬که گاهی اوقات میسال‬
‫نامیده می شود ‪ ،‬یکسان‬
‫است و از این رو می توان‬
‫آنها را با هم ترکیب کرد‪.‬‬
‫مایع بیان شده ممکن است‬
‫کدر با ذرات کلوئیدی و‬
‫کوچک باشد و زمان کافی‬
‫(شاید چند هفته) برای انعقاد‬
‫و ته نشین شدن الزم است‪.‬‬
‫‪746‬‬
‫ماده ته نشین شده از طریق‬
‫فیلتر پرس یا هر وسیله‬
‫مناسب دیگری فیلتر می‬
‫شود‪.‬‬
‫‪ 3.5.2‬فرآیند خیساندن برای‬
‫سازماندهی شده و‬
‫سازماندهی نشده‬
‫مواد مخدر خام‬
‫‪747‬‬
‫داروهای سازمان یافته‬
‫ساختار سلولی مشخصی‬
‫دارند در حالی که‬
‫داروهای سازمان یافته غیر‬
‫سلولی هستند‪ .‬پوست و‬
‫ریشه نمونه‌هایی از‬
‫داروهای خام سازمان‌یافته‬
‫هستند‪ ،‬در حالی که صمغ و‬
‫رزین داروهای خام‬
‫سازمان‌یافته نیستند‪.‬‬
‫‪748‬‬
‫همانطور که در جدول ‪1‬‬
‫نشان داده شده است‪،‬‬
‫فرآیندهای خیساندن برای‬
‫داروهای سازمان یافته و‬
‫سازماندهی نشده اندکی‬
‫متفاوت است‪.‬‬
‫جدول ‪ :1‬چهار مرحله‬
‫متمایز کننده فرآیند‬
‫خیساندن‪ ،‬برای‬
‫داروهای خام‬
‫‪749‬‬
‫سازمان یافته و‬
‫سازمان نیافته‬
‫‪Organized drugs‬‬ ‫‪Unorganized drugs‬‬
‫( ) دارو ‪ ) ( +‬دارو ‪ +‬حجم‬

‫‪i‬‬ ‫‪i‬‬
‫چهار پنجم کامل قاعدگی‬

‫پنجم‬
‫قاعدگی‬
‫(در بیشتر‬
‫موارد)‬
‫( ) هر از ( ) گاهی به مدت‬
‫‪ii‬‬ ‫‪ii‬‬
‫‪750‬‬
‫گاهی در ‪ 7‬روز تکان‬
‫روزهای ‪ 2‬دهید‬
‫تا ‪،7‬‬
‫همانطور‬
‫که مشخص‬
‫شده است‪،‬‬
‫تکان دهید‬
‫( ) مایع را ( ) مایع را‬
‫‪iii‬‬ ‫‪iii‬‬
‫تخلیه کنید‪ .‬صاف کرده‪،‬‬

‫مارک را فشار‬ ‫مارک‬
‫فشار داده دهید‬
‫‪751‬‬
‫نمی شود‬
‫( ) مایع را ( ) مایعات را‬
‫‪IV‬‬ ‫‪IV‬‬
‫فیلتر کرده مخلوط کنید‪ ،‬با‬

‫و اضافه فرونشست شدن‬
‫شفاف کنید‬ ‫کنید‬
‫فیلتراسیون فیلتر برای حجم‬
‫باقیمانده قاعدگی تنظیم نشده‬
‫است‬
‫فی لیتر‬
‫‪752‬‬
‫در طی خیساندن‬
‫داروهای سازمان‌یافته‪،‬‬
‫مارك تحت فشار قرار‬
‫باعث می شود که مقدار قابل‬
‫توجهی از مایع به آن بچسبد‬
‫و در غیر این صورت قابل‬
‫جداسازی نباشد‪ .‬عالوه بر‬
‫این‪ ،‬حجم تنظیم نمی شود‬
‫زیرا مقدار متغیر مایع‬
‫حاوی مواد محلول در‬
‫‪753‬‬
‫مارک باقی می ماند‪ .‬اگر‬
‫صدا تنظیم شود‪ ،‬محصول‬
‫ضعیفی ایجاد می شود‪ .‬با‬
‫حذف تنظیم‪ ،‬حجم بیان شده‬
‫مایع بر بازده محصول و‬
‫درصد ماده محلول تأثیر می‬
‫گذارد‪ ،‬صرف نظر از‬
‫کارایی که مارک در پرس‬
‫دستی‪ ،‬پرس پیچی یا پرس‬
‫هیدرولیک فشرده می شود‪.‬‬
‫‪754‬‬
‫قدرت محصول تحت تاثیر‬
‫قرار نمی گیرد‪ .‬فرآورده‬
‫های ساخته شده توسط این‬
‫فرآیندها عبارتند از‪ :‬سرکه‬
‫)‪،‬‬
‫‪oxymel‬‬ ‫مرکب ( ‪،‬‬
‫‪British Pharmaceutical Codex‬‬ ‫‪BPC‬‬
‫‪ ،‬تنتور پرتقال (‬
‫‪Indian‬‬ ‫)‪of squill (BPC‬‬
‫)‪ ،‬تنتور فلفل دلمه‬ ‫‪،‬‬ ‫‪Pharmacopoeia‬‬ ‫‪IP‬‬
‫ای ( )‪ ،‬تنتور مرکب از‬ ‫‪BPC‬‬
‫جنس‪ ،‬تنتور لیمو‪ ،‬و تنتور‬

‫ماهی مرکب ( )‪.‬‬ ‫‪BPC‬‬
‫‪755‬‬
‫در خیساندن داروهای‬
‫غیر سازماندهی شده‪ ،‬مارک‬
‫تحت فشار قرار نمی گیرد‬
‫زیرا مواد مطلوب اکثراً حل‬
‫شده و مارک باقی مانده‬
‫صمغی و لزج است‪.‬‬
‫بنابراین‪ ،‬فشار دادن آن نه‬
‫عملی است و نه ضروری‪.‬‬
‫عالوه بر این‪ ،‬صدا تنظیم‬
‫می شود زیرا الیه باالیی‬
‫‪756‬‬
‫شفاف به راحتی با فیلتر‬
‫کردن از الیه پایینی جدا می‬
‫شود‪ .‬محلول عمالً حاوی‬
‫تمام مواد محلول دارو است‪.‬‬
‫مقدار کمی که به ماده‬
‫صمغی چسبیده است‪،‬‬
‫هنگامی که مارک توسط‬
‫قاعدگی در فیلتر شسته می‬
‫شود‪ ،‬بازیابی می شود‪.‬‬
‫بنابراین‪ ،‬تنظیم حجم منجر‬
‫به یکنواختی می شود‪.‬‬
‫‪757‬‬
‫فرآورده های ساخته شده‬
‫توسط این فرآیند شامل تنتور‬
‫ترکیبی بنزوئین‪ ،‬تنتور مر (‬
‫) و تنتور تولو ( ) می‬
‫‪BPC‬‬ ‫‪BPC‬‬
‫باشد‪.‬‬
‫‪ 3.5.3‬اصالحات در‬
‫فرآیندهای عمومی‬
‫خیساندن‬
‫‪758‬‬
‫خیساندن مکرر ممکن‬
‫است کارآمدتر از یک‬
‫مک‬
‫همانطور که قبالً توضیح‬
‫داده شد‪ ،‬فرآیند عملیات‪،‬‬
‫زیرا ممکن است در اولین‬
‫فشار دادن مارک‪ ،‬مقدار‬
‫قابل توجهی از اصل فعال‬
‫باقی بماند‪ .‬خیساندن‬
‫مضاعف زمانی استفاده می‬
‫شود که ترکیبات فعال دارای‬
‫‪759‬‬
‫ارزش خاصی باشند و‬
‫همچنین زمانی که دمنوش‬
‫های غلیظ حاوی روغن‬
‫فرار هستند‪ .‬در جایی که‬
‫مارک نمی تواند فشار داده‬
‫شود‪ ،‬گاهی اوقات از فرآیند‬
‫خیساندن سه گانه استفاده می‬
‫شود‪ .‬با این حال‪ ،‬حجم کل‬
‫حالل مورد استفاده زیاد‬
‫است و خیسانده های دوم و‬
‫‪760‬‬
‫سوم معموالً قبل از اضافه‬
‫شدن به اولین ماسیرات‬
‫مخلوط و تبخیر می شوند‪.‬‬
‫‪ 3.5.4‬روش های استخراج‬
‫در مقیاس بزرگ‬
‫برای استخراج صنعتی‬
‫در مقیاس بزرگ‪،‬‬
‫تغییرات خاصی وجود‬
‫دارد‬
‫‪761‬‬
‫تضمین شده است‪ .‬هنگامی‬
‫که ظرف استخراج حاوی‬
‫مقدار کمی حالل (‪-500‬‬
‫‪ 1000‬میلی لیتر) باشد‪،‬‬
‫تکان دادن گاه به گاه مشکلی‬
‫ندارد‪ .‬اما‪ ،‬برای کارهای‬
‫صنعتی که در آن مقدار‬
‫زیادی حالل و ظروف‬
‫بزرگ درگیر هستند‪ ،‬تکان‬
‫دادن ظروف مشکل است‪.‬‬
‫‪762‬‬
‫بدیهی است که روش‌های‬
‫جایگزینی برای تحریک‬
‫وجود دارد که به همان‬
‫اندازه مؤثر و ساده‌تر عمل‬
‫می‌کنند‪ .‬عالوه بر این‪،‬‬
‫اقتصاد اهمیت فزاینده‌ای پیدا‬
‫می‌کند و یکی از مهم‌ترین‬
‫اهداف بهبود راندمان‬
‫استخراج است تا به حالل‬
‫کمتری نیاز باشد و نیاز به‬
‫تبخیر برای محصوالت‬
‫‪763‬‬
‫غلیظ کاهش یابد‪ .‬کاهش‬
‫هزینه تبخیر مزیت بیشتری‬
‫در به حداقل رساندن آسیب‬
‫حرارتی به اجزای حرارت‬
‫پذیر دارد‪ .‬برخی از روش‬
‫های خیساندن اصالح شده‬
‫مورد استفاده برای استخراج‬
‫در مقیاس بزرگ در‬
‫پاراگراف های بعدی‬
‫توضیح داده شده است‪.‬‬
‫‪764‬‬
‫‪ 3.5.4.1‬استخراج گردش‬
‫خون‬
‫کارایی استخراج در فرآیند‬
‫خیساندن می تواند باشد‬
‫با ترتیب دادن حالل برای‬
‫گردش مداوم در دارو‪،‬‬
‫همانطور که در شکل ‪1‬‬
‫نشان داده شده است‪ ،‬بهبود‬
‫می یابد‪ .‬حالل از پایین‬
‫ظرف (از طریق یک‬
‫خروجی) پمپ می شود و‬
‫‪765‬‬
‫توسط نازل های اسپری‬
‫روی سطح دارو توزیع می‬
‫شود‪ .‬حرکت حالل الیه های‬
‫مرزی را کاهش می دهد و‬
‫توزیع یکنواخت غلظت‬
‫موضعی را در زمان کوتاه‬
‫تری به حداقل می رساند‪.‬‬
‫‪766‬‬
‫شکل ‪ :1‬استخراج گردش‬

‫خون‬
‫‪ 3.5.4.2‬استخراج چند‬
‫مرحله ای‬
‫‪767‬‬
‫در فرآیند خیساندن طبیعی‪،‬‬
‫استخراج ناقص است‪،‬‬
‫زیرا انتقال جرم با رسیدن به‬
‫تعادل متوقف می شود‪ .‬با‬
‫استفاده از یک فرآیند چند‬
‫مرحله ای می توان بر این‬
‫مشکل غلبه کرد‪ .‬تجهیزات‬
‫مورد نیاز برای این روش‬
‫یک ظرف داروی خام‪ ،‬یک‬
‫پمپ گردش خون‪ ،‬توزیع‬
‫‪768‬‬
‫کننده های اسپری و تعدادی‬
‫مخزن برای دریافت محلول‬
‫استخراج شده است‪.‬‬
‫استخراج کننده و مخازن با‬
‫لوله کشی و شیرهایی که در‬
‫شکل ‪ 2‬نشان داده شده است‬
‫به هم متصل می شوند‪ ،‬به‬
‫طوری که ممکن است هر‬
‫یک از مخازن برای انتقال‬
‫محلول به استخراج کننده‬
‫متصل شود‪ .‬هر دسته از‬
‫‪769‬‬
‫دارو چندین بار با حالل‬
‫درمان می شود و هنگامی‬
‫که یک چرخه در حال انجام‬
‫است‪ ،‬گیرنده ها حاوی‬
‫محلول با قوی ترین در‬
‫گیرنده ‪ 1‬و ضعیف ترین در‬
‫گیرنده ‪ 3‬هستند‪.‬‬
‫مزایا‬ ‫‪3.5.4.2.1‬‬
‫‪770‬‬
‫داروی خام به تعداد دفعات‬
‫دریافتی استخراج می شود‪.‬‬
‫(در شکل ‪ 2‬سه گیرنده‬ ‫‪ers‬‬
‫وجود دارد)‪ .‬در صورت‬

‫نیاز به مراحل استخراج‬
‫بیشتر‪ ،‬تنها داشتن گیرنده‬
‫های بیشتر ضروری است‪.‬‬
‫آخرین درمان دارو ‪ -‬قبل از‬
‫تخلیه ‪ -‬با حالل تازه است‬
‫که حداکثر استخراج را به‬
‫همراه دارد‪ .‬محلول قبل از‬
‫‪771‬‬
‫حذف برای تبخیر با داروی‬
‫تازه در تماس است و‬
‫باالترین غلظت ممکن را‬
‫رویه‬ ‫‪3.5.4.2.2‬‬
‫استخراج کننده را با‬
‫داروی خام پر کنید‪ ،‬حالل‬
‫اضافه کنید و در گردش‬
‫قرار دهید‪ .‬به سمت گیرنده‬
‫‪772‬‬
‫بریزید‪ .1 .‬استخراج کننده‬
‫را مجدداً با حالل پر کنید و‬
‫به گردش در آورید‪ .‬به سمت‬
‫گیرنده ‪ 2‬بریزید‪ .‬استخراج‬
‫کننده را دوباره با حالل پر‬
‫کنید و به گردش در آورید‪.‬‬
‫به سمت گیرنده فرار کنید‪.‬‬
‫‪ .3‬دارو را از دستگاه‬
‫استخراج خارج کرده و‬
‫دوباره شارژ کنید‪ .‬محلول‬
‫را از گیرنده ‪ 1‬به استخراج‬
‫‪773‬‬
‫کننده برگردانید‪ .‬برای تبخیر‬
‫بردارید‪ .‬محلول را از‬
‫گیرنده ‪ 2‬به دستگاه‬
‫استخراج برگردانید و به‬
‫گردش در آورید‪ .‬به سمت‬
‫گیرنده ‪ 1‬بریزید‪ .‬محلول را‬
‫از گیرنده ‪ 3‬به دستگاه‬
‫استخراج برگردانید و در‬
‫گردش قرار دهید‪ .‬به گیرنده‬
‫‪ 2‬بریزید‪ .‬حالل تازه را به‬
‫‪774‬‬
‫دستگاه استخراج اضافه کنید‬
‫و به گردش در آورید‪ .‬به‬
‫سمت گیرنده فرار کنید‪.3 .‬‬
‫دارو را از دستگاه استخراج‬
‫خارج کرده و دوباره شارژ‬
‫کنید‪ .‬چرخه تکرار‬
‫شکل ‪ :2‬استخراج چند‬

‫‪775‬‬
‫باتری‬ ‫‪3.5.4.2.3‬‬
‫در فرآیند پرکوالسیون‬
‫معمولی‪ ،‬پرکوالت بسیار‬
‫رقیق است‬
‫راه حل‪ ،‬در حالی که‬
‫وضعیت ایده آل به دست‬
‫آوردن حداکثر غلظت ممکن‬
‫است‪ .‬دستگاه‌های استخراج‬
‫مداوم از نوع باتری زمانی‬
‫‪776‬‬
‫استفاده می‌شوند که مقادیر‬
‫زیادی از یک ماده استفاده‬
‫شود‪ .‬چنین دستگاه هایی را‬
‫می توان با تلقی از نفوذ به‬
‫عنوان یک فرآیند چند‬
‫مرحله ای به دست آورد‪ .‬در‬
‫فرآیند استخراج باتری‪ ،‬از‬
‫یک سری مخازن استفاده‬
‫می شود و استخراج نیمه‬
‫پیوسته است‪.‬‬
‫‪777‬‬
‫‪3.5.4.2.4‬‬
‫تجهیزات‬
‫یک باتری استخراج شامل‬
‫تعدادی مخزن با‬
‫لوله های اتصال به هم‬
‫ظروف به گونه ای چیده‬
‫شده اند که می توان به آن‬
‫حالل اضافه کرد و‬
‫محصول را از هر ظرفی‬
‫برداشت‪ .‬بنابراین‪ ،‬این‬
‫‪778‬‬
‫ظروف را می توان به‬
‫صورت سری با هر یک از‬
‫رگ ها به عنوان اولین‬
‫سری ساخت‪ .‬استفاده از‬
‫باتری استخراج در شکل ‪3‬‬
‫نشان داده شده است که ساده‬
‫ترین آرایش سه مخزن را‬
‫نشان می دهد‪.‬‬
‫‪779‬‬
3‫ نفوذ‬،‫تکنیک های خیساندن‬
S4 3 2F1 1. $IBSHFGSFTIESVHUP$
2. 5SBOTGFSTPMVUJPOGSPN#U
1. P$
3. 5SBOTGFSTPMVUJPOGSPN"U
A B C P#
4."EEGSFTITPMWFOUUP
"
3 2
1. 3FNPWFQSPEVDUTPMVUJPOGSP
N$
2. A B C P$
E4 P 1 P#
4. %VNQFYIBVTUFEESVHGSPN"
2F1 S4 3
1.$IBSHFGSFTIESVHUP"
3. 2. 5SBOTGFSTPMVUJPOGSPN$U
A B C
P"
4."EEGSFTITPMWFOUUP
P$
2 3
#
4. 2. 5SBOTGFSTPMVUJPOGSPN$U
N"
A B C
P"
P$
4.%VNQFYIBVTUFEESVHGSPN#
P1 E4
3 2 F1 S4 1.$IBSHFGSFTIESVHUP#
5. A B C P#
3. 5SBOTGFSTPMVUJPOGSPN$U
4. "EEGSFTITPMWFOUUP
P"
$
3 2
N#
6.
A B C 3. 5SBOTGFSTPMVUJPOGSPN$U
P#
P"
4.%VNQFYIBVTUFEESVHGSPN$
P1 E 4
"SSPXTJOEJDBUFUSBOTGFSPGNBUFSJBMUPPSGSPNUIFWFTTFMT"OBT
FBDIDPOUBDUTUBHF,FZ'GSFTIESVH4TPMWFOU1QSPEVDU&FYIBVTUF
UFSJTL JTBEEFEBGUFS
"#$
EESVH
"NPSFOFBSMZFYIBV
FYUSBDUJPOWFTTFMT4UBSUXJUI$FNQUZBOEVOJUT"BOE#DPOUBJOJ
TUFE
OHESVH XJUI
‫ باتری استخراج‬:3 ‫شکل‬
780
‫‪ 3.6‬نفوذ (استخراج کامل)‬
‫‪ 3.6.1‬فرآیند عمومی نفوذ‬
‫در این فرآیند‪ ،‬یک داروی‬
‫گیاهی سازمان یافته‪ ،‬در‬
‫قدرت مناسب‬
‫در یک پرکوالتور بسته‬
‫بندی می شود و حالل اجازه‬
‫می دهد تا در آن نفوذ کند‪.‬‬
‫اگرچه برخی از مواد (مثالً‬
‫زنجبیل) ممکن است‬
‫‪781‬‬
‫مستقیما ً در حالت خشک در‬
‫دستگاه پرکوالتور بسته‬
‫بندی شوند‪ ،‬اما ممکن است‬
‫با سایر داروها مشکالتی‬
‫ایجاد کند‪ .‬با افزودن حالل‪،‬‬
‫ماده خشک متورم می شود‬
‫و با افزایش ماهیت آبی‬
‫حالل‪ ،‬این تورم افزایش می‬
‫یابد‪ .‬این تورم جریان حالل‬
‫را کاهش می دهد یا مسدود‬
‫‪782‬‬
‫می کند‪ ،‬بنابراین فرآیند‬
‫استخراج را به طور جدی‬
‫تحت تاثیر قرار می دهد‪.‬‬
‫عالوه بر این‪ ،‬اگر پودر‬
‫خشک بسته بندی شده باشد‪،‬‬
‫ذرات ریز ممکن است در‬
‫ستون شسته شده و در‬
‫سطوح پایین ته نشین شوند‪،‬‬
‫تخلخل را به شدت کاهش‬
‫داده‪ ،‬ستون را مسدود کرده‬
‫و ستون را غیریکنواخت‬
‫‪783‬‬
‫می کند‪ .‬ذرات ظریف حتی‬
‫ممکن است از ستون شسته‬
‫شوند‪ .‬این مشکالت را می‬
‫توان با مرطوب کردن‬
‫یکنواخت اولیه مواد خام با‬
‫قاعدگی به مدت ‪ 4‬ساعت‬
‫در یک ظرف بسته جداگانه‬
‫جلوگیری کرد‪ .‬این فرآیند‬
‫جذب نامیده می شود‪ .‬در این‬
‫مدت‪ ،‬داروی خام به حداکثر‬
‫‪784‬‬
‫میزان متورم می شود‪ .‬از‬
‫این رو‪ ،‬هنگامی که از‬
‫حالل های آبی برای‬
‫استخراج استفاده می شود‪،‬‬
‫قاعدگی بیشتری در طول‬
‫جذب مورد نیاز است‪.‬‬
‫همچنین‪ ،‬هوای مسدود شده‬
‫در پودر دارو با بخار حالل‬
‫جایگزین می‌شود‪ ،‬در نتیجه‬
‫مواد را قادر می‌سازد تا به‬
‫طور یکنواخت‌تر بسته‌بندی‬
‫‪785‬‬
‫شوند و اجازه می‌دهند‬
‫قاعدگی یکنواخت‌تر جریان‬
‫یابد‪ .‬بسته‌بندی ناهموار‬
‫اجازه می‌دهد تا حالل‬
‫بیشتری از کانال‌هایی عبور‬
‫کند که مقاومت کمتری در‬
‫برابر جریان حالل ایجاد‬
‫می‌کند و در نتیجه منجر به‬
‫استخراج ناکارآمد می‌شود‪.‬‬
‫پس از جذب‪ ،‬دارو به طور‬
‫‪786‬‬
‫یکنواخت در پرکوالتور‬
‫بسته بندی می شود‪ .‬داروی‬
‫جذب شده روی یک دوشاخه‬
‫شل یا مواد مناسب دیگری‬
‫که قبال با حالل مرطوب‬
‫شده است بسته بندی می‬
‫شود‪ .‬بسته بندی یکنواخت‬
‫را می توان با معرفی الیه‬
‫به الیه مواد و فشار دادن آن‬
‫با ابزار مناسب برای ایجاد‬
‫فشرده سازی یکنواخت به‬
‫‪787‬‬
‫دست آورد‪ .‬فشار وارد شده‬
‫به مواد به ماهیت ماده و‬
‫نفوذپذیری آن بستگی دارد‪.‬‬
‫پس از پایان بسته بندی‪ ،‬یک‬
‫تکه کاغذ صافی بر روی‬
‫سطح قرار داده می شود و‬
‫سپس یک الیه ماسه تمیز‬
‫قرار می گیرد تا در هنگام‬
‫اضافه کردن حالل برای‬
‫استخراج‪ ،‬الیه باالیی دارو‬
‫‪788‬‬
‫مختل نشود‪ .‬اکنون قاعدگی‬
‫کافی روی دارو به آرامی و‬
‫به طور یکنواخت ریخته می‬
‫شود تا آن را اشباع کند و‬
‫شیر آب را در پایین باز نگه‬
‫می دارد تا گازهای مسدود‬
‫شده بین ذرات خارج شوند‪.‬‬
‫قاعدگی هرگز نباید با شیر‬
‫بسته ریخته شود زیرا هوای‬
‫مسدود شده از باال خارج‬
‫می شود و باعث ایجاد‬
‫‪789‬‬
‫اختالل در تخت می شود‪.‬‬
‫هنگامی که قاعدگی شروع‬
‫به چکیدن از طریق شیر آب‬
‫می کند‪ ،‬شیر آب بسته می‬
‫شود‪ .‬قاعدگی کافی برای‬
‫حفظ یک الیه کوچک باالی‬
‫دارو اضافه می شود و‬
‫اجازه می دهد تا ‪ 24‬ساعت‬
‫بماند‪ .‬الیه قاعدگی باالی‬
‫سطح تخت مانع از خشک‬
‫‪790‬‬
‫شدن الیه باالیی می شود که‬
‫ممکن است منجر به ایجاد‬
‫ترک در سطح باالیی تخت‬
‫شود‪ .‬دوره خیساندن ‪24‬‬
‫ساعته به حالل اجازه می‬
‫دهد تا از طریق دارو پخش‬
‫شود‪ ،‬مواد تشکیل دهنده را‬
‫حل کرده و مواد محلول را‬
‫شسته شود‪ .‬به این ترتیب‪،‬‬
‫استخراج کارآمدتر از انجام‬
‫‪791‬‬
‫پرکوالسیون بدون دوره‬
‫خیساندن است‪.‬‬
‫پس از خیساندن‪ ،‬خروجی‬
‫باز می شود و حالل است‬
‫با سرعت کنترل شده با‬
‫افزودن مداوم حالل تازه‬
‫نفوذ می کند‪ .‬حجم پرکوالت‬
‫جمع آوری شده به ماهیت‬
‫محصول نهایی بستگی دارد‪.‬‬
‫‪792‬‬
‫به طور کلی‪ ،‬حدود ‪ ٪75‬از‬
‫حجم محصول نهایی جمع‬
‫آوری می شود‪ ،‬مارک‬
‫فشرده می شود و مایع بیان‬
‫شده به پرکوالت اضافه می‬
‫شود و حدود ‪٪90 - ٪80‬‬
‫حجم نهایی را می دهد‪ .‬پس‬
‫از سنجش‪ ،‬حجم با مقادیر‬
‫محاسبه شده قاعدگی تازه‬
‫تنظیم می شود‪ .‬اگر هیچ‬
‫سنجشی در دسترس نباشد‪،‬‬
‫‪793‬‬
‫پس از افزودن سایر اجزا‪،‬‬
‫در صورت وجود‪ ،‬حجم‬
‫تنظیم می‌شود‪ .‬در‬
‫پرکوالسیون‪ ،‬مایع بیان شده‬
‫فاقد ترکیبات فعال است‪،‬‬
‫زیرا آنها قبالً در طول دوره‬
‫نفوذ استخراج شده اند‪ .‬فشار‬
‫دادن مارک فقط برای‬
‫بازیابی حالل ارزشمند‬
‫است‪ .‬این در تضاد با‬
‫‪794‬‬
‫خیساندن است که در آن‬
‫مارک پرس می شود‪.‬‬
‫‪ 3.6.2‬اصالحات در فرآیند‬
‫عمومی نفوذ‬
‫در فرآیند کلی نفوذ‪ ،‬به‬
‫ویژه در دستکاری‬
‫در ساخت فرآورده های‬
‫غلیظ مانند عصاره های‬
‫مایع‪ ،‬مشکالت زیر ممکن‬
‫است ایجاد شود‪:‬‬
‫‪795‬‬
‫اگر مواد فعال حرارت‬‫•‬
‫پذیر باشند‪ ،‬تبخیر حجم‬

‫زیادی از پرکوالت‬
‫رقیق ممکن است‬
‫منجر به از بین رفتن‬
‫جزئی اجزای فعال‬
‫شود‪.‬‬
‫در مورد مخلوط‌های‬‫•‬
‫الکل و آب‪ ،‬تبخیر‬

‫منجر به تبخیر‬
‫‪796‬‬
‫ترجیحی الکل می‌شود‬
‫و یک کنسانتره تقریبا ً‬
‫آبی باقی می‌ماند‪ .‬این‬
‫ممکن است نتواند ماده‬
‫استخراج شده را در‬
‫محلول نگه دارد و از‬
‫این رو مواد ممکن‬
‫است رسوب کنند‪.‬‬
‫‪797‬‬
‫در چنین مواردی‪ ،‬روند‬
‫کلی نفوذ اصالح می‬
‫شود‪،‬‬
‫همانطور که در پاراگراف‬
‫های بعدی توضیح داده شد‪.‬‬
‫‪ 3.6.2.1‬نفوذ رزرو شده‬
‫در این حالت استخراج‬
‫از طریق پرکوالسیون‬
‫عمومی انجام می شود‬
‫‪798‬‬
‫روش‪ .‬در پایان‪ ،‬تبخیر تحت‬
‫فشار کاهش یافته در‬
‫تجهیزاتی مانند اواپراتور‬
‫باالرونده تا قوام یک‬
‫عصاره نرم (نیمه جامد)‬
‫انجام می شود به طوری که‬
‫تمام آب خارج می شود‪.‬‬
‫سپس در قسمت رزرو شده‬
‫حل می شود که به شدت‬
‫الکلی است و به راحتی‬
‫قسمت تبخیر شده را با‬
‫‪799‬‬
‫هرگونه خطر بارندگی حل‬
‫‪ 3.6.2.2‬روش پوشش و‬
‫اجرای پایین‬
‫این فرآیندی است که‬
‫خیساندن و پرکوال را‬
‫ترکیب می کند‪.‬‬
‫تکنیک های عمل این فرآیند‬
‫را نمی توان برای موادی‬
‫‪800‬‬
‫که دارای اصول فرار هستند‬
‫یا برای موادی که در مرحله‬
‫تبخیر تغییر می کنند استفاده‬
‫کرد‪ .‬این روش سودمند‬
‫است زیرا می‌توان از الکل‬
‫متیله صنعتی برای استخراج‬
‫به جای الکل گران‌قیمت‬
‫استفاده کرد‪.‬‬
‫‪801‬‬
‫روش دقیق به شرح‬
‫زیر است‪ .‬پس از‬
‫مرحله جذب‪،‬‬
‫این مواد در دستگاه‬
‫پرکوالتور بسته بندی شده و‬
‫برای چند ساعت با یک الکل‬
‫متیله صنعتی رقیق شده‬
‫مناسب خیس می شود‪ .‬سپس‬
‫مایع خارج شده و بستر با‬
‫قاعدگی بیشتری پوشانده می‬
‫‪802‬‬
‫شود‪ .‬خیساندن مانند قبل‬
‫انجام می شود و جلد دوم‬
‫عصاره جمع آوری می‬
‫شود‪ .‬این فرآیند چندین بار با‬
‫عصاره‌های ضعیف‌تر بعدی‬
‫که برای استخراج یک دسته‬
‫تازه از دارو استفاده‬
‫می‌شوند‪ ،‬تکرار می‌شود‪.‬‬
‫بخش های غلیظ تر تحت‬
‫فشار کاهش یافته برای از‬
‫بین بردن متانول سمی تبخیر‬
‫‪803‬‬
‫می شوند‪ .‬پس از اینکه‬
‫کنسانتره از نظر ماده فعال‬
‫یا مقدار کل مواد جامد مورد‬
‫سنجش قرار گرفت‪ ،‬با آب و‬
‫اتانول رقیق می شود تا‬
‫غلظت صحیح الکل و ماده‬
‫فعال به دست آید‪.‬‬
‫‪ 3.6.3‬پرکالتورها‬
‫‪804‬‬
‫انواع مختلف پرکوالتور‬
‫برای دستگاه های کوچک و‬
‫بزرگ استفاده می شود‪.‬‬
‫استخراج مقیاس‬
‫‪ 3.6.3.1‬استخراج در‬
‫مقیاس کوچک یا‬
‫آزمایشگاهی‬
‫فرآیندهای ساخت فرآورده‬
‫های غلیظ‪،‬‬
‫‪805‬‬
‫خیساندن و نفوذ‪ ،‬در‬
‫استخراج و سپس تبخیر‬
‫حالل ها نقش دارند‪ .‬این دو‬
‫عملیات در یک فرآیند‬
‫استخراج مداوم ترکیب می‬
‫روش ها و دستگاه های‬
‫عمومی مورد استفاده برای‬
‫کارهای کوچک یا‬
‫‪806‬‬
‫استخراج در مقیاس رایتیو‬
‫در پاراگراف های زیر‬
‫توضیح داده شده است‪.‬‬
‫دستگاه‬ ‫‪3.6.3.1.1‬‬
‫سوکسله‬
‫در مقیاس آزمایشگاهی از‬
‫دستگاه سوکسله استفاده می‬
‫شود‪ .‬آن را با‬
‫سیست های یک ‪ ،‬یک‬
‫‪fl ask‬‬
‫استخراج کننده سوکسله و‬
‫‪807‬‬
‫یک کندانسور ‪ .‬مواد اولیه‬
‫‪refl ux‬‬
‫معموالً در یک انگشتانه‬
‫ساخته شده از کاغذ صافی‬
‫قرار داده می شود و در لوله‬
‫مرکزی عریض دستگاه‬
‫استخراج قرار می گیرد‪.‬‬
‫روش دیگر‪ ،‬دارو‪ ،‬پس از‬
‫خوردن با قاعدگی‪ ،‬ممکن‬
‫است در دستگاه استخراج‬
‫بسته بندی شود و مراقب‬
‫‪808‬‬
‫باشید که خروجی پایین‬
‫عصاره مسدود نشود‪ .‬حالل‬
‫را در قرار داده و به‬
‫‪fl ask‬‬
‫نقطه جوش خود می آورند‪.‬‬

‫بخارات آن از طریق لوله‬
‫دست راست بزرگتر به‬
‫قسمت فوقانی استخراج‬
‫کننده و سپس به کندانسور‬
‫می رود و در آنجا متراکم‬
‫می شود و دوباره روی‬
‫دارو می ریزد‪ .‬در این‬
‫‪809‬‬
‫مدت‪ ،‬مواد تشکیل دهنده‬
‫محلول استخراج می شوند‪.‬‬
‫هنگامی که سطح عصاره به‬
‫باالی لوله سیفون می رسد‪،‬‬
‫کل حجم عصاره به داخل‬
‫‪fl ask‬‬
‫می شود‪ .‬این روند تا‬

‫استخراج کامل دارو ادامه‬
‫می یابد‪ .‬سپس عصاره‬
‫موجود در پردازش می‬
‫‪fl ask‬‬
‫‪810‬‬
‫شود‪ .‬بنابراین این روش یک‬
‫سری خیساندن کوتاه است‪.‬‬
‫شکل ‪ :4‬دستگاه سوکسله‬

‫برای استخراج گرم‬
‫‪3.6.3.1.2‬‬
‫استخراج کننده رسمی‬
‫‪811‬‬
‫یک استخراج کننده‬
‫رسمی‪ ،‬همانطور که در‬
‫مونوگراف های رسمی‬
‫توضیح داده شده است (به‬
‫عنوان مثال ‪ ،‬فارماکوپه‬
‫‪IP‬‬
‫بریتانیا)‪ ،‬در شکل ‪ 5‬نشان‬

‫داده شده است‪ .‬در این‬
‫مورد‪ ،‬استخراج یک روش‬
‫نفوذ مداوم است‪ .‬در این‬
‫دستگاه‪ ،‬بخارات از طریق‬
‫‪812‬‬
‫محفظه استخراج که از‬
‫ظرف دارو عبور می کنند‪،‬‬
‫باال می روند‪ .‬بخار در‬
‫کندانسور رفالکس متراکم‬
‫می شود و از طریق دارو‬
‫برمی گردد و مواد تشکیل‬
‫دهنده محلول را به می‬
‫‪fl ask‬‬
‫برد‪.‬‬
‫‪813‬‬
‫شکل ‪ :5‬دستگاه برای‬

‫استخراج مداوم داروها‬
‫‪ 3.6.3.2‬محدودیت های‬
‫استخراج کننده رسمی‬
‫‪814‬‬
‫زمانی که ماده خام دارای‬
‫قابلیت حرارت پذیری باشد‬
‫مفید نیست‬
‫ترکیبات فعال‪ ،‬زیرا‬
‫استخراج در دمای باال انجام‬
‫می شود و عصاره در‬
‫‪fl ask‬‬
‫نیز تا زمانی که فرآیند کامل‬

‫شود در شرایط گرم‬
‫نگهداری می شود‪ .‬این را‬
‫می توان تنها با حالل های‬
‫خالص یا با مخلوط های‬
‫‪815‬‬
‫حالل تشکیل دهنده‬
‫آزئوتروپ استفاده کرد‪ .‬اگر‬
‫از مخلوط دوتایی معمولی‬
‫به عنوان قاعدگی استفاده‬
‫شود‪ ،‬ترکیب بخار با ترکیب‬
‫مایع متفاوت خواهد بود‪.‬‬
‫روش های مشابهی را‬
‫می توان در تولید در‬
‫‪816‬‬
‫مقیاس بزرگ استفاده‬
‫کرد‪.‬‬
‫یک مجموعه صنعتی‬
‫معمولی برای استخراج‬
‫مداوم در شکل ‪ 6‬نشان داده‬
‫شده است‪ .‬اصل کار شبیه‬
‫تجهیزات آزمایشگاهی است‪.‬‬
‫‪817‬‬
‫شکل ‪ :6‬استخراج مداوم‪:‬‬
‫کارخانه در مقیاس بزرگ‬
‫‪ 3.6.3.3‬استخراج کننده در‬
‫مقیاس بزرگ‬
‫این دارو روی یک صفحه‬
‫فلزی سوراخ دار که با آن‬
‫پوشانده شده است حمایت‬
‫می شود‬
‫‪818‬‬
‫یک الیه گونی یا کاه دستگاه‬
‫پرکوالتور دارای یک درب‬
‫قابل جابجایی است که‬
‫دارای سوراخ هایی برای‬
‫وارد کردن حالل به داخل و‬
‫مشاهده جریان حالل می‬
‫باشد‪ .‬خروجی از پرکوالتور‬
‫با یک شیر و خط لوله‬
‫متصل می شود‪ .‬این‬
‫خروجی اجازه می دهد تا‬
‫تراوش را برای پردازش‬
‫‪819‬‬
‫بعدی یا برای استفاده به‬
‫عنوان قاعدگی در دومین‬
‫پرکوالتور متوالی حذف‬
‫کنید‪ ،‬و در نتیجه با انجام‬
‫استخراج به روشی خالف‬
‫جریان‪ ،‬از قاعدگی استفاده‬
‫موثرتر می شود‪ .‬در مقیاس‬
‫کوچک‪ ،‬در ابتدا از‬
‫پرکوالتورهای مسی استفاده‬
‫می شد‪ ،‬اما امروزه تا حد‬
‫‪820‬‬
‫زیادی با پرکالتورهای‬
‫ساخته شده از شیشه یا فوالد‬
‫ضد زنگ جایگزین می‬
‫شوند‪ .‬یک پرکوالتور کمی‬
‫مخروطی بهتر از یک‬
‫استوانه ای است‪ ،‬زیرا‬
‫اضالع شیب دار اجازه‬
‫انبساط نهایی بستر را می‬
‫دهد و همچنین به حالل‬
‫اجازه می دهد تا مواد‬
‫موجود در نزدیکی دو‬
‫‪821‬‬
‫طرف در پایین را نفوذ کند‪،‬‬
‫که این مشکل در یک‬
‫پرکوالتور استوانه ای است‪.‬‬
‫شکل ‪ :7‬پرکوالتور مقیاس‬

‫تجاری‬
‫‪822‬‬
‫‪ 3.7‬تزریق‬
‫‪ 3.7.1‬مالحظات عمومی‬
‫دم کرده محلول های رقیق‬
‫حاوی مواد به راحتی‬
‫محلول هستند‬
‫مواد تشکیل دهنده داروهای‬
‫خام قبالً از دم کرده های‬
‫تازه که با خیساندن دارو‬
‫برای مدت کوتاهی در آب‬
‫سرد یا جوش تهیه می شد‪،‬‬
‫‪823‬‬
‫استفاده می شد و تا هشت‬
‫حجم رقیق می شد‪ ،‬اما در‬
‫حال حاضر‪ ،‬دم کرده ها‬
‫معموالً با رقیق کردن یک‬
‫حجم از دم کرده غلیظ به ده‬
‫حجم با آب تهیه می شوند‪.‬‬
‫تزریق غلیظ با فرآیند نفوذ یا‬
‫خیساندن اصالح شده تهیه‬
‫می شود‪ .‬پس از رقیق شدن‬
‫با آب‪ ،‬دم کرده غلیظ از‬
‫‪824‬‬
‫نظر قدرت و عطر شبیه‬
‫دمنوش تازه مربوطه است‪.‬‬
‫دم کرده‌ها در معرض رشد‬
‫قارچ‌ها و باکتری‌ها هستند و‬
‫الزم است تا ‪ 12‬ساعت پس‬
‫از تهیه آن‌ها مصرف شود‪.‬‬
‫‪ 3.7.2‬روش کلی برای تهیه‬
‫عرقیات تازه‬
‫‪825‬‬
‫داروی خام پودر شده درشت‬
‫(‪ 50‬گرم) در یک مرطوب‬
‫می شود‬
‫ظرف مناسب با پوشش‪ ،‬با‬
‫‪ 50‬میلی لیتر آب سرد و‬
‫اجازه دهید به مدت ‪ 15‬دقیقه‬
‫بماند‪ .‬سپس ‪ 900‬میلی لیتر‬
‫آب جوش اضافه می کنیم و‬
‫ظرف را محکم می پوشانیم‬
‫و اجازه می دهیم ‪ 30‬دقیقه‬
‫‪826‬‬
‫بماند‪ .‬مخلوط را صاف می‬
‫کنند و به اندازه کافی آب از‬
‫آن عبور می دهند تا اندازه‬
‫انفوزیون ‪ 1000‬میلی لیتر‬
‫شود‪ .‬برخی از داروها در‬
‫کیسه های موسلین برای‬
‫تهیه مقادیر مشخصی از‬
‫انفوزیون عرضه می شوند‬
‫(با دقت وزن می شوند) و‬
‫به همین ترتیب برای تهیه‬
‫انفوزیون استفاده می شوند‪.‬‬
‫‪827‬‬
‫اگر فعالیت دم کرده تحت‬
‫تأثیر حرارت آب جوش‬
‫باشد‪ ،‬باید از آب سرد‬
‫استفاده شود‪ .‬از آنجایی که‬
‫دم‌نوش‌های تازه به خوبی‬
‫نگهداری نمی‌شوند‪ ،‬باید در‬
‫زمان مصرف به‌طور موقت‬
‫و در مقادیر کم تهیه شوند‪.‬‬
‫‪ 3.7.3‬تهیه تزریق غلیظ‬
‫‪828‬‬
‫تک نگاری های رسمی نیز‬
‫«متمرکز» را به رسمیت‬
‫می شناسند‬
‫انفوزیون هایی که در آن ‪25‬‬
‫درصد الکل در طول یا بعد‬
‫از فرآیند انفوزیون اضافه‬
‫می شود و سپس بر اساس‬
‫نیاز داروسازی (رسمی)‬
‫رقیق می شود‪ .‬دم کرده های‬
‫غلیظ مخصوصا ً در مواردی‬
‫تهیه می شود که اصول‬
‫‪829‬‬
‫فعال و مطلوب دارو به یک‬
‫اندازه در آب و در قاعدگی‬
‫محلول باشد هم برای‬
‫کنسانتره و هم برای دم کرده‬
‫‪ 3.8‬تبخیر‬
‫یکی از پارامترهای مرتبط‬
‫با کیفیت‪ ،‬تبخیر مایع‬
‫خروجی است‬
‫‪830‬‬
‫از عصاره نرم حالت هنر‬
‫تبخیر محتاطانه خالء است‬
‫که در آن دمای تبخیر از ‪55‬‬
‫درجه سانتیگراد تجاوز نمی‬
‫کند‪ .‬درجه حرارت نسبت به‬
‫زمان تبخیر برای کیفیت این‬
‫مرحله از اهمیت ویژه ای‬
‫برخوردار است‪ ،‬به‬
‫خصوص اگر عصاره‬
‫حاوی ترکیبات فرار یا‬
‫حرارت پذیر باشد‪.‬‬
‫‪831‬‬
‫طیف اجزای تشکیل‌دهنده‬
‫به‌دست‌آمده با استخراج‬
‫حالت پایدار‬
‫یون (خیساندن ساده) با‬
‫استخراج کامل (نفخ)‬
‫متفاوت است‪ .‬با خیساندن‪،‬‬
‫می توان به طیفی از اجزای‬
‫تشکیل دهنده مشابه با‬
‫‪832‬‬
‫پرکوالسیون دست یافت‪.‬‬
‫روشهای مختلف استخراج‬
‫ممکن است معادل در نظر‬
‫گرفته شوند اگر به‬
‫پارامترهای کیفیت حیاتی‬
‫احترام بگذارند و اگر تجزیه‬
‫و تحلیل دسته های تولیدی‬
‫متعدد مطابقت آنها را با‬
‫استانداردها تأیید کند‪.‬‬
‫‪833‬‬
‫ناشناس‪ ،1955 ،‬فارماکوپه‬
‫هند‪ ،‬مدیر انتشارات‪،‬‬
‫دهلی‪ ،‬ص‪273 .‬‬
‫‪Anonymous, 1973, British Pharmaceutical Codex, the Pharmaceutical Press, London, p. 703-704‬‬
‫ناشناس‪ ،1980 ،‬فارماکوپه‬

‫بریتانیا‪ ،‬جلد‪ ، .‬انتشارات‬ ‫‪II‬‬
‫دانشگاه‪ ،‬کمبریج‪ ،‬لندن‪،‬‬

‫ص‪576 .‬‬
‫‪834‬‬
‫ کتاب متنی‬،2002 ،‫ناشناس‬
‫بنتلی داروسازی‬
EA Rawlins
،‫ چاپ مجدد‬.)‫(ویرایش‬
Bailliere
‫هند کتاب‬/‫ لندن‬، Tindall
‫ دهلی نو‬،‫مسافرتی‬
, Cooper, JW and Gunn, C., 1975, Tutorial Pharmacy, SJ, Carter Reprint, CBS Publication
261-251 .‫ ص‬,‫دهلی‬
Cooper, JW and Gunn, C., 1985, General Pharmacy, CBS Publishers and Distributors Delhi, p.
308-333
، ،
WC ،‫ایوانز‬
1998 Trease and Evan's Pharmacognosy
WB Saunders،)‫(ویرایش چهاردهم‬
119 .‫ ص‬،‫ لندن‬، Company Limited
835
‫سامبامورتی‪ ،‬ک‪،2002 ،.‬‬
‫تجدید چاپ مهندسی‬
‫داروسازی‪ ،‬عصر جدید‬
‫بین المللی ( ‪ ،. ).‬دهلی‬
‫‪Ltd‬‬ ‫‪P‬‬
‫نو‪ ،‬ص‪194-173 .‬‬

‫‪ ,‬ساخت و‬ ‫‪Singh, J., Bagchi, GD, and Khanuja, S. P.S., 2003‬‬
‫کنترل کیفیت فرآورده های‬

‫آیورودا و گیاهی‪ ,‬در‪:‬‬
‫‪Verpoorte, R.‬‬
‫و مسائل‬ ‫‪and Mukherjee, PK(Eds), GMP for Botanicals, Regulatory‬‬
‫کیفیت در فیتوپزشکی‬
‫‪836‬‬
‫(نسخه اول)‪ ،‬افق های‬
‫تجاری‪ ،‬دهلی نو‪ ،‬ص‪.‬‬
‫‪230-201‬‬
‫‪Waldesch, FG, Konigswinter, BS, and Blasius, H., 2003, Herbal Medicinal Products, Medpharm,‬‬
‫‪Stuttgart, Germany and CRS Press, London, p. 48-54‬‬
‫خیساندن هیدرولیتیک‪،‬‬ ‫‪4‬‬

‫بیان و استخراج چربی‬
‫سرد‬ ‫‪AK Singh‬‬
‫خالصه‬
‫ترکیب مواد زیست فعال‬
‫بدون از دست دادن فعالیت‬
‫در غذاها‪ ،‬طعم ها‪ ،‬داروها‪،‬‬
‫‪837‬‬
‫آفت کش ها و محصوالت‬
‫آرایشی بسیار مهم است‪.‬‬
‫استخراج ترکیبات فعال از‬
‫مواد خام یک گام مهم و‬
‫حیاتی در حفظ زیست فعالی‬
‫است‪ .‬تعدادی از روش ها‬
‫برای استخراج در دسترس‬
‫هستند‪ ،‬و این روش ها به‬
‫گونه ای انتخاب می شوند‬
‫که فعالیت ترکیبات گیاهی‬
‫‪838‬‬
‫حفظ شود‪ .‬این مقاله‬
‫فرآیندهای خیساندن‬
‫هیدرولیتیک‪ ،‬بیان و‬
‫استخراج چربی سرد را‬
‫مورد بحث قرار می دهد‪.‬‬
‫‪ 4.1‬مقدمه‬
‫استخراج مواد موثره از‬
‫گیاهان یکی از این موارد‬
‫است‬
‫‪839‬‬
‫مهمترین مراحل در توسعه‬
‫محصوالت طبیعی برای‬
‫استفاده تجاری‪ .‬ساده ترین‬
‫مثال استخراج ممکن است‬
‫دم کردن یک فنجان قهوه‬
‫باشد که در آن کافئین و تانن‬
‫ها از دانه های قهوه در آب‬
‫داغ استخراج می شوند‪ .‬همه‬
‫موجودات زنده حاوی‬
‫مخلوط های پیچیده ای از‬
‫‪840‬‬
‫مواد شیمیایی هستند که‬
‫معموالً در داخل مواد‬
‫ساختاری سلولی (پروتئین‪،‬‬
‫لیپید‪ ،‬پلی ساکاریدها و‬
‫غیره) نگهداری می شوند‬
‫که برخی از آنها مطلوب‬
‫هستند در حالی که برخی‬
‫دیگر مطلوب نیستند‪.‬‬
‫بنابراین‪ ،‬خارج کردن‬
‫قسمت مورد نظر از کل‬
‫داروی خام‪ ،‬استخراج نامیده‬
‫‪841‬‬
‫می شود و در حالل هایی‬
‫انجام می شود که مواد از‬
‫یک فاز به فاز دیگر حرکت‬
‫تعدادی روش برای‬
‫استخراج و انتخاب موجود‬
‫است‬
‫در میان آنها خواص‬
‫فیزیکوشیمیایی و پایداری‬
‫‪842‬‬
‫ترکیبات گیاهی به دست آمده‬
‫است‪ .‬برای استخراج‬
‫اسانس‪ ،‬ساده ترین روش ها‬
‫تقطیر با آب و تقطیر با‬
‫بخار است‪ ،‬در حالی که‬
‫روش های دیگر نیز‬
‫استخراج چربی سرد‪ ،‬بیان‪،‬‬
‫خیساندن و استخراج با‬
‫حالل است‪ .‬امروزه از‬
‫فناوری های پیشرفته تری‬
‫مانند استخراج سیال فوق‬
‫‪843‬‬
‫بحرانی‪ ،‬میکرو استخراج‬
‫فاز جامد و استخراج‬
‫فیتونیک استفاده می شود‪.‬‬
‫مقاله حاضر به استخراج با‬
‫و استخراج چربی سرد می‬
‫پردازد‪.‬‬
‫‪844‬‬
‫‪ 4.2‬خیساندن هیدرولیتیک‬
‫‪-‬‬ ‫از کلمه التین‬
‫‪macera‬‬ ‫کلمه‬
‫‪maceration‬‬
‫گرفته شده است‪.‬‬

‫توس که به معنای نرم شدن‬
‫است‪ .‬در اشاره به گیاهان‬
‫دارویی و معطر‪ ،‬خیساندن‬
‫به تهیه محلولی از طریق‬
‫خیساندن مواد گیاهی در‬
‫روغن نباتی یا آب اشاره‬
‫دارد‪ .‬روش های خیساندن‬
‫‪845‬‬
‫بر اساس غوطه وری‬
‫داروی خام در حالل توده‬
‫است‪ ،‬در حالی که روش‬
‫های نفوذ به جریان بستگی‬
‫‪846‬‬
‫حالل از طریق داروی پودر‬
‫شده سرعت استخراج به‬
‫موارد زیر بستگی دارد‪:‬‬
‫سرعت انتقال حالل به‬ ‫•‬
‫داخل جرمی که باید‬

‫شسته شود‪.‬‬
‫سرعت حل شدن‬ ‫•‬
‫اجزای محلول در‬

‫حالل‪.‬‬
‫سرعت انتقال امالح به‬ ‫•‬
‫خارج از ماده نامحلول‬

‫‪847‬‬
‫‪4‬‬‫خیساندن هیدرولیتیک‪ ،‬بیان‬
‫و از سطح مواد‬
‫نامحلول به محلول‪.‬‬
‫در فرآیند خیساندن‪،‬‬
‫مواد جامد نیرو گرفته‬
‫است‬
‫در ظرف دربسته (برای‬
‫جلوگیری از تبخیر) قرار‬
‫داده و حالل انتخاب شده‬
‫(قاعدگی) اضافه می شود‪.‬‬
‫برای مدت طوالنی (متفاوت‬
‫از ساعت ها تا روزها) با‬
‫‪848‬‬
‫تکان دادن گاه به گاه مجاز‬
‫است‪ .‬زمان کافی برای‬
‫پخش شدن قاعدگی در‬
‫دیواره سلولی برای حل‬
‫شدن ماده موجود در سلول‬
‫ها و انتشار محلول حاصل‬
‫به بیرون وجود دارد‪ .‬این‬
‫فرآیند فقط با انتشار‬
‫مولکولی انجام می شود‪.‬‬
‫پس از زمان مورد نظر‪،‬‬
‫مایع صاف می شود‪.‬‬
‫‪849‬‬
‫‪4‬‬ ‫خیساندن هیدرولیتیک‪ ،‬بیان‬
‫باقیمانده جامد (مارک) برای‬
‫بازیابی هر چه بیشتر حالل‬
‫فشار داده می شود‪ .‬هنگامی‬
‫که قاعدگی آب است و دوره‬
‫خیساندن طوالنی است‪،‬‬
‫ممکن است مقدار کمی الکل‬
‫برای جلوگیری از رشد‬
‫میکروبی اضافه شود‪.‬‬
‫خیساندن سرد انگور‬
‫خرد شده در دمای اتاق‬
‫انجام می شود‪.‬‬
‫‪850‬‬
‫قبل از شروع تخمیر در این‬
‫فرآیند‪ ،‬پوست و دانه‌ها‬
‫اجازه دارند یک تا دو روز‬
‫قبل از شروع تخمیر خیس‬
‫بخورند تا بدون تأثیر اتانول‬
‫روی سلول‌های انگور‪،‬‬
‫استخراج آبی بیشتری‬
‫حاصل شود‪ .‬در موارد‬
‫خاص‪ ،‬هیدرولیز با یک‬
‫عامل مناسب (آنزیم) قبل از‬
‫خیساندن انجام می شود‪ ،‬به‬
‫‪851‬‬
‫عنوان مثال خیساندن شراب‪.‬‬
‫کیفیت شراب بر اساس‬
‫ظاهر‪ ،‬رنگ‪ ،‬عطر‪ ،‬طعم‬
‫(حس دهان) و طعم آن‬
‫قضاوت می شود‪ .‬پیش‬
‫سازهای عطر و طعم مشتق‬
‫شده از انگور تا حدی به‬
‫صورت گلیکوزیدهای‬
‫غیرفرار و متصل به قند‬
‫وجود دارند‪ .‬هیدرولیز‬
‫ویژگی های حسی را‬
‫‪852‬‬
‫اصالح می کند و به طور‬
‫بالقوه کیفیت شراب را‬
‫افزایش می دهد‪ .‬آگلیکون‬
‫های طعم دار به طور بالقوه‬
‫بر کیفیت شراب پس از‬
‫هیدرولیز تأثیر می گذارد‪.‬‬
‫آنزیم های تخریب کننده‬
‫دیواره سلولی به آزاد شدن‬
‫عطر انگور کمک می کنند‪،‬‬
‫زمانی که خیساندن سرد قبل‬
‫از تخمیر انجام شده است‪.‬‬
‫‪853‬‬
‫‪ 4.3‬بیان استخراج اسانس‬
‫بیشتر اسانس ها از‬
‫قسمت های گیاه‬
‫مربوطه جدا می شوند‬
‫توسط فرآیند تقطیر با آب یا‬
‫تقطیر با بخار آب‪ .‬چند‬
‫اسانس مانند اسانس های‬
‫موجود در پوست مرکبات‬
‫را می توان‪ ،‬و تا حد زیادی‬
‫از طریق فشار دادن به‬
‫‪854‬‬
‫دست آورد که محصولی با‬
‫کیفیت برتر به دست می‬
‫آورد‪ .‬اثر طوالنی گرما با‬
‫آب در حال جوش بر برخی‬
‫از اجزای حرارت پذیر‬
‫تأثیر می گذارد که ممکن‬
‫است در اثر هیدرولیز‪،‬‬
‫پلیمریزاسیون و رزینه‬
‫سازی تجزیه شوند‪.‬‬
‫بنابراین‪ ،‬اسانس به دست‬
‫آمده از تقطیر نشان دهنده‬
‫‪855‬‬
‫روغن طبیعی نیست که در‬
‫ابتدا در مواد گیاهی وجود‬
‫داشت‪ .‬در چنین مواد‬
‫گیاهی‪ ،‬اسانس با فرآیند بیان‬
‫یا استخراج با حالل‬
‫قبل از پرداختن به فرآیند‬
‫بیان در روغن مرکبات‪ ،‬آن‬
‫است‬
‫بررسی ساختار پوست‬
‫مرکبات مهم است‪ .‬پوست‬
‫‪856‬‬
‫مرکبات حاوی کیسه های‬
‫روغنی بیضی شکل به‬
‫شکل بادکنک و غدد یا‬
‫وزیکول (قطر ‪0.6-0.4‬‬
‫میلی متر) است‪ .‬اینها غدد‬
‫بدون مجرا هستند که به‬
‫ترتیب در قسمت رنگی‬
‫خارجی ( ) پوست میوه‬
‫‪fl avedo‬‬
‫بالغ و بالغ‪ ،‬در مزوکارپ‬

‫بیرونی زیر اپی کارپ و‬
‫هیپودرم و باالی مزوکارپ‬
‫‪857‬‬
‫داخلی (آلبدو) به طور‬
‫نامنظم توزیع می شوند‪.‬‬
‫آلبیدو از سلولز‪ ،‬همی‬
‫سلولز‪ ،‬لیگنین‪ ،‬پکتین‪،‬‬
‫قندها‪ ،‬گلیکوزیدها و غیره‬
‫ساخته شده است‪ .‬در زمان‬
‫بلوغ‪ ،‬سلول‌های آلبیدو دراز‬
‫و منشعب می‌شوند و دارای‬
‫فضاهای بزرگ درون‬
‫سلولی هستند که به پوست‬
‫رسیده بافت اسفنجی می‌دهد‪.‬‬
‫‪858‬‬
‫الیه اسفنجی نقش مهمی در‬
‫بیان روغن دارد‪ ،‬اما به‬
‫راحتی روغن خارج شده از‬
‫کیسه ها را جذب می کند و‬
‫باعث ایجاد برخی مشکالت‬
‫مکانیکی در استخراج‬
‫روغن می شود‪ .‬تازگی و‬
‫مرحله بلوغ بر خروج‬
‫روغن از پوست تأثیر می‬
‫گذارد‪ .‬وزن کل پوست‬
‫حدود نصف میوه و میزان‬
‫‪859‬‬
‫روغن آن ‪٪0.7- ٪0.5‬‬
‫است‪ .‬سلول های اطراف‬
‫کیسه روغن حاوی نمک‬
‫(کلوئید) در محلول آبی‬
‫هستند‪ .‬در تماس با آب‪،‬‬
‫فشار اسمزی باالتر سلول‬
‫منجر به انتشار آب در آنها‬
‫می شود و فشار تورگ را‬
‫افزایش می دهد و باعث می‬
‫شود کیسه روغن از هر‬
‫طرف تحت فشار قرار‬
‫‪860‬‬
‫گیرد‪ .‬اگر بافت اسفنجی پر‬
‫از آب نباشد‪ ،‬با شکستن‬
‫کیسه ها روغن را جذب می‬
‫کند و با استحکام زیادی آن‬
‫را نگه می دارد‪ .‬بنابراین‬
‫فشار اعمال شده اولین مایع‬
‫آبی و بعداً روغن تولید می‬
‫کند‪.‬‬
‫در سیسیل‪ ،‬پوست ها را چند‬
‫ساعت قبل در آب غوطه ور‬
‫می کنند‬
‫‪861‬‬
‫تحت یک فرآیند "اسفنجی"‬
‫قرار می گیرند‪ .‬محلول آبی‬
‫رقیق نمک به عنوان یک‬
‫حامل عمل می کند تا از‬
‫تلفات ناشی از جهش‬
‫جلوگیری کند‪ .‬محصول بیان‬
‫مخلوط ساده ای از روغن و‬
‫آب نیست‪ ،‬بلکه امولسیون‬
‫نازکی است که باقی می‬
‫ماند‪ .‬به تدریج یک الیه‬
‫رویی تشکیل می شود‪.‬‬
‫‪862‬‬
‫فیلتراسیون از طریق یک‬
‫اسفنج مواد کلوئیدی را جذب‬
‫کرده و مخلوط روغن و آب‬
‫را ترک می کند‪.‬‬
‫‪ 4.3.1‬فرآیند بیان‬
‫‪ 4.3.1.1‬فرآیند دست‬
‫در این فرآیند میوه های تازه‬
‫برداشت شده به صورت‬
‫عرضی بریده می شوند‬
‫‪863‬‬
‫به دو نیمه پالپ با یک قاشق‬
‫لبه تیز به نام خارج می‬
‫‪rastrello‬‬
‫شود ‪ .‬سپس پوست به مدت‬

‫چند ساعت در آب غوطه‬
‫ور می شود و در نهایت با‬
‫دست فشرده می شود‪.‬‬
‫کارگر با دست چپ یک‬
‫‪fl‬‬ ‫اسفنج بزرگ یا دو‬
‫کوچکتر را روی یک میله‬
‫چوبی نگه می دارد و با‬
‫دست راست پوست را روی‬
‫‪864‬‬
‫اسفنج باالیی فشار می دهد‪.‬‬
‫الیه های نازک تر را می‬
‫توان از داخل فشار داد‪.‬‬
‫امولسیون خارج شده از‬
‫کیسه های روغن توسط‬
‫اسفنج خیس می شود که ماده‬
‫جامد را حفظ کرده و مواد‬
‫کلوئیدی را جذب می کند‪ .‬با‬
‫فشردن محتویات اسفنج هر‬
‫از گاهی‪ ،‬روغن در نهایت‬
‫تخلیه و خارج می شود‪ .‬این‬
‫‪865‬‬
‫فرآیند به کار زیادی نیاز‬
‫دارد و بازده این روش ‪50‬‬
‫تا ‪ 70‬درصد کل روغن‬
‫موجود در پوست است‪.‬‬
‫کیفیت روغن به دست آمده‬
‫از پرس دستی نزدیک به‬
‫کیفیت موجود در پوست‬
‫میوه است‪ .‬تعداد زیادی از‬
‫واحدهای کوچک در سیسیل‬
‫و کاالبریا قبالً مسئول کل‬
‫تولید روغن لیمو و پرتقال‬
‫‪866‬‬
‫در ایتالیا بودند‪ ،‬اما این‬
‫فرآیند در حال حاضر مورد‬
‫استفاده قرار نمی گیرد‪.‬‬
‫‪ 4.3.1.2‬فرآیند اکوئل‬
‫این فرآیند در جنوب‬
‫‪-‬‬ ‫فرانسه رایج بود‪.‬‬
‫‪Ecuelle con‬‬
‫شامل یک کاسه مسی کم‬

‫عمق با یک لوله مرکزی‬
‫توخالی است که با آن نوعی‬
‫قیف را تشکیل می دهد‪ .‬این‬
‫کاسه مجهز به میخ های‬
‫‪867‬‬
‫برنجی بزرگ با انتهای‬
‫صاف است که میوه را با‬
‫دست با فشاری روی آن‬
‫میغلتند تا تمام سطح میوه‬
‫روغن خود را بدهد‪ .‬روغن‬
‫و محتویات سلول آبی به‬
‫لوله مرکزی تخلیه می شوند‬
‫و در آنجا با تخلیه جدا می‬
‫شوند‪ .‬بازده تنها ‪ 20‬درصد‬
‫از کل روغن موجود در‬
‫پوست است‪.‬‬
‫‪868‬‬
‫این روش ها بسیار پر‬
‫زحمت و با پیشرفت‬
‫تکنولوژی‪ ،‬ماشین‌هایی‬
‫برای انجام آن‌ها اختراع‬
‫شده‌اند‪ .‬امروزه پوست با‬
‫استفاده از نیروی گریز از‬
‫مرکز برای روغن استخراج‬
‫‪ 4.3.1.3‬ماشین دستی‬
‫‪869‬‬
‫برای بیان‪ ،‬پوست در‬
‫یک اسفنج توخالی‬
‫متصل قرار می گیرد‬
‫با اسفنج های دیگر به‬
‫صفحه ای که توسط اهرم‬
‫فعال می شود و در زیر با‬
‫اسفنج های اضافی به پایه‬
‫ثابت می شود‪ .‬اسفنج با یک‬
‫قیف تعبیه شده است که از‬
‫طریق آن روغن و مواد آبی‬
‫به ظرف گیرنده می رسد‪.‬‬
‫‪870‬‬
‫قسمتی که با روغن در‬
‫تماس است از برنج یا برنز‬
‫است‪.‬‬
‫و‬
‫‪Pelatrici‬‬ ‫‪4.3.1.4‬‬
‫‪Sfumatrici‬‬
‫دستگاه هایی که فقط‬

‫پوست را بعد از‬
‫برداشتن آبمیوه درمان‬
‫می کنند‬
‫می نامند ‪،‬‬ ‫و پالپ را‬
‫‪sfumatrici‬‬
‫در حالی که آنهایی که کل‬
‫‪871‬‬
‫میوه را پردازش می کنند به‬
‫عنوان شناخته می شوند‬ ‫‪pelatrici‬‬
‫‪.‬‬
‫‪Sfumatrice‬‬ ‫‪4.3.1.4.1‬‬
‫ویژه‬
‫این یک دستگاه غلتکی‬
‫مخصوص طراحی شده‬
‫است که در آن هر یک‬
‫پوست خم می شود تا حداکثر‬
‫مقدار روغن خارج شود‪.‬‬
‫‪872‬‬
‫فشار زیادی برای بیرون‬
‫راندن سایر محتویات سلول‬
‫ها وارد نمی شود‪ .‬امولسیون‬
‫جمع آوری شده و از طریق‬
‫پشم یا اسفنج فیلتر می شود‬
‫تا روغن و آب تولید شود‪.‬‬
‫توسعه یافته‬ ‫تعدادی از‬
‫‪sfumatrici‬‬
‫اند و در بسیاری از کشورها‬

‫مورد استفاده قرار می‬
‫گیرند‪.‬‬
‫‪873‬‬
‫در بیان با استفاده از‬
‫از دو رویکرد‬ ‫‪sfumatrici‬‬
‫استفاده می شود‪ .‬که در‬

‫اولین رویکرد (استفاده شده‬
‫توسط رامینو اسفوماتریس)‪،‬‬
‫فقط پوست درمان می شود‪،‬‬
‫بنابراین نصف کردن میوه‪،‬‬
‫برداشتن پالپ و بیان پوست‬
‫مراحل مربوط به آن است‪.‬‬
‫در روش دوم‪ ،‬روغن با‬
‫سوراخ کردن غدد الیه‬
‫‪874‬‬
‫بردار یا بریدن یک الیه‬
‫سطحی از پوست برای‬
‫آشکار کردن غدد روغن‬
‫استخراج می شود‪ .‬سپس‬
‫روغن را با اسپری آب‬
‫بشویید‪.‬‬
‫در عصاره گیری میوه‬
‫کامل با دستگاه سوپاپ‪،‬‬
‫کل میوه‬
‫خرد شده و روغن متعاقبا از‬
‫فاز آبی (آبمیوه و مایع‬
‫‪875‬‬
‫سلولی) جدا می شود‪ .‬از‬
‫آنجایی که روغن پوست‬
‫مرکبات محصول جانبی‬
‫صنعت آب مرکبات است‪،‬‬
‫روغن و آب میوه متعاقبا ً‬
‫استخراج می شوند‪ ،‬به‬
‫عنوان مثال در دستگاه‬
‫عصاره گیری چرخشی یا‬
‫پرس روغن پوست پیپکین‪.‬‬
‫در اینجا‪ ،‬میوه ها به طور‬
‫خودکار شسته می شوند‪ ،‬بر‬
‫‪876‬‬
‫اساس اندازه مرتب می‬
‫شوند و سپس به دو نیم تقسیم‬
‫می شوند‪ .‬میوه نصف شده‬
‫بین دو استوانه عبور داده‬
‫می شود که تنها با فشار‬
‫دادن مالیم بدون تأثیر بر‬
‫غدد روغن روی سطح‪ ،‬آب‬
‫آن را خارج می کنند‪ .‬پوسته‬
‫های نصف شده باقیمانده‬
‫برای اسانس استخراج می‬
‫شوند‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬در‬
‫‪877‬‬
‫پرس روغن پیپکین‪ ،‬روغن‬
‫با دو استوانه فوالدی ضد‬
‫زنگ نزدیک با شیارهای‬
‫مویین در اطراف محیط‬
‫بیان می شود‪ .‬روغن بیان‬
‫شده به طور خودکار از‬
‫شیارها خارج می شود و‬
‫نیازی به پاشیدن آب نیست‪.‬‬
‫‪ 4.3.1.5‬ماشین آالت مدرن‬
‫‪878‬‬
‫امروزه مکانیزاسیون کامل‬
‫حاصل شده است و‬
‫ماشین آالت پردازش میوه‬
‫کامل توسعه داده شده است‪.‬‬
‫این دستگاه ها یا میوه کامل‬
‫را خرد می کنند و سپس‬
‫روغن را با تقطیر یا‬
‫سانتریفیوژ از فازهای آبی‬
‫جدا می کنند و یا روغن را‬
‫به گونه ای بیان می کنند که‬
‫در طول فرآیند با آب میوه‬
‫‪879‬‬
‫تماس پیدا نکند‪ .‬استخراج‬
‫کننده روغن که توسط‬
‫‪Brown‬‬
‫‪ ،‬کالیفرنیا ساخته شده‬

‫‪International‬‬
‫است‪ ،‬اسانس را از میوه‬

‫کامل مرکبات آزاد می کند‪.‬‬
‫حذف روغن با سوراخ‬
‫کردن آرام در کل سطح‬
‫میوه با بیش از سه میلیون‬
‫نقطه تیز استیل ضد زنگ‬
‫که به شکل رول های‬
‫چرخان پیکربندی شده اند‬
‫‪880‬‬
‫انجام می شود‪ .‬اختالف‬
‫سرعت قابل تنظیم بین رول‬
‫های مجاور‪ ،‬میزان فشار‬
‫اعمال شده به میوه را کنترل‬
‫می کند‪ .‬میوه‌های کامل‬
‫روی دستگاه استخراج‬
‫روغن قهوه‌ای رنگ‬
‫می‌چرخند ( ‪ ،‬شکل ‪ ،)1‬که‬
‫‪BOE‬‬
‫از غلتک‌های دندانه‌دار‬

‫ساخته شده است که تا حدی‬
‫در بستری از آب قرار‬
‫‪881‬‬
‫گرفته است که میوه را در‬
‫سراسر دستگاه به حرکت‬
‫در می‌آورد و به طور‬
‫همزمان پوست را سوراخ‬
‫می‌کند تا روغن از غدد آزاد‬
‫شود‪ .‬میوه به سمت‬
‫استخراج کننده می رود و‬
‫مخلوط روغن و آب به‬
‫سمت سانتریفیوژ و به‬
‫محفظه بازیافت روغن می‬
‫رود‪.‬‬
‫‪882‬‬
‫شکل ‪ :1‬استخراج کننده‬

‫روغن قهوه ای‬
‫‪ 4.3.1.6‬استخراج کننده‬
‫‪FMC‬‬‫میوه کامل‬
‫سن خوزه‪،‬‬ ‫)‪Food Machinery Corporation (FMC‬‬
‫کالیفرنیا‪ ،‬دارد‬
‫‪883‬‬
‫طرح های بسیاری را‬
‫توسعه داده و استخراج کننده‬
‫های بهبود یافته ای را‬
‫توسعه داده است که در آنها‬
‫هم آب میوه و هم روغن‬
‫فرار بدون مخلوط شدن با‬
‫یکدیگر استخراج می شوند‪.‬‬
‫جزئیات بیشتر در این آدرس‬
‫موجود است‪:‬‬
‫‪http://fi‬‬
‫‪.‬‬
‫‪les.asme.org/ASMEORG/Communities/History/Landmarks/5549.pdf‬‬
‫‪884‬‬
‫شکل ‪ :2‬دستگاه استخراج‬

‫میوه کامل‬
‫‪FMC‬‬
‫دستگاه آبگیر دارای دو‬

‫‪FMC‬‬
‫فک مشبک است که‬

‫میوه را رد کنید‪ ،‬آن را بین‬
‫آنها خرد کنید‪ .‬آب میوه از‬
‫طریق یک صفحه مشبک‬
‫خارج می شود که به مرکز‬
‫‪885‬‬
‫میوه نفوذ می کند و آب میوه‬
‫از پوست‪ ،‬مغز و دانه ها‬
‫جدا می شود‪ .‬این عمل خرد‬
‫کردن برای خارج کردن‬
‫روغن از غدد روی سطح‬
‫فلوادو کافی است‪ .‬دستگاه‬
‫‪FMC‬‬
‫آب را روی سطح میوه می‬

‫پاشد و امولسیون روغن‪-‬آب‬
‫در معرض سانتریفیوژ قرار‬
‫می گیرد‪ .‬آثار آب و مواد‬
‫مومی با حفظ دمای پایین از‬
‫‪886‬‬
‫هم جدا می شوند‪ .‬حدود ‪75‬‬
‫درصد از تولید روغن‬
‫مرکبات از این فناوری‬
‫استفاده می کند‪ .‬بوی روغن‬
‫سرد فشرده در طبیعت و‬
‫شبیه بوی روغن موجود در‬
‫میوه است‪.‬‬
‫‪887‬‬
‫‪ 4.4‬استخراج چربی سرد (‬
‫)‬ ‫‪Enfl eurage‬‬
‫برخی از گل‌های با کیفیت‬

‫باال مانند گل یاس‪،‬‬
‫سل و گاردنیا مقادیر کمی‬
‫روغن تولید می کنند و نمی‬
‫توان آنها را با تقطیر با آب‬
‫تقطیر کرد‪ .‬عالوه بر این‪،‬‬
‫اجزای روغن قابل انعطاف‬
‫هستند و چنین گلهایی‪ ،‬حتی‬
‫‪888‬‬
‫پس از کندن‪ ،‬به انتشار‬
‫مقادیر کمی عطر ادامه می‬
‫دهند‪ .‬روغن این نوع گل ها‬
‫از طریق استخراج چربی‬
‫سرد یعنی انفل اوراژ‬
‫‪889‬‬
‫شکل ‪ :3‬شاسی برای‬
‫نگهداری محصوالت چاق‬
‫چربی دارای قدرت جذب‬
‫باالیی از روغن فرار است‬
‫و اگر‬
‫در تماس با گل های معطر‪،‬‬
‫عطر را جذب می کند‪ .‬این‬
‫اصل که به طور روشمند‬
‫در مقیاس بزرگ به کار می‬
‫رود‪ ،‬موجب افزایش سرمایه‬
‫‪890‬‬
‫می شود‪ .‬کیفیت پایه چربی‬
‫برای کیفیت روغن گل مهم‬
‫است‪ .‬باید بی بو و قوام‬
‫مناسب باشد‪ .‬اگر محصول‬
‫(چربی) خیلی سفت باشد‪،‬‬
‫شکوفه ها تماس کافی با آن‬
‫ندارند‪ ،‬جذب ناکافی می‬
‫شوند و کیفیت و عملکرد‬
‫ضعیفی دارند‪ .‬اگر محصول‬
‫شل باشد‪ ،‬ممکن است گل‌ها‬
‫را ببلعد‪ ،‬به طوری که‬
‫‪891‬‬
‫گل‌های فرسوده برداشتن‬
‫آن‌ها و حفظ چربی چسبنده‬
‫در هنگام برداشتن مشکل‬
‫باشد‪ .‬محصوالت زراعی‬
‫باید قوام مناسبی برای تولید‬
‫سطحی نیمه سخت داشته‬
‫باشند که گلهای فرسوده را‬
‫بتوان به راحتی از آن جدا‬
‫کرد‪ .‬عصاره چربی معطر‬
‫اشباع شده به نام پوماد‬
‫شناخته می شود‪ .‬فرآیند‬
‫‪892‬‬
‫استخراج سرد در‬
‫بلغارستان‪ ،‬مصر‪ ،‬الجزایر‪،‬‬
‫سیسیل (ایتالیا) و گراس‬
‫(فرانسه) انجام می شود‪.‬‬
‫فرانسه همچنان مرکز اصلی‬
‫تولید روغن گل طبیعی‬
‫بسیار ارزشمند است‪ .‬روغن‬
‫گل طبیعی شامل اسانس‬
‫مقطر نمی‌شود‪ ،‬بلکه فقط‬
‫برای روغن‌های گل‬
‫به‌دست‌آمده از طریق جذب‪،‬‬
‫‪893‬‬
‫خیساندن یا استخراج با‬
‫حالل کاربرد دارد‪ .‬کل‬
‫فرآیند در زیرزمین های با‬
‫فضای سرد (اتاق های‬
‫سرد) انجام می شود‪.‬‬
‫مخلوطی از یک قسمت پیه‬
‫بسیار تصفیه شده و دو‬
‫قسمت گوشت خوک به‬
‫بهترین وجه برای تغذیه‬
‫مناسب است‪.‬‬
‫‪894‬‬
‫در تهیه محصوالت از‬
‫پایه های مختلفی استفاده شده‬
‫است‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬چربی‬
‫گیاهی‪ ،‬روغن معدنی‪،‬‬
‫استرهای الکل آلیفاتیک پلی‬
‫هیدریک (استر گلیکول‪،‬‬
‫گلیسرول‪ ،‬مانیتول‪،‬‬
‫هگزیتول) و اسیدهای چرب‬
‫با وزن مولکولی باال‬
‫آزمایش شده است‪ ،‬اما‬
‫بهترین نتایج حاصل از‬
‫‪895‬‬
‫مخلوط قدیمی گوشت خوک‬
‫بود‪ .‬و پیه برای تصفیه پیه‬
‫پس از تمیز کردن‪ ،‬شستن و‬
‫خارج کردن خون و ماهیچه‬
‫ها آن را ذوب می کنند‪.‬‬
‫پوست زده و تمیز می شود‬
‫و بنزوئین (‪ )٪0.6‬و آلوم (‬
‫‪ )٪0.30 - ٪0.15‬اضافه‬
‫می شود‪ .‬بنزوئین یک ماده‬
‫نگهدارنده است در حالی که‬
‫زاج باعث انعقاد ناخالصی‬
‫‪896‬‬
‫ها در حین گرم شدن می‬
‫شود‪ .‬چربی ذوب شده گرم‬
‫را از طریق پارچه عبور‬
‫داده و بگذارید تا خنک شود‪.‬‬
‫وسیله نقلیه برای نگهداری‬
‫محصوالت چربی در طول‬
‫فرآیند‬
‫‪a‬‬
‫"شاسی" با طراحی ویژه‪.‬‬

‫این قاب‌های چوبی مستطیلی‬
‫(ارتفاع ‪ 2‬اینچ‪ ،‬طول ‪20‬‬
‫اینچ و عرض ‪ 16‬اینچ)‬
‫‪897‬‬
‫هستند که یک صفحه‬
‫شیشه‌ای را نگه می‌دارند‬
‫(شکل ‪ .)3‬محصوالت‬
‫چربی در ابتدای انفلوراژ به‬
‫دو طرف لیوان با کاردک‬
‫اعمال می شود‪ 360 :‬گرم‬
‫محصول در هر طرف‬
‫مورد نیاز است‪ .‬هنگامی که‬
‫روی هم انباشته می شود‪،‬‬
‫شاسی یک محفظه هوادار با‬
‫یک الیه چربی در دو طرف‬
‫‪898‬‬
‫باال و پایین هر شیشه تشکیل‬
‫می دهد (شکل ‪ .)4‬هر روز‬
‫صبح‪ ،‬گل های تازه چیده‬
‫شده با برداشتن برگ ها و‬
‫ساقه ها و از بین بردن‬
‫رطوبت شبنم یا باران پاک‬
‫می شوند‪ .‬گل ها (شکل ‪)3‬‬
‫با دست روی الیه چربی هر‬
‫صفحه شیشه ای پخش می‬
‫شوند‪ .‬آثار رطوبت باعث‬
‫فاسد شدن محصوالت می‬
‫‪899‬‬
‫شود‪ ،‬بنابراین باید احتیاط‬
‫کرد‪.‬‬
‫شکل ‪ :4‬انبوه شاسی‬

‫هنگامی که شاسی ها یکی‬
‫روی دیگری انباشته می‬
‫‪900‬‬
‫شوند‪ ،‬گل ها داخل آن باقی‬
‫می مانند‬
‫تماس با محصوالت کم‬
‫چرب که به عنوان حالل‬
‫مستقیم عمل می کند‪ ،‬در‬
‫حالی که الیه چربی باالیی‬
‫(زیر صفحه شیشه ای‬
‫شاسی) فقط عطر فراری را‬
‫که از گل ها پخش می شود‬
‫جذب می کند‪ .‬پس از ‪24‬‬
‫ساعت‪ ،‬گل ها از شاسی‬
‫‪901‬‬
‫خارج می شوند‪ .‬اما زمان‬
‫حذف بستگی به نوع گل‬
‫دارد‪ .‬حذف گل ها از‬
‫محصوالت زراعی به‬
‫شناخته می شود‪.‬‬ ‫عنوان‬
‫‪defl eurage‬‬
‫بالفاصله پس از تخلیه‪،‬‬
‫شاسی با گل های تازه شارژ‬
‫می شود‪ .‬برای این منظور‪،‬‬
‫شاسی برگردانده می شود‪،‬‬
‫بنابراین الیه چربی که در‬
‫عملیات قبلی در باالی‬
‫‪902‬‬
‫(سقف) محفظه کوچک‬
‫تشکیل شده بود‪ ،‬اکنون‬
‫مستقیما ً با گل های تازه‬
‫شارژ می شود‪ .‬هنگامی که‬
‫محصوالت چربی از عطر‬
‫(پوماد) اشباع شد‪،‬‬
‫محصوالت با کاردک از‬
‫شاسی خارج می شوند‪.‬‬
‫پومادها با الکل مطلق در‬
‫فرآیندی به نام استخراج‬
‫‪Extrait‬‬
‫می شوند ‪ .‬در ابتدا و چندین‬

‫‪903‬‬
‫بار در طول برداشت‪،‬‬
‫چربی روی شاسی با یک‬
‫شانه فلزی خراشیده می شود‬
‫و شیارهای ریزی کشیده می‬
‫شود تا سطح موجود برای‬
‫حداکثر جذب تغییر و‬
‫افزایش یابد‪ .‬پر اشباع ترین‬
‫پوماد پوماد شماره است‪.‬‬
‫‪ ،36‬به این معنی که‬
‫محصوالت روی شاسی ‪36‬‬
‫بار با گل های تازه در طول‬
‫‪904‬‬
‫کل فرآیند جذب تیمار شده‬
‫است‪ .‬در مورد یاس‪ ،‬هر‬
‫کیلوگرم چربی در کل دوره‬
‫با ‪ 3‬کیلوگرم گل شارژ می‬
‫شود‪ .‬شستشوی الکل پوماد‬
‫‪ ،‬که‬ ‫شماره‪ 36 .‬را‬
‫‪Extrait No. 36‬‬
‫روغن طبیعی گل را به‬

‫میزان قابل توجهی بازتولید‬
‫می کند‪ .‬گاهی اوقات یک‬
‫نت چربی در قسمت اضافی‬
‫وجود دارد که با انجماد و‬
‫‪905‬‬
‫فیلتر کردن شستشوهای‬
‫الکلی می توان آن را از بین‬
‫برد‪.‬‬
‫شکل ‪ :5‬باتئوس‬
‫پوماد در طول زمستان در‬
‫سرداب های خنک به نام‬
‫فرآوری می شود‬
‫‪906‬‬
‫باتئوس (شکل ‪ )5‬ساخته‬
‫شده از مس و مجهز به‬
‫همزن‪ .‬چندین باتئوس به‬
‫صورت سریال مرتب شده‬
‫اند‪ .‬الکل خارج شده از یک‬
‫باتئوس در شستشوهای دوم‪،‬‬
‫سوم و اول باتئوس های‬
‫متوالی ریخته می شود‪.‬‬
‫برای آخرین شستشو از‬
‫الکل تازه استفاده می شود‪.‬‬
‫اکستریت شماره ‪ 36‬در‬
‫‪907‬‬
‫‪4‬‬ ‫خیساندن هیدرولیتیک‪ ،‬بیان‬
‫یخچال خنک می شود تا‬
‫چربی آن جدا شود‪ .‬چربی‬
‫تخلیه شده بی بو است و‬
‫برای ساخت صابون استفاده‬
‫می شود‪ .‬غلظت کامل‬
‫خروجی تحت خالء و در‬
‫دمای پایین برای حذف الکل‬
‫انجام می شود و باعث ایجاد‬
‫جریان مطلق می شود که‬
‫ماهیت نیمه جامد دارد‪ .‬گل‬
‫های خارج شده از شاسی با‬
‫‪908‬‬
‫حالل ها (پترولیوم اتر)‬
‫استخراج شده و باقی مانده‬
‫غلیظ در الکل مطلق حل می‬
‫شود‪ .‬چربی با انجماد از بین‬
‫می رود‪ .‬این آماده سازی به‬
‫عنوان مطلق شاسی شناخته‬
‫می شود‪ .‬مصرف مطلق و‬
‫مطلق شاسی به طور منطقی‬
‫مکمل یکدیگر هستند‪ ،‬زیرا‬
‫هر یک تنها بخشی از کل‬
‫روغن موجود در گل ها را‬
‫‪909‬‬
‫نشان می دهد‪ ،‬اما به دلیل‬
‫تفاوت هزینه‪ ،‬آنها جداگانه‬
‫نگهداری می شوند‪.‬‬
‫علیرغم پیشرفت های اخیر‬
‫فناوری در این زمینه‬
‫روش های استخراج‪،‬‬
‫برای انواع خاصی از مواد‬
‫‪910‬‬
‫خام اجتناب ناپذیر است‪.‬‬
‫برای این مواد‪ ،‬در حال‬
‫حاضر هیچ جایگزینی در‬
‫دسترس نیست‪ ،‬اگرچه‬
‫تقطیر با آب یا استخراج با‬
‫حالل می‌تواند برای‬
‫اسانس‌های مرکبات و‬
‫روغن‌های گل یا سایر مواد‬
‫عطرسازی استفاده شود‪ .‬با‬
‫این وجود‪ ،‬تکثیر واقعی‬
‫اسانس یا عطرهای طبیعی‬
‫‪911‬‬
‫واقعی موجود در این مواد‬
‫تنها با بیان و استخراج‬
‫چربی سرد حاصل می شود‪.‬‬
‫فقط پیشرفت های‬
‫تکنولوژیکی برای استخراج‬
‫آسان می تواند بدون تأثیر بر‬
‫اصول اساسی این فرآیندها‬
‫انجام شود‪.‬‬
‫‪ ، ،‬شرکت بین المللی‬
‫‪Anonymous‬‬ ‫‪2007‬‬
‫براون‪ ،‬استخراج کننده‬

‫‪912‬‬
‫روغن قهوه ای مدل‬
، 633 ،6100
N. Barranca Avenue Covina
1297-91723 .‫کالیفرنیا‬
.‫ایاالت متحده آمریکا‬
. :‫موجود در‬
http://www.brown-intl.com/download/BOE.PDF
‫ شرکت‬،1983 ،‫ناشناس‬
.‫ماشین آالت مواد غذایی‬
:‫موجود در‬ http://fi les.asme.org/
ASMEORG/Communities/History/Landmarks/5549.pdf
Cooper, JW and Gunn, C., 1975, Tutorial Pharmacy, Carter SJ (Ed.), Reprint Publication CBS,
Dehli, p. 255
‫ آنزیم‬, Ganga, A., Pinaga, A., Quero, A., Valles, S. and Ramon, D., 2001
‫تخریب کننده دیواره سلولی‬

913
‫در آزادسازی پیش‬
‫سازهای عطر انگور‪ ,‬بین‬
‫المللی علوم و فناوری‬
‫غذایی‪87-83 : 7 ,‬‬
‫‪ ,‬استخراج داروی‬ ‫‪Ghosh, D. and Laddha, KS, 2005‬‬
‫گیاهی‪ .‬هفته نامه شیمی‪،‬‬

‫رغوان ر (ویرایش)‪،‬‬
‫انتشارات سواک‪-602 .‬‬
‫‪B, KJ‬‬
‫‪Somaiya Hospital Road, Sion (Ed), Mumbai India, p. 185‬‬
‫‪ ،‬و ‪ ، ،‬محصوالت‬ ‫‪Braddock‬‬ ‫‪RJ 2004‬‬ ‫‪Goodrich‬‬ ‫‪RM‬‬
‫فرعی عمده صنعت‬

‫پردازش مرکبات فلوریدا‪.‬‬
‫‪914‬‬
‫ موسسه‬،‫دانشگاه فلوریدا‬
( ‫علوم غذایی و کشاورزی‬
:‫ موجود در‬.)
http://edis.ifas.ufl UF/IFAS
.edu/BODY_FS107#beginning
Guenther, E., 1949, The Essential Oils, D. Van Nostrand Company, Inc. 257 Fourth Avenue, New
،75-6 .‫ ص‬،3 ‫ جلد‬. York 10, a
-189 .‫ ص‬،1 ‫ جلد‬.‫ب‬

200
Kim, DH, Kim, JH, Bae, SE, Seo, JH, Oh, TK and Lee, OH, 2005, Enhancement of natural
‫استخراج با استفاده از‬ pigment
,‫گونه باسیلوس زایالناز‬

‫مجله شیمی کشاورزی و‬
915
‫مواد غذایی ‪: ) 7 (53 ,‬‬
‫‪2545 -2541‬‬
‫‪ ، ، ،‬و ‪، ، ،‬‬
‫‪Jasinski‬‬ ‫‪YW‬‬ ‫‪1999‬‬ ‫‪Mc Mahon‬‬ ‫‪HM‬‬ ‫‪Zoecklein‬‬ ‫‪BW‬‬
‫اثرات دمای خیساندن قبل‬

‫از تخمیر و درصد الکل (‬
‫) در فشار بر غلظت‬ ‫‪V/V‬‬
‫گلوکوزیدهای انگور‬
‫کابرنه سووینیون و‬
‫فراکسیون های گلیکوزید‪،‬‬
‫مجله آمریکایی شرک‬
‫‪916‬‬
‫شناسی و شراب سازی ‪،‬‬
‫‪390-385 :)4(50‬‬
‫روتر‪ ،‬بی‪،2006 ،.‬‬
‫خیساندن سرد ترجیحی‪.‬‬
‫موجود در‪:‬‬
‫‪www.brsquared.org/wine/articles/coldsoak.htm‬‬
‫سامبامورتی‪ ،‬ک‪،2002 ،.‬‬

‫مهندسی داروسازی‬
‫(بازنشر) عصر جدید‬
‫بین‌المللی ( ‪ . ).‬دهلی نو‪،‬‬ ‫‪Ltd‬‬ ‫‪P‬‬
‫ص‪175-174 .‬‬
‫‪917‬‬
‫‪ ,‬آب مرکبات گیر‪.‬‬
‫‪FMC‬‬ ‫‪Cross, SD, 1986‬‬
‫اکتبر ‪1987‬‬ ‫‪Corporation, Chicago III US 4,700,620, 20‬‬
‫‪ . ،‬و ‪ ، ، ،‬روش‬ ‫‪Nakamura‬‬ ‫‪C.‬‬ ‫‪1979‬‬ ‫‪Tsuchiya‬‬ ‫‪T‬‬
‫کدو حلوایی استوکارمین‬

‫برای مشاهده کروموزوم‬
‫‪،‬‬ ‫های چغندرقند‪،‬‬
‫‪Euphytica‬‬ ‫‪28(2): 249-256‬‬
‫‪918‬‬
‫معطر‬
‫‪ 5‬روش جوشانده و‬
‫استخراج مداوم داغ‬
‫‪S. Tandon‬‬
‫و‬
‫‪S. Rane‬‬
‫خالصه‬
‫این فصل تکنیک‌ها‪،‬‬
‫پارامترها و تجهیزات مورد‬
‫استفاده برای استخراج‬
‫گیاهان با جوشانده و‬
‫استخراج مداوم گرم را شرح‬
‫می‌دهد‪ .‬اصول‪ ،‬مکانیسم ها‪،‬‬
‫‪919‬‬
‫‪5‬‬‫روش جوشانده و استخراج‬
‫مداوم گرم‬
‫محاسن و معایب استخراج با‬
‫حالل معمولی و استخراج با‬
‫حالل تسریع شده نیز مورد‬
‫بحث قرار گرفته است‪.‬‬
‫‪ 5.1‬مقدمه‬
‫از روش های سنتی استخراج‬
‫گیاهان دارویی‬
‫جوشانده برای تهیه عصاره‬
‫آبی یکی از توصیف شده‬
‫ترین جوشانده ها است‪.‬‬
‫‪920‬‬
‫معطر‬
‫جوشانده یک آماده سازی‬
‫مبتنی بر آب برای استخراج‬
‫ترکیبات فعال از مواد گیاهی‬
‫دارویی است‪ .‬در این فرآیند‪،‬‬
‫تهیه مایع با جوشاندن مواد‬
‫گیاهی با آب ساخته می شود‪.‬‬
‫جوشانده از این جهت با‬
‫تزریق متفاوت است که‬
‫دومی به طور فعال جوشانده‬
‫نمی شود‪ .‬جوشانده روش‬
‫‪921‬‬
‫انتخابی هنگام کار با گیاهان‬
‫سخت و فی‪ ،‬پوست و ریشه‬
‫و گیاهانی است که دارای‬
‫مواد شیمیایی محلول در آب‬
‫هستند‪ .‬مواد گیاهی به طور‬
‫کلی به قطعات کوچک‬
‫شکسته یا پودر می شوند‪.‬‬
‫روش های مختلفی برای تهیه‬
‫جوشانده ها شرح داده شده‬
‫است‪ .‬در روش آیورودا‪ ،‬که‬
‫به طور سنتی به عنوان کواتا‬
‫‪922‬‬
‫معطر‬
‫شناخته می شود ‪ ،‬داروی‬
‫خام به شکل یاواکوتا (تکه‬
‫های کوچک) در گلدان های‬
‫سفالی یا ظروف مسی حلبی‬
‫شده با خاک رس در خارج‬
‫قرار می گیرد‪ .‬آب اضافه‬
‫می شود و قابلمه روی آتش‬
‫گرم می شود‪ .‬اگر ماده نرم‬
‫باشد‪ ،‬چهار برابر آب در هر‬
‫‪ 1‬قسمت دارو استفاده می‬
‫‪923‬‬
‫شود‪ .‬اگر دارو نسبتا ً سخت‬
‫باشد هشت برابر آب و اگر‬
‫دارو خیلی سفت باشد شانزده‬
‫برابر آب توصیه می شود‪.‬‬
‫سپس مخلوط را روی شعله‬
‫مالیم می‌جوشانند تا در مورد‬
‫داروهای نرم به یک چهارم‬
‫حجم اولیه و در مورد‬
‫داروهای متوسط یا خیلی‬
‫سخت به یک هشتم کاهش‬
‫یابد‪ .‬سپس عصاره سرد و‬
‫‪924‬‬
‫معطر‬
‫صاف می شود و فیلترات در‬
‫ظروف تمیز جمع آوری می‬
‫شود‪.‬‬
‫‪ 5.2‬فرآیند استخراج جامد‪-‬‬
‫مایع‬
‫استخراج جامد‪-‬مایع یکی از‬
‫پرکاربردترین واحدهاست‬
‫عملیات در صنعت گیاهان‬
‫دارویی و معطر‪ .‬یکی از‬
‫‪925‬‬
‫نمونه‌های استخراج جامد‪-‬‬
‫مایع‪ ،‬استخراج گیاهان با‬
‫حالل است‪ .‬این فرآیند که به‬
‫آن لیچینگ نیز گفته می‬
‫شود‪ ،‬یک تکنیک جداسازی‬
‫است که اغلب برای حذف‬
‫امالح از مخلوط جامد با‬
‫کمک یک حالل استفاده می‬
‫شود‪ .‬جامد نامحلول ممکن‬
‫است عظیم و نفوذپذیر باشد‪.‬‬
‫اغلب ذرات است و ذرات‬
‫‪926‬‬
‫معطر‬
‫ممکن است آشکارا متخلخل‪،‬‬
‫سلولی با دیواره های سلولی‬
‫انتخابی نفوذپذیر‪ ،‬یا فعال‬
‫سطحی باشند‪ .‬جریان مواد‬
‫جامد در حال شسته شدن و‬
‫مایع همراه آن به عنوان‬
‫جریان زیرین شناخته می‬
‫شود‪ .‬محتوای جامد جریان‬
‫را مارک می نامند‪ .‬جریان‬
‫مایع حاوی امالح شسته شده‬
‫‪927‬‬
‫به عنوان سرریز شناخته می‬
‫شود‪.‬‬
‫‪ 5.3‬پارامترهای فرآیند موثر‬
‫بر استخراج مایع جامد‬
‫پارامترهای زیر به‬
‫طور کلی بر میزان مایع‬
‫جامد تأثیر می گذارد‪.‬‬
‫استخراج (لیچینگ)‪:‬‬
‫‪uid‬‬
‫پردازش پس از‬ ‫•‬
‫برداشت‬
‫‪928‬‬
‫معطر‬
‫ویژگی های ماتریس‬ ‫•‬
‫انتخاب حالل‬‫•‬
‫روش تماس‬ ‫•‬
‫دمای استخراج‬ ‫•‬
‫تعداد شستشو‬‫•‬
‫شرایط استخراج (مثالً‬ ‫•‬
‫هم زدن)‬
‫‪ 5.3.1‬پردازش پس از‬
‫برداشت‬
‫‪929‬‬
‫پس از برداشت‪ ،‬اکثر‬
‫گیاهان دارای رطوبت ‪ 60‬تا‬
‫‪ 80‬درصد هستند و بدون‬
‫خشک شدن قابل نگهداری‬
‫نیستند‪ .‬در غیر این صورت‪،‬‬
‫ترکیبات مهم می توانند‬
‫تجزیه شوند یا‬
‫میکروارگانیسم ها ممکن‬
‫است مواد را آلوده کنند‪.‬‬
‫خشک کردن گیاهان در سایه‬
‫در یک الیه نازک به طور‬
‫‪930‬‬
‫معطر‬
‫کلی ترجیح داده می شود‪.‬‬
‫برخی از گیاهان دارویی‪،‬‬
‫مانند پیرتروم‪ ،‬در صورت‬
‫قرار گرفتن در معرض نور‬
‫مستقیم خورشید برای مدت‬
‫طوالنی‪ ،‬ترکیبات فعال خود‬
‫را از دست می دهند‪ .‬برای‬
‫خشک کردن مقادیر زیادی‬
‫از مواد گیاهی‪ ،‬از کوره‬
‫خشک کن با هوای گرم‬
‫‪931‬‬
‫استفاده می شود که در آن‬
‫می توان مواد را روی تعداد‬
‫زیادی سینی که روی هم‬
‫چیده شده اند قرار داد‪ .‬دمای‬
‫فر باید در حد ایمن باشد تا به‬
‫اجزای فعال گیاه دارویی‬
‫آسیبی وارد نشود‪.‬‬
‫‪ 5.3.2‬ویژگی های ماتریس‬
‫آگاهی از ویژگی های‬
‫ماتریس جامد حامل‬
‫است‬
‫‪932‬‬
‫معطر‬
‫تعیین اینکه آیا برای ایجاد‬
‫ارتباط بیشتر امالح با حالل‬
‫به درمان قبلی نیاز دارد یا‬
‫خیر‪ ،‬مهم است‪ .‬آسیاب کردن‬
‫مواد گیاهی به معنای تجزیه‬
‫مکانیکی برگ ها‪ ،‬ریشه ها‪،‬‬
‫دانه ها یا سایر قسمت های‬
‫گیاه به واحدهای کوچک‬
‫است که از قطعات بزرگ تا‬
‫پودر ریز متغیر است‪.‬‬
‫‪933‬‬
‫امالح ممکن است در‬
‫جامدات بی اثر به روش‬
‫های مختلفی وجود‬
‫داشته باشد‪:‬‬
‫روی سطح جامد‪،‬‬ ‫‪.1‬‬
‫احاطه شده توسط‬ ‫‪.2‬‬
‫ماتریسی از مواد بی‬

‫اثر‪ ،‬ترکیب شیمیایی‪،‬‬
‫یا در داخل سلول‪.‬‬
‫‪934‬‬
‫معطر‬
‫امالح چسبیده به سطح‬
‫جامد به راحتی قابل‬
‫جابجایی است‬
‫حالل‪ .‬هنگامی که امالح در‬
‫منافذ احاطه شده توسط‬
‫ماتریکسی از مواد بی اثر‬
‫وجود دارد‪ ،‬حالل باید به‬
‫داخل جامد منتشر شود تا‬
‫امالح را جذب کند‪ .‬در‬
‫صنعت گیاهان دارویی‪ ،‬به‬
‫‪935‬‬
‫طور کلی آسیاب های گلوله‬
‫ای و آسیاب های مایع برای‬
‫پودر کردن استفاده می شود‬
‫و اندازه ذرات بهینه قبل از‬
‫استخراج در مقیاس بزرگ‬
‫تعیین می شود‪.‬‬
‫‪ 5.3.3‬انتخاب حالل‬
‫هنگام انتخاب الف باید‬
‫فاکتورهای زیر را در‬
‫نظر گرفت‬
‫حالل برای استفاده تجاری‪:‬‬
‫‪936‬‬
‫معطر‬
‫قدرت حالل (انتخابی)‬ ‫•‬
‫‪ .‬فقط ترکیبات فعال و‬

‫مورد نظر باید از مواد‬
‫گیاهی استخراج شوند‪،‬‬
‫که به این معنی است‬
‫که گزینش پذیری‬
‫باالیی الزم است‪.‬‬
‫دمای جوش ‪ .‬نقطه‬ ‫•‬
‫جوش حالل به منظور‬

‫تسهیل حذف حالل از‬
‫‪937‬‬
‫محصول تا حد امکان‬
‫پایین است‪.‬‬
‫واکنش پذیری ‪ .‬حالل‬ ‫•‬
‫نباید با عصاره واکنش‬

‫شیمیایی نشان دهد و‬
‫همچنین نباید به راحتی‬
‫تجزیه شود‪.‬‬
‫ویسکوزیته ‪.‬‬‫•‬
‫ویسکوزیته کم حالل‬
‫منجر به افت فشار کم‬
‫‪938‬‬
‫معطر‬
‫و انتقال حرارت و جرم‬
‫خوب می شود‪.‬‬
‫ایمنی ‪ .‬حالل باید غیر‬ ‫•‬
‫قابل اشتعال و غیر‬

‫خورنده باشد و نباید‬
‫خطر سمی ایجاد کند‪.‬‬
‫دفع آن نباید محیط‬
‫زیست را به خطر‬
‫بیندازد‪.‬‬
‫‪939‬‬
‫هزینه _ حالل باید به‬‫•‬
‫راحتی با هزینه کم در‬

‫دسترس باشد‪.‬‬
‫فشار بخار برای‬ ‫•‬
‫جلوگیری از اتالف‬
‫حالل در اثر تبخیر‪،‬‬
‫فشار بخار کم در دمای‬
‫عملیاتی مورد نیاز‬
‫است‪.‬‬
‫بازیابی ‪ .‬حالل باید به‬
‫•‬
‫راحتی از عصاره جدا‬

‫‪940‬‬
‫معطر‬
‫شود تا عصاره ای‬
‫بدون حالل تولید شود‪.‬‬
‫‪ 5.3.4‬شرایط استخراج‬
‫اندازه ذرات بسیار‬
‫ناچیز ممکن است باعث‬
‫ایجاد مشکالتی در بسته‬
‫بندی شود‬
‫مواد جامد برای استخراج‪،‬‬
‫جلوگیری از جریان آزاد‬
‫حالل از طریق بستر جامد‪.‬‬
‫‪941‬‬
‫در چنین حالتی‪ ،‬استخراج‬
‫سخت‌تر است‪ ،‬به‌ویژه زمانی‬
‫که جامدات ریز تقسیم‌شده در‬
‫حالت بدون همزدگی درمان‬
‫شوند‪ .‬پراکندگی ذرات در‬
‫حالل مایع با هم زدن‪ ،‬تماس‬
‫جامد با حالل را تسهیل می‬
‫کند‪ .‬هم زدن‪ ،‬در عین حال‬
‫که استخراج خوبی دارد‪،‬‬
‫ممکن است باعث تعلیق‬
‫‪942‬‬
‫معطر‬
‫ذرات ریز در محلول سرریز‬
‫شود‪.‬‬
‫‪ 5.4‬روش استخراج جامد‪-‬‬
‫مایع‬
‫سه نوع اصلی جریان‬
‫مورد استفاده در سیستم‬
‫های لیچینگ‬
‫هستند‪:‬‬
‫سیستم تک مرحله ای‬ ‫‪.1‬‬
‫‪943‬‬
‫سیستم چند مرحله ای‬ ‫‪.2‬‬
‫ضد جریان‬
‫سیستم چند مرحله ای‬ ‫‪.3‬‬
‫همزمان‬
‫‪FRESH SOLVENT‬‬ ‫‪OVERFLOW SOLUTION‬‬
‫‪EXT‬‬
‫‪ST‬‬
‫‪SOLID UNDERFLOW‬‬ ‫‪SOLID FEED‬‬
‫‪RAC‬‬
‫‪Figure 1: Single-stage solid-liquid extraction‬‬
‫سیستم تک ‪A‬‬
‫‪TIO‬‬
‫عملکرد کامل‪G‬را نشان می‬
‫‪NE‬‬
‫دهد‬
‫تماس با خوراک جامد و‬
‫حالل تازه این به ندرت در‬
‫‪944‬‬
‫معطر‬
‫عمل صنعتی به دلیل بازیابی‬
‫کم امالح به دست آمده و‬
‫محلول نسبتا رقیق تولید شده‬
‫مشاهده می شود‪ .‬کارایی‬
‫استخراج با تقسیم حالل به‬
‫تعدادی بخش کوچکتر و‬
‫سپس انجام چندین استخراج‬
‫متوالی به جای تنها یک‬
‫تماس کل مقدار حالل با‬
‫‪945‬‬
‫جامد‪ ،‬تا حدودی بهبود می‬
‫‪FRESH SOLVENT‬‬ ‫‪OVERFLOW SOLUTION‬‬
‫‪EXTRACTION‬‬ ‫‪EXTRACTION‬‬ ‫‪EXTRACTION‬‬
‫‪STAGE 1‬‬ ‫‪STAGE 2‬‬ ‫‪STAGEn‬‬
‫‪SOLID FEED‬‬
‫‪SOLID UNDERFLOW‬‬

‫مرحله ای ضد جریان جامد‪-‬‬
‫مایع‬
‫در سیستم چند مرحله‬
‫ای ضد جریان پیوسته که در‬
‫شکل ‪ 2‬نشان داده شده است‪،‬‬
‫جریان های زیر جریان و‬
‫‪946‬‬
‫معطر‬
‫سرریز جریان مخالف به‬
‫یکدیگر جریان می یابند‪ .‬این‬
‫سیستم امکان بازیابی زیاد‬
‫امالح را با یک محصول‬
‫بسیار غلیظ فراهم می کند‬
‫زیرا محلول غلیظ پس از‬
‫تماس با جامد تازه سیستم را‬
‫ترک می کند‪.‬‬
‫‪FRESH SOLVENT‬‬ ‫‪FRESH SOLVENT‬‬
‫‪FRESH SOLVENT‬‬
‫‪EXTRACTION‬‬ ‫‪EXTRACTION‬‬
‫‪EXTRACTION‬‬ ‫‪STAGEn‬‬
‫‪STAGE 1‬‬ ‫‪STAGE 2‬‬
‫‪SOLID FEED‬‬ ‫‪SOLID UNDERFLOW‬‬
‫‪OVERFLOW SOLUTION‬‬
‫‪947‬‬
‫مرحله ای همزمان جامد‪-‬‬
‫مایع‬
‫در سیستم چند مرحله‬
‫ای هم جریان (موازی) نشان‬
‫داده شده در شکل ‪ ،3‬حالل‬
‫تازه و خوراک جامد در‬
‫مرحله اول در تماس هستند‪.‬‬
‫زیر فالش از مرحله اول به‬
‫مرحله دوم فرستاده می شود‬
‫و در آنجا با حالل تازه‬
‫‪948‬‬
‫معطر‬
‫بیشتری در تماس است‪ .‬این‬
‫طرح در تمام مراحل بعدی‬
‫تکرار می شود‪.‬‬
‫‪ 5.5‬تجهیزات استخراج‬
‫جامد‪-‬مایع‬
‫تجهیزات استخراج جامد‪-‬‬
‫مایع دو نوع است‪:‬‬
‫استخراج کننده جامد‪-‬‬ ‫‪)a‬‬
‫مایع دسته ای‬

‫‪949‬‬
‫استخراج کننده مایع‬ ‫‪)b‬‬
‫جامد پیوسته‬
‫رایج ترین استخراج‬
‫کننده های دسته ای‬
‫مورد استفاده برای‬
‫عبارتند از‪:‬‬
‫دستگاه استخراج قابلمه‬ ‫•‬
‫‪ .‬دستگاه استخراج‬
‫دارای حجم ‪ 10-2‬متر‬
‫‪950‬‬
‫معطر‬
‫مکعب است و یک میکسر‬
‫برای تضمین اختالط‬
‫خوب برای تصفیه‬
‫مواد خوب ضروری‬
‫است‪ .‬برای مواد‬
‫ساختاری‪ ،‬میکسر فقط‬
‫برای تبخیر حالل و‬
‫برای تخلیه استخراج‬
‫کننده استفاده می شود‪.‬‬
‫‪951‬‬
‫استخراج چرخان ‪.‬‬ ‫•‬
‫استخراج کننده با مواد‬

‫استخراج و حالل پر‬
‫می شود و سپس شروع‬
‫به چرخش می کند‪.‬‬
‫نصب کویل های‬
‫گرمایشی و استفاده از‬
‫ژاکت دوتایی امکان‬
‫تبخیر حالل را در‬
‫پایان سیکل استخراج‬
‫فراهم می کند‪ .‬شکل‬
‫‪952‬‬
‫معطر‬
‫خاصی از کویل‬
‫گرمایشی می تواند به‬
‫عنوان میکسر در طول‬
‫دوره استخراج عمل‬
‫کند‪.‬‬
‫مزیت استخراج کننده‬
‫های دسته ای ساده بودن‬
‫آنهاست‬
‫کار می کنند و به خوبی‬
‫ساخته می شوند‪ .‬از معایب‬
‫‪953‬‬
‫استخراج کننده های دسته ای‬
‫ظرفیت محدود و خروجی‬
‫ناپیوسته محصول می باشد‪.‬‬
‫شکل ‪ :4‬دیگ استخراج و‬

‫استخراج چرخان‬
‫‪ 5.5.1‬استخراج مداوم‬
‫‪954‬‬
‫معطر‬
‫برای عملیات مستمر‬
‫استخراج‪ ،‬نفوذ و غوطه‬
‫وری‬
‫استفاده می شود‪.‬‬ ‫‪sion‬‬
‫‪ 5.5.1.1‬نفوذ‬
‫حالل از ماده جامد غیر‬
‫متحرک عبور می کند و‬
‫مواد تشکیل دهنده فعال‬
‫محلول را استخراج می کند‪.‬‬
‫یکی از مزیت های این‬
‫‪955‬‬
‫روش این است که ماده جامد‬
‫به عملیات مکانیکی کمی‬
‫نیاز دارد زیرا در حین عبور‬
‫محصول در محلول نیازی به‬
‫حرکت در پرکوالتور نیست‪.‬‬
‫عالوه بر این‪ ،‬از آنجایی که‬
‫عملیات خود فی صورت‬
‫‪lt‬‬
‫می گیرد‪ ،‬حداقل مقدار ذرات‬

‫جامد در عصاره وجود دارد‪.‬‬
‫‪ 5.5.1.2‬غوطه وری‬
‫‪956‬‬
‫معطر‬
‫در این فرآیند‪ ،‬مواد جامد به‬
‫طور کامل در محلول فرو‬
‫می‌روند‪.‬‬
‫دریچه می شود و با آن‬
‫مخلوط می شود‪ .‬بنابراین‪،‬‬
‫هیچ خاصیت نفوذ خاصی‬
‫برای مواد جامد الزم نیست‪.‬‬
‫عیب آن این است که محلول‬
‫عصاره خود فیتاسیون‬
‫صورت نمی گیرد‪ .‬بنابراین‪،‬‬
‫‪957‬‬
‫یک مرحله فیلتراسیون باید‬
‫اضافه شود‪.‬‬
‫‪ 5.5.2‬تجهیزات استخراج‬
‫مداوم‬
‫‪ 5.5.2.1‬استخراج افقی‬
‫پیوسته‬
‫مواد جامد در سبدها قرار‬
‫می گیرند و در تماس هستند‬
‫با حالل توسط نفوذ‪ .‬جریان‬
‫حالل از طریق استخراج‬
‫‪958‬‬
‫معطر‬
‫کننده برخالف جریان مواد‬
‫جامد است‪.‬‬
‫شکل ‪ :5‬استخراج افقی‬

‫پیوسته‬
‫هیلدبراند‬
‫‪959‬‬
‫مواد جامد با توجه به غوطه‬
‫وری استخراج می شود‬
‫روش‪ .‬نوار نقاله های پیچی‬
‫برای انتقال مواد جامد در‬
‫دستگاه استخراج تعبیه شده‬
‫است‪ .‬مجدداً‪ ،‬حالل از طریق‬
‫استخراج کننده جریان‬
‫مخالف به مواد جامد دارد‪.‬‬
‫‪960‬‬
‫معطر‬
‫‪961‬‬
‫هیلدبرانت‬
‫بونوتو‬
‫استخراج کننده برای‬
‫‪Bonotto‬‬
‫استخراج جریان مخالف‬

‫مطابق با روش غوطه وری‬
‫مواد جامد توسط میکسر‬
‫روی سینی حمل می شود تا‬
‫زمانی که به بخش باز برسد‬
‫‪962‬‬
‫معطر‬
‫و در سینی بعدی بیفتد‪ .‬نوار‬
‫نقاله پیچ در خروجی‪ ،‬مواد‬
‫جامد استخراج شده را خارج‬
‫کرده و از خروج محلول از‬
‫خارج کننده جلوگیری می‬
‫کند‪.‬‬
‫‪963‬‬

‫بونوتو‬
‫‪964‬‬
‫معطر‬
‫بولمان‬
‫حالل تازه در طول حرکت‬
‫به سمت باال اضافه می شود‬
‫سبدها به طوری که این‬
‫قسمت در جریان مخالف کار‬
‫کند‪ .‬محلول از قبل بارگذاری‬
‫شده از پایین استخراج کننده‬
‫خارج می شود و وارد‬
‫سبدهای رو به پایین می شود‬
‫‪965‬‬
‫تا این قسمت از استخراج‬
‫کننده به طور همزمان عمل‬
‫کند‪ .‬میسالی کامل در پایین‬
‫استخراج کننده بیرون کشیده‬
‫در سبدها‪ ،‬خود فی‬
‫‪ltration‬‬
‫صورت می گیرد‪ ،‬به طوری‬

‫که دیگر نیازی به درمان‬
‫دیگر میسال قبل از تقطیر‬
‫نیست‪.‬‬
‫‪966‬‬
‫معطر‬

‫بولمان‬
‫‪ 5.5.2.5‬استخراج کندی‬
‫‪967‬‬
‫مواد جامد توسط پاروها از‬
‫یک محفظه حمل می شود‬
‫به بعدی‪ ،‬در راه خالف‬
‫جریان به حالل‪ .‬محفظه ای‬
‫که در آن میسال خارج می‬
‫شود به عنوان یک واحد‬
‫فیلتراسیون استفاده می شود‬
‫که در آن ذرات ریز از‬
‫محلول عصاره جدا می‬
‫‪968‬‬
‫معطر‬
‫شکل ‪ :9‬استخراج کندی‬

‫‪ 5.6‬استخراج با حالل‬
‫معمولی‬
‫‪ 5.6.1‬اصول و مکانیسم ها‬
‫تکنیک های کالسیک برای‬
‫استخراج مواد فعال با حالل‬
‫‪969‬‬
‫مواد از ماتریس گیاهان‬
‫دارویی بر اساس انتخاب‬
‫حالل همراه با استفاده از‬
‫گرما یا هم زدن است‪.‬‬
‫تکنیک‌های کالسیک موجود‬
‫برای بدست آوردن ترکیبات‬
‫فعال از گیاهان عبارتند از‪:‬‬
‫سوکسله‪ ،‬تقطیر با آب و‬
‫خیساندن با مخلوط الکل‪-‬آب‬
‫یا سایر حالل‌های آلی‪.‬‬
‫استخراج سوکسله یک‬
‫‪970‬‬
‫معطر‬
‫تکنیک عمومی و جاافتاده‬
‫است که از نظر عملکرد از‬
‫سایر تکنیک‌های استخراج‬
‫مرسوم به جز در زمینه‌های‬
‫محدود کاربرد‪ ،‬استخراج‬
‫ترکیبات حساس به حرارت‬
‫پیشی می‌گیرد‪.‬‬
‫‪971‬‬

‫سوکسله‬
‫در یک سیستم سوکسله‬
‫معمولی‪ ،‬همانطور که در‬
‫‪972‬‬
‫معطر‬
‫شکل ‪ 10‬نشان داده شده‬
‫است‪ ،‬گیاه‬
‫مواد در یک نگهدارنده‬
‫انگشتانه قرار داده می شود‬
‫که با حالل تازه غلیظ شده از‬
‫تقطیر پر شده است‪ .‬هنگامی‬
‫که مایع به سطح سرریز می‬
‫رسد‪ ،‬یک سیفون محلول‬
‫نگهدارنده انگشتانه را آسپیر‬
‫می کند و آن را در محل‬
‫‪973‬‬
‫تقطیر تخلیه می کند و امالح‬
‫استخراج شده را به مایع‬
‫حجیم می برد‪ .‬امالح در‬
‫زمان خروج باقی می ماند و‬
‫حالل تازه به بستر جامد گیاه‬
‫برمی گردد‪ .‬عملیات تا‬
‫زمانی که استخراج کامل‬
‫حاصل شود تکرار می شود‪.‬‬
‫مزایا و معایب‬ ‫‪5.6.2‬‬
‫استخراج سوکسله‬
‫مزایای‪:‬‬
‫‪974‬‬
‫معطر‬
‫جابجایی تعادل انتقال با‬ ‫‪.1‬‬
‫تماس مکرر حالل تازه‬

‫با ماتریس جامد‪.‬‬
‫حفظ دمای استخراج‬ ‫‪.2‬‬
‫نسبتا ً باال با گرمای‬

‫حاصل از تقطیر‬
‫درخواست می شود‪.‬‬
‫نیازی به فیلتراسیون‬ ‫‪.3‬‬
‫عصاره نیست‪.‬‬
‫معایب‪:‬‬
‫‪975‬‬
‫هم زدن در دستگاه‬ ‫‪.1‬‬
‫سوکسله امکان پذیر‬

‫امکان تجزیه حرارتی‬ ‫‪.2‬‬
‫ترکیبات هدف را نمی‬

‫توان نادیده گرفت زیرا‬
‫استخراج معموالً در‬
‫نقطه جوش حالل برای‬
‫مدت طوالنی اتفاق می‬
‫افتد‪.‬‬
‫‪976‬‬
‫معطر‬
‫در سراسر جهان‪ ،‬اکثر‬
‫واحدهای استخراج حالل بر‬
‫اساس اصل سوکسله با‬
‫بازیافت حالل ها هستند‪.‬‬
‫تجهیزات اساسی برای یک‬
‫واحد استخراج حالل شامل‬
‫یک نگهدارنده دارو‪-‬‬
‫استخراج کننده‪ ،‬یک مخزن‬
‫ذخیره حالل‪ ،‬یک دیگ‬
‫جوشاننده‪ ،‬یک کندانسور‪،‬‬
‫‪977‬‬
‫یک سیستم تنفس (برای به‬
‫حداقل رساندن اتالف حالل)‬
‫و ساختارهای پشتیبانی مانند‬
‫یک دیگ بخار‪ ،‬یک واحد‬
‫خنک کننده یخچالی و یک‬
‫خالء است‪ .‬واحد‪ .‬جدول ‪:1‬‬
‫برخی از حالل های رایج‬
‫مورد استفاده برای استخراج‬
‫مقادی قابلیت نقطه حالل‬
‫ر حد امتزاج جوش‪،‬‬
‫‪978‬‬
‫معطر‬
‫درجه‬ ‫آستان با‬
‫‪H 2O‬‬
‫سانتیگ‬ ‫ه‪،‬‬
‫‪ppm‬‬
‫راد‬
‫‪ 56‬استون‬ ‫‪∞ 100‬‬
‫‪0‬‬
‫‪ 116-‬استیک‬ ‫‪∞ 10‬‬
‫‪ 117‬اسید‬
‫‪ 77 80% 400‬اتیل‬
‫استات‬
‫‪ 80‬بنزن‬ ‫‪< 25‬‬
‫‪979‬‬
‫‪0.01‬‬
‫‪%‬‬
‫‪-۲ 79.5 19% 220‬‬
‫بوتانول‬ ‫‪0‬‬
‫‪ 80.7‬سیکلوه‬ ‫‪< 300‬‬
‫گزان‬ ‫‪0.01‬‬
‫‪%‬‬
‫‪ 39.7 1.3٪ 220‬دی‬
‫کلرومتا‬ ‫‪0‬‬
‫ن‬
‫‪ 61 8% 50‬کلروفر‬
‫‪980‬‬
‫معطر‬
‫م‬
‫‪ 76.77 0.8٪ 10‬تتراکلر‬
‫ید‬
‫کربن‬
‫‪ 69‬هگزان‬ ‫‪< -‬‬
‫‪0.01‬‬
‫‪%‬‬
‫‪ 78‬اتانول‬ ‫‪∞ 100‬‬
‫‪0‬‬
‫‪ 34.6 1.2٪ 400‬اتیل اتر‬
‫‪981‬‬
‫‪ 30-‬بنزین‬ ‫‪- 500‬‬
‫‪ 50‬اتر‬
‫‪ *290‬پروپانت‬ ‫‪∞ -‬‬
‫ریول‬
‫‪ 64.7‬متانول‬ ‫‪∞ 200‬‬
‫‪-1 91‬‬ ‫‪ 400‬م‬
‫پروپانو‬
‫ل‬
‫‪-2 82.4‬‬ ‫‪ 400‬م‬
‫پروپانو‬
‫ل‬
‫‪982‬‬
‫معطر‬
‫‪ 110.6 0.06 100‬تولوئن‬
‫‪ * ; ٪‬با تجزیه؛ امتزاج‬
‫‪M‬‬ ‫‪t = < 0.01‬‬
‫پذیر; ∞ کامال قابل امتزاج‬

‫‪ 5.7‬استخراج سریع حالل‬
‫‪ 5.7.1‬اصول و مکانیسم ها‬
‫استخراج با حالل تسریع‬
‫شده ( ) یک استخراج‬ ‫‪ASE‬‬
‫جامد‪-‬مایع است‬
‫فرآیند در دماهای باال‪،‬‬
‫معموالً بین ‪ 50‬تا ‪ 200‬درجه‬
‫‪983‬‬
‫سانتیگراد و در فشارهای‬
‫بین ‪ 10‬تا ‪ 15‬مگاپاسکال‬
‫انجام می شود‪ .‬بنابراین‪،‬‬
‫استخراج سریع حالل شکلی‬
‫از استخراج با حالل تحت‬
‫فشار است‪ .‬افزایش دما‬
‫سینتیک استخراج را تسریع‬
‫می‌کند و فشار باال حالل را‬
‫در حالت مایع نگه می‌دارد و‬
‫در نتیجه به استخراج ایمن و‬
‫سریع دست می‌یابد‪ .‬همچنین‪،‬‬
‫‪984‬‬
‫معطر‬
‫فشار باال باعث می شود‬
‫سلول استخراج سریعتر پر‬
‫شود و به فشار دادن مایع به‬
‫ماتریس جامد کمک می کند‪.‬‬
‫یک سیستم معمولی استخراج‬
‫حالل تسریع شده در شکل‬
‫‪ 11‬نشان داده شده است‪.‬‬
‫اگرچه حالل مورد استفاده‬
‫در معموالً آلی است‪ ،‬آب‬
‫‪ASE‬‬
‫گرم تحت فشار نیز می تواند‬

‫‪985‬‬
‫مورد استفاده قرار گیرد‪ .‬در‬
‫این موارد‪ ،‬یکی به استخراج‬
‫آب گرم تحت فشار یا‬
‫استخراج آب زیر بحرانی‬
‫اشاره دارد‪.‬‬
‫شکل ‪ :11‬استخراج سریع از‬

‫حالل‬
‫‪986‬‬
‫معطر‬
‫‪ 5.7.2‬مزایا و معایب‬
‫‪Accelerated‬‬
‫استخراج با حالل‬
‫در مقایسه با استخراج‬
‫سنتی سوکسله‪ ،‬یک‬
‫‪ASE‬‬
‫کاهش چشمگیر مقدار حالل‬

‫و زمان استخراج توجه ویژه‬
‫ای باید به انجام شود که‬
‫‪ASE‬‬
‫در دمای باال انجام می شود‪،‬‬

‫که ممکن است منجر به‬
‫‪987‬‬
‫تخریب ترکیبات گرماپذیر‬
‫شود‪.‬‬
‫‪ 5.8‬عوامل مهم برای‬
‫طراحی کارخانه‬
‫استخراج حالل برای‬
‫گیاهان دارویی‬
‫راندمان باالی‬ ‫•‬
‫حداقل از دست دادن‬ ‫•‬
‫حالل‬
‫‪988‬‬
‫معطر‬
‫امکانات استخراج سرد‬ ‫•‬
‫و گرم‬
‫استخراج با هم زدن‬ ‫•‬
‫سیستم های استخراج‬ ‫•‬
‫حالل چندگانه‬
‫سیستم های جمع آوری‬ ‫•‬
‫کسر چندگانه‬
‫واحد فیلتراسیون آنالین‬
‫•‬
‫واحد بازیافت حالل و‬ ‫•‬
‫چگالش‬
‫‪989‬‬
‫خطوط تهویه با هواکش‬ ‫•‬

‫اتالف حالل و به‬
‫حداکثر رساندن ایمنی‬
‫واحد گردش آب نمک‬ ‫•‬
‫ستون شکنش برای‬ ‫•‬
‫جداسازی مخلوط حالل‬

‫ها‬
‫سیستم های تبخیر‬ ‫•‬
‫کارآمد مانند فیلم‬

‫سقوط‪ ،‬فیل پاک شده یا‬
‫‪990‬‬
‫معطر‬
‫اواپراتورهای چرخشی‬
‫برای کار در فشارهای‬
‫پایین‬
‫سیستم منیفولد خالء با‬‫•‬
‫تله سرد‬
‫سازگار با •‬
‫‪GMP‬‬ ‫•‬
‫اتوماسیون‬
‫‪991‬‬
‫شکل ‪ :12‬کارخانه استخراج‬

‫حالل در ‪ ،‬هند‬
‫‪CIMAP‬‬
‫جوشانده‪ ،‬یک آماده‬
‫سازی مبتنی بر آب‪،‬‬
‫‪992‬‬
‫معطر‬
‫یکی از پرمصرف ترین‬
‫ها است‬
‫روش های سنتی برای‬
‫استخراج ترکیبات فعال یک‬
‫گیاه دارویی معموالً با‬
‫جوشاندن قسمت گیاه برای‬
‫مدت معینی انجام می شود‪.‬‬
‫روش استخراج مداوم گرم یا‬
‫استخراج با حالل یکی از‬
‫پرکاربردترین تکنیک های‬
‫‪993‬‬
‫استخراج برای فرآوری‬
‫گیاهان دارویی است‪ .‬روش‬
‫استخراج با حالل ساده‪ ،‬به‬
‫خوبی ثابت و مقرون به‬
‫صرفه است‪ .‬عوامل مهمی‬
‫که می توانند بر راندمان‬
‫استخراج تأثیر بگذارند‪ ،‬مانند‬
‫پردازش پس از برداشت‪،‬‬
‫ویژگی های جامد‪ ،‬انتخاب‬
‫حالل‪ ،‬روش تماس و دما‪،‬‬
‫باید برای بهترین عملکرد‬
‫‪994‬‬
‫معطر‬
‫بهینه شوند‪ .‬انتخاب حالل‬
‫مخصوصا ً برای کارخانجات‬
‫تجاری و راندمان باال‬
‫معموالً به عوامل زیادی‬
‫مانند گزینش پذیری‪ ،‬قطبیت‪،‬‬
‫نقطه جوش‪ ،‬پایداری‬
‫شیمیایی و حرارتی‪ ،‬ایمنی‪،‬‬
‫قابلیت اشتعال و هزینه‬
‫بستگی دارد‪ .‬علیرغم مزایای‬
‫اقتصادی استخراج با حالل‪،‬‬
‫‪995‬‬
‫استفاده از حالل های آلی‬
‫فرار مانند هگزان‪ ،‬استون و‬
‫متانول برای فرآوری گیاهان‬
‫دارویی به دلیل مالحظات‬
‫زیست محیطی محدود شده‬
‫است‪ .‬فن آوری استخراج‬
‫مداوم گرم همیشه باید روش‬
‫انتخابی برای استخراج با‬
‫راندمان باال‪ ،‬اقتصادی و با‬
‫سرمایه گذاری کمتر باقی‬
‫بماند‪.‬‬
‫‪996‬‬
‫معطر‬
‫‪ ،‬استخراج و‬ ‫‪، ،‬‬
‫‪Dung NX and Dinh‬‬ ‫‪T.‬‬ ‫‪2005‬‬
‫تقطیر اسانس‌ها‪ ،‬پردازش‪،‬‬

‫تجزیه و تحلیل و کاربرد‬
‫اسانس‌ها‪ ،‬نسخه اول‪،‬‬
‫‪Har Krishan‬‬
‫‪ ،‬ص‪59 .‬‬ ‫‪Bhalla & Sons Book Company‬‬
‫‪ ، ، ،‬سخنرانی در مورد‬ ‫‪Gamse‬‬ ‫‪T.‬‬ ‫‪2002‬‬
‫استخراج مایع ‪ -‬مایع و‬

‫استخراج جامد ‪ -‬مایع‪.‬‬
‫‪997‬‬
‫موجود در‪:‬‬
‫‪www.iq.uva.es/separacion/archivos/SkriptumExtraction.pdf‬‬
‫‪ ,‬استخراج با حالل‬ ‫‪Hazra, P. et al., 1989‬‬
‫درمنه آنوآ ‪ .‬در مقیاس‬ ‫‪L‬‬
‫پایلوت‪ ,‬تحقیق و صنعت ‪,‬‬

‫‪16-14 :36‬‬
‫‪ ,‬تحوالت در‬ ‫‪Kahol, AP, Tandon, S. and Singh, KL, 1998‬‬
‫فناوری های جداسازی‬

‫برای پردازش گیاهان‬
‫دارویی و معطر‪ ,‬مجله‬
‫‪PAFAI ,‬‬
‫‪20(3): 17-28‬‬
‫‪998‬‬
‫معطر‬
‫ عملیات تماس‬، ، ، Pangarkar VG 1990
‫ بررسی‬:‫مایع و مایع‬
،
PAFAI ‫ مجله‬،‫تجهیزات‬
12(3): 13-17
Perry, RH, 2003, Perry's Chemical Engineer's Handbook, McGraw-Hill Company
،2002 ،.‫ ک‬،‫سامبامورتی‬

‫مهندسی داروسازی (تجدید‬
‫ عصر جدید بین‬،)‫چاپ‬
،)‫المللی (سهامی خاص‬
195-173 .‫ ص‬،‫دهلی نو‬
Schweitzer PA, 1979, Handbook of Separation Technique for Chemical Engineers,
1st Edition, McGraw-Hill Book Company
999
‫تاندون‪ ،‬اس‪ .‬و‪ ، ، .‬داده‬
‫‪al.‬‬ ‫‪2003‬‬
‫های پردازش کارخانه‬

‫آزمایشی برای جداسازی‬
‫آرتمیسینین از رقم جدید‬
‫‪Artemisia‬‬
‫'‪ ،‬مجله تحقیقات‬ ‫‪annua 'Jeevanrakha‬‬
‫علمی و صنعتی ‪:62 ،‬‬

‫‪461-457‬‬
‫‪Treybal, RE, 1988, Mass Transfer Operations, McGraw-Hill Book Company, 3rd‬‬
‫‪Edition, p. 717‬‬
‫وانگ‪ ،‬ال و ولر‪، ، ،‬‬

‫‪CL‬‬ ‫‪2006‬‬
‫پیشرفت‌های اخیر در‬

‫استخراج مواد مغذی از‬
‫‪1000‬‬
‫معطر‬
‫گیاهان‪ ،‬روندها در علم و‬
‫فناوری غذایی ‪-300 :17 ،‬‬
‫‪312‬‬
‫وارن‪ ، ، ،‬عملیات واحد‬
‫‪LM‬‬ ‫‪1987‬‬
‫مهندسی شیمی‪ ،‬کتاب مک‬

‫گراو هیل‬
‫شرکت‪ ،‬ص‪531 .‬‬
‫‪1001‬‬
‫‪6‬‬‫استخراج الکلی آبی گیاهان‬
‫دارویی و معطر از طریق‬
‫تخمیر‬
‫‪ 6‬استخراج الکلی آبی‬
‫با تخمیر‬
‫‪CK Katiyar‬‬
‫خالصه‬
‫تاریخچه توسعه اشکال‬
‫دارویی دارویی را می توان‬
‫به دوران ودایی ردیابی‬
‫کرد‪ .‬این بینشی را در مورد‬
‫نوآوری های انجام شده در‬
‫‪1002‬‬
‫معطر‬
‫دوران باستان ارائه می دهد‪،‬‬
‫زمانی که گیاهان خام در‬
‫ابتدا به صورت پودر استفاده‬
‫می شدند و بعداً از آنها به‬
‫عنوان جوشانده‪ ،‬محصوالت‬
‫خود تخمیر شده‪ ،‬خمیر‪،‬‬
‫قرص و سایر اشکال‬
‫دارویی پیشرفته استفاده می‬
‫شد‪ .‬توسعه دارویی جدید‬
‫شامل جستجو برای‬
‫‪1003‬‬
‫تخمیر‬
‫فارماکوفورهای جدید و‬
‫جدید است‪ .‬شیمی ترکیبی‬
‫نمی تواند مشکل را به شیوه‬
‫ای رضایت بخش حل کند و‬
‫همچنین نمی توان رویکرد‬
‫تقلیل گرایانه را در مورد‬
‫گیاهان دارویی به کار برد‪.‬‬
‫‪ ،‬یک محصول تخمیر‬ ‫‪Asava arishta‬‬
‫شده آیورودا‪ ،‬منبع خوبی از‬
‫‪1004‬‬
‫معطر‬
‫فارماکوفورهای جدید برای‬
‫کشف داروی جدید است‪.‬‬
‫‪ 6.1‬مقدمه‬
‫تاریخچه توسعه اشکال‬
‫دارویی‬
‫چارک سامهیتا ‪ ،‬اولین سند‬
‫سیستماتیک آیورودا ردیابی‬
‫کرد ‪ .‬آیورودا یک‬
‫‪Materia Medica‬‬
‫جامع شامل گیاهان دارویی‪،‬‬

‫‪1005‬‬
‫تخمیر‬
‫مواد معدنی‪ ،‬فلزات و‬
‫محصوالت با منشاء دریایی‬
‫و حیوانی را توصیه کرده‬
‫است‪ .‬با این حال‪ ،‬استفاده از‬
‫گیاهان در اولویت قرار‬
‫گرفته است‪.‬‬
‫از گیاهان دارویی برای‬
‫اهداف درمانی استفاده می‬
‫شود‬
‫‪1006‬‬
‫معطر‬
‫قرن ها در ابتدا از اینها به‬
‫صورت پودر تازه یا خشک‬
‫استفاده می شد که باعث‬
‫مشکالت دوز باال‪ ،‬حجم باال‬
‫و ماندگاری کم می شد‪ .‬این‬
‫امر منجر به توسعه‬
‫فرآیندهای استخراج شد‪.‬‬
‫عصاره ها مفیدتر بودند‬
‫زیرا دوز الزم کمتر‪ ،‬حجم‬
‫کم و ماندگاری بیشتر بود‪.‬‬
‫‪1007‬‬
‫تخمیر‬
‫در ابتدا حالل های مورد‬
‫استفاده برای استخراج یا آب‬
‫یا الکل یا مخلوط آنها بود‪.‬‬
‫این مرحله تکاملی حتی‬
‫امروز نیز ادامه دارد‪ ،‬جایی‬
‫که حالل‌هایی با انواع‬
‫قطبیت آزمایش می‌شوند و‬
‫فناوری‌های استخراج از‬
‫جوشانده آب ساده قرن‌ها‬
‫پیش به استخراج فوق‬
‫‪1008‬‬
‫معطر‬
‫بحرانی تکامل یافته‌اند‪ .‬در‬
‫حالی که این موضوع برای‬
‫برخی از جریان‌های‬
‫محصوالت صادق است‪،‬‬
‫آیورودا دقیقا ً همان مسیر را‬
‫دنبال نمی‌کند‪ ،‬بلکه سیستم‬
‫نوآوری خود را به کار‬
‫‪1009‬‬
‫تخمیر‬
‫‪ 6.2‬اشکال دارویی آیورودا‬
‫در دوران باستان‪ ،‬اشکال‬
‫مختلف دارویی توسعه‬
‫یافت‪.‬‬
‫تعداد اشکال دارویی که در‬
‫طول زمان ایجاد شده اند در‬
‫زیر آورده شده است‪:‬‬
‫(قرن ‪ 12‬قبل از میالد)‬
‫‪Charak Samhita‬‬
‫‪ 128‬شکل دارویی‬
‫‪1010‬‬
‫معطر‬
‫(قرن ‪ 10‬قبل از میالد)‬‫‪Sushruta Samhita‬‬
‫آشتانگا هریدایا (قرن ششم‬
‫پس از میالد) ‪ 90‬شکل‬
‫دارویی‬
‫چاکرادوتا (قرن نهم از‬
‫پس‬
‫میالد) ‪ 90‬شکل دارویی‬

‫(قرن ‪ 14‬پس از میالد)‬ ‫‪Sarngadhara‬‬
‫‪1011‬‬
‫تخمیر‬
‫(قرن ‪ 18‬پس از میالد)‬ ‫‪Bhaishajya Ratnavali‬‬
‫مراحل تکاملی اشکال‬
‫دارویی و آیورودا به‬
‫دنبال آن‬
‫شروع از مواد خام گیاهی‬
‫در پاراگراف های زیر ذکر‬
‫(آبمیوه تازه)‬ ‫‪Swarasa‬‬ ‫‪6.2.1‬‬
‫‪1012‬‬
‫معطر‬
‫تکامل خوراکی مایع از‬
‫تجویز شروع شد‬
‫آب تازه به دست آمده از‬
‫مواد گیاهی‪ .‬برای به دست‬
‫آوردن آب میوه های تازه‪،‬‬
‫گیاهان سبز را له می کنند و‬
‫با فشردن مواد خرد شده‪،‬‬
‫آب آن را بیان می کنند‪ .‬این‬
‫محصول به عنوان نامیده‬
‫‪swarasa‬‬
‫می شود ‪.‬‬

‫‪1013‬‬
‫تخمیر‬
‫‪ 6.2.2‬کالکا (بولوس‬
‫مرطوب)‬
‫در این روش از مواد‬
‫گیاهی تازه خرد شده‬
‫به این شکل‪ ،‬بدون بیان آب‬
‫میوه‪.‬‬
‫کواتا (جوشانده)‬ ‫‪6.2.3‬‬
‫‪1014‬‬
‫معطر‬
‫یک قسمت از سبزی‬
‫درشت پودر شده را با‬
‫‪ 16‬برابر آن می‬
‫جوشانند‬
‫وزن آب در یک گلدان‬
‫سفالی روی یک آتش مالیم‬
‫تا زمانی که مایع به یک‬
‫چهارم یا یک هشتم مقدار‬
‫اولیه کاهش یابد‪ ،‬بسته به‬
‫ماهیت مواد گیاهی‪.‬‬
‫‪1015‬‬
‫تخمیر‬
‫‪ 6.2.4‬هیما (تزریق‬
‫سرد)‬
‫مواد گیاهی خشک شده‬
‫و درشت پودر می‬
‫شود‪ .‬چه زمانی و چه‬
‫زمانی‬
‫الزم است‪ ،‬پودر برای مدت‬
‫معینی در آب معمولی خیس‬
‫شود‪ .‬سپس فیلتر می شود‪،‬‬
‫‪1016‬‬
‫معطر‬
‫مارک فشرده می شود و‬
‫فیلترات ترکیبی استفاده می‬
‫شود‪.‬‬
‫(تزریق داغ)‬ ‫‪6.2.5‬‬
‫‪Phanta‬‬
‫به عنوان پیشرفت‬

‫بیشتر هیما ‪ ،‬روش فانتا‬
‫بود‬
‫به تصویب رسید‪ .‬در این‬
‫روش از آب جوشیده برای‬
‫‪1017‬‬
‫تخمیر‬
‫تهیه دم کرده گرم استفاده‬
‫‪ 6.2.6‬جامدات‬
‫آنجانا‪ ،‬چرنا‪ ،‬مانسا‬
‫پوتلی‪ ،‬اوتکاریکا‪ ،‬کشارا‪،‬‬
‫گوتیکا‪ ،‬گودا‪ ،‬دومراوارتی‪،‬‬
‫پوپلیکا‪ ،‬پریتوکا‪ ،‬ماندورا‪،‬‬
‫موداکا‪ ،‬راساکریا‪ ،‬واتی‪،‬‬
‫‪1018‬‬
‫معطر‬
‫وارتی‪ ،‬شاشکولی‪ ،‬ساکتو‪،‬‬
‫بهاسماس‪ ،‬راساوشادیس ‪.‬‬
‫‪ 6.2.7‬نیمه جامد‬
‫خوراکی‪( :‬تهیه‬
‫‪o dana‬‬
‫برنج)‪ ،‬کالکا‪،‬‬
‫کریشارا‪ ،‬آوالها‪.‬‬
‫موضوعی‪ :‬لپا‪ ،‬اوپناها‬
‫(ضماد)‪ ،‬تیالپیشتا‪،‬‬
‫پاتراسودا‪ ،‬مادوک‪-‬‬
‫‪1019‬‬
‫تخمیر‬
‫چیشته (موم زنبور عسل)‪.‬‬
‫مایعات‬ ‫‪6.2.8‬‬
‫شفاهی‪ :‬تاال‪ ،‬گریتا‪،‬‬
‫آساوا‪/‬اریشتا‪ ،‬آرکا‪،‬‬
‫کواتا‪ ،‬کشیراپاکا‪،‬‬
‫تاکرا‪،‬‬
‫فانتا‪ ،‬او‪ ،‬سواراسا‪ ،‬پیا‪،‬‬
‫فانیتا‪ ،‬ماندا‪ ،‬ماناسا راسا‪،‬‬
‫‪1020‬‬
‫معطر‬
‫یوشا‪ ،‬وساوارا‪ ،‬ویله پی‪،‬‬
‫مدیا‬
‫‪.‬‬ ‫‪،‬‬
‫‪ashchyotana‬‬ ‫‪karna purana‬‬ ‫موضوعی‪:‬‬
‫‪ 6.2.9‬دود‬
‫دومراپانا‪ ،‬دوپانا‪.‬‬
‫‪1021‬‬
‫تخمیر‬
‫‪ 6.3‬عمر مفید اشکال‬
‫دارویی‬
‫عمر مفید‬ ‫‪Sarngadhara Samhita‬‬
‫دوزهای مختلف را داد‬

‫تشکیل می دهد‪ .‬در دوران‬
‫باستان‪ ،‬پزشکان آیورودا‬
‫خود دستور العمل ها را‬
‫برای بیماران تهیه می‬
‫کردند‪ .‬در دوران باستان‪،‬‬
‫‪1022‬‬
‫معطر‬
‫پزشکان آیورودا خود‬
‫دستور العمل را برای‬
‫بیماران تهیه می کردند‪ .‬در‬
‫قرن چهاردهم پس از میالد‪،‬‬
‫آنها از مشکل ماندگاری‬
‫ضعیف مواد گیاهی در‬
‫برخی از اشکال دارویی‬
‫مانند پودر و جوشانده آگاه‬
‫شدند‪ .‬این منجر به کشف‬
‫اشکال دارویی جدید به‬
‫‪1023‬‬
‫تخمیر‬
‫نام‌های آساوا و آریشتاس شد‬
‫که آماده‌سازی‌های خود‬
‫تخمیر شده با تقریبا ً ‪ 10‬تا‬
‫‪ 12‬درصد الکل هستند‪ .‬اینها‬
‫شبیه شرابهای دارویی‬
‫هستند‪ .‬در تهیه آسوا از دم‬
‫کرده سرد از مواد گیاهی‬
‫فرآوری نشده استفاده می‬
‫شود در حالی که برای تهیه‬
‫آریشتا از جوشانده مواد‬
‫‪1024‬‬
‫معطر‬
‫گیاهی برای تخمیر استفاده‬
‫‪ 6.4‬آساوا و آریشتا ‪:‬‬
‫محصوالت خود تخمیر شده‬
‫فرض بر این است که‬
‫این شکل دوز منحصر‬
‫به فرد کشف شده توسط‬
‫آیورودا‬
‫‪1025‬‬
‫تخمیر‬
‫ماندگاری نامحدودی داشته‬
‫باشد و گفته شد که هر چه‬
‫قدیمی تر بهتر است‪ .‬از نظر‬
‫درک فعلی‪ ،‬این عبارت‬
‫اهمیت بیشتری پیدا می کند‬
‫زیرا این شکل دوز دارای‬
‫ویژگی ذاتی استخراج مداوم‬
‫هیدروالکلی و احتماالً‬
‫تشکیل آنالوگ های طبیعی‬
‫ترکیبات شیمیایی موجود در‬
‫‪1026‬‬
‫معطر‬
‫گیاهان دارویی است‪ .‬برخی‬
‫از اصلی ترین آماده سازی‬
‫های آیورودا خود تخمیر‬
‫شده در جدول ‪ 1‬آورده شده‬
‫است‪.‬‬
‫جدول ‪ :1‬عمده آماده سازی‬
‫آیورودا خود تخمیر شده‬
‫تعدا تولید ‪-‬‬ ‫نشانه‬
‫د محصو‬
‫‪1027‬‬
‫تخمیر‬
‫موادل‬
‫تشک‬
‫یل‬
‫دهند‬
‫ه‬
‫تونیک اطفال ‪ 27‬آراویندا‬
‫ساوا‬
‫کاردیوتونیک ‪ 5‬آرجونا‬
‫ریشتا‬
‫‪1028‬‬
‫معطر‬
‫‪ 14‬آشکاری‬ ‫تنظیم کننده‬
‫شتا‬ ‫چرخه قاعدگی‪،‬‬
‫به ویژه برای‬
‫کنترل‬
‫خونریزی بیش‬
‫از حد برای‬
‫دوره های‬
‫طوالنی در‬
‫طول چرخه‬
‫‪1029‬‬
‫تخمیر‬
‫قاعدگی‬
‫تونیک عمومی ‪ 24‬آشواگان‬
‫داریشتا‬
‫عادی سازی ‪ 67‬داشموال‬
‫ریشتا‬ ‫فرآیندهای‬
‫فیزیولوژیکی‬
‫پس از زایمان‬
‫در زنان؛‬
‫همچنین ضد‬
‫‪1030‬‬
‫معطر‬
‫التهاب‬
‫تونیک عمومی ‪ 17‬دراکشا‬
‫ساوا‬
‫کهکشان شناس ‪ 13‬جیراکاد‬
‫یاریشتا‬
‫اختالالت کبدی ‪ 46‬کوماریا‬
‫ساوا‬
‫اسهال و اسهال ‪ 6‬کوتاجا‬
‫ریشتا‬ ‫خونی‬
‫‪1031‬‬
‫تخمیر‬
‫‪ 14‬لوهاسا‬ ‫کم خونی‬
‫وا‬
‫فرآیند‬ ‫‪6.4.1‬‬
‫تخمیر خود برای تهیه‬
‫آسوا آریشتا‬
‫تهیه آسوا آریشتا شامل‬
‫فرآیندهای پیچیده ای‬
‫است‬
‫‪1032‬‬
‫معطر‬
‫که در آن عوامل زیر نقش‬
‫مهمی دارند‪:‬‬
‫مواد تشکیل دهنده و‬ ‫•‬
‫نسبت آنها‬
‫روند‬‫•‬
‫قابلمه‬
‫•‬
‫فصل‬ ‫•‬
‫محل‬ ‫•‬
‫‪1033‬‬
‫تخمیر‬
‫طرز تهیه آسوا اریشتا‬
‫به ساندانا معروف است‬
‫کالپانا در آیورودا به طور‬
‫خالصه‪ ،‬یک جوشانده یا دم‬
‫کرده سرد از چندین گیاه‬
‫مصرف می شود و مقدار‬
‫مشخصی از انگور (آب‬
‫خشک نیشکر) همراه با گل‬
‫به عنوان تلقیح‬ ‫های‬
‫‪Woodfordia fruticosa‬‬
‫برای شروع تخمیر اضافه‬

‫‪1034‬‬
‫معطر‬
‫می شود‪ .‬حدود چهار هفته‬
‫برای تخمیر به روش بی‬
‫هوازی نگهداری می شود تا‬
‫سطح خاصی از الکل خود‬
‫تولید شده بدست آید‪ .‬سپس‬
‫محصول برای مدتی برای‬
‫بلوغ نگهداری می شود‪.‬‬
‫ادویه هایی مانند هل و‬
‫دارچین به عنوان طعم دهنده‬
‫اضافه می شوند‪ .‬خالصه ای‬
‫‪1035‬‬
6‫استخراج الکلی آبی گیاهان‬
‫تخمیر‬
‫از فرآیند تهیه آسوا آریشتا‬
.‫ آورده شده است‬1 ‫در شکل‬
( SPVOEIFSCT
&YUSDUJPO
B
JOGVTJPO
EFDPDUJPO
1SFQBSBUJPOP
GGFSNFOUBU
PO
J
NFEJVN
KBHHFSZBO
EPSIPOFZ
1PXEFSFE'MPXFSPG
1PXEFSFETQJDFT
8 PPEGPSEJBGSVJUJ
PTB
D
'FSNFOUBUJPO
‫ فرآیند سنتی‬:1 ‫شکل‬

‫تهیه آسواآریشتا‬
1036
‫معطر‬
‫یک روش جعبه کبریت‬
‫خام برای بررسی اینکه‬
‫آیا ‪-‬‬
‫‪fer‬‬
‫ذهنیت رخ داده است‪ .‬این‬

‫روش به آزاد شدن دی‬
‫اکسید کربن در طول فرآیند‬
‫بستگی دارد‪ .‬نقش اصلی در‬
‫این شکل دوز توسط‬
‫‪Woodfordia‬‬
‫ایفا می شود که به‬ ‫‪fruticosa‬‬
‫عنوان تلقیح برای تخمیر‬

‫‪1037‬‬
‫تخمیر‬
‫استفاده می شود اما به نظر‬
‫می رسد نقشی فراتر از آن‬
‫‪ 6.4.2‬محاسن فرآیند‬
‫پرهست به برخی از‬
‫فواید گیاهان تخمیری‬
‫اشاره کرده است‪.‬‬
‫محصوالتی که در زیر تولید‬
‫می شوند‪:‬‬
‫‪1038‬‬
‫معطر‬
‫تخمیر بیشتر قندهای‬ ‫•‬
‫نامطلوب را از مواد‬
‫گیاهی حذف می کند‪،‬‬
‫محصول را در‬
‫دسترس زیستی تر می‬
‫کند و عوارض جانبی‬
‫مانند گاز و نفخ را از‬
‫بین می برد‪.‬‬
‫تخمیر طیف‬ ‫•‬
‫گسترده‌تری از مواد‬
‫‪1039‬‬
‫تخمیر‬
‫فعال را از هر روش‬
‫استخراجی از گیاه‬
‫استخراج می‌کند‪ ،‬زیرا‬
‫قاعدگی تحت یک‬
‫شیب افزایش سطح‬
‫الکل است‪.‬‬
‫دیواره های سلولی‬‫•‬
‫مخمر به طور طبیعی‬

‫فلزات سنگین و بقایای‬
‫آفت کش ها را به هم‬
‫‪1040‬‬
‫معطر‬
‫متصل می کنند و‬
‫بنابراین به عنوان یک‬
‫سیستم پاک کننده‬
‫طبیعی عمل می کنند‪.‬‬
‫تخمیر نه تنها آالینده‬
‫•‬
‫ها را از بین می برد‪،‬‬

‫بلکه می تواند سمیت‬
‫برخی از اجزای سمی‬
‫گیاهان را نیز کاهش‬
‫دهد‪.‬‬
‫‪1041‬‬
‫تخمیر‬
‫تخمیر به طور فعال‬ ‫•‬
‫سلول‌های گیاه را پاره‬

‫می‌کند و آن را آشکارا‬
‫در معرض قاعدگی‬
‫قرار می‌دهد و‬
‫باکتری‌ها دارای‬
‫آنزیم‌هایی هستند که‬
‫دیواره‌های سلولی را‬
‫می‌شکنند تا به فرآیند‬
‫شستشو کمک کنند‪.‬‬
‫‪1042‬‬
‫معطر‬
‫تخمیر همچنین یک‬
‫سیستم حمل و نقل‬
‫فعال ایجاد می کند که‬
‫اجزای حل شده را از‬
‫مواد گیاهی به قاعدگی‬
‫منتقل می کند‪.‬‬
‫‪1043‬‬
‫تخمیر‬
‫‪ 6.5‬کاربرد فناوری‬
‫‪Asava Arishta‬‬
‫در کشف داروی جدید‬

‫حکم آیورودا در مورد آسوا‬
‫آریشتاها که «قدیمی‌تر‬
‫بهتر است» نیاز به ارزیابی‬
‫علمی دارد‪ .‬به نظر می رسد‬
‫فرآیند تهیه آسوا آریشتا‬
‫شامل موارد زیر باشد‪:‬‬
‫‪1044‬‬
‫معطر‬
‫استخراج هیدروالکلی‬ ‫‪.1‬‬
‫آهسته در دمای اتاق از‬

‫ذرات مواد خام گیاهی در‬
‫مایع شناور می شوند‪ .‬از‬
‫آنجایی که اندازه ذرات‬
‫شناور شدن مواد گیاهی در‬
‫مایع کوچک است‪،‬‬
‫اثربخشی استخراج ممکن‬
‫است به دلیل مساحت سطح‬
‫بزرگتر بیشتر باشد‪.‬‬
‫‪1045‬‬
‫تخمیر‬
‫در طول فرآیند‪ ،‬اگر‬ ‫‪.2‬‬
‫محصول برای مدت‬

‫طوالنی نگهداری شود‬
‫در دوره‪ ،‬احتمال ایجاد‬
‫آنالوگ برخی از ترکیبات‬
‫شیمیایی خالص مواد گیاهی‬
‫زیاد است‪.‬‬
‫با توجه به افزایش‬
‫میزان موفقیت جداسازی‬
‫‪1046‬‬
‫معطر‬
‫ترکیبات خالص "قابل دارو"‬
‫از گیاهان دارویی‪ ،‬توصیه‬
‫می شود از آماده سازی های‬
‫خود تخمیر شده ‪ 2‬تا ‪ 3‬ساله‬
‫شروع شود تا از عصاره‬
‫های حالل‪ .‬شانس جداسازی‬
‫موفقیت آمیز ترکیبات‬
‫درمانی موثر با استفاده از‬
‫این روش ممکن است باال‬
‫‪1047‬‬
‫تخمیر‬
‫باشد و نیاز به ارزیابی‬
‫داشته باشد‪.‬‬
‫تخمیر صدها سال پیش در‬
‫آیورودا اعمال شد‬
‫‪ ،‬یک‬ ‫برای توسعه‬
‫‪asava arishtas‬‬
‫محصول چند گیاهی‪ ،‬با‬

‫هدف افزایش ماندگاری و‬
‫همچنین افزایش کارایی‬
‫‪1048‬‬
‫معطر‬
‫کارایی‪ .‬رقابت برای کشف‬
‫مولکول های جدید به طور‬
‫فزاینده ای رقابتی می شود‪.‬‬
‫در عین حال‪ ،‬فقدان‬
‫فارماکوفورهای جدید و‬
‫جدید مانع بزرگی است که‬
‫کشف دارو را کند می کند‪.‬‬
‫طبیعت همچنان منبع‬
‫فارماکوفورها است‪ ،‬اگرچه‬
‫ترکیبات جدا شده ممکن‬
‫‪1049‬‬
‫تخمیر‬
‫است به این ترتیب "قابل‬
‫دارو" نباشند‪ .‬آنها باید مشتق‬
‫شوند‪ ،‬بیشتر برای افزایش‬
‫‪،‬‬ ‫قدرت خود‪ .‬در‬
‫‪asava arishtas‬‬
‫محصوالت خود تخمیر شده‬

‫می توانند تحت تبدیل‬
‫شیمیایی مداوم قرار گیرند‬
‫که فراتر از استخراج‬
‫هیدروالکلی مواد معلق‬
‫است‪ .‬این ممکن است به‬
‫‪1050‬‬
‫معطر‬
‫مولکول های طبیعی جدید با‬
‫فعالیت درمانی افزایش یافته‬
‫منجر شود‪.‬‬
‫‪ .‬میخانه‬ ‫‪Charak Samhita, 2001, Sharma & Dash (Eds.), Vol. I-VI‬‬
‫سریال سانسکریت‬
‫چاوخامبا‪ ،‬بنارس‬
‫‪Clardy, J. and Walsh, C. 2004, Lessons from Natural Molecules, Nature, 432(16): 829-837‬‬
‫داس‪ ،‬جی‪،1961 ،.‬‬

‫‪Ambikadatta Shastri‬‬ ‫بهایشاجیا راتناوالی‪.‬‬
‫‪1051‬‬
‫تخمیر‬
‫(ویرایش)‪ . ،‬سریال‬
‫‪Pub‬‬
‫سانسکریت چوخامبا‪،‬‬
‫بنارس‬
‫نیومن‪ ،‬دی جی و کرگ‪،‬‬
‫جنرال موتورز‪،2007 ،‬‬
‫محصوالت طبیعی به‬
‫عنوان منابع داروی جدید‬
‫در ‪ 25‬سال گذشته‪ ،‬مجله‬
‫محصوالت طبیعی‪:70 ،‬‬
‫‪477-461‬‬
‫‪1052‬‬
‫معطر‬
‫‪ ، ، ،‬تنتورهای تخمیر‬ ‫‪Prahst‬‬ ‫‪A.‬‬ ‫‪2007‬‬
‫شده مایع ‪ -‬یک انتخاب‬

‫طبیعی‪ .‬موجود در‪:‬‬ ‫‪www.vistamagonline.com‬‬
‫‪Sarngadhara‬‬ ‫‪، ،‬‬

‫‪2006‬‬ ‫‪Sarngadhara Samhita. Srikantha Murthy KR‬‬
‫(ویرایش)‪. ،‬‬ ‫‪Pub‬‬
‫چاوخامبا اورینتالیا‪،.‬‬
‫بنارس‬
‫‪1053‬‬
‫معطر‬
‫فن آوری تقطیر‬ ‫‪7‬‬
‫برای اسانس‬
‫‪S. Tandon‬‬
‫خالصه‬
‫در بسیاری از کشورهای در‬
‫حال توسعه‪ ،‬فناوری به کار‬
‫رفته برای استخراج اسانس‬
‫از گیاهان معطر بدوی و‬
‫منسوخ است‪ .‬این امر منجر‬
‫به عملکرد کم و کیفیت پایین‬
‫اسانس می شود‪ .‬بنابراین‬
‫‪1055‬‬
‫‪7‬‬‫فن آوری تقطیر برای اسانس‬
‫ها‬
‫نیاز زیادی برای دستیابی به‬
‫توانمندی فناورانه کافی در‬
‫زمینه فرآوری گیاهان‬
‫اسانس وجود دارد‪ .‬این مقاله‬
‫به تکنیک‌های مختلف‬
‫تقطیر‪ ،‬اصول تقطیر و‬
‫جنبه‌های مهم پردازش و‬
‫طراحی می‌پردازد که بر‬
‫عملکرد و کیفیت اسانس‌ها‬
‫تأثیر می‌گذارد‪.‬‬
‫‪1056‬‬
‫معطر‬
‫‪ 7.1‬مقدمه‬
‫تقطیر محبوب ترین‪،‬‬
‫پرکاربردترین و‬
‫مقرون به صرفه ترین‬
‫است‬
‫روشی برای تولید اسانس در‬
‫سراسر جهان‪.‬‬
‫‪1057‬‬
‫ها‬
‫تقطیر گیاهان معطر‬
‫صرفا ً به معنای تبخیر‬
‫یا لیبی است‪.‬‬
‫تخلیه روغن از غشاهای‬
‫سلولی گیاه در مجاورت‬
‫رطوبت‪ ،‬با اعمال دمای باال‬
‫و سپس سرد کردن مخلوط‬
‫بخار برای جداسازی روغن‬
‫از آب بر اساس اختالط‬
‫ناپذیری و چگالی اسانس‬
‫نسبت به آب‪.‬‬
‫‪1058‬‬
‫معطر‬
‫‪ 7.2‬اصول تقطیر‬
‫انتخاب یک فرآیند‬
‫خاص برای استخراج‬
‫اسانس‬
‫روغن تیال به طور کلی‬
‫توسط مالحظات زیر دیکته‬
‫حساسیت اسانس به‬ ‫‪)a‬‬
‫عمل گرما و آب‬
‫‪1059‬‬
‫ها‬
‫فرار بودن اسانس‬ ‫‪)b‬‬
‫حاللیت در آب اسانس‬ ‫‪)c‬‬
‫اسانس هایی با حاللیت‬

‫باال در آب و آنهایی که‬
‫معلق هستند‬
‫در معرض آسیب ناشی از‬
‫گرما نمی توان با بخار‬
‫تقطیر کرد‪ .‬همچنین‪ ،‬روغن‬
‫باید فرار از بخار باشد تا‬
‫تقطیر با بخار امکان پذیر‬
‫باشد‪ .‬بیشتر اسانس‌های‬
‫‪1060‬‬
‫معطر‬
‫موجود در تجارت‪ ،‬فرار با‬
‫بخار‪ ،‬نسبتا ً پایدار در برابر‬
‫حرارت و عمالً نامحلول در‬
‫آب هستند‪ .‬از این رو آنها‬
‫برای پردازش با تقطیر با‬
‫بخار مناسب هستند‪.‬‬
‫اسانس‌ها مخلوطی از‬
‫مواد شیمیایی معطر‬
‫مختلف هستند‪.‬‬
‫‪1061‬‬
‫ها‬
‫کالی مونوترپن ها‪،‬‬
‫سسکوئی ترپن ها و مشتقات‬
‫اکسیژن دار آنها‪ ،‬دارای‬
‫نقطه جوش بین ‪ 150‬تا‬
‫‪ 300‬درجه سانتیگراد‬
‫هستند‪ .‬هنگامی که مواد‬
‫گیاهی در مجاورت رطوبت‬
‫بخار تحت حرارت قرار می‬
‫گیرند‪ ،‬این روغن ها از گیاه‬
‫آزاد می شوند‪ .‬برای اینکه‬
‫روغن از حالت مایع به فاز‬
‫‪1062‬‬
‫معطر‬
‫بخار تبدیل شود‪ ،‬باید گرمای‬
‫نهان دریافت کند که در‬
‫داخل مخزن فقط از بخار‬
‫متراکم می‌شود‪ .‬در نتیجه‪،‬‬
‫دمای بخار در داخل دستگاه‬
‫باید بیشتر از دمایی باشد که‬
‫در آن روغن در حضور آب‬
‫روی سطح مواد گیاهی‬
‫می‌جوشد‪ ،‬در غیر این‬
‫صورت‪ ،‬گرادیان دما برای‬
‫‪1063‬‬
‫ها‬
‫گرفتن گرمای نهان از‬
‫چگالش وجود نخواهد‬
‫داشت‪ .‬بخار برای تبخیر‬
‫قطرات روغن‪ .‬بنابراین‪،‬‬
‫انرژی حاصل از بخار به‬
‫صورت گرما به عنوان‬
‫گرمای نهان تبخیر‪ ،‬روغن‬
‫را به بخار تبدیل می کند‪.‬‬
‫اما از آنجایی که نقطه جوش‬
‫روغن باالتر از آب است‪،‬‬
‫تبخیر با بخار بر اساس‬
‫‪1064‬‬
‫معطر‬
‫فشار بخار نسبی آنها‬
‫صورت می گیرد‪.‬‬
‫توجه به این نکته‬
‫ضروری است که یک‬
‫مایع همیشه در دمای‬
‫می جوشد‪.‬‬
‫دمایی که در آن فشار بخار‬
‫آن با فشار اتمسفر یا فشار‬
‫اطراف برابر است‪ .‬برای‬
‫هر دو مایع غیر قابل‬
‫‪1065‬‬
‫ها‬
‫اختالط‪ ،‬فشار بخار کل‬
‫مخلوط همیشه برابر با‬
‫مجموع فشار جزئی آنها‬
‫است‪ .‬ترکیب مخلوط در فاز‬
‫بخار (در این مورد‪ ،‬روغن‬
‫و آب) با غلظت اجزای‬
‫جداگانه ضرب در فشار‬
‫جزئی مربوطه تعیین می‬
‫شود‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬اگر‬
‫نمونه ای از یک اسانس‬
‫متشکل از جزء (نقطه‬
‫‪A‬‬
‫‪1066‬‬
‫معطر‬
‫جوش‪ 190 ،‬درجه‬
‫سانتیگراد) و آب (نقطه‬
‫جوش‪ 100 ،‬درجه‬
‫سانتیگراد) بجوشد‪ ،‬پس از‬
‫مدتی‪ ،‬هنگامی که بخارات‬
‫آنها به حد اشباع رسید‪،‬‬
‫درجه حرارت بالفاصله‬
‫کاهش می یابد‪ .‬تا ‪99.5‬‬
‫درجه سانتی گراد‪ ،‬که دمایی‬
‫است که در آن مجموع دو‬
‫‪1067‬‬
‫ها‬
‫فشار بخار برابر با ‪760‬‬
‫میلی متر جیوه است‪ .‬به‬
‫عبارت دیگر‪ ،‬روغن یک‬
‫مخلوط آزئوتروپیک با آب‬
‫تشکیل می دهد‪ .‬بنابراین‪،‬‬
‫هر اسانس دارای نقطه‬
‫جوش باال را می توان با‬
‫بخار به نسبتی تبخیر کرد‬
‫که فشار بخار ترکیبی آنها‬
‫برابر با فشار اتمسفر باشد‪.‬‬
‫اسانس را می توان با فرآیند‬
‫‪1068‬‬
‫معطر‬
‫تقطیر مرطوب از گیاه‬
‫بازیابی کرد‪.‬‬
‫‪ 7.3‬روش های تقطیر‬
‫چهار تکنیک زیر برای‬
‫تقطیر ضروری است‬
‫از روغن های گیاهان معطر‬
‫استفاده می شود‪:‬‬
‫تقطیر آب (یا تقطیر با‬ ‫‪.1‬‬
‫آب)‬
‫‪1069‬‬
‫ها‬
‫تقطیر آب و بخار‬ ‫‪.2‬‬
‫تقطیر مستقیم با بخار‬ ‫‪.3‬‬
‫آب‬
‫تقطیر با کوهوباسیون‬ ‫‪.4‬‬
‫‪ 7.3.1‬تقطیر با آب‬
‫تقطیر با آب ساده ترین‬
‫و قدیمی ترین فرآیند‬
‫موجود است‬
‫برای بدست آوردن اسانس‬
‫از گیاهان تقطیر با آب با‬
‫‪1070‬‬
‫معطر‬
‫تقطیر با بخار عمدتا ً از این‬
‫جهت متفاوت است که مواد‬
‫گیاهی تقریبا ً به طور کامل‬
‫با آب در بخاری که روی‬
‫کوره قرار می گیرد پوشیده‬
‫شده است‪ .‬عامل مهمی که‬
‫در تقطیر آب باید در نظر‬
‫گرفت این است که آب‬
‫موجود در مخزن باید‬
‫همیشه به اندازه ای باشد که‬
‫‪1071‬‬
‫ها‬
‫در طول فرآیند تقطیر دوام‬
‫داشته باشد‪ ،‬در غیر این‬
‫صورت ممکن است مواد‬
‫گیاهی بیش از حد گرم شده‬
‫و زغال کنند‪ .‬در این روش‬
‫آب را به جوش می آورند و‬
‫اسانس را با بخاری که‬
‫تشکیل می شود به کندانسور‬
‫می برند‪ .‬رنگ روغن مقطر‬
‫با آب کمی تیره‌تر است و‬
‫نت‌های قوی‌تری نسبت به‬
‫‪1072‬‬
‫معطر‬
‫روغن‌های تولید شده با‬
‫روش‌های دیگر دارد‪.‬‬
‫دستگاه های ثابت بر اساس‬
‫این اصل از نظر طراحی‬
‫ساده هستند و به طور‬
‫گسترده توسط تولید کنندگان‬
‫اسانس در مقیاس کوچک‬
‫استفاده می شود‪ .‬در هنگام‬
‫تقطیر گیاهان پودری باید‬
‫مراقب بود‪ ،‬زیرا تمایل‬
‫‪1073‬‬
‫ها‬
‫دارند در کف گیاه بنشینند و‬
‫از نظر حرارتی تخریب‬
‫شوند‪ .‬همچنین برای مواد‬
‫گیاهی که تمایل به تشکیل‬
‫موسیالژ و افزایش‬
‫ویسکوزیته آب دارند‪،‬‬
‫احتمال ذغال شدن بیشتر‬
‫است‪ .‬برای مواد گیاهی که‬
‫تمایل به آگلومره شدن یا‬
‫آگلوتینه شدن به یک توده‬
‫غیر قابل نفوذ در هنگام‬
‫‪1074‬‬
‫معطر‬
‫عبور بخار دارند (مانند‬
‫گلبرگ های گل رز)‪ ،‬تقطیر‬
‫با آب روش ترجیحی‬
‫جداسازی روغن است‪.‬‬
‫سیستم سنتی و ابتدایی هندی‬
‫تقطیر اسانس‬
‫روش باپکا نیز بر اساس‬
‫تقطیر آب است (شکل ‪.)1‬‬
‫در این فرآیند‪ ،‬مواد گیاهی‬
‫به طور کامل با آب در‬
‫‪1075‬‬
‫ها‬
‫دستگاه تقطیر که از مس‬
‫ساخته شده و به عنوان‬
‫درجه شناخته می شود‪،‬‬
‫پوشانده می شود ‪ .‬این درجه‬
‫در یک کوره آجری قرار‬
‫می گیرد‪ .‬ظرف مسی‬
‫دیگری با گردن بلند در یک‬
‫مخزن آب یا حوض طبیعی‬
‫قرار می گیرد تا به عنوان‬
‫کندانسور عمل کند‪ .‬لوله‬
‫بامبو به عنوان اتصال بخار‬
‫‪1076‬‬
‫معطر‬
‫و گل برای آب بندی‬
‫اتصاالت مختلف استفاده می‬
‫شود‪ .‬آب جوشانده می شود‪،‬‬
‫بخارات روغن همراه با‬
‫بخار در ظرف مسی متراکم‬
‫می شود و روغن جدا می‬
‫شود‪ .‬ظرفیت یک درجه‬
‫حدود ‪ 40‬کیلوگرم در هر‬
‫دسته است‪ .‬این نوع واحدها‬
‫هنوز در کاناوج در اوتار‬
‫‪1077‬‬
‫ها‬
‫پرادش و در منطقه گنجام‬
‫در اوریسا هند برای تهیه‬
‫روه و عطارهای گالب‪،‬‬
‫کودا‪ ،‬خوس‪ ،‬راجنیگاندا و‬
‫بال استفاده می شوند ‪ .‬این‬
‫واحدها را می توان به‬
‫راحتی از یک مکان به‬
‫مکان دیگر حمل کرد‪ ،‬اما‬
‫برای تقطیر در مقیاس‬
‫بزرگ محصوالت معطر‬
‫‪1078‬‬
‫معطر‬
‫مانند چمن و نعناع مناسب‬
‫شکل ‪ :1‬روش سنتی دگ‬

‫باپکا هندی‬
‫‪1079‬‬
‫ها‬
‫اگرچه تقطیر با آب (تقطیر‬
‫آب) هنوز مورد استفاده‬
‫قرار می گیرد‪،‬‬
‫این فرآیند دارای اشکاالت‬
‫جدی زیر است‪:‬‬
‫از آنجایی که مواد‬‫‪)a‬‬
‫گیاهی در نزدیکی کف‬

‫کوره همچنان در‬
‫تماس مستقیم با آتش‬
‫کوره است‪ ،‬ممکن‬
‫است زغال‌اخته شده و‬
‫‪1080‬‬
‫معطر‬
‫در نتیجه بوی‬
‫نامطلوبی به اسانس‬
‫بدهد‪.‬‬
‫اثر طوالنی مدت آب‬ ‫‪)b‬‬
‫گرم می تواند باعث‬

‫هیدرولیز برخی از‬
‫ترکیبات اسانس مانند‬
‫استرها شود‪.‬‬
‫کنترل حرارت دشوار‬ ‫‪)c‬‬
‫است‪ ،‬که ممکن است‬

‫‪1081‬‬
‫ها‬
‫منجر به نرخ‌های‬
‫تقطیر متغیر شود‪.‬‬
‫فرآیند کند است و‬
‫‪)d‬‬
‫زمان تقطیر بسیار‬

‫طوالنی تر از تقطیر با‬
‫بخار است‪.‬‬
‫‪ 7.3.2‬تقطیر آب و بخار‬
‫برای رفع برخی از‬
‫معایب تقطیر آب‪،‬‬
‫برخی از‬
‫‪1082‬‬
‫معطر‬
‫تغییراتی در واحدهای تقطیر‬
‫انجام شد‪ .‬برای حمایت از‬
‫مواد گیاهی و جلوگیری از‬
‫تماس مستقیم آن با کف‬
‫کوره داغ‪ ،‬یک شبکه‬
‫سوراخ‌دار در دستگاه ثابت‬
‫وارد شد‪ .‬هنگامی که سطح‬
‫آب در زیر شبکه نگه داشته‬
‫می شود‪ ،‬اسانس توسط‬
‫بخار باال آمده از آب در‬
‫‪1083‬‬
‫ها‬
‫حال جوش تقطیر می شود‪.‬‬
‫این روش تقطیر به طور‬
‫کلی تقطیر با آب و بخار‬
‫نامیده می شود‪.‬‬
‫واحد تقطیر فی‬
‫الدریایی ( ) که به‬
‫‪FDU‬‬
‫عنوان مستقیم فی قرمز‬

‫نیز شناخته می شود‪.‬‬
‫واحد تقطیر نوع‪ ،‬بر اساس‬
‫اصل تقطیر آب و بخار‬
‫طراحی شده است‪ .‬از‬
‫‪FDU‬‬
‫‪1084‬‬
‫معطر‬
‫یک دستگاه ثابت یا مخزن‬
‫ساخته شده از فوالد ضد‬
‫زنگ مالیم با یک شبکه‬
‫سوراخ دار تشکیل شده است‬
‫و مستقیما ً به یک کوره‬
‫آجری متصل می شود‪ .‬یک‬
‫دودکش به کوره متصل می‬
‫شود تا آلودگی محیط کار را‬
‫به حداقل برساند و همچنین‬
‫برای ایجاد حلقه مناسب و‬
‫‪1085‬‬
‫ها‬
‫کشش مناسب‪ .‬مواد گیاهی‬
‫بر روی شبکه سوراخ دار‬
‫مخزن بارگذاری شده و آب‬
‫در زیر آن پر می شود‪.‬‬
‫مخزن از طریق یک خط‬
‫بخار به کندانسور متصل‬
‫می شود‪ .‬آب جوشانده می‬
‫شود و بخارات بخار از گیاه‬
‫عبور می کند‪ ،‬روغن را‬
‫تبخیر می کند و غلیظ می‬
‫شود‪ ،‬عمدتا ً در یک‬
‫‪1086‬‬
‫معطر‬
‫کندانسور کویل با خنک‬
‫کردن آب‪ .‬سپس میعانات‬
‫(مخلوط روغن و بخار) در‬
‫جداکننده روغن جدا می‬
‫شود‪.‬‬
‫ساخت این واحدها ساده‬
‫است و می توان آنها را‬
‫در آن نصب کرد‬
‫زمین کشاورز ها به دلیل‬
‫‪FDU‬‬
‫ساخت ساده‪ ،‬هزینه کم و‬

‫‪1087‬‬
‫ها‬
‫کارکرد آسان‪ ،‬در بین‬
‫تولیدکنندگان اسانس در‬
‫بسیار محبوب هستند‪.‬‬
‫سوخت کوره همیشه از‬
‫چوب یا کاه موجود در محل‬
‫تامین می شود‪ .‬این باعث‬
‫می شود دستگاه برای‬
‫استفاده در مناطق دورافتاده‬
‫که مواد خام در دسترس‬
‫است مناسب باشد‪ .‬این امر‬
‫‪1088‬‬
‫معطر‬
‫همچنین به کاهش هزینه‬
‫های حمل و نقل در تولید‬
‫اسانس کمک می کند‪ .‬ها‬
‫‪FDU‬‬
‫در حال حاضر در تقطیر‬

‫روغن نعناع هندی در‬
‫اندونزی‪ ،‬علف معطر و‬
‫روغن نعناع در هند‪ ،‬روغن‬
‫سیترونال در تایوان و‬
‫بسیاری دیگر در سراسر‬
‫‪FDU‬‬‫جهان کاربرد دارند‪ .‬یک‬
‫‪1089‬‬
‫ها‬
‫محلی که در حال حاضر‬
‫توسط کشاورزان روستایی‬
‫در هند برای تقطیر روغن‬
‫نعناع استفاده می شود در‬
‫زمان کل تقطیر با این‬
‫واحدها حدود ‪ 6-8‬ساعت‬
‫است‪.‬‬
‫‪1090‬‬
‫معطر‬
‫شکل ‪ :2‬واحد تقطیر فیلد‬

‫نوع محلی در هند‬
‫‪ 7.3.2.1‬واحدهای تقطیر‬
‫میدانی بهبود یافته‬
‫‪1091‬‬
‫ها‬
‫با توجه به محدود بودن‬
‫سطح حرارتی موجود‪،‬‬
‫میزان بخار‬
‫تولید در همیشه ناکافی‬
‫‪FDU‬‬
‫است‪ .‬این منجر به طوالنی‬

‫شدن دوره تقطیر و گاهی‬
‫اوقات بازده روغن کمتر می‬
‫شود‪ .‬برگشت مجدد روغن‬
‫به داخل دستگاه به دلیل‬
‫سرعت بخار ناکافی ممکن‬
‫است منجر به واکنش های‬
‫‪1092‬‬
‫معطر‬
‫تجزیه و کیفیت پایین روغن‬
‫شود‪ .‬اندازه‌گیری‌های‬
‫تجربی انجام‌شده در مؤسسه‬
‫مرکزی گیاهان دارویی و‬
‫معطر ( )‪ ،‬هند‪ ،‬نشان‬
‫‪CIMAP‬‬
‫داده‌اند که مصرف چوب‬

‫فیبر در یک مزرعه‬
‫معمولی ممکن است تا ‪2.5‬‬
‫برابر بیشتر از یک واحد‬
‫تقطیر با بخار مدرن باشد که‬
‫‪1093‬‬
‫ها‬
‫توسط یک دستگاه خارجی‬
‫کار می‌کند‪ .‬دیگ بخار این‬
‫عامل ممکن است در جایی‬
‫که منابع سوخت ارزان و‬
‫فراوان است حیاتی نباشد‪،‬‬
‫اما در بسیاری از کشورهای‬
‫در حال توسعه‪ ،‬منابع‬
‫سوخت کمیاب می‌شوند و‬
‫پرهزینه و بازده حرارتی‬
‫پایین می‌تواند مستقیما ً بر‬
‫هزینه تولید تأثیر بگذارد‪.‬‬
‫‪1094‬‬
‫معطر‬
‫شکل ‪ :3‬واحد تقطیر فیلد‬

‫بهبود یافته‬
‫‪CIMAP‬‬
‫با توجه به معایب ذکر شده‬

‫قبلی ‪،‬‬‫‪FDUs‬‬
‫‪1095‬‬
‫ها‬
‫نشانه‌های واحدهای‬
‫اقتصادی و بهبودیافته با‬
‫ظرفیت‌های ‪2000-500‬‬
‫کیلوگرم در هر دسته اکنون‬
‫ترجیح داده می‌شوند (شکل‬
‫‪ .)3‬این واحدها از فوالد‬
‫ضد زنگ مالیم با کیفیت‬
‫باال ساخته می شوند و مواد‬
‫گیاهی مورد تقطیر را در‬
‫نظر می گیرند‪ .‬واحد تقطیر‬
‫بهبودیافته شامل یک مخزن‬
‫‪1096‬‬
‫معطر‬
‫تقطیر استوانه‌ای است که‬
‫روی یک دیگ داخلی‬
‫مربعی (کالندریا) با لوله‌های‬
‫دود نصب شده است که‬
‫زمان گرم شدن آب را‬
‫کاهش می‌دهد و در نتیجه‬
‫سرعت تولید بخار باال و‬
‫مصرف سوخت کمتر (‪20‬‬
‫تا ‪ 30‬درصد)‪ .) .‬گازهای‬
‫دودکش داغ کوره از طریق‬
‫‪1097‬‬
‫ها‬
‫لوله های دود هدایت می‬
‫شوند و در آنجا گرما را به‬
‫آب می رسانند و در نتیجه‬
‫بخار اضافی را باال می‬
‫برند‪ .‬مخزن بر روی یک‬
‫کوره طراحی شده‬
‫مخصوص که دارای توری‬
‫الیاف‪ ،‬مجرای دودکش و‬
‫درب آتش برای کنترل‬
‫مناسب رینگ و پیش نویس‬
‫است‪ ،‬تعبیه شده است‪ .‬این‬
‫‪1098‬‬
‫معطر‬
‫کوره به یک دودکش با‬
‫ارتفاع بهینه متصل می شود‬
‫تا جریان هوا به حداکثر‬
‫برسد و آلودگی ناشی از دود‬
‫در محل کار کنترل شود‪.‬‬
‫یک پوسته فوالدی ضد‬
‫زنگ با طراحی مشابه و‬
‫کندانسور لوله ای با ظرفیت‬
‫تراکم باالتر برای خنک‬
‫کردن بخارات استفاده می‬
‫‪1099‬‬
‫ها‬
‫شود‪ .‬از هدر رفتن روغن‬
‫در اثر تراکم نامناسب‬
‫جلوگیری می کند‪ .‬سپس‬
‫مخلوط روغن و آب تغلیظ‬
‫شده اجازه داده می شود تا‬
‫از یک جداکننده روغن‬
‫فوالد ضد زنگ که‬
‫مخصوص طراحی شده‬
‫است عبور کند‪ .‬جداکننده‬
‫دارای یک بافل داخلی برای‬
‫به حداکثر رساندن زمان‬
‫‪1100‬‬
‫معطر‬
‫ماندگاری مخلوط است و در‬
‫نتیجه باعث عدم از دست‬
‫دادن روغن با آب خروجی‬
‫از جداکننده می شود‪ .‬این‬
‫واحد همچنین دارای یک‬
‫سیستم باالبر قرقره زنجیره‬
‫ای با ساختار پشتیبانی است‬
‫که کار را آسان می کند و‬
‫در زمان تخلیه مواد زائد‬
‫تقطیر از مخزن صرفه‬
‫‪1101‬‬
‫ها‬
‫جویی می کند‪ .‬این‬
‫‪CIMAP‬‬
‫واحدهای بهبود یافته را‬

‫طراحی‪ ،‬ساخته و به‬
‫کارآفرینان و کشاورزان در‬
‫مناطق مختلف هند عرضه‬
‫کرده است‪.‬‬
‫‪ 7.3.3‬تقطیر مستقیم با بخار‬
‫در تقطیر مستقیم با بخار‪،‬‬
‫مواد گیاهی را با بخار‬
‫تقطیر می کنند‬
‫‪1102‬‬
‫معطر‬
‫خارج از مخزن در ژنراتور‬
‫بخار یا دیگ بخار تولید می‬
‫شود‪ .‬مانند تقطیر آب و‬
‫بخار‪ ،‬مواد گیاهی بر روی‬
‫یک شبکه سوراخ دار باالی‬
‫ورودی بخار قرار می‬
‫گیرند‪ .‬همانطور که قبال ذکر‬
‫شد‪ ،‬بخار در یک در‬
‫‪FDU‬‬
‫فشار اتمسفر است و از این‬

‫رو حداکثر دمای آن ‪100‬‬
‫‪1103‬‬
‫ها‬
‫درجه سانتیگراد است‪ .‬اما‬
‫بخار در یک دیگ فشار‬
‫مدرن که برای مثال در‬
‫فشار ‪ 50‬کار می کند‪،‬‬
‫‪psi‬‬
‫دمایی به نسبت باالتر خواهد‬

‫داشت‪ .‬عالوه بر این‪ ،‬زمانی‬
‫که از دیگ بخار خارجی به‬
‫عنوان منبع بخار استفاده می‬
‫شود‪ ،‬هیچ محدودیتی برای‬
‫تولید بخار وجود ندارد‪.‬‬
‫استفاده از بخار پرفشار در‬
‫‪1104‬‬
‫معطر‬
‫واحدهای تقطیر با بخار‬
‫مدرن امکان تقطیر بسیار‬
‫سریع و کامل اسانس ها را‬
‫فراهم می کند‪.‬‬
‫تقطیر با بخار زمانی که‬
‫سطح زیادی زیر کشت‬
‫است ترجیح داده می شود‪.‬‬
‫قرار است بیش از یک واحد‬
‫نصب شود‪ .‬همچنین برای‬
‫تقطیر روغن‌های با جوش‬
‫‪1105‬‬
‫ها‬
‫باال و مواد مقاوم مانند ریشه‬
‫و چوب‌هایی مانند چوب‬
‫صندل‪ ،‬چوب سرو و‬
‫ناگارموتا‪ ،‬تقطیر با بخار آب‬
‫کارآمدتر است‪ .‬همچنین‬
‫تقطیر با بخار زمان الزم‬
‫برای استخراج روغن ها را‬
‫کاهش می دهد‪ .‬شارژ‬
‫سیترونال جاوا‪ ،‬که در تا‬
‫‪FDU‬‬
‫‪ 5‬ساعت طول می کشد‪ ،‬در‬

‫مدت دو تا سه ساعت در‬
‫‪1106‬‬
‫معطر‬
‫دستگاه تقطیر با بخار‬
‫پردازش می شود‪ .‬در این‬
‫روش تقطیر‪ ،‬بخار به طور‬
‫جداگانه در دیگ بخار تولید‬
‫می شود و از طریق یک‬
‫کویل بخار از مخزن تقطیر‬
‫عبور می کند (شکل ‪.)4‬‬
‫مواد گیاهی به طور محکم‬
‫در باالی شبکه سوراخ دار‬
‫بسته بندی می شوند‪ .‬بخار‬
‫‪1107‬‬
‫ها‬
‫حاوی بخار روغن در یک‬
‫کندانسور لوله ای متراکم‬
‫شده و در گیرنده روغن جدا‬
‫می شود‪ .‬هزینه سوخت به‬
‫طور کلی در واحدهای‬
‫تقطیر بخار مدرن به دلیل‬
‫بازده حرارتی باالتر که در‬
‫آن بیشتر بویلرها کار می‬
‫کنند کمتر است‪ .‬هزینه‬
‫سرمایه باالتر است‪،‬‬
‫بنابراین تنها تولیدکنندگان‬
‫‪1108‬‬
‫معطر‬
‫بزرگتر می توانند چنین‬
‫واحدهایی را داشته باشند‪.‬‬
‫ظرفیت هنوز بین ‪ 1‬تا ‪ 3‬تن‬
‫مواد گیاهی در هر دسته‬
‫است‪.‬‬
‫‪1109‬‬
‫ها‬
‫شکل ‪ :4‬واحد تقطیر بخار با‬
‫دیگ بخار‬
‫‪ 7.3.3.1‬مقایسه واحد دیگ‬
‫بخار با مستقیم‬
‫نوع شلیک شده‬
‫امکان راه اندازی‬ ‫‪)a‬‬
‫تعداد زیادی واحد‬

‫تقطیر توسط یک دیگ‬
‫بخار وجود دارد‪ .‬از‬
‫این رو سیستم دیگ‬
‫‪1110‬‬
‫معطر‬
‫بخار برای تولید‬
‫اسانس در مقیاس‬
‫بزرگ ایده آل است‪.‬‬
‫‪FDU‬‬
‫بیشتر برای کشاورزان‬

‫کوچک و متوسط‬
‫راندمان استخراج‬ ‫‪)b‬‬
‫اسانس در یک‬
‫‪FDU‬‬
‫خوب طراحی شده می‬

‫تواند برابر با یک‬
‫‪1111‬‬
‫ها‬
‫واحد دیگ بخار باشد‪.‬‬
‫اما در یک با‬
‫‪FDU‬‬
‫طراحی ضعیف‪،‬‬
‫بازیافت نفت ممکن‬
‫است کم باشد و هدر‬
‫رفت سوخت ممکن‬
‫است همراه با آلودگی‬
‫دود باشد‪.‬‬
‫سرعت تزریق بخار‬ ‫‪)c‬‬
‫در واحد دیگ بخار را‬

‫می توان به راحتی‬
‫‪1112‬‬
‫معطر‬
‫تنظیم کرد‪ ،‬اما نرخ‬
‫تولید بخار در توسط‬
‫‪FDU‬‬
‫ناحیه انتقال حرارت‬

‫ارائه شده در واحد‬
‫محدود می شود‪ .‬تولید‬
‫‪FDU‬‬‫ناکافی بخار در یک‬
‫می تواند منجر به‬
‫بازده روغن پایین‬
‫شود‪.‬‬
‫‪1113‬‬
‫ها‬
‫واحدهای دیگ بخار‬ ‫‪)d‬‬
‫برای کار به یک مرد‬

‫ماهر دیگ بخار نیاز‬
‫دارند اما یک را می‬
‫‪FDU‬‬
‫توان توسط کارگران‬

‫نسبتا ً کم مهارت اداره‬
‫کرد‪.‬‬
‫‪ 7.3.4‬تقطیر با کوهوباسیون‬
‫‪1114‬‬
‫معطر‬
‫تکنیکی است که‬ ‫‪Cohobation‬‬
‫می توان از آن برای‬

‫تقطیر آب استفاده کرد‬
‫یا برای تقطیر آب و بخار‪.‬‬
‫از فرآیند برگرداندن آب‬
‫مقطر به دستگاه پس از جدا‬
‫شدن روغن از آن استفاده‬
‫می کند تا بتواند دوباره‬
‫بجوشد‪ .‬این اساسا ً یک‬
‫روش بداهه از واحدهای‬
‫‪1115‬‬
‫ها‬
‫تقطیر آب و بخار از نوع‬
‫قرمز مستقیم برای‬
‫روغن‌هایی است که حاللیت‬
‫جزئی در آب دارند‪ .‬اگرچه‬
‫بیشتر اسانس‌ها حاللیت کمی‬
‫در آب دارند‪ ،‬اما برخی از‬
‫روغن‌های گل رز‪،‬‬
‫اسطوخودوس و شمعدانی‬
‫حاللیت نسبتا ً باالتری دارند‪.‬‬
‫در چنین استخراج‌هایی‪،‬‬
‫اتالف روغن با آب خروجی‬
‫‪1116‬‬
‫معطر‬
‫تقطیر می‌تواند به طرز‬
‫نگران‌کننده‌ای زیاد شود‪ .‬این‬
‫مشکل را می توان با‬
‫برگرداندن آب میعانات از‬
‫جداکننده به ساکن حل کرد‪.‬‬
‫شناخته‬ ‫این به عنوان‬
‫‪cohobation‬‬
‫می شود‪ .‬بدیهی است که این‬

‫کار را نمی توان با تقطیر با‬
‫بخار انجام داد زیرا سطح‬
‫آب در دستگاه بخار به دلیل‬
‫‪1117‬‬
‫ها‬
‫تزریق مداوم بخار افزایش‬
‫می یابد‪.‬‬
‫در یک نسخه بهبود یافته‬
‫بیشتر‪ ،‬یک ستون بسته بندی‬
‫شده در باال قرار می گیرد‬
‫ستونی برای انتقال جرم به‬
‫بخارات نفت‪-‬آب‪ ،‬به طوری‬
‫که غلظت میعانات خروجی‬
‫را افزایش داده و قطرات‬
‫روغن را در جداکننده‬
‫روغن به هم ادغام کند‬
‫‪1118‬‬
‫معطر‬
‫(شکل ‪ .)5‬کندانسور در‬
‫باالی ستون قرار می گیرد‬
‫تا آب میعانات حاصل از‬
‫جداکننده بتواند با استفاده از‬
‫گرانش به محل ثابت‬
‫بازگردانده شود‪ .‬گرمای‬
‫اضافی‪ ،‬در صورت نیاز‪،‬‬
‫می تواند توسط یک کویل‬
‫بخار بسته که در کف مخزن‬
‫غوطه ور است‪ ،‬تامین شود‪.‬‬
‫‪1119‬‬
‫ها‬
‫کندانسور به باالی محل‬
‫تقطیر منتقل می شود تا آب‬
‫تغلیظ شده از جداکننده بتواند‬
‫با استفاده از گرانش به‬
‫سمت دستگاه حرکت کند‪ .‬با‬
‫محدود کردن مقدار کل آب‬
‫در این عملیات چرخه بسته‪،‬‬
‫می توان بازده اسانس هایی‬
‫را افزایش داد که محلول تر‬
‫در آب هستند‪ .‬در اینجا ذکر‬
‫این نکته ضروری است که‬
‫‪1120‬‬
‫معطر‬
‫چرخش طوالنی مدت آب‬
‫تقطیر اجازه می دهد تا‬
‫ناخالصی های مختلف و‬
‫محصوالت تجزیه گیاه در‬
‫سیستم جمع شوند‪ .‬این ممکن‬
‫است گاهی اوقات بر کیفیت‬
‫روغن تأثیر بگذارد‪ .‬هنگام‬
‫در نظر گرفتن سیستم تقطیر‬
‫همبستگی برای هر کاربرد‪،‬‬
‫‪1121‬‬
‫ها‬
‫باید همیشه این را در نظر‬
‫داشت‪.‬‬
‫شکل ‪ :5‬واحد تقطیر با‬

‫کوهوباسیون‬
‫‪1122‬‬
‫معطر‬
‫‪ 7.4‬هیدرودیفیوژن‬
‫این سیستم برای اولین بار‬
‫در سال ‪ 1983‬توصیف شد‪.‬‬
‫برخالف سنتی‬
‫تقطیر با بخار‪،‬‬
‫هیدرودیفیوژن بر اساس‬
‫اصل انتشار کار می کند که‬
‫به بخار اجازه می دهد تا به‬
‫باالی بار گیاه وارد شود و‬
‫از طریق بار توسط گرانش‬
‫‪1123‬‬
‫ها‬
‫پخش شود‪ .‬این فرآیند از‬
‫اصل فشار اسمزی برای‬
‫انتشار روغن از غدد روغن‬
‫استفاده می کند‪ .‬این سیستم‬
‫به منبع بخار متصل می‬
‫شود و بخار کم فشار از‬
‫دیگ بخار به مواد گیاهی‬
‫منتقل می شود‪ .‬کندانسور که‬
‫مستقیما ً در زیر سبد داخل‬
‫دستگاه قرار دارد از نوع‬
‫لوله ای است‪ .‬روغن و آب‬
‫‪1124‬‬
‫معطر‬
‫در زیر کندانسور در‬
‫جداکننده روغن معمولی‬
‫جمع آوری می شوند‪.‬‬
‫هیدرودیفیوژن فرآیندی‬
‫کارآمد است که استفاده از‬
‫آن آسان است‪ ،‬به ویژه در‬
‫مورد فرآیندهای بارگیری و‬
‫تخلیه مواد گیاهی‪ .‬بازده‬
‫روغن بیشتر است و این‬
‫فرآیند به دلیل کاهش‬
‫‪1125‬‬
‫ها‬
‫مصرف بخار‪ ،‬زمان تقطیر‬
‫کوتاه‌تر و عدم هیدرولیز‪،‬‬
‫سودمند است‪ ،‬زیرا مواد‬
‫اولیه با آب در حال جوش‬
‫تماس نمی‌گیرد‪ .‬با این حال‪،‬‬
‫به دلیل جریان رو به پایین‬
‫بخار و میعانات‪ ،‬استخراج‬
‫همزمان سایر ترکیبات‬
‫غیرفرار (مانند لیپیدها‪،‬‬
‫کلروفیل و اسیدهای چرب)‬
‫و اجزای قطبی فرآیند را‬
‫‪1126‬‬
‫معطر‬
‫پیچیده می کند‪ .‬اگرچه ممکن‬
‫است به نظر برسد که‬
‫هیدرودیفیوژن جایگزین‬
‫بهتری برای فرآیندهای‬
‫تقطیر معمولی است‪ ،‬اما این‬
‫واقعیت باقی می ماند که‬
‫سرمایه گذاری های تجاری‬
‫مبتنی بر هیدرودیفیوژن‬
‫نتوانسته اند با موفقیت‬
‫شروع به کار کنند‪.‬‬
‫‪1127‬‬
‫ها‬
‫‪ 7.5‬پارامترهای موثر بر‬
‫عملکرد و کیفیت‬
‫اسانس‬
‫عملکرد و کیفیت اسانس‬
‫حاصل از تقطیر با بخار‬
‫است‬
‫تحت تأثیر پارامترهای‬
‫مختلف فرآیند‪ .‬هنگام‬
‫طراحی چنین سیستم هایی‬
‫توصیه می شود که آنها را‬
‫در نظر داشته باشید‪ .‬برخی‬
‫‪1128‬‬
‫معطر‬
‫از پارامترهای مهم در زیر‬
‫ذکر شده است‪.‬‬
‫‪ 7.5.1‬حالت تقطیر‬
‫روش تقطیر باید با در نظر‬
‫گرفتن این مورد انتخاب‬
‫شود‬
‫نقطه جوش اسانس و ماهیت‬
‫گیاه‪ ،‬زیرا محتوای حرارت‬
‫و دمای بخار می تواند‬
‫‪1129‬‬
‫ها‬
‫ویژگی های تقطیر را تغییر‬
‫دهد‪ .‬برای روغن‌های با‬
‫جوش باال مانند روغن‌های‬
‫چوبی (مانند چوب صندل‪،‬‬
‫چوب سدر) و ریشه‌ها (به‬
‫عنوان مثال )‪ ،‬روغن‬
‫‪Cyperus‬‬
‫باید با استفاده از تقطیر بخار‬

‫با دیگ استخراج شود‪ .‬از‬
‫آنجایی که مقدار گرما و‬
‫دمای بخار به فشار آن‬
‫بستگی دارد‪ ،‬تغییر در فشار‬
‫‪1130‬‬
‫معطر‬
‫بخار می تواند ویژگی های‬
‫تقطیر را تغییر دهد‪.‬‬
‫ترکیبات با جوش زیاد‬
‫اسانس ها معموالً برای‬
‫تقطیر به بخار فشار باال‬
‫نیاز دارند‪ .‬برای روغن گل‬
‫رز و سایر گیاهان‬
‫خوراکی‪ ،‬مواد به طور کلی‬
‫در آب غوطه ور می شوند‪،‬‬
‫یعنی تقطیر با آب‪ ،‬زیرا گل‬
‫‪1131‬‬
‫ها‬
‫ها تمایل به تجمع و تشکیل‬
‫توده هایی دارند که با تقطیر‬
‫آب و بخار یا تقطیر مستقیم‬
‫با بخار نمی توان آنها را‬
‫تقطیر کرد‪.‬‬
‫‪ 7.5.2‬طراحی مناسب‬
‫طراحی نادرست مخزن‪،‬‬
‫کندانسور یا جداکننده ها می‬
‫تواند منجر شود‬
‫‪1132‬‬
‫معطر‬
‫از دست دادن نفت و سرمایه‬
‫گذاری های باال‪ .‬طراحی‬
‫کوره و دودکش بر حلقه فی‬
‫و کنترل حرارت نرخ تقطیر‬
‫تأثیر می گذارد‪ .‬نسبت‬
‫ارتفاع‪ :‬قطر مخزن مهم‬
‫است‪ .‬به همین ترتیب‬
‫استفاده از کندانسور با‬
‫طراحی نامناسب و بدون‬
‫محاسبه مناطق انتقال‬
‫‪1133‬‬
‫ها‬
‫حرارت بر اساس مناطق‬
‫تولید بخار منجر به تراکم‬
‫نامناسب و هدر رفتن روغن‬
‫‪ 7.5.3‬مواد ساخت تجهیزات‬
‫اسانس هایی که ماهیت‬
‫خورنده دارند باید ترجیح‬
‫داده شوند‪.‬‬
‫به خوبی در دستگاه های‬
‫ثابت ساخته شده از مواد‬
‫‪1134‬‬
‫معطر‬
‫مقاوم مانند آلومینیوم‪ ،‬مس یا‬
‫فوالد ضد زنگ تقطیر می‬
‫شود‪ .‬مخزن هنوز می تواند‬
‫از فلز ارزان تری مانند‬
‫فوالد نرم یا آهن گالوانیزه‬
‫ساخته شود و کندانسور و‬
‫جداکننده را می توان از‬
‫مواد مقاومی مانند فوالد ضد‬
‫زنگ ساخته شود‪ .‬از آنجایی‬
‫که هنوز فقط بخار در‬
‫‪1135‬‬
‫ها‬
‫مخزن وجود دارد‪ ،‬زنگ‬
‫زدگی و سایر محصوالت‬
‫خوردگی ممکن است به‬
‫داخل روغن منتقل نشوند‪.‬‬
‫این می تواند منجر به‬
‫صرفه جویی قابل توجهی‬
‫در هزینه سرمایه تجهیزات‬
‫شود‪ .‬اسانس های گران‬
‫قیمت و با ارزش مانند گل‬
‫رز‪ ،‬آگاروود‪ ،‬کودا ‪ ،‬چوب‬
‫صندل و اسطوخودوس باید‬
‫‪1136‬‬
‫معطر‬
‫در سیستم های فوالدی ضد‬
‫زنگ تقطیر شوند‪ .‬اگرچه‬
‫مس از زمان‌های قدیم‬
‫رایج‌ترین ماده برای ساخت‬
‫دستگاه‌های تقطیر بود‪ ،‬اما‬
‫در دسترس بودن آن رو به‬
‫کاهش است و با ورود‬
‫آلیاژهای برتر مانند فوالد‬
‫ضد زنگ‪ ،‬کم کم از صحنه‬
‫محو می‌شود‪.‬‬
‫‪1137‬‬
‫ها‬
‫‪ 7.5.4‬وضعیت مواد خام‬
‫وضعیت مواد اولیه مهم‬
‫است زیرا برخی از‬
‫موادی مانند ریشه و دانه‬
‫اگر در حالت طبیعی تقطیر‬
‫شوند به راحتی اسانس تولید‬
‫نمی کنند‪ .‬این مواد باید‬
‫خرد‪ ،‬پودر یا در آب خیس‬
‫شوند تا سلول‌های روغنی‬
‫آن‌ها نمایان شود‪ .‬خرد‬
‫کردن گیاهان نیز باعث‬
‫‪1138‬‬
‫معطر‬
‫تغییر چگالی بسته بندی مواد‬
‫در هنگام قرار دادن در‬
‫دستگاه تقطیر می شود‪ .‬پس‬
‫از خرد کردن برخی از‬
‫گیاهان معطر مانند نعناع‪،‬‬
‫می توان تا ‪ ٪50‬مواد‬
‫گیاهی بیشتری را در همان‬
‫محل نگهداری کرد‪ .‬خشک‬
‫کردن هوا و پژمردگی گیاه‬
‫قبل از تقطیر نیز تأثیر قابل‬
‫‪1139‬‬
‫ها‬
‫توجهی بر تقطیر دارد‪ .‬در‬
‫صورت نیاز‪ ،‬خشک کردن‬
‫گیاهان قبل از تقطیر باید در‬
‫مناطق سایه دار انجام شود‬
‫و مواد خشک شده نباید در‬
‫انبوه نگهداری شوند‪.‬‬
‫‪ 7.5.5‬زمان تقطیر‬
‫ترکیبات مختلف اسانس در‬
‫آن تقطیر می شود‬
‫‪1140‬‬
‫معطر‬
‫ترتیب نقاط جوش آنها‬
‫بنابراین‪ ،‬زمانی که معموالً‬
‫روغن بسیار کمی تقطیر می‬
‫شود‪ ،‬باالترین کسری در‬
‫حال جوش است‪ .‬اگر تقطیر‬
‫خیلی زود خاتمه یابد‪،‬‬
‫ترکیبات با جوش زیاد از‬
‫بین می روند‪ .‬در بسیاری از‬
‫گیاهان معطر مانند خس‬
‫خس‪ ،‬نعناع هندی‪ ،‬بابونه‪،‬‬
‫‪1141‬‬
‫ها‬
‫چوب صندل و آگاروود‪ ،‬این‬
‫فراکسیون های با جوش باال‬
‫به دلیل کیفیت رایحه آنها‬
‫ارزشمند هستند‪ .‬بنابراین‬
‫زمان تقطیر باید با دقت‬
‫انتخاب شود‪.‬‬
‫‪ 7.5.6‬بارگیری مواد خام و‬
‫توزیع بخار‬
‫‪1142‬‬
‫معطر‬
‫بارگیری نامناسب گیاه‬
‫ممکن است منجر به‬
‫انتقال بخار شود‪،‬‬
‫باعث تقطیر ناقص می شود‪.‬‬
‫این گیاه باید به طور‬
‫یکنواخت و یکنواخت در‬
‫مخزن بارگیری شود بدون‬
‫اینکه هیچ جای خالی باقی‬
‫بماند‪ .‬پر شدن بیش از حد‬
‫مواد گیاهی همچنین ممکن‬
‫‪1143‬‬
‫ها‬
‫است منجر به تشکیل "حفره‬
‫های موش" شود که ممکن‬
‫است اجازه دهد بخار بدون‬
‫تبخیر روغن خارج شود‪.‬‬
‫برای گیاهان پودر شده‪ ،‬یک‬
‫توری مناسب از جنس‬
‫استنلس استیل یا پارچه‬
‫خراطین باید در کف کاذب‬
‫قرار داده شود تا از ریزش‬
‫مواد گیاهی در پایه مخزن‬
‫جلوگیری شود‪.‬‬
‫‪1144‬‬
‫معطر‬
‫‪ 7.5.7‬پارامترهای عملیاتی‬
‫کنترل مناسب نرخ‬
‫تزریق و فشار در دیگ‬
‫بخار‬
‫واحدهای برای بهینه‬
‫‪ed‬‬
‫سازی دمای استخراج برای‬

‫حداکثر بازده ضروری‬
‫است‪ .‬به طور کلی‪ ،‬بخار‬
‫پرفشار برای تقطیر اسانس‬
‫ها توصیه نمی شود‪ .‬دمای‬
‫‪1145‬‬
‫ها‬
‫میعانات نباید زیاد باشد‪،‬‬
‫زیرا می تواند منجر به از‬
‫دست رفتن روغن در اثر‬
‫تبخیر شود‪ .‬در های‬
‫‪FDU‬‬
‫مستقیم از نوع قرمز‪ ،‬حلقه‬

‫فی کوره باید به خوبی‬
‫کنترل شود زیرا می تواند‬
‫منجر به نرخ جریان باال و‬
‫دمای میعانات باال شود‪.‬‬
‫‪ 7.5.8‬وضعیت مخزن و‬
‫‪1146‬‬
‫معطر‬
‫مخزن و سایر تجهیزات‬
‫نباید زنگ زده باشند‪.‬‬
‫اگر زنگ زده باشد‪،‬‬
‫مخزن باید با محلول های‬
‫سوزاننده رقیق تمیز شود‪.‬‬
‫شبکه های سوراخ دار نباید‬
‫خورده شوند یا دارای‬
‫شکاف های بزرگی باشند‬
‫که اجازه دهد مواد گیاهی‬
‫در کف مخزن ته نشین شده‬
‫‪1147‬‬
‫ها‬
‫و بوی سوختگی متصاعد‬
‫شود‪ .‬مخازن تقطیر باید قبل‬
‫از تقطیر برای تقطیر چند‬
‫محصول به خوبی بخار داده‬
‫‪ 7.6‬تصفیه اسانس های خام‬
‫اسانسی که از جداکننده‬
‫روغن بدست می آید به‬
‫صورت خام است‬
‫‪1148‬‬
‫معطر‬
‫فرم‪ .‬ممکن است ناخالصی‬
‫های معلق و رطوبت قابل‬
‫مالحظه ای داشته باشد‪.‬‬
‫حتی ممکن است حاوی‬
‫برخی از ترکیبات غیر قابل‬
‫اعتراض باشد که کیفیت‬
‫طعم آن را کاهش می دهد‪.‬‬
‫وجود رطوبت و ناخالصی‬
‫ها بر کیفیت نگهداری‬
‫روغن تأثیر منفی می گذارد‬
‫‪1149‬‬
‫ها‬
‫و پلیمریزاسیون و سایر‬
‫واکنش های نامطلوب را‬
‫تسریع می کند‪ .‬افزودن یک‬
‫ماده خشک کننده مانند‬
‫سولفات سدیم بی آب به‬
‫روغن‪ ،‬ماندن یک شبه و‬
‫سپس فیلتر کردن‪ ،‬رطوبت‬
‫را از بین می برد و روغن‬
‫را از ناخالصی های معلق‬
‫آزاد می کند‪ .‬استفاده از‬
‫سانتریفیوژ با سرعت باال‬
‫‪1150‬‬
‫معطر‬
‫برای شفاف سازی اسانس‬
‫ها رایج است‪.‬‬
‫اسانس ها اغلب‬
‫تصحیح یا تقطیر مجدد‬
‫می شوند تا حذف شوند‬
‫اجزای قابل اعتراض به‬
‫منظور حفظ دمای تقطیر‬
‫مجدد در محدوده مجاز‪،‬‬
‫فرآیند در خالء یا با کمک‬
‫‪1151‬‬
‫ها‬
‫تقطیر با بخار آب انجام می‬
‫شود‪.‬‬
‫‪ 7.6.1‬تقطیر مداوم با بخار‬
‫واحدهای تقطیر بخار شامل‬
‫شارژ و تخلیه دستی‬
‫استخراج مواد گیاهی از‬
‫مخزن هنوز این عملیات‬
‫کار فشرده و زمان بر است‪.‬‬
‫برای غلبه بر این مشکالت‪،‬‬
‫کارخانه‌های تقطیر با بخار‬
‫‪1152‬‬
‫معطر‬
‫مداوم در اتحاد جماهیر‬
‫شوروی توسعه یافته‌اند و از‬
‫چند دهه گذشته شروع به‬
‫کار کرده‌اند‪ .‬این واحدها‬
‫برای تقطیر اسطوخودوس‬
‫مورد استفاده قرار می گیرند‬
‫و به دستی ناچیز نیاز دارند‪.‬‬
‫ظرفیت ‪ 2‬تن در ساعت‬
‫بسیار رایج است‪ .‬مواد‬
‫گیاهی ورودی ابتدا با‬
‫‪1153‬‬
‫ها‬
‫کاترهای مخصوص سیلو‬
‫کردن خرد شده و سپس با‬
‫استفاده از نوار نقاله به‬
‫باالی ستون تقطیر بلند منتقل‬
‫می شود‪ .‬جابجایی مواد در‬
‫داخل ستون به وسیله نیروی‬
‫ثقلی یا توسط نوار نقاله های‬
‫پیچ دار مخصوص مارپیچ‬
‫می باشد‪ .‬گاهی از دو ستون‬
‫پشت سر هم برای حذف‬
‫کامل روغن استفاده می‬
‫‪1154‬‬
‫معطر‬
‫شود‪ .‬بخار در چندین نقطه‬
‫در ستون تزریق می شود‪.‬‬
‫مواد مصرف شده به طور‬
‫مداوم توسط نوار نقاله های‬
‫پیچی مخصوص با قفل بخار‬
‫که اجازه خروج بخار را‬
‫نمی دهد از پایین ستون‬
‫تقطیر خارج می شود‪.‬‬
‫‪1155‬‬
‫ها‬
‫ساخت و بهره برداری از‬
‫ستون های تقطیر پیوسته‬
‫می باشد‬
‫بسیار پیچیده است و هنوز‬
‫در خارج از اتحاد جماهیر‬
‫شوروی سابق مقبولیت و‬
‫محبوبیت پیدا نکرده است‪.‬‬
‫در توسعه دیگری‪ ،‬تقطیر‬
‫ظروف نیز برای تقطیر‬
‫عصاره گیاهی و‬
‫اسطوخودوس در برخی از‬
‫‪1156‬‬
‫معطر‬
‫مناطق ایاالت متحده استفاده‬
‫می شود‪ .‬در این روش‪،‬‬
‫ظروف با ظرفیت زیاد که‬
‫بر روی چرخ‌ها نصب‬
‫می‌شوند‪ ،‬به یک دروگر‬
‫متصل می‌شوند که مستقیما ً‬
‫مواد گیاهی را از داخل‬
‫ظروف وارد ظروف می‌کند‬
‫(این ظروف دارای‬
‫کویل‌های بخار داخلی‬
‫‪1157‬‬
‫ها‬
‫هستند)‪ .‬آنها سپس به منطقه‬
‫تقطیر منتقل می شوند که در‬
‫آن بخار مستقیما ً به سیم پیچ‬
‫ها وصل می شود و قسمت‬
‫باالیی بسته می شود و از‬
‫طریق یک خط بخار به‬
‫کندانسور و متعاقبا ً به‬
‫جداکننده روغن متصل می‬
‫شود‪.‬‬
‫‪1158‬‬
‫معطر‬
‫تقطیر پرکاربردترین روش‬
‫برای استخراج است‬
‫از روغن های ضروری‬
‫انتخاب مناسب روش تقطیر‪،‬‬
‫طراحی و مواد ساخت‬
‫تجهیزات و پارامترهای‬
‫فرآوری‪ ،‬همگی نقش حیاتی‬
‫در تعیین کیفیت و بازده‬
‫اسانس دارند‪.‬‬
‫‪1159‬‬
‫ها‬
‫ایمز‪ ،‬و متیوز‪، ، ،‬‬
‫‪WSA‬‬ ‫‪1969‬‬ ‫‪GR‬‬
‫تقطیر اسانس‪ ،‬سوابق عطر‬

‫و اسانس ‪18-9 ،‬‬
‫‪ ،‬و ‪ ، ، ،‬فرآیند‬
‫‪Serth‬‬ ‫‪WR‬‬ ‫‪1991‬‬ ‫‪Boucard‬‬ ‫‪GR‬‬
‫جداسازی مداوم بخار برای‬

‫تقطیر اسانس‪ ،‬عطرساز و‬
‫طعم دهنده ‪8-1 :)2(16 ،‬‬
‫دنی‪ ، ، ،‬تقطیر‬ ‫‪EFK‬‬ ‫‪1969‬‬
‫هیدرولیکی روغن ها از‬

‫گیاهان معطر‪ ،‬عطرساز و‬
‫‪1160‬‬
‫معطر‬
‫طعم دهنده ‪-57 :)4(14 ،‬‬
‫‪63‬‬
‫دنی‪ ، ، ،‬رویکرد جدید به‬
‫‪EFK‬‬ ‫‪1989‬‬
‫تقطیر روغن از گیاه‪،‬‬

‫عطرساز هندی ‪:)1(33 ،‬‬
‫‪75-70‬‬
‫دنی‪ ، ، ،‬تقطیر مزرعه‬
‫‪EFK‬‬ ‫‪1991‬‬
‫ای برای روغن های علفی‬

‫(ویرایش دوم)‪ ،‬دنی مک‬
‫‪1161‬‬
‫ها‬
‫کنزی‪ ،‬دانشیار‪ ،‬لیلیدیل‪،‬‬
‫تاسمانی‪ ،‬ص‪265 .‬‬
‫‪.‬‬‫‪Guenther, E., 1965, The Essential Oils, Vol 4, D. Van Nostrand Co., New Jersey, p‬‬
‫‪682‬‬
‫کاهول‪ ، ، ،‬فناوری‬ ‫‪AP‬‬ ‫‪1984‬‬
‫تقطیر‪ .‬در‪ :‬کتابچه‬

‫راهنمای عملی در مورد‪:‬‬
‫صنعت اسانس‪، ،‬‬
‫‪Wijesekera‬‬ ‫‪RO B‬‬
‫(ویرایش)‪ ، ،‬وین‬ ‫‪UNIDO‬‬
‫الرنس‪ ، ، ،‬جداسازی‬ ‫‪BM‬‬ ‫‪1995‬‬
‫مواد معطر از محصوالت‬

‫‪1162‬‬
‫معطر‬
‫طبیعی گیاهی‪ .‬در‪ :‬کتابچه‬
‫تولی دی سیلوا (ویرایش)‪،‬‬
‫سازمان توسعه صنعتی‬
‫ملل متحد ( )‪ ،‬وین‪،‬‬
‫‪UNIDO‬‬
‫اتریش‬
‫‪1163‬‬
‫معطر‬
‫‪ 8‬روش تقطیر ریز‪ ،‬تقطیر‬
‫حرارتی و تقطیر‬
‫مولکولی‬
‫‪VG Pangarkar‬‬
‫خالصه‬
‫گیاهان دارویی و معطر (‬
‫) با توجه به ویژگی های‬ ‫‪MAPs‬‬
‫خاص خود اهمیت قابل‬

‫توجهی را به خود‬
‫اختصاص داده اند‪ .‬بسیاری‬
‫از ترکیبات با ارزش‬
‫‪1165‬‬
‫‪8‬‬‫روش تقطیر میکرو‪ ،‬تقطیر‬
‫درمانی زیادی وجود دارد‬
‫که فقط از گیاهان به دست‬
‫می آیند‪ .‬بیشتر مواد تشکیل‬
‫دهنده در چنین عصاره ها و‬
‫روغن ها مولکول های‬
‫حجیم بزرگی هستند که به‬
‫شرایط فرآوری بسیار‬
‫حساس هستند‪ .‬فرآیندهای‬
‫چنین استخراج‌هایی بیشتر‬
‫بر اساس «دستورالعمل‌ها»‬
‫بوده است‪ .‬در گذشته اخیر‪،‬‬
‫‪1166‬‬
‫معطر‬
‫پیشرفت های قابل توجهی‬
‫در عملیات واحد که بخشی‬
‫از فرآیندهای مبتنی بر‬
‫دستور العمل است‪ ،‬صورت‬
‫گرفته است‪ .‬ضروری است‬
‫که این پیشرفت‌ها‪ ،‬که اساسا ً‬
‫با هدف دستیابی به بازدهی‬
‫بهتر با هزینه‌های کمتر‬
‫انجام می‌شوند و «تشدید‬
‫فرآیند» نامیده می‌شوند‪ ،‬در‬
‫‪1167‬‬
‫پردازش ها گنجانده شوند‪.‬‬
‫‪MAP‬‬
‫این مقاله موضوع تشدید‬

‫فرآیند را در پردازش ها‬
‫‪MAP‬‬
‫معرفی می کند و مروری‬

‫بر چندین فناوری جدید ارائه‬
‫می دهد که امکان استخراج‬
‫سریع و مقرون به صرفه را‬
‫فراهم می کند‪ .‬استفاده از‬
‫چنین فن آوری های‬
‫نوآورانه می تواند مزایای‬
‫قابل توجهی را از نظر‬
‫‪1168‬‬
‫معطر‬
‫کیفیت محصول و عملکرد‬
‫آن در واحد وزن ماده گیاهی‬
‫فرآوری شده به همراه داشته‬
‫باشد‪ .‬بازیابی اجزای اسانس‬
‫محلول از میعانات تقطیر با‬
‫بخار نیز مورد بررسی قرار‬
‫می گیرد و دو تکنیک‬
‫موجود به تفصیل مورد‬
‫بحث قرار می گیرند‪.‬‬
‫‪1169‬‬
‫‪ 8.1‬مقدمه‬
‫فیتوکمیکال های مشتق‬
‫شده از گیاهان دارویی و‬
‫معطر ( ) برای قرن ها‬
‫‪MAPs‬‬
‫برای انسان مهم بوده اند‪.‬‬

‫قبل از ظهور شیمی‬
‫مصنوعی مدرن‪ ،‬بسیاری از‬
‫مواد شیمیایی عطر و طعم‬
‫از منابع طبیعی مانند گل‪،‬‬
‫ریشه و ساقه مشتق می‬
‫شدند‪ .‬سیستم معاصر‬
‫‪1170‬‬
‫معطر‬
‫پزشکی آلوپاتیک که اهمیت‬
‫فوق العاده ای در درمان‬
‫بیماری های مختلف پیدا‬
‫کرده است‪ ،‬عمدتا ً مبتنی بر‬
‫ترکیبات دارویی فعال ساخته‬
‫شده به صورت مصنوعی‬
‫است‪ .‬با این حال‪ ،‬در‬
‫سال‌های اخیر توجه‬
‫فزاینده‌ای به سیستم‌های‬
‫سنتی درمان‌هایی که در آسیا‬
‫‪1171‬‬
‫و آفریقا دنبال می‌شوند‪ ،‬شده‬
‫است‪ .‬تنوع گیاهان دارویی‬
‫و ترکیبات آنها اخیراً کشف‬
‫شده است‪ .‬بسیاری از‬
‫ترکیبات با ارزش درمانی‬
‫زیادی وجود دارد که فقط از‬
‫گیاهان به دست می آیند‪.‬‬
‫بنابراین‪ ،‬وین کریستین‪ ،‬که‬
‫شاید بیشتر به عنوان عامل‬
‫شیمی درمانی شناخته‬
‫‪Oncovin‬‬
‫می شود‪ ،‬تنها در گیاه‬

‫‪periwinkle‬‬
‫‪1172‬‬
‫معطر‬
‫سنتز می شود و تنها‬ ‫‪Catharanthus roseus‬‬
‫منبع ترکیب این گونه گیاهی‬

‫است‪ .‬بسیاری از ترکیبات‬
‫دیگر وجود دارند که در‬
‫بخش‌های دیگر مانند‬
‫طعم‌های غذایی‪ ،‬عطرها و‬
‫لوازم آرایشی و بهداشتی به‬
‫همان اندازه ارزشمند هستند‪.‬‬
‫‪1173‬‬
‫پردازش ها برای به دست‬
‫‪MAP‬‬
‫آوردن عصاره های مورد‬

‫نیاز و‬
‫روغن ها بر اساس‬
‫"دستورالعمل های" به طور‬
‫سنتی ایجاد شده است‪ .‬بیشتر‬
‫مواد تشکیل دهنده در چنین‬
‫عصاره ها و روغن ها‬
‫مولکول های حجیم بزرگی‬
‫هستند که به شرایط فرآوری‬
‫بسیار حساس هستند‪ .‬به طور‬
‫‪1174‬‬
‫معطر‬
‫کلی‪ ،‬شرایط نسبتا ً مالیم در‬
‫چنین فرآیندهایی برای‬
‫محافظت از یکپارچگی‬
‫اجزای ارزشمند استفاده می‬
‫شود‪ .‬روش‌های مبتنی بر‬
‫دستور غذا آزمایش شده‌اند‪،‬‬
‫اما مسلما ً از نظر بازده‪،‬‬
‫مصرف انرژی در هر واحد‬
‫محصول و غیره کارآمدترین‬
‫روش‌ها نیستند‪ ، .‬علم‬
‫‪1175‬‬
‫زیربنای آنها را درک کنید و‬
‫فرآیندهای مدرن و مقرون به‬
‫صرفه را توسعه دهید‪ .‬این‬
‫مقاله به برخی از پیشرفت‬
‫های مهم در استخراج ها و‬
‫‪MAP‬‬
‫درمان پس از استخراج‬
‫محصوالت و محصوالت‬
‫جانبی آنها می پردازد‪.‬‬
‫‪1176‬‬
‫معطر‬
‫‪ 8.2‬تشدید فرآیند‬
‫صنایع شیمیایی مدرن‬
‫دستخوش تغییرات شدیدی‬
‫است‬
‫عمدتا ً ناشی از مالحظات‬
‫اقتصادی است‪ .‬افزایش‬
‫عالقه به فرآیندهای پاک‪،‬‬
‫کارآمد انرژی و صرفه‬
‫جویی در مواد وجود دارد‪.‬‬
‫یک رشته کامالً جدید‪،‬‬
‫‪1177‬‬
‫"تشدید فرآیند" ( )‪ ،‬کانون‬
‫‪PI‬‬
‫تالش های گسترده و پایدار‬

‫در سراسر جهان شده است‪.‬‬
‫و تعریف دقیقی از‬ ‫‪Moulijn‬‬ ‫‪Stankiewicz‬‬
‫به عنوان "هر توسعه‬ ‫‪PI‬‬
‫مهندسی شیمی که منجر به‬

‫یک فناوری بسیار کوچکتر‪،‬‬
‫تمیزتر و کارآمدتر انرژی‬
‫می شود" ارائه کرده اند‪.‬‬
‫هند در توسعه مفاهیم‬
‫خالقانه عقب نمانده است‪.‬‬
‫‪PI‬‬
‫‪1178‬‬
‫معطر‬
‫را می توان به طور کلی‬ ‫‪PI‬‬
‫به دو دسته تقسیم کرد‪ ،‬با‬

‫مشخصات‬ ‫‪c‬‬
‫اشاره به پردازش ها طبق‬

‫‪MAP‬‬
‫و ‪ .‬اینها‬
‫‪Moulijn‬‬ ‫تعریف‬ ‫‪Stankiewicz‬‬
‫فرآیندهایی هستند که از‬

‫تجهیزات چند منظوره ( ) و‬
‫‪MF‬‬
‫آنهایی که از تجهیزات تشدید‬

‫کننده فرآیند استفاده می کنند‪،‬‬
‫استفاده می کنند‪.‬‬
‫‪1179‬‬
‫‪ 8.2.1‬تجهیزات چند‬
‫منظوره‬
‫این دسته از از تجهیزاتی‬
‫‪PI‬‬
‫استفاده می کند که می توانند‬

‫چندین کار را انجام دهند‬
‫به طور همزمان عمل می‬
‫کند‪ .‬بنابراین‪ ،‬کارخانه های‬
‫فرآیند قبلی که به تعدادی‬
‫ابزار مختلف اختصاص داده‬
‫شده به وظایف فردی نیاز‬
‫‪MF‬‬ ‫داشتند‪ ،‬با چنین تجهیزات‬
‫‪1180‬‬
‫معطر‬
‫جایگزین می شوند‪ .‬یک‬
‫مثال درخشان از استفاده از‬
‫تجهیزات ‪ ،‬تبدیل یک‬
‫‪MF‬‬
‫فرآیند آهسته و آالینده برای‬

‫هیدرولیز آنزیمی پنی سیلین‬
‫به اسید آمینه پنی سیالنیک‬ ‫‪G‬‬
‫‪( 6‬واسطه مهم برای آنتی‬

‫بیوتیک های نیمه‬
‫مصنوعی) به یک فرآیند‬
‫قوی و پایدار است‪ .‬از‬
‫‪1181‬‬
‫آنجایی که نیروگاه های‬
‫‪MF‬‬‫مبتنی بر تجهیزات‬
‫کوچکتر هستند و انرژی‬
‫کمتری مصرف می کنند‪،‬‬
‫برای فرآیندهای رقابتی و‬
‫پایدار در سطح جهانی‬
‫محبوب شده اند‪.‬‬
‫‪ 8.2.2‬تجهیزات تشدید کننده‬
‫فرآیند‬
‫‪1182‬‬
‫معطر‬
‫این دسته از از تجهیزاتی‬
‫‪PI‬‬
‫استفاده می کند که به طور‬

‫خاص تمرکز دارند‬
‫در تشدید نرخ مراحل‬
‫مختلف‪ .‬در مورد پردازش‬
‫‪ ،‬مقاومت اصلی در فرآیند‬ ‫‪MAP‬‬
‫استخراج کلی‪ ،‬انتشار‬

‫مولکول‌های فعال از طریق‬
‫غشای سلول گیاهی به سطح‬
‫قبل از استخراج توسط سیال‬
‫‪1183‬‬
‫است‪ .‬استخراج با کمک‬
‫مایکروویو ( ) در به دست‬
‫‪MAE‬‬
‫آوردن استخراج سریع و‬

‫کامل بدون آسیب قابل‬
‫توجهی به مولکول های‬
‫فعال بسیار مفید است‪ .‬این‬
‫تکنیک بعداً با جزئیات‬
‫مورد بحث قرار می گیرد‪.‬‬
‫استخراج به کمک‬
‫اولتراسوند نیز یک‬
‫جایگزین است‪ .‬با این حال‪،‬‬
‫‪1184‬‬
‫معطر‬
‫با توجه به اینکه امواج‬
‫اولتراسوند می‌توانند‬
‫رادیکال‌های آزاد تولید کنند‬
‫و بسیاری از مولکول‌های‬
‫فعال نسبت به گونه‌های‬
‫بسیار واکنش‌پذیر حساس‬
‫هستند‪ ،‬این رویکرد عملی‬
‫به نظر نمی‌رسد‪.‬‬
‫‪1185‬‬
‫‪ 8.3‬استخراج با حالل ها‬
‫‪MAP‬‬
‫این فرآیند مستلزم‬

‫استخراج های جامد‬
‫‪MAP‬‬
‫توسط محلول مایع‬

‫است‪.‬‬
‫دریچه ها این یک فرآیند‬
‫معمولی استخراج جامد‪-‬مایع‬
‫است‪ .‬دو عاملی که بر‬
‫میزان و سرعت استخراج‬
‫تأثیر می‌گذارند‪،‬‬
‫ترمودینامیک و سینتیک‬
‫‪1186‬‬
‫معطر‬
‫(سرعت انتقال جرم) فرآیند‬
‫‪ 8.3.1‬ترمودینامیک‬
‫استخراج با حالل و‬
‫انتخاب حالل‬
‫جذب نسبی امالح در‬
‫حالل بستگی به‬
‫برهمکنش بین امالح و‬
‫حالل حاللیت یا اختالط یک‬
‫‪1187‬‬
‫جزء با حالل به پارامترهای‬
‫حاللیت نسبی آنها بستگی‬
‫دارد‪ .‬برای حاللیت متقابل‬
‫دو جزء‪ ،‬انرژی آزاد‬
‫اختالط آنها‪،‬‬
‫‪ΔGm‬‬
‫باید منفی باشد به‬

‫‪ΔGm‬‬
‫صورت تعریف شده است‬

‫(‬
‫‪Δ G m= Δ H m– T Δ S m‬‬
‫‪3‬‬
‫‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1188‬‬
‫معطر‬
‫)‬
‫آنتالپی اختالط‪ ،‬را می‬
‫‪ΔHm‬‬
‫توان با انرژی منسجم‬

‫مرتبط کرد‬
‫چگالی‪ ،‬یعنی پارامتر‬
‫حاللیت ( ) به صورت‪:‬‬ ‫‪δ‬‬
‫)‪(3.2‬‬ ‫‪Δ H m= n 1n 2V 1( δ 1- δ 2) 2‬‬
‫‪1189‬‬
‫در معادله (‪،)3.2‬‬
‫پارامتر حاللیت فقط به‬
‫دلیل است‬
‫نیروهای پراکنده بین‬
‫واحدهای ساختاری امالح و‬
‫حالل مربوطه‪ ،‬از آنجایی که‬
‫تئوری محلول منظم اولیه‬
‫اسکاچارد و هیلدبراند به‬
‫سیستم‌های حالل‪-‬حالل غیر‬
‫قطبی و غیر پیوند‬
‫هیدروژنی محدود شده بود‪.‬‬
‫‪1190‬‬
‫معطر‬
‫با این حال‪ ،‬برای بسیاری از‬
‫مایعات و امالح‪ ،‬سهم‬
‫نیروهای پیوند قطبی و‬
‫هیدروژنی باید در نظر‬
‫گرفته شود‪ .‬بر این اساس‪،‬‬
‫معادله (‪ )3.2‬تبدیل می شود‪:‬‬
‫] ‪Δ H m = n 1 n 2 V 1 [( Δδ d ) 2 + ( Δδ p ) 2 + ( Δδ h ) 2‬‬
‫)‪(3.3‬‬
‫‪1191‬‬
‫از معادالت (‪ )3.2‬و (‬
‫‪ ،)3.3‬مشخص است‬
‫که برای ساخت‬
‫‪ΔGm‬‬
‫منفی ‪ ،‬تفاوت بین ( حالل) و‬

‫‪δi‬‬ ‫‪δi‬‬
‫(امالح)‪ ،‬یعنی ( ) برای‬

‫‪Δδ‬‬
‫هر سه نیروی برهمکنش‪،‬‬

‫باید تا حد امکان کوچک‬
‫باشد‪ .‬این نشان می دهد که‬
‫حالل و امالح مورد نظر‬
‫برای استخراج باید دارای‬
‫قطبیت و قابلیت پیوند‬
‫‪1192‬‬
‫معطر‬
‫هیدروژنی قابل مقایسه برای‬
‫دستیابی به مقادیر پارامتر‬
‫حاللیت مشابه باشند‪ .‬یک‬
‫‪Grulke‬‬
‫جدول جامع از پارامترهای‬

‫حاللیت برای رایج ترین‬
‫ترکیبات شیمیایی ارائه کرده‬
‫‪δp‬‬ ‫است‪ .‬مقادیر فردی ‪ ،‬و‬
‫‪δh‬‬ ‫‪δd‬‬
‫برای ترکیباتی که در جدول‬

‫ذکر نشده اند را می توان با‬
‫استفاده از مشارکت های‬
‫‪1193‬‬
‫گروهی به دلیل گروه های‬
‫مختلف ارائه شده توسط‬
‫گرولکه به دست آورد ‪ .‬وقتی‬
‫مقادیر منفرد (حالل) و‬
‫‪δi‬‬ ‫‪δi‬‬
‫(امالح) بسیار نزدیک‬

‫باشند‪ ،‬حاللیت باالیی از‬
‫امالح در حالل به دست می‬
‫آید‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬به‬
‫خوبی شناخته شده است که‬
‫حالل های غیر قطبی بخش‬
‫های ترپن را بیشتر از‬
‫‪1194‬‬
‫معطر‬
‫ترکیبات اکسیژن دار حل‬
‫می کنند زیرا هر دو غیر‬
‫قطبی هستند‪ .‬از سوی‬
‫دیگر‪ ،‬حالل های مخلوط‬
‫ترکیبات قطبی و غیر قطبی‬
‫می توانند نتایج بهتری برای‬
‫ترکیبات اکسیژن دار به‬
‫همراه داشته باشند‪ .‬اتانول‬
‫زیستی از دو جهت حالل‬
‫خوبی برای چنین ترکیبات‬
‫‪1195‬‬
‫اکسیژن دار است‪)1( :‬‬
‫طبیعی است و (ب) "سبز"‬
‫(قابل تجدید)‪ .‬با این حال‪،‬‬
‫اکثر ها حاوی آب هستند‬
‫‪MAP‬‬
‫و اختالط کامل اتانول با آب‬

‫به معنی رقیق شدن حالل‬
‫پس از هر بار استفاده است‪.‬‬
‫این امر با این واقعیت پیچیده‬
‫تر می شود که اتانول در‬
‫غلظت باال (‪ 95‬درصد‬
‫وزنی) یک آزئوتروپ‬
‫‪1196‬‬
‫معطر‬
‫تشکیل می دهد‪ .‬در نتیجه‪،‬‬
‫ورود مقادیر کم آب برای‬
‫رسیدن به ترکیب‬
‫آزئوتروپیک کافی است‪.‬‬
‫اجرای پروتکل مونترال‪،‬‬
‫قانون هوای پاک و قانون‬
‫پیشگیری از آلودگی در سال‬
‫‪ 1990‬منجر به افزایش‬
‫آگاهی در مورد استفاده از‬
‫‪1197‬‬
‫حالل های آلی در فرآوری‬
‫های شیمیایی شده است‪.‬‬
‫‪ 8.3.2‬انتقال جرم جامد به‬
‫مایع‬
‫هایی که باید پردازش‬‫‪MAP‬‬
‫شوند به شکل جامد هستند‪.‬‬

‫عصاره جامد‪-‬مایع‬
‫یک فرآیند انتقال جرم‬ ‫‪tion‬‬
‫ناهمگن معمولی است‪ .‬در‬

‫چنین فرآیندهایی‪ ،‬سرعت‬
‫‪1198‬‬
‫معطر‬
‫استخراج به موارد زیر‬
‫بستگی دارد‪ )1( :‬سطح‬
‫رابط‪ ،‬و (ب) ضریب انتقال‬
‫جرم‪ .‬هر دو باید باال باشند‪.‬‬
‫سطح رابط موثر باال را می‬
‫توان با خرد کردن مواد‬
‫جامد برای پردازش به دست‬
‫آورد‪ .‬در طول خرد کردن‪،‬‬
‫اصطکاک ناشی از آن می‬
‫تواند دمای جامد را افزایش‬
‫‪1199‬‬
‫دهد و در نتیجه احتماالً‬
‫منجر به تخریب اجزای‬
‫حساس به حرارت شود‪.‬‬
‫برای جلوگیری از این امر‪،‬‬
‫از سنگ شکن های غلتکی‬
‫مخصوص آب خنک استفاده‬
‫ضریب انتقال جرم به میزان‬
‫انتشار آن بستگی دارد‬
‫امالح در ماتریس جامد‬
‫(مقاومت اصلی) و سطح‬
‫‪1200‬‬
‫معطر‬
‫تالطم در استخراج کننده‪.‬‬
‫استخراج سنتی بر نفوذ یا‬
‫استخراج در ظروف هم زده‬
‫متکی است‪ .‬در مورد نفوذ‪،‬‬
‫جامد در ظرفی که با حالل‬
‫پر شده است بسته بندی می‬
‫شود‪ .‬دومی اجازه دارد در‬
‫ماتریس جامد تحت شرایط‬
‫راکد نفوذ کند‪ .‬در مورد‬
‫استخراج در ظروف همزن‪،‬‬
‫‪1201‬‬
‫از انواع مختلف همزن‬
‫برای تعلیق جامد در حالل و‬
‫تسریع فرآیند انتقال جرم‬
‫استفاده می شود‪ .‬در هر دو‬
‫روش نفوذ و استخراج در‬
‫ظروف همزده‪ ،‬حالل ابتدا‬
‫توسط ماتریکس جامد جذب‬
‫می شود‪ .‬این جذب‪ ،‬که‬
‫باعث تورم ماتریکس می‬
‫شود‪ ،‬فرآیند نسبتا کندی‬
‫است‪ .‬با این حال‪ ،‬هنگامی‬
‫‪1202‬‬
‫معطر‬
‫که ماتریس متورم شد‪،‬‬
‫ضریب انتشار در مقایسه با‬
‫ماتریس خشک چندین برابر‬
‫یا حتی یک مرتبه افزایش‬
‫می‌یابد‪ .‬بدیهی است که‬
‫مرحله کنترل‪ ،‬انتشار ماده‬
‫حل شده از طریق ماتریس‬
‫جامد به سطح جامد است‪.‬‬
‫هنگامی که امالح در سطح‬
‫در دسترس است‪ ،‬حالل می‬
‫‪1203‬‬
‫تواند بسته به سرعت انتقال‬
‫از سطح جامد به بخش عمده‬
‫حالل‪ ،‬آن را حل کند‪ .‬در‬
‫ظروف نفوذی‪ ،‬این انتقال‬
‫دوم عمدتا ً توسط انتشار‬
‫مولکولی انجام می شود و‬
‫از این رو کند است‪ ،‬اگرچه‬
‫نه به سرعت انتقال از‬
‫طریق ماتریس جامد‪ .‬از‬
‫طرف دیگر ظروف هم زده‬
‫سطح باالیی از تالطم را‬
‫‪1204‬‬
‫معطر‬
‫فراهم می کنند و از این رو‬
‫انتقال به فاز حالل توده را‬
‫تسهیل می کنند‪ .‬هم در‬
‫ظروف نفوذی و هم در‬
‫ظروف همزده‪ ،‬مقاومت‬
‫غالب انتشار از طریق‬
‫ماتریس جامد است‪ .‬پس‬
‫واضح است که حتی ظروف‬
‫هم زده با ورودی توان باال‬
‫ممکن است فرآیند انتقال‬
‫‪1205‬‬
‫جرم را تشدید نکنند‪.‬‬
‫بنابراین‪ ،‬به جای تمرکز بر‬
‫حمل و نقل در سطح جامد‪،‬‬
‫مطلوب است که سرعت‬
‫انتقال از طریق ماتریکس‬
‫جامد را با پاره کردن‬
‫سلول‌هایی که حاوی امالح‬
‫یا روغن هستند افزایش داده‬
‫و در نتیجه آن را در تماس‬
‫مستقیم با حالل قرار دهیم‪.‬‬
‫‪1206‬‬
‫معطر‬
‫‪ 8.3.3‬استخراج به کمک‬
‫مایکروویو‬
‫‪ 8.3.3.1‬اصل گرمایش‬
‫تابش مایکروویو با دو قطبی‬
‫قطبی و قطبی برهمکنش‬
‫می‌کند‪.‬‬
‫مواد توانمند نیروهای جفت‬
‫شده اجزای الکتریکی و‬
‫مغناطیسی به سرعت تغییر‬
‫‪1207‬‬
‫جهت می دهند (‪2450‬‬
‫مگاهرتز)‪ .‬مولکول های‬
‫قطبی سعی می کنند در‬
‫جهت فیلد متغیر جهت گیری‬
‫کنند و از این رو گرم می‬
‫شوند‪ .‬در حالل‌های غیر‬
‫قطبی بدون گروه‌های قطبی‪،‬‬
‫گرمایش ضعیف است‬
‫(جذب دی‌الکتریک فقط به‬
‫دلیل قطبش‌های اتمی و‬
‫الکترونیکی)‪ .‬این اثر‬
‫‪1208‬‬
‫معطر‬
‫حرارتی عمالً در سطح‬
‫مولکولی آنی است اما‬
‫محدود به یک ناحیه و عمق‬
‫کوچک در نزدیکی سطح‬
‫ماده است‪ .‬بقیه مواد توسط‬
‫رسانایی گرم می شوند‪.‬‬
‫بنابراین‪ ،‬ذرات بزرگ یا‬
‫آگلومراهای ذرات کوچک‬
‫را نمی توان به طور‬
‫یکنواخت گرم کرد‪ ،‬که یکی‬
‫‪1209‬‬
‫از اشکاالت اصلی گرمایش‬
‫مایکروویو است‪ .‬شاید بتوان‬
‫از منابع توان باال برای‬
‫افزایش عمق نفوذ استفاده‬
‫کرد‪ .‬با این حال‪ ،‬تشعشعات‬
‫مایکروویو یک بار در‬
‫داخل یک جامد جاذب‬
‫مایکروویو یک فروپاشی‬
‫نمایی از خود نشان می دهد‪.‬‬
‫‪1210‬‬
‫معطر‬
‫تکنیک های صنعتی مختلف‬
‫مورد استفاده برای گرمایش‬
‫ذکر شده است‬
‫در جدول ‪ ،1‬نشان می دهد‬
‫که امواج مایکروویو‬
‫باالترین کارایی را در‬
‫مقایسه با سایر تکنیک های‬
‫رقابتی دارند‪.‬‬
‫‪MAE‬‬ ‫‪ 8.3.3.2‬مکانیسم‬
‫‪1211‬‬
‫در استخراج به کمک‬
‫مایکروویو ( )‪ )1 :‬گرمای‬
‫‪MAE‬‬
‫مایل‬
‫تابش موج به طور مستقیم به‬
‫جامد بدون جذب توسط‬
‫حالل شفاف مایکروویو‬
‫منتقل می شود‪ )2 .‬گرمای‬
‫شدید مرحله ‪ 1‬باعث گرم‬
‫شدن آنی رطوبت باقیمانده‬
‫جذب کننده مایکروویو در‬
‫جامد می شود‪ )3 .‬رطوبت‬
‫‪1212‬‬
‫معطر‬
‫گرم شده تبخیر می شود و‬
‫فشار بخار باالیی ایجاد می‬
‫کند‪ )4 .‬فشار بخار تولید شده‬
‫توسط رطوبت سلول را می‬
‫شکند‪ .‬و ‪ )5‬شکستن دیواره‬
‫سلولی روغن محبوس شده‬
‫در آن را آزاد می کند (شکل‬
‫‪.)1‬‬
‫جدول ‪ :1‬راندمان نسبی‬
‫وسایل گرمایشی رایج‬
‫‪1213‬‬
‫درجه‬ ‫هزی انرژ زم رتبه‬
‫حرار‬ ‫نه ی ان بند‬
‫ت‪،‬‬ ‫انر مصر ی‪،‬‬
‫‪W‬‬
‫لوازم‬ ‫ژی فی‪،‬‬

‫خانگی‬ ‫‪ ،‬کیلوو‬
‫درجه‬ ‫دال ات‬
‫سانتی‬ ‫ر ساع‬
‫گراد‬ ‫امر ت‬
‫یکا‬
‫‪$‬‬
‫‪ 20 1 20.1‬فر برقی‬
‫‪1214‬‬
‫معطر‬
‫سا ‪177 00‬‬ ‫‪7‬‬
‫ع‬
‫ت‬
‫‪ 18 4 1.3 0.1‬همرفت‬
‫‪163 53 5 9 2‬‬
‫فر‬ ‫دقی‬
‫قه‬
‫‪ 36 1 3.5 0.0‬فر گازی‬
‫‪177‬‬ ‫‪ 7 7‬سا‬
‫ع‬
‫‪1215‬‬
‫ت‬
‫‪ 14 1 0.3 0.0‬مایکروویو‬
‫‪ 40 5 6 3‬باال‬
‫فر‬ ‫دقی‬
‫قه‬
‫‪AB‬‬
‫‪1216‬‬
‫معطر‬
‫شکل ‪ :1‬غده نعناع‪( :‬الف)‬
‫قبل و (ب) بعد از تابش‬
‫(میکروعکس‌ها توسط‬
‫‪Radient‬‬
‫‪).‬‬‫‪Technologies Inc‬‬
‫بدیهی است که مقاومت‬

‫اصلی در برابر جرم‬
‫انتقال‪ ،‬انتقال امالح از‬
‫طریق غشای سلولی‪ ،‬به‬
‫‪1217‬‬
‫دلیل پارگی سلول ها حذف‬
‫می شود‪ .‬عالوه بر شکستن‬
‫سلول‪ ،‬مزایای دیگر‬
‫گرمایش مایکروویو عبارتند‬
‫از‪:‬‬
‫محصوالت "موجود"‬ ‫‪.1‬‬
‫بهبود یافته است‬

‫افزایش بازیابی‬
‫‪.2‬‬
‫نشانگر‬
‫افزایش خلوص‬ ‫‪.3‬‬
‫عصاره‬
‫‪1218‬‬
‫معطر‬
‫کاهش تخریب‬ ‫‪.4‬‬
‫حرارت‬
‫کاهش هزینه های‬ ‫‪.5‬‬
‫پردازش‬
‫استخراج بسیار‬ ‫‪.6‬‬
‫سریعتر‬
‫مصرف انرژی بسیار‬ ‫‪.7‬‬
‫کمتر‬
‫‪1219‬‬
‫مصرف حالل بسیار‬ ‫‪.8‬‬
‫کمتر (به ترتیب‬

‫بزرگی)‪.‬‬
‫پتانسیل برای‬ ‫‪.9‬‬
‫محصوالت "جدید"‪.‬‬
‫‪MAE‬‬ ‫‪ 8.3.3.3‬ادبیات در‬
‫اخیراً نتایج جالبی در‬
‫مورد منتشر شده است‪ .‬به‬ ‫‪MAE‬‬
‫عنوان مثال‪ ،‬استخراج‬

‫با‬ ‫وانیلین از غالف‬
‫‪V. planifolia‬‬
‫استفاده از و استخراج به‬‫‪MAE‬‬
‫‪1220‬‬
‫معطر‬
‫کمک اولتراسوند شرح داده‬
‫شده است‪ .‬با استفاده از‬
‫اتانول مطلق به عنوان حالل‬
‫در دمای اتاق‪ ،‬بازده وانیلین‬
‫‪ 1.25‬درصد وزنی در هر‬
‫یک از ‪ 3‬استخراج معمولی‬
‫انجام شده در طی ‪ 24‬ساعت‬
‫بود‪ .‬با استفاده از استخراج‬
‫به کمک اولتراسوند‪ ،‬بازده‬
‫‪ 0.99‬درصد وزنی بود‪ ،‬در‬
‫‪1221‬‬
‫حالی که با استفاده از‬
‫‪MAE 1.86‬‬
‫درصد وزنی بود‪ .‬این‬

‫بررسی ها به وضوح نشان‬
‫داد که استخراج وانیلین‬
‫توسط از نظر عملکرد‪،‬‬ ‫‪MAE‬‬
‫خلوص وانیلین و زمان‬

‫صرف شده برای استخراج‬
‫همان درصد وانیلین از‬
‫غالف ها نسبت به سایر‬
‫تکنیک ها برتری دارد‪.‬‬
‫استخراج وانیلین و ‪-‬‬
‫‪p‬‬
‫‪1222‬‬
‫معطر‬
‫هیدروکسی بنزآلدئید ( ) از‬
‫‪PHB‬‬
‫دانه‌های وانیل با استفاده از‬

‫نیز مورد مطالعه قرار‬ ‫‪MAE‬‬
‫گرفته است‪ :‬نسبت به‬

‫‪MAE‬‬
‫روش معمول و رسمی‬

‫استخراج در مکزیک‪ ،‬که‬
‫شامل خیساندن لوبیا با‬
‫اتانول به مدت ‪ 12‬ساعت‬
‫است‪ ،‬برتر بود‪ .‬به طور‬
‫خاص‪ ،‬زمان استخراج ‪62‬‬
‫‪1223‬‬
‫برابر کاهش یافت و غلظت‬
‫وانیلین و با توجه به‬
‫‪PHB‬‬
‫روش استخراج مکزیکی‬

‫بین ‪ 40‬تا ‪ 50‬درصد‬
‫افزایش یافت‪ .‬این مطالعه‬
‫همچنین نشان داد که‬
‫استخراج نمونه های تجاری‬
‫نسبت به استخراج لوبیا‬
‫خشک و لیوفیلیزه برتری‬
‫دارد‪ .‬این مشاهدات نقشی را‬
‫که رطوبت در کمک به‬
‫‪1224‬‬
‫معطر‬
‫استخراج بازی می‌کند‪،‬‬
‫همانطور که در بخش‬
‫‪ 8.3.3.2‬مورد بحث قرار‬
‫گرفت‪ ،‬نشان می‌دهد‪ .‬چندین‬
‫بررسی دیگر نشان داده‬
‫است که به عنوان یک‬
‫‪MAE‬‬
‫ابزار پردازش مالیم و قابل‬

‫‪MAE‬‬‫کنترل پذیرفته شده است‪.‬‬
‫یک فرآیند ساده‪ ،‬سریع و کم‬
‫مصرف حالل است‪.‬‬
‫‪1225‬‬
‫در مقیاس‬ ‫‪8.3.3.4‬‬
‫‪MAE‬‬
‫صنعتی‬
‫همانطور که قبال ذکر‬
‫شد‪ ،‬تشعشعات‬
‫مایکروویو به صورت‬
‫تصاعدی تجزیه می‬
‫شود‬
‫داخل یک ماتریس جامد این‬
‫جنبه باید در هنگام طراحی‬
‫در مقیاس صنعتی به دقت‬ ‫‪MAE‬‬
‫سنجیده شود‪ .‬الزامات عمده‬

‫‪1226‬‬
‫معطر‬
‫ای که باید برآورده شوند‬
‫عبارتند از‪:‬‬
‫توزیع آزاد ذرات‬ ‫‪.1‬‬
‫اجازه می دهد تا همه‬

‫ذرات در بستر جامد‬
‫گرم شوند‪ .‬این معیار‬
‫همچنین میزان و‬
‫احتمال نزدیکی بستر‬
‫به دیواره نگهدارنده‬
‫نمونه را افزایش می‬
‫‪1227‬‬
‫دهد که در آن قرار‬
‫گرفتن در معرض‬
‫مایکروویو باالترین‬
‫است‪ .‬اکثر نمونه های‬
‫خرد شده ها که برای‬
‫‪MAP‬‬
‫استخراج تجاری‬
‫استفاده می شوند شکل‬
‫و اندازه یکسانی‬
‫ندارند‪ .‬بنابراین‪ ،‬تمایل‬
‫شدیدی به "جداسازی"‬
‫وجود دارد که باید با‬
‫‪1228‬‬
‫معطر‬
‫تجدید منظم الیه مهار‬
‫شود‪.‬‬
‫پخش نازک و‬ ‫‪.2‬‬
‫یکنواخت الیه های‬

‫بستر‪ .‬این امکان نفوذ‬
‫کامل و یکنواخت تابش‬
‫مایکروویو را حتی در‬
‫محتویات آب زیاد‬
‫‪1229‬‬
‫عمق کم الیه ها از‬‫‪.3‬‬
‫آنجایی که امواج‬
‫مایکروویو عمق نفوذ‬
‫کمی دارند (~‪1.5‬‬
‫سانتی متر در در‬
‫‪H 2O‬‬
‫‪ 2.45‬گیگاهرتز)‪ ،‬الیه‬
‫ها باید کمتر از ‪1.5‬‬
‫سانتی متر ضخامت‬
‫داشته باشند‪.‬‬
‫تجاری در مقیاس‬ ‫‪MAE‬‬
‫بزرگ (‪ 3‬تن در‬

‫‪1230‬‬
‫معطر‬
‫ساعت) در دسترس‬
‫است‬
‫)‪ .‬با‬ ‫استفاده صنعتی (‬
‫‪www.radientinc.com‬‬
‫توجه به مزایای و توسعه‬

‫‪MAE‬‬
‫تجهیزات برای عملیات‬

‫‪MAE‬‬‫تجاری در مقیاس بزرگ‪،‬‬
‫آینده روشنی دارد‪ .‬شکل ‪2‬‬
‫برای در‬
‫‪MAE‬‬ ‫یک صفحه‬ ‫‪fl owsheet‬‬
‫مقیاس صنعتی را نشان می‬

‫دهد‪.‬‬
‫‪1231‬‬
‫شکل ‪ :2‬فلو شیت استخراج‬

‫به کمک مایکروویو (با‬
‫)‪.‬‬ ‫احترام‪،‬‬
‫‪Radient Technologies Inc‬‬
‫‪1232‬‬
‫معطر‬
‫‪ 8.4‬تقطیر هیدرولیکی به‬
‫کمک مایکروویو‬
‫توانایی تابش مایکروویو‬
‫برای گرم کردن اثر مواد‬
‫جامد‬
‫همچنین می توان از آن‬
‫برای تهیه اسانس استفاده‬
‫کرد‪ .‬بنابراین‪ ،‬این گیاه در‬
‫یک حفره مایکروویو قرار‬
‫می گیرد و با امواج‬
‫‪1233‬‬
‫مایکروویو تابش می شود‪.‬‬
‫این فرآیند اسانس‌هایی را به‬
‫دست می‌دهد که در مقایسه‬
‫با تقطیر با آب‪ ،‬از‬
‫ً‬
‫فراکسیون‌های فرار نسبتا کم‬
‫تشکیل شده‌اند‪ .‬به عنوان‬
‫مثال‪ ،‬در روغن گشنیز‪،‬‬
‫درصد تترادکانوئیک و‬
‫هگزادکانوئیک اسید افزایش‬
‫و درصد لینالول کاهش‬
‫یافت‪ .‬این احتماالً به دلیل‬
‫‪1234‬‬
‫معطر‬
‫پایداری ضعیف لینالول‪،‬‬
‫یک الکل سوم است‪.‬‬
‫روغن دانه شوید‬
‫به‌دست‌آمده از تقطیر با آب‬
‫با کمک مایکروویو ( )‬
‫‪MWAHD‬‬
‫حاوی مقادیر بیشتری از‬

‫ترکیبات با نقطه جوش‬
‫باالتر و مقادیر کمتری از‬
‫ترکیبات با پایداری پایین‌تر‬
‫بود‪ .‬این یافته ها و سایر‬
‫‪1235‬‬
‫یافته ها نشان می دهد که‬
‫برای استخراج اجزای‬ ‫‪MWAHD‬‬
‫پایدار و با نقطه جوش باال‬

‫بهتر است‪ ،‬در حالی که‬
‫برای بازیابی ترکیبات‬
‫شیمیایی ناپایدار مناسب‬
‫تقطیر مولکولی یا‬ ‫‪8.5‬‬
‫تقطیر با مسیر کوتاه‬
‫تقطیر مولکولی ( ) که‬
‫‪MD‬‬
‫به عنوان تقطیر مسیر‬

‫‪1236‬‬
‫معطر‬
‫کوتاه نیز شناخته می‬
‫شود‪.‬‬
‫یک تکنیک نسبتا ً شناخته‬ ‫‪tion‬‬
‫شده است‪ .‬با توجه به این‬

‫موضوع‪ ،‬بحث به اصل‪،‬‬
‫‪MD‬‬
‫مزایا و کاربردهای آن در‬

‫پردازش ها محدود می‬ ‫‪MAP‬‬
‫شود‪.‬‬
‫‪MD‬‬ ‫‪ 8.5.1‬اصل‬
‫‪1237‬‬
‫اصطالح به یک‬
‫‪MD‬‬
‫فرآیند غیرتعادلی اشاره‬

‫دارد‪ .‬هنوز استفاده می‬
‫شود‬
‫دارای سطح تبخیر بسیار‬
‫نزدیک به سطح متراکم‬
‫کننده است‪ .‬تحت فشارهای‬
‫بسیار کم‪ ،‬این منجر به‬
‫وضعیتی می شود که‬
‫مسافت طی شده توسط‬
‫مولکول های تبخیر شده با‬
‫‪1238‬‬
‫معطر‬
‫میانگین مسیر آزاد مولکول‬
‫ها قابل مقایسه است‪.‬‬
‫نامگذاری از این شرایط‬
‫‪MD‬‬
‫خاص که تحت آن به‬

‫اصطالح تقطیر انجام می‬
‫شود‪ ،‬مشتق شده است‪.‬‬
‫‪ 8.5.2‬مزایای‬
‫‪MD‬‬
‫فشارهای عملیاتی‬ ‫‪.1‬‬
‫کمتر از ‪ 0.001‬می‬
‫‪mbar‬‬
‫‪1239‬‬
‫تواند دمای پردازش‬
‫نسبتا ً پایینی ایجاد کند‬
‫و در نتیجه تخریب‬
‫حرارتی را کاهش‬
‫دهد‪.‬‬
‫واحدهای فی‬
‫‪lm‬‬ ‫‪MD‬‬ ‫‪.2‬‬
‫همزن می توانند تغذیه‬

‫با ویسکوزیته باال را‬
‫با چرخش بسیار خوب‬
‫پردازش کنند‪.‬‬
‫‪1240‬‬
‫معطر‬
‫ترکیبی از فشارهای‬ ‫‪.3‬‬
‫کم و دماهای باال (تا‬

‫‪ 300‬درجه سانتیگراد)‬
‫امکان پردازش مواد با‬
‫جوش بسیار باال را‬
‫بدون تخریب فراهم‬
‫قرار گرفتن کوتاه‬‫‪.4‬‬
‫مدت در دمای باال‬

‫(زمان ماندگاری کم)‬
‫‪1241‬‬
‫از تخریب جلوگیری‬
‫نگهداری مایع بسیار‬‫‪.5‬‬
‫کم که امکان استفاده‬

‫در برنامه هایی را که‬
‫شامل مواد با حجم کم‬
‫و با ارزش باال می‬
‫باشد‪ ،‬می دهد‪.‬‬
‫در مناطق انتقال‬
‫‪.6‬‬
‫حرارت کم (مقیاس‬
‫آزمایشگاهی) تا باال‬
‫‪1242‬‬
‫معطر‬
‫متناسب با نیازها‬
‫موجود است‪.‬‬
‫‪MD‬‬‫‪ 8.5.3‬کارایی جداسازی‬
‫برای فیلم‌های مایع با‬
‫ویسکوزیته باال که تحت‬
‫نیروی گرانش قرار‬
‫می‌گیرند‪ ،‬واحدهای فیلم‬
‫‪MD‬‬
‫همزن به مراتب بهتر از‬

‫فیلم‌های بدون هم زدن فیلم‬
‫‪1243‬‬
‫عمل می‌کنند‪ .‬این به دلیل‬
‫این واقعیت است که به ویژه‬
‫برای مایعات با ویسکوزیته‬
‫باال‪ ،‬هم زدن الیه بیشتر از‬
‫زمانی که هم زدن وجود‬
‫ندارد‪ ،‬سطح را تجدید می‬
‫کند‪ .‬مدل تجدید سطح برای‬
‫‪η‬‬ ‫پیش‌بینی راندمان‬
‫عکس‌های بدون کنترل‬
‫‪MD‬‬
‫مکانیکی مفید است‪.‬‬
‫‪1244‬‬
‫معطر‬
‫‪ 8.5.4‬پارامترهایی که بر‬
‫فرآیند تأثیر می گذارند‬
‫‪MD‬‬
‫مقدار مواد فرار کم‬

‫جوش و همچنین هوای‬
‫محلول‪،‬‬
‫رطوبت یا سایر گازهای‬
‫موجود در مواد خوراک‬
‫‪MD‬‬‫تأثیر مخربی بر کارایی‬
‫دارد‪ .‬این به دلیل این‬
‫واقعیت است که اجزای غیر‬
‫‪1245‬‬
‫قابل تراکم سطح متراکم را‬
‫می پوشانند‪.‬‬
‫اختالف دمای باالتر‬
‫بین چگالش و‬
‫سطوح تبخیر شده بازده‬
‫باالتری را به همراه دارد‪.‬‬
‫مایعات با ویسکوزیته باال‬
‫(بدون هم زدن مکانیکی)‬
‫ضخامت الیه الیه مایع باال‬
‫و در نتیجه راندمان کمتری‬
‫تولید می کنند‪ .‬به عنوان یک‬
‫‪1246‬‬
‫معطر‬
‫قاعده‪ ،‬نوسانات نسبی مواد‬
‫آلی با کاهش فشار افزایش‬
‫می‌یابد‪ ،‬به ویژه در محدوده‬
‫فشار بسیار پایین که در‬
‫‪MD‬‬
‫رایج است‪ .‬بنابراین‪ ،‬فشار‬

‫عملیاتی کم به طور کلی‬
‫بازده باالتری را به همراه‬
‫‪MD‬‬ ‫‪ 8.5.5‬کاربردهای معمول‬
‫‪1247‬‬
‫بتن هایی که با‬
‫‪.1‬‬
‫استخراج جامد‪-‬مایع به‬

‫دست می آیند معموالً‬
‫با حل شدن در حالل‬
‫های الکلی آبی به‬
‫مطلق تبدیل می شوند‬
‫و سپس موم ها را با‬
‫سرد کردن تا دمای‬
‫زیر صفر رسوب می‬
‫دهند‪ .‬این فرآیند به‬
‫دلیل انرژی الکتریکی‬
‫‪1248‬‬
‫معطر‬
‫مورد نیاز برای تبرید‬
‫بسیار انرژی بر است‪.‬‬
‫روغن پالم قرمز‬ ‫‪.2‬‬
‫(حاوی ویتامین باال)‪.‬‬

‫‪E‬‬
‫جداسازی توکوفرول‬ ‫‪.3‬‬
‫ها از بقایای بوزدایی‬

‫روغن نباتی‬
‫‪A‬‬‫ویتامین های طبیعی ‪،‬‬ ‫‪.4‬‬
‫‪ ،‬و (جایگزین‬
‫‪K-2‬‬ ‫‪E‬‬ ‫‪K-1‬‬
‫‪1249‬‬
‫مواد مصنوعی در‬
‫صنعت داروسازی)‪.‬‬
‫خالص سازی و‬ ‫‪.5‬‬
‫جداسازی عصاره‬
‫های طبیعی به بخش‬
‫های خام‪.‬‬
‫بازیابی النولین از‬
‫‪.6‬‬
‫گریس پشم‪ ،‬موم نرم‬

‫از موهای گوسفند‬
‫(صنایع آرایشی)‪.‬‬
‫‪1250‬‬
‫معطر‬
‫عطرهای مشتق شده‬ ‫‪.7‬‬
‫از اسیدهای چرب‪.‬‬

‫‪ 8.6‬بازیابی اسانس های‬
‫محلول از میعانات‬
‫تقطیر با بخار‬
‫پیش نیاز اصلی فرآیند‬
‫تولید‬
‫‪1251‬‬
‫اسانس ها این است که‬
‫محصول به دست آمده باید‬
‫شبیه عطر و طعم طبیعی‬
‫منبع اصلی باشد که ترکیبی‬
‫از ترکیبات مختلف با‬
‫ویژگی های ارگانولپتیکی‬
‫متفاوت است‪ .‬ترکیبات آلی‬
‫اکسیژن دار مانند آلدئیدها‪،‬‬
‫کتون ها‪ ،‬الکل ها و استرها‬
‫از عوامل اصلی عطر و‬
‫طعم کلی هستند‪ .‬اسانس‬
‫‪1252‬‬
‫معطر‬
‫تولید شده در حالت ایده آل‬
‫باید تمام این اجزا را به‬
‫نسبت محصول طبیعی‬
‫اصلی داشته باشد تا با عطر‬
‫و طعم طبیعی مطابقت‬
‫داشته باشد‪ .‬به عنوان مثال‪،‬‬
‫روغن گل رز تقطیر شده با‬
‫بخار حاوی کمتر از ‪1‬‬
‫درصد وزنی فنیل اتیل الکل‬
‫( ) است در حالی که‬ ‫‪PEA‬‬
‫‪1253‬‬
‫روغن گل رز استخراج شده‬
‫با حالل حاوی بیش از ‪60‬‬
‫درصد وزنی است‪ .‬این‬
‫‪PEA‬‬
‫یک تجربه رایج است که‬

‫میعانات تقطیر با بخار بویی‬
‫شبیه بوی روغن دارد‪.‬‬
‫بنابراین‪ ،‬این میعانات‬
‫مقداری ارزش دارد‪ .‬فروش‬
‫) برای استفاده‬ ‫گالب (‬
‫‪otto of rose‬‬
‫در مراسم عروسی در شبه‬

‫قاره احتماالً تنها راهی است‬
‫‪1254‬‬
‫معطر‬
‫که توسط آن تقطیر کننده به‬
‫ارزش میعانات پی می برد‪.‬‬
‫عمالً در تمام موارد دیگر‪،‬‬
‫میعانات هدر می رود‪.‬‬
‫جدول ‪ 2‬تخمینی از مقادیر‬
‫روغن هدر رفته در میعانات‬
‫هندی برای برخی از اسانس‬
‫ها ارائه می دهد‪ .‬این تخمین‬
‫محافظه کارانه است زیرا‬
‫شامل نفت حمل شده با‬
‫‪1255‬‬
‫میعانات نمی شود‪ .‬حتی این‬
‫تخمین محافظه کارانه عددی‬
‫حیرت‌انگیز است و به ویژه‬
‫در زمینه اجتماعی‬
‫مانند هند که کشاورزان‬
‫حاشیه‌ای سهم اصلی در‬
‫تولید کلی دارند‪ ،‬مهم است‪.‬‬
‫ارزش روغن بازیافتی از‬
‫تأسیسات تقطیر مرکزی و‬
‫توزیع متناسب ارزش‪،‬‬
‫‪1256‬‬
‫معطر‬
‫امتیاز بزرگی برای کشاورز‬
‫کوچک خواهد بود و مطمئنا ً‬
‫می‌تواند جلوی سقوط را‬
‫بگیرد‪ .‬جدول ‪ 2‬سهم عمده‬
‫را نشان می‬ ‫ای از‬
‫‪Mentha arvensis‬‬
‫دهد ‪ .‬اگر بخش ارزش نسبتا ً‬

‫باال را در نظر بگیریم‪ ،‬تنها‬
‫برای هند ارزش نفت هدر‬
‫رفته به راحتی می تواند به‬
‫‪ 100‬میلیون دالر آمریکا‬
‫‪1257‬‬
‫برسد‪ .‬بر اساس یک تخمین‬
‫تقریبی‪ ،‬رقم ترکیبی برای‬
‫کشورهای آسیای جنوب‬
‫شرقی می تواند بیش از‬
‫‪ 160‬میلیون دالر باشد‪ .‬الزم‬
‫به ذکر است که این اعداد‬
‫یک آمار ساده هستند‪ .‬آنها به‬
‫هیچ وجه ارزش باالیی را‬
‫که می توان با مخلوط کردن‬
‫روغن بازیافتی با بخش‬
‫اصلی روغن تقطیر شده‬
‫‪1258‬‬
‫معطر‬
‫برای به دست آوردن درجه‬
‫ممتاز اسانس مربوطه به‬
‫دست آورد‪ ،‬منعکس نمی‬
‫کنند‪.‬‬
‫جدول ‪ :2‬از دست دادن‬
‫اسانس در آب‬
‫میعانات تقطیر‪.‬‬
‫فیگورهای تولید‬
‫فقط برای هند‬
‫است‬
‫‪1259‬‬
‫اسان‬ ‫ارز روغ تولید‪،‬‬
‫قیمت س‬ ‫ش ن از‬
‫واحد‪،‬‬ ‫نفت دست‬
‫حجم‪،‬‬ ‫گم رفته‬
‫شده در ‪،2006‬‬
‫در آب‪2006 ،‬‬
‫آب‪ ،‬کیلو ‪2007‬‬
‫‪ /$‬گرم میلیون تن‬
‫سال *‬
‫‪ 28 14 35‬آرون‬
‫‪5.6-7x10 6‬‬ ‫‪46-58x10 6‬‬
‫‪ 00‬دال ‪ 00‬سی‬
‫‪1260‬‬
‫معطر‬
‫‪ 0‬ر ‪ 0‬س‬
‫تن به‬
‫ازا‬
‫ی‬
‫هر‬
‫کیل‬
‫وگ‬
‫رم‬
‫‪ 10 8 10‬ریح‬
‫‪1x10 4‬‬ ‫‪8.2x10 4‬‬
‫‪ 0‬دال ‪ 0‬ان‬
‫‪1261‬‬
‫تن ر‬
‫به‬
‫ازا‬
‫ی‬
‫هر‬
‫کیل‬
‫وگ‬
‫رم‬
‫‪ 10 8 10‬سیت‬
‫‪1x10 4‬‬ ‫‪7.4x10 4‬‬
‫‪ 0‬دال ‪ 0‬رود‬
‫ورا‬ ‫تن ر‬
‫‪1262‬‬
‫معطر‬
‫به‬
‫ازا‬
‫ی‬
‫هر‬
‫کیل‬
‫وگ‬
‫رم‬
‫‪ 30 8 30‬سیت‬
‫‪3x10 4‬‬ ‫‪2.52x10 5‬‬
‫‪ 0‬دال ‪ 0‬رون‬
‫ال‬ ‫تن ر‬
‫‪1263‬‬
‫به‬
‫ازا‬
‫ی‬
‫هر‬
‫کیل‬
‫وگ‬
‫رم‬
‫‪ 45 23 45‬نعنا‬
‫‪4.5x10 4‬‬ ‫‪1.3x10 5‬‬
‫‪ 0‬دال ‪ 0‬ع‬
‫تند‬ ‫تن ر‬
‫به‬
‫‪1264‬‬
‫معطر‬
‫ازا‬
‫ی‬
‫هر‬
‫کیل‬
‫وگ‬
‫رم‬
‫‪ 25 23 30‬نعنا‬
‫‪2.5x10 4‬‬ ‫‪7.2x10 4‬‬
‫‪ 0‬دال ‪ 0‬ع‬
‫تن ر‬
‫به‬
‫‪1265‬‬
‫ازا‬
‫ی‬
‫هر‬
‫کیل‬
‫وگ‬
‫رم‬
‫‪ 29‬جمع‬ ‫‪36‬‬
‫‪5.72-7.72x10 6‬‬ ‫‪47-59x10 6‬‬
‫‪20‬‬ ‫‪20‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬
‫تن‬
‫‪1266‬‬
‫معطر‬
‫* داده ها به ‪ 100‬کیلوگرم‬
‫آب در هر کیلوگرم روغن‬
‫اشاره دارد‪ .‬حاللیت روغن‬
‫در آب ‪ 1000‬است‪.‬‬
‫‪ppm‬‬
‫‪ 8.6.1‬فرآیند جذب پلیمری‬

‫تکنیک های مختلف مانند‬
‫کوهوباسیون‪ ،‬استخراج‬
‫پوروپالست‬
‫‪1267‬‬
‫و جذب‪ ،‬که می تواند برای‬
‫بازیابی مواد محلول استفاده‬
‫شود‪ ،‬در ادبیات بحث شده‬
‫است‪ .‬جاذب های پلیمری‬
‫می توانند برای بازیابی‬
‫اجزای اسانس محلول‬
‫استفاده شوند‪ .‬چندین محقق‬
‫سودمندی جذب را در این‬
‫زمینه بدون شک ثابت کرده‬
‫اند‪ .‬یک مطالعه نشان داد که‬
‫اگرچه اکسید سیس‪-‬رز را‬
‫‪1268‬‬
‫معطر‬
‫نمی توان در میعانات‬
‫تشخیص داد‪ ،‬اما این جزء‬
‫ارزشمند در روغن بازیافتی‬
‫به نسبت قابل توجهی یافت‬
‫شد‪ .‬این بررسی ها نشان می‬
‫دهد که بیش از ‪ 95‬درصد‬
‫روغن موجود در میعانات‬
‫قابل بازیابی است‪.‬‬
‫جاذب‌های پلیمری مورد‬
‫استفاده‪ ،‬دانه‌های درشت‬
‫‪1269‬‬
‫شبکه‌ای با پیوند متقابل‬
‫سخت هستند که می‌توانند در‬
‫چرخه‌های بازسازی جذب‬
‫عمالً به طور نامحدود‬
‫استفاده شوند‪ .‬استفاده از این‬
‫تکنیک ساده است و به‬
‫ابزار دقیق پیچیده ای نیاز‬
‫ندارد زیرا می توان موفقیت‬
‫را از بوی آب بیرون آمده‬
‫از بستر جاذب ارزیابی‬
‫کرد‪ .‬احیای بستر مصرف‬
‫‪1270‬‬
‫معطر‬
‫شده را می توان با استفاده‬
‫از الکل ها یا کتون های کم‬
‫جوش انجام داد و محلول را‬
‫می توان در یک ستون‬
‫تقطیر نسبتا ً کوتاه تقطیر‬
‫کرد تا کسر روغن نسبتا ً‬
‫جوشش باال به دست آید‪.‬‬
‫‪ 8.6.2‬فرآیند تخلخل‬
‫‪1271‬‬
‫فرآیندهای جداسازی غشاء‬
‫افزایش یافته است‬
‫توجه ویژه به موقعیت هایی‬
‫که شامل بازیابی از محلول‬
‫های آبی نسبتا رقیق (~‬
‫) می شود‪ .‬تبخیر یکی‬ ‫‪1000ppm‬‬
‫از این فرآیندهاست که‬

‫گزینش پذیری بسیار باالیی‬
‫(~ یا بیشتر) در محدوده‬
‫‪1000ppm‬‬
‫محلول بسیار رقیق دارد‪.‬‬

‫اجزای اسانس که تمایل‬
‫‪1272‬‬
‫معطر‬
‫باالیی به پلیمرهای‬
‫ارگانوفیل دارند را می توان‬
‫در گزینش پذیری های‬
‫بسیار باال بازیابی کرد‪ .‬یک‬
‫مطالعه نشان داد که‬
‫غشاهای الستیکی سیلیکونی‬
‫هنگامی که آب میعانات منتا‬
‫تحت حالت تبخیر بررسی‬
‫شد‪ ،‬کریستال‌های منتول‬
‫پررنگ تولید می‌کنند‪ .‬نتایج‬
‫‪1273‬‬
‫مشابهی برای آب ریحان نیز‬
‫به دست آمد‪ .‬مطالعات بعدی‬
‫نشان داد که گزینش پذیری‬
‫باالی غشاهایی که به‬
‫درستی انتخاب شده اند‬
‫منجر به غلظت تراوایی‬
‫بسیار فراتر از حد حاللیت‬
‫آلی می شود و در نتیجه‬
‫جداسازی فاز ایجاد می‬
‫شود‪.‬‬
‫‪1274‬‬
‫معطر‬
‫شکل ‪ :3‬بازیابی مواد آلی‬

‫محلول با استفاده از تبخیر‬
‫الیه روغن جداگانه را می‬
‫توان مستقیما ً بازیابی کرد تا‬
‫با آن ترکیب شود‬
‫‪1275‬‬
‫کسر روغن اصلی برای به‬
‫دست آوردن روغن درجه‬
‫یک‪ .‬شکل ‪ 3‬شماتیکی از‬
‫بازیابی بر اساس تبخیر‬
‫اسانس های محلول در‬
‫میعانات را نشان می دهد‪.‬‬
‫بدیهی است که این تکنیک‬
‫شامل یک عملیات حلقه‬
‫بسته است که فقط آب تصفیه‬
‫شده از محدوده باتری خارج‬
‫می شود‪ .‬این آب تصفیه شده‬
‫‪1276‬‬
‫معطر‬
‫نیاز به اکسیژن بیوشیمیایی‬
‫( ) و اکسیژن شیمیایی ( )‬
‫‪COD‬‬ ‫‪BOD‬‬
‫بسیار پایینی دارد که امتیاز‬

‫دیگری برای پردازنده است‪.‬‬
‫فن آوری های مختلف جدید‬
‫برای استخراج کارآمد و‬
‫مقرون به صرفه‬
‫‪1277‬‬
‫در مورد گیاهان دارویی و‬
‫معطر بحث شده است‪.‬‬
‫مایکروویو ( ) برای به‬
‫‪MAE‬‬
‫دست آوردن عصاره در‬

‫شرایط مالیم بسیار کارآمد‬
‫است‪ .‬به ویژه مهم است‬ ‫‪MAE‬‬
‫زیرا اجزای فعال که از‬

‫نظر حرارتی حساس هستند‬
‫را می توان بدون هیچ آسیبی‬
‫بازیابی کرد‪ .‬تخمین زده می‬
‫‪1278‬‬
‫معطر‬
‫شود که از دست دادن‬
‫اجزای معطر ارزشمند در‬
‫میعانات تقطیر با بخار‬
‫ساالنه ‪ 50‬میلیون دالر‬
‫آمریکا از روغن های‬
‫معطر به تنهایی برای هند‬
‫باشد‪ .‬دو نوع فرآیند‬
‫جداسازی ‪ -‬جذب سطحی و‬
‫تبخیر مبتنی بر غشاء ‪ -‬در‬
‫بازیابی عمالً تمام روغنی‬
‫‪1279‬‬
‫که با آب میعانات از بین می‬
‫رود مفید است‪ .‬روغن‬
‫بازیافتی را می توان به این‬
‫صورت فروخت یا با بخش‬
‫اصلی روغن مخلوط کرد تا‬
‫عطر بسیار طبیعی تر و در‬
‫نتیجه ارزش باالیی به دست‬
‫آورد‪ .‬این روغن بازیافتی‬
‫حتی برای کشاورز حاشیه‬
‫ای یک امتیاز بزرگ خواهد‬
‫بود و از این رو این‬
‫‪1280‬‬
‫معطر‬
‫رویکرد باید به طور جدی‬
‫مورد توجه قرار گیرد‪.‬‬

‫‪ ,‬بازیابی‬
‫‪Amin, LP, Pangarkar, VG and Beenackers, AACM, 2001‬‬
‫ترکیبات عطری با ارزش‬

‫از میعانات تقطیر با بخار‬
‫شمعدانی توسط جاذبهای‬
‫پلیمری‪ ,‬علم و فناوری‬
‫‪1281‬‬
‫جداسازی ‪:)16(36 ,‬‬
‫‪3655-3639‬‬
‫‪ ,‬بازیابی‬ ‫‪Bohra, PM, Vaze, AS and Pangarkar, VG, 1994‬‬
‫جذبی اجزای اسانس‬

‫محلول در آب‪ ,‬مجله‬
‫فناوری شیمیایی و‬
‫بیوتکنولوژی ‪-97 :60 ,‬‬
‫‪102‬‬
‫‪ ,‬تشدید‬‫‪Gaidhani, HK, Tolani, VL, Pangarkar, KV and Pangarkar, VG, 2002a‬‬
‫کاتیون هیدرولیز آنزیمی‬

‫پنی سیلین ‪ .‬مدل برای‬ ‫‪G: 2‬‬
‫‪1282‬‬
‫معطر‬
‫واکنش آنزیمی با استخراج‬
‫ علوم مهندسی‬,‫واکنشی‬
-1985 : )11(57 , ‫شیمی‬
1992
Gaidhani, HK, Wasewar, KL and Pangarkar, VG, 2002b, Intensifi cation of enzymatic hydrolysis
‫ تعادل و سینتیک‬. of penicillin G: 1
‫استخراج اسید فنیل استیک‬

: ‫توسط‬
alamine 336, Chemical Engineering Science , 57(19-1919 )
‫ مقادیر پارامتر‬، ، ، Grulke EA 1975
، ، :‫ در‬،‫حاللیت‬
Immergut J. and Grulke EA
1283
8‫ تقطیر‬،‫روش تقطیر میکرو‬
،
(Eds.) ، ، ،
Polymer Handbook Wiley-Interscience Publications New York
675 .‫ ص‬، Vol. VII
،‫ شرکت‬. Guenther, E., 1952, The Essential Oils, Robert E. Krueger Pub
.‫ ص‬،‫ من‬.‫ جلد‬،‫فلوریدا‬

12-10
‫ پارامترهای‬، ، ، Hansen CM 1967
‫ کلید‬،‫حاللیت سه بعدی‬
،‫پیوندهای اجزای رنگ‬
، ‫مجله فناوری رنگ‬
112-104 :505
1284
‫معطر‬
‫‪ ،‬و ‪ ، ، ،‬انتقال‬
‫‪Pangarkar‬‬ ‫‪VG‬‬ ‫‪1989‬‬ ‫‪Jadha v‬‬ ‫‪SV‬‬
‫جرم گاز‪-‬مایع و جامد‪-‬مایع‬

‫در راکتورهای سه فاز‬
‫منفجر شده با و بدون‬
‫اولتراسوند‪ ،‬مجله انجمن‬
‫شیمیدانان نفت آمریکا (‬
‫)‪66(3): 362-364 ،‬‬ ‫‪JAOCS‬‬
‫‪، ، ، ،‬‬
‫‪Jogdeo‬‬ ‫‪DA‬‬ ‫‪، ،‬‬
‫‪Niranjan‬‬ ‫‪K. and Pangarkar‬‬ ‫‪VG‬‬ ‫‪2000‬‬
‫بازیابی آلکیل‬
‫ایزوتیوسیانات از میعانات‬
‫‪1285‬‬
‫تقطیر با بخار با استفاده از‬
‫جذب‪ ،‬مجله فناوری‬
‫شیمیایی و بیوتکنولوژی ‪،‬‬ ‫‪l75(8): 673-680‬‬
‫‪,‬‬
‫‪Kanani, DM, Nikhade, BP, Balakrishnan, P., Singh, G. and Pangarkar VG, 2003‬‬
‫بازیابی اجزای عطری با‬

‫ارزش چای از میعانات‬
‫تقطیر با بخار بوسیله‬
‫تبخیر‪ ,‬تحقیقات شیمی‬
‫صنعتی و مهندسی‪(42 ,‬‬
‫‪-693924 : )26‬‬
‫‪1286‬‬
‫معطر‬
‫‪ . ،‬و ‪ ، ، ،‬تکنیک‬
‫‪Christen‬‬ ‫‪P.‬‬ ‫‪2002‬‬ ‫‪Kaufmann‬‬ ‫‪B‬‬
‫های استخراج اخیر برای‬

‫محصوالت طبیعی‪:‬‬
‫مایکروویو و استخراج با‬
‫حالل تحت فشار‪ ،‬تجزیه و‬
‫تحلیل فیتوشیمیایی ‪(13 ،‬‬
‫‪113-105 :)2‬‬
‫‪,‬‬
‫‪Kosar, M., Özek, T., Göger, F., Kürkcüoglu, M. and Baser, KHC, 2005‬‬
‫مقایسه روشهای تقطیر با‬

‫‪1287‬‬
‫آب و تقطیر با آب با کمک‬
‫مایکروویو برای تجزیه و‬
‫تحلیل متابولیتهای ثانویه‬
‫فرار‪ ,‬بیولوژی دارویی‪,‬‬
‫‪495-491 : ) 6 (43‬‬
‫‪،‬‬ ‫‪.‬و ‪، ،‬‬ ‫‪،‬‬
‫‪Canizares-Macias‬‬ ‫‪MP‬‬ ‫‪2006‬‬ ‫‪Longares-Patron‬‬ ‫‪A‬‬
‫استخراج متمرکز به کمک‬

‫مایکروویو و تعیین‬
‫اسپکتروفتومتری همزمان‬
‫‪، ،‬‬ ‫وانیلین و‬
‫‪p -hydroxybenzaldehyde‬‬ ‫‪Talanta‬‬ ‫‪69: 882-887‬‬
‫‪1288‬‬
‫معطر‬
‫‪ ,‬بازیابی‬ ‫‪Machale, KW, Niranjan, K. and Pangarkar, VG, 1997‬‬
‫اسانسهای محلول از آب‬

‫میعان ریحان و تقطیر‬
‫‪Mentha‬‬
‫‪arvensis , Journal of Chemical Technology & Biotechnology , 69(3): 362-366‬‬
‫‪ ،‬و ‪ ، ، ،‬انجمن بین‬ ‫‪Witte‬‬ ‫‪L.‬‬ ‫‪1999‬‬ ‫‪Nelida‬‬ ‫‪EG‬‬
‫المللی اکولوژی ‪-99‬‬

‫مارسی‪ ،‬استخراج حالل به‬
‫کمک مایکروویو از گونه‬
‫های خیس شده‪ ،‬ارائه‬
‫پوستر‪ .‬موجود در‪:‬‬
‫‪http://www.chemecol.org‬‬
‫‪1289‬‬
، ،‫ و‬، ، ، ، ،
Pangarkar VG Netke SA Sawant SB Joshi JB
‫ مطالعه مقایسه ای‬، 1995
‫غشاها برای نفوذ مواد آلی‬

،‫کمیاب از محلول های آبی‬
، ، ‫ و‬، ، ، :‫در‬
Howell JA (Eds.) Bowen WR Field RW
‫مجموعه مقاالت کنفرانس‬

121-116 .‫ ص‬، Euro-membrane-95
Pangarkar, VG, 2002, Process Intensifi Cation in Chemical Industry, Guest Editorial: Chemical
Industry News , Indian Chemical Manufacturers Association (ICMA), XLVII (5): 5-6
،‫ و‬، ، ، ، ،
Beenackers Pangarkar VG Yawalkar AA Sharma MM
‫ ضریب انتقال جرم‬، ، AACM 2002
‫مایع در راکتورهای‬-‫ذره‬
،‫سه فاز‬/‫مخزن همزن دو‬
1290
‫معطر‬
‫تحقیقات شیمی صنعتی و‬
‫مهندسی‪: )17(41 ،‬‬
‫‪4167-4141‬‬
‫‪ ، ، ،‬استخراج به کمک‬ ‫‪Pare‬‬ ‫‪JRJ‬‬ ‫‪1995‬‬
‫مایکروویو از مواد حاوی‬

‫مواد آلی‪ ،‬ثبت اختراع‬
‫ایاالت متحده ‪5458897‬‬
‫‪ ،‬و ‪ ، ،‬استخراج‬
‫‪Pangarkar‬‬ ‫‪VG 1994‬‬ ‫‪Save‬‬ ‫‪SV‬‬
‫مایع‪-‬مایع با استفاده از‬
‫‪1291‬‬
‫ فناوری جداسازی‬،‫آفرون‬
111-104 :)2(4 ،
Save, SV, and Pangarkar, VG, 1995, Harvesting of Saccharomyces cerevisiae using aphrons gas
colloidal, Journal of Chemical Technology & Biotechnology , 62(2): 192-199
‫ تشدید انتقال‬, Save, SV, Pangarkar, VG and Kumar, SV, 1993
‫جرم در سیستمهای آبی دو‬

,‫فازی‬
Biotechnology & Bioengineering , 41(1): 72-78
،2005 ،‫ جی وی‬،‫شانکس‬
‫ ترکیب‬:‫مهندسی فیتوشیمی‬
‫مهندسی واکنش شیمیایی با‬
، ‫ مجله‬،‫علم گیاه‬
AlChE 51(1): 2-7
Sharma, A., Verma, SC, Saxena, N., Chadda, N., Singh, NP and Sinha, AK, 2006
‫استخراج وانیلین به کمک‬

1292
‫معطر‬
‫امواج مایکروویو و‬
‫فراصوت و کاتیون کمی‬
‫آن توسط کروماتوگرافی‬
‫مایع با کارایی باال در‬
‫وانیل ‪ ،‬مجله علوم‬ ‫‪planifolia‬‬
‫جدایی ‪619-613 :29 ،‬‬

‫‪، ، ،‬‬
‫‪Sherman‬‬ ‫‪CB‬‬ ‫‪،‬‬
‫‪Huibers‬‬‫‪، ،‬‬‫‪PDT Garcia-Valls‬‬ ‫‪R. and Hatton‬‬ ‫‪TA‬‬
‫‪ ،‬جایگزینی حالل برای‬ ‫‪1998‬‬
‫پردازش سبز‪ ،‬مکمل های‬
‫‪1293‬‬
‫چشم انداز بهداشت محیطی‬
‫‪202-209 :) ( 106 ،‬‬ ‫‪S1‬‬
‫و ‪ ، ،‬تشدید‬ ‫‪Moulijn JA‬‬ ‫‪2000‬‬ ‫‪Stankiewicz AI‬‬
‫فرآیند‪ :‬مهندسی شیمی‬

‫تبدیل‪ ،‬پیشرفت مهندسی‬
‫شیمی ‪34-22 :96 ،‬‬
‫‪ ، ، ، ، ،‬و‪،‬‬
‫‪Pangarkar‬‬ ‫‪Wasewar‬‬ ‫‪KL‬‬ ‫‪Heesink‬‬ ‫‪ABM‬‬ ‫‪Versteeg‬‬ ‫‪GF‬‬
‫‪ ، ،‬تشدید کاتیون تبدیل‬ ‫‪VG‬‬ ‫‪2003‬‬
‫آنزیمی گلوکز به اسید‬

‫الکتیک با استخراج‬
‫واکنشی‪ ،‬علوم مهندسی‬
‫‪1294‬‬
‫معطر‬
‫شیمی‪-3385 :) 15 (58 ،‬‬
‫‪)9(3393‬‬
‫ویلسون‪ ،‬ا‪ ،.‬تورن‪ ،‬جی و‬
‫موریل‪ ،‬جی‪،2003 ،‬‬
‫راهنمای مصرف کننده‬
‫برای صرفه جویی در‬
‫مصرف انرژی‪ ،‬ویرایش‬
‫هشتم‪ ،‬واشنگتن دی سی‪:‬‬
‫شورای آمریکایی برای‬
‫اقتصاد کارآمد انرژی‬
‫‪1295‬‬
‫‪ ،‬و ‪ ، ، ،‬انتقال‬
‫‪Pangarkar‬‬ ‫‪VG‬‬ ‫‪1988‬‬ ‫‪Zanwar‬‬ ‫‪SS‬‬
‫جرم مایع جامد در‬

‫بسترهای بسته بندی شده‪:‬‬
‫افزایش به دلیل‬
‫اولتراسوند‪ ،‬ارتباطات‬
‫مهندسی شیمی ‪:68 ،‬‬
‫‪133-140‬‬
‫‪1296‬‬
‫‪9‬‬‫فاز جامد میکرو استخراج و‬
‫استخراج فضای سر‬
‫‪ 9‬فاز جامد میکرو‬
‫استخراج و به دام‬
‫انداختن فضای سر‬
‫‪R. Harlalka‬‬
‫خالصه‬
‫میکرو استخراج فاز جامد (‬
‫) تکنیکی است که در‬ ‫‪SPME‬‬
‫آنالیز کمی آنالیت ها در‬

‫فازهای آبی و گازی استفاده‬
‫می شود‪ .‬این فناوری جدید‪،‬‬
‫مولکول‌های معطر اطراف‬
‫‪1298‬‬
‫معطر‬
‫گلبرگ‌های گل را بدون‬
‫تماس با گل یا سایر‬
‫قسمت‌های گیاه جذب می‌کند‪.‬‬
‫به عنوان تکنیک انتخابی‬ ‫‪SPME‬‬
‫در بسیاری از زمینه‌های‬

‫کاربرد‪ ،‬از جمله پزشکی‬
‫قانونی‪ ،‬سم‌شناسی‪ ،‬و تجزیه‬
‫و تحلیل طعم‌ها‪ ،‬عطرها‪ ،‬و‬
‫ماتریس‌های زیست‌محیطی‬
‫و بیولوژیکی‪ ،‬مقبولیت‬
‫‪1299‬‬
‫گسترده‌ای به دست آورده‬
‫است‪ .‬برای مانیتورینگ‬ ‫‪SPME‬‬
‫فیلد ایده آل است‪ .‬نمونه‬

‫برداری را می توان در‬
‫‪SPME‬‬
‫سه حالت اصلی انجام داد‪:‬‬

‫استخراج مستقیم‪ ،‬به دام‬
‫انداختن فضای سر و‬
‫استخراج با حفاظت غشایی‪.‬‬
‫به دام انداختن فضای سر‬
‫اساسا ً یک تکنیک استخراج‬
‫گاز است که امکان تجزیه و‬
‫‪1300‬‬
‫معطر‬
‫تحلیل مستقیم ترکیبات فرار‬
‫موجود در یک ماتریس‬
‫غیرفرار را فراهم می کند‪.‬‬
‫این تکنیک مورد نیاز است‬
‫زیرا رایحه مواد گیاهی زنده‬
‫با رایحه روغن استخراج‬
‫شده متفاوت است‪ .‬به دام‬
‫انداختن فضای سر اجازه‬
‫می دهد تا به عطر طبیعی‬
‫گیاه زنده نزدیک تر شویم و‬
‫‪1301‬‬
‫دید واضح تری از تفاوت‬
‫در ترکیبات فرار بین گیاه‬
‫زنده و فاز استخراج شده‬
‫ارائه می دهد‪ .‬دو نوع تله‬
‫گذاری فضای سر وجود‬
‫دارد‪ :‬استاتیک و دینامیک‬
‫که به آن روش پاکسازی و‬
‫تله نیز می گویند‪ .‬در این‬
‫مقاله چند نمونه از به دام‬
‫انداختن گل‌ها‪ ،‬میوه‌ها و‬
‫برگ‌های معطر معطر‬
‫‪1302‬‬
‫معطر‬
‫شناخته شده در مقایسه با‬
‫آنالیزهای روغن استخراج‬
‫شده ارائه شده است‪ .‬برخی‬
‫از عطرهای کالسیک نیز‬
‫مورد بحث قرار می گیرند‪.‬‬
‫‪ 9.1‬مقدمه‬
‫میکرو استخراج فاز‬
‫جامد ( ) در دهه ‪1990‬‬ ‫‪SPME‬‬
‫برای‬ ‫توسط پروفسور‬

‫‪J. Pawliszyn‬‬
‫‪1303‬‬
‫ارائه یک تکنیک سریع و‬
‫بدون حالل برای جداسازی‬
‫آنالیت ها از یک ماتریس‬
‫نمونه توسعه یافت‪.‬‬
‫روش‌های سنتی که توسط‬
‫آنالیت‌های مورد نظر‬
‫جداسازی می‌شوند‪ ،‬معموالً‬
‫زمان‌بر و کار فشرده هستند‬
‫و شامل روش‌های چند‬
‫مرحله‌ای هستند که می‌تواند‬
‫حساسیت را کاهش دهد‪.‬‬
‫‪1304‬‬
‫معطر‬
‫همچنین استفاده از حالل ها‬
‫می تواند برای سالمت‬
‫اپراتورها خطرناک باشد و‬
‫به محیط زیست آسیب‬
‫برساند‪.‬‬
‫از تکنیک استخراج فاز‬ ‫‪SPME‬‬
‫جامد توسعه یافته است‪.‬‬

‫اما ماده جاذب به طور دائم‬
‫به فیبر متصل است و امکان‬
‫استفاده مجدد از فاز‬
‫‪1305‬‬
‫استخراج را فراهم می کند‪.‬‬
‫از حجم کمی جاذب‬ ‫‪SPME‬‬
‫استفاده می کند که معموالً‬

‫روی سطح فیبرهای کوچک‬
‫پراکنده می شود تا آنالیت ها‬
‫را از ماتریس نمونه جدا و‬
‫متمرکز کند‪ .‬پس از تماس با‬
‫نمونه‪ ،‬آنالیت ها توسط فاز‬
‫فیبر جذب یا جذب می شوند‬
‫(بسته به ماهیت پوشش)‪.‬‬
‫پس از مرحله استخراج‪،‬‬
‫‪1306‬‬
‫معطر‬
‫الیاف با یک دستگاه‬
‫جابجایی سرنگ مانند به‬
‫ابزار تحلیلی برای‬
‫جداسازی و تعیین کمیت‬
‫آنالیت ها منتقل می شوند‪.‬‬
‫این تکنیک نمونه برداری‪،‬‬
‫استخراج و معرفی نمونه را‬
‫ادغام می کند و یک راه‬
‫ساده برای انجام نظارت در‬
‫محل است‪ .‬از کاربردهای‬
‫‪1307‬‬
‫این تکنیک می توان به‬
‫پایش محیطی‪ ،‬آنالیز داروی‬
‫معطر و آنالیزهای‬
‫آزمایشگاهی و در محل‬
‫اشاره کرد‪.‬‬
‫در سال ‪ 1990‬به‬ ‫‪SPME‬‬
‫عنوان یک نمونه آماده‬

‫بدون حالل معرفی شد‪.‬‬
‫تکنیک جیره بندی اصل‬
‫اساسی این روش استفاده از‬
‫مقدار کمی از فاز استخراج‬
‫‪1308‬‬
‫معطر‬
‫است که معموالً کمتر از ‪1‬‬
‫میکرولیتر است‪ .‬حجم نمونه‬
‫زمانی که مواد مورد‬
‫بررسی مستقیما ً نمونه‬
‫برداری می شود‪ ،‬می تواند‬
‫زیاد باشد‪ ،‬مثالً هوای یک‬
‫اتاق‪ .‬فاز استخراج می‌تواند‬
‫یک مایع پلیمری با وزن‬
‫مولکولی باال‪ ،‬شبیه به‬
‫فازهای ساکن در‬
‫‪1309‬‬
‫کروماتوگرافی‪ ،‬یا یک‬
‫جاذب جامد‪ ،‬معموالً با‬
‫تخلخل باال‪ ،‬برای افزایش‬
‫سطح در دسترس برای‬
‫جذب باشد‪.‬‬
‫پیکربندی معموالً‬
‫‪SPME‬‬
‫یک فیبر سیلیسی‬

‫کوچک و ذوب شده‬
‫است‬
‫با یک فاز پلیمری پوشش‬
‫داده شده است‪ .‬فیبر برای‬
‫‪1310‬‬
‫معطر‬
‫محافظت در دستگاه سرنگ‬
‫مانند نصب شده است‪.‬‬
‫آنالیت ها توسط فاز فیبر‬
‫جذب یا جذب می شوند تا‬
‫زمانی که در سیستم به‬
‫تعادل برسد‪ .‬مقدار آنالیت‬
‫استخراج شده توسط پوشش‬
‫در حالت تعادل با بزرگی‬
‫ضریب تقسیم آنالیت بین‬
‫‪1311‬‬
‫ماتریس نمونه و ماده پوشش‬
‫تعیین می شود‪.‬‬
‫در ‪ ،‬آنالیت ها‬
‫‪SPME‬‬
‫معموالً به صورت کمی‬

‫از آن استخراج نمی‬
‫شوند‬
‫ماتریکس‪ .‬روش‌های تعادلی‬
‫انتخابی‌تر هستند زیرا از‬
‫تفاوت بین ثابت‌های توزیع‬
‫فاز و ماتریس استخراج‬
‫می‌کنند تا آنالیت‌های هدف‬
‫‪1312‬‬
‫معطر‬
‫را از تداخل جدا کنند‪.‬‬
‫استخراج جامع را می توان‬
‫در به دست آورد‪ ،‬و این‬‫‪SPME‬‬
‫را می توان برای اکثر‬

‫ترکیبات با استفاده از یک‬
‫فیبر خنک شده داخلی انجام‬
‫داد‪ .‬در استخراج جامع‪،‬‬
‫گزینش پذیری برای به‬
‫دست آوردن انتقال کمی‬
‫‪1313‬‬
‫آنالیت های هدف به فاز‬
‫استخراج قربانی می شود‪.‬‬
‫برای مانیتورینگ‬ ‫‪SPME‬‬
‫فیلد ایده آل است‪ .‬اندازه‬

‫گیری غیر ضروری‬
‫است‬
‫حجم نمونه استخراج شده و‬
‫بنابراین دستگاه را می‬
‫‪SPME‬‬
‫توان مستقیما ً در معرض‬

‫مواد مورد بررسی قرار داد‬
‫تا کمی آنالیت های مورد‬
‫‪1314‬‬
‫معطر‬
‫نظر تعیین شود‪ .‬عالوه بر‬
‫این‪ ،‬آنالیت های استخراج‬
‫شده به سادگی با قرار دادن‬
‫فیبر در واحد واجذب به‬
‫دستگاه وارد می شوند‪ .‬این‬
‫فرآیند راحت و بدون حالل‬
‫منجر به باندهای تزریق تیز‬
‫و جداسازی سریع می شود‪.‬‬
‫‪1315‬‬
‫‪ 9.2‬دستگاه‬ ‫‪SPME‬‬
‫دستگاه تجاری‬
‫‪SPME‬‬
‫ساخته شده توسط‬

‫‪Supelco‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪(Belle‬‬
‫فونت‪ ،‬ایاالت متحده آمریکا)‬

‫در شکل ‪ 1‬ارائه شده است‪.‬‬
‫فیبر چسبانده شده به یک‬
‫قطعه لوله فوالدی ضد زنگ‬
‫بر روی یک نگهدارنده‬
‫مخصوص نصب شده است‪.‬‬
‫هولدر مجهز به عمق سنج‬
‫‪1316‬‬
‫معطر‬
‫قابل تنظیم است که امکان‬
‫کنترل مکرر میزان نفوذ‬
‫سوزن دستگاه به ظرف‬
‫نمونه یا انژکتور را فراهم‬
‫می کند‪ .‬این مهم است‪ ،‬زیرا‬
‫فیبر ممکن است در صورت‬
‫برخورد با مانع شکسته‬
‫شود‪ .‬حرکت پیستون توسط‬
‫یک پیچ کوچک که در شیار‬
‫شکل دستگاه حرکت می‬ ‫‪z‬‬
‫‪1317‬‬
‫کند محدود می شود‪ .‬برای‬
‫محافظت در هنگام ذخیره‬
‫سازی یا سوراخ کردن‬
‫سپتوم‪ ،‬فیبر به داخل سوزن‬
‫دستگاه کشیده می شود و پیچ‬
‫در باالترین موقعیت قرار‬
‫دارد‪ .‬در طول استخراج یا‬
‫دفع‪ ،‬فیبر با فشار دادن‬
‫پیستون در معرض دید قرار‬
‫می گیرد‪ .‬پیستون فقط برای‬
‫تعویض مجموعه فیبر به‬
‫‪1318‬‬
‫معطر‬
‫پایین ترین موقعیت خود‬
‫منتقل می شود‪ .‬هر نوع فیبر‬
‫دارای یک هاب با رنگ‬
‫متفاوت است‪.‬‬
‫‪1319‬‬
‫شکل ‪ :1‬دستگاه‬
‫‪SPME‬‬
‫اگر نمونه در ویال باشد‪،‬‬

‫ابتدا سپتوم ویال سوراخ می‬
‫شود‬
‫با سوزن (با فیبر در‬
‫موقعیت جمع شده)‪ ،‬و‬
‫پیستون پایین می آید‪ ،‬که‬
‫فیبر را در معرض نمونه‬
‫قرار می دهد‪ .‬به آنالیت ها‬
‫اجازه داده می شود تا برای‬
‫یک زمان از پیش تعیین شده‬
‫‪1320‬‬
‫معطر‬
‫به داخل پوشش تقسیم شوند‬
‫و سپس فیبر به سمت سوزن‬
‫جمع می شود‪ .‬سپس دستگاه‬
‫به ابزار منتقل می شود‪.‬‬
‫‪SPME‬‬
‫هنگامی که کروماتوگرافی‬
‫گازی برای جداسازی و‬
‫کمی سازی آنالیت استفاده‬
‫می شود‪ ،‬فیبر به داخل یک‬
‫انژکتور داغ وارد می شود‪،‬‬
‫‪1321‬‬
‫جایی که دفع حرارتی آنالیت‬
‫به دام افتاده انجام می شود‪.‬‬
‫برای نمونه برداری نقطه‬
‫ای‪ ،‬فیبر در معرض یک‬
‫ماتریس نمونه قرار می‬
‫گیرد تا اینکه‬
‫تعادل پارتیشن بندی بین‬
‫ماتریس نمونه و مواد‬
‫پوشش حاصل می شود‪ .‬از‬
‫سوی دیگر‪ ،‬در رویکرد‬
‫میانگین زمانی‪ ،‬فیبر در‬
‫‪1322‬‬
‫معطر‬
‫هنگام قرار گرفتن دستگاه‬
‫با نمونه در سوزن باقی‬ ‫‪SPME‬‬
‫می‌ماند‪ .‬این پوشش به‬

‫عنوان تله ای برای آنالیت‬
‫هایی عمل می کند که در‬
‫سوزن منتشر می شوند و در‬
‫نتیجه در طول اندازه گیری‬
‫های زمان غلظت یکپارچه‬
‫ایجاد می شود‪.‬‬
‫‪1323‬‬
‫نمونه برداری را می‬
‫‪SPME‬‬
‫توان در سه حالت اصلی‬

‫انجام داد‪ :‬مستقیم‬
‫استخراج‪ ،‬به دام انداختن‬
‫فضای سر‪ ،‬و استخراج با‬
‫حفاظت غشایی‪.‬‬
‫‪1324‬‬
‫معطر‬
‫شکل ‪ :2‬حالت های عملکرد‬
‫‪ :‬استخراج مستقیم‬ ‫‪SPME‬‬
‫( )‪ ،‬به دام انداختن‬ ‫‪a‬‬
‫‪SPME‬‬‫فضای سر ( ) و‬
‫‪b‬‬
‫محافظت شده از‬

‫غشاء ( )‬
‫‪c‬‬
‫در استخراج مستقیم‪ ،‬الیاف‬

‫پوشش داده شده به داخل‬
‫سام وارد می شود‪.‬‬
‫‪1325‬‬
‫و آنالیت ها مستقیما ً از‬
‫‪ple‬‬
‫ماتریس نمونه به فاز‬

‫استخراج منتقل می شوند‪.‬‬
‫برای تسهیل استخراج‬
‫سریع‪ ،‬مقداری هم زدن‬
‫برای انتقال آنالیت ها از‬
‫قسمت عمده نمونه به‬
‫مجاورت الیاف مورد نیاز‬
‫است‪ .‬برای نمونه های‬
‫گازی‪ ،‬جریان طبیعی هوا‬
‫(مثالً همرفت) معموالً برای‬
‫‪1326‬‬
‫معطر‬
‫تسهیل تعادل سریع برای‬
‫آنالیت های فرار کافی است‪.‬‬
‫در حالت ‪ ،‬آنالیت ها از‬
‫‪headspace‬‬
‫گاز استخراج می شوند‬

‫فاز با نمونه متعادل شده‬
‫است‪ .‬دلیل اصلی این تغییر‪،‬‬
‫محافظت از فیبر در برابر‬
‫اثرات نامطلوب ناشی از‬
‫مواد غیرفرار و با وزن‬
‫مولکولی باال موجود در‬
‫‪1327‬‬
‫ماتریس نمونه (مانند اسیدها‬
‫یا پروتئین‌های انسانی)‬
‫است‪ .‬در اینجا‪ ،‬مقدار آنالیت‬
‫استخراج شده توسط پوشش‬
‫فیبر به محل فیبر‪ ،‬در فاز‬
‫مایع یا گاز بستگی ندارد‪.‬‬
‫بنابراین‪ ،‬تا زمانی که حجم‬
‫دو فاز در هر دو حالت‬
‫نمونه‌برداری یکسان باشد‪،‬‬
‫حساسیت به دام انداختن‬
‫فضای باالی سر مانند‬
‫‪1328‬‬
‫معطر‬
‫نمونه‌گیری مستقیم است‪.‬‬
‫هنگامی که در استخراج‬
‫مستقیم از فضای خالی‬
‫استفاده نمی شود‪ ،‬تفاوت‬
‫حساسیت قابل توجهی بین به‬
‫دام انداختن مستقیم و فضای‬
‫اصلی تنها برای آنالیت های‬
‫بسیار فرار می تواند رخ‬
‫دهد‪ .‬با این حال‪ ،‬انتخاب‬
‫حالت نمونه‌برداری تاثیر‬
‫‪1329‬‬
‫قابل‌توجهی بر سینتیک‬
‫استخراج دارد‪ .‬هنگامی که‬
‫فیبر در فضای اصلی قرار‬
‫دارد‪ ،‬ابتدا آنالیت ها از‬
‫فضای اصلی حذف می‬
‫شوند و به دنبال آن استخراج‬
‫غیر مستقیم از ماتریس‬
‫به طور کلی زمان های‬
‫تعادل برای ترکیبات فرار‬
‫است‬
‫‪1330‬‬
‫معطر‬
‫برای فضای سر کوتاه تر‬
‫‪SPME‬‬
‫از استخراج مستقیم در‬

‫شرایط هم زدن مشابه‪ ،‬به‬
‫دالیل زیر‪ :‬بخش قابل‬
‫توجهی از آنالیت ها قبل از‬
‫شروع فرآیند استخراج در‬
‫فضای اصلی وجود دارد‪.‬‬
‫معموالً یک رابط بزرگ بین‬
‫ماتریس نمونه و فضای‬
‫اصلی وجود دارد‪ .‬و‬
‫‪1331‬‬
‫ضرایب انتشار در فاز گاز‬
‫معموالً چهار مرتبه بزرگتر‬
‫از مایعات است‪ .‬غلظت‬
‫ترکیبات نیمه فرار در فاز‬
‫گازی در دمای اتاق کم است‬
‫و نرخ استخراج فضای سر‬
‫برای این ترکیبات به طور‬
‫قابل‌توجهی پایین‌تر است‪.‬‬
‫آنها را می توان با استفاده از‬
‫هم زدن کارآمد یا با افزایش‬
‫دمای استخراج بهبود بخشید‪.‬‬
‫‪1332‬‬
‫معطر‬
‫در حالت سوم (استخراج‬
‫‪SPME‬‬
‫با محافظت غشایی)‬

‫فیبر با یک غشای انتخابی‬
‫از نمونه جدا می شود‪ ،‬که‬
‫به آنالیت ها اجازه عبور می‬
‫دهد و در عین حال تداخل‬
‫ها را مسدود می کند‪ .‬هدف‬
‫اصلی استفاده از مانع‬
‫غشایی‪ ،‬محافظت از فیبر‬
‫در برابر اثرات نامطلوب‬
‫‪1333‬‬
‫ناشی از ترکیبات با وزن‬
‫مولکولی باال هنگام تجزیه و‬
‫تحلیل نمونه‌های کثیف است‪.‬‬
‫در حالی که به دام انداختن‬
‫فضای سر به همین منظور‬
‫عمل می کند‪ ،‬حفاظت‬
‫غشایی آنالیز ترکیبات کمتر‬
‫فرار را امکان پذیر می کند‪.‬‬
‫استفاده از غشاهای نازک و‬
‫افزایش دمای استخراج‬
‫‪1334‬‬
‫معطر‬
‫باعث کاهش زمان استخراج‬
‫‪ 9.3‬کالیبراسیون‪ ،‬بهینه‬
‫سازی‪ ،‬دقت و تناسب‬
‫‪SPME‬‬
‫‪ 9.3.1‬انتخاب پوشش فیبر‬

‫ماهیت شیمیایی آنالیت مورد‬
‫نظر تعیین کننده است‬
‫نوع پوشش استفاده شده یک‬
‫قانون کلی ساده‪" ،‬مانند حل‬
‫‪1335‬‬
‫می شود مانند"‪ ،‬به خوبی‬
‫برای پوشش های مایع‬
‫اعمال می شود‪ .‬انتخاب‬
‫پوشش در درجه اول بر‬
‫اساس قطبیت و فرار آنالیت‬
‫است‪ .‬پلی (دی متیل‬
‫سیلوکسان) ( ) مفیدترین‬
‫‪PDMS‬‬
‫پوشش است و باید در ابتدا‬

‫مورد توجه قرار گیرد‪ .‬این‬
‫ماده ناهموار است و قادر به‬
‫تحمل دمای انژکتور باال‪ ،‬تا‬
‫‪1336‬‬
‫معطر‬
‫حدود ‪ 300‬درجه سانتیگراد‬
‫است‪ .‬یک مایع غیر‬
‫‪PDMS‬‬
‫قطبی است‪ ،‬بنابراین آنالیت‬

‫های غیر قطبی را به خوبی‬
‫با دامنه دینامیکی خطی‬
‫گسترده استخراج می کند‪ .‬با‬
‫این حال‪ ،‬می توان آن را با‬
‫موفقیت در ترکیبات قطبی‬
‫تر‪ ،‬به ویژه پس از بهینه‬
‫‪1337‬‬
‫سازی شرایط استخراج‪،‬‬
‫اعمال کرد‪.‬‬
‫هم ضخامت پوشش و هم‬
‫توزیع ثابت بازدارنده‬
‫حساسیت روش و زمان‬
‫استخراج را مشخص کنید‪.‬‬
‫پوشش های ضخیم حساسیت‬
‫بیشتری را ارائه می دهند‪،‬‬
‫اما به زمان تعادل بسیار‬
‫طوالنی تری نیاز دارند‪ .‬به‬
‫عنوان یک قاعده کلی‪ ،‬برای‬
‫‪1338‬‬
‫معطر‬
‫سرعت بخشیدن به فرآیند‬
‫نمونه برداری‪ ،‬باید از‬
‫نازک ترین پوشش که‬
‫حساسیت مورد نیاز را ارائه‬
‫می دهد استفاده شود‪.‬‬
‫‪ 9.3.2‬انتخاب حالت‬
‫‪1339‬‬
‫انتخاب حالت استخراج بر‬
‫اساس ترکیب ماتریس نمونه‬
‫است‪.‬‬
‫موقعیت‪ ،‬نوسانات آنالیت‪ ،‬و‬
‫وابستگی آن به ماتریس‪.‬‬
‫برای نمونه‌های کثیف‪ ،‬باید‬
‫حالت هد اسپیس یا محافظ‬
‫فیبر انتخاب شود‪ .‬برای‬
‫ماتریس‌های تمیز‪ ،‬هم‬
‫می‌توان از تله‌گذاری مستقیم‬
‫و هم از تله‌گذاری فضای‬
‫‪1340‬‬
‫معطر‬
‫اصلی استفاده کرد‪ .‬مورد‬
‫دوم برای آنالیت های با‬
‫فرار متوسط تا زیاد قابل‬
‫استفاده است‪ .‬به دام انداختن‬
‫فضای سر همیشه برای‬
‫آنالیت های فرار ترجیح داده‬
‫می شود زیرا زمان های‬
‫تعادل در این حالت کوتاه تر‬
‫از استخراج مستقیم است‪.‬‬
‫حفاظت فیبر فقط برای‬
‫‪1341‬‬
‫نمونه های کثیف باید در‬
‫مواردی استفاده شود که هیچ‬
‫یک از دو حالت اول را نمی‬
‫توان اعمال کرد‪.‬‬
‫‪ 9.3.3‬انتخاب تکنیک هم‬
‫زدن‬
‫زمان تعادل در نمونه های‬
‫گازی کوتاه و آزاد است‪.‬‬
‫معموالً فقط با سرعت انتشار‬
‫آنالیت ها در پوشش محدود‬
‫‪1342‬‬
‫معطر‬
‫می شود‪ .‬هنگامی که‬
‫فازهای آبی و گازی قبل از‬
‫شروع فرآیند نمونه‌برداری‬
‫در تعادل هستند‪ ،‬بیشتر‬
‫آنالیت‌ها در فضای اصلی‬
‫قرار دارند‪ .‬در نتیجه‪ ،‬زمان‬
‫استخراج کوتاه است حتی‬
‫زمانی که از هم زدن استفاده‬
‫نمی شود‪ .‬با این حال‪ ،‬برای‬
‫نمونه های آبی‪ ،‬در اکثر‬
‫‪1343‬‬
‫موارد به هم زدن برای‬
‫تسهیل حمل و نقل جرم بین‬
‫بخش عمده نمونه آبی و فیبر‬
‫نیاز است‪.‬‬
‫همزن مغناطیسی بیشتر در‬
‫دستی استفاده می شود‪.‬‬ ‫‪SPME‬‬
‫آزمایشات هنگام استفاده از‬

‫این تکنیک باید دقت شود که‬
‫سرعت چرخش میله همزن‬
‫ثابت باشد و صفحه پایه در‬
‫حین هم زدن دما را تغییر‬
‫‪1344‬‬
‫معطر‬
‫ندهد‪ .‬این معموالً به معنای‬
‫استفاده از همزن دیجیتالی با‬
‫کیفیت باال است‪ .‬روش‬
‫دیگر‪ ،‬با همزن‌های‬
‫ارزان‌تر‪ ،‬صفحه پایه باید از‬
‫ویال حاوی نمونه عایق‬
‫حرارتی شود تا تغییرات‬
‫دمای نمونه در طول‬
‫استخراج حذف شود‪ .‬هم‬
‫زدن مغناطیسی زمانی‬
‫‪1345‬‬
‫کارآمد است که سرعت های‬
‫چرخشی سریع اعمال شود‪.‬‬
‫‪ 9.3.4‬انتخاب روش‬
‫جداسازی یا تشخیص‬
‫اکثر برنامه های کاربردی‬
‫برای گاز کروما توسعه‬ ‫‪SPME‬‬
‫داده شده اند‪.‬‬

‫تووگرافی ( )‪ ،‬اما سایر‬
‫‪GC‬‬
‫تکنیک های جداسازی‪ ،‬از‬

‫جمله کروماتوگرافی مایع با‬
‫‪1346‬‬
‫معطر‬
‫کارایی باال‪ ،‬الکتروفورز‬
‫مویرگی ( ) و‬
‫‪CE‬‬
‫کروماتوگرافی سیال فوق‬

‫بحرانی‪ ،‬می توانند در‬
‫ارتباط با این تکنیک استفاده‬
‫شوند‪ .‬پیچیدگی مخلوط‬
‫استخراج‪ ،‬دستگاه کمی‬
‫مناسب را تعیین می کند‪.‬‬
‫آشکارسازهای‬
‫‪CE‬‬ ‫کروماتوگرافی معمولی و‬
‫‪1347‬‬
‫معموالً می‌توانند برای همه‬
‫نمونه‌ها به جز پیچیده‌ترین‬
‫نمونه‌ها‪ ،‬که برای آنها‬
‫طیف‌سنجی جرمی ( )‬
‫‪MS‬‬
‫استفاده شود‪ ،‬استفاده شود‪.‬‬

‫‪ 9.3.5‬بهینه سازی شرایط‬
‫دفع‬
‫انژکتورهای کروماتوگرافی‬
‫گاز استاندارد‪ ،‬مانند محبوب‬
‫‪1348‬‬
‫معطر‬
‫انواع اسپلیت بدون شکاف‪،‬‬
‫مجهز به درج های با حجم‬
‫زیاد برای تطبیق بخارات‬
‫حالل وارد شده در حین‬
‫تزریق مایع هستند‪ .‬در‬
‫نتیجه‪ ،‬نرخ جریان خطی‬
‫گاز حامل در آن انژکتورها‬
‫در حالت بدون تقسیم بسیار‬
‫کم است و انتقال آنالیت های‬
‫‪GC‬‬‫تبخیر شده به جلوی ستون‬
‫‪1349‬‬
‫نیز کند است‪ .‬هیچ حاللی در‬
‫طول تزریق معرفی نمی‬
‫‪SPME‬‬
‫شود‪ .‬بنابراین‪ ،‬حجم زیاد‬

‫درج غیر ضروری است‪.‬‬
‫باز کردن اسپلیت الین در‬
‫حین تزریق عملی نیست‪،‬‬
‫‪SPME‬‬
‫زیرا منجر به کاهش‬

‫حساسیت می شود‪ .‬دفع‬
‫موثر و انتقال سریع آنالیت‬
‫ها از انژکتور به ستون‬
‫مستلزم جریان خطی باالی‬
‫‪1350‬‬
‫معطر‬
‫گاز حامل در اطراف پوشش‬
‫است‪ .‬این را می توان با‬
‫کاهش قطر داخلی درج‬
‫انژکتور‪ ،‬مطابقت آن با قطر‬
‫خارجی فیبر پوشش داده‬
‫شده‪ ،‬انجام داد‪.‬‬
‫‪ 9.3.6‬بهینه سازی حجم‬
‫نمونه‬
‫حجم نمونه باید بر‬
‫اساس‬
‫‪1351‬‬
‫ثابت توزیع زمان بندی شده‬
‫ثابت توزیع را می توان با‬
‫استفاده از مقادیر منتشر شده‬
‫برای آنالیت یا یک ترکیب‬
‫مرتبط با پوشش انتخاب شده‬
‫تخمین زد‪ .‬ثابت توزیع را‬
‫می توان با متعادل کردن‬
‫نمونه با فیبر و اندازه گیری‬
‫مقدار آنالیت استخراج شده‬
‫توسط پوشش به صورت‬
‫‪1352‬‬
‫معطر‬
‫تجربی محاسبه یا تعیین‬
‫کرد‪.‬‬
‫‪ 9.3.7‬تعیین زمان استخراج‬
‫زمان تعادل به عنوان‬
‫زمان پس از آن تعریف‬
‫می شود‬
‫مقدار آنالیت استخراج شده‬
‫ثابت می ماند و در محدوده‬
‫خطای تجربی با مقدار‬
‫‪1353‬‬
‫استخراج شده پس از مدت‬
‫زمان نامحدود مطابقت‬
‫دارد‪ .‬هنگام تعیین زمان‬
‫تعادل باید دقت شود‪ ،‬زیرا‬
‫در برخی موارد کاهش قابل‬
‫توجهی از شیب منحنی‬
‫ممکن است به اشتباه به‬
‫عنوان نقطه ای که در آن به‬
‫تعادل می رسد در نظر‬
‫گرفته شود‪ .‬تعیین مقدار‬
‫استخراج شده در حالت‬
‫‪1354‬‬
‫معطر‬
‫تعادل امکان محاسبه ثابت‬
‫های توزیع را فراهم می‬
‫کند‪.‬‬
‫هنگامی که زمان تعادل‬
‫بیش از حد طوالنی‬
‫است‪ ،‬استخراج کوتاه‬
‫تر است‬
‫زمان قابل استفاده است‪ .‬با‬
‫این حال‪ ،‬در چنین مواردی‪،‬‬
‫زمان استخراج و شرایط‬
‫‪1355‬‬
‫انتقال جرم باید به شدت‬
‫کنترل شود تا از دقت خوب‬
‫اطمینان حاصل شود‪ .‬در‬
‫حالت تعادل‪ ،‬تغییرات‬
‫کوچک در زمان استخراج‬
‫بر مقدار آنالیت استخراج‬
‫شده توسط الیاف تأثیر نمی‬
‫گذارد‪.‬‬
‫از سوی دیگر‪ ،‬در‬
‫قسمت شیب دار‬
‫منحنی‪ ،‬حتی کوچک‬
‫‪1356‬‬
‫معطر‬
‫تغییرات در زمان استخراج‬
‫ممکن است منجر به‬
‫تغییرات قابل توجهی در‬
‫مقدار استخراج شود‪ .‬زمان‬
‫استخراج کوتاهتر‪ ،‬خطای‬
‫نسبی بزرگتر است‪.‬‬
‫نمونه‌برداران خودکار‬
‫می‌توانند زمان را دقیقا ً‬
‫اندازه‌گیری کنند‪ ،‬و دقت‬
‫تعیین آنالیت می‌تواند خوب‬
‫‪1357‬‬
‫باشد‪ ،‬حتی زمانی که تعادل‬
‫در سیستم حاصل نشود‪ .‬با‬
‫این حال‪ ،‬این مستلزم آن‬
‫است که شرایط انتقال جرم‬
‫و دما در طول تمام‬
‫آزمایش‌ها ثابت بماند‪.‬‬
‫‪ 9.3.8‬بهینه سازی شرایط‬
‫‪1358‬‬
‫معطر‬
‫افزایش دمای استخراج‬
‫باعث افزایش استخراج‬
‫می شود‬
‫نرخ اما به طور همزمان‬
‫ثابت های توزیع را کاهش‬
‫می دهد‪ .‬به طور کلی‪ ،‬اگر‬
‫نرخ استخراج نگرانی عمده‬
‫ای باشد‪ ،‬باید از باالترین‬
‫دمایی که هنوز حساسیت‬
‫‪1359‬‬
‫رضایت بخشی را ایجاد می‬
‫کند‪ ،‬استفاده شود‪.‬‬
‫تنظیم نمونه می تواند‬
‫‪pH‬‬
‫حساسیت را بهبود‬
‫بخشد‪.‬‬
‫روش برای آنالیت های‬
‫بازی و اسیدی‪ .‬این به این‬
‫واقعیت مربوط می شود که‬
‫مگر اینکه از پوشش های‬
‫‪SPME‬‬‫تبادل یونی استفاده شود‪،‬‬
‫می تواند تنها گونه های‬
‫‪1360‬‬
‫معطر‬
‫خنثی (غیر یونی) را از آب‬
‫استخراج کند‪ .‬با تنظیم‬
‫صحیح ‪ ،‬اسیدها و بازهای‬ ‫‪PH‬‬
‫ضعیف را می توان به شکل‬

‫خنثی خود تبدیل کرد تا‬
‫توسط فیبر استخراج‬
‫‪SPME‬‬
‫‪ 9.3.9‬تعیین محدوده‬
‫دینامیکی خطی روش‬
‫‪1361‬‬
‫تغییر شرایط استخراج‬
‫هر دو حس را تحت‬
‫تاثیر قرار می دهد‪.‬‬
‫وضعیت و زمان تعادل‬
‫بنابراین‪ ،‬توصیه می شود‬
‫قبل از شروع به تعیین‬
‫محدوده دینامیکی خطی‪،‬‬
‫زمان استخراج تعیین شده‬
‫قبلی را بررسی کنید‪ .‬اگر‬
‫تغییرات اساسی در‬
‫حساسیت در طول فرآیند‬
‫‪1362‬‬
‫معطر‬
‫بهینه‌سازی رخ دهد‪ ،‬این‬
‫مرحله ضروری است‪.‬‬
‫پوشش شامل مایعات‬ ‫‪SPME‬‬
‫پلیمری مانند است‬

‫‪PDMS‬‬
‫که‬
‫طبق تعریف‪ ،‬محدوده خطی‬
‫وسیعی دارند‪ .‬برای‬
‫جاذب‌های جامد‪ ،‬مانند‬
‫‪،‬‬ ‫کربوواکس‪ /‬یا‬
‫‪PDMS/DVB‬‬ ‫‪DVB‬‬
‫محدوده خطی به دلیل تعداد‬

‫‪1363‬‬
‫محدود محل‌های جذب روی‬
‫سطح باریک‌تر است‪ ،‬اما‬
‫همچنان می‌تواند بیش از‬
‫چندین مرتبه بزرگی برای‬
‫آنالیت‌های معمولی در‬
‫ماتریس‌های خالص باشد‪ .‬در‬
‫برخی موارد نادر که آنالیت‬
‫میل بسیار باالیی به سطح‬
‫دارد‪ ،‬اشباع می تواند در‬
‫غلظت های کم آنالیت رخ‬
‫دهد‪ .‬در چنین مواردی‪،‬‬
‫‪1364‬‬
‫معطر‬
‫محدوده خطی را می توان با‬
‫کوتاه کردن زمان استخراج‬
‫افزایش داد‪.‬‬
‫‪ 9.3.10‬انتخاب روش‬
‫کالیبراسیون‬
‫روشهای کالیبراسیون‬
‫استاندارد مانند‬
‫کالیبراسیون خارجی‬
‫‪1365‬‬
‫می توان با استفاده کرد‪.‬‬
‫‪SPME‬‬
‫ابتدا فیبر خالی باید بررسی‬

‫شود تا اطمینان حاصل شود‬
‫که نه فیبر و نه ابزار باعث‬
‫ایجاد تداخل در تعیین نمی‬
‫شوند‪ .‬فیبر باید قبل از اولین‬
‫استفاده از طریق دفع در‬
‫یک انژکتور یا در یک‬
‫‪GC‬‬
‫دستگاه تهویه مطبوع‬

‫طراحی شده خاص‪ ،‬مطبوع‬
‫شود‪ .‬این فرآیند تضمین می‬
‫‪1366‬‬
‫معطر‬
‫کند که پوشش فیبر خود‬
‫تداخل ایجاد نمی کند‪ .‬آماده‬
‫سازی فیبر ممکن است پس‬
‫از تجزیه و تحلیل نمونه‬
‫های حاوی مقادیر زیادی از‬
‫ترکیبات با وزن مولکولی‬
‫باال تکرار شود‪ ،‬زیرا چنین‬
‫ترکیباتی ممکن است به‬
‫زمان دفع طوالنی تری‬
‫‪1367‬‬
‫نسبت به آنالیت های مورد‬
‫نظر نیاز داشته باشند‪.‬‬
‫یک روش کالیبراسیون‬
‫خاص‪ ،‬مانند رقت‬
‫ایزوتوپی یا‬
‫عالوه بر استاندارد‪ ،‬باید‬
‫برای نمونه های پیچیده تر‬
‫استفاده شود‪ .‬در این‬
‫روش‌ها‪ ،‬فرض بر این است‬
‫که آنالیت‌های هدف در حین‬
‫استخراج رفتار مشابهی با‬
‫‪1368‬‬
‫معطر‬
‫سنبله‌ها دارند‪ .‬این معموالً‬
‫در هنگام تجزیه و تحلیل‬
‫نمونه های همگن یک‬
‫فرض معتبر است‪.‬‬
‫‪ 9.3.11‬دقت روش‬
‫مهمترین عوامل موثر‬
‫بر دقت در عبارتند‬
‫‪SPME‬‬
‫از‪:‬‬
‫شرایط هم زدن‬ ‫•‬
‫‪1369‬‬
‫زمان نمونه برداری‬‫•‬
‫(در صورت استفاده‬

‫از شرایط غیرتعادلی)‬
‫درجه حرارت‬ ‫•‬
‫وضعیت پوشش فیبر‬ ‫•‬
‫(ترک‪ ،‬جذب گونه‬

‫های با وزن مولکولی‬
‫باال)‬
‫هندسه فیبر (ضخامت‬ ‫•‬
‫و طول پوشش)‬
‫‪1370‬‬
‫معطر‬
‫اجزای ماتریس نمونه‬ ‫•‬
‫(نمک‪ ،‬مواد آلی‪،‬‬

‫رطوبت و غیره)‬
‫زمان بین استخراج و‬ ‫•‬
‫تجزیه و تحلیل‬
‫از دست دادن آنالیت‬‫•‬
‫(جذب روی دیواره‪،‬‬

‫نفوذ تفل روی‪ ،‬جذب‬
‫توسط سپتا)‬
‫‪ 9.3.12‬مناسب بودن‬
‫‪1371‬‬
‫برای تجزیه و تحلیل‬ ‫‪SPME‬‬
‫عطر و طعم و عطر‬

‫پوند معموالً ترکیبات فرار و‬
‫کوچک به راحتی توسط‬
‫الیاف استخراج می شوند و‬
‫سادگی روش امکان اتصال‬
‫آسان به ابزارهای تحلیلی را‬
‫فراهم می کند‪ .‬به دام‬
‫انداختن فضای سر می تواند‬
‫پتانسیل پیک های تداخل را‬
‫‪1372‬‬
‫معطر‬
‫کاهش دهد و از آلودگی‬
‫سوزن و ابزار جلوگیری‬
‫کند‪ .‬از دست دادن این‬
‫ترکیبات فرار در طی‬
‫مراحل آماده‌سازی نمونه در‬
‫مقایسه با روش‌های مرسوم‬
‫به حداقل می‌رسد یا حذف‬
‫می‌شود و این روش برای‬
‫نمونه‌برداری و تجزیه و‬
‫‪1373‬‬
‫تحلیل میدانی قابل قبول‬
‫است‪.‬‬
‫نشان داده شده است که‬
‫برای ترکیبات نیمه‬ ‫‪SPME‬‬
‫فرار مفید است‪.‬‬

‫پوند‪ ،‬حتی اگر در سال های‬
‫اولیه چالش برانگیزتر به‬
‫نظر می رسید‪ .‬با اصالح‬
‫ماتریس مناسب‪ ،‬می‌توان از‬
‫تله‌گذاری فضای سر در این‬
‫‪SPME‬‬‫موارد نیز بهره برد‪.‬‬
‫‪1374‬‬
‫معطر‬
‫راحتی قابل توجهی را برای‬
‫تجزیه و تحلیل فیلد و هوا‬
‫فراهم می کند‪ .‬کمی کردن‬
‫کاتیون حتی در حضور‬
‫دمای هوا متغیر نسبتا ً ساده‬
‫است‪ .‬در نهایت‪ ،‬استفاده از‬
‫برای نمونه برداری‬ ‫‪SPME‬‬
‫میانگین وزنی با زمان‪،‬‬

‫سادگی را در نظارت بر‬
‫‪1375‬‬
‫غلظت طعم و عطر در‬
‫طول زمان فراهم می کند‪.‬‬
‫‪ 9.4‬استخراج به دام انداختن‬
‫فضای سر و تجزیه و‬
‫تحلیل‬
‫‪GC-FID/MS‬‬
‫مواد فرار آب پرتقال از‬

‫قسمت باالی آب پرتقال‬
‫استخراج شد‬
‫با استفاده از یک دستگاه‬
‫‪SPME‬‬
‫سرنگ مانند مجهز به فیبر‬

‫‪1376‬‬
‫معطر‬
‫میکرومتر ( )‪.‬‬
‫‪Supelco‬‬ ‫‪Carboxen-PDMS 75‬‬
‫مقدار کمی (‪ 25‬میلی‌لیتر)‬

‫آب میوه در ویال‌های‬
‫شیشه‌ای ‪ 40‬میلی‌لیتری با‬
‫درپوش‌های پیچی پالستیکی‬
‫و سپتوم‌های پوشش‌داده شده‬
‫با تفل قرار داده شد‪ ،‬تا دمای‬
‫‪ 40‬درجه سانتی‌گراد گرم‬
‫شد و به آرامی چرخانده شد‬
‫تا دیواره‌های ویال را‬
‫‪1377‬‬
‫بپوشاند‪ .‬آبمیوه ها حداقل به‬
‫مدت ‪ 15‬دقیقه قبل از قرار‬
‫دادن فیبر اجازه داده شدند تا‬
‫به تعادل برسند و در طول‬
‫دوره استخراج ‪ 35‬دقیقه در‬
‫دمای ‪ 40‬درجه سانتیگراد‬
‫نگهداری شدند‪ .‬سپس فیبر‬
‫از قسمت اصلی خارج شد و‬
‫در داخل انژکتور گرم شده‬
‫‪GC‬‬
‫قرار داده شد‪ ،‬جایی که‬

‫ترکیبات فرار از نظر‬
‫‪1378‬‬
‫معطر‬
‫حرارتی جذب شدند‪.‬‬
‫عصاره طعم با استفاده از‬
‫مجهز به ستون‬ ‫دستگاه‬
‫‪HP 5890 GC‬‬
‫‪ID‬‬‫مویرگی ‪ 30‬میلی متر‬

‫‪mx 0.32‬‬
‫جدا شد‪ .‬دمای ستون ابتدا‬ ‫‪DB5‬‬
‫‪ 32‬درجه سانتیگراد با ‪3‬‬

‫دقیقه نگهداری بود و سپس‬
‫در ‪ 6‬درجه سانتیگراد در‬
‫دقیقه به ‪ 200‬درجه‬
‫سانتیگراد افزایش یافت‪.‬‬
‫‪1379‬‬
‫سرعت خطی گاز حامل‬
‫هلیوم ‪ 29‬سانتی‌متر بر ثانیه‬
‫بود‪ .‬برای بهبود شکل پیک‬
‫و راندمان کروماتوگرافی از‬
‫یک الینر انژکتوری‬
‫مخصوص گراز باریک (‬
‫‪ 0.75‬میلی متر) استفاده شد‪.‬‬
‫کل جداسازی در حالت بدون‬
‫تقسیم انجام شد‪.‬‬
‫‪ 9.4.1‬تاریخچه‬
‫‪1380‬‬
‫معطر‬
‫در نوامبر ‪ ،1986‬در‬
‫دهمین کنگره بین‬
‫المللی ‪-‬‬ ‫‪Es‬‬
‫‪ ،‬در واشنگتن دی سی‪،‬‬ ‫‪Sential Oils‬‬
‫ایاالت متحده‪ ،‬دکتر‬

‫‪BD Mookherjee‬‬
‫مقاله ای را در مورد تأثیر‬

‫"زنده در مقابل مرده" بر‬
‫استخراج تله فضایی با‬
‫استفاده از گل های یاس به‬
‫عنوان مثال ارائه کرد‪.‬‬
‫‪1381‬‬
‫سوزن که با فیبر‬
‫‪SPME‬‬
‫شیشه ای جامد ‪ 2‬تا ‪3‬‬

‫میلی متری روکش شده‬
‫است‬
‫با یک جاذب مایع با جوش‬
‫باال‪ ،‬بدون دست زدن به گل‬
‫در مجاورت گل قرار می‬
‫گیرد و بسته به قدرت بوی‬
‫شکوفه به مدت ‪60-30‬‬
‫دقیقه در آنجا نگهداری می‬
‫شود‪ .‬مولکول های معطر‬
‫‪1382‬‬
‫معطر‬
‫اطراف گلبرگ ها جذب‬
‫فیبر می شوند‪ .‬سپس با ‪،‬‬
‫‪GC/MS‬‬
‫فیبر برای تعیین مشخصات‬

‫عطر آن گل خاص تجزیه و‬
‫تحلیل می‌شود‪ .‬رایحه گل‬
‫زنده توسط ناسا در سال‬
‫‪ 1998‬به فضا آورده شد‪.‬‬
‫هاله‬ ‫‪9.4.2‬‬
‫‪1383‬‬
‫زمانی که خورشید به‬
‫طور کامل توسط ماه‪،‬‬
‫اطراف آن گرفته شود‬
‫درخشش هاله نامیده می‬
‫شود‪ .‬به طور مشابه‪ ،‬اگر‬
‫قطره ای از عطر را در‬
‫نظر بگیریم‪ ،‬مولکول های‬
‫اطراف قطره هاله ای از آن‬
‫عطر خاص را تشکیل می‬
‫دهند‪.‬‬
‫‪1384‬‬
‫معطر‬
‫این یک باور رایج‬
‫است که فرد یک عطر‬
‫را الیه به الیه استشمام‬
‫از نت باالیی اجزای فرار‪ ،‬تا‬
‫نت میانی اجزای با نقطه‬
‫جوش در محدوده میانی و‬
‫در نهایت به نت پایین‬
‫اجزایی با باالترین نقطه‬
‫جوش‪.‬‬
‫‪1385‬‬
‫در واقع‪ ،‬وقتی قطره‬
‫ای از عطر روی‬
‫پوست قرار می گیرد‪،‬‬
‫مولکول های مختلف‪ ،‬از‬
‫کمترین تا باالترین نوع‬
‫جوش‪ ،‬صرف نظر از وزن‬
‫مولکولی‪ ،‬نقطه جوش و‬
‫فشار بخار‪ ،‬هاله ای را‬
‫تشکیل می دهند که در‬
‫نهایت به بینی ما می رسد و‬
‫اولین تصور ما را از عطر‬
‫‪1386‬‬
‫معطر‬
‫خاص به ما می دهد‪ .‬ترکیب‬
‫این هاله به ویژگی مشخصه‬
‫هر مولکول عطر بستگی‬
‫دارد که به عنوان انتشار آن‬
‫شناخته می شود‪.‬‬
‫‪ 9.4.3‬انتشار چیست؟‬
‫انتشار ویژگی ذاتی یک‬
‫ترکیب برای انتشار آن‬
‫است‬
‫‪1387‬‬
‫مولکول های موجود در هوا‬
‫اگر مولکول‌های آن تمایل‬
‫بیشتری نسبت به سایر‬
‫ترکیبات به هوا داشته باشند‪،‬‬
‫یک ترکیب از دیگری‬
‫منتشرتر است‪ .‬انتشار‬
‫مستقل از نقطه جوش‪ ،‬وزن‬
‫مولکولی‪ ،‬آستانه بو یا مقدار‬
‫بو است‪.‬‬
‫‪Headspace Trapping‬‬ ‫‪ 9.4.4‬کاربرد‬
‫‪1388‬‬
‫معطر‬
‫چند نمونه از به دام‬
‫انداختن فضای سر در‬
‫اینجا مورد بحث قرار‬
‫می گیرد‪.‬‬
‫‪ 9.4.4.1‬یاس‬
‫اجزای اصلی زندگی و یاس‬
‫را برداشت‬
‫های گرانیفل اروم عبارتند‬
‫از‪:‬‬
‫گلها گلهای ترکیب‬
‫‪1389‬‬
‫ی زنده‪% ،‬‬
‫چیده‬
‫شده‪،‬‬
‫‪%‬‬
‫‪ 60.0 40.0‬بنزیل‬
‫استات‬
‫لینالول‬ ‫‪3.0 30.0‬‬
‫‪ 11.0 2.0‬ایندول‬
‫سیس‪-‬‬ ‫‪3.0 --‬‬
‫جاسمون‬
‫‪1390‬‬
‫معطر‬
‫‪-3،5‬دی‬ ‫‪-- 0.5‬‬
‫متیل‪-2-‬‬
‫اتیل‬
‫پیرازین‬
‫اپی متیل‬ ‫‪0.5 --‬‬
‫جاسمونات‬
‫متیل‬ ‫‪0.3 --‬‬
‫جاسمونات‬
‫‪1391‬‬
‫تفاوت در ترکیبات‬
‫فرار گلهای زنده از‬
‫‪Jasminum grandifl‬‬
‫عبارتند از‪:‬‬ ‫و‬ ‫‪Jasminum sambac‬‬ ‫‪orum‬‬
‫‪ ,‬ترکیب‬ ‫‪،‬‬ ‫‪J. grandifl orum‬‬ ‫‪J. sambac‬‬
‫‪% %‬‬
‫متیل‬ ‫‪-- 5.0‬‬
‫بنزوات‬
‫‪ 60.0 37.‬بنزیل‬
‫استات‬ ‫‪0‬‬
‫‪ 11.0 5.0‬ایندول‬
‫‪1392‬‬
‫معطر‬
‫لینالول‬ ‫‪3.0 9.0‬‬
‫اپی متیل‬ ‫‪0.5 --‬‬
‫جاسمونا‬
‫ت‬
‫متیل‬ ‫‪0.3 --‬‬
‫جاسمونا‬
‫ت‬
‫‪ 9.4.4.2‬رز چای زرد‬
‫تفاوت در اجزای فضای‬
‫سرنشین بین زندگی و‬
‫‪1393‬‬
‫گل های رز زرد چای چیده‬
‫شده عبارتند از‪:‬‬
‫گلها گلهای ترکیب‬
‫ی زنده‪% ،‬‬
‫چیده‬
‫شده‪،‬‬
‫‪%‬‬
‫‪ 20.67 5.39‬سیس‪-3-‬‬
‫هگزنیل‬
‫استات‬
‫‪ 8.40 4.26‬هگزیل‬
‫‪1394‬‬
‫معطر‬
‫استات‬
‫‪ 5.73 3.30‬فنیل اتیل‬
‫الکل‬
‫‪-3،5 9.96 18.5‬دی‬
‫متوکسی‬ ‫‪8‬‬
‫تولوئن‬
‫آلفا عنصر‬ ‫‪-- 4.07‬‬
‫‪ 2.17 --‬ژرانیل‬
‫استون‬
‫‪1395‬‬
‫دی هیدرو‪-‬‬ ‫‪-- 2.62‬‬
‫بتا یونول‬
‫‪ 0.30 2.12‬ایزوکاریوف‬
‫یلن‬
‫‪ 5.83 2.96‬آلفا‬
‫فارنزین‬
‫‪ 9.4.4.3‬گل شور‬
‫اجزای فرار شور زنده (‬
‫‪Passifl‬‬
‫‪ ).‬عبارتند از‪:‬‬
‫‪ora spp‬‬
‫گلها ترکیب‬
‫‪1396‬‬
‫معطر‬
‫ی‬
‫زند‬
‫ه‪،‬‬
‫‪%‬‬
‫‪ 90.‬متیل‬
‫‪ 3‬بنزوات‬
‫‪ 1.1‬متیل‬
‫سالیسیال‬
‫ت‬
‫‪ 1.6‬متیل‬
‫‪1397‬‬
‫سینامات‬
‫نی ‪9.‬‬
‫ل ‪4.‬‬
‫و ‪4.‬‬
‫ف ‪4‬‬
‫ر‬
‫آب‬
‫ی‬
‫تفاوت های عمده در قسمت‬
‫های سرنشین اجزای زندگی‬
‫و‬
‫‪1398‬‬
‫معطر‬
‫نیلوفر آبی چیده شده (‬
‫‪Nelumbo‬‬
‫) عبارتند از‪:‬‬‫‪nucifera‬‬
‫گلهای گلهای ترکیب‬

‫چیده زنده‪% ،‬‬
‫شده‪،‬‬
‫‪%‬‬
‫سابینن‬ ‫‪6.0 12.0‬‬
‫‪- 18.0 8.0‬دی‬
‫‪p‬‬
‫متوکسی‬
‫‪1399‬‬
‫بنزن‬
‫‪-4‬ترپینئول‬ ‫‪3.0 1.5‬‬
‫آلفا‬ ‫‪9.0 1.0‬‬
‫ترپینئول‬
‫سیس‪-‬‬ ‫‪0.1‬‬ ‫‪--‬‬
‫جاسمون‬
‫‪ 20.0 30.0‬هیدروکرب‬
‫‪C15‬‬‫ن های‬
‫‪9.4.4.5‬‬ ‫دانش‬
‫‪avender ( Lavandula‬‬
‫آموزان‬ ‫‪:‬‬ ‫‪re‬‬
‫‪1400‬‬
‫معطر‬
‫اسطوخودو‬
‫س‬
‫باهم فرار‬
‫فرانسوی ) و‬
‫‪dentata‬‬
‫اسطوخودو‬ ‫زنده‬ ‫‪l‬‬
‫س‬ ‫(‬ ‫‪Lavandula angustifolia‬‬
‫) الف انگلیسی‬
‫اسطوخ اسطوخودترکیب‬
‫ودوس وس‬
‫‪1401‬‬
‫انگلیس فرانسوی‬
‫ی‪% ، % ،‬‬
‫لیمونن‬ ‫‪18‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪-1‬‬
‫‪Octen-3-ol‬‬ ‫‪--‬‬ ‫‪7‬‬
‫هگزیل‬ ‫‪11‬‬ ‫‪2‬‬
‫استات‬
‫اکالیپتول‬ ‫‪9‬‬ ‫‪3‬‬
‫لینالول‬ ‫‪7‬‬ ‫‪--‬‬
‫سیس‪-3-‬‬ ‫‪17 13‬‬
‫هگزنیل‬
‫‪1402‬‬
‫معطر‬
‫استات‬
‫بورنئول‬ ‫‪--‬‬ ‫‪2‬‬
‫کریپتون‬ ‫‪--‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪ 9.4.4.6‬بابونه‬
‫ترکیبات فرار بابونه زنده‬
‫رومی و آلمانی عبارتند از‪:‬‬
‫بابونه بابونه ترکیب‬
‫آلمانی‪ ،‬رومی‪،‬‬
‫‪%‬‬ ‫‪%‬‬
‫‪1403‬‬
‫اتیل ‪-2‬‬ ‫‪--‬‬ ‫‪12‬‬
‫متیل‬
‫بوتیرات‬
‫سیس‪-3-‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪22‬‬
‫هگزنیل‬
‫استات‬
‫ایزوبوتیل‬ ‫‪7‬‬ ‫‪--‬‬
‫متاکریال‬
‫ت‬
‫ایزوبوتیل‬ ‫‪18‬‬ ‫‪--‬‬
‫آنژالت‬
‫‪1404‬‬
‫معطر‬
‫‪--‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪Ocimene‬‬
‫ایزو آمیل‬ ‫‪10‬‬ ‫‪--‬‬

‫آنژالت‬
‫ایزوهگزی‬ ‫‪10‬‬ ‫‪--‬‬
‫ل آنژالت‬
‫‪ 9.4.4.7‬شفالی‬
‫اجزای فرار شفالی زنده (‬
‫) عبارتند از‪:‬‬ ‫‪Nycanthus arbortristis‬‬
‫گل ترکیب‬
‫‪1405‬‬
‫زند‬
‫ه‪،‬‬
‫‪%‬‬
‫‪ 11.‬الکل‬
‫‪ 2‬بنزیل‬
‫‪ 9.‬فنیل‬
‫‪ 4‬استالدئی‬
‫د‬
‫‪ 6.‬فنیل‬
‫‪ 3‬اتیل‬
‫الکل‬
‫‪1406‬‬
‫معطر‬
‫‪ 10‬متیل‬
‫‪ .7‬آنترانیال‬
‫ت‬
‫نع ‪9.‬‬
‫نا ‪4.‬‬
‫ع ‪4.‬‬
‫‪8‬‬
‫تفاوت های عمده بین نعناع‬
‫زنده و چیده شده عبارتند از‪:‬‬
‫ترکیب‬ ‫گیاه گیاه‬
‫‪1407‬‬
‫چیده زنده‪،‬‬
‫شده‪% ،‬‬
‫‪%‬‬
‫هگزانال‬ ‫‪0.5‬‬ ‫‪--‬‬
‫هگزانول‬ ‫‪--‬‬ ‫‪--‬‬
‫بتا پینن‬ ‫‪0.8 2.0‬‬
‫سابینن‬ ‫‪0.5‬‬ ‫‪--‬‬
‫میرسن‬ ‫‪8.8 4.0‬‬
‫آلفا‬ ‫‪0.7‬‬ ‫‪--‬‬
‫فالندرن‬
‫‪1408‬‬
‫معطر‬
‫‪ 18.0 2.0‬لیمونن‬
‫سیس و‬ ‫‪1.0‬‬ ‫‪--‬‬
‫ترانس‬
‫اوسیمن‬
‫دی‬ ‫‪0.6 2.6‬‬
‫هیدروکا‬
‫رون‬
‫‪ 24.0 70.0‬کاروون‬
‫آلفا و بتا‬ ‫‪5.0 0.1‬‬
‫المن‬
‫‪1409‬‬
‫بتاکاریوف‬ ‫‪4.0 0.1‬‬
‫یلن‬
‫‪ 9.4.4.9‬پوست دارچین‬
‫تجزیه و تحلیل مقایسه ای‬
‫فضای پوست تازه دارچین‬
‫و‬
‫نفت تجاری نشان داده است‪:‬‬
‫پوست‬ ‫روغ ترکیب‬
‫ن دارچین تازه‪% ،‬‬
‫تجار‬
‫‪1410‬‬
‫معطر‬
‫ی‪،‬‬
‫‪%‬‬
‫‪ 71.7‬سیس و ترانس‬
‫سینامیک آلدهید‬
‫‪80.3‬‬
‫‪ 12.7‬اوژنول ‪--‬‬
‫‪ --‬ارتو متوکسی‬
‫سینامالدئید ‪0.3‬‬
‫‪1411‬‬
‫‪ 0.5‬اوژنیل استات‬
‫‪--‬‬
‫زنجبیل‬ ‫‪9.4.4.10‬‬
‫تجزیه و تحلیل مقایسه ای‬
‫فضای سر ریشه زنجبیل‬
‫تازه‬
‫و نفت تجاری نشان داده‬
‫است‪:‬‬
‫روغن ترکیب ریشه زنجبیل‬
‫تجاری تازه‪% ،‬‬
‫‪1412‬‬
‫معطر‬
‫‪%،‬‬
‫‪ 1.2‬سیترال ‪15.3‬‬
‫‪ 6.2‬بتا بیزابولن‬
‫‪3.3‬‬
‫‪ 34.4‬آلفا زینگیبرن‬
‫‪15.2‬‬
‫‪ 6.0‬سیس و ترانس آلفا‬
‫فارنزین ‪13.7‬‬
‫‪11.3‬‬ ‫‪4.8‬‬
‫‪ar -Curcumene‬‬
‫‪1413‬‬
‫‪ 11.8‬بتا سسکیفالندرن‬
‫‪8.0‬‬
‫‪9.4.4.11‬‬ ‫(‬
‫‪Prunus persica‬‬
‫هلو‬ ‫)‬
‫عبارتند اجزای فرار هلو‬
‫از‪ :‬زنده و چیده شده‬
‫هلو هلو زنده‪،‬ترکیب‬
‫چیده ‪%‬‬
‫شده‪،‬‬
‫‪%‬‬
‫‪1414‬‬
‫معطر‬
‫اتیل استات‬ ‫‪6.2‬‬ ‫‪--‬‬
‫دی متیل‬ ‫‪0.6‬‬ ‫‪--‬‬
‫دی سولفی‬
‫د‬
‫سیس‪-3-‬‬ ‫‪9.7‬‬ ‫‪--‬‬
‫هگزنیل‬
‫استات‬
‫‪ 34.2 7.1‬متیل‬
‫اکتانوات‬
‫‪1415‬‬
‫اتیل‬ ‫‪7.4 11.0‬‬
‫اکتانوات‬
‫‪ 10.6‬پی گیری ‪-6‬پنتیل آلفا‬
‫پیرون‬
‫گاما‬ ‫‪2.5 39.2‬‬
‫دکاالکتون‬
‫آناناس‬ ‫‪9.4.4.12‬‬
‫اجزای فرار داخلی و‬
‫خارجی آناناس زنده عبارتند‬
‫از‪:‬‬
‫‪1416‬‬
‫معطر‬
‫داخلی خارجی‪ ،‬ترکیب‬
‫‪٪ ٪،‬‬
‫‪1417‬‬
‫‪ 13.3 24.6‬متیل‬
‫هگزانوا‬
‫ت‬
‫‪ 25.6 4.7‬اتیل‬
‫هگزانوا‬
‫ت‬
‫متیل ‪-3‬‬ ‫‪0.9 0.5‬‬
‫متیل‬
‫تیوپروپیو‬
‫نات‬
‫اتیل ‪-3‬‬ ‫‪1.1‬‬ ‫‪--‬‬
‫‪1418‬‬
‫معطر‬
‫متیل‬
‫تیوپروپیو‬
‫نات‬
‫‪ 9.4.5‬عطرهای کالسیک‬
‫تقریبا ً تمام عطرهای‬
‫کالسیک موفق بر پایه‬
‫‪fl oral‬‬
‫هستند‬
‫رایحه ها عطرسازان آنها را‬
‫با استفاده از روغن گل‬
‫طبیعی مانند گل رز و یاس‬
‫‪1419‬‬
‫ایجاد کردند‪ .‬افراد کمی از‬
‫این واقعیت آگاه هستند که‬
‫روغن‌های میوه و گل که از‬
‫استخراج مواد چیده شده به‬
‫دست می‌آیند‪ ،‬عطرهای‬
‫متفاوتی از موجودات زنده‬
‫دارند‪ .‬نمونه‌هایی از‬
‫عطرهای کالسیک مبتنی بر‬
‫رایحه‌های خوراکی عبارتند‬
‫‪،‬‬ ‫‪،‬‬
‫)‪Amarige (Givenchy‬‬ ‫از‬
‫)‪Joy (Jean Patou‬‬ ‫‪White Linen (Estée‬‬
‫‪ ،‬و‬
‫‪Beautiful‬‬ ‫‪،‬‬
‫)‪Lauder‬‬ ‫)‪Aura (Hugo Boss‬‬ ‫)‪Anais Anais (Cacharel‬‬
‫‪1420‬‬
‫معطر‬
‫(استی الدر)‪ .‬تفاوت ترکیب‬
‫بین روغن و هاله آماریج به‬
‫رو ترکیب‬ ‫هاله‬
‫غن‬ ‫روی‬
‫‪،‬‬ ‫پوست‬
‫‪%‬‬ ‫پس از‬
‫‪60‬‬
‫دقیقه‪% ،‬‬
‫‪ 1.7‬لینالول‬ ‫‪17.9‬‬
‫‪1421‬‬
‫‪ 4.9‬بنزیل‬ ‫‪22.7‬‬
‫استات‬
‫‪ 1.2‬استیرالیل‬ ‫‪9.7‬‬
‫استات‬
‫‪ --‬ترمه‬ ‫‪0.5‬‬
‫‪ 0.2‬باکدانول‬ ‫‪0.5‬‬
‫‪ 29.‬هدیونه‬ ‫‪4.9‬‬
‫‪9‬‬
‫‪ 1.5‬سدرابر‬ ‫‪4.9‬‬
‫‪ 7.1‬ایزو ای‬ ‫‪12.1‬‬
‫فوق‬
‫‪1422‬‬
‫معطر‬
‫العاده‬
‫‪ 0.2‬آمبروکس‬ ‫‪0.1‬‬
‫‪ 32.‬بنزیل‬ ‫‪1.1‬‬
‫‪ 5‬سالیسیال‬
‫ت‬
‫‪ 0.9‬ماسکاالک‬ ‫‪0.4‬‬
‫تون‬
‫مثال‌ها عبارتند از‬
‫‪Joy‬‬
‫توسط ‪ .‬کتانی سفید‬ ‫‪Jean Patou‬‬
‫; هاله‬
‫‪Hugo BOSS; Anais Anais‬‬‫توسط‬ ‫‪Estée Lauder‬‬
‫‪1423‬‬
‫توسط ; و زیبا توسط‬ ‫‪Cacharel‬‬
‫استی الدر‪.‬‬
‫‪ 9.4.6‬نیاز به‬
‫وقتی به یک گل رز پر‬
‫از گل های رز شکوفه‬
‫داده می رویم‪ ،‬متوجه‬
‫می شویم که یک‬
‫وقتی از عطر بطری شده یا‬
‫اسانس ‪ %100‬طبیعی‬
‫استخراج شده از همان گل‬
‫رز استفاده می کنیم‪ ،‬انتظار‬
‫‪1424‬‬
‫معطر‬
‫بوی خوشی را در فضا‬
‫داشته باشید‪ .‬با این حال‪ ،‬این‬
‫درست نیست‪ .‬رایحه‌ای که‬
‫ما در میدان تشخیص‬
‫می‌دهیم کامالً متفاوت از‬
‫عطر یا اسانس بطری‌شده‬
‫است‪ ،‬به دالیل زیر‪:‬‬
‫هنگامی که یک گل یا‬ ‫‪)a‬‬
‫گیاه برای به دست‬

‫آوردن اسانس فرآوری‬
‫‪1425‬‬
‫می شود‪ ،‬ترکیبات کم‬
‫فرار همیشه نمی توانند‬
‫بازیابی شوند و اغلب‬
‫تبخیر می شوند‪ .‬این‬
‫مواد فرار کم برای‬
‫عطر مهم هستند‪.‬‬
‫در طی فرآوری یک‬ ‫‪)b‬‬
‫گیاه‪ ،‬واکنش های‬

‫شیمیایی بسیاری مانند‬
‫کاتیون صابونیفی‪،‬‬
‫کاتیون ترانس‬
‫‪1426‬‬
‫معطر‬
‫استریفی‪،‬‬
‫پلیمریزاسیون و تراکم‬
‫صورت می گیرد‪ .‬این‬
‫واکنش ها در واقع‬
‫ویژگی روغن را‬
‫تغییر می دهد‪ ،‬به‬
‫طوری که دیگر عطر‬
‫آن شبیه عطر گیاه‬
‫واقعی نیست و‬
‫محصول از نظر‬
‫‪1427‬‬
‫ترکیب متفاوت است‪.‬‬
‫بسیاری از‬
‫استریوترپن ها‪ ،‬که‬
‫طبیعت بسیار فرار‬
‫دارند‪ ،‬قابل استخراج‬
‫نیستند و در گیاهان‬
‫باقی می مانند‪ .‬این‬
‫استریوترپن ها مستقیما ً‬
‫به بو کمک نمی کنند‪،‬‬
‫اما در ترکیب با سایر‬
‫مواد‪ ،‬اثر هم افزایی را‬
‫‪1428‬‬
‫معطر‬
‫به کیفیت کلی بو می‬
‫‪Headspace Trapping‬‬ ‫‪ 9.5‬انواع‬
‫تله‌گذاری فضای سر‬
‫می‌تواند ایستا یا پویا‬
‫باشد‪ ،‬که عمومیت‬
‫متحد به نام روش پاکسازی‬
‫و دام‪ .‬در گیر انداختن‬
‫‪1429‬‬
‫فضای سر ساکن‪ ،‬استخراج‬
‫گاز در یک مرحله یا در‬
‫تعداد محدودی از مراحل‬
‫انجام می شود‪ .‬از سوی‬
‫دیگر‪ ،‬تکنیک پاکسازی و‬
‫تله شامل دو یا سه مرحله‬
‫مجزا است که اولین آن‬
‫استخراج مداوم گاز است‪.‬‬
‫‪ 9.5.1‬به دام انداختن فضای‬
‫سر استاتیک‬
‫‪1430‬‬
‫معطر‬
‫این یک روش استخراج‬
‫گاز تک مرحله ای‬
‫است (شکل ‪ .)3‬توسط‬
‫با حرارت دادن نمونه به‬
‫مدت معین در دمای از پیش‬
‫انتخاب شده‪ ،‬تعادل بین فاز‬
‫نمونه و فاز گاز ویال نمونه‬
‫حاصل می شود‪ .‬متعاقباً‪،‬‬
‫قسمتی از فضای اصلی به‬
‫جریان گاز حامل وارد‬
‫‪1431‬‬
‫می‌شود‪ ،‬که سپس آن را به‬
‫ستونی می‌برد که در آنجا‬
‫ترکیبات فرار به روش‬
‫معمول جدا می‌شوند‪.‬‬
‫تعادل دو فاز در ویال‬
‫نمونه مشخص است‬
‫با یک ضریب تقسیم ( ) که‬
‫‪Ki‬‬
‫نشان دهنده نسبت غلظت‬

‫آنالیت در فاز نمونه و در‬
‫فاز گاز است‪.‬‬
‫‪1432‬‬
‫معطر‬
‫شکل ‪ :3‬تکنیک به دام‬

‫انداختن فضای سر استاتیک‬
‫‪1433‬‬
‫سر پویا‬
‫در این تکنیک (شکل ‪،)4‬‬
‫نمونه به طور مداوم‬
‫پاکسازی می شود‬
‫با یک گاز بی اثر (گاز‬
‫تصفیه)‪ ،‬تا زمانی که تمام‬
‫ترکیبات فرار حذف شوند‪.‬‬
‫در طی این مرحله‪ ،‬خروج‬
‫گاز خروجی از ظرف‬
‫نمونه از طریق یک تله‬
‫‪1434‬‬
‫معطر‬
‫هدایت می‌شود که تا دمای‬
‫پایین خنک شده یا حاوی‬
‫یک جاذب است‪ .‬این تله‬
‫باعث کندی آنالیت های‬
‫فراری می شود که از نمونه‬
‫پاک می شوند‪ .‬هنگامی که‬
‫استخراج گاز کامل شد‪،‬‬
‫آنالیت های متراکم یا جذب‬
‫شده با حرارت دادن سریع‬
‫‪1435‬‬
‫تله اکنون با گاز حامل پاک‬
‫در شکل ‪ ،4‬آنالیت های‬
‫جذب شده مستقیما ً به داخل‬
‫هدایت می شوند‬
‫کروماتوگراف گازی دفع‬
‫حرارتی از یک جاذب آنی‬
‫نیست‪ :‬بنابراین‪ ،‬نمونه‬
‫"راب" ممکن است بیش از‬
‫حد طوالنی باشد و قله های‬
‫گسترده ای را ایجاد کند‪ .‬این‬
‫‪1436‬‬
‫معطر‬
‫مورد به ویژه هنگامی که‬
‫یک ستون مویرگی در‬
‫کروماتوگراف گازی استفاده‬
‫می شود‪ .‬به همین دلیل‬
‫معموالً یک تله کوچک دوم‬
‫که تا دمای پایین خنک می‬
‫شود‪ ،‬در خط گاز حامل بین‬
‫تله اولیه و ستون قرار می‬
‫گیرد‪ .‬هنگامی که دفع به‬
‫پایان رسید‪ ،‬این تله کوچک‬
‫‪1437‬‬
‫به سرعت گرم می شود‪ :‬به‬
‫این ترتیب‪ ،‬یک نوار تیز از‬
‫آنالیت ها وارد ستون می‬
‫شود‪.‬‬
‫شکل ‪ :4‬تکنیک تله گذاری‬

‫پویا فضای باالی سر‬
‫‪1438‬‬
‫معطر‬
‫این تکنیک به طور کلی پس‬
‫از معرفی استفاده می شود‬
‫از (پلی (‪-2،6‬دی فنیل‪-‬‬
‫‪p-‬‬ ‫‪Tenax‬‬
‫)) به عنوان یک‬‫‪p -phenylene oxide‬‬
‫‪GC‬‬ ‫جاذب جهانی برای‬

‫فضایی پویا استفاده کردند‪.‬‬
‫آنها از این تکنیک برای‬
‫بررسی بیولوژیکی استفاده‬
‫کردند‪ .‬مایعات و‬
‫‪1439‬‬
‫تکرارپذیری روش پاکسازی‬
‫و تله را نشان داد‪.‬‬
‫‪ 9.6‬اصول سیستم های‬
‫استاتیک‬
‫‪Headspace-GC‬‬
‫گاز از فضای سر یک‬

‫کشتی بسته می تواند نمونه‬
‫برداری شود‬
‫به سادگی با یک سرنگ‬
‫ضد گاز با این حال‪ ،‬با چنین‬
‫روش دستی‪ ،‬بازتولید همه‬
‫‪1440‬‬
‫معطر‬
‫شرایط الزم برای تجزیه و‬
‫تحلیل کمی قابل اعتماد‬
‫دشوار است‪ .‬بنابراین‪،‬‬
‫امروزه کروماتوگرافی‬
‫گازی فضای سر ( )‬
‫‪HS-GC‬‬
‫تقریبا ً به طور انحصاری با‬

‫ابزارهای خودکار انجام می‬
‫شود که در آن ترموست‪،‬‬
‫جداسازی فضای سر و وارد‬
‫کردن آن به کروماتوگرافی‬
‫‪1441‬‬
‫گازی کامالً خودکار است‪.‬‬
‫به این ترتیب و با استفاده از‬
‫روش های کالیبراسیون‬
‫مناسب‪ ،‬دقت‪ ،‬صحت و‬
‫اطمینان مورد نیاز تضمین‬
‫ابزارهای امروزی دو‬
‫‪HS-GC‬‬
‫نوع هستند‪ .‬در ابتدا‪،‬‬

‫قسمت هد اسپیس توسط یک‬
‫سرنگ خودکار گرفته می‬
‫شود که سپس به باالی‬
‫‪1442‬‬
‫معطر‬
‫درگاه تزریق کروماتوگرافی‬
‫گازی منتقل می شود و‬
‫نمونه تزریق می شود‪ .‬در‬
‫اصل‪ ،‬چنین سیستم‌هایی‬
‫شبیه نمونه‌برداران خودکار‬
‫مورد استفاده در هستند‪.‬‬
‫‪GC‬‬
‫در حالت دوم‪ ،‬مقدار کمی‬

‫از فضای سر ویال با مکش‬
‫مانند سرنگ خارج نمی‬
‫شود‪ :‬در عوض‪ ،‬پس از‬
‫‪1443‬‬
‫رسیدن به تعادل‪ ،‬ویال‬
‫توسط گاز حامل تحت فشار‬
‫قرار می گیرد‪ .‬پس از‬
‫اعمال فشار دو احتمال‬
‫وجود دارد‪ .‬جریان گاز‬
‫حامل را می توان به طور‬
‫موقت قطع کرد در حالی که‬
‫گاز تحت فشار در ویال‬
‫اجازه داده می شود تا روی‬
‫ستون منبسط شود‪ .‬با کنترل‬
‫زمان انتقال و فشار می‬
‫‪1444‬‬
‫معطر‬
‫توان حجم انتقال یافته فضای‬
‫سر را به دقت کنترل کرد‪.‬‬
‫احتمال دوم این است که یک‬
‫گاز بین ویال نمونه و ستون‬
‫وارد شود و حلقه نمونه شیر‬
‫را توسط گاز فضای تحت‬
‫فشار پر کند‪ .‬امروزه‬
‫ابزارهای خودکار مبتنی بر‬
‫این اصول به صورت‬
‫تجاری در دسترس هستند‪.‬‬
‫‪1445‬‬
‫‪ 9.6.1‬تجزیه و تحلیل‬
‫ردیابی توسط‬
‫‪HS-GC‬‬
‫در هر دو نسخه پویا و‬ ‫‪HS-GC‬‬
‫استاتیک اجازه حذف‬

‫خاتمه آنالیت ها در غلظت‬
‫های پایین معموال تکنیک‬
‫پویا حساس تر در نظر‬
‫گرفته می شود‪ .‬با این حال‪،‬‬
‫این لزوما درست نیست‪ .‬به‬
‫عنوان مثال‪ ،‬ناخالصی های‬
‫ردیابی در یک نمونه آب‪،‬‬
‫‪1446‬‬
‫معطر‬
‫در سطح قسمت در میلیارد‪،‬‬
‫می تواند به راحتی توسط‬
‫‪HS-‬‬
‫ساکن تعیین شود‪.‬‬‫‪GC‬‬
‫‪ 9.7‬تکنیک های به دام‬

‫انداختن فضای سر‬
‫سر استاتیک‬
‫‪1447‬‬
‫با استفاده از روش استاتیک‬
‫(شکل ‪ ،)5‬یک نمونه غذا به‬
‫طور معمول است‬
‫در یک ظرف گرم شده قرار‬
‫می گیرد که توسط یک‬
‫سپتوم ضد گاز مهر و موم‬
‫شده است‪ .‬نمونه غذا برای‬
‫مدت معینی در داخل ظرف‬
‫می ماند‪ ،‬به طوری که‬
‫ترکیبات فرار تا غلظت‬
‫خاصی در هوا یا به تعادل‬
‫‪1448‬‬
‫معطر‬
‫خاصی تبخیر می شوند‪ .‬به‬
‫منظور تعیین بهترین شرایط‬
‫برای آزمایش‪ ،‬می‌توان بوی‬
‫فضای سر را با استشمام‬
‫ظرف بررسی کرد‪ .‬متعاقباً‪،‬‬
‫حجم مشخصی توسط یک‬
‫سرنگ ضد گاز از ظرف‬
‫خارج می‌شود و مستقیما ً به‬
‫ستون کروماتوگرافی گازی‪،‬‬
‫با یا گاهی اوقات بدون‬
‫‪1449‬‬
‫غلظت قبلی (مثالً تمرکز بر‬
‫سرما) تزریق می‌شود‪.‬‬
‫مزیت این روش این است‬
‫که ترکیب مواد بو را به‬
‫دقت ارزیابی می کند‪.‬‬
‫کاربرد این تکنیک‪ ،‬به نام‬
‫بویایی سنجی نمونه های‬
‫‪GC‬‬
‫فضای ساکن ساکن‪ ،‬به طور‬

‫گسترده ای برای شناسایی‬
‫ترکیبات بسیار فرار که‬
‫باعث ایجاد اولین بو در‬
‫‪1450‬‬
‫معطر‬
‫غذاها می شوند‪ ،‬استفاده شده‬
‫است‪.‬‬
‫شکل ‪ :5‬تکنیک به دام‬

‫انداختن فضای سر استاتیک‬
‫‪1451‬‬
‫با این حال‪ ،‬نمونه‌های‬
‫فضای استاتیک معموالً‬
‫خیلی کوچک هستند‬
‫معطرهایی را که فقط در‬
‫غلظت های پایین در فاز‬
‫بخار وجود دارند‪ ،‬کمی‬
‫کنید‪ .‬به عبارت دیگر‪ ،‬می‬
‫توان آنها را بو کرد‪ ،‬اما در‬
‫بسیاری از موارد نمی توان‬
‫سیگنالی را در طیف سنج‬
‫جرمی به دست آورد‪.‬‬
‫‪1452‬‬
‫معطر‬
‫سر پویا‬
‫برای غلبه بر معایب‬
‫روش به دام انداختن‬
‫فضای سر‪،‬‬
‫می توان از تله گذاری‬
‫هدفیس پویا استفاده کرد‬
‫(شکل ‪ .)6‬مجدداً‪ ،‬نمونه غذا‬
‫در یک ظرف گرم شده‬
‫قرار می گیرد‪ ،‬اما ترکیبات‬
‫‪1453‬‬
‫تبخیر شده به طور مداوم‬
‫توسط جریانی از گاز بی‬
‫اثر به یک تله حاوی یک‬
‫پلیمر متخلخل جاروب می‬
‫شوند که کم و بیش مواد‬
‫تشکیل دهنده آلی را جذب‬
‫می کند‪ .‬این روش مقدار‬
‫بسیار بیشتری از مواد فرار‬
‫به دام افتاده را تولید می کند‬
‫به طوری که پس از دفع‪،‬‬
‫‪1454‬‬
‫معطر‬
‫دیگر به دست آوردن‬
‫سیگنال مشکل ساز نیست‪.‬‬
‫‪MS‬‬
‫شکل ‪ :6‬تکنیک تله گذاری‬

‫پویا فضای باالی سر‬
‫‪1455‬‬
‫با این حال‪ ،‬نقطه‬
‫ضعف این روش کاهش‬
‫شدید‬
‫وابستگی به بازده مواد بو‪،‬‬
‫سرعت گاز حامل و گزینش‬
‫پذیری فرآیند جذب و دفع‬
‫برای ترکیبات مختلف‪.‬‬
‫کنترل دقیق این پارامترها‬
‫بسیار دشوار است و‬
‫بنابراین‪ ،‬نتایج چنین‬
‫‪1456‬‬
‫معطر‬
‫اندازه‌گیری‌های کمی ممکن‬
‫است نادرست باشد‪.‬‬
‫‪ 9.7.3‬بازیابی مواد فرار‬
‫جذب شده توسط حرارتی یا‬
‫دفع حالل مایع‬
‫چندین مطالعه روشهای‬
‫دفع را با استفاده از یا‬
‫حالل های گانیک معایب‬
‫استفاده از دفع حالل شامل‬
‫‪1457‬‬
‫از دست دادن ترکیبات فرار‬
‫در طول حذف حالل اضافی‬
‫قبل از تجزیه و تحلیل ‪،‬‬
‫‪GC‬‬
‫انتخاب حالل و ناخالصی‬

‫های حالل است‪ .‬ما اخیراً‬
‫یک پروتکل فضای باالی‬
‫پویا ( ) حساس و بسیار‬
‫‪DHS‬‬
‫قابل تکرار با دفع حرارتی‬

‫(با استفاده از پوشش‌های‬
‫شیشه‌ای انژکتوری‬
‫به‬ ‫بسته‌بندی شده با‬
‫‪Tenax-TA‬‬
‫‪1458‬‬
‫معطر‬
‫عنوان تله جاذب برای‬
‫جمع‌آوری عطر در دمای‬
‫اتاق) و دفع در داخل یک‬
‫انژکتور ایجاد کرده‌ایم‪.‬‬
‫‪GC‬‬
‫این پروتکل از نوع برای‬

‫‪DHS‬‬
‫توصیف ترکیبات طعم دار‬

‫گوجه فرنگی تازه استفاده‬
‫شد‪ .‬نتایج با داده های منتشر‬
‫شده از روش فضایی‬
‫‪1459‬‬
‫استاتیک مقایسه شد (جدول‬
‫‪.)1‬‬
‫جدول ‪ :1‬غلظت رایحه‌های‬
‫انتخابی گوجه‌فرنگی از آب‬
‫گوجه‌فرنگی فرآوری‌شده با‬
‫حرارت توسط تله‌گذاری‬
‫فضای سر ساکن ( ) و‬
‫‪SHT‬‬
‫تله‌گذاری فضای سرپایی‬

‫پویا ( )‪ ،‬بیان شده بر حسب‬ ‫‪DHT‬‬
‫قسمت در میلیارد ( )‬
‫‪ppb‬‬
‫‪ ،‬ترکیب‬ ‫‪،‬‬
‫‪SHT‬‬ ‫‪ppb‬‬ ‫‪DHT‬‬ ‫‪ppb‬‬
‫‪1460‬‬
‫معطر‬
‫‪-2-) ( 5 340‬‬
‫‪E‬‬
‫هگزانال‬
‫‪-1 61 100‬پنتن‪-‬‬
‫‪-3‬یک‬
‫‪-2 2 450‬‬
‫ایزوبوتی‬
‫ل‬
‫تیازول‬
‫‪-2 97 106‬متیل‬
‫فوران‬ ‫‪0‬‬
‫‪1461‬‬
‫‪-2 26 700‬پنتیل‬
‫فوران‬
‫‪-3 17 750‬متی‬
‫بوتانال‬
‫‪-3 717 320‬متیل‬
‫فوران‬ ‫‪0‬‬
‫‪-6 21 1,3‬متیل‪-‬‬
‫‪-5‬هپتن‪-‬‬ ‫‪30‬‬
‫‪-2‬ون‬
‫‪ 325‬استون‬ ‫‪-‬‬
‫‪1462‬‬
‫معطر‬
‫‪ 3 30‬بنزالدئید‬
‫‪ 16 630‬دی متیل‬
‫دی‬
‫سولفی د‬
‫‪ 5,2 297‬دی متیل‬
‫‪ 05 4‬سولفی د‬
‫‪ 311‬اتانول‬ ‫‪-‬‬
‫‪ 2 130‬شمعدانی‬
‫‪ 188 621‬هگزانال‬
‫‪1463‬‬
‫‪0‬‬
‫‪ 48 470‬پنتانال‬
‫در مطالعه حاضر‪ ،‬از این‬
‫پروتکل نوع برای‬
‫‪DHT‬‬
‫مشخص کردن‬
‫ترکیبات طعم دار گوجه‬
‫فرنگی تازه را برای مقایسه‬
‫با روش های ادبیات مرتبط‬
‫تریز کنید‪.‬‬
‫‪1464‬‬
‫معطر‬
‫‪ 9.7.4‬برخی از نمونه‬
‫های عملی استفاده از‬
‫تکنیک‬
‫‪ 9.7.4.1‬آب گوجه فرنگی‬

‫آب گوجه فرنگی تازه‬
‫از میوه های رسیده تاک‬
‫توسط مرکز تحقیق و توسعه‬
‫کمپبل سوپ در دیویس‪،‬‬
‫ایاالت متحده تهیه شده است‪.‬‬
‫مواد شیمیایی دارای درجه‬
‫‪1465‬‬
‫معرف بودند که از منابع‬
‫قابل اعتماد تهیه می شدند‪.‬‬
‫آماده‬ ‫‪9.7.4.1.1‬‬
‫سازی تله ها‬
‫تله‌ها با استفاده از‬
‫لوله‌های شیشه‌ای‬
‫سیالنی (‪ 79‬میلی‌متر)‬
‫تهیه شدند‬
‫میلی‌متر) با پلیمرهای ‪13‬‬ ‫‪x6‬‬
‫میلی‌گرمی مش ‪60/80‬‬
‫‪Tenax-TA‬‬
‫(‪-2،6‬دی فنیل‪ - -‬فنیلن‬

‫‪p‬‬
‫‪1466‬‬
‫معطر‬
‫اکسید) بسته‌بندی شده است‬
‫که توسط پشم شیشه‬
‫سیالنیزه شده در جای خود‬
‫نگهداری می‌شوند‪ .‬تله ها‬
‫در ابتدا در دمای ‪330‬‬
‫درجه سانتیگراد به مدت ‪2‬‬
‫ساعت تحت گاز نیتروژن با‬
‫سرعت جریان ‪ 20‬میلی لیتر‬
‫در دقیقه قرار گرفتند‪ .‬تله ها‬
‫بالفاصله قبل از هر آزمایش‬
‫‪1467‬‬
‫پاکسازی و تله در دمای‬
‫‪ 250‬درجه سانتیگراد به‬
‫مدت ‪ 1‬ساعت بازسازی‬
‫شدند‪.‬‬
‫دفع‬ ‫‪9.7.4.1.2‬‬
‫حرارتی‬
‫ترکیبات فرار جذب‬
‫شده از تله دی‬
‫به طور مستقیم در داخل‬
‫انژکتور ‪ .‬زمان دفع و دما‬
‫‪GC‬‬
‫‪1468‬‬
‫معطر‬
‫قبالً تعیین شده بود‪ .‬دمای‬
‫انژکتور ‪ 200‬درجه‬
‫سانتیگراد بود و یک حلقه‬
‫از ستون تحلیلی در انتهای‬
‫انژکتور در یک‬
‫‪Dewar Fl‬‬
‫درخواست شده با نیتروژن‬

‫مایع غوطه ور شد تا به‬
‫صورت برودتی مواد فرار‬
‫واجذب شده را به دام‬
‫بیندازد‪ .‬پس از آن‪ ،‬پوشش‬
‫‪1469‬‬
‫شیشه ای انژکتور (درج) با‬
‫تله برای دفع مواد فرار‬
‫جایگزین شد‪ .‬دفع حرارتی‬
‫به مدت ‪ 5‬دقیقه با دریچه‬
‫تقسیم و پاکسازی سپتوم‬
‫بسته انجام شد‪.‬‬
‫‪Hedychium‬‬ ‫‪ 9.7.4.2‬فضای سر‬
‫‪coronium‬‬
‫دارای‬ ‫‪Hedychium coronium fl ower‬‬
‫رایحه ای لطیف و‬
‫مطبوع است‪.‬‬
‫‪1470‬‬
‫معطر‬
‫اما اسانس و بتن استخراج‬
‫شده با روش های سنتی‬
‫معموال این عطر را از‬
‫دست می دهند‪ .‬بنابراین‪،‬‬
‫مورد‬ ‫فضای باالی‬
‫‪H. coronium fl ower‬‬
‫تجزیه و تحلیل قرار گرفت‪.‬‬

‫که‬ ‫اسانس گل های‬
‫‪H. coronium‬‬
‫توسط رزین جذب شده‪،‬‬ ‫‪XAD-4‬‬
‫توسط حالل آلی شسته شده‬

‫و تغلیظ شده است‪ ،‬دارای‬
‫‪1471‬‬
‫رایحه ای مشابه عطر‬
‫بود ‪.‬‬ ‫طبیعی گل‬
‫‪H. coronarium‬‬
‫‪ 9.7.4.3‬مواد فرار سنبل‬

‫های سفید جدا شده با به‬
‫دام انداختن فضای سر‬
‫پویا‬
‫بیش از ‪ 70‬ماده تشکیل‬
‫دهنده سنبل سفید را می‬
‫توان شناسایی کرد‬
‫‪1472‬‬
‫معطر‬
‫توسط و ‪ .‬ترکیبات‬ ‫‪GC-MS‬‬ ‫‪GC‬‬
‫اصلی بنزیل استات و ( )‪- -‬‬

‫‪α‬‬ ‫‪E,E‬‬
‫فارنزین هستند ‪ .‬عالوه بر‬

‫این‪ ،‬مواد مهم حسی مانند‬
‫و فنیل‬ ‫ایندول‪،‬‬ ‫‪oct-1-en-3-ol‬‬
‫استالدئید شناسایی شدند‪ .‬آثار‬

‫جزئی از سه پیرازین‬
‫جایگزین شده توسط‬
‫‪GC-sniffi NG‬‬
‫شناسایی شد‪ .‬مزایای تکنیک‬

‫سلب حلقه بسته همزمان با‬
‫‪1473‬‬
‫استفاده از عوامل جاذب‬
‫مختلف به طور همزمان‬
‫نشان داده شد‪ .‬با این روش‬
‫می توان شکل گیری‬
‫مصنوع و تمایز اجزای‬
‫فردی را تعیین کرد‬
‫‪ 9.7.4.4‬تست مواد پزشکی‬
‫توسط‬
‫‪Headspace Trapping-GC-MS‬‬
‫فناوری جدید ارائه شده‬

‫همراه با‬ ‫توسط‬
‫‪HS-40 Trap‬‬
‫‪1474‬‬
‫معطر‬
‫یک روش تشخیص حساس‬
‫مانند اجازه می دهد تا‬
‫‪GC-MS‬‬
‫ترکیبات آلی فرار در نخ‬

‫های پزشکی به راحتی در‬
‫سطوح کمی تجزیه و تحلیل‬
‫شوند‪ .‬ترکیبات مجزای‬
‫موجود در بخیه ها را می‬
‫توان با تجزیه و تحلیل‬
‫‪GC-MS‬‬
‫کرد و با جستجوی کتابخانه‬

‫ای داده های طیف جرمی‬ ‫‪NIST‬‬
‫‪1475‬‬
‫به دست آمده را شناسایی‬
‫کرد‪ .‬فن آوری نوآورانه‪ ،‬در‬
‫انتظار ثبت اختراع‪ ،‬به دام‬
‫انداختن فضای سر که در‬
‫این برنامه استفاده شده‬
‫است‪ ،‬حساسیتی فراتر از‬
‫قابلیت هد اسپیس استاتیک‬
‫سنتی را فراهم می کند‪ .‬این‬
‫سطح جدیدی از قابلیت‬
‫تشخیص را برای ارزیابی‬
‫مواد مورد استفاده در‬
‫‪1476‬‬
‫معطر‬
‫کاربردهای پزشکی و‬
‫همچنین در انواع دیگر‬
‫آزمایشات مواد‪ ،‬از جمله‬
‫فرموالسیون های دارویی و‬
‫فیلم بسته بندی مواد غذایی‬
‫ارائه می دهد‪.‬‬
‫‪1477‬‬
‫فن آوری های پیشرفته مانند‬
‫و به دام انداختن فضای‬‫‪SPME‬‬
‫خالی‬
‫استخراج برای تجزیه و‬
‫تحلیل ترکیبات طعم و عطر‬
‫مناسب است‪ .‬معموالً‬
‫ترکیبات فرار و کوچک به‬
‫راحتی استخراج می شوند‪.‬‬
‫سادگی روش امکان اتصال‬
‫آسان به ابزارهای تحلیلی را‬
‫‪1478‬‬
‫معطر‬
‫فراهم می کند‪ .‬از دست دادن‬
‫ترکیبات فرار در طی‬
‫مراحل آماده سازی نمونه‬
‫در مقایسه با روش های‬
‫معمولی به حداقل می رسد‬
‫یا حذف می شود‪.‬‬
‫این تکنیک ها حتی برای‬
‫ترکیبات نیمه فرار مفید‬
‫هستند‬
‫‪1479‬‬
‫اگرچه اینها در سالهای اولیه‬
‫چالش برانگیزتر بودند‪ .‬با‬
‫اصالح ماتریس مناسب‪ ،‬می‬
‫توان از این روش تحلیلی‬
‫استفاده کرد‪ ،‬که راحتی قابل‬
‫توجهی را برای تجزیه و‬
‫تحلیل های زمین و هوا‬
‫‪1480‬‬
‫معطر‬
‫ناشناس‪ ،2006 ،‬در مورد‬
‫نمونه برداری‪ ،‬تهویه و‬
‫جابجایی گاز‪ .‬موجود در‪:‬‬ ‫‪http://www2.nose-network.org/members/3_Sampling.doc‬‬
‫خوش‬ ‫‪SPME‬‬ ‫ناشناس‪ ،2006 ،‬به‬

‫‪http://www.Sigmaaldrich.‬‬ ‫آمدید‪ .‬موجود در‪:‬‬
‫‪com/ Brands/Supelco_Home/Spotlights/SPME_central.html‬‬
‫موکرجی‪ ،‬بی دی‪،1998 ،‬‬

‫یک فناوری جدید برای‬
‫مطالعه انتشار عطرها از‬
‫‪1481‬‬
9‫فاز جامد میکرو استخراج و‬
‫ عطرساز و طعم‬،‫پوست‬
11-1 :)11(23 ، ‫دهنده‬
Rouseff, RL and Cadwallader, KR (eds.), 2001, Headspace Analysis of Foods and Flavors: Theory
and Practice, Kleur Publishing: New York, p. 212
‫ آزمایش‬، ، ‫ و‬. ، Grecsek H. 2006 Snow M
‫مواد پزشکی توسط‬

Headspace
:‫ موجود در‬. Trap-GC/MS
_ http://las.perkinelmer.com/Content/ApplicationNotes/FAR
GCMSMedical Materials.pdf
1482
‫‪10‬‬ ‫استخراج مایعات فوق بحرانی‬
‫اصول و کاربردها‬
‫‪ 10‬استخراج سیال فوق‬
‫بحرانی گیاهان دارویی و‬
‫معطر‪ :‬اصول و کاربردها‬
‫‪A. Bertucco and G. Franceschin‬‬
‫خالصه‬
‫مسائل اصلی مربوط به‬
‫استخراج سیال فوق بحرانی‬
‫گیاهان دارویی و معطر با‬
‫توجه به توسعه این تکنیک‬
‫جداسازی در مقیاس صنعتی‬
‫‪1484‬‬
‫مورد بحث قرار گرفته است‪.‬‬
‫پس از مقدمه ای بر استخراج‬
‫سیال فوق بحرانی‪ ،‬بر نقش‬
‫ترمودینامیک و خواص انتقال‬
‫جرم تاکید می شود و اثرات‬
‫متغیرهای عامل اصلی بر‬
‫بازیابی محصول به طور‬
‫خالصه مورد بررسی قرار می‬
‫گیرد‪ .‬مفاهیم اساسی در مورد‬
‫تجهیزات مورد نیاز و فناوری‬
‫پایه‪ ،‬از جمله ارزیابی‬
‫‪1485‬‬
‫‪10‬‬‫استخراج مایعات فوق بحرانی‬
‫اقتصادی ارائه شده است‪ .‬در‬
‫نهایت‪ ،‬یک بررسی ادبی کوتاه‬
‫از فرآیندهای استخراج فوق‬
‫بحرانی موفق گیاهان دارویی و‬
‫معطر گزارش شده و چشم‌انداز‬
‫آینده ارائه می‌شود‪.‬‬
‫‪1486‬‬
‫‪ 10.1‬مقدمه‬
‫در نیمه دوم قرن گذشته‪،‬‬
‫عالقه فزاینده ای داشته‬
‫است‬
‫به سیاالت فوق بحرانی به‬
‫عنوان حالل های جایگزین‬
‫برای استخراج مولکول های‬
‫زیست فعال طبیعی از گیاهان‬
‫پرداخت شده است‪ .‬دلیل اصلی‬
‫عالقه به استخراج سیال فوق‬
‫بحرانی ( ) امکان انجام‬
‫‪SFE‬‬
‫‪1487‬‬
‫استخراج در دمای نزدیک به‬
‫محیط بود‪ ،‬بنابراین از وارد‬
‫شدن ماده مورد نظر در‬
‫دناتوره شدن حرارتی‬
‫جلوگیری می کرد‪.‬‬
‫بررسی کامل نتایج به‬
‫دست آمده تا اوایل دهه‬
‫‪1980‬‬
‫در کتابی توسط استال و‬
‫همکاران ارائه شده است‪.‬‬
‫‪1488‬‬
‫واضح است که در آن زمان‪،‬‬
‫اصول این فرآیند استخراج‬
‫جدید قبالً درک شده بود‪ ،‬حتی‬
‫اگر ارزیابی فنی‪-‬اقتصادی و‬
‫معیارهای طراحی برای‬
‫‪SFE‬‬‫کاربرد در مقیاس بزرگ‬
‫هنوز وجود نداشت‪ .‬پس از‬
‫بیست سال تحقیق و توسعه‪،‬‬
‫اکنون می توان گفت که چنین‬
‫دستاوردهایی در دسترس‬
‫است‪ ،‬بنابراین در حال‬
‫‪SFE‬‬
‫‪1489‬‬
‫حاضر یک واحد عملیاتی کامالً‬
‫تثبیت شده برای استخراج و‬
‫جداسازی است‪ .‬عالوه بر این‪،‬‬
‫طراحی و معیارهای عملیاتی‬
‫آن به طور کامل درک شده‬
‫است‪ ،‬به طوری که می توان‬
‫آن را به طور سودآور در‬
‫استخراج گیاهان دارویی و‬
‫معطر ( ) به کار برد‪.‬‬
‫‪MAPs‬‬
‫‪1490‬‬
‫‪ 10.2‬سیاالت فوق بحرانی‬
‫سیال در شرایط فوق‬
‫بحرانی که به آن متراکم‬
‫نیز می گویند‬
‫گاز‪ ،‬سیال باالتر از دمای‬
‫بحرانی ( ) و فشار بحرانی (‬ ‫‪TC‬‬
‫) تا حد معینی است‪ :‬برای‬ ‫‪PC‬‬
‫فوق بحرانی بودن‪ ،‬دمای‬

‫کاهش یافته (یعنی ) نباید‬
‫‪T/T C‬‬ ‫‪Tr‬‬
‫از ‪ 1.2‬یا ‪ 1.3‬تجاوز کند‪ ،‬در‬

‫‪Pr‬‬ ‫حالی که فشار کاهش یافته‬
‫‪1491‬‬
‫(یعنی ) ممکن است تا حد‬
‫‪P/P C‬‬
‫مجاز با محدودیت های‬

‫تکنولوژیکی باشد ‪.‬‬
‫در شرایط مناسب‪ ،‬هر‬

‫سیال می تواند به فوق‬
‫بحرانی خود برسد‬
‫حالت‪ .‬با این حال‪ ،‬تنها آنهایی‬
‫که دمای بحرانی دارند نه‬
‫چندان دور از دمای محیط می‬
‫توانند به عنوان حالل های‬
‫‪1492‬‬
‫جایگزین برای استخراج ها‬
‫‪MAP‬‬
‫استفاده شوند‪ .‬دی اکسید کربن (‬

‫درجه سانتیگراد و‬ ‫)‪ ،‬با‬
‫‪T C = 31.06‬‬ ‫‪CO 2‬‬
‫بار‪ ،‬جذاب ترین حالل‬ ‫‪P C = 73.81‬‬
‫است‪ ،‬به دلیل ویژگی های آن‬

‫در مورد سمیت‪ ،‬قابلیت اشتعال‬
‫و هزینه‪.‬‬
‫امکان استفاده از سیاالت‬
‫فوق بحرانی ( ) به عنوان‬
‫‪SFs‬‬
‫‪1493‬‬
‫حالل ها به طور مستقیم با‬
‫چگالی آنها مرتبط است‪ .‬در‬
‫واقع‪ ،‬با توجه به همبستگی‬
‫تجربی پیشنهاد شده توسط‬
‫کراستیل در سال ‪،1982‬‬
‫)‪(1‬‬ ‫‪s = ρ a exp‬‬ ‫‪(b‬‬ ‫‪+c‬‬ ‫)‬
‫تی‬
‫که در آن حاللیت امالح است‪،‬‬ ‫‪s‬‬
‫چگالی حالل و دمای مطلق‬

‫‪T‬‬ ‫‪ρ‬‬
‫‪1494‬‬
‫است‪ ، .‬و پارامترهای‬
‫‪c‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪b‬‬
‫همبستگی هستند که باید با داده‬

‫های حاللیت تجربی در فوق‬
‫‪CO2‬‬
‫بحرانی تنظیم شوند ‪.‬‬

‫هنگامی که یک سیال به‬
‫شرایط بحرانی نزدیک‬
‫می شود‪ ،‬چگالی آن‬
‫افزایش می یابد‬
‫به حالت مایع نزدیک و‬
‫نزدیکتر می شود‪ .‬این را می‬
‫توان برای در شکل ‪1‬‬‫‪CO 2‬‬
‫‪1495‬‬
‫مشاهده کرد که در آن ایزوترم‬
‫های چگالی در برابر فشار‬
‫کاهش یافته ترسیم شده است‪ .‬به‬
‫عنوان مثال‪ ،‬در درجه‬
‫‪T = 35‬‬
‫کیلوگرم‬ ‫سانتیگراد و ‪،‬‬

‫‪P = 200 bar‬‬ ‫‪ρ = 866‬‬
‫مکعب‪.‬‬
‫بر متر‬
‫همچنین از شکل ‪1‬‬
‫مشخص است که نزدیک‬
‫به نقطه بحرانی‪،‬‬
‫‪1496‬‬
‫هم تراکم پذیری و هم ضریب‬
‫انبساط سیال باال است‪ ،‬بنابراین‬
‫تغییرات جزئی در شرایط‬
‫عملیاتی می تواند به طور قابل‬
‫توجهی چگالی‪ ،‬یعنی قدرت‬
‫حالل سیال فوق بحرانی را‬
‫تغییر دهد‪ .‬اهمیت معادله‬
‫کراستیل (معادل ‪ )1‬در این‬
‫واقعیت نهفته است که چگالی‬
‫حالل به عنوان عامل کلیدی در‬
‫‪1497‬‬
‫یک فرآیند موفق شناسایی‬
‫‪SFE‬‬
‫‪53 5‬‬
‫‪5$‬‬
‫‪RR‬‬
‫‪R‬‬
‫‪$‬‬
‫‪$1‬‬
‫‪3‬‬
‫شکل ‪ :1‬نمودار چگالی در‬

‫مقابل فشار برای دی اکسید‬
‫کربن‬
‫‪1498‬‬
‫هنگامی که در برابر‬
‫چگالی حالل رسم می‬
‫شود‪ ،‬داده های حاللیت‬
‫برای فوق العاده‬
‫‪ 2‬بحرانی همیشه یک روند‬
‫منظم مانند شکل را نشان می‬
‫‪2a‬‬
‫دهد‪ ،‬در حالی که وقتی فشار به‬

‫طور نامناسب به عنوان متغیر‬
‫فرآیند مستقل استفاده می شود‪،‬‬
‫رفتار پیچیده تری دیده می شود‬
‫(شکل )‪.‬‬
‫‪2b‬‬
‫‪1499‬‬
‫‪C‬‬ ‫‪B‬‬
‫شکل ‪ :2‬حاللیت ‪-1،4‬‬

‫‪bis-(n-propylamino)-‬‬
‫‪- ،‬آنتراکینون در فوق‬

‫‪CO2‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪10‬‬
‫بحرانی ‪ :‬به عنوان تابعی‬

‫از چگالی حالل ( ) و‬
‫‪2a‬‬
‫فشار ( )‬ ‫‪2b‬‬
‫‪1500‬‬
‫بازگشت به معادله ‪ ،1‬ذکر این‬
‫نکته مهم است که این نظریه‬
‫نیست‬
‫از لحاظ رتیکی صحیح است و‬
‫باید فقط در محدوده دمایی‬
‫محدود اعمال شود‪.‬‬
‫از همه مهمتر‪ ،‬شکل نمایی‬
‫معادله‪ 1 .‬تضمین نمی کند‪-‬‬
‫پیش بینی کنید که حاللیت یک‬
‫امالح در زیاد است‪ .‬حاللیت‬ ‫‪SF‬‬
‫به پارامترهای و بستگی‬

‫‪c‬‬ ‫‪a,b‬‬
‫‪1501‬‬
‫دارد ‪ .‬در واقع‪ ،‬در مورد ‪،‬‬
‫‪CO 2‬‬
‫حاللیت یک امالح مورد عالقه‬

‫برای کاربردهای در بهترین‬
‫‪MAP‬‬
‫حالت در محدوده وزنی ‪ 1‬تا‬

‫‪ 1000‬یا اغلب ‪ 1‬تا ‪10000‬‬
‫است (شکل این موضوع را‬ ‫‪2a‬‬
‫نشان می دهد)‪ .‬این به این دلیل‬

‫است که یک حالل ضعیف‪،‬‬ ‫‪CO 2‬‬
‫حتی در شرایط فوق بحرانی‬

‫است‪ .‬عالوه بر این‪ ،‬این فقط‬
‫‪1502‬‬
‫برای مواد غیر قطبی صدق‬
‫می کند‪ ،‬زیرا فوق بحرانی به هیچ‬
‫‪CO 2‬‬
‫وجه مولکول های قطبی را حل‬

‫نمی کند‪ .‬در واقع‪ ،‬یک حالل‬
‫‪CO 2‬‬
‫خوب فقط برای امالح با وزن‬

‫مولکولی کم است‪.‬‬
‫حد حاللیت توسط‬
‫ترمودینامیک تعیین می شود‪.‬‬
‫توافق ‪-‬‬
‫اعمال‬ ‫با توجه به معیار‬
‫‪iso-fugacity‬‬
‫شده در ماده مورد استخراج‪،‬‬

‫‪1503‬‬
‫بین دو فاز در حالت تعادل (فاز‬
‫متراکم ‪ -‬جامد یا مایع ‪ -‬و فاز‬
‫فوق بحرانی)‪ ،‬داریم‪:‬‬
‫پی نشست‬
‫‪Ei‬‬
‫)‪(2‬‬
‫‪yP‬‬
‫‪i‬‬
‫‪i‬‬
‫‪o‬‬
‫‪ϕ‬‬
‫=‪،‬‬ ‫‪v‬‬
‫نشست‬ ‫‪P–P‬‬
‫)‪(3‬‬ ‫) ‪RT‬‬ ‫‪E i = ϕ iv exp‬‬ ‫‪(v‬‬ ‫‪S/L‬‬
‫‪1504‬‬
‫که در آن کسر مولی در فاز‬
‫‪i‬‬ ‫‪yi‬‬
‫به ترتیب‬
‫‪ϕ iv‬‬ ‫فوق بحرانی است‪ ،‬و‬
‫‪ϕ i o,v‬‬
‫ضرایب فوگاسیته در حالت‬ ‫‪i‬‬
‫استاندارد و در مخلوط هستند‪،‬‬

‫در شرایط فرآیند‪ ،‬برابر است با‬
‫‪P sat‬‬
‫فشار جزئی اشباع (یا تصعید)‬

‫امالح (یعنی فراریت جزء)‪ ،‬و‬
‫حجم مولی فاز متراکم (چه‬ ‫‪v S/L‬‬
‫جامد یا مایع) است‪ .‬دمای‬

‫‪T‬‬
‫مطلق و ثابت گاز جهانی‬ ‫‪R‬‬
‫است‪ .‬به اصطالح عامل‬ ‫‪Ei‬‬
‫‪1505‬‬
‫افزایش است که حاللیت فزاینده‬
‫ناشی از عدم ایده آل بودن‬
‫سیستم را با توجه به رفتار ایده‬
‫آل (که توسط معادله ‪ 2‬ارائه‬
‫شده است) به حساب می آورد‪.‬‬
‫با توجه به معادله ‪،2‬‬
‫حاللیت در قابل محاسبه‬
‫‪SF‬‬ ‫‪i‬‬
‫است‬
‫در شرایط فرآیند‪ ،‬مشروط بر‬
‫اینکه ضرایب فوگاسیته را‬
‫‪ϕi‬‬
‫‪1506‬‬
‫بتوان با استفاده از یک معادله‬
‫حالت به دقت ارزیابی کرد‪ .‬با‬
‫این حال‪ ،‬فشار بخار ماده‬
‫مستقیما ً بر حاللیت تأثیر می‬
‫گذارد هنگامی که طبق‬
‫‪P sat‬‬
‫معمول برای ها بسیار کم‬

‫‪MAP‬‬
‫است‪ .‬فقط یک مقدار کم‬

‫ضریب فوگاسیته‪ ،‬یعنی عدم‬
‫ایده آل بودن سیستم باال‪ ،‬می‬
‫تواند تا حدی با عدم نوسانات‬
‫جزء خالص مقابله کند‪.‬‬
‫‪1507‬‬
‫صرف نظر از روشی که‬
‫مقدار آن به دست آمده است‪،‬‬
‫یعنی از معادله‪ 1 .‬یا معادله ‪-2‬‬
‫‪ ،3‬حاللیت تنها یکی از دو‬
‫اطالعات اساسی است که باید‬
‫برای ارزیابی امکان سنجی‬
‫فرآیند برای ها شناخته‬
‫‪MAP‬‬ ‫‪SFE‬‬
‫شود‪ .‬مورد دوم گزینش پذیری‬

‫است که به عنوان نسبت‬
‫حاللیت ماده مورد نظر نسبت‬
‫‪i‬‬
‫‪1508‬‬
‫به ماده مرجع تعریف می شود‬
‫‪j‬‬
‫‪:‬‬
‫)‪(4‬‬ ‫= ‪α ij‬‬
‫‪s‬‬ ‫‪i‬‬
‫‪sj‬‬
‫اگر از یک طرف حاللیت‬

‫باال مطلوب است‪ ،‬برای‬
‫کاهش حالل‬
‫مصرف در واحد محصول‬
‫استخراج شده‪ ،‬از سوی دیگر‪،‬‬
‫گزینش پذیری باید تا حد امکان‬
‫از ‪ 1‬فاصله داشته باشد تا‬
‫‪1509‬‬
‫اطمینان حاصل شود که ماده‬
‫مورد نظر به جای مخلوط با‬
‫سایر اجزا‪ ،‬خالص است‪ .‬به‬
‫طور خالصه‪ ،‬برای توسعه‬
‫یک فرآیند موفق برای ها‪،‬‬
‫هم مسائل حاللیت و هم گزینش‬

‫پذیری باید به درستی انجام‬
‫با بازگشت به ‪ ،‬باید در‬
‫‪CO 2‬‬
‫نظر داشت که این حالل‬

‫‪1510‬‬
‫نسبتا ً غیرانتخابی است‪:‬‬
‫هنگامی که بتواند گروهی از‬
‫مواد مشابه را حل کند (مثالً از‬
‫نظر اتم های کربن)‪ ،‬همه آنها‬
‫به یک اندازه استخراج می‬
‫شوند‪ ،‬مشروط بر اینکه قطبیت‬
‫های مشابهی داشته باشند‪.‬‬
‫بنابراین‪ ،‬می توان بیان‬
‫کرد که به تنهایی به‬
‫‪CO2‬‬
‫اندازه انتخابی نیست‬
‫‪1511‬‬
‫یک حالل خوب و خالص‬
‫همچنین قابل توجه است که‬
‫ظرفیت و گزینش پذیری را‬
‫‪CO 2‬‬
‫می توان با استفاده از یک‬

‫حالل آلی به عنوان حباب‪ ،‬که‬
‫به آن حالل کمکی نیز می‬
‫گویند‪ ،‬با عملکرد اصالح‬
‫برهمکنش های شیمیایی بین‬
‫‪CO 2‬‬
‫و ماده ای که در آن حل می‬
‫شود‪ ،‬بهبود بخشید‪.‬‬
‫‪1512‬‬
‫اما با انجام این کار‪ ،‬فرآیند‬
‫پیچیده تر می شود‪،‬‬ ‫‪SFE‬‬
‫به عنوان یک جزء شیمیایی‬

‫اضافی باید وارد فرآیند شود‪ .‬با‬
‫این حال‪ ،‬به دلیل گزینش‬
‫فوق‬
‫‪CO 2‬‬‫پذیری باالیی که توسط‬
‫بحرانی در این رابطه نشان داده‬
‫می شود‪ ،‬حالل کمکی را می‬
‫توان به راحتی از محصول‬
‫پایین دست جدا کرد ‪.‬‬
‫‪1513‬‬
‫‪SFE‬‬
‫یک فرآیند برای‬

‫‪SFE‬‬
‫استخراج ها اساسا ً از دو‬‫‪MAP‬‬
‫تشکیل شده است‬

‫بخش های اصلی (شکل )‪.‬‬
‫‪3a‬‬
‫خوراک‪ ،‬حاوی ماده مورد‬

‫نظر‪ ،‬که با نشان داده شده‬ ‫‪A‬‬
‫است‪ ،‬در یک دستگاه استخراج‬

‫فوق بحرانی در دما و فشار مناسب در تماس‬
‫‪CO 2‬‬‫با‬
‫است‪ .‬در این طرح ساده‪ ،‬جزء‬
‫‪A‬‬
‫‪1514‬‬
‫به طور انتخابی استخراج می‬
‫شود و باید از محلول فوق‬
‫بحرانی‪ ،‬که معموالً به دلیل‬
‫توضیح داده شده در بخش قبل‪،‬‬
‫رقیق است‪ ،‬بازیابی شود‪.‬‬
‫بازیابی محصول در بخش‬
‫جداسازی صورت می گیرد که‬
‫دما و فشار آن را می توان به‬
‫‪A‬‬ ‫منظور بهینه سازی مقدار‬
‫تولید شده تنظیم کرد‪.‬‬
‫‪1515‬‬
‫توجه داشته باشید که به دلیل‬
‫حاللیت کم در فوق بحرانی ‪ ،‬پس‬
‫‪CO 2‬‬
‫از‬
‫برای بازیابی محصول مورد‬
‫نظر‪ ،‬حالل باید بازیافت شده و‬
‫به استخراج کننده پمپ شود تا‬
‫هزینه های عملیاتی به حداقل‬
‫برسد‪ .‬همچنین قابل توجه است‬
‫که جداکننده را می توان در‬
‫همان دما و یا در فشار یکسان‬
‫‪1516‬‬
‫استخراج کننده کار کرد که‬
‫بهترین شرایط حاصل از‬
‫تجزیه و تحلیل اقتصادی هزینه‬
‫های کلی تولید است‪.‬‬
‫اگر دما ثابت نگه داشته شود‪،‬‬
‫جداسازی محصول انجام می‬
‫شود‬
‫با کاهش فشار به دست می آید‬
‫(شکل )‪ ،‬و انرژی مکانیکی‬
‫‪3a‬‬
‫باید در اختیار سیستم قرار‬

‫گیرد تا فشار از جداکننده به‬
‫‪CO 2‬‬
‫‪1517‬‬
‫شرایط استخراج کننده افزایش‬
‫یابد‪ .‬از سوی دیگر‪،‬‬
‫محصوالت استخراج شده را‬
‫جدا‬ ‫می توان با افزایش دما از‬
‫‪CO 2‬‬
‫کرد و انرژی حرارتی باید در این مورد تامین شود‬
‫(شکل )‪ ،‬که در آن گردش حالل می تواند در شرایط‬

‫‪3b‬‬
‫تقریباً ایزوباریک انجام شود‪ .‬البته‪ ،‬روش‬

‫جداسازی محصوالت از‬
‫‪CO2‬‬
‫می‌تواند پیچیده‌تر باشد‪ :‬به عنوان‬

‫مثال‪ ،‬دما و فشار می‌توانند در‬
‫‪1518‬‬
‫هنگام عبور از استخراج‌کننده‬
‫به بخش‌های جداکننده متفاوت‬
‫باشند‪ ،‬یا می‌توان از یک جامد‬
‫برای ترویج جداسازی توسط‬
‫جذب استفاده کرد‪. .‬‬
‫شکل ‪ :3‬نمودارهای جریان‬

‫بلوکی فرآیندهای ساده ‪:‬‬
‫‪SFE‬‬
‫با جداسازی به دست آمده‬
‫‪1519‬‬
‫با تغییر فشار ( ) و با‬
‫‪a‬‬
‫تغییر دما ( )‬
‫‪b‬‬
‫اگر همانطور که اغلب اتفاق‬

‫می افتد‪ ،‬بسیاری از مواد‬
‫توسط در استخراج می شوند‬
‫‪CO 2‬‬
‫شرایط استخراج به دلیل‬

‫گزینش پذیری کمتر ‪ ،‬شکنش‬
‫‪CO2‬‬
‫آنها را نیز می توان در بخش‬

‫جداسازی‪ ،‬به سادگی با استفاده‬
‫از بیش از یک جداکننده‪ ،‬که‬
‫‪1520‬‬
‫در شرایط مختلف کار می‬
‫کنند‪ ،‬به دست آورد‪ .‬همانطور‬
‫که در شکل ‪ 4‬نشان داده شده‬
‫است‪ ،‬کسرهای متعدد با‬
‫خواص متفاوت را می توان از‬
‫یک استخراج بازیابی کرد‪.‬‬
‫شکل ‪ :4‬یک استخراج کننده‪،‬‬

‫طرح جداکننده چندگانه‬
‫‪1521‬‬
‫در نهایت‪ ،‬یک طرح استخراج‬
‫چندگانه نیز می تواند در نظر‬
‫گرفته شود‪ ،‬به عنوان‬
‫برای وضوح در شکل ‪ 5‬تنها با‬
‫یک مرحله جداسازی نشان داده‬
‫شده است‪ .‬این پیکربندی‬
‫به‌ویژه زمانی مفید است که‪،‬‬
‫مانند مورد از ها‪ ،‬موادی‬
‫که باید استخراج شوند در یک‬

‫ماتریس جامد قرار می‌گیرند‪،‬‬
‫‪1522‬‬
‫که در ابتدا به عنوان یک بستر‬
‫ثابت در ظرف استخراج‬
‫بارگذاری می‌شود‪ .‬در این‬
‫مورد‪ ،‬استخراج کننده ها را‬
‫می توان به صورت موازی یا‬
‫سری بسته به نیازهای خاص‬
‫متصل کرد‪.‬‬
‫جزئیات بیشتر در مورد توسعه‬
‫فرآیندهای طرفدار‬
‫‪SFE‬‬
‫در کتابی از برونر که در‬

‫کتابشناسی فهرست شده است‪.‬‬
‫‪1523‬‬
‫مواد جامد یک عملیات نیمه‬ ‫‪SFE‬‬
‫دسته ای است که می تواند در‬

‫یک پیکربندی بستر متحرک‬
‫شبیه سازی شده برای به دست‬
‫آوردن تولید مداوم نیز عمل‬
‫کند‪.‬‬
‫‪1524‬‬
‫شکل ‪ :5‬چند استخراج کننده‪،‬‬
‫طرح جداکننده تک‬
‫مشخصات استخراج معمولی‬
‫از مواد جامد (تک ظرف)‬
‫در شکل ‪ 6‬نشان داده شده است‬
‫که در آن بازده استخراج کننده‪،‬‬
‫یعنی مقدار ماده مورد عالقه‬
‫استخراج شده با توجه به مقدار‬
‫کل موجود در ابتدا در جامد‪،‬‬
‫در برابر زمان استخراج رسم‬
‫شده است‪ .‬پروفیل ها که در‬
‫‪1525‬‬
‫صورت باالتر بودن دما تندتر‬
‫هستند‪ ،‬دارای دو بخش هستند‪:‬‬
‫یک خط مستقیم مربوط به‬
‫استخراج ماده "به راحتی در‬
‫دسترس" به فوق بحرانی‪ ،‬و‬
‫‪CO 2‬‬
‫یک منحنی مجانبی که نشان‬

‫دهنده استخراج قطعه متصل به‬
‫جامد است‪ .‬ماتریس در مورد‬
‫اول‪ ،‬استخراج با حاللیت‬
‫محدود می شود‪ .‬در مورد دوم‪،‬‬
‫‪1526‬‬
‫ویژگی‌های انتقال انبوه‬
‫(انتشار) مهم هستند و می‌توانند‬
‫برای موفقیت محدود و‬
‫‪SFE‬‬
‫حیاتی باشند‪.‬‬
‫اثرات دمای عملیاتی نیز‬
‫در شکل ‪ 6‬مشخص است‪ .‬سایر‬
‫متغیرهای عملیاتی مهم عبارتند‬
‫از فشار‪ ،‬سرعت جریان و‬
‫‪CO 2‬‬
‫رطوبت ماده ای که قرار است‬

‫استخراج شود‪.‬‬
‫‪1527‬‬
‫شکل ‪ :6‬بازده استخراج در‬

‫مقابل زمان در دماهای مختلف‬
‫توسعه فرآیند و‬ ‫‪10.4‬‬
‫‪SFE‬‬
‫به منظور طراحی و‬

‫توسعه یک فرآیند برای ها‬
‫‪1528‬‬
‫با (احتماالً با کمک اتانول یا‬ ‫‪CO 2‬‬
‫آب به عنوان مواد افزودنی)‪،‬‬

‫ما باید بدانیم و بهینه سازی‬
‫کنیم‪:‬‬
‫حاللیت ماده مورد نظر‬ ‫‪.1‬‬
‫گزینش پذیری این ماده‬ ‫‪.2‬‬
‫نسبت به مواد دیگری که‬

‫به طور همزمان‬
‫استخراج می شوند‬
‫مشخصات استخراج‬ ‫‪.3‬‬
‫(مانند شکل ‪)6‬‬

‫‪1529‬‬
‫راه جداسازی ماده مورد‬ ‫‪.4‬‬
‫نظر از کل عصاره‬
‫تمام این اطالعات را می‬
‫توان با اندازه گیری های‬
‫ساده به دست آورد‬
‫در دستگاهی در مقیاس‬
‫آزمایشگاهی با حداقل حجم‬
‫مانند آنچه در شکل ‪ 7‬نشان‬
‫داده شده است‪.‬‬
‫‪1530‬‬
‫شکل ‪ :7‬دستگاه در مقیاس‬

‫آزمایشگاهی برای طراحی‬
‫فرآیند‬
‫‪SFE‬‬
‫برای اندازه گیری سود‬

‫استخراج‪ ،‬یک دستگاه‬
‫کوچک در مقیاس پایلوت‬
‫می تواند‬
‫‪1531‬‬
‫مورد استفاده قرار گیرد‪ .‬حجم‬
‫استخراج کننده و جداکننده الزم‬
‫نیست هر کدام از ‪ 1‬لیتر بیشتر‬
‫باشد‪ .‬سیستم تحلیلی باید برای‬
‫اندازه گیری غلظت و خلوص‬
‫محصوالت مورد نظر مناسب‬
‫باشد‪ .‬الزامات اساسی از نظر‬
‫تجهیزات عبارتند از‪:‬‬
‫مایع‬
‫‪CO 2‬‬‫یک مخزن ذخیره‬ ‫‪.1‬‬
‫مایع‬
‫‪CO2‬‬ ‫پمپی برای‬‫‪.2‬‬
‫‪1532‬‬
‫یک خنک کننده برای‬ ‫‪.3‬‬
‫جلوگیری از تبخیر در‬

‫‪CO 2‬‬
‫پمپ‬
‫مبدل حرارتی برای‬ ‫‪.4‬‬
‫کنترل دمای ورودی به‬

‫‪CO 2‬‬
‫استخراج کننده‬
‫ظرف استخراج‬ ‫‪.5‬‬
‫یک مبدل حرارتی برای‬ ‫‪.6‬‬
‫کنترل مخلوط به اضافه‬

‫‪CO 2‬‬
‫امالح وارد شده به‬

‫جداکننده‬
‫‪1533‬‬
‫ظرف جداسازی‬ ‫‪.7‬‬
‫توجه داشته باشید که تغلیظ‬

‫و بازیافت پس از‬
‫‪CO 2‬‬
‫جداسازی می باشد‬
‫در سطح توسعه در مقیاس‬
‫آزمایشگاهی مورد نیاز نیست‪،‬‬
‫در حالی که اینها الزامات‬
‫ضروری در سطح تولید‬
‫صنعتی هستند‪.‬‬
‫‪1534‬‬
‫تمام قسمت های کارخانه‬
‫‪SFE‬‬‫در مقیاس آزمایشگاهی‬
‫باید طراحی شود‬
‫به منظور مقاومت در برابر‬
‫حداکثر فشار عملیاتی‪ .‬اگر این‬
‫از ‪ 350-300‬بار تجاوز نکند‪،‬‬
‫کل تجهیزات (مانند مخازن‪،‬‬
‫شیرها‪ ،‬اتصاالت) تقریبا ً از‬
‫نوع استاندارد و نسبتا ً ارزان‬
‫هستند‪ .‬اگر طبق معمول از‬
‫فوالد ضد زنگ استفاده شود‪،‬‬
‫‪1535‬‬
‫ضخامت هر قسمت از گیاه را‬
‫می توان به راحتی با استفاده از‬
‫معادله فون میز محاسبه کرد‪:‬‬
‫‪k2‬‬
‫)‪(5‬‬ ‫‪P i k 2 – 1 √⎯ 3 < σ am‬‬
‫با‪:‬‬
‫)‪(6‬‬ ‫‪σ am = σ s‬‬
‫اس‬ ‫اف‬
‫که در آن فشار داخلی‪ ،‬نسبت‬

‫‪k‬‬ ‫‪Pi‬‬
‫قطر خارجی به داخلی‪ ،‬تنش‬

‫‪σs‬‬
‫‪1536‬‬
‫تسلیم‪ ،‬و یک ضریب ایمنی‬ ‫‪Sf‬‬
‫مناسب است (معموال )‪.‬‬

‫‪S f = 1.5‬‬
‫از معادله ‪ ،5‬می توان دید‬

‫که ضخامت یک استوانه‬
‫است‬
‫ظرف به قطر آن بستگی دارد‪.‬‬
‫نمونه هایی در جدول ‪ 1‬برای‬
‫یک کشتی با قطر داخلی ‪0.2‬‬
‫متر‪ ،‬با مصالح ساختمانی فوالد‬
‫ضد زنگ و فوالد کربن آورده‬
‫‪1537‬‬
‫جدول ‪ :1‬ضخامت (های) یک‬
‫ظرف استوانه ای با دیواره‬
‫ضخیم با قطر داخلی ‪200‬‬
‫میلی متر به عنوان تابعی از‬
‫فشار ( = فوالد ضد زنگ‪،‬‬
‫‪SS‬‬
‫= فوالد کربنی)‬
‫‪CS‬‬
‫‪5 1 1 2 23‬‬
‫]‪P [atm‬‬
‫‪0 0 5 0 50‬‬
‫‪0 0 0 00‬‬
‫‪ 3. 8. 1 1 2 3‬ا‬
‫]‪s [mm‬‬
‫‪1538‬‬
‫‪ 8 1 2. 8. 5. 2‬س‬
‫ا‬ ‫‪9 5 0 .‬‬
‫س‬ ‫‪7‬‬
‫‪2. 4. 7. 1 1 1‬‬
‫‪CS‬‬
‫‪2 6 2 0. 3. 6‬‬
‫‪0 0 .‬‬
‫‪2‬‬
‫برای بسته شدن و مهر و موم‬
‫باید مراقبت ویژه ای شود‪.‬‬
‫‪SFE‬‬
‫از نقشه ها‬
‫‪1539‬‬
‫بیشتر عملیات استخراج از‬
‫مواد جامد است که به صورت‬
‫دسته ای یا نیمه دسته ای انجام‬
‫می شود‪ .‬بنابراین‪ ،‬ظروف‬
‫استخراج باید چندین بار در‬
‫روز تحت فشار‪ ،‬کم فشار‪ ،‬باز‪،‬‬
‫پر و بسته شوند‪ .‬به منظور‬
‫اطمینان از فرآیندهای عملیاتی‬
‫سریع و ایمن و مهر و موم قابل‬
‫اعتماد‪ ،‬واشرهایی مانند‬
‫‪O-rings‬‬
‫‪1540‬‬
‫مفید هستند و دستگاه های بسته‬
‫کننده به طور خاص طراحی‬
‫شده اند‪ .‬باز هم‪ ،‬فناوری مورد‬
‫نیاز در حال حاضر به طور‬
‫کامل توسعه یافته است‪ .‬برای‬
‫جزئیات بیشتر به فصل ‪ 4‬کتاب‬
‫برتوکو و وتر مراجعه می‬
‫کنیم‪ .‬این کتاب همچنین ماشین‬
‫آالت انتقال سیاالت تحت فشار‪،‬‬
‫یعنی پمپ ها و کمپرسورها را‬
‫توضیح می دهد‪ .‬ما نتیجه می‬
‫‪1541‬‬
‫گیریم که راه اندازی یک‬
‫دستگاه در مقیاس آزمایشگاهی‬
‫که با آن مطالعات امکان سنجی‬
‫در مورد امکان استفاده از‬
‫‪SFE‬‬
‫در ها انجام شود‪ ،‬واقعا ً یک‬

‫‪MAP‬‬
‫مسئله نیست و می تواند با‬

‫هزینه سرمایه نسبتا ً کمی انجام‬
‫شود‪.‬‬
‫‪1542‬‬
‫با این حال‪ ،‬این بدان معنا نیست‬
‫که از ها به خودی خود‬
‫یک یک است‬
‫عملکرد راحت اقتصادی‬
‫ارزیابی دقیق هزینه‌های تولید‪،‬‬
‫شامل هزینه‌های سرمایه و‬
‫ابزار‪ ،‬باید قبل از افزایش‬
‫مقیاس فرآیندی که امکان‌سنجی‬
‫فنی آن در سطح آزمایشگاهی‬
‫نشان داده شده است‪ ،‬انجام‬
‫شود‪ .‬هزینه ها نیز در کتاب‬
‫‪1543‬‬
‫و (فصل ‪ )8‬مورد بحث‬ ‫‪Vetter‬‬ ‫‪Bertucco‬‬
‫قرار گرفته است‪ ،‬اما فقط نشان‬

‫دهنده هستند‪ .‬خواننده باید به‬
‫خاطر داشته باشد که هزینه‬
‫های سرمایه در سال های‬
‫گذشته به طور پیوسته در حال‬
‫کاهش بوده است باید در نظر‬
‫گرفته شود‪.‬‬
‫‪1544‬‬
‫برای گیاهان‬ ‫‪10.5‬‬ ‫‪SFE‬‬
‫دارویی و معطر کاربرد‬

‫دارد‬
‫تعداد زیادی از ها برای‬
‫‪MAP‬‬
‫ممکن در نظر گرفته شده است‬

‫استخراج توسط فوق بحرانی ‪.‬‬
‫‪CO 2‬‬
‫جدیدترین پیشرفت های مناسب‬

‫برای داشتن ارتباط صنعتی در‬
‫جدول ‪ 2‬فهرست شده است‪ .‬این‬
‫مثال ها پتانسیل بزرگ را در‬
‫‪SFE‬‬
‫این زمینه نشان می دهد‪.‬‬

‫‪1545‬‬
‫جدول ‪ :2‬گیاهان دارویی و‬
‫معطر استخراج شده توسط‬
‫‪SFE‬‬
‫محصول نام‬ ‫ارجاع‬

‫(های) گیاه‬
‫استخراج (قسم‬
‫ت‬ ‫شده‬
‫استفاد‬
‫ه‬
‫شده)‬
‫کامپوس و اولئورسی‬
‫‪Calendula‬‬
‫‪1546‬‬
‫همکاران‪ ،‬ن‬
‫‪offfi cinalis‬‬
‫(گل‬ ‫‪ ،2005‬داده‬
‫ها)‬ ‫های تجربی‬
‫و مدل‬
‫سازی‬
‫سیال فوق‬
‫بحرانی گل‬
‫همیشه بهار‬
‫(‬ ‫‪Calendula‬‬
‫‪،‬‬
‫‪offi cinalis ) oleoresin‬‬ ‫‪J Supercritical‬‬
‫سیاالت ‪،‬‬
‫‪1547‬‬
‫‪-163 :34‬‬
‫‪170‬‬
‫دانیلسکی و‬
‫همکاران‪،‬‬
‫‪،2007‬‬
‫ماریگلد‬
‫‪).‬‬ ‫(‬
‫‪Calendula offi cinalis L‬‬
‫‪ :‬حاللیت‬ ‫‪oleoresin‬‬
‫در و‬ ‫‪SC-CO 2‬‬
‫مشخصات‬
‫‪1548‬‬
‫ترکیب‪،‬‬
‫‪Chem Eng‬‬
‫‪،‬‬ ‫‪Proc‬‬ ‫‪46: 99-106‬‬
‫ارجاع‬
‫و‬ ‫‪Catchpole‬‬
‫‪1549‬‬
‫‪10‬‬

‫همک‬
‫‪02‬‬
‫است‬
‫فوق‬
‫گیاه‬
‫نخل‬
‫مخم‬
‫جان‬
‫کاو‬
‫‪،‬‬
‫‪Fluids‬‬
‫‪1550‬‬
‫‪:‬‬‫‪22‬‬
‫‪9-138‬‬
‫دال پور‬
‫و‬
‫همکار‬
‫‪،1999‬‬
‫جداساز‬
‫روغن‬
‫اکالیپتو‬
‫با استخ‬
‫مایع فو‬
‫‪1551‬‬
‫‪10‬‬

‫بحر‬
‫‪Fragr J, 14‬‬
‫‪18‬‬
‫چو‬
‫وه‬
‫‪02‬‬
‫است‬
‫اجز‬
‫دار‬
‫برگ‬
‫‪1552‬‬
‫بیلوبا ب‬
‫استفاده‬
‫دی اکس‬
‫کربن ف‬
‫بحرانی‬
‫مواد غ‬
‫شیمی‪،‬‬
‫‪9-846‬‬
‫و‬‫‪Catchpole‬‬
‫همکار‬
‫‪2002‬‬
‫‪1553‬‬
‫‪Daukšas‬‬
‫همک‬
‫‪99‬‬
‫است‬
‫فوق ب‬
‫ترک‬
‫اص‬
‫‪1554‬‬
‫اسانس‬
‫علوفه‬
‫‪ ).‬د‬‫‪cinale Koch‬‬
‫سیستم‬
‫مدل و‬
‫های گی‬
‫روی ز‬
‫‪s‬‬‫گیاه‪، ،‬‬
‫‪15: 51-62‬‬
‫کوتنیک‬
‫همکار‬
‫‪،2007‬‬
‫‪1555‬‬
‫‪10‬‬

‫است‬
‫سیا‬
‫بحر‬
‫گل‬
‫مقای‬
‫است‬
‫معم‬
‫سین‬
‫افز‬
‫مقیا‬
‫‪ical Fluids‬‬
‫‪1556‬‬
‫دسترس‬
‫آنالین‬
‫‪ 13‬فور‬
‫‪2007‬‬
‫حال چا‬
‫و‬ ‫‪Marongiu‬‬
‫همکار‬
‫‪،2001‬‬
‫استخرا‬
‫جداساز‬
‫و‬
‫‪ata‬‬ ‫‪desoleana‬‬
‫‪1557‬‬
‫‪.‬‬‫‪subsp‬‬
‫های‬
‫توس‬
‫بحران‬
‫طع‬
‫ج‪،‬‬
‫‪84‬‬
‫لیک‬
‫همک‬
‫‪02‬‬
‫‪1558‬‬
‫‪،‬‬ ‫‪Res‬‬
‫‪3- :41‬‬
‫‪2039‬‬
‫و‬ ‫‪Catchpole‬‬
‫همکار‬
‫‪2002‬‬
‫فریرا و‬
‫‪1559‬‬
‫‪10‬‬

‫همک‬
‫‪99‬‬
‫است‬
‫مایع‬
‫بحر‬
‫اسا‬
‫سیا‬
‫‪،).‬‬ ‫‪L‬‬
‫‪4: 235-245‬‬
‫ارج‬
‫‪1560‬‬
‫دی لوک‬
‫و همکا‬
‫‪005 ،‬‬
‫استخرا‬
‫فوق‬
‫بحرانی‬
‫‪1561‬‬
‫‪10‬‬

‫الکل‬
‫زنج‬
‫از م‬
‫نیش‬
‫‪4: 163-170‬‬
‫‪Marongiu‬‬
‫همک‬
‫‪01‬‬
‫‪Catchpole‬‬
‫همک‬
‫‪1562‬‬
‫‪2002‬‬
‫واگی و‬
‫‪1563‬‬
‫همک‬
‫‪07‬‬
‫است‬
‫اکس‬
‫فوق‬
‫کار‬
‫‪ ،‬تو‬
‫ها و‬
‫سیت‬
‫ها ا‬
‫‪1564‬‬
‫محصو‬
‫فرعی‬
‫فرنگی‬
‫صنعتی‬
‫‪،‬‬
‫‪uids‬‬ ‫‪40: 218-226‬‬
‫و‬ ‫‪Jennings‬‬
‫همکار‬
‫‪،1992‬‬
‫استخرا‬
‫فوق بح‬
‫تاکسول‬
‫‪1565‬‬
‫‪10‬‬

‫پوس‬
‫‪،‬‬‫‪5: 1-6‬‬
‫است‬
‫مایع‬
‫بحر‬
‫پاکل‬
‫و با‬
‫از س‬
‫های‬
‫کاس‬
‫‪1566‬‬
‫تاکسوس‬
‫‪،‬‬
‫‪al Fluids‬‬ ‫‪9: 192-‬‬
‫‪198‬‬
‫کائو و‬
‫همکار‬
‫‪،2003‬‬
‫استخرا‬
‫مایع فو‬
‫بحرانی‬
‫روغن‬
‫انگور‬
‫جداساز‬
‫‪1567‬‬
‫متع‬
‫اسی‬
‫چر‬
‫توس‬
‫متقا‬
‫سر‬
‫کرو‬
‫ی‪،‬‬
‫‪21‬‬
‫‪24‬‬
‫‪1568‬‬
‫و‬ ‫‪Badalyan‬‬
‫همکار‬
‫‪،1998‬‬
‫استخرا‬
‫ریشه‬
‫زنجبیل‬
‫استرالی‬
‫با دی ا‬
‫کربن و‬
‫اتانول‪،‬‬
‫‪،‬‬
‫‪uids‬‬ ‫‪13: 319-324‬‬
‫‪1569‬‬
‫با از نظر فنی و احتماالً‬
‫‪CO 2‬‬ ‫‪SFE‬‬
‫اقتصادی معتبر است‬

‫تکنیک استخراج اجزای زیست‬
‫فعال از ها محصوالت‬
‫‪MAP‬‬
‫ارگانیک بدون حالل را می‬

‫توان به دست آورد و دمای کار‬
‫پایین باعث می شود تا تمام‬
‫خواص طبیعی آنها حفظ شود‪.‬‬
‫مطالعه امکان سنجی بر روی‬
‫‪1570‬‬
‫محصوالت خاص را می توان‬
‫به راحتی در مقیاس‬
‫آزمایشگاهی انجام داد‪ .‬با این‬
‫حال‪ ،‬ارزیابی دقیق هزینه های‬
‫تولید‪ ،‬اعم از سرمایه و‬
‫عملیاتی‪ ،‬باید به منظور بهره‬
‫برداری از در سطح صنعتی‬‫‪SFE‬‬
‫انجام شود‪.‬‬
‫برتوکو‪ ،‬ا‪.‬‬
‫‪1571‬‬
‫برونر‪ ،‬جی‪ ،1994 ،.‬استخراج‬
‫گاز‪ :‬مقدمه ای بر مبانی سیال‬
‫فوق بحرانی و کاربرد در‬
‫فرآیندهای جداسازی‪،‬‬
‫‪Steinkopff Darmstadt‬‬
‫‪ ،‬نیویورک‬ ‫‪Springer‬‬
‫کراستیل‪ ،‬ج‪ ،1982 ،.‬حاللیت‬

‫جامدات و مایعات در گازهای‬
‫فوق بحرانی‪ ،‬مجله شیمی‬
‫فیزیک‪3021-3016 :86 ،‬‬
‫‪1572‬‬
‫‪( . ،‬ویرایش)‪ ،2006 ،‬مواد‬ ‫‪Shi‬‬ ‫‪J‬‬
‫غذایی کاربردی و مواد‬

‫مغذی‪ ،‬فناوری های پردازش‪،‬‬
‫تیلور و فرانسیس‪ ،‬بوکا‬
‫راتون‪ ،‬ایاالت متحده آمریکا‬
‫‪ .‬گازهای متراکم‬ ‫‪Stahl, EK, Quirin, W. and Gerard, D., 1986‬‬
‫برای استخراج و تصفیه ‪،‬‬

‫‪Springer‬‬
‫‪ ،‬برلین‬ ‫‪Verlag‬‬
‫‪1573‬‬
‫کروماتوگرافی مایع‬ ‫‪11‬‬
‫با کارایی باال در مقیاس‬
‫فرآیندی برای گیاهان دارویی و‬
‫معطر‬
‫و‬
‫‪K. Shanker‬‬ ‫‪MM Gupta‬‬
‫خالصه‬
‫کروماتوگرافی مایع با کارایی‬
‫باال ( ) به طور گسترده توسط‬ ‫‪HPLC‬‬
‫کروماتوگراف ها و توسط‬
‫‪1574‬‬
‫صنعت داروسازی برای تجزیه‬
‫و تحلیل دقیق و دقیق مواد‬
‫شیمیایی و داروها با طبیعت‬
‫مختلف استفاده می شود‪ .‬مقیاس‬
‫سیستماتیک از مقیاس تحلیلی‬
‫به مقیاس آماده سازی و‬
‫فرآیندی و مقیاس بیشتر به‬
‫مقیاس صنعتی می تواند در‬
‫صنعت گیاهان دارویی و معطر‬
‫برای جداسازی و خالص‬
‫سازی مولکول های گیاهی‬
‫‪1575‬‬
‫مورد عالقه درمانی و تجاری‬
‫استفاده شود‪ .‬با توجه به افزایش‬
‫تدریجی تقاضا برای‬
‫فیتومولکول ها‪ ،‬اهمیت در‬
‫‪HPLC‬‬
‫مقیاس فرآیند به عنوان یک‬

‫ابزار تصفیه افزایش یافته‬
‫است‪ .‬در این مقاله‪ ،‬جنبه‌های‬
‫عملی در مقیاس فرآیندی را‬
‫‪HPLC‬‬
‫مورد بحث قرار می‌دهیم و بر‬

‫اصطالحات‪ ،‬مشکالت‬
‫‪1576‬‬
‫عملیاتی‪ ،‬مزایا و کاربردهای‬
‫این فناوری در گیاهان دارویی‬
‫و معطر تمرکز می‌کنیم‪.‬‬
‫‪ 11.1‬مقدمه‬
‫اصطالح کروماتوگرافی‬
‫مایع ( ) به طیف وسیعی‬
‫‪LC‬‬
‫از کروماتوگرافی اشاره‬

‫سیستم های ماتوگرافی‪ ،‬نشان‬
‫دهنده کروماتوگرافی مایع‪-‬‬
‫‪1577‬‬
‫جامد‪ ،‬مایع‪-‬مایع‪ ،‬تبادل یونی و‬
‫کروماتوگرافی حذف اندازه‪.‬‬
‫کروماتوگرافی ستون شیشه ای‬
‫نمونه ای از کروماتوگرافی‬
‫ستونی مایع کالسیک است که‬
‫در آن فاز متحرک تحت‬
‫گرانش از طریق یک ستون‬
‫شیشه ای پر از یک فاز ثابت‬
‫تقسیم شده عبور می کند‪.‬‬
‫کروماتوگرافی مایع از‬
‫‪1578‬‬
‫کروماتوگرافی گازی پیشی‬
‫گرفته است‪ ،‬زیرا سیستم های‬
‫کروماتوگرافی مایع با کارایی‬
‫باال ( ) اکنون ویژگی هایی‬
‫‪HPLC‬‬
‫مانند‪:‬‬
‫) قدرت‬ ‫‪i‬‬
‫تفکیک باال‬
‫ب)‬
‫جداسازی‬
‫سریع‬
‫‪1579‬‬
‫نظارت مستمر بر‬ ‫‪)iii‬‬
‫خروجی ستون‬
‫اندازه گیری ها و‬ ‫‪)iv‬‬
‫جداسازی کمی و کیفی (‬

‫) اتوماسیون رویه های‬ ‫‪v‬‬
‫تحلیلی و مدیریت داده ها‬

‫از سال ‪ 1964‬که اولین‬
‫در‬ ‫دستگاه توسط‬
‫‪Csaba Horvath‬‬ ‫‪HPLC‬‬
‫دانشگاه ییل ساخته شد‪ ،‬رشد‬

‫فوق العاده ای در این تکنیک‬
‫‪1580‬‬
‫وجود داشته است‪ .‬برای‬
‫جداسازی ترکیبات‪ ،‬حالت آماده‬
‫را می توان در‬ ‫سازی‬
‫)‪HPLC (prep-HPLC‬‬
‫توسعه دارویی برای اهداف‬

‫عیب یابی یا به عنوان بخشی‬
‫از یک فرآیند افزایش مقیاس‬
‫سیستماتیک استفاده کرد‪.‬‬
‫در تولید دارو به‬ ‫اهمیت‬
‫‪prep-HPLC‬‬
‫عنوان یک ابزار تصفیه در‬

‫حال افزایش است‪ .‬جداسازی‬
‫کروماتوگرافی می تواند‬
‫‪1581‬‬
‫ناخالصی های قطبیت های‬
‫مختلف را حذف کند و می تواند‬
‫محتوای انانتیومر را در یک‬
‫مخلوط راسمیک کاهش دهد‪.‬‬
‫در هر دوی این موارد‪،‬‬
‫کریستالیزاسیون ممکن است‬
‫برای تهیه محصول خالص‬
‫استفاده شود‪ .‬تولید محصوالت‬
‫طبیعی در مقیاس پایه به‬
‫آزمایش نیاز به مقداری دارد‬
‫‪1582‬‬
‫شکل اتوماسیون‪ :‬بنابراین‪،‬‬
‫توسعه روش‌های‬
‫کروماتوگرافی آماده‌سازی‬
‫به‌خوبی خودکار یک کار‬
‫ضروری اما سخت است‪.‬‬
‫نوآوری در میکروتحلیلی تا‬
‫آماده سازی انجام شد‬
‫‪HPLC‬‬
‫نقش مهمی در پیشرفت‬

‫شیمی محصوالت طبیعی‬
‫دارد‪ .‬به طور معمول در‬ ‫‪HPLC‬‬
‫‪1583‬‬
‫‪11‬‬
‫کارایی باال در مقیاس‬

‫فرآیندی برای گیاهان‬
‫فیتوشیمی برای آزمایش‬
‫جداسازی آماده سازی‬
‫محصوالت طبیعی و کنترل‬
‫خلوص نهایی ترکیبات جدا‬
‫شده استفاده می شود‪ .‬توسعه‬
‫تکنیک های خط تیره‬
‫مربوط به این تکنیک‬
‫جداسازی کارآمد در ‪20‬‬
‫سال گذشته ابزارهای جدید‬
‫‪1584‬‬
‫قدرتمندی مانند تشخیص‬
‫آرایه دیود فوتودیود ‪،‬‬
‫‪LC/UV‬‬
‫و‬ ‫طیف سنجی جرمی‬

‫)‪LC/MS (LC/MS‬‬
‫را فراهم کرده است‪.‬‬ ‫‪LC/NMR‬‬
‫ترکیبی از راندمان‬
‫جداسازی باالی با این‬
‫‪HPLC‬‬
‫آشکارسازهای مختلف‪،‬‬
‫دستیابی به داده‌ها را روی‬
‫یک پیک در یک مخلوط‬ ‫‪LC‬‬
‫پیچیده ممکن کرده است‪.‬‬
‫‪1585‬‬
‫‪11‬‬

‫‪ 11.2‬جنبه های نظری‬
‫‪HPLC‬‬
‫جداسازی ترکیبات شیمیایی‬

‫با عبور انجام می شود‬
‫فاز متحرک‪ ،‬حاوی‬
‫مخلوطی از اجزا‪ ،‬از طریق‬
‫فاز ساکن‪ ،‬که از یک ستون‬
‫پر از ذرات جامد تشکیل‬
‫شده است‪ .‬علت احتباس‬
‫‪1586‬‬
‫نیروهای فیزیکی و شیمیایی‬
‫است که بین ماده حل شونده‬
‫و دو فاز بر روی ستون‬
‫کروماتوگرافی اعمال می‬
‫شود‪ .‬دلیل حفظ تفاوت در‬
‫مقدار نیروها است‪ .‬این‬
‫منجر به تفکیک و در نتیجه‬
‫جداسازی امالح منفرد می‬
‫شود‪ .‬جداسازی ترکیبات با‬
‫توزیع امالح بین دو فاز‬
‫صورت می گیرد‪.‬‬
‫‪1587‬‬
‫‪11‬‬

‫‪ 11.2.1‬طبقه بندی‬
‫کروماتوگرافی‬
‫کروماتوگرافی را می توان‬
‫بر اساس مکانیسم طبقه‬
‫بندی کرد‬
‫جداسازی به عنوان‪:‬‬
‫کروماتوگرافی جذب‪،‬‬
‫کروماتوگرافی پارتیشن‪،‬‬
‫‪1588‬‬
‫کروماتوگرافی تبادل یونی‪،‬‬
‫کروماتوگرافی حذف اندازه‬
‫و کروماتوگرافی وابسته‪ .‬در‬
‫‪ ،‬جداسازی عمدتا ً توسط‬
‫‪HPLC‬‬
‫کروماتوگرافی جذب و‬
‫پارتیشن کنترل می شود‪ .‬در‬
‫کروماتوگرافی جذبی‪،‬‬
‫جداسازی بر اساس تفاوت‬
‫بین ترکیبات جذبی اجزای‬
‫نمونه در سطح یک مکان‬
‫فعال است‪ ،‬در حالی که در‬
‫‪1589‬‬
‫‪11‬‬

‫کروماتوگرافی پارتیشن‬
‫جداسازی عمدتا ً بر اساس‬
‫تفاوت بین حاللیت اجزای‬
‫نمونه در فاز ساکن و فاز‬
‫موبایل‬
‫بسته به عملیات دو حالت‬
‫تحلیل وجود دارد‬
‫‪1590‬‬
‫تکنیک ها یعنی‬
‫ایزوکراتیک و گرادیان‪.‬‬
‫تجزیه و تحلیل ایزوکراتیک‬
‫روشی است که در آن‬
‫ترکیب فاز متحرک در طول‬
‫فرآیند شستشو ثابت می‬
‫ماند‪ .‬در شستشوی گرادیان‪،‬‬
‫ترکیب فاز متحرک به طور‬
‫مداوم یا گام به گام در طول‬
‫فرآیند شستشو تغییر می کند‪.‬‬
‫همچنین می تواند بر‬
‫‪HPLC‬‬
‫‪1591‬‬
‫‪11‬‬

‫اساس تکنیک های خاص‪،‬‬
‫مانند فاز معکوس ( ) و‬
‫‪RP‬‬
‫کروماتوگرافی فاز عادی‬

‫طبقه بندی شود‪ .‬فاز‬
‫معکوس یک روش شستشو‬
‫است که در کروماتوگرافی‬
‫مایع استفاده می شود که در‬
‫آن فاز متحرک به طور قابل‬
‫توجهی قطبی تر از فاز‬
‫‪1592‬‬
‫ساکن است‪ .‬از سوی دیگر‪،‬‬
‫در روش فاز عادی‪ ،‬فاز‬
‫ثابت قطبی تر از فاز‬
‫متحرک است‪ .‬مواد چربی‬
‫دوست مانند روغن ها‪،‬‬
‫چربی ها و لیپیدها با‬
‫کروماتوگرافی فاز طبیعی‬
‫جدا می شوند‪ .‬حالل های‬
‫متحرک معموالً ‪-‬هگزان‪،‬‬
‫‪n‬‬
‫هپتان‪ ،‬کلروفرم و الکل ها‬

‫هستند‪ .‬اکثر مواد زیست‬
‫‪1593‬‬
‫‪11‬‬

‫پزشکی با کروماتوگرافی‬
‫فاز معکوس با استفاده از‬
‫مخلوط آبی با متانول‪،‬‬
‫استونیتریل و مواد افزودنی‬
‫(بافر‪ ،‬جفت یون) جدا می‬
‫‪ 11.2.2‬عوامل مهمی که بر‬
‫جداسازی تأثیر می گذارد‬
‫‪HPLC‬‬
‫‪1594‬‬
‫جداسازی تحت تأثیر‬
‫‪HPLC‬‬
‫حجم مرده‪ ،‬فاکتور‬

‫ظرفیت‪،‬‬
‫تعداد صفحات نظری و‬
‫گزینش پذیری‪:‬‬
‫حجم مرده ( ) حجمی‬
‫‪V0‬‬ ‫•‬
‫است که در آن یک‬
‫جزء حفظ نشده شسته‬
‫‪1595‬‬
‫‪11‬‬

‫ضریب ظرفیت ( ' )‬
‫‪K‬‬ ‫•‬
‫اندازه گیری زمان ماند‬

‫یک مولکول نمونه‪،‬‬
‫نسبت به حجم مرده‬
‫ستون است‪ .‬با‬
‫تغییرات در ترکیب‬
‫فاز متحرک‪ ،‬شیمی‬
‫سطح ستون یا دمای‬
‫عملیاتی تغییر می کند‪.‬‬
‫‪1596‬‬
‫ضریب ظرفیت به‬
‫صورت زیر محاسبه‬
‫‪K '= V‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪– V 0E i‬‬
‫‪V0‬‬
‫= حجم نگهداری پیک‬ ‫‪V1‬‬
‫‪1‬‬
‫تعداد صفحات نظری‬ ‫•‬
‫( ) معیاری برای‬ ‫‪N‬‬
‫کارایی ستون بر‬

‫حسب پخش نواری‬
‫‪1597‬‬
‫‪11‬‬

‫یک قله است‪ .‬هرچه‬
‫پهنای باند کوچکتر‬
‫باشد‪ ،‬تعداد صفحات‬
‫نظری بیشتر است که‬
‫نشان دهنده عملکرد‬
‫خوب ستون و سیستم‬
‫است‪.‬‬
‫‪1598‬‬
‫تفکیک پذیری ( )‬
‫‪Rs‬‬ ‫•‬
‫فاصله بین مراکز قله‬

‫دو قله جزء تقسیم بر‬
‫پایه متوسط قله ها به‬
‫‪R S= V 2– V 1‬‬
‫√‬
‫‪W 1+ W 2‬‬
‫= عرض قله ‪1‬‬ ‫‪W1‬‬
‫= عرض قله ‪2‬‬ ‫‪W2‬‬
‫‪1599‬‬
‫‪11‬‬

‫انتخاب پذیری ( )‬
‫‪α‬‬ ‫•‬
‫حفظ نسبی دو پیک در‬

‫کروماتوگرام است‪.‬‬
‫' ‪K '2 V 2 – V 0 α = K‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪=V 1– V 0‬‬
‫و = عوامل ظرفیت‬ ‫‪K‬‬ ‫‪K‬‬
‫برای حجم نگهداری‬

‫پیک ‪1‬‬
‫‪2 1‬‬
‫و به ترتیب قله ‪.2‬‬
‫‪1600‬‬
‫ضریب ظرفیت ( ' )‪،‬‬
‫‪K‬‬
‫انتخاب پذیری ( ) و بازده‬

‫‪α‬‬
‫ستون ( ) هستند‬ ‫‪N‬‬
‫سه پارامتر اساسی که بر‬

‫تفکیک یک جداسازی‬
‫کروماتوگرافی تأثیر‬
‫می‌گذارند‪ ،‬به شرح زیر‬
‫است‪:‬‬
‫) ‪) √⎯ N ( K‬‬ ‫'‬
‫‪Rs = 1‬‬ ‫‪( α-1‬‬
‫'‬
‫‪1+K‬‬ ‫‪α‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪1601‬‬
‫‪11‬‬

‫‪ 11.2.3‬اجزای اصلی‬
‫‪HPLC‬‬
‫یک سیستم شامل‬

‫‪HPLC‬‬
‫اجزای زیر است‪:‬‬

‫مخزن‪ .‬این برای حالل‬ ‫‪)a‬‬
‫های متحرک در نظر‬

‫گرفته شده است‪.‬‬
‫استونیتریل‪ ،‬متانول‪،‬‬
‫هپتان‪ ،‬ایزوپروپانول و‬
‫‪1602‬‬
‫سیکلوهگزان اصالح کننده‬
‫های آلی هستند که بیشتر‬
‫گیرند‪ .‬تریفل اورواستیک‬
‫اسید‪ ،‬هپتافل اورو‬
‫بوتیریک اسید‪ ،‬اسید‬
‫فسفریک و تری اتیالمین‬
‫فسفات معرف های جفت‬
‫یونی برای نتایج‬
‫کروماتوگرافی بهتر هستند‪.‬‬
‫تمام لوله ها و اتصاالت‬
‫‪1603‬‬
‫‪11‬‬

‫باید از نظر شیمیایی بی‬
‫اثر باشند‪ .‬حالل باید از‬
‫طریق یک واحد فیلتر‬
‫‪ -0.45‬فیلتر شود ‪.‬‬
‫‪μm‬‬
‫گاز زدا‪ .‬در عملیات‬ ‫‪)b‬‬
‫تحلیلی‪ ،‬فاز متحرک باید‬

‫عاری از حباب هوا باشد‪.‬‬
‫‪1604‬‬
‫برای این منظور از گاز‬
‫زدا استفاده می شود‪.‬‬
‫پمپ ها اینها دستگاه هایی‬‫‪)c‬‬
‫هستند که حالل متحرک را‬

‫با سرعت جریان کنترل‬
‫شده به سیستم جداسازی‬
‫می رسانند‪ .‬از پمپ‬
‫‪HPLC‬‬
‫های رفت و برگشتی‬

‫استفاده می کند‪ :‬پمپی با‬
‫یک یا چند محفظه که فاز‬
‫متحرک توسط پیستون ها‬
‫‪1605‬‬
‫‪11‬‬

‫یا دیافراگم های رفت و‬
‫برگشتی از آن جابجا می‬
‫شود‪ .‬گرادیان های دوتایی‬
‫با اختالط انتخابی دو‬
‫حالل‪ ،‬روی یک سیستم دو‬
‫پمپی تک سر ایجاد می‬
‫شوند‪ .‬گرادیان دقیق توسط‬
‫کنترل ریزپردازنده حفظ‬
‫‪1606‬‬
‫انژکتور ‪ /‬نمونه برداری‬‫‪)d‬‬
‫خودکار این دستگاه یک‬

‫نمونه مایع را وارد فاز‬
‫متحرک یا روی بستر‬
‫کروماتوگرافی می کند‪.‬‬
‫نمونه‌بردار خودکار‬
‫می‌تواند عملکردهای‬
‫مکرر را بدون حضور‬
‫اپراتور انجام دهد و‬
‫بنابراین یک دستگاه‬
‫صرفه‌جویی در کار است‪.‬‬
‫‪1607‬‬
‫‪11‬‬

‫ستون‪ .‬سیلیس و ستون‬ ‫‪)e‬‬
‫های سیلیس اصالح شده‬

‫برای کاربردهای مختلف‬
‫در دسترس هستند‪ .‬به‬
‫عنوان مثال می توان به‬
‫ستون های اکتیل ( ) ‪،‬‬
‫‪C8‬‬
‫اکتادسیل ( ) ‪ ،‬فنیل ( ) و‬
‫‪C6H5‬‬ ‫‪C18‬‬
‫سینو ( ) اشاره کرد ‪.‬‬ ‫‪CN‬‬
‫‪1608‬‬
‫ستون نگهبانی این برای‬‫‪)f‬‬
‫محافظت از ستون اصلی‬

‫آشکارسازها هیچ‬ ‫‪)g‬‬
‫آشکارساز جهانی برای‬

‫همه مولکول ها در‬
‫دسترس نیست‪ .‬با این حال‪،‬‬
‫با توجه به ویژگی مولکول‬
‫های مورد بررسی‪ ،‬از‬
‫آشکارسازهای مختلفی‬
‫‪1609‬‬
‫‪11‬‬‫کروماتوگرافی مایع با‬
‫استفاده می شود (جدول‬
‫‪.)1‬‬
‫جمع کننده کسری‪ .‬این‬ ‫‪)h‬‬
‫دستگاه کسری های حاوی‬

‫مولکول های مورد نظر را‬
‫در طول اجرای‬
‫کروماتوگرافی جمع آوری‬
‫‪1610‬‬
‫سوابق‪ .‬یک کامپیوتر برای‬ ‫‪)i‬‬
‫جمع آوری داده های‬

‫کروماتوگرافی استفاده می‬
‫شود‪.‬‬
‫جدول ‪ :1‬ویژگی های‬
‫آشکارسازهای مختلف‬
‫‪HPLC‬‬
‫مزایا و برنامه‬
‫محدودی آشکارساز‬
‫ت ها‬
‫الکتروشیمیایی‬ ‫قابل‬
‫‪1611‬‬
‫‪11‬‬

‫به موادی‬ ‫خرید از‬
‫که قابل‬ ‫بازار‪.‬‬
‫اکسید‬ ‫غیر‬
‫شدن یا‬ ‫مشخص‬
‫کاهش‬ ‫ج‪ .‬باال‬
‫‪LOD‬‬
‫هستند‬
‫پاسخ می‬
‫دهد‬
‫‪1612‬‬
‫آشک‬ ‫مزایا و محدودیت‬
‫ارس‬ ‫های برنامه‬
‫از‬
‫فلو‬ ‫آنالیت‬ ‫خیلی‬
‫مشخص های سطح رسا‬
‫نس‬ ‫ج‪ .‬کم‪ .‬ردیابی‬‫‪LOD‬‬
‫همه چیز مانند‬

‫روشن آتوکسین‬
‫نمی شود های ‪،‬‬
‫‪afl‬‬
‫کاربامات‬
‫‪1613‬‬
‫‪11‬‬

‫ها و‬
‫هیدروکرب‬
‫ن های‬
‫آروماتیک‬
‫چند حلقه‬
‫ای را‬
‫تشخیص‬
‫‪1614‬‬
‫بسیاری برای همه فرو‬
‫از حالل مولکول سر‬
‫خ‬ ‫ها مادون ها کار‬
‫می کند‬ ‫قرمز‬
‫فعال‬
‫هستند‬
‫طی‬ ‫کاتیون‬ ‫قابلیت‬
‫یونیزاسی شناسایی ف‬
‫سنج‬ ‫آنالیت‬ ‫ون‬
‫ی‬ ‫آنالیت‪.‬‬
‫‪LOD‬‬
‫‪1615‬‬
‫‪11‬‬

‫جر‬ ‫کم‬
‫می‬
‫آرای‬ ‫برای‬ ‫باال‬ ‫‪LOD‬‬
‫طول موج ه‬
‫کار می فتود‬
‫یود‬ ‫کند‬
‫‪190-‬‬
‫‪800‬‬
‫‪1616‬‬
‫نانومتر‬
‫ضر‬ ‫حساس تقریبا ً‬
‫برای تمام یب‬ ‫به دما‬
‫‪LOD‬‬
‫مولکول شک‬ ‫باال‬

‫ست‬ ‫ها کار‬
‫می کند‬
‫پراک‬ ‫پاسخ‬ ‫غیر‬
‫مشخص یکنواخت ندگ‬
‫ی‬ ‫ج‪، .‬‬
‫‪LOD‬‬ ‫‪5‬‬
‫نانوگرم‬
‫‪1617‬‬
‫‪11‬‬

‫در ‪25‬‬
‫میلی‬
‫لیتر‪.‬‬
‫تداخل‬
‫حالل‬
‫ماو‬ ‫برای‬ ‫غیر‬
‫مشخص مولکول را‬
‫ء‬ ‫ج‪ .‬تمام های‬
‫‪1618‬‬
‫بنف‬ ‫مولکول دارای‬
‫هایی که کروموفو ش‬
‫و نور ر و برای و‬ ‫‪UV‬‬
‫قاب‬ ‫مرئی را نمونه‬

‫ل‬ ‫جذب می های‬
‫مش‬ ‫کنند قابل پیچیده‬
‫شناسایی کار می اهد‬
‫ه‬ ‫هستند‪ .‬کند‬
‫اس‬
‫ت‬
‫‪ ،‬سطح تشخیص‬ ‫‪LOD‬‬
‫‪1619‬‬
‫‪11‬‬

‫‪ 11.2.4‬کاتیون طبقه بندی‬
‫‪HPLC‬‬
‫ممکن است بسته به قطر‬ ‫‪HPLC‬‬
‫ستون مشخص شود‪،‬‬

‫که عامل حاکم بر سرعت‬
‫جریان از کروماتوگرافی در‬
‫مقیاس میکرو به مقیاس‬
‫صنعتی است‪ .‬قطر داخلی‬
‫ستون ( ) بار نمونه و نرخ‬
‫‪id‬‬
‫‪1620‬‬
‫جریان را تعریف می کند‬
.)1 ‫(شکل‬
.JDSN
4FNJ
$POWFO
P-$ N* 4FNJQSFQB
NJDSP-
%UJPO 1SFQBSB
$NN*% 1SPDNN
SBUJWF-
BM- UJWF-FTT *%•
$NN*%
TBNQMFMPBE H•H•HNHNHH
$NN*% $NN*%
4DB
N-NJO
MF-
‫طبقه بندی بر‬
HPLC
$ :1 ‫شکل‬
‫اساس قطر ستون‬
1621
‫‪11‬‬

‫‪ 11.2.5‬مزایای‬
‫‪HPLC‬‬
‫استفاده از در‬
‫‪HPLC‬‬
‫جداسازی و خالص‬
‫سازی کمپلکس‬
‫ترکیبات به دلیل انعطاف‬
‫پذیری و کارایی آن به شدت‬
‫در حال افزایش است‪ .‬این‬
‫روش نسبت به روش های‬
‫‪1622‬‬
‫سنتی جداسازی و تصفیه‬
‫دارای چندین مزیت است‪:‬‬
‫انواع تکنیک های‬ ‫‪)i‬‬
‫انواع بسته بندی‬ ‫‪) ii‬‬
‫ستون برای تکنیک‬

‫های مختلف‪) .‬‬
‫‪iii‬‬
‫جداسازی با تغییر‬
‫فاز متحرک بهینه‬
‫شده است‪ ) .‬فاز‬
‫‪iv‬‬
‫‪1623‬‬
‫‪11‬‬

‫متحرک به راحتی در‬
‫سیستم های گرادیان‬
‫دستکاری می شود‪.‬‬
‫تکنیک ترکیبات‬
‫‪RP‬‬ ‫‪)v‬‬
‫بسیار مشابه و بسیار‬

‫متفاوت را به طور‬
‫همزمان جدا می کند‪.‬‬
‫‪1624‬‬
‫می تواند به عنوان‬ ‫‪HPLC‬‬ ‫‪) vi‬‬
‫یک روش آماده‬

‫سازی استفاده شود‪.‬‬
‫را می توان به‬ ‫‪HPCL‬‬ ‫‪) vii‬‬
‫عنوان یک تکنیک‬
‫تصفیه کاتیون استفاده‬
‫کرد‪ .‬بیش از یک‬
‫آشکارساز را می‬
‫توان به صورت سری‬
‫متصل کرد (به عنوان‬
‫مثال آشکارساز‬
‫‪1625‬‬
‫‪11‬‬

‫پراکندگی نور و‬
‫‪UV‬‬
‫تبخیری)‪.‬‬
‫بیشتر تجزیه و تحلیل‬ ‫‪)viii‬‬
‫نمونه در دمای اتاق‬

‫تجزیه و تحلیل کوتاه‬ ‫‪)ix‬‬
‫اجرا می شود‪ .‬بیش‬

‫از ‪ 70‬درصد از‬
‫جداسازی های بر‬
‫‪HPLC‬‬
‫‪1626‬‬
‫روی آشکارسازهای‬
‫انجام می شود و ‪15‬‬ ‫‪UV‬‬
‫درصد به فلورسانس‬
‫بدون هیچ گونه مشتق‬
‫سازی متکی است‪.‬‬
‫آماده سازی‬ ‫‪HPLC‬‬ ‫‪11.3‬‬
‫کروماتوگرافی آماده‬
‫سازی قدرتمندترین و‬
‫همه کاره است‬
‫‪1627‬‬
‫‪11‬‬

‫روشی برای جداسازی و‬
‫همچنین تصفیه ترکیبات‬
‫پیچیده مورد استفاده در‬
‫مطالعات توسعه دارو‪ .‬قبل‬
‫از انجام آماده سازی‪،‬‬
‫‪HPLC‬‬
‫برای بهینه سازی جداسازی‬

‫و به حداکثر رساندن بار‬
‫نمونه بر روی یک ستون‬
‫‪1628‬‬
‫کوچک‪ ،‬باید نکات زیر را‬
‫در نظر گرفت‪:‬‬
‫قبل از مقیاس پایلوت‬‫•‬
‫کارخانه‪ ،‬یک روش‬

‫سیستماتیک برای‬
‫توسعه مورد نیاز است‬
‫روش های تحلیلی‬ ‫•‬
‫معتبر معتبر مورد نیاز‬

‫است‬
‫‪1629‬‬
‫مقیاس بندی پارامترها‬ ‫•‬
‫از روش تحلیلی تا‬

‫‪prepHPLC‬‬
‫از بافر استفاده‬ ‫در‬

‫‪prep-HPLC‬‬ ‫•‬
‫نمی شود‬
‫فاز ثابت با اندازه‬ ‫•‬
‫ذرات بزرگ برای‬

‫کاهش هزینه ها برای‬ ‫‪prep-HPLC‬‬
‫‪1630‬‬
‫‪ 11.3.1‬استراتژی برای‬
‫جداسازی مقدماتی‬
‫انتخاب حالت مناسب‬
‫کروماتوگرافی عبارت‬
‫است از‬
‫با بهینه سازی جداسازی‪،‬‬
‫یعنی فاز ثابت‪ ،‬فاز‬
‫متحرک‪ ،‬دما‪ ،‬مواد افزودنی‬
‫کاهش می یابد‪ .‬مرحله بعدی‬
‫بهینه سازی توان عملیاتی‬
‫‪1631‬‬
‫‪11‬‬

‫است‪ ،‬یعنی مقدار نمونه و‬
‫اضافه بار ستون‪ .‬در مرحله‬
‫نهایی‪ ،‬مقیاس گام به گام‬
‫جداسازی برای به دست‬
‫آوردن ترکیب مورد نظر‬
‫همیشه مهم است که‬
‫جداسازی در مقیاس کوچک‬
‫(که تأثیر قابل توجهی بر‬
‫‪1632‬‬
‫توان عملیاتی دارد)‪ ،‬اندازه‬
‫مواد بسته بندی و ستون‬
‫مورد نیاز برای به دست‬
‫آوردن توان مورد نظر‪،‬‬
‫حالل متحرک و قابلیت‬
‫ابزار بهینه شود‪ .‬روش های‬
‫فاز نرمال اولین انتخاب‬
‫هستند زیرا‪ :‬انتقال مستقیم از‬
‫الیه نازک فاز معمولی یا‬ ‫‪LC‬‬
‫به امکان پذیر است‪.‬‬ ‫‪prep-LC‬‬ ‫‪HPLC‬‬
‫هزینه های مواد بسته بندی‬

‫‪RP‬‬
‫‪1633‬‬
‫‪11‬‬

‫هنوز باالست‪ .‬تمیز کردن‬
‫سیلیس با فاز نرمال آسان تر‬
‫است زیرا مواد قوی تر‬
‫است‪ .‬حذف حالل‌های آلی‬
‫که معموالً در‬
‫کروماتوگرافی فاز معمولی‬
‫استفاده می‌شوند از محلول‬
‫محصول نهایی ساده‌تر از‬
‫حذف آب از بخش‬
‫‪1634‬‬
‫کروماتوگرافی است و‬
‫‪RP‬‬
‫می‌تواند در دماهای پایین‌تر‬

‫به دست آید و کیفیت‬
‫محصول باالتر و هزینه‬
‫انرژی کمتری را فراهم‬
‫می‌کند‪ .‬اندازه ذرات ماده فاز‬
‫ساکن نیز نقش مهمی در‬
‫جداسازی ترکیبات مورد‬
‫نظر دارد‪ .‬انتخاب اندازه‬
‫ذرات ‪ 5‬میکرومتری در‬
‫یک ستون آماده سازی‬
‫‪1635‬‬
‫‪11‬‬

‫عملی نیست زیرا نه تنها‬
‫فشار ستون را افزایش می‬
‫دهد بلکه بسیار گران است‪.‬‬
‫عالوه بر این‪ ،‬هنگامی که‬
‫مقدار نمونه افزایش می‬
‫یابد‪ ،‬عملکرد وضوح ذرات‬
‫‪ -5‬و ‪ -15‬متفاوت نیست‪.‬‬
‫‪μm‬‬ ‫‪μm‬‬
‫‪1636‬‬
‫مالحظات عملی‬ ‫‪11.4‬‬
‫در افزایش مقیاس‬
‫‪HPLC‬‬
‫آماده سازی‬
‫‪ 11.4.1‬بارگیری نمونه‬
‫اگر آزمایشات روی ستون‬
‫های تحلیلی با بارگذاری‬
‫تحلیلی نشان می دهد‬
‫جداسازی خوب‪ ،‬مقیاس تا‬
‫قطر ستون بزرگتر را می‬
‫انجام داد‪.‬‬ ‫توان در‬
‫‪1637‬‬
‫‪11‬‬

‫به‌جای پرش مستقیم به‬
‫بزرگترین قطر ستون‪ ،‬باید‬
‫مقیاس‌بندی پلکانی انجام‬
‫شود‪ .‬اولین مرحله در فرآیند‬
‫افزایش مقیاس‪ ،‬انتقال روش‬
‫جداسازی تحلیلی به یک‬
‫ستون مقدماتی با شناسه ‪5‬‬
‫‪LC‬‬
‫سانتی متری است‪ .‬بهینه‬

‫سازی در یک ستون‬
‫‪1638‬‬
‫مقدماتی مورد نیاز است‪.‬‬
‫نمونه تزریق شده روی‬
‫ستون معموالً از ‪ 1‬گرم‬
‫شروع می شود و بسته به‬
‫کیفیت (رزولوشن)‬
‫جداسازی به دست آمده‪،‬‬
‫کیفیت ماده اولیه و‬
‫مشخصات محصول خالص‪،‬‬
‫تا ‪ 20‬گرم افزایش می یابد‪.‬‬
‫با تزریق ‪ 1‬گرم شروع‬
‫کنید‪ ،‬کسری ها را جمع‬
‫‪1639‬‬
‫آوری کنید و با استفاده از‬
‫روش تحلیلی دوباره آنها را‬
‫برای خلوص تجزیه و تحلیل‬
‫کنید‪ ،‬زیرا با افزایش‬
‫بارگذاری نمونه‪ ،‬وضوح‬
‫کاهش می یابد‪.‬‬
‫آماده سازی‬ ‫(قطر‬
‫‪2‬‬
‫)‬
‫‪x Length prep‬‬
‫‪1640‬‬
‫افزایش ضریب برای‬ ‫(‪) A‬‬
‫اندازه ستون = (قطر‬

‫مقعدی ‪ 2‬طول مقعدی‬
‫‪x‬‬
‫)‬
‫(قطر‬
‫آماده‬
‫‪2‬‬
‫سازی )‬
‫سرعت جریان (آماده‬ ‫( ‪)B‬‬
‫سازی) = سرعت جریان‬

‫(تحلیلی) (قطر مقعدی ) ‪2‬‬
‫‪x‬‬
‫‪1641‬‬
‫‪11‬‬

‫طول‬
‫مقعد ( ) مدت زمان گرادیان‬
‫‪C‬‬
‫(آماده سازی) = مدت‬

‫زمان گرادیان (مقعدی) =‬
‫‪x‬‬
‫آماده سازی طول‬

‫‪ 11.4.2‬زمان جدایی‬
‫در جداسازی های‬
‫مقدماتی‪ ،‬معموالً فاز‬
‫‪1642‬‬
‫ثابت مجدداً انجام می‬
‫شود‪.‬‬
‫پوشانده شده و دوباره برای‬
‫خالص سازی دسته بعدی‬
‫همان ماده استفاده می شود‪.‬‬
‫اغلب هزینه عملیاتی عمده‬
‫در آماده سازی حالل است‬
‫‪LC‬‬
‫تا مواد بسته بندی‪ .‬بنابراین‪،‬‬

‫انتخاب حالل در توسعه‬
‫روش و افزایش مقیاس مهم‬
‫است‪ .‬با توجه به نیاز به‬
‫‪1643‬‬
‫‪11‬‬

‫جداسازی‪ ،‬از مخلوط‬
‫ایزوکراتیک یا شستشوی‬
‫گرادیان آب با حالل آلی‬
‫(متانول یا استونیتریل)‬
‫استفاده می شود‪ .‬شستشوی‬
‫گرادیان نسبت به شستشوی‬
‫ایزوکراتیک زمان اجرای‬
‫کوتاه تری دارد‪ ،‬اما گاهی‬
‫‪1644‬‬
‫اوقات خلوص ایزوله ها به‬
‫خطر می افتد‪.‬‬
‫‪ 11.4.3‬ترکیب حالل‬
‫متانول اغلب در‬
‫جداسازی های آماده‬
‫سازی استفاده می شود‪.‬‬
‫این یک ‪-‬‬
‫‪inex‬‬
‫حالل متفکر و قوی قطبی‬

‫که معموالً در ترکیب با آب‬
‫به عنوان فاز متحرک در‬
‫‪1645‬‬
‫‪11‬‬

‫جداسازی استفاده می‬
‫‪RP‬‬
‫شود‪ .‬از متانول می توان‬

‫برای شستشوی ستون های‬
‫سیلیس فاز معمولی برای‬
‫حذف آالینده های قطبی‬
‫جذب شده استفاده کرد‪.‬‬
‫همچنین می توان آن را به‬
‫راحتی از بسیاری از‬
‫مخلوط ها بازیابی کرد‪ .‬در‬
‫‪1646‬‬
‫کاربردهای ‪ ،‬استونیتریل‬
‫‪RP‬‬
‫پیک های بهتری تولید می‬

‫کند‪ ،‬اما در بیشتر موقعیت‬
‫ها برای جداسازی در‬
‫مقیاس فرآیند بسیار گران‬
‫است‪.‬‬
‫هدف اولیه فرآیند‬
‫افزایش مقیاس‪ ،‬یافتن‬
‫یک پذیرش است‪.‬‬
‫‪1647‬‬
‫جدایی توانا اگر تحلیلگران‬
‫بیش از یک مجموعه از‬
‫شرایط معتبر را بیابند‪ ،‬آنگاه‬
‫هزینه حالل ها به یک معیار‬
‫اصلی تبدیل می شود‪.‬‬
‫انتخاب حالل معموالً در‬
‫طول توسعه روش اولیه با‬
‫ستون‌های مقیاس تحلیلی ‪4‬‬
‫میلی‌متری تعیین می‌شود‪.‬‬
‫‪1648‬‬
‫گاهی اوقات‪ ،‬زمانی که‬
‫هزینه‌های کلی کاال برای‬
‫محصول نهایی مهم است‪،‬‬
‫می‌توان یک انتخاب‬
‫سیستماتیک حالل را حتی‬
‫در مراحل بعدی توسعه‬
‫انجام داد‪.‬‬
‫‪ 11.4.4‬مراحل شستشو‬
‫‪1649‬‬
‫‪11‬‬

‫تجمع ناخالصی ها‬
‫روی ستون می تواند‬
‫کاهش یابد‬
‫تفکیک جداسازی بعدی و‬
‫ناخالصی های دیر شسته‬
‫شده می توانند بخش های‬
‫جمع آوری شده جداسازی‬
‫بعدی را خراب کنند‪.‬‬
‫بنابراین‪ ،‬مراحل شستشو‬
‫‪1650‬‬
‫اغلب بین مراحل‬
‫کروماتوگرافی اجرا می‬
‫شود‪ .‬گرادیان حالل و‬
‫مراحل بازیافت گاهی اوقات‬
‫برای افزایش وضوح برای‬
‫مشکالت جداسازی سخت‬
‫ضروری است‪ .‬گاهی اوقات‬
‫از برنامه ریزی دما برای‬
‫حذف ناخالصی های قوی‬
‫‪1651‬‬
‫‪11‬‬

‫‪ 11.4.5‬بازیافت‬
‫گاهی اوقات گرادیان و‬
‫مراحل بازیافت برای‬
‫شرط بندی مورد نیاز‬
‫است‬
‫جداسازی مقدماتی مخلوط‬
‫پیچیده ترکیبات‪.‬‬
‫‪1652‬‬
‫‪ 11.5‬عملیات گام به گام در‬
‫در مقیاس فرآیند‬ ‫‪HPLC‬‬
‫برای عملیات باید جنبه‬

‫های مختلفی در نظر‬
‫گرفته شود‬
‫در مقیاس فرآیند و‬ ‫‪HPLC‬‬
‫افزایش مقیاس گام به گام به‬

‫شرح زیر است‪.‬‬
‫یک روش تحلیلی قوی‬ ‫•‬
‫ایجاد کنید و روش را‬
‫‪1653‬‬
‫‪11‬‬

‫برای مقیاس فرآیند با‬
‫استفاده از همان فاز‬
‫ثابت افزایش دهید‪.‬‬
‫هدف اصلی توسعه‬ ‫•‬
‫روش یک فرآیند‬
‫جداسازی ساده‪،‬‬
‫خودکار و قوی است‬
‫که بتواند ‪ 24‬ساعت‬
‫در روز اجرا شود‪.‬‬
‫‪1654‬‬
‫بارگذاری نمونه‪،‬‬ ‫•‬
‫سرعت جریان و فشار‬

‫ستون را بهینه کنید‪.‬‬
‫بهترین حالل را هم‬ ‫•‬
‫برای آماده سازی‬

‫نمونه و هم برای‬
‫شستشو انتخاب کنید‪.‬‬
‫حالل تزریقی باید‬ ‫•‬
‫بهینه شود زیرا پیک‬

‫های تیز و بارگذاری‬
‫‪1655‬‬
‫‪11‬‬

‫باال اهداف مهمی‬
‫در جداسازی در‬ ‫•‬
‫مقیاس فرآیند‪ ،‬دو‬

‫اجرای اول را به‬
‫صورت دستی کنترل‬
‫کنید و روند را مشاهده‬
‫کنید‪ .‬اگر مشکل فنی‬
‫پیش نیاید‪ ،‬اجراهای‬
‫‪1656‬‬
‫بعدی می توانند به‬
‫طور خودکار انجام‬
‫کسرها را جمع آوری‬ ‫•‬
‫کنید و با استفاده از‬

‫روش تحلیلی مجدداً‬
‫آنها را از نظر خلوص‬
‫تجزیه و تحلیل کنید‪.‬‬
‫خلوص اوج در سه‬ ‫•‬
‫نقطه (یعنی شیب باال‪،‬‬
‫‪1657‬‬
‫‪11‬‬

‫راس و شیب پایین)‬
‫باید تایید شود‪.‬‬
‫مشکالتی که در‬ ‫‪11.6‬‬
‫مقیاس آماده سازی پیش می‬
‫آید‬
‫‪ 11.6.1‬خلوص عصاره‬
‫خام‬
‫‪1658‬‬
‫یک مشکل معمولی که‬
‫در افزایش مقیاس‬
‫فرآیند با آن مواجه می‬
‫شود این است که‬
‫مواد گیاهی یا کسر غنی شده‬
‫مورد استفاده در طول‬
‫توسعه روش در مقیاس‬
‫تحلیلی تولید شده اند و از‬
‫نظر حاللیت و ناخالصی با‬
‫موادی که در مقیاس‬
‫آزمایشی پردازش می شوند‬
‫‪1659‬‬
‫متفاوت است‪ .‬مواد گیاهی‬
‫در مقیاس فرآیندی می‌توانند‬
‫کیفیت متفاوتی داشته باشند‬
‫یا مقادیر بیشتری از‬
‫ناخالصی‌های مشابه را‬
‫نشان دهند‪ ،‬و در برخی‬
‫موارد‪ ،‬حتی ناخالصی‌های‬
‫جدیدی ایجاد می‌شوند‪ .‬اگر‬
‫نمایه ناخالصی مقادیر‬
‫‪1660‬‬
‫بیشتری از همان ناخالصی‬
‫ها یا ناخالصی های جدید را‬
‫نشان دهد‪ ،‬کروماتوگراف‬
‫باید قبل از شروع جداسازی‬
‫در مقیاس فرآیند‪ ،‬روش‬
‫جداسازی را در مقیاس‬
‫تحلیلی دوباره آزمایش کند‪.‬‬
‫اگر در حین افزایش‬
‫مقیاس فرآیند‪ ،‬یک‬
‫‪1661‬‬
‫‪11‬‬

‫ترکیب خلوص باالتری‬
‫از خود نشان دهد‪،‬‬
‫حاللیت در حالل ضعیف‬
‫انتخاب شده در طول بهینه‬
‫سازی ممکن است به اندازه‬
‫کافی خوب نباشد‪ .‬در این‬
‫مثال‪ ،‬بهره وری می تواند‬
‫کمتر از حد انتظار باشد‪،‬‬
‫زیرا مقدار تفکیک شده در‬
‫‪1662‬‬
‫هر اجرا کمتر خواهد بود‪.‬‬
‫از آنجایی که افزایش مقیاس‬
‫خطی است‪ ،‬اجرای‬
‫کروماتوگرافی در مقیاس‬
‫مقدماتی مانند مقیاس تحلیلی‬
‫زمان می برد و ماده در‬
‫تجهیزات جداسازی بیشتر‬
‫تحت فشار قرار نمی گیرد‪.‬‬
‫‪ 11.6.2‬حذف حالل‬
‫‪1663‬‬
‫کار نهایی پس از‬
‫مرحله جداسازی‪،‬‬
‫حذف آن است‬
‫حالل کروماتوگرافی کسر‬
‫مورد نظر جمع آوری شده‬
‫محلولی است که حاوی ماده‬
‫مورد نظر در محدوده‬
‫درصد کمی وزنی است و‬
‫بنابراین مقدار زیادی حالل‬
‫‪1664‬‬
‫باید حذف شود‪ .‬تبخیر حالل‬
‫ها‪ ،‬به ویژه آب‪ ،‬زمان می‬
‫برد‪ ،‬بنابراین ماده دارویی‬
‫تصفیه شده می تواند در‬
‫طول فرآیند تغلیظ تغییر یابد‬
‫یا حتی از بین برود‪ .‬این‬
‫مرحله باید با توجه به‬
‫پایداری حرارتی ترکیب‬
‫مورد نظر با دقت انجام‬
‫شود‪.‬‬
‫‪1665‬‬
‫‪11‬‬

‫‪ 11.6.3‬تغییر دما از مقیاس‬
‫آزمایشگاهی تا پایلوت‬
‫آزمایش پایداری دمایی‬
‫ماده مفید است‬
‫در طول توسعه روش‬
‫تحلیلی دما نیز بر عملکرد‬
‫جداسازی تأثیر می گذارد‪.‬‬
‫به عنوان مثال‪ ،‬اختالط‬
‫‪1666‬‬
‫حالل‌های آلی قبل از ورود‬
‫به ستون می‌تواند منجر به‬
‫افزایش یا کاهش شدید دمای‬
‫حالل شود و می‌تواند بر‬
‫دمای عملیاتی واحد اختالط‬
‫و ستون تأثیر بگذارد‪ .‬اثرات‬
‫دما در مرکز ستون ناشی از‬
‫اتالف گرما نیز می تواند بر‬
‫جداسازی و در نهایت‬
‫خلوص جدایه ها تأثیر‬
‫بگذارد‪.‬‬
‫‪1667‬‬
‫‪11‬‬

‫‪ 11.6.4‬افزایش فشار پمپ‬
‫به دلیل تجمع‬
‫ناخالصی های روی‬
‫ستون‬
‫مشکل دیگری که اغلب‬
‫در اولین جدایی رخ می‬
‫دهد‬
‫در مقیاس فرآیند این است‬
‫که برخی از ناخالصی ها‬
‫‪1668‬‬
‫در طول یک سری‬
‫اجراهای متوالی روی ستون‬
‫جمع می شوند‪ .‬کیفیت‬
‫جداسازی در طول سکانس‬
‫بدتر می شود‪ .‬از آنجا که‬
‫جمع آوری کسری معموالً‬
‫توسط ارتفاع قله کنترل می‬
‫شود‪ ،‬یک آشکارساز این‬
‫‪UV‬‬
‫مشکل را تشخیص نمی دهد‬

‫و خلوص کسری کاهش می‬
‫یابد‪ .‬هنگامی که ناخالصی‬
‫‪1669‬‬
‫‪11‬‬

‫ها روی ستون انباشته می‬
‫شوند‪ ،‬شکل پیک یا زمان‬
‫نگهداری اجزای مورد نظر‬
‫ممکن است تغییر کند‪،‬‬
‫بنابراین کروماتوگراف می‬
‫تواند مشکالت کیفیت را‬
‫ببیند‪ .‬متأسفانه‪ ،‬گاهی اوقات‬
‫شکل‌های اوج و زمان‌های‬
‫ماندگاری هیچ تغییری نشان‬
‫‪1670‬‬
‫نمی‌دهند‪ .‬یک شاخص‬
‫اضافی که ناخالصی ها‬
‫روی ستون انباشته شده اند‬
‫افزایش فشار است‪.‬‬
‫بنابراین‪ ،‬نظارت بر فشار‬
‫ستون مفید است‪ .‬افزایش‬
‫فشار معموالً به خرابی‬
‫ابزار مربوط می شود‪.‬‬
‫‪1671‬‬
‫‪11‬‬

‫‪ 11.7‬خالصه‪ :‬استراتژی‬
‫افزایش مقیاس‬
‫مشکل را تعریف کنید‬ ‫•‬
‫حالت کروماتوگرافی‬ ‫•‬
‫را پیدا کنید‬

‫توسعه و بهینه سازی‬ ‫•‬
‫‪1672‬‬
‫به حداکثر رساندن‬‫•‬
‫توان عملیاتی‬
‫همزمان با رسیدن به‬ ‫•‬
‫اهداف خلوص‪ ،‬جرم و‬

‫حجم نمونه را به‬
‫حداکثر افزایش دهید‬
‫بهبودی را تعیین کنید‬‫•‬
‫برای دستیابی به‬

‫•‬
‫اهداف عملیاتی و‬
‫بارگذاری‪ ،‬به اندازه‬
‫‪1673‬‬
‫‪11‬‬

‫ستون مورد نظر خود‬
‫را افزایش دهید‬
‫کسری با خلوص قابل‬ ‫•‬
‫مقایسه جمع کنید و در‬

‫صورت لزوم دوباره‬
‫اجرا کنید‬
‫خلوص کسر را با‬ ‫•‬
‫استفاده از یک ستون‬
‫تحلیلی بررسی کنید‬
‫‪1674‬‬
‫‪ 11.8‬کاربردها‪ :‬جداسازی‬
‫محصوالت طبیعی‬
‫برای‬ ‫چند نمونه از‬
‫جداسازی محصول‬
‫طبیعی‬
‫در اینجا خالصه شده‬ ‫‪ucts‬‬
‫است‪ .‬ابتدا‪ ،‬تانن‌های‬

‫‪Guiera seregalensis‬‬
‫را می‌توان با استفاده از‬

‫شرایط زیر جدا کرد‪:‬‬
‫(شناسه ‪ × ۲۵۰‬ستون‬ ‫‪RP-18e‬‬
‫‪1675‬‬
‫‪ ۱۰‬میلی‌متر)‬
‫فاز‬ ‫آب‪ :‬متانول‪:‬‬
‫)‪THF (90:10:0.25‬‬
‫و (‪ )80:20:0.25‬موبای‬
‫ل‬
‫‪ 2.5‬میلی لیتر در نرخ‬
‫جریا‬ ‫دقیقه‬
‫ن‬
‫تشخی‬ ‫‪ 280‬نانومتر‬
‫‪1676‬‬
‫ص‬
‫ترکیبات گالویل کوینیک‬
‫اسیدهای جدا شده‪ ،‬یعنی ‪-3‬‬
‫‪,-‬‬ ‫‪O- , 5- O- , 1,3-di- O- , 3,4-di- O‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-3,5‬‬
‫‪di- O -, 4,5-di- O -, 1,3,4-tri- O -, 3,4,5-tri- O‬‬
‫و‬
‫‪-1،3،4،5‬تترا‪-‬‬
‫‪O -galloylquinic‬‬
‫اسید‬
‫‪1677‬‬
‫‪11‬‬

‫فالونوئیدهای‬
‫‪Lychnophora ericoides‬‬
‫به شرایط زیر نیاز‬

‫دارند‪:‬‬
‫ستون‬ ‫سیلیس (‪250‬‬ ‫‪x 10‬‬
‫میلی‌متر شناسه) و ها‬

‫( میلی‌متر‬ ‫‪250 x 10‬‬ ‫‪ODS‬‬
‫شناسه)‬
‫فاز‬ ‫آب‪ :‬متانول‪:‬‬ ‫‪THF‬‬
‫‪1678‬‬
‫موبای‬
‫ل‬
‫ن‬
‫‪ 280/225‬نانومتر تشخی‬
‫ص‬
‫ترکیبات ‪-'7،4‬دی‬
‫هیدروکسی فل آونول‬
‫جدا شده‪-5،7 .‬دی‬
‫هیدروکسی‪-3-‬‬
‫‪1679‬‬
11

.‫فل آونول‬-‫متوکسی‬
، galangine 7,4'-dihydroxy-dihydrofl avono l,5,7,4'-
trihydroxydihydrofl avonol,7-hydroxy-4'-methoxy-dihydrofl avonol;
،، pinobanksin 5 7'-dihydroxy-4'-hydroxy-fl avanone; 7-
‫دی‬- ، hydroxy4'-methoxy-fl avanone; 5 7
‫هیدروکسی فل آون؛‬
‫آکاستین؛‬
‫دی‬-'4،'3-‫هیدروکسی‬-7
.‫هیدروکسی ایزوفل آوون‬
،‫دزوکسی گویازنسولید‬-15
1680
‫‪-'3،'2‬‬
‫‪dihydro-15-desoxygoyazensolide; eremantholides‬‬
‫و ‪- ،‬دی‬ ‫‪C; 4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪A‬‬
‫هیدرورمانتولید و‬
‫‪A‬‬
‫لیکنوفولید‬
‫برای جداسازی اجزای‬

‫پپتیدی باسیتراسین‪ ،‬از‬
‫موارد زیر استفاده‬
‫کنید‪:‬‬
‫ستون‬ ‫( میلی‌متر‬ ‫‪250 x 16‬‬ ‫‪C8‬‬
‫‪1681‬‬
‫شناسه)‬
‫فاز‬ ‫بافر گرادیان‬
‫استونیتریل‪ ،‬متانول موبای‬
‫ل‬ ‫و فسفات‬
‫ن‬
‫‪1682‬‬
‫ص‬
‫پپتیدهای جدا شده از‬
‫ترکیبات‬
‫جداسازی و تصفیه‬
‫بتاکاروتن از هویج در‬
‫حلقه ها‪:‬‬
‫ستون‬ ‫کیت شیم بسته‬
‫)‪PREP-ODS (H‬‬
‫( میلی متر‬ ‫‪250 x 20‬‬
‫شناسه)‬
‫اتانول (‪ )%99.5‬فاز‬
‫‪1683‬‬
‫موبایل‬
‫‪ 10‬میلی لیتر در نرخ‬
‫جریان‬ ‫دقیقه‬
‫تشخی‬ ‫نمایشگر ‪480‬‬
‫نانومتری با آرایه ص‬
‫فتودیود ( )‬
‫‪PDA‬‬
‫ترکی‬ ‫بتاکاروتن _‬
‫ب جدا‬
‫‪1684‬‬
‫شده‬
‫جداسازی ترکیبات ضد از‬
‫‪HIV‬‬
‫‪Gleditsia japonica‬‬
‫به شرایط زیر‬ ‫و‬

‫‪Gymnocladus chinensis‬‬
‫نیاز دارد‪:‬‬
‫ستون‬ ‫( میلی‌متر‬ ‫‪300 x 24.4‬‬ ‫‪C18-μBondpak‬‬
‫شناسه)‬
‫فاز‬ ‫متانول‪-‬آب‬
‫موبایل‬ ‫(درصدهای‬
‫متفاوت)‬
‫تشخی‬ ‫آشکارساز ضریب‬
‫‪1685‬‬
‫ص‬ ‫شکست‬
‫ترکی‬ ‫ساپونین ها‬
‫ب جدا‬
‫شده‬
‫جداسازی پروسیانیدین ها از‬
‫به این شرایط نیاز دارد‪.‬‬ ‫‪Vicia faba‬‬
‫موارد‪:‬‬
‫(× ‪ 580‬ستون‬ ‫ستون‬
‫‪Sephadex LH-20‬‬
‫‪1686‬‬
‫‪ 25‬میلی متر‬
‫شناسه)‬
‫شستشوی متوالی با فاز‬
‫موبایل‬ ‫اتانول‪ ،‬اتانول‪:‬‬
‫متانول‪ ،‬متانول و در‬
‫نهایت متانول‪:‬‬
‫استون‬
‫نرخ‬ ‫متفاوت است‬
‫جریان‬
‫‪1687‬‬
‫‪11‬‬

‫ص‬
‫ترکیبات جدا شده (‪- )+‬‬
‫‪gallocatechin-4-‬‬
‫‪)+( .‬‬ ‫‪phloroglucinol. (-) -epigallocatechin4-phloroglucinol‬‬
‫‪-‬گالوکاتچین؛ (‪- )-‬‬

‫اپیکاتچین‪-‬‬
‫‪4‬فلروگلوکسینول؛‬
‫(‪-)+‬کاتچین‪-4-‬‬
‫فلروگلوسینول؛ (‪-)+‬‬
‫‪1688‬‬
‫کاتچین و (‪-)-‬‬
‫اپیکاتچین‬
‫جداسازی تاکسول ترکیب‬

‫‪-‬‬ ‫ضد سرطانی از‬
‫‪Taxus yunnan‬‬
‫با‪:‬‬ ‫‪ensis‬‬
‫ستون‬ ‫(شناسه ‪4000‬‬

‫‪x 200‬‬ ‫‪D1‬‬
‫میلی متر) بسته‬

‫بندی شده با رزین‬
‫پلیمری ‪956‬‬
‫‪1689‬‬
‫‪11‬‬

‫فاز‬ ‫استون‪ :‬آب (‬
‫موبایل‬ ‫‪)58:42‬‬
‫‪ 79‬میلی لیتر در نرخ‬
‫جریان‬ ‫دقیقه‬
‫ص‬
‫ترکیب‬ ‫تاکسول‬
‫جدا‬
‫‪1690‬‬
‫شده‬
‫افزایش مقیاس گام به گام از‬
‫مقیاس تحلیلی تا پردازش‬
‫شروع می شود‬
‫مقیاس موضوع مهمی است‬
‫که باید در نظر گرفته شود‪.‬‬
‫بهینه سازی شرایط عملیاتی‬
‫همیشه برای به دست آوردن‬
‫مولکول های گیاهی با‬
‫‪1691‬‬
‫‪11‬‬

‫خلوص باال مفید است‪.‬‬
‫بنابراین‪ ،‬در مقیاس‬
‫‪HPLC‬‬
‫فرآیند‪ ،‬انتخابی برای‬

‫جداسازی مولکول‌های‬
‫ارزشمند با خلوص مطلوب‬
‫برای تجاری‌سازی است‪.‬‬
‫اهمیت آن به دلیل افزایش‬
‫نیاز به مولکول‌های با‬
‫‪1692‬‬
‫خلوص باال به رشد خود‬
‫ادامه خواهد داد‪.‬‬

‫ناشناس‪ ،2007 ،‬یادداشت‬
‫‪.‬‬ ‫برنامه شیمادزو‬
‫‪SC-AP-LC-0186‬‬
‫موجود در‪:‬‬‫‪http://www2.shimadzu.com/apps/appnotes/app113.pdf‬‬
‫‪. ، ، ،‬و ‪، ، ،‬‬

‫‪Pousset‬‬ ‫‪JL‬‬ ‫‪2000‬‬ ‫‪Bouchet‬‬ ‫‪N.‬‬ ‫‪Levesque‬‬ ‫‪J‬‬
‫جداسازی ‪ ،‬شناسایی و‬ ‫‪HPLC‬‬
‫‪1693‬‬
‫‪11‬‬

‫تعیین کمیت تانن ها از‬
‫‪Guiera‬‬
‫‪،‬‬ ‫‪،‬‬ ‫‪senegalensis‬‬ ‫‪Phytochemistry Annals‬‬ ‫‪11: 52-56‬‬
‫‪ . ،‬و ‪ ، ، ،‬جنبه های‬ ‫‪Kueppers‬‬ ‫‪S.‬‬ ‫‪2002‬‬ ‫‪Brandt‬‬ ‫‪A‬‬
‫عملی آماده سازی در‬ ‫‪HPLC‬‬
‫تولید داروسازی و توسعه‪،‬‬

‫‪ ،‬ص‪5-2 .‬‬ ‫در‪:‬‬ ‫‪LC-GC-Europe‬‬
‫‪، ، ،، ، ، ،‬‬
‫‪Konoshima‬‬ ‫‪T.‬‬ ‫‪Yasuda‬‬ ‫‪I.‬‬ ‫‪Kashiwada‬‬ ‫‪Y.‬‬ ‫‪Cosentino‬‬ ‫‪LM‬‬
‫و لی‪ ، ، ،‬عوامل ضد‬ ‫‪KH‬‬ ‫‪1995‬‬
‫ایدز‪ : .‬ساپونین های تری‬ ‫‪XXI‬‬
‫‪1694‬‬
‫ترپنوئید به عنوان اصول‬
‫ضد از میوه های‬
‫‪Gleditsia japonica‬‬ ‫‪HIV‬‬
‫و یک همبستگی‬ ‫و‬ ‫‪Gymnocladus chinensis‬‬
‫ساختار‪-‬فعالیت‪ ،‬مجله‬
‫محصوالت طبیعی‪:58 ،‬‬
‫‪1377-1372‬‬
‫‪. ، ، ،‬و ‪، ، ،‬‬
‫‪Morgenstern‬‬ ‫‪AS‬‬ ‫‪2001‬‬ ‫‪Lorenz‬‬ ‫‪H.‬‬ ‫‪Sheehan‬‬ ‫‪P‬‬
‫جفت کروماتوگرافی بستر‬

‫متحرک شبیه سازی شده و‬
‫کریستالیزاسیون کسری‬
‫برای جداسازی انانتیو‬
‫‪1695‬‬
‫کارآمد‪ ،‬مجله‬
‫‪،‬‬ ‫‪A‬‬‫کروماتوگرافی‬
‫‪908: 201-214‬‬
‫‪ ,‬تجزیه و‬ ‫‪Merghem, R., Jay, M., Brun, N. and Voirin, B., 2004‬‬
‫تحلیل کیفی و جداسازی‬

‫‪HPLC‬‬
‫و شناسایی پروسیانیدین ها‬

‫از‬
‫‪Vicia faba, Phytochemistry Annals , 15: 95-99‬‬
‫‪ ,‬جداسازی‬ ‫‪Pavli, V., Kmetec, V. and Tanja, T., 2004‬‬
‫اجزای پپتیدی باسیتراسین‬

‫توسط آماده سازی و‬ ‫‪HPLC‬‬
‫‪1696‬‬
,) ( ‫استخراج فاز جامد‬
Journal of SPE
Liquid Chromatography & Related Technology, 27: 2381-2396
‫ سونیکاسیون و‬, Sargenti, SR and Vichnewski, W. 2000
‫کروماتوگرافی مایع به‬

‫عنوان یک تکنیک سریع‬
‫برای استخراج و شکنش‬
,‫مواد گیاهی‬
Phytochemistry Annals, 11: 69-73
Venn, RF (Ed.), 2000, Practicals and Practice of Bioanalysis, Taylor & Francis, London, p. 44-130
Yang, X., Liu, K. and Xie, M. 1998, Purfi cation of taxol by industrial preparative machine
chromatography, Journal of Chromatography A, 813: 201-204
1697
‫معطر‬
‫‪ 12‬کروماتوگرافی فلش و‬
‫تکنیک های‬
‫کروماتوگرافی کم فشار‬
‫‪SK‬‬‫مولکول های گیاهی‬
‫‪Chattopadhyay‬‬
‫خالصه‬
‫کروماتوگرافی فلش شکل‬
‫سریع کروماتوگرافی ستونی‬
‫آماده سازی است که از‬
‫‪1699‬‬
‫‪12‬‬‫کروماتوگرافی فلش و تکنیک‬
‫های کروماتوگرافی فشار پایین‬
‫برای جداسازی فیتومولکول ها‬
‫ستون های از پیش بسته‬
‫بندی شده استفاده می کند که‬
‫از طریق آن یک حالل با‬
‫سرعت جریان باال پمپ می‬
‫شود‪ .‬دو نوع سیستم حالل‬
‫در کروماتوگرافی فالش‬
‫استفاده می شود‪:‬‬
‫ایزوکراتیک و گرادیان‪ .‬در‬
‫سیستم ایزوکراتیک‪ ،‬یک‬
‫فاز متحرک تک قدرتی‪،‬‬
‫‪1700‬‬
‫معطر‬
‫جداسازی مورد نظر را به‬
‫ارمغان می آورد‪ .‬سیستم‬
‫گرادیان‪ ،‬که در آن ترکیب‬
‫حالل در طول دوره شستشو‬
‫تغییر می‌کند‪ ،‬برای‬
‫نمونه‌های پیچیده حاوی‬
‫ترکیباتی که در زمان‌های‬
‫نگهداری ستون تفاوت‬
‫زیادی دارند‪ ،‬مناسب است‪.‬‬
‫نرخ جریان بهینه برای‬
‫‪1701‬‬
‫جداسازی فالش به اندازه‬
‫ذرات و ابعاد ستون مربوط‬
‫می شود‪ .‬جاذب های‬
‫معمولی برای‬
‫کروماتوگرافی فالش فاز‬
‫معمولی قطبی هستند (به‬
‫عنوان مثال سیلیس‪ ) ،‬و‬
‫‪NH2‬‬
‫حالل های شستشو غیر‬

‫قطبی هستند‪ .‬در‬
‫کروماتوگرافی فاز معکوس‪،‬‬
‫‪1702‬‬
‫معطر‬
‫فاز ساکن غیرقطبی (مانند‬
‫) و فاز متحرک قطبی‬ ‫‪C18‬‬
‫است‪ .‬ترکیبات توسط‬

‫برهمکنش گروه های عاملی‬
‫غیرقطبی خود با گروه های‬
‫غیر قطبی روی سطح بسته‬
‫بندی حفظ می شوند‪.‬‬
‫بنابراین‪ ،‬قطبی ترین‬
‫ترکیبات ابتدا به دنبال سایر‬
‫ترکیبات به ترتیب کاهش‬
‫‪1703‬‬
‫قطبیت شسته می شوند‪.‬‬
‫برای دستیابی به جداسازی‬
‫مطلوب‪ ،‬باید جاذبی انتخاب‬
‫کرد که به طور موثر‬
‫ترکیبات مورد نظر را تحت‬
‫شرایط حالل مناسب برای‬
‫حاللیت نمونه حفظ کند‪.‬‬
‫بارگذاری نمونه بر روی‬
‫یک ستون خاکستر را می‬
‫توان با بارگذاری مرطوب‬
‫‪1704‬‬
‫معطر‬
‫(نمونه مایع مستقیما‬
‫بارگذاری می شود و اجازه‬
‫می دهد تا در بستر جاذب‬
‫نفوذ کند) یا بارگذاری‬
‫خشک (زمانی که نمونه ها‬
‫از قبل به مقدار کمی جاذب‬
‫جذب می شوند و سپس‬
‫روی آن بارگذاری می‬
‫شود) انجام شود‪ .‬ستون)‪.‬‬
‫‪1705‬‬
‫‪ 12.1‬مقدمه‬
‫میخائیل سمیونوویچ تسوت‬
‫از روسیه اولین کروم را‬
‫اختراع کرد‪.‬‬
‫تکنیک ماتوگرافی در سال‬
‫‪ 1901‬در طول تحقیقات‬
‫خود در مورد کلروفیل‪ .‬او‬
‫از یک ستون جذب مایع‬
‫حاوی کربنات کلسیم برای‬
‫جداسازی رنگدانه های‬
‫‪1706‬‬
‫معطر‬
‫گیاهی استفاده کرد‪ .‬این‬
‫روش در ‪ 30‬دسامبر ‪1901‬‬
‫در کنگره طبیعت گرایان‬
‫‪XI‬‬
‫و پزشکان در سن‬
‫پترزبورگ شرح داده شد‪.‬‬
‫اولین شرح چاپ شده در‬
‫سال ‪ 1903‬در مجموعه‬
‫مقاالت انجمن طبیعت‬
‫گرایان ورشو‪ ،‬بخش زیست‬
‫شناسی منتشر شد‪ .‬او برای‬
‫‪1707‬‬
‫اولین بار در سال ‪ 1906‬در‬
‫دو مقاله خود در مورد‬
‫کلروفیل در مجله گیاه‬
‫شناسی آلمان‪،‬‬
‫‪Berichte der Deutschen Botanischen‬‬
‫‪ ،‬اصطالح‬ ‫‪Gesellschaft‬‬
‫کروماتوگرافی را در چاپ‬
‫استفاده کرد ‪.‬‬
‫در سال ‪ ،1952‬آرچر جان‬
‫پورتور مارتین و ریچارد‬
‫الرنس میل‬
‫‪1708‬‬
‫معطر‬
‫لینگتون سینج به خاطر‬
‫اختراع کروماتوگرافی‬
‫پارتیشن جایزه نوبل شیمی‬
‫را دریافت کرد‪ .‬از آن‬
‫زمان‪ ،‬این تکنیک به‬
‫سرعت پیشرفت کرده است‪.‬‬
‫محققان دریافته‌اند که اصول‬
‫زیربنای کروماتوگرافی‬
‫‪Tsvet‬‬
‫را می‌توان به روش‌های‬

‫مختلفی به کار برد‪ ،‬و باعث‬
‫‪1709‬‬
‫ایجاد انواع مختلف‬
‫کروماتوگرافی و افزایش‬
‫مولکول‌های مشابه می‌شود‪.‬‬
‫‪ 12.2‬فلش کروماتوگرافی‬
‫کروماتوگرافی فلش که‬
‫به عنوان‬
‫کروماتوگرافی فشار‬
‫متوسط نیز شناخته می‬
‫شود‪.‬‬
‫‪1710‬‬
‫معطر‬
‫ماتوگرافی‪ ،‬شکلی سریع از‬
‫کروماتوگرافی ستونی‬
‫آماده‌سازی است که از‬
‫ستون‌های بهینه‌سازی شده و‬
‫از پیش بسته‌بندی شده‬
‫استفاده می‌کند که از طریق‬
‫آن یک حالل با سرعت‬
‫جریان باال پمپ می‌شود‪.‬‬
‫کروماتوگرافی فالش که در‬
‫‪WC‬‬‫ابتدا در سال ‪ 1978‬توسط‬
‫‪1711‬‬
‫از دانشگاه کلمبیا‪،‬‬
‫‪Stills‬‬
‫نیویورک‪ ،‬ایاالت متحده‬

‫توسعه یافت‪ ،‬اکنون روشی‬
‫برای خالص سازی و‬
‫جداسازی با استفاده از‬
‫فازهای عادی است‪ .‬استفاده‬
‫از مواد بسته بندی فاز‬
‫معکوس‪ ،‬این تکنیک را به‬
‫روی طیف وسیع تری از‬
‫جداسازی های آماده سازی‬
‫‪1712‬‬
‫معطر‬
‫باز می کند‪ .‬در حال‬
‫حاضر‪ ،‬آن را به عنوان یک‬
‫روش ساده و اقتصادی برای‬
‫کروماتوگرافی مایع آماده‬
‫سازی ( ) در نظر گرفته‬
‫‪LC‬‬
‫کروماتوگرافی فلش با‬
‫تکنیک های معمولی‬
‫متفاوت است‬
‫‪1713‬‬
‫به دو صورت ابتدا از ذرات‬
‫سیلیکاژل کمی کوچکتر‬
‫(مش ‪ )400-250‬استفاده‬
‫می شود‪ .‬دوم‪ ،‬به دلیل‬
‫جریان محدود حالل ها‬
‫ناشی از ذرات ژل کوچک‪،‬‬
‫از گاز تحت فشار (‪15-10‬‬
‫) برای هدایت حالل از‬ ‫‪psi‬‬
‫طریق ستون فاز ساکن‬

‫استفاده می شود‪ .‬نتیجه‬
‫‪1714‬‬
‫معطر‬
‫خالص کروماتوگرافی سریع‬
‫("در یک خاکستر") و با‬
‫وضوح باال است‪.‬‬
‫‪ 12.2.1‬نظریه‬
‫کروماتوگرافی فلش‬
‫کروماتوگرافی یک‬
‫روش جداسازی است‬
‫که از تفاوت‬
‫‪1715‬‬
‫ارجاعاتی در رفتار پارتیشن‬
‫بندی بین فاز متحرک و فاز‬
‫ثابت برای جداسازی اجزا‬
‫در یک مخلوط‪ .‬ترکیبات‬
‫یک مخلوط ممکن است بر‬
‫اساس بار‪ ،‬حاللیت نسبی یا‬
‫جذب با فاز ساکن برهم کنش‬
‫داشته باشند‪ .‬احتباس اندازه‬
‫گیری سرعت حرکت یک‬
‫ماده در یک سیستم‬
‫‪1716‬‬
‫معطر‬
‫کروماتوگرافی است‪ .‬در‬
‫سیستم‌های توسعه پیوسته‬
‫و کروماتوگرافی‬ ‫مانند‬
‫)‪LC (HPLC‬‬
‫گازی ( )‪ ،‬که در آن‬

‫‪GC‬‬
‫ترکیبات با شوینده‌ها شسته‬

‫می‌شوند‪ ،‬ماندگاری معموالً‬
‫به عنوان زمان ماند ( یا )‬
‫‪tR‬‬ ‫‪Rt‬‬
‫اندازه‌گیری می‌شود‪ ،‬یعنی‬

‫زمان بین تزریق و تشخیص ‪.‬‬
‫در سیستم‌های توسعه بدون‬
‫‪1717‬‬
‫وقفه مانند کروماتوگرافی‬
‫الیه نازک ( )‪ ،‬احتباس به‬
‫‪TLC‬‬
‫عنوان ضریب نگهداری ( )‬

‫‪Rf‬‬
‫اندازه‌گیری می‌شود ‪ ،‬یعنی‬

‫طول اجرای ترکیب بر طول‬
‫اجرای جلوی مایع شوینده‬
‫تقسیم می‌شود‪:‬‬
‫آنالیت‬
‫=‬ ‫‪Rf‬‬
‫‪1718‬‬
‫معطر‬
‫جبهه حالل‬
‫به فلش‬ ‫‪ 12.2.2‬تبدیل‬
‫‪TLC‬‬
‫جداسازی می تواند‬
‫‪TLC‬‬
‫برای کمک به تعیین‬

‫محلول موثر استفاده‬
‫شود‪.‬‬
‫‪1719‬‬
‫ترکیبات دریچه برای‬
‫کروماتوگرافی خاکستر‬
‫فالش یک واحد معمولی‬
‫‪TLC‬‬ ‫‪Rf‬‬
‫است و فاصله بین ترکیبات‬ ‫‪Δ Rf‬‬
‫است ‪:‬‬
‫‪Δ R f = R f1 – R f2‬‬
‫سیستم حالل ایده آل‬

‫برای سیستمی است‬ ‫‪TLC‬‬
‫که ترکیب را به حرکت‬

‫در می آورد‪.‬‬
‫‪1720‬‬
‫معطر‬
‫پوند مورد نظر در مخلوط‬
‫می رسد و این جزء را با مقدار‬
‫‪ΔRf‬‬ ‫به‬
‫‪Rf 0.15-0.35‬‬
‫حداقل ‪ 0.15‬از سایر اجزای‬

‫نزدیک به آن جدا می کند ‪.‬‬
‫بر خالف ‪ ،‬جداسازی های‬ ‫‪TLC‬‬
‫کروماتوگرافی خاکستری‬
‫توسط حجم ستون کنترل می‬
‫شود‪.‬‬
‫‪1721‬‬
‫حجم ستون ( ) به عنوان‬
‫‪CV‬‬
‫حجم مجدد حالل تعریف می‬

‫شود‪.‬‬
‫نیاز به پر کردن تمام منافذ‬
‫جاذب و فضاهای بینابینی‬
‫بین ذرات جاذب در یک‬
‫ستون داده شده است‪ .‬حجم‬
‫مورد نیاز برای شستشوی‬
‫ترکیب مورد نظر از یک‬
‫ستون بر حسب تعداد بیان‬
‫‪CV‬‬
‫‪1722‬‬
‫معطر‬
‫می شود‪ .‬حجمی که‬
‫شستشوی دو ماده را از یک‬
‫حجم جدا می کند‪ ،‬اختالف‬
‫حجم ستون ( ) نامیده می‬
‫‪Δ CV‬‬
‫شود‪ .‬سیستم حالل‬

‫کروماتوگرافی فالش فالش‬
‫ایده آل‪ ،‬سیستمی است که‬
‫ترکیب مورد نظر مورد‬
‫نظر را در ‪ 6-3‬شستشو‬
‫‪CV‬‬
‫می دهد و این جزء را از‬

‫‪1723‬‬
‫سایر اجزای نزدیک به آن با‬
‫بیشتر از ‪ 1‬جدا می کند‪.‬‬ ‫‪Δ CV‬‬
‫برای‬‫رابطه بین اعداد به‬

‫‪Rf‬‬ ‫‪CV‬‬
‫یک ترکیب معین‬

‫پوند ‪ /1‬است ‪ .‬بنابراین‪ ،‬برای‬ ‫‪Rf‬‬
‫‪ .‬برای یک‬ ‫دو ترکیب‬

‫‪Δ CV = 1/Rf1 - 1/ Rf2‬‬
‫مجموعه خاص از شرایط‬

‫جداسازی‪ ،‬یک جزء ضعیف‬
‫نگهدارنده و سریع شستشو‬
‫‪1724‬‬
‫معطر‬
‫با را می توان در کمی‬ ‫‪Rf = 0.9‬‬
‫بیش از ‪ 1‬شست‪ ،‬در حالی‬ ‫‪CV‬‬
‫که یک جزء به شدت حفظ‬

‫شده و کند شسته با به ‪10‬‬
‫‪Rf = 0.1‬‬
‫نیاز دارد‪ .‬شستشوی کامل‬ ‫‪CV‬‬
‫(جدول ‪.)1‬‬
‫‪CV‬‬ ‫و‬ ‫‪Rf‬‬ ‫جدول ‪ :1‬رابطه بین‬
‫رز‬
‫‪Rf‬‬
‫وم‬
‫‪1725‬‬
‫ه‬
‫‪0.9 1.‬‬
‫‪0 10‬‬
‫‪0.7 1.‬‬
‫‪0 40‬‬
‫‪0.5 2.‬‬
‫‪0 00‬‬
‫‪0.3 3.‬‬
‫‪0 33‬‬
‫‪0.1 10‬‬
‫‪1726‬‬
‫معطر‬
‫‪0 .0‬‬
‫با توجه به عواملی مانند‬
‫تغییر در نرخ جریان حالل‬
‫با‬‫‪TLC‬‬
‫با توجه به زمان و تداخل‬

‫چسب‌هایی که برای اتصال‬
‫جاذب‌های استفاده‬
‫‪TLC‬‬
‫می‌شوند‪ ،‬شرایط حالل که‬

‫جداسازی قابل قبولی را‬
‫‪TLC‬‬
‫فراهم می‌کنند‪ ،‬لزوما ً برای‬

‫‪1727‬‬
‫کروماتوگرافی فالش بدون‬
‫تغییر کار نمی‌کنند‪.‬‬
‫اگرچه ممکن است برخی‬
‫آزمایشات تجربی مورد نیاز‬
‫باشد‪،‬‬
‫مراحل زیر به ساده سازی‬
‫فرآیند تبدیل یک سیستم‬
‫حالل به فاز متحرک‬
‫‪TLC‬‬
‫کروماتوگرافی فالش کمک‬

‫می کند‪:‬‬
‫‪1728‬‬
‫معطر‬
‫از مواد شیمیایی جاذب‬‫‪.1‬‬
‫منطبق بر روی صفحه‬

‫‪TLC‬‬
‫و در ستون‬
‫استفاده کنید‪ .‬شیمی جاذب‬
‫فاز ثابت (از جمله‬
‫سیلیس) می تواند از‬
‫سازنده ای به سازنده‬
‫دیگر متفاوت باشد‪ .‬در‬
‫صورتی که انتظار می‬
‫‪1729‬‬
‫رود سیستم های حالل‬
‫نتایج مشابهی ارائه دهند‪،‬‬
‫تطبیق این شیمی جاذب‬
‫مهم است‪.‬‬
‫را بهینه کنید تا ترکیب‬ ‫‪.2‬‬
‫و‬ ‫مورد نظر دارای‬

‫‪Rf ≈ 0.15-0.35‬‬
‫باشد ‪ .‬این شرایط‬ ‫‪ΔRf > 0.20‬‬
‫مطمئن ترین نقطه شروع‬

‫را برای جداسازی موفق‬
‫‪1730‬‬
‫معطر‬
‫کروماتوگرافی فالش‬
‫گزینش پذیری حالل را‬ ‫‪)a‬‬
‫تنظیم کنید‪.‬‬ ‫برای ایجاد‬

‫‪ΔR f > 0.20‬‬
‫گزینش پذیری حالل به‬

‫عنوان توانایی تأثیرگذاری‬
‫بر حفظ یک ترکیب در‬
‫مخلوط نسبت به سایرین‬
‫تعریف می شود‪ ،‬بنابراین‬
‫‪1731‬‬
‫بر و تعداد تأثیر می‬
‫‪CV‬‬ ‫‪ΔRf‬‬
‫گذارد‪ .‬آزمایش با ترکیبات‬

‫مختلف حالل برای به‬
‫‪TLC‬‬ ‫دست آوردن جداسازی‬
‫مورد نظر معموالً شرایط‬
‫مناسبی را برای جداسازی‬
‫موثر کروماتوگرافی فالش‬
‫نشان می دهد‪ .‬مخلوط‬
‫حالل های مختلف مانند‬
‫هگزان‪ :‬اتیل استات (‪:1‬‬
‫‪1732‬‬
‫معطر‬
‫‪ )1‬و هگزان‪ :‬دی‬
‫کلرومتان (‪ )2 :1‬ممکن‬
‫است گزینش پذیری حالل‬
‫های متفاوتی را ارائه دهند‬
‫در حالی که قدرت حالل‬
‫مشابهی را ارائه می دهند‪.‬‬
‫مخلوط‌های حالل مختلف‬
‫حتی می‌توانند ترتیب‬
‫شستشوی برخی از اجزای‬
‫نمونه را معکوس کنند‪.‬‬
‫‪1733‬‬
‫‪Δ‬‬‫جالب است بدانید که و‬
‫‪Δ Rf‬‬
‫ممکن است نسبت به‬ ‫‪CV‬‬
‫یکدیگر برای یک‬

‫جداسازی معین بسیار‬
‫متفاوت باشند ‪ .‬ظرفیت‬
‫‪Δ CV‬‬
‫ستون را پیش بینی می‬

‫کند‪ ،‬یعنی مقدار ماده ای‬
‫که می تواند به طور موثر‬
‫در بارگذاری یک ستون‬
‫جدا شود (جدول ‪ .)2‬هرچه‬
‫‪1734‬‬
‫معطر‬
‫مقدار بیشتر باشد‪،‬‬ ‫‪Δ CV‬‬
‫ظرفیت موثر ستون بهتر‬

‫است‪.‬‬
‫قدرت حالل را برای‬ ‫‪)b‬‬
‫بدست آوردن بین ‪0.15‬‬

‫‪Rf‬‬
‫و ‪ 0.35‬تنظیم کنید ( )‪.‬‬

‫‪CV, 3-6‬‬
‫قدرت حالل به اثر همزمان‬

‫حالل بر حفظ تمام‬
‫ترکیبات در مخلوط اشاره‬
‫دارد‪ .‬بنابراین‪ ،‬قدرت‬
‫‪1735‬‬
‫حالل بر و تاثیر می‬
‫‪CV‬‬ ‫‪Rf‬‬
‫گذارد‪ .‬هنگامی که‬

‫جداسازی بهینه با اصالح‬
‫گزینش پذیری حالل ایجاد‬
‫شد‪ ،‬ممکن است با افزایش‬
‫قدرت حالل‪ ،‬برخی یا همه‬
‫ترکیبات را در سریع ترین‬
‫زمان ممکن از ستون‬
‫فالش خارج کنید‪ .‬اغلب‪،‬‬
‫تغییرات جزئی در قدرت‬
‫‪1736‬‬
‫معطر‬
‫حالل می تواند تفاوت های‬
‫زیادی در احتباس ایجاد‬
‫کند‪ .‬در برخی موارد‪ ،‬یک‬
‫فاز متحرک با استحکام‬
‫پایین تر‪ ،‬جداسازی های‬
‫بهبود یافته را فراهم می‬
‫کند‪ .‬مهم است که به یاد‬
‫داشته باشید که حالل‬
‫بارگیری نمونه باید قدرت‬
‫شستشو برابر یا کمتر از‬
‫‪1737‬‬
‫قدرت شروع فاز متحرک‬
‫داشته باشد‪ .‬ممکن است‬
‫برای بهینه سازی‬
‫جداسازی و دستیابی به‬
‫‪CV≈3-6‬‬
‫و ‪ ،‬تنظیمات اضافی‬
‫‪Δ CV >1‬‬
‫برای انتخاب و قدرت‬

‫سیستم حالل فالش‬
‫ضروری باشد‪ .‬این اغلب‬
‫می تواند با استفاده از یک‬
‫سیستم حالل قطبی کمتر یا‬
‫‪1738‬‬
‫معطر‬
‫با کاهش نسبت اصالح‬
‫کننده قطبی به دست آید‪.‬‬
‫جدول ‪ :2‬ظرفیت تقریبی‬
‫گرم در ‪70‬‬ ‫ستون‬‫‪ISOLUTE Flash Si 20‬‬
‫میلی لیتر ( )‬
‫‪Biotage‬‬
‫بار‬
‫‪Δ CV‬‬
‫نمونه‬
‫‪،‬‬ ‫‪g‬‬
‫‪6 1.0‬‬
‫‪2 0.5‬‬
‫‪1739‬‬
‫‪1 0.25‬‬
‫‪ 12.3‬کروماتوگرافی‬
‫ایزوکراتیک در مقابل‬
‫گرادیان‬
‫دو نوع سیستم حالل در‬
‫کروماتوگرافی فالش استفاده‬
‫رافی‪ :‬ایزوکراتیک و‬
‫گرادیان‪ .‬رایج ترین سیستم‬
‫‪1740‬‬
‫معطر‬
‫ایزوکراتیک (به معنی‬
‫قدرت حالل یکسان) است‬
‫که در آن مخلوط فاز‬
‫متحرک تک قدرتی‬
‫جداسازی مورد نظر را به‬
‫ارمغان می آورد‪.‬‬
‫اگر مخلوط پیچیده است و‬
‫حاوی ترکیباتی است که‬
‫متفاوت است‬
‫‪1741‬‬
‫تا حد زیادی در زمان‌های‬
‫نگهداری ستون‪ ،‬شیمیدان‌ها‬
‫ممکن است از یک سیستم‬
‫حالل گرادیان استفاده کنند‬
‫که ترکیب حالل را در طول‬
‫دوره شستشو تغییر می‌دهد‪.‬‬
‫به عنوان مثال‪ ،‬در یک‬
‫سیستم فاز معمولی مجهز به‬
‫ستون سیلیکا‪ ،‬از یک حالل‬
‫غیر قطبی مانند هگزان‬
‫‪1742‬‬
‫معطر‬
‫برای شستشوی ترکیبات‬
‫غیر قطبی استفاده می شود‪.‬‬
‫سپس‪ ،‬یک حالل قطبی تر‬
‫مانند اتیل استات به هگزان‬
‫اضافه می شود تا ترکیبات‬
‫قطبی تر را شسته شود‪.‬‬
‫درصد حالل قطبی در‬
‫مخلوط افزایش می یابد تا‬
‫زمانی که تمام اجزای‬
‫مخلوط شسته شوند‪.‬‬
‫‪1743‬‬
‫در یک سیستم گرادیان‬
‫مرحله ای‪ ،‬غلظت های‬
‫مختلف حالل‬
‫معموالً با افزایش (یا گام)‬
‫بزرگ تغییر می کنند‪.‬‬
‫متناوباً‪ ،‬می‌توان از یک‬
‫گرادیان خطی استفاده کرد‬
‫که به موجب آن یک تغییر‬
‫خطی پیوسته در غلظت‌های‬
‫حالل (و در نتیجه قدرت فاز‬
‫‪1744‬‬
‫معطر‬
‫متحرک) حاصل می‌شود‪.‬‬
‫شیمیدانان اغلب می توانند با‬
‫استفاده از سیستم های حالل‬
‫گرادیان به جداسازی های‬
‫موثر با سرعت بیشتری‬
‫دست یابند‪ .‬شیمیدان ها باید‬
‫حالل های قابل امتزاج را‬
‫برای استفاده در سیستم های‬
‫حالل گرادیان انتخاب کنند‪.‬‬
‫یک سیستم حالل رایج برای‬
‫‪1745‬‬
‫جداسازی خاکستر فالش با‬
‫استفاده از جاذب های قطبی‬
‫مانند سیلیس هگزان و اتیل‬
‫استات است که در آن اتیل‬
‫استات حالل قطبی تر است‪.‬‬
‫‪1746‬‬
‫معطر‬
‫قدرت حالل‬
‫نسبی‬
‫هگزان‬
‫تولوئن‬
‫دی اتیل اتر‬
‫‪1747‬‬
‫دی‬
‫کلرومتان‬
‫استون‬
‫افزایش شستشو افزایش‬
‫شستشو‬
‫استحکام در استحکام‬
‫تتراهیدروفوران معمولی در‬
‫معکوس است‬
‫حالت مدفاز فاز‬
‫اتیل استات‬
‫‪1748‬‬
‫معطر‬
‫استونیتریل‬
‫ایزوپروپانو‬
‫ل‬
‫اتانول‬
‫متانول‬
‫اب‬
‫شکل ‪ :1‬سیستم گرادیان‬
‫‪1749‬‬
‫‪ 12.4‬انتخاب جاذب و حالت‬
‫جاذب های معمولی‬
‫برای کروماتوگرافی‬
‫فالش فاز معمولی‬
‫هستند‬
‫حالل های قطبی (به عنوان‬
‫مثال سیلیس‪ ) ،‬و حالل‬
‫‪NH 2‬‬
‫های شستشو غیر قطبی‬

‫هستند (مانند هگزان‪ ،‬هپتان‪،‬‬
‫‪1750‬‬
‫معطر‬
‫دی کلرومتان‪ ،‬که گاهی‬
‫اوقات با مقادیر کمی از‬
‫حالل های قطبی تر مانند‬
‫ایزوپروپانول اصالح می‬
‫شوند)‪ .‬نمونه معموالً در‬
‫یک حالل ضعیف (بسیار‬
‫غیر قطبی) استفاده می شود‬
‫و جداسازی زمانی رخ می‬
‫دهد که حالل شستشو اعمال‬
‫شود‪ .‬در کروماتوگرافی‬
‫‪1751‬‬
‫خاکستری فاز معمولی‪،‬‬
‫غیرقطبی ترین جزء نمونه‬
‫ابتدا شسته می شود و به‬
‫دنبال آن ترکیبات قطبی‬
‫بیشتری قرار می گیرند‪.‬‬
‫‪ 12.4.1‬ستون های فلش‬
‫ایزوله‬
‫‪1752‬‬
‫معطر‬
‫ستون های ایزوله فالش‬
‫( ) ستون های پلی‬ ‫‪Biotage‬‬
‫پروپیلنی هستند‬
‫بسته بندی شده با جاذب های‬
‫خاکستر ایزولوت‪ .‬این ستون‬
‫ها برای استفاده در‬
‫فالش آفالین و آنالین مناسب‬
‫هستند‪ .‬در کروماتوگرافی‬
‫خاکستر آفالین‪ ،‬شیمیدانان‬
‫‪1753‬‬
‫حجم نمونه و حالل شستشو‬
‫را در باالی یک ستون‬
‫‪Isolute‬‬
‫اعمال می کنند‪.‬‬ ‫در‬

‫‪FlashVac‬‬
‫ایستگاه پردازش نمونه در‬

‫خارج از خط‪ ،‬شیمیدانان‬
‫جداسازی های ایزوکراتیک‬
‫یا گرادیان مرحله ای را‬
‫انجام می دهند‪ .‬در‬
‫‪1754‬‬
‫معطر‬
‫آنالین‪ ،‬یک ستون بر‬
‫‪Isolute‬‬
‫روی سیستمی نصب می‬

‫شود که ستون را به یک‬
‫سیستم پمپ مایع خارجی‬
‫متصل می کند تا جریان‬
‫مداوم حالل را از طریق‬
‫ستون تولید کند‪ .‬بسته به‬
‫توانایی پمپ‪ ،‬ترکیب حالل‬
‫می تواند ایزوکراتیک (یک‬
‫حالل یا مخلوط حالل) یا‬
‫‪1755‬‬
‫یک گرادیان با نسبت فزاینده‬
‫ای از حالل قوی تر (یا در‬
‫یک گرادیان پله ای یا یک‬
‫گرادیان خطی) باشد‪.‬‬
‫‪ 12.4.2‬توسعه روش با‬
‫استفاده از ستون های فلش‬
‫تعادل ستون‬ ‫‪Isolute 12.4.2.1‬‬
‫‪1756‬‬
‫معطر‬
‫قبل از بارگذاری‬
‫نمونه‪ ،‬ستون باید آماده‬
‫شود‬
‫جداسازی با تعادل (پیش‬
‫خیس کردن) با حالل‬
‫مناسب‪:‬‬
‫آفالین ‪ .‬حالل تعادل‬‫•‬
‫را به باالی ستون‬

‫بمالید و اجازه دهید تا‬
‫‪1757‬‬
‫در ستون تحت فشار‬
‫گرانش جریان یابد‪.‬‬
‫برخط‪ .‬با استفاده از‬ ‫•‬
‫یک منیفولد خالء مانند‬

‫یا با نصب‬ ‫سیستم‬
‫ستون بر روی دستگاه‬

‫آنالین و پمپ کردن‬
‫حجم مناسب حالل‬
‫تعادل از طریق ستون‪،‬‬
‫ستون فالش را برای‬
‫‪1758‬‬
‫معطر‬
‫جداسازی حالت آنالین‬
‫در حالت آفالین‬
‫متعادل کنید‪.‬‬
‫‪12.4.2.2‬‬
‫حاللهای تعادلی معمولی‬
‫حالل های مناسب غیر‬
‫قطبی هستند‪ ،‬به عنوان‬
‫مثال هگزان یا پنتان‪.‬‬
‫برای‬
‫‪1759‬‬
‫بهترین نتایج‪ ،‬قبل از‬
‫استفاده‪ ،‬ستون های سیلیس‬
‫و را از قبل خیس کنید ‪ .‬حجم‬
‫‪NH 2‬‬
‫مناسب برای تعادل ستون‬

‫تقریبا ً دو حجم بستر است‬
‫(جدول ‪.)3‬‬
‫جدول ‪ :3‬حجم حالل ستون‬
‫معمولی برای تعادل ستون‬
‫حجم حجم انداز‬
‫حال تقریبی ه‬
‫‪1760‬‬
‫معطر‬
‫ستون‪ ،‬ستو‬ ‫ل‬
‫معم میلی ن‪،‬‬
‫گرم‬ ‫ولی‪ ،‬لیتر‬
‫میلی‬
‫لیتر‬
‫‪2‬‬ ‫‪2.5‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪6.5 13‬‬
‫‪10 12.5 25‬‬
‫‪20‬‬ ‫‪25 50‬‬
‫‪1761‬‬
‫‪25 31.3 62.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪50 62.5 125‬‬
‫‪70‬‬ ‫‪88 176‬‬
‫‪100 125 250‬‬
‫‪150 188 376‬‬
‫ستون های فالش فاز‬
‫معمولی را می توان‬
‫بدون پیش خیس کردن‬
‫‪1762‬‬
‫معطر‬
‫اما برخی از تغییرات ستون‬
‫به ستون ممکن است تجربه‬
‫شود‪.‬‬
‫‪ 12.5‬نمونه برنامه‬
‫دو روش رایج برای‬
‫خاکستری وجود دارد‬
‫‪1763‬‬
‫بارگیری نمونه‪ :‬بارگذاری‬
‫مرطوب و بارگذاری‬
‫خشک‪.‬‬
‫‪ 12.5.1‬بارگذاری‬
‫مرطوب‬
‫نمونه مایع را مستقیما ً‬
‫بر روی قسمت باالیی‬
‫ستون قرار دهید‪،‬‬
‫‪1764‬‬
‫معطر‬
‫و اجازه دهید تا از باالی‬
‫بستر جاذب نفوذ کند‪ .‬برای‬
‫بهترین نتایج‪ ،‬نمونه را روی‬
‫یک ستون از پیش خیس شده‬
‫در یک حالل غیر قطبی‬
‫قرار دهید‪.‬‬
‫‪ 12.5.1.1‬نکات عملی برای‬
‫بارگذاری مرطوب‬
‫‪1765‬‬
‫نمونه را تا حد امکان‬
‫•‬
‫در حالل غیر قطبی‬

‫حل کنید‪.‬‬
‫اگر ترکیبات به راحتی‬‫•‬
‫در یک حالل غیر‬

‫قطبی قابل حل نیستند‪،‬‬
‫یا آنها را در حجم کمی‬
‫از حالل قطبی حل‬
‫کنید و سپس با یک‬
‫حالل غیر قطبی رقیق‬
‫‪1766‬‬
‫معطر‬
‫کنید تا قدرت شستشو‬
‫کاهش یابد‪ ،‬یا‬
‫بارگذاری خشک‬
‫نمونه را در نظر‬
‫بگیرید (در بخش‬
‫بعدی بحث می‬
‫شود‪.) .‬‬
‫ستون را روی یک‬ ‫•‬
‫منیفولد خالء‬
‫‪1767‬‬
‫مجهز به سوزن های‬
‫قرار دهید‪.‬‬ ‫‪PTFE‬‬
‫نمونه را به طور‬ ‫•‬
‫یکنواخت در کل‬
‫منطقه فریت باالیی‬
‫بمالید‪ .‬برای انجام این‬
‫کار‪ ،‬ستون را با بستن‬
‫دریچه متوقف کنید‪.‬‬
‫روش دیگر‪ ،‬با استفاده‬ ‫•‬
‫مجهز‬ ‫از سیستم‬

‫‪Flash Master‬‬
‫‪1768‬‬
‫معطر‬
‫به شیر تزریق ‪3‬‬
‫طرفه‪ ،‬نمونه ها را در‬
‫حالت آنالین روی‬
‫ستون بارگذاری کنید‪.‬‬
‫‪ 12.5.2‬بارگذاری خشک‬
‫بارگذاری خشک روش‬
‫انتخابی برای بارگذاری‬
‫مخلوط واکنش است‪.‬‬
‫تورهای متشکل از حالل‬
‫های قطبی روی سیلیس یا‬
‫‪1769‬‬
‫سایر ستون های فاز‬
‫معمولی‪ .‬مخلوط واکنش را‬
‫روی مقدار کمی از مواد‬
‫حجیم جاذب انتخابی از قبل‬
‫جذب کنید‪ .‬اکثر حالل را‬
‫تبخیر کنید و ترکیبات را به‬
‫سطح جاذب متصل کنید‪.‬‬
‫این ترکیب را به باالی‬
‫مواد از پیش بسته بندی‬
‫‪1770‬‬
‫معطر‬
‫شده (و از قبل خیس‬
‫شده) اضافه کنید‪.‬‬
‫ستون خاکستر; اجازه دهید‬
‫ته نشین شود و یک سرخ‬
‫شده اضافه کنید تا مخلوط‬
‫در جای خود محکم شود‪.‬‬
‫فریت باالیی را می توان با‬
‫استفاده از یک درج فریت با‬
‫اندازه مناسب قرار داد‪.‬‬
‫‪1771‬‬
‫یک جاذب جایگزین‬
‫محبوب برای بارگیری‬
‫خشک با استفاده از‬
‫خاکستر‬
‫جاذب یک خاک دیاتومه‬
‫مانند ایزوله است‪ .‬این را‬
‫‪HM-N‬‬
‫می توان به همان روش‬

‫جاذب فالش استفاده کرد‪،‬‬
‫اما دارای چندین مزیت از‬
‫‪1772‬‬
‫معطر‬
‫جمله دفع موثرتر ترکیبات‬
‫به فاز متحرک است‪.‬‬
‫نکات‬ ‫‪12.5.2.1‬‬
‫عملی برای بارگذاری‬
‫خشک‬
‫نمونه را ابتدا در یک‬ ‫•‬
‫حالل مناسب حل کنید‬

‫و در صورت امکان‬
‫از انحالل کامل‬
‫‪1773‬‬
‫اطمینان حاصل کنید‪.‬‬
‫از کمترین حجم ممکن‬
‫استفاده کنید‪.‬‬
‫مواد عمده انتخابی را‬
‫•‬
‫اضافه کنید‪ .‬نسبت ایده‬

‫آل نمونه به مواد حجیم‬
‫از ‪ 1:1‬تا ‪ 1:3‬حجمی‬
‫است‪.‬‬
‫حالل باقیمانده را با‬
‫•‬
‫استفاده از اواپراتور‬
‫‪1774‬‬
‫معطر‬
‫چرخشی تبخیر کنید تا‬
‫از جذب یکنواخت‬
‫نمونه روی مواد حجیم‬
‫اطمینان حاصل کنید‪.‬‬
‫مخلوط خشک را در‬ ‫•‬
‫باالی ستون فالش‬

‫(باالی فریت باال)‬
‫بسته بندی کنید و یک‬
‫سرخ شده دیگر اضافه‬
‫کنید‪ .‬سطح جدید را به‬
‫‪1775‬‬
‫سمت پایین فشار دهید‬
‫تا از حرکت مخلوط‬
‫جدید جلوگیری کنید‪.‬‬
‫هنگام بارگیری با‬
‫‪Isolute HM-‬‬
‫‪ ،‬اطمینان حاصل کنید‬ ‫‪N‬‬
‫که مواد در این مرحله‬

‫له نشده اند‪.‬‬
‫هنگام بارگیری خشک‬ ‫•‬
‫با استفاده از سیلیس‬

‫فله‪ ،‬اطمینان حاصل‬
‫‪1776‬‬
‫معطر‬
‫کنید که با مواد موجود‬
‫در ستون فالش یکسان‬
‫است‪ .‬اگر این امکان‬
‫پذیر نیست‪ ،‬از مواد با‬
‫سطح پایین تر استفاده‬
‫کنید‪ ،‬و اطمینان‬
‫حاصل کنید که سطح‬
‫‪pH‬‬
‫و محتوای رطوبت تا‬

‫حد ممکن شبیه به بسته‬
‫بندی ستون است‪ .‬همه‬
‫‪1777‬‬
‫جاذب های ایزولوت‬
‫به صورت مواد فله‬
‫در دسترس هستند‪.‬‬
‫جدول ‪ :4‬دستورالعمل‬
‫ظرفیت‬
‫اندازه مقیا‬
‫ستون س‬
‫‪ ،‬گرم واکن‬
‫‪g‬‬‫ش‪،‬‬
‫‪1778‬‬
‫معطر‬
‫‪0.1 1-2‬‬
‫‪0.25 2-5‬‬
‫‪0.50 5-‬‬
‫‪10‬‬
‫‪1.0 10-‬‬
‫‪20‬‬
‫‪2.5 25-‬‬
‫‪20‬‬
‫‪5.0 50-‬‬
‫‪1779‬‬
‫‪70‬‬
‫‪10.0 70-‬‬
‫‪100‬‬
‫به عنوان یک‬
‫دستورالعمل کلی‪،‬‬
‫مقدار نمونه بارگذاری‬
‫شده بر روی‬
‫ستون فالش فاز معمولی باید‬
‫‪ 5‬تا ‪ 10‬درصد اندازه ستون‬
‫باشد‪ .‬عوامل موثر بر‬
‫‪1780‬‬
‫معطر‬
‫ظرفیت ستون شامل‬
‫ترکیبات‪ ،‬ماتریس نمونه‪،‬‬
‫غلظت محصوالت واکنش و‬
‫حالل شستشوی مورد‬
‫استفاده می باشد‪.‬‬
‫‪ 12.6‬شستشو‬
‫‪ 12.6.1‬شستشوی گرادیان‬
‫‪1781‬‬
‫گرادیان های مرحله ای‬
‫شستشوی کنترل شده را‬
‫با تغییرات گسسته ارائه‬
‫می کنند‬
‫در قدرت شوینده هر مرحله‬
‫برای شستشوی تنها اجزایی‬
‫که در آن شوینده محلول‬
‫هستند بهینه شده است‪ .‬این‬
‫تکنیک را می توان هم برای‬
‫‪1782‬‬
‫معطر‬
‫آفالین و هم بر روی خط‬
‫از برای تعیین‬ ‫‪TLC‬‬ ‫‪.1‬‬
‫قدرت حالل مناسب‬

‫برای شستشوی اجزاء‬
‫در فواصل گسسته‬
‫استفاده کنید‪ ،‬مخلوط‬
‫حالل های مختلفی را‬
‫انتخاب کنید که هر‬
‫جزء را به طور‬
‫‪1783‬‬
‫شستشو‬ ‫جداگانه با‬
‫‪Rf 0.2-0.5‬‬
‫دهید ‪.‬‬
‫حجم حالل مورد نیاز‬ ‫‪.2‬‬
‫برای شستشوی هر‬

‫جزء را با استفاده از‬
‫‪CV‬‬‫محاسبه کنید‪ .‬مقادیر‬
‫‪CV=1/R f‬‬
‫برای اندازه های‬

‫مختلف ستون در‬
‫جدول ‪ 3‬فهرست شده‬
‫است‪.‬‬
‫‪1784‬‬
‫معطر‬
‫برای هر مرحله بین ‪2‬‬ ‫‪.3‬‬
‫تا ‪ 5‬از حالل استفاده‬

‫‪CV‬‬
‫کنید‪ ،‬با حالل با‬

‫ضعیف ترین قدرت‬
‫شروع کنید‪.‬‬
‫مایع شوینده را از هر‬ ‫‪.4‬‬
‫مرحله در ظرف‬
‫جداگانه جمع آوری‬
‫کنید‪.‬‬
‫‪1785‬‬
‫‪ 12.6.2‬شستشوی گرادیان‬
‫خطی‬
‫گرادیان الینر روشی‬
‫سریع برای جداسازی‬
‫مخلوط پیچیده است‪.‬‬
‫کاهش پیچیدگی تصفیه بعدی‬
‫فراکسیون های جمع آوری‬
‫شده‪ .‬این تکنیک برای‬
‫آنالین مناسب است‪.‬‬
‫‪1786‬‬
‫معطر‬
‫از برای پیدا کردن‬ ‫‪TLC‬‬ ‫‪.1‬‬
‫ضعیف ترین و قوی‬

‫ترین حالل شستشو‬
‫استفاده کنید‪ .‬حالل‬
‫ضعیف (حالل ) باید‬
‫‪A‬‬
‫اکثر اجزا را حفظ کند‬

‫( )‪ .‬حالل قوی‬ ‫‪Rf < 0.1‬‬
‫(حالل ) باید اجازه‬

‫‪B‬‬
‫شستشوی تمام اجزای‬
‫‪1787‬‬
‫مورد نظر را بدهد (‬
‫> ‪Rf‬‬
‫)‪.‬‬
‫‪0.5‬‬
‫یک گرادیان را اجرا‬ ‫‪.2‬‬
‫کنید که با ‪ ٪100‬حالل‬
‫شروع می شود و با‬ ‫‪A‬‬
‫حالل ‪ ٪100‬پایان‬
‫‪B‬‬
‫می یابد‪.‬‬
‫مایع شوینده را در‬ ‫‪.3‬‬
‫فواصل منظم جمع‬

‫آوری کنید‪.‬‬
‫‪1788‬‬
‫معطر‬
‫دستگاه‌های‬
‫خودکار مانند سیستم‌های‬
‫و می‌توانند سیگنال‬ ‫‪Solo‬‬ ‫‪FlashMaster II‬‬
‫یک آشکارساز را نظارت‬

‫‪UV‬‬
‫کنند و فقط بخش‌هایی از‬

‫مایع شوینده حامل ترکیبات‬
‫مورد نظر را جمع‌آوری‬
‫کنند‪.‬‬
‫‪1789‬‬
‫‪ 12.6.3‬توسعه روش با‬
‫استفاده از شستشوی گرادیان‬
‫توسعه روش را می‬
‫توان بدون انجام داد‪.‬‬
‫‪TLC‬‬
‫شیب‬
‫تجزیه و تحلیل شستشو یک‬
‫روش مفید برای توسعه‬
‫روش ارائه می دهد‪ ،‬به‬
‫ویژه برای کروماتوگرافی‬
‫خاکستر غیر مبتنی بر‬
‫‪1790‬‬
‫معطر‬
‫سیلیس (به عنوان مثال فاز‬
‫معکوس) که در آن صفحات‬
‫مناسب در دسترس‬ ‫‪TLC‬‬
‫نمونه را روی یک‬ ‫‪.1‬‬
‫ستون خاکستر فالش‬

‫از قبل خیس شده‬
‫(تعادل) با حالل‬
‫ضعیف تا حد امکان‬
‫قرار دهید (یا از‬
‫‪1791‬‬
‫بارگذاری خشک‬
‫استفاده کنید)‪ .‬به‬
‫عنوان مثال‪ ،‬برای کار‬
‫فاز معمولی از هگزان‬
‫برای بارگذاری‬
‫ستون را با مقدار کمی‬‫‪.2‬‬
‫(هر کدام ‪ ) 2‬با‬

‫‪CV‬‬
‫افزایش متوالی قدرت‬

‫حالل شستشو دهید‪.‬‬
‫‪1792‬‬
‫معطر‬
‫یک طرح معمولی‬
‫برای مخلوط کردن دو‬
‫حالل در جدول ‪5‬‬
‫آورده شده است‪.‬‬
‫هر کسر را جمع‬ ‫‪.3‬‬
‫آوری کنید و برای‬

‫وجود اجزای مورد‬
‫نظر تجزیه و تحلیل‬
‫‪1793‬‬
‫با استفاده از این داده‬
‫‪.4‬‬
‫ها‪ ،‬مخلوط حاللی را‬

‫که اجزای مورد نظر‬
‫را به طور جداگانه‬
‫شستشو می دهد‪،‬‬
‫شناسایی کنید و یک‬
‫مرحله یا گرادیان‬
‫پیوسته را همانطور که‬
‫توضیح داده شد تنظیم‬
‫‪1794‬‬
‫معطر‬
‫جدول ‪ :5‬طرح معمولی‬
‫اختالط حاللها برای توسعه‬
‫روش‪.‬‬
‫حالل یک حالل ضعیف‬ ‫‪A‬‬
‫است (به عنوان‬

‫مثال هگزان) در‬
‫‪B‬‬ ‫حالی که حالل‬
‫یک حالل قوی‬
‫است (تعدیل کننده‬
‫‪1795‬‬
‫قطبی‪ ،‬به عنوان‬
‫مثال ایزوپروپانول)‬
‫حال حالل عدد‬
‫ل ‪ % ، ،‬جزئی‬
‫‪A‬‬ ‫‪B‬‬
‫‪%‬‬
‫‪1 100 0‬‬
‫‪2 99 1‬‬
‫‪3 98 2‬‬
‫‪4 97 3‬‬
‫‪5 06 4‬‬
‫‪1796‬‬
‫معطر‬
‫‪6 95 5‬‬
‫‪7 94 6‬‬
‫‪8 93 7‬‬
‫‪9 92 8‬‬
‫‪10 91 9‬‬
‫‪ 12.6.4‬نکات عملی برای‬
‫شستشوی گرادیان‬
‫اگر شستشوی‬‫‪.1‬‬
‫ایزوکراتیک با استفاده‬
‫‪1797‬‬
‫از همان سیستم حالل‬
‫به طور موثر اجزای‬
‫نمونه را جدا نکند‪،‬‬
‫استفاده از یک‬
‫گرادیان‪ ،‬انتخاب‌پذیری‬
‫جداسازی را بهبود‬
‫نمی‌بخشد‪ .‬با این حال‪،‬‬
‫یک گرادیان می تواند‬
‫برای کاهش زمان‬
‫مورد نیاز برای‬
‫‪1798‬‬
‫معطر‬
‫دستیابی به جداسازی‬
‫استفاده شود‪.‬‬
‫شرایط شروع گرادیان‬ ‫‪.2‬‬
‫نباید باعث جداسازی‬

‫کروماتوگرافی شود‪.‬‬
‫گرادیان را با یک‬
‫حالل ضعیف که با‬
‫شرایط بارگذاری‬
‫نمونه مطابقت دارد‬
‫شروع کنید‪.‬‬
‫‪1799‬‬
‫دبی جریان در ابتدای‬
‫‪.3‬‬
‫یک گرادیان می‌تواند‬

‫زیاد باشد‪ ،‬اما برای‬
‫بهترین نتایج‪ ،‬باید آن‬
‫را به نرخ جریان بهینه‬
‫در ناحیه جداسازی‬
‫کاهش داد‪.‬‬
‫برای سرعت بخشیدن‬ ‫‪.4‬‬
‫به جداسازی گرادیان‪،‬‬

‫از دبی جریان باالتر‬
‫‪1800‬‬
‫معطر‬
‫(مناسب ترین برای‬
‫نمونه های دارای‬
‫اجزای زیاد‪ ،‬بار نمونه‬
‫باال) یا شیب تندتر‬
‫(مناسب ترین برای‬
‫نمونه هایی با اجزای‬
‫کم‪ ،‬بار نمونه کم)‬
‫‪ 12.6.5‬بهینه سازی نرخ‬
‫جریان‬
‫‪1801‬‬
‫نرخ جریان بهینه برای‬
‫جداسازی فالش مربوط‬
‫به‬
‫اندازه ذرات و ابعاد ستون‬
‫نرخ جریان بهینه نظری‬
‫برای ستون های فالش با‬
‫ابعاد مختلف قابل پیش بینی‬
‫است‪ .‬با این حال‪ ،‬در عمل‪،‬‬
‫افزایش نرخ جریان تاثیر‬
‫قابل توجهی بر جداسازی‬
‫‪1802‬‬
‫معطر‬
‫نداشته و مزایای بهره وری‬
‫مهمی را ارائه می دهد‬
‫(جدول ‪ .)6‬عوامل دیگری‬
‫مانند ترکیب فاز متحرک و‬
‫فشار برگشتی نیز بر دامنه‬
‫نرخ جریان موثر تأثیر‬
‫می‌گذارند‪ .‬برای نرخ جریان‬
‫توصیه شده‪ ،‬جدول ‪ 6‬را‬
‫ببینید‪.‬‬
‫‪1803‬‬
‫جدول ‪ :6‬نرخ جریان‬
‫پیشنهادی‬
‫محد قطر‬
‫وده ستون‬
‫سرع (پیکربند‬
‫ت ی)‬
‫جریا‬
‫ن‬
‫میلی‬
‫لیتر‬
‫‪1804‬‬
‫معطر‬
‫در‬
‫دقیقه‬
‫‪ 16 5-‬میلی‬
‫‪ 25‬متر ( )‬
‫‪D‬‬
‫‪ 20 5-‬میلی‬
‫‪ 25‬متر ( )‬
‫‪E‬‬
‫‪ 27 10-‬میلی‬
‫‪ 30‬متر ( )‬
‫‪F‬‬
‫‪ 37 20-‬میلی‬
‫‪1805‬‬
‫‪ 50‬متر ( )‬
‫‪J‬‬
‫‪ 40 20-‬میلی‬
‫‪ 50‬متر (‪، ،‬‬
‫‪V‬‬ ‫‪W‬‬
‫)‬ ‫‪X‬‬
‫‪ 12.7‬مجموعه کسر‬
‫‪ 12.7.1‬کروماتوگرافی فلش‬
‫آفالین‬
‫هنگام انجام‬
‫‪1806‬‬
‫معطر‬
‫بر روی منیفولد خالء‬
‫مانند‬
‫به عنوان سیستم ‪،‬‬
‫کسرهای متوالی را می توان‬

‫به صورت زیر جمع آوری‬
‫کرد‪:‬‬
‫قفسه جمع آوری بار با‬ ‫•‬
‫ویال هایی با حجم‬

‫مناسب در هر‬
‫موقعیت‪.‬‬
‫‪1807‬‬
‫یک ستون خاکستر‬ ‫•‬
‫منفرد را در موقعیت‬
‫‪ 1‬قفسه جمع آوری‬
‫قرار دهید و اولین‬
‫مقدار حالل را اعمال‬
‫مقدار کمی را در ویال‬‫•‬
‫در موقعیت ‪ 1‬قفسه‬

‫جمع آوری جمع آوری‬
‫‪1808‬‬
‫معطر‬
‫ستون را به موقعیت ‪2‬‬ ‫•‬
‫منتقل کنید و مقدار دوم‬

‫حالل را اعمال کنید‪.‬‬
‫مقدار کمی را در ویال‬ ‫•‬
‫در موقعیت ‪ 2‬قفسه‬

‫جمع آوری جمع کنید‪.‬‬
‫ادامه دهید تا تمام‬
‫•‬
‫اجزای مورد عالقه‬

‫جمع آوری شود‪.‬‬
‫‪1809‬‬
‫از طرف دیگر‪ ،‬چندین‬
‫ستون را می توان با‬
‫جایگزینی پردازش کرد‬
‫ویال های جمع آوری در هر‬
‫مرحله شستشو‪ .‬یک حجم‬
‫معمولی برای هر کسری دو‬
‫است‪.‬‬‫‪CV‬‬
‫‪ 12.7.2‬کروماتوگرافی فلش‬
‫آنالین‬
‫‪1810‬‬
‫معطر‬
‫با استفاده از یک سیستم‬
‫خودکار مجهز به جمع‬
‫کننده کسری‪،‬‬
‫کسرها را می توان به روش‬
‫های مختلفی جمع آوری‬
‫کرد‪ ،‬به عنوان مثال‪:‬‬
‫مجموعه کسری حجم‬ ‫•‬
‫ثابت‪.‬‬
‫مجموعه کسری پیک‬ ‫•‬
‫فردی تحت کنترل‬

‫‪1811‬‬
‫ریزپردازنده با‬
‫ورودی آشکارساز ‪.‬‬
‫‪UV‬‬
‫‪ 12.8‬کروماتوگرافی مایع‬
‫کم فشار‬
‫در کروماتوگرافی‬
‫ستونی فشار کم‪ ،‬ستونی‬
‫از ذرات‬
‫مواد دیررس مانند سیلیس یا‬
‫آلومینا دارای حاللی هستند‬
‫‪1812‬‬
‫معطر‬
‫که در اتمسفر یا فشار کم از‬
‫آن عبور می کنند‪ .‬انواع‬
‫مختلفی از تکنیک های‬
‫کروماتوگرافی فشار پایین‬
‫وجود دارد‪:‬‬
‫کروماتوگرافی ژل فی‬ ‫‪)i‬‬
‫(جداسازی بر‬ ‫‪ltration‬‬
‫اساس اندازه)‬
‫‪1813‬‬
‫کروماتوگرافی تبادل‬‫‪)ii‬‬
‫یونی (جداسازی پایه‬

‫بار)‬
‫کروماتوگرافی وابسته‬ ‫‪)iii‬‬
‫(جداسازی بر اساس‬
‫مکان های اتصال‬
‫خاص روی پروتئین‬
‫ها)‬
‫‪ 12.8.1‬کروماتوگرافی ژل‬
‫‪1814‬‬
‫معطر‬
‫پروتئین هایی با اندازه‬
‫های مختلف بر روی‬
‫ستونی جدا می شوند‬
‫که در آن‬
‫فاز ثابت شامل دانه های‬
‫آگارز یا آکریل آمید پلیمریزه‬
‫شده با منافذ با اندازه های‬
‫خاص است‪ .‬یک پروتئین‬
‫کوچک در فاز متحرک‬
‫(محلول بافر آبی) می تواند‬
‫‪1815‬‬
‫وارد منافذ دانه ها شود در‬
‫حالی که پروتئین بزرگ به‬
‫دلیل محدودیت اندازه نمی‬
‫تواند وارد شود‪ .‬نتیجه این‬
‫است که بخش کوچکتری از‬
‫حجم کلی ستون در دسترس‬
‫پروتئین بزرگ نسبت به‬
‫پروتئین کوچک است که در‬
‫نتیجه زمان بیشتری را در‬
‫ستون می گذراند و توسط‬
‫‪1816‬‬
‫معطر‬
‫حالل متحرک پس از‬
‫پروتئین بزرگ شسته می‬
‫شود‪.‬‬
‫‪ 12.8.2‬کروماتوگرافی‬
‫تبادل یونی‬
‫مواد مورد استفاده برای‬
‫این نوع کروماتوگرافی‬
‫شامل‬
‫‪1817‬‬
‫یک رزین یا مهره آگارز‪،‬‬
‫آکریل آمید یا سلولز که‬
‫مشتق شده است تا حاوی‬
‫گروه های دارای بار مثبت‬
‫یا منفی مرتبط کوواالنسی‬
‫باشد‪ .‬پروتئین ها در فاز‬
‫متحرک از طریق‬
‫برهمکنش های‬
‫الکترواستاتیکی به گروه‬
‫‪1818‬‬
‫معطر‬
‫های باردار روی ستون‬
‫متصل می شوند‪.‬‬
‫در مخلوطی از پروتئین‬
‫ها‪ ،‬پروتئین های دارای‬
‫بار مثبت به متصل‬‫‪a‬‬
‫می شوند‬
‫رزین حاوی گروه های‬
‫دارای بار منفی مانند‬
‫) یا‬ ‫‪-‬‬
‫کربوکسی متیل (‪-‬‬
‫‪OCH 2 COO‬‬
‫‪)-‬‬ ‫سولفو پروپیل (‪-‬‬

‫‪OCH 2 CH 2 CH 2 SO 3‬‬
‫‪1819‬‬
‫است‪ ،‬در حالی که پروتئین‬
‫های دارای بار منفی از‬
‫ستون عبور می کنند‪.‬‬
‫پروتئین های دارای بار‬
‫مثبت از ستون با یک فاز‬
‫متحرک حاوی یک گرادیان‬
‫افزایش غلظت نمک یا یک‬
‫غلظت نمک بیشتر شسته‬
‫می شوند‪ .‬پروتئین های‬
‫دارای بار مثبت در آخرین‬
‫‪1820‬‬
‫معطر‬
‫بار‪ ،‬در باالترین غلظت‬
‫نمک‪ ،‬شسته می شوند‪.‬‬
‫به همین ترتیب‪،‬‬
‫پروتئین های دارای بار‬
‫منفی به رزین حاوی‬
‫متصل می شوند‬
‫گروه های دارای بار مثبت‪،‬‬
‫مانند دی اتیل آمینو اتیل (‪-‬‬
‫‪CH 2‬‬
‫‪ ) +‬یا یک گروه آمینو‬ ‫‪CH 2 NHEt 2‬‬
‫اتیل چهارتایی‪ .‬این پروتئین‬

‫‪1821‬‬
‫ها به روشی مشابه جدا می‬
‫‪ 12.8.3‬کروماتوگرافی‬
‫وابسته‬
‫در این روش‪ ،‬رزین‬
‫کروماتوگرافی مشتق‬
‫می شود‬
‫گروهی که به یک مکان‬
‫خاص روی پروتئین مورد‬
‫‪c‬‬
‫‪1822‬‬
‫معطر‬
‫نظر متصل می شود‪ .‬ممکن‬
‫است گروهی باشد که به‬
‫محل فعال یک آنزیم (مانند‬
‫بنزامیدین آگاروز که برای‬
‫تصفیه تریپسین استفاده می‬
‫شود) یا آنتی بادی باشد که‬
‫توالی اسید آمینه خاصی را‬
‫روی یک پروتئین تشخیص‬
‫می دهد‪ ،‬متصل می شود‪.‬‬
‫‪1823‬‬
‫این روش از اتصال‬
‫اختصاصی آنتی بادی‬
‫به آنتی ژن استفاده می‬
‫کند‬
‫روی یک ماتریس جامد‬
‫برگزار می شود‪ .‬آنتی ژن‬
‫به صورت کوواالنسی به‬
‫دانه های کوچک و واکنش‬
‫شیمیایی که در ستون‬
‫بارگذاری می شوند متصل‬
‫‪1824‬‬
‫معطر‬
‫می شود و آنتی سرم اجازه‬
‫عبور از روی مهره ها را‬
‫دارد‪ .‬آنتی بادی های‬
‫اختصاصی در حالی که‬
‫‪c‬‬
‫سایر پروتئین های سرم از‬

‫جمله آنتی بادی های سایر‬
‫مواد شسته می شوند‪ ،‬متصل‬
‫کروماتوگرافی وابسته‬
‫به هم می تواند برای‬
‫‪1825‬‬
‫خالص سازی آنتی ژن‬
‫ها استفاده شود‬
‫از مخلوط های پیچیده با‬
‫استفاده از مهره های پوشش‬
‫داده شده با آنتی بادی‬
‫اختصاصی ‪.‬‬
‫‪c‬‬
‫‪1826‬‬
‫معطر‬
‫سیستم های‬
‫کروماتوگرافی فلش‬
‫برای‬
‫جداسازی و خالص‌سازی‬
‫مولکول‌های آلی از منابع‬
‫طبیعی و از مخلوط‌های‬
‫واکنش‪ .‬توسعه روش برای‬
‫جداسازی را می توان با‬
‫انتخاب مناسب جاذب ها‪،‬‬
‫‪1827‬‬
‫سیستم های حالل و سرعت‬
‫جریان حالل های مورد‬
‫استفاده برای جداسازی بهینه‬
‫کرد‪ .‬مقیاس گذاری روش‬
‫های کروماتوگرافی‬
‫خاکستری را می توان به‬
‫راحتی با حداقل بهینه سازی‬
‫به دست آورد‪ .‬بنابراین‪،‬‬
‫روش‌های کارآمد و‬
‫مقرون‌به‌صرفه برای‬
‫‪1828‬‬
‫معطر‬
‫خالص‌سازی ترکیبات در‬
‫زمان کم در نظر گرفته‬
‫می‌شوند‪.‬‬
‫‪,‬‬‫‪Glasl, S., Gunbilig, D., Narantuya, S., Werner, I., and Jurenitsch, J., 2001‬‬
‫ترکیبی از روشهای‬
‫کروماتوگرافی و طیف‬
‫سنجی برای جداسازی و‬
‫خصوصیات گویانولیدهای‬
‫‪1829‬‬
‫قطبی از بومادران آسیایی‪,‬‬
‫‪،‬‬‫‪A‬‬ ‫مجله کروماتوگرافی‬
‫‪936: 193-200‬‬
‫‪ ,‬تکنیک‬ ‫‪Still, CW, Kahn, M., and Mitra, A., 1978‬‬
‫کروماتوگرافی سریع برای‬

‫جداسازی مقدماتی با‬
‫تفکیک متوسط‪,‬‬
‫‪Journal of Organic Chemistry, 43:‬‬
‫‪2923‬‬
‫‪1830‬‬
‫معطر‬
‫کروماتوگرافی‬ ‫‪13‬‬
‫ضد جریان‬
‫‪SK Srivastava‬‬
‫خالصه‬
‫کروماتوگرافی ضد جریان (‬
‫) مبتنی بر پارتیشن بندی‬ ‫‪CCC‬‬
‫مایع‪-‬مایع است و یک‬

‫جایگزین عالی برای دور‬
‫زدن مشکالت مربوط به‬
‫جاذب های فاز جامد و حفظ‬
‫یکپارچگی شیمیایی مخلوط‬
‫‪1831‬‬
‫های در معرض شکنش‬
‫است‪ .‬منحصر به فرد بودن‬
‫این تکنیک این است که از‬
‫فاز ثابت استفاده نمی کند و‬
‫جداسازی بین دو فاز مایع‬
‫غیرقابل اختالط حاصل می‬
‫شود‪ .‬یک فاز به عنوان فاز‬
‫ثابت و فاز دیگر به عنوان‬
‫فاز متحرک استفاده می‬
‫شود‪ .‬جداسازی بر اساس‬
‫‪1832‬‬
‫معطر‬
‫تقسیم یک نمونه بین دو فاز‬
‫صورت می گیرد‪ .‬برخالف‬
‫سایر روش های‬
‫کروماتوگرافی‪ ،‬از آنجایی‬
‫که هیچ گونه جذب غیر قابل‬
‫برگشتی از نمونه در فاز‬
‫ساکن وجود ندارد‪ ،‬بازیابی‬
‫تا ‪ ٪100‬است‪.‬‬
‫گریز از مرکز ( ) و‬
‫‪CPC‬‬
‫‪1833‬‬
‫با سرعت باال ( ) دو نوع‬
‫‪HSCCC‬‬
‫هستند که امروزه مورد‬ ‫‪CCC‬‬
‫استفاده قرار می گیرند‪.‬‬

‫جداسازی ترکیبات با طیف‬
‫گسترده ای از قطبیت ها با‬
‫آبی و غیر آبی امکان پذیر‬
‫است‪ .‬جداسازی عصاره‬
‫های خام گیاهی‪ ،‬فراکسیون‬
‫‪1834‬‬
‫معطر‬
‫های نیمه خالص شده و‬
‫مخلوط های مصنوعی را‬
‫می توان با بارهای نمونه از‬
‫میلی گرم تا گرم انجام داد‪.‬‬
‫‪ 13.1‬مقدمه‬
‫محصوالت طبیعی منبع‬
‫کلیدی برای کشف بوده است‬
‫داروهای جدید جداسازی‬
‫اجزای فعال از یک‬
‫‪1835‬‬
‫محصول طبیعی به دلیل‬
‫پیچیدگی شیمیایی بسیار زیاد‬
‫عصاره ها همیشه با‬
‫مشکالت جداسازی پیچیده‬
‫همراه بوده است‪ ،‬اما‬
‫پیشرفت های اخیر در علوم‬
‫جداسازی‪ ،‬جداسازی این‬
‫اجزای فعال از محصوالت‬
‫طبیعی را تسهیل کرده است‪.‬‬
‫‪1836‬‬
‫معطر‬
‫عصاره های خام‬
‫محصوالت طبیعی که‬
‫زیستی مطلوبی را نشان می‬
‫فعالیت منطقی تا زمانی که‬
‫یک جزء فعال جدا و‬
‫شناسایی شود‪ ،‬تحت تقسیم‬
‫بندی فعالیت هدایت می‬
‫شود‪ .‬این فرآیند اکتشافی‬
‫شکنش معموالً شامل شرایط‬
‫‪1837‬‬
‫کروماتوگرافی نابهینه است‪.‬‬
‫از این رو‪ ،‬برای جلوگیری‬
‫از تخریب اجزای بالقوه‬
‫ناپایدار‪ ،‬باید نهایت دقت را‬
‫در کل فرآیند جداسازی‬
‫انجام داد‪.‬‬
‫در حال حاضر‪ ،‬بیشتر‬
‫جداسازی کروماتوگرافی‬
‫طبیعی است‬
‫‪1838‬‬
‫معطر‬
‫محصوالت بر روی تکیه‬
‫گاه های جامد انجام می‬
‫شوند‪ .‬با این حال‪ ،‬جاذب‬
‫های ‪ ،‬و فاز معکوس‬ ‫‪SiO 2‬‬ ‫‪Al 2 O 3‬‬
‫از نظر شیمیایی بی اثر‬

‫نیستند‪ .‬جداسازی یک‬
‫محصول طبیعی بر روی‬
‫آلومینا یا ژل سیلیکا گاهی‬
‫اوقات منجر به بازیابی تنها‬
‫‪ ٪70‬تا ‪ ٪90‬می شود‪.‬‬
‫‪1839‬‬
‫گاهی اوقات تلفات شدید‬
‫مواد با ارزش به دلیل جذب‬
‫غیر قابل برگشت روی یک‬
‫تکیه گاه جامد است‪ .‬عالوه‬
‫بر این‪ ،‬جداسازی‬
‫مصنوعات نیز به دلیل‬
‫واکنش های شیمیایی بسترها‬
‫با جاذب های فاز جامد‬
‫گزارش شده است‪.‬‬
‫‪1840‬‬
‫کروماتوگرافی جریان‬
‫متقابل ( ) شکل‬
‫‪CCC‬‬
‫منحصر به فردی از‬

‫مایع است‬
‫کروماتوگرافی پارتیشن که‬
‫از یک ستون جداسازی‬
‫عاری از ماتریس پشتیبانی‬
‫جامد استفاده می کند‪ .‬به‬
‫دلیل این سیستم بدون‬
‫پشتیبانی‪ ،‬روش مزیت‬
‫مهمی نسبت به سایر‬
‫‪1841‬‬
‫‪13‬‬
‫روش‌های کروماتوگرافی با‬

‫حذف عوارض مختلف مانند‬
‫از دست دادن جذب و‬
‫غیرفعال‌سازی نمونه‌ها و‬
‫آلودگی دارد‪ .‬در طول دهه‬
‫‪ ،1970‬این روش به طور‬
‫پیوسته با افزایش سرعت‬
‫جداسازی و کارایی بهبود‬
‫یافت‪ .‬در اوایل دهه ‪،1980‬‬
‫با ظهور با سرعت باال (‬
‫‪CCC‬‬
‫) که می‌تواند جداسازی‬ ‫‪HSCCC‬‬
‫بسیار کارآمدی را در مدت‬

‫‪1842‬‬
‫زمان کوتاهی به همراه‬
‫داشته باشد‪ ،‬پیشرفتی عصر‬
‫ساز به دست آمد‪ .‬به دلیل‬
‫عملکرد باالی آن‪ ،‬تحقیق و‬
‫‪CCC‬‬‫توسعه اخیر فناوری‬
‫تقریبا ً به طور کامل بر روی‬
‫‪ ،‬کروماتوگرافی پارتیشن‬ ‫‪HSCCC‬‬
‫گریز از مرکز با کارایی‬

‫باال ( ) و کروماتوگرافی‬
‫‪HPCPC‬‬
‫پارتیشن گریز از مرکز‬
‫‪1843‬‬
‫‪13‬‬ ‫کروماتوگرافی ضد جریان‬
‫سریع ( ) متمرکز شده‬
‫‪FCPC‬‬
‫است‪.‬‬
‫پیشرفت‌های اخیر در‬
‫ابزارهای ‪ ،‬توضیح‬
‫‪CCC‬‬
‫کاربرد‬
‫برای جداسازی بهتر و‬ ‫‪CCC‬‬
‫کاربرد آنها در جداسازی‬

‫محصوالت طبیعی زیست‬
‫فعال از گیاهان‪ ،‬در این‬
‫مقاله مورد بحث قرار گرفته‬
‫است‪.‬‬
‫‪1844‬‬
‫اصول و توسعه‬ ‫‪13.2‬‬
‫کروماتوگرافی ضد‬
‫جریان‬
‫هر کسی که با تکنیک‬
‫استخراج مایع‪-‬مایع (با‬
‫استفاده از یک قیف‬
‫جداکننده) آشنا باشد‪،‬‬
‫می‌تواند به آسانی اصول‬
‫کروماتوگرافی جریان متقابل‬
‫( ) را درک کند‪ ،‬جایی که‬ ‫‪CCC‬‬
‫جداسازی بر اساس تقسیم‬

‫‪1845‬‬
‫امالح بین دو فاز مایع‬
‫غیرقابل امتزاج است‪ .‬در‬
‫‪CCC‬‬
‫یکی از دو فاز در ستون‬

‫حفظ می شود و فاز ساکن‬
‫نامیده می شود‪ .‬فاز دوم که‬
‫فاز متحرک نامیده می شود‬
‫از فاز ساکن عبور می کند‪.‬‬
‫‪ 13.2.1‬استخراج مایع‪-‬مایع‬
‫استخراج مایع‪-‬مایع یک‬
‫وسیله ساده برای‬
‫جداسازی بزرگ است‬
‫‪1846‬‬
‫مقدار مواد‪ ،‬با استفاده از‬
‫حداقل حالل‪ .‬پس از انحالل‬
‫نمونه در سیستم حالل دو‬
‫فاز (در قیف جداکننده)‪،‬‬
‫مراحل انجام استخراج مایع‪-‬‬
‫مایع به شرح زیر است‪:‬‬
‫به شدت تکان دهید تا‬ ‫•‬
‫دو فاز کامال مخلوط‬

‫‪1847‬‬
‫اجازه دهید مخلوط به‬
‫•‬
‫دو مرحله ته نشین‬

‫شود‪.‬‬
‫فازها را از یکدیگر‬
‫•‬
‫جدا کنید‪.‬‬
‫این مراحل برای‬
‫دستیابی به جداسازی‬
‫ترکیبات نمونه بسیار‬
‫مهم هستند‪.‬‬
‫توری ها‬
‫‪1848‬‬
‫عیب اصلی استخراج‬
‫مایع‪-‬مایع این است که‬
‫تنها یک صفحه جداسازی به‬
‫معنای اصلی را مشاهده می‬
‫کند‪.‬‬
‫بر این اساس‪ ،‬یا این‬
‫جداسازی تک مرحله‬
‫ای باید از‬
‫امضا شده بر اساس نیازهای‬
‫فرد‪ ،‬یا باید از چندین‬
‫استخراج مایع‪-‬مایع برای‬
‫‪1849‬‬
‫‪13‬‬
‫افزایش جداسازی استفاده‬

‫شود‪.‬‬
‫منشأ خود را در کار‬ ‫‪CCC‬‬
‫آرچر جان پورتر مارتین و‬

‫ریچارد الرنس میلینگتون‬
‫سینج (مارتین و سینج‪،‬‬
‫‪1941‬؛ سینج‪ )1946 ،‬در‬
‫بریتانیا در طول جنگ‬
‫جهانی دوم انجام داد‪ .‬مارتین‬
‫و سینج برای کارهای‬
‫پیشگامانه خود جایزه نوبل‬
‫شیمی را در سال ‪ 1952‬به‬
‫‪1850‬‬
‫اشتراک گذاشتند‪ .‬بالفاصله‬
‫پس از ظاهر شدن کارشان‪،‬‬
‫لیمن کریتون کریگ و اتو‬
‫پست دستگاهی را توسعه‬
‫دادند که اساسا ً شامل یک‬
‫سری قیف جداکننده‬
‫("لوله") بود (کریگ و‬
‫پست‪ .)1949 ،‬نمونه به‬
‫طور خودکار از طریق‬
‫دستگاه کریگ پست منتقل‬
‫شد (شکل ‪ .)1‬بیش از‬
‫‪1851‬‬
‫‪ 1000‬مرحله اختالط و‬
‫جداسازی را می توان در‬
‫یک روز انجام داد‪.‬‬
‫شکل ‪ :1‬دستگاه کریگ‬

‫پست‬
‫اجزای جداگانه بر اساس‬
‫پارتیشن آنها از هم جدا‬
‫شدند‪.‬‬
‫‪1852‬‬
‫رفتار کریگ و پست به‬
‫طور مداوم دستگاه خود را‬
‫بهبود بخشیدند و از نظر‬
‫تجاری کامالً موفق بودند‪.‬‬
‫بیش از ‪ 1000‬نشریه در‬
‫مورد "توزیع ضد جریان"‬
‫در طول دوره ‪-1950‬‬
‫‪ 1970‬با استناد به استفاده‬
‫منتشر شد‪.‬‬ ‫از دستگاه‬
‫‪Craig-post‬‬
‫‪ 13.2.2‬ضریب پارتیشن‬
‫‪1853‬‬
‫برای یک ماده معین ‪،‬‬
‫‪A‬‬
‫ضریب تقسیم تعریف شده‬

‫‪KA‬‬
‫است‬
‫غلظت در فاز باالیی تقسیم‬ ‫‪A‬‬
‫بر غلظت در فاز پایین‬

‫‪A‬‬
‫(شکل ‪.)2‬‬
‫فاز باال ‪] [ /‬‬

‫‪A‬‬ ‫]‪KA= [A‬‬ ‫شکل ‪:2‬‬
‫فاز پایین‬
‫‪1854‬‬
‫در هر دمای معین ثابت‬ ‫‪KA‬‬
‫است و تحت تأثیر قرار نمی‬

‫گیرد‬
‫با وجود مواد دیگر یا غلظت‬
‫امالح‪ .‬معموالً به صورت‬
‫مقدار امالح در فاز ساکن‬
‫تقسیم بر فاز متحرک مانند‬
‫کروماتوگرافی مایع معمولی‬
‫بیان می شود‪ .‬برای‬
‫‪K‬‬‫جداسازی بهتر‪ ،‬مقادیر‬
‫‪CCC‬‬
‫ترکیبات هدف باید در‬

‫‪1855‬‬
‫محدوده ‪ ≤ 0.5‬باشد‪.‬‬
‫‪K ≤ 1.0‬‬
‫مقدار کوچکتر‪ ،‬امالح را‬ ‫‪K‬‬
‫با وضوح کمتر به سمت‬

‫جلوی حالل شستشو می‬
‫دهد‪ ،‬در حالی که یک مقدار‬
‫بزرگتر به دلیل زمان‬ ‫‪K‬‬
‫شستشوی طوالنی تر‪،‬‬

‫وضوح بهتری را ارائه می‬
‫دهد اما پیک های رقیق تر‬
‫و گسترده تر را نشان می‬
‫دهد‪ .‬در ‪ ،‬می توان فاز‬ ‫‪CCC‬‬
‫باالیی یا پایینی را به عنوان‬

‫‪1856‬‬
‫فاز ساکن انتخاب کرد‪ ،‬اما‬
‫قبل از تصمیم گیری در‬
‫مورد اینکه کدام فاز به‬
‫عنوان فاز ساکن استفاده می‬
‫شود‪ ،‬باید به طور موقت‬
‫ضریب تقسیم را به صورت‬
‫بیان کرد ‪ ، .‬که در آن‬‫‪K U/L = C U / C L‬‬
‫غلظت امالح در فاز باال و‬ ‫‪CU‬‬
‫غلظت فاز پایین است‪ .‬اگر‬ ‫‪CL‬‬
‫باشد‪ ،‬فاز پایین باید به‬ ‫‪KU /L = 2‬‬
‫عنوان فاز ساکن استفاده‬

‫‪1857‬‬
‫‪13‬‬
‫شود که می دهد‪ .‬مهم‬ ‫‪K = 0.5‬‬
‫است که این اولیه به وضوح از‬

‫‪K‬‬ ‫‪K U/L‬‬
‫با استفاده از زیرنویس ها‬

‫متمایز شود تا از سردرگمی‬
‫جلوگیری شود‪ .‬اندازه گیری‬
‫مقادیر ممکن است با‬ ‫‪K U/L‬‬
‫روش لرزش انجام شود ‪.‬‬

‫‪fl ask‬‬
‫مقدار کمی (چند میلی گرم)‬

‫از هر ترکیب هدف را‬
‫اضافه کنید‬
‫به دو فاز حالل متعادل‬
‫متقابل (هر کدام ‪ 1‬تا ‪ 2‬میلی‬
‫‪1858‬‬
‫لیتر) در یک لوله آزمایشی‬
‫بسته شده (‪ 13‬میلی متر ×‬
‫‪ 100‬میلی متر) فشار دهید‪.‬‬
‫کامال مخلوط کنید تا‬
‫محتویات متعادل شود‪ .‬پس‬
‫از ته نشین شدن‪ ،‬حجم‬
‫مساوی از فازهای باالیی و‬
‫پایینی (‪200-100‬‬
‫میکرولیتر) هر کدام را در‬
‫یک لوله آزمایش جداگانه‬
‫تحویل دهید‪ ،‬هر کدام را با‬
‫‪1859‬‬
‫حجم مساوی (‪ 2‬میلی لیتر)‬
‫از یک حالل مناسب مانند‬
‫متانول رقیق کنید و اندازه‬
‫گیری کنید‪ .‬جذب با‬
‫اسپکتروفتومتر در طول‬
‫موج مناسب برای بدست‬
‫آوردن مقدار ‪ .‬اگر نمونه‬
‫‪K U/L‬‬
‫خالص در دسترس نباشد‪،‬‬

‫می‌توان هر فاز را تحت‬
‫آنالیز قرار داد تا ارتفاع‬
‫‪HPLC‬‬
‫قله‌ها (یا مناطق زیر قله‌ها)‬

‫مقایسه شود‪ .‬اگر نمونه در‬
‫‪1860‬‬
‫طول موج های یا مرئی‬
‫‪UV‬‬
‫جذب نشود‪ ،‬مقدار ممکن‬

‫‪KU /L‬‬
‫است با روش های دیگری‬

‫مانند کروماتوگرافی الیه‬
‫نازک (واکنش رنگ) یا‬
‫تشخیص پراکندگی نور‬
‫تبخیری ( ) تعیین شود‪.‬‬
‫‪ELSD‬‬
‫کروماتوگرافی الیه نازک‬

‫همراه با چگالی سنجی به‬
‫طور موثر برای تعیین‬
‫همزمان اجزای مختلف‬ ‫‪KU/L‬‬
‫‪1861‬‬
‫‪13‬‬
‫از یک مخلوط نمونه استفاده‬

‫می شود ‪.‬‬
‫‪ 13.2.3‬کروماتوگرافی ضد‬
‫در اوایل دهه ‪ ،1970‬ایتو و‬
‫همکارانش در موسسه ملی‬
‫ایاالت متحده‬
‫کروماتوگرافی ضد‬ ‫‪Tutes of Health‬‬
‫جریان قطره ای ( ) را‬

‫‪DCCC‬‬
‫معرفی کرد‪ .‬در ‪ ،‬مانند‬

‫‪DCCC‬‬
‫دستگاه کریگ پست‪ ،‬فاز‬
‫‪1862‬‬
‫ثابت تنها با واحد گرانش در‬
‫جای خود نگه داشته می‬
‫شود‪.‬‬
‫این دستگاه از مجموعه ای‬
‫از لوله های عمودی مستقیم‬
‫تشکیل شده است‪.‬‬
‫متصل با لوله انتقال باریک‬
‫‪CCC‬‬‫(شکل ‪ .)3‬دستگاه اصلی‬
‫مجهز به ‪ 300‬لوله شیشه‬
‫ای‪ ،‬هر کدام ‪ 60‬سانتی متر‬
‫× ‪ 1.8‬میلی متر بود‪.‬‬
‫‪ID‬‬
‫‪1863‬‬
‫‪mobi statio‬‬
‫کروماتوگرافی ضد‬ ‫شکل ‪:3‬‬
‫‪ nary‬ای ‪le‬‬
‫‪phas phase‬‬
‫ظرفیت کل با احتساب حجم‬
‫‪e‬‬
‫در حدود ‪ 600‬میلی لیتر‬
‫است‬
‫‪1864‬‬
‫لوله انتقال (حدود ‪ ٪15‬از‬
‫کل ظرفیت)‪ .‬عملیات با‬
‫‪DCCC‬‬
‫پر کردن کل ستون با فاز‬

‫ثابت یک سیستم حالل دو‬
‫فازی متعادل و سپس تزریق‬
‫محلول نمونه آغاز می شود‪.‬‬
‫سپس فاز دیگر به واحد اول‬
‫وارد می شود به این‬
‫صورت که فاز متحرک با‬
‫اثر گرانش از ستون فاز‬
‫ساکن عبور می کند‪ ،‬یعنی‬
‫‪1865‬‬
‫فاز متحرک اگر فاز سبک‬
‫تر باشد از پایین وارد می‬
‫شود‪ .‬و از باال اگر سنگین‬
‫تر باشد‪ .‬در نتیجه‪ ،‬امالح با‬
‫توجه به ضرایب تقسیم آنها‬
‫از هم جدا می شوند‪ .‬مانند‬
‫همه انواع کروماتوگرافی‪،‬‬
‫ترکیبات محلول تر در فاز‬
‫متحرک سریعتر حرکت می‬
‫کنند‪ ،‬در حالی که آنهایی که‬
‫در فاز ساکن بیشتر محلول‬
‫هستند عقب می مانند‪ .‬تحت‬
‫‪1866‬‬
‫نرخ جریان بهینه‪ ،‬فاز‬
‫متحرک قطرات متعددی را‬
‫در فاز ثابت تشکیل می دهد‬
‫تا فضای ستون را به‬
‫واحدهای پارتیشن متعدد‬
‫تقسیم کند‪ .‬این فرآیند در هر‬
‫واحد پارتیشن تکرار می‬
‫شود‪.‬‬
‫مستلزم انتخاب مناسب‬ ‫‪DCCC‬‬
‫سیستم های حالل برای‬
‫‪1867‬‬
‫‪13‬‬
‫ایجاد یک جریان قطراتی از‬

‫فاز متحرک در ستون‪ .‬رایج‬
‫ترین سیستم حالل مورد‬
‫استفاده از کلروفرم‪ ،‬متانول‬
‫و آب در نسبت های حجمی‬
‫مختلف تشکیل شده است‪،‬‬
‫اگرچه جداسازی قابل‬
‫توجهی معموالً چند روز‬
‫طول می کشد‪.‬‬
‫‪ 13.2.4‬کاربردهای جریان‬
‫ضد قطره‬
‫‪1868‬‬
‫این ابزار ساده برای‬
‫‪DCCC‬‬
‫اجرای ‪-‬‬
‫‪ef‬‬
‫جداسازی های مقدماتی‬

‫مانند‪:‬‬
‫جداسازی ترکیبات‬ ‫•‬
‫غیر قطبی‬
‫جداسازی‬ ‫•‬
‫ویرجینیامایسین‪ -‬و‬
‫‪M1‬‬
‫پارتنولید‪.‬‬
‫جداسازی ویتامین ‪.‬‬
‫‪B12‬‬ ‫•‬
‫‪1869‬‬
‫مطالعات‬ ‫•‬
‫فارماکولوژیک گونه‬
‫‪:‬‬ ‫های‬
‫‪Tabernaemontana‬‬
‫جفت یونی آلکالوئیدهای‬ ‫‪DCCC‬‬
‫ایندول از کشت‬
‫سوسپانسیون‬
‫تفکیک کایرال یک‬ ‫•‬
‫اسید کربوکسیلیک‪.‬‬
‫جداسازی مواد قطبی‬ ‫•‬
‫طبیعی توسط فاز‬

‫‪HPLC‬‬
‫معکوس‪،‬‬
‫کروماتوگرافی الیه‬
‫‪1870‬‬
‫نازک گریز از مرکز‬
‫و ‪.‬‬ ‫‪DCCC‬‬
‫جداسازی موثر‬ ‫•‬
‫اکدیستروئیدها از کرم‬
‫‪.‬‬ ‫ابریشم‪،‬‬ ‫‪Bombyx mori‬‬
‫جداسازی تحلیلی‬
‫‪DCCC 20-‬‬ ‫•‬
‫‪.‬‬ ‫از‬
‫)‪Vitex thyrsifl ora (Verbenaceae‬‬ ‫‪hydroxyecdysone‬‬
‫افزایش سرعت‬ ‫•‬
‫جداسازی ‪.‬‬ ‫‪DCCC‬‬
‫تفکیک کامل‬ ‫•‬
‫ایزولوسین‬
‫‪1871‬‬
‫‪13‬‬
‫آنتوسیانین ها‬ ‫‪DCCC‬‬ ‫•‬
‫جداسازی موثر‬ ‫•‬
‫فیتواکدیسون ها از‬
‫گیاهان آجوگا با‬
‫کارایی باال و ‪.‬‬
‫‪DCCC‬‬
‫با سیستم های حالل‬ ‫‪DCCC‬‬ ‫•‬
‫غیر آبی‪.‬‬
‫استفاده از در تعیین‬
‫‪DCCC‬‬ ‫•‬
‫‪.‬‬ ‫‪log P‬‬
‫‪1872‬‬
‫خالص سازی ترکیبات‬ ‫•‬
‫(شیرین‬ ‫شیرین‬
‫‪Stevia rebaudiana‬‬
‫کننده بالقوه با منشاء‬

‫گیاهی)‪.‬‬
‫سیستم حالل بدون آب‬ ‫•‬
‫برای و مناسب‬ ‫‪DCCC‬‬
‫بودن آن برای‬
‫جداسازی مواد غیر‬
‫قطبی‪.‬‬
‫‪1873‬‬
‫‪13‬‬‫کروماتوگرافی ضد جریان‬
‫جداسازی فوربول‪4 ،‬‬ ‫•‬
‫‪ -‬فوربول و روغن‬ ‫‪α‬‬
‫کروتون‪.‬‬
‫تصفیه آنتی بیوتیک ها‬ ‫•‬
‫مانند گرامیسیدین ها‪،‬‬

‫تیروسیدین ها و‬
‫تتراسایکلین ها‪.‬‬
‫‪ 13.2.5‬محدودیت های‬
‫‪DCCC‬‬
‫نرخ جریان بسیار کم‬ ‫•‬
‫(گاهی اوقات احتباس‬

‫امالح بر حسب روز‬
‫‪1874‬‬
‫اندازه گیری می‬
‫شود)‪.‬‬
‫فقط سیستم های حالل‬ ‫•‬
‫دو فازی که قطرات‬

‫پایدار را تشکیل می‬
‫دهند می توانند استفاده‬
‫اختالط ضعیف فازها‪،‬‬ ‫•‬
‫که منجر به راندمان‬

‫نسبتا پایین می شود‪.‬‬
‫‪1875‬‬
‫‪13‬‬
‫‪ 13.2.6‬کروماتوگرافی ضد‬
‫جریان مدرن‬
‫مدرن به دو جهت‬ ‫‪CCC‬‬
‫اصلی تقسیم شده است‪.‬‬

‫اولی که‬
‫با سرعت باال ( ) نامیده‬
‫‪HSCCC‬‬
‫می شود‪ ،‬از دستگاهی با‬

‫یک میدان گرانشی متغیر که‬
‫توسط یک حرکت چرخشی‬
‫دو محوره تولید می شود‬
‫استفاده می کند (شکل ‪.)4‬‬
‫‪1876‬‬
‫دومی که کروماتوگرافی‬
‫پارتیشن گریز از مرکز ( )‬
‫‪CPC‬‬
‫نامیده می شود‪ ،‬از یک‬

‫میدان گرانشی ثابت تولید‬
‫شده توسط یک چرخش تک‬
‫محور‪ ،‬همراه با مهر و موم‬
‫های چرخشی برای تامین‬
‫حالل استفاده می کند‪.‬‬
‫جداسازی در کارتریج یا‬
‫‪CPC‬‬‫دیسک صورت می گیرد‪.‬‬
‫با کارتریج یا دیسک یک‬
‫‪1877‬‬
‫‪13‬‬
‫سیستم تعادل هیدرواستاتیک‬

‫است‪ .‬اگر سیم پیچ با فاز‬
‫ثابت یک سیستم حالل دو‬
‫فازی پر شود و سپس فاز‬
‫دیگر با سرعت مناسب از‬
‫طریق سیم پیچ پمپ شود‪ ،‬به‬
‫نقطه ای می رسد که در آن‬
‫جابجایی بیشتر فاز ثابت رخ‬
‫نمی دهد و دستگاه حاوی‬
‫تقریبا ً ‪ 50‬است‪ .‬درصد هر‬
‫یک از دو فاز پمپاژ ثابت‬
‫فاز متحرک منجر به‬
‫‪1878‬‬
‫شستشوی فاز متحرک به‬
‫تنهایی می شود‪ .‬این سیستم‬
‫پایه تنها از ‪ 50‬درصد‬
‫فضای کارآمد ستون برای‬
‫اختالط واقعی دو فاز استفاده‬
‫یک راه موثرتر برای‬
‫استفاده از فضای‬
‫ستون‪ ،‬چرخاندن آن‬
‫است‬
‫‪1879‬‬
‫در حین شستشوی فاز‬
‫متحرک حول محور‬
‫مرکزی خود بپیچید‪ .‬یک‬
‫تعادل هیدرودینامیکی به‬
‫سرعت بین دو فاز برقرار‬
‫می شود و تقریبا ً ‪٪100‬‬
‫فضای ستون می تواند برای‬
‫‪CCC‬‬‫اختالط آنها استفاده شود‪.‬‬
‫با ابزارهای سیم پیچ دوار‬
‫نمونه ای از این مکانیسم‬
‫دوم است‪.‬‬
‫‪1880‬‬
‫حرکت سیاره ای با‬ ‫•‬
‫درگیر کردن یک‬

‫چرخ دنده سیاره ای‬
‫نصب شده بر روی‬
‫محور نگهدارنده ستون‬
‫به یک چرخ دنده‬
‫خورشیدی ثابت‬
‫یکسان که به طور‬
‫صلب روی چارچوب‬
‫سانتریفیوژ ثابت شده‬
‫است‪ ،‬ایجاد می شود‪.‬‬
‫‪1881‬‬
‫‪13‬‬
‫این جفت دنده ‪1:1‬‬

‫•‬
‫نوع خاصی از حرکت‬

‫سیاره‌ای نگهدارنده‬
‫ستون را ایجاد می‌کند‪،‬‬
‫یعنی نگهدارنده حول‬
‫محور خود می‌چرخد‬
‫در حالی که با سرعت‬
‫زاویه‌ای یکسان‬
‫(همگام) در یک جهت‬
‫به دور محور‬
‫سانتریفیوژ می‌چرخد‪.‬‬
‫‪1882‬‬
‫این حرکت سیاره ای‬ ‫•‬
‫دو عملکرد اصلی را‬

‫برای انجام جداسازی‬
‫فراهم می کند‪ .‬اولین‬ ‫‪CCC‬‬
‫سیستم شستشوی بدون‬

‫مهر و موم چرخشی‬
‫است به طوری که فاز‬
‫متحرک به طور مداوم‬
‫از طریق ستون‬
‫جداسازی چرخان‬
‫شسته می شود‪.‬‬
‫‪1883‬‬
‫عملکرد دوم و مهمتر‬ ‫•‬
‫این است که یک‬

‫حرکت هیدرودینامیکی‬
‫منحصربفرد از دو فاز‬
‫حالل را در ستون‬
‫مارپیچ چند الیه دوار‬
‫ایجاد می کند که عمدتا ً‬
‫به دلیل اثر پیچ‬
‫ارشمیدسی است‪.‬‬
‫‪HSCCC‬‬ ‫‪ 13.3‬ابزار و مکانیسم‬
‫‪1884‬‬
‫شکل ‪ :4‬دستگاه‬
‫با سرعت باال‬
‫هنگامی که دو فاز‬
‫حالل غیر قابل امتزاج‬
‫در یک پایانی معرفی‬
‫ستون سیم پیچ بسته‪ ،‬چرخش‬
‫دو فاز را به طور کامل در‬
‫طول لوله از هم جدا می‬
‫کند‪ ،‬جایی که فاز سبک تر‬
‫‪1885‬‬
‫‪13‬‬
‫یک سر (به نام سر) و فاز‬

‫سنگین تر انتهای دیگر (به‬
‫نام دم) را اشغال می کند‪.‬‬
‫اگرچه علت این توزیع فاز‬
‫هیدرودینامیکی دو طرفه دو‬
‫حالل غیرقابل امتزاج هنوز‬
‫ناشناخته است‪ ،‬می توان از‬
‫آن به طور موثر برای انجام‬
‫استفاده کرد‪ .‬در شکل‬
‫‪5A‬‬ ‫‪CCC‬‬
‫سیم پیچ در باال توزیع‬

‫هیدرودینامیکی دو طرفه دو‬
‫فاز در سیم پیچ را نشان می‬
‫‪1886‬‬
‫دهد که در آن فاز سفید (فاز‬
‫سر) نیمه سر و فاز سیاه‬
‫(فاز دم) نیمه دم را اشغال‬
‫این شرایط به وضوح‬
‫نشان می دهد که فاز‬
‫سفید معرفی شده است‬
‫در انتهای دم به سمت سر و‬
‫به طور مشابه فاز سیاه وارد‬
‫شده در سر به سمت دم‬
‫حرکت می کند‪ .‬این روند‬
‫‪1887‬‬
‫‪13‬‬
‫هیدرودینامیکی به طور‬
‫موثر برای انجام استفاده‬
‫‪CCC‬‬
‫می شود (شکل )‪ .‬سیم پیچ‬

‫‪5B‬‬
‫ابتدا به طور کامل با فاز‬

‫سفید پر می شود و سپس فاز‬
‫سیاه را از انتهای سر پمپ‬
‫می کند (شکل ‪ ،‬باال)‪ .‬به‬
‫‪5B‬‬
‫طور مشابه‪ ،‬سیم پیچ با فاز‬

‫سیاه پر می شود و سپس فاز‬
‫سفید را از دم پمپ می کند‬
‫(شکل ‪ ،‬پایین)‪ .‬در هر‬ ‫‪5B‬‬
‫صورت‪ ،‬فاز متحرک به‬

‫‪1888‬‬
‫سرعت در سیم پیچ حرکت‬
‫می کند و حجم زیادی از فاز‬
‫دیگر را در سیم پیچ ثابت‬
‫می گذارد‪.‬‬
‫آ‬
‫تعادل هیدرودینامیکی دو‬
‫طرفه‬
‫‪in a Closed Coil‬‬
‫‪Head‬‬ ‫‪Tail‬‬
‫‪B‬‬
‫‪One-Way Elution Modes‬‬
‫‪Flow‬‬
‫‪Head‬‬ ‫‪Tail‬‬
‫‪1889‬‬
‫شکل ‪ :5‬مکانیسم ‪( .‬الف)‬
‫‪HSCCC‬‬
‫توزیع هیدرودینامیکی دو‬

‫طرفه دو فاز در ستون سیم‬
‫پیچ‪( .‬ب) حالت شستشوی‬
‫فازهای سبک تر و سنگین‬
‫تر از طریق ستون سیم پیچ‬
‫دوار‪.‬‬
‫حرکت و توزیع دو‬ ‫•‬
‫فاز در سیم پیچ دوار‬

‫تحت نور‬
‫استروبوسکوپی‬
‫‪1890‬‬
‫مشاهده شد و در شکل‬
‫نشان داده شده است‪.‬‬ ‫‪6A‬‬
‫یک ستون مارپیچی‬ ‫•‬
‫تحت حرکت سیاره ای‬

‫نوع است‪ .‬منطقه در‬
‫‪J‬‬
‫ستون مارپیچ به دو‬

‫ناحیه تقسیم می شود‪:‬‬
‫منطقه اختالط که‬
‫حدود یک چهارم‬
‫منطقه نزدیک مرکز‬
‫انقالب را اشغال می‬
‫‪1891‬‬
‫‪13‬‬
‫کند و منطقه استقرار‬

‫در بقیه منطقه‪.‬‬
‫در شکل ‪ ،‬ستون‬
‫‪6B‬‬ ‫•‬
‫مارپیچی کشیده شده و‬

‫مطابق با موقعیت های‬
‫مرتب شده است تا‬ ‫‪I-IV‬‬
‫حرکت مناطق اختالط‬

‫را در طول لوله تجسم‬
‫کند‪.‬‬
‫هر منطقه اختالط با‬ ‫•‬
‫سرعت یک دور در‬

‫هر دور در ستون‬
‫‪1892‬‬
‫مارپیچی حرکت می‬
‫کند‪.‬‬
‫امالح در ستون‬ ‫•‬
‫مارپیچ تحت فرآیند‬

‫تقسیم مکرر مخلوط‬
‫کردن و ته نشینی با‬
‫سرعت بسیار زیاد‬
‫بیش از ‪ 13‬بار در‬
‫ثانیه (در ‪ 800‬دور در‬
‫دقیقه) قرار می گیرد‪.‬‬
‫بسیار کارآمد است‪.‬‬ ‫‪HSCC‬‬ ‫•‬
‫‪1893‬‬
‫شکل ‪( :6‬الف) حرکت و‬

‫توزیع دو فاز در سیم پیچ‬
‫دوار تحت نور‬
‫استروبوسکوپی‪( .‬ب) ستون‬
‫در موقعیت کشیده برای‬
‫تجسم حرکت مناطق اختالط‬
‫در طول لوله‪.‬‬
‫‪1894‬‬
‫انواع بالقوه زیادی از این‬
‫ابزار وجود دارد‬
‫امضا کردن‪ .‬مهم‌ترین آنها‬
‫توسط ابزار سوم در خط‬
‫نشان داده‬ ‫تولید‬ ‫‪Pharma-tech‬‬
‫(شکل‬ ‫می‌شود‪:‬‬
‫‪TCC-1000-toroidal CCC‬‬
‫‪CPC‬‬ ‫‪ .)7‬از برخی جهات مانند‬

‫است‪ ،‬اما مزیت عدم نیاز به‬
‫مهر و موم های چرخشی را‬
‫حفظ می کند‪ .‬عالوه بر این‪،‬‬
‫به جای لوله‌های با قطر‬
‫‪1895‬‬
‫‪13‬‬
‫بزرگ‌تر که در مارپیچ‌های‬
‫مدل‌های دیگر استفاده‬
‫‪CCC‬‬
‫می‌شود‪ ،‬از یک لوله‬

‫مویرگی استفاده می‌کند‪ .‬این‬
‫گذر مویرگی اختالط دو فاز‬
‫را با وجود عدم وجود‬
‫هرگونه لرزش یا سایر‬
‫نیروهای اختالط بسیار کامل‬
‫‪1896‬‬
‫‪TCC-1000-toroidal CCC‬‬ ‫شکل ‪:7‬‬
‫‪1897‬‬
13 ‫کروماتوگرافی ضد جریان‬
‫ ابزار و راه اندازی‬13.4 CPC
Figure 8: Centrifugal partition chromatography instrument
1898
‫شکل ‪ :9‬راه اندازی‬
‫گریز از مرکز‬
‫‪ 13.4.1‬انواع مختلف‬
‫‪CPC‬‬‫ابزارهای‬
‫ابزارهای در اندازه های‬
‫‪CPC‬‬
‫مختلف بسته به نوع موجود‬

‫هستند‬
‫حجم روتور با توجه به حجم‬
‫نمونه و هدف‪ ،‬می توان بر‬
‫‪1899‬‬
‫‪13‬‬
‫اساس موارد زیر انتخاب‬

‫کرد‪:‬‬
‫مقدار مقیاس حجم‬
‫روتور‬ ‫نمونه‬
‫غربالگ ‪100‬‬ ‫میلی‬
‫میلی‬ ‫ری‬ ‫گرم‬
‫تحلیلی لیتر‬
‫<‪ 5‬گرم مقدماتی ‪200‬‬
‫تحلیلی میلی‬
‫لیتر‬
‫مقیاس ‪1000‬‬ ‫<‪40‬‬
‫آزمایش میلی‬ ‫گرم‬
‫‪1900‬‬
‫لیتر‬ ‫ی‬
‫‪ 100-‬مقیاس ‪5000‬‬
‫میلی‬ ‫تولید‬ ‫‪200‬‬
‫لیتر‬ ‫گرم‬
‫‪ 200-‬مقیاس ‪1000‬‬
‫‪ 0‬میلی‬ ‫تولید‬ ‫‪400‬‬
‫لیتر‬ ‫گرم‬
‫مجلدا‬ ‫تا یک بنا به‬
‫کیلوگرم درخواس ت‬
‫دیگر‬ ‫ت‬
‫‪1901‬‬
‫‪ 13.5‬نحوه دستیابی به‬
‫جداسازی خوب انواع‬
‫مختلف محصوالت‬
‫طبیعی با استفاده از‬
‫و‬ ‫‪CPC‬‬ ‫‪HSCCC‬‬
‫به منظور دستیابی به‬

‫بهترین جداسازی طبیعی‬
‫دلخواه‬
‫محصول‪ ،‬باید به طور‬
‫سیستماتیک از دستورالعمل‬
‫های ارائه شده در این بخش‬
‫‪1902‬‬
‫در مورد انتخاب یک سیستم‬
‫حالل پیروی کرد‪.‬‬
‫‪ 13.5.1‬جستجوی یک‬
‫سیستم حالل مناسب‬
‫در جدول ‪ ،1‬مجموعه‌ای از‬
‫سیستم‌های حالل دو فازی‬
‫از مرتب شده‌اند‬
‫از باال به پایین به ترتیب‬
‫کاهش آبگریزی در فاز آلی‪.‬‬
‫‪1903‬‬
‫جدول ‪ :1‬سیستم های حالل‬
‫به ترتیب کاهش‬
‫آبگریزی در فاز‬
‫آلی مرتب شده‬
‫اند‬
‫‪n-Hexane‬‬ ‫‪EtOAc‬‬ ‫‪MeOH‬‬ ‫‪n-BuOH‬‬ ‫‪Water‬‬
‫‪10‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪9‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪POLAR HYDROPHOBIC‬‬
‫‪START‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪5‬‬

‫‪HERE‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬
‫هنگامی که قطبیت ترکیبات‬

‫هدف ناشناخته است‪،‬‬
‫‪1904‬‬
‫جستجو ممکن است با سیستم‬
‫حالل دو فازی متشکل از‬
‫هگزان ‪ -‬اتیل استات ‪-‬‬
‫متانول ‪ -‬آب با نسبت حجمی‬
‫‪ 3:5:3:5‬شروع شود که‬
‫دارای درجه قطبیت‬
‫متوسطی است‪ .‬اگر ضریب‬
‫پارتیشن کمی از محدوده‬
‫مناسب فاصله داشته باشد‪،‬‬
‫می توان با تغییر نسبت حجم‬
‫آن را تنظیم کرد‪ .‬به عنوان‬
‫‪1905‬‬
‫‪13‬‬
‫مثال‪ ،‬اگر کمی بیشتر از‬ ‫‪KU /L‬‬
‫‪ 2‬باشد‪ ،‬نسبت حجم ممکن‬

‫است به سمت آبگریزتر‬
‫مانند ‪ 3.2:5:3.2:5‬تغییر‬
‫یابد‪ ،‬و اگر کمی کمتر از‬
‫‪K U/L‬‬
‫‪ 0.5‬باشد‪ ،‬نسبت حجم ممکن‬

‫است تغییر کند‪ .‬در جهت‬
‫مخالف به ‪2.8:5:2.8:5‬‬
‫تغییر یافته است‪.‬‬
‫اگر ترکیب هدف بیشتر در‬
‫قسمت باالیی توزیع شده‬
‫‪1906‬‬
‫مرحله گانیک‪ ،‬جستجو در‬
‫امتداد فلش به سمت باال‬
‫هدایت می شود‪ .‬اگر بیشتر‬
‫در فاز آبی پایینی توزیع شده‬
‫باشد‪ ،‬جستجو در امتداد فلش‬
‫به سمت پایین هدایت می‬
‫شود‪ .‬اگر نمونه عصاره ای‬
‫از مواد گیاهی باشد‪ ،‬جستجو‬
‫ممکن است در هر نقطه با‬
‫توجه به قطبیت حالل مورد‬
‫‪1907‬‬
‫استفاده برای استخراج‬
‫شروع شود‪.‬‬
‫اگر نمونه عصاره اتیل‬
‫استات باشد (نسبتا ً هیدروفو‬
‫حالل )‪ ،‬جستجو ممکن‬‫‪bic‬‬
‫است از هگزان‪-‬اتیل استات‪-‬‬

‫متانول‪-‬آب (‪)1:1:1:1‬‬
‫شروع شود‪ ،‬در حالی که‬
‫اگر نمونه یک عصاره‬
‫متانولی (حالل قطبی) باشد‪،‬‬
‫جستجو ممکن است از ‪-1‬‬
‫بوتانول‪-‬آب شروع شود‪. .‬‬
‫‪1908‬‬
‫جستجو باید ادامه یابد تا‬
‫محدوده مناسبی از مقادیر‬
‫‪K U/L‬‬
‫برای همه ترکیبات مورد‬

‫نظر به دست آید‪.‬‬
‫سیستم‬ ‫‪13.5.1.1‬‬
‫های حالل برای‬
‫جداسازی انواع زیادی‬
‫از محصوالت طبیعی‬
‫‪1909‬‬
‫‪13‬‬
‫جدول ‪ 2‬انواع مختلف‬

‫سیستم های حالل را نشان‬
‫می دهد‬
‫برای جداسازی طیف‬
‫وسیعی از محصوالت‬
‫طبیعی استفاده می شود که‬
‫ممکن است برای محقق‬
‫برای یافتن یک سیستم حالل‬
‫مناسب برای جداسازی‬
‫مطلوب محصوالت طبیعی‬
‫از اهمیت فوق العاده ای‬
‫برخوردار باشد‪.‬‬
‫‪1910‬‬
‫جدول ‪ :2‬سیستم های حالل‬
‫جداسازی محصوالت‬
‫طبیعی‬
‫‪Solvent system‬‬
‫سیار‬
‫نمونه‬
‫فاز‬
‫نسبت حالل ها‬
‫کتون‬
‫‪1911‬‬
‫های‬
‫آریل‬
‫پای ‪- 4:2‬هپتان‪ -‬مشتقات‬
‫‪EtOAc-‬‬ ‫‪n‬‬
‫‪MeOH - H2O‬‬
‫فنیل‬ ‫ی ‪:2:‬‬
‫اتانون‬ ‫ن‪1‬‬
‫ت‬
‫ر‬
‫استایریل‬
‫پیرون ها‬
‫با ‪- 4:1‬هگزان‪ -‬الکتون‬ ‫‪n‬‬
‫ال ‪ :3:‬استون‪ -‬های کاوا‬

‫‪1912‬‬
‫‪1‬‬
‫بنزوفورا‬
‫ن ها‬
‫پای ‪- 10:‬هپتان ‪ -‬دی‬
‫‪CH‬‬ ‫‪n‬‬
‫‪Cl 2 - CH 3 CN‬‬
‫بنزوفورا‬ ‫ی ‪3:7‬‬
‫‪2‬‬
‫ن ها‬ ‫ن‬
‫‪،‬‬
‫با‬
‫ال‬
‫‪1913‬‬
‫سیستم حالل‬
‫سیار‬
‫نمونه‬
‫فاز‬
‫گلیکوزیدهای‬
‫فنولیک‬
‫پا ‪ 3:2‬گاسترودین‬
‫‪EtOAc -1-BuOH- H2O‬‬
‫یی ‪:5‬‬
‫ن‬
‫ت‬
‫ر‬
‫‪1914‬‬
‫فنیل پروپانوئیدها‬
‫پا ‪ 5:2‬هونوکیول‪ ،‬مگنولول‬
‫‪-‬هگزان ‪-‬اتوآک‪-‬‬ ‫‪n‬‬ ‫یی ‪:5:‬‬
‫ن‪2‬‬
‫‪H2O‬‬
‫ت‬
‫ر‬
‫گلیکوزیدهای فنیل‬
‫پروپانوئید‬
‫ورباسک‬ ‫پا ‪13:‬‬
‫‪EtOAc – CH3CN – H2O‬‬
‫وزید‬ ‫یی ‪13:‬‬
‫‪1915‬‬
‫‪13‬‬
‫ن ‪24‬‬
‫ت‬
‫ر‬
‫اکتئوزید‬ ‫پا ‪1:1‬‬
‫‪EtOAc – H2O‬‬
‫یی‬
‫ن‬
‫ت‬
‫ر‬
‫تانن های‬
‫قابل‬
‫هیدرولی‬
‫‪1916‬‬
‫ز‬
‫االژیک‬ ‫پا ‪- 1 4:1‬‬
‫‪BuOH-HOAc- H2O‬‬
‫اسید و‬ ‫یی ‪:5‬‬

‫کوریالژ‬ ‫ن‬
‫ین‬ ‫ت‬
‫ر‬
‫کاتچین‬
‫ها‬
‫پا ‪- 1:9‬هگزان ‪ -‬اپی‬ ‫‪n‬‬
‫‪EtOAc - H 2 O‬‬
‫گالوکاتچ‬ ‫یی ‪:10‬‬
‫‪1917‬‬
‫‪13‬‬
‫ین‬ ‫ن‬
‫ت‬
‫ر‬
‫پا ‪- 3:1‬هگزان ‪ -‬کاتچین‬ ‫‪n‬‬
‫‪EtOAc - MeOH - H 2 O‬‬
‫های‬ ‫یی ‪0:3‬‬

‫چای‬ ‫ن ‪:10‬‬
‫ت‬
‫ر‬
‫پروآنتوس‬
‫یانیدین‬
‫ها‬
‫‪1918‬‬
‫پا ‪- 1:5‬هگزان ‪ -‬پروآنتوس‬ ‫‪n‬‬
‫یانیدین‬ ‫یی ‪:1:‬‬

‫های‬ ‫ن‪5‬‬
‫چای‬ ‫ت‬
‫ر‬
‫آنتوسیانی‬ ‫پا ‪- 1 2:2‬‬
‫‪BuOH- CH3CN - H2O‬‬
‫ن ها‬ ‫یی ‪:1:‬‬

‫ن‪5‬‬
‫ت‬
‫ر‬
‫آنتوسیانی‬ ‫‪1:4:1‬‬
‫‪MTBE-1-BuOH-CH 3 CN-H 2 O-TFA‬‬
‫‪1919‬‬
‫‪13‬‬
‫ن های‬ ‫‪:5:0.‬‬
‫زغال‬ ‫‪01‬‬
‫اخته‬ ‫پایین‬
‫تر‬
‫فالونوئید‬
‫ها‬
‫‪ 2:2:3‬فالون ها و چالکون‬
‫ها‬ ‫‪:2‬‬
‫‪CHCl 3 - CH 2 Cl 2 - MeOH - H 2 O‬‬
‫پایین‬
‫تر‬
‫‪40:1‬‬
‫‪CH 2 Cl 2 - MeOH - CH 3 CN - H 2 O‬‬
‫‪1920‬‬
‫‪1:25:‬‬
‫‪20‬‬
‫پایین‬
‫تر‬
‫‪140:‬‬
‫‪EtOAc-1-PrOH - H2O‬‬
‫‪8:80‬‬
‫باال‬
‫‪1921‬‬
‫‪13‬‬
‫‪- 1:8:1‬هگزان ‪ -‬گلیکوزید‬ ‫‪n‬‬

‫های‬ ‫‪:8‬‬
‫فالونوئید‬ ‫پایین‬
‫ی‬ ‫تر‬
‫‪- 2:12:‬هگزان ‪-‬‬ ‫‪n‬‬
‫‪3:15‬‬
‫پایین‬
‫تر‬
‫‪8:7:4‬‬
‫‪CHCl 3 - MeOH - H 2 O‬‬
‫پایین‬
‫تر‬
‫‪1922‬‬
‫سی ‪-‬‬ ‫‪6:25:‬‬
‫گلیکوزی‬ ‫‪29‬‬
‫ل فل‬ ‫پایین‬
‫آوون ها‬ ‫تر‬
‫‪35:1‬‬
‫‪EtOAc-1-BuOH-MeOH - H2O‬‬
‫‪0:11:‬‬
‫‪44‬‬
‫پایین‬
‫تر‬
‫‪- 1:4:2‬هگزان ‪ -‬ایکاریین‬ ‫‪n‬‬
‫‪-1‬‬
‫‪BuOH-MeOH- H2O‬‬‫‪:6‬‬
‫‪1923‬‬
‫‪13‬‬
‫پایین‬
‫تر‬
‫گلیکوزید‬ ‫‪30:1‬‬
‫‪EtOAc-1-BuOH-EtOH - H2O‬‬
‫های‬ ‫‪0:6:5‬‬
‫ایزوفل‬ ‫‪0‬‬
‫آوون‬ ‫پایین‬
‫تر‬
‫‪16:4:‬‬
‫‪EtOAc–EtOH–HOAc – H2O‬‬
‫‪1:20‬‬
‫پایین‬
‫تر‬
‫‪1924‬‬
‫گلیکوزید‬ ‫‪- 1 1:1‬‬
‫‪BuOH– H2O‬‬
‫های‬ ‫پایین‬
‫فالونول‬ ‫تر‬
‫فالونولی‬
‫گنان ها‬
‫سیار‬
‫نمونه‬
‫فاز‬
‫‪1925‬‬
‫پا ‪- 1:4‬هگزان ‪ -‬سیلیماری‬ ‫‪n‬‬
‫ن‬ ‫یی ‪:3:‬‬

‫ن‪4‬‬
‫ت‬
‫ر‬
‫لیگنان‬
‫ها‬
‫آرکتین‬ ‫پا ‪10:‬‬
‫‪EtOAc-1-BuOH-EtOH - H2O‬‬
‫یی ‪1:2‬‬
‫ن ‪:10‬‬
‫ت‬
‫‪1926‬‬
‫ر‬
‫لیگنان‬ ‫با ‪- 1 1:3‬‬
‫‪BuOH- CH3CN - H2O‬‬
‫دی‬ ‫ال ‪:1:‬‬

‫گلوکوزی‬ ‫‪5‬‬
‫د‬
‫کومارین‬
‫پا ‪ 10:‬پسورالن و‬
‫یی ‪ 7:1‬ایزوپسورالن ‪-‬‬
‫‪n‬‬
‫ن ‪ 0:8‬هگزان ‪-‬اتوآک‪-‬‬
‫‪MeOH- H2O‬‬
‫ت‬
‫‪1927‬‬
‫‪13‬‬
‫ر‬
‫پا ‪- 5:6‬هگزان‪ -‬اینفل‬ ‫‪n‬‬
‫‪CHCl3 - MeOH - H2O‬‬
‫آکوماری‬ ‫یی ‪:3:‬‬

‫ن‬‫‪A‬‬ ‫ن‪2‬‬
‫ت‬
‫ر‬
‫چالکون‬
‫پا ‪- 3:1‬هگزان‪ -‬لیکوکالک‬ ‫‪n‬‬
‫‪A‬‬‫ون‬ ‫یی ‪2:6‬‬

‫ن ‪:4‬‬
‫ت‬
‫‪1928‬‬
‫ر‬
‫کینون ها‬
‫پا ‪- 20‬هگزان ‪ -‬تانشینون‬ ‫‪n‬‬ ‫( ‪)a‬‬
‫ها‬ ‫‪H2O‬‬‫یی ‪ :1‬اتوح‪-‬‬

‫ن ‪1:‬‬
‫ت ‪9‬‬
‫ر ‪10‬‬ ‫(‪)b‬‬
‫‪:7‬‬
‫‪:3‬‬
‫پا ‪- 16:‬هگزان ‪ -‬شیکونین‬ ‫‪n‬‬
‫‪EtOAc - EtOH - H 2 O‬‬
‫‪1929‬‬
‫یی ‪14:‬‬
‫ن ‪14:‬‬
‫ت ‪5‬‬
‫ر‬
‫پا ‪- 1:3‬هگزان‪ -‬دیترپن‬ ‫‪n‬‬
‫‪CCl4 - MeOH - H2O‬‬
‫کینون‬ ‫یی ‪:3:‬‬

‫ن‪2‬‬
‫ت‬
‫ر‬
‫مونوترپ‬
‫ن ها‬
‫‪1930‬‬
‫مونوترپ‬ ‫با ‪7:1‬‬
‫ن ها و‬ ‫ال ‪3:8‬‬
‫مونوترپ‬
‫ن‬
‫گلیکوزی‬
‫دها‬
‫پا ‪ 5:6‬گلیکوزیدهای‬
‫یی ‪ :1:‬ایریدوئید‬
‫‪CHCl 3 –MeOH–1-PrOH – H2O‬‬
‫ن‪4‬‬
‫ت‬
‫ر‬
‫‪1931‬‬
‫‪13‬‬
‫سسکی ترپن ها‬

‫پا ‪ 6:4‬آرتمیزینین‪،‬‬
‫یی ‪ :5:‬آرتمیزیتن ‪-‬‬
‫‪n‬‬
‫ن ‪ 4‬هگزان‪-‬اتوآک‪-‬اتوآه‪-‬‬
‫آرتئانوئین‬
‫‪B‬‬ ‫ت‬ ‫‪H2O‬‬
‫ر‬
‫دیترپن‬
‫ها‬
‫پا ‪- 2:5‬هگزان ‪-10 -‬‬ ‫‪n‬‬
‫داستیل‬ ‫یی ‪:2:‬‬

‫باکاتین‬
‫‪III‬‬ ‫ن‪5‬‬
‫‪1932‬‬
‫ت‬
‫ر‬
‫پا ‪ - 5:2‬هگزان‪-‬‬
‫‪n‬‬
‫یی ‪5:3‬‬
‫ن ‪4:2‬‬
‫ت ‪0‬‬
‫ر‬
‫پا ‪- 10:‬هپتان ‪ -‬تراکیلوبا‬ ‫‪n‬‬
‫‪CH 3 CN - CH 2 Cl 2‬‬
‫ن ها و‬ ‫یی ‪7:3‬‬
‫ایزوپیما‬ ‫ن‬
‫ران ها‬ ‫ت‬
‫‪1933‬‬
‫‪13‬‬
‫ر‬
‫تری‬
‫ترپن ها‬
‫سالسترو‬ ‫پا ‪-‬هگزان‪-‬‬ ‫‪n‬‬
‫ل‬ ‫یی اتوآک‪-‬‬

‫‪CCl4 - MeOH- H2O1 :1:8:6:1‬‬
‫ن‬
‫ت‬
‫ر‬
‫ساپونین‬
‫ها‬
‫جین‬ ‫پا ‪5:6:1:4‬‬
‫‪CHCl 3 –MeOH–2-BuOH–H 2 O‬‬
‫‪1934‬‬
‫سنوزیده‬ ‫یی‬
‫ا‬ ‫ن‬
‫ت‬
‫ر‬
‫‪1:1:2‬‬ ‫با‬
‫‪EtOAc-1-BuOH-H 2 O‬‬
‫ال‬
‫سیار‬
‫نمونه‬
‫فاز‬
‫‪1935‬‬
‫پا ‪- 3:4‬هگزان ‪-‬‬ ‫‪n‬‬
‫یی ‪-1 :7‬‬

‫‪BuOH- H2O‬‬
‫ن‬
‫ت‬
‫ر‬
‫ساپونی‬ ‫پا ‪5:6‬‬
‫–‪CHCl3 –MeOH – 2-PrOH‬‬ ‫‪H2O‬‬
‫ن های‬ ‫یی ‪:1:‬‬

‫فیتوالکا‬ ‫ن‪4‬‬
‫ت‬
‫ر‬
‫‪1936‬‬
‫گلیسیریز‬ ‫پا ‪5:2‬‬
‫‪MeOH – H2O‬‬
‫ین‬ ‫یی ‪:5‬‬

‫ن‬
‫ت‬
‫ر‬
‫کاروتنوئ‬
‫یدها‬
‫پا ‪- 8:2‬هگزان ‪ -‬زآگزانتی‬ ‫‪n‬‬
‫ن‬ ‫یی ‪:7:‬‬

‫ن‪3‬‬
‫ت‬
‫‪1937‬‬
‫ر‬
‫با ‪- 20:‬هگزان ‪ -‬لیکوپن‬ ‫‪n‬‬
‫‪CH 3 CN - CH 2 Cl 2‬‬
‫ال ‪13:‬‬
‫‪7‬‬
‫آلکالوئید‬
‫ها‬
‫آلکالوئید‬ ‫پا ‪5:5‬‬
‫‪CH2Cl2 - MeOH -5% HOAc‬‬
‫های‬ ‫یی ‪:3‬‬

‫آپورفین‬ ‫ن‬
‫ت‬
‫ر‬
‫‪1938‬‬
‫آلکالوئید‬ ‫پا ‪ 5:3‬موالر‬
‫‪CHCl 3 - EtOAc - MeOH - 0.1‬‬
‫‪HCl‬‬
‫های‬ ‫یی ‪:5:‬‬

‫نفتیلیزو‬ ‫ن‪3‬‬
‫کینولین‬ ‫ت‬
‫ر‬
‫پا ‪- 15:‬هگزان‪ -‬آلکالوئید‬ ‫‪n‬‬
‫های دی‬ ‫_‬ ‫یی ‪15:‬‬

‫‪CH2Cl2‬‬ ‫‪- MeOH - H2O‬‬
‫ترپن‬ ‫ن ‪24:‬‬
‫ت ‪8‬‬
‫ر‬
‫__‬ ‫پا ‪5:5‬‬
‫‪C6H6 - CHCl3 - MeOH - H2O‬‬
‫‪1939‬‬
‫‪13‬‬
‫یی ‪:7:‬‬
‫ن‪2‬‬
‫ت‬
‫ر‬
‫تترا متیل‬
‫پیرازین‬
‫ها‬
‫پا ‪- 5:5‬هگزان ‪ -‬چوانشیون‬ ‫‪n‬‬
‫گزین‬ ‫یی ‪:3:‬‬

‫ن‪7‬‬
‫ت‬
‫‪1940‬‬
‫ر‬
‫گلوکوزین‬ ‫با ‪10:‬‬
‫‪ProH-CH 3 CN - (NH 4 ) 2 SO 4 - H 2 O‬‬
‫والت ها‬ ‫ال ‪5:1‬‬

‫‪2:1‬‬
‫‪0‬‬
‫پا ‪- 2:8‬هپتان‪ -‬سیکلودپ‬
‫‪EtOAc-‬‬
‫‪n‬‬
‫سی‬ ‫یی ‪:2:‬‬

‫پپتیدها‬ ‫ن‪8‬‬
‫ت‬
‫ر‬
‫‪ 13.5.1.2‬حفظ فاز ثابت‬
‫‪1941‬‬
‫‪13‬‬
‫جداسازی موفقیت آمیز‬ ‫•‬
‫تا حد زیادی‬ ‫در‬

‫به مقدار فاز ثابت باقی‬

‫مانده در ستون بستگی‬
‫دارد‪ .‬به طور کلی‪،‬‬
‫حفظ فاز ثابت باالتر‪،‬‬
‫وضوح پیک بهتر‬
‫است‪.‬‬
‫مقدار فاز ثابت باقی‬ ‫•‬
‫مانده در ستون با‬

‫زمان ته نشینی دو فاز‬
‫‪1942‬‬
‫در یک لوله آزمایش‬
‫همبستگی زیادی دارد‪.‬‬
‫زمان ته نشینی سیستم‬ ‫•‬
‫حالل دو فازی را که‬

‫برای جداسازی استفاده‬
‫می شود اندازه گیری‬
‫روش به شرح زیر‬ ‫•‬
‫است‪ :‬ابتدا دو فاز در‬

‫یک قیف جداکننده‬
‫متعادل می شوند‪2 .‬‬
‫‪1943‬‬
‫‪13‬‬
‫میلی لیتر از هر فاز‪،‬‬

‫حجم کل ‪ 4‬میلی لیتر‪،‬‬
‫را در یک لوله‬
‫آزمایش یا سیلندر‬
‫مدرج تحویل دهید‪ ،‬که‬
‫سپس درپوش قرار می‬
‫گیرد‪ .‬به آرامی ظرف‬
‫را برای چندین بار‬
‫معکوس کنید و سپس‬
‫بالفاصله آن را در‬
‫وضعیت عمودی قرار‬
‫دهید تا زمان الزم‬
‫‪1944‬‬
‫برای تشکیل الیه های‬
‫شفاف با یک رابط‬
‫مشخص توسط دو فاز‬
‫اندازه گیری شود‪.‬‬
‫اگر زمان ته نشینی‬‫•‬
‫کمتر از ‪ 20‬ثانیه‬
‫باشد‪ ،‬سیستم حالل‬
‫حفظ رضایت بخش‬
‫فاز ساکن را‪ ،‬معموالً‬
‫بیش از ‪ 50‬درصد از‬
‫کل ظرفیت ستون‪ ،‬در‬
‫‪1945‬‬
‫‪13‬‬
‫محدوده مناسبی از‬

‫دبی جریان فراهم می‬
‫کند‪.‬‬
‫‪ 13.5.1.3‬تهیه محلول نمونه‬
‫نمونه برای‬
‫‪HSCCC-CPC‬‬ ‫•‬
‫ممکن است مستقیما ً‬

‫در فاز ساکن یا در‬
‫مخلوطی از دو فاز‬
‫حل شود‪.‬‬
‫حجم نمونه توصیه شده‬ ‫•‬
‫کمتر از ‪ 5‬درصد از‬
‫‪1946‬‬
‫کل ظرفیت ستون‬
‫است‪.‬‬
‫معرفی حجم نمونه‬ ‫•‬
‫بزرگتر به ستون‪،‬‬
‫وضوح اوج آنالیت ها‬
‫را کاهش می دهد‪ ،‬به‬
‫ویژه برای آنهایی که‬
‫مقادیر کوچکی دارند‬
‫‪K‬‬
‫‪.‬‬
‫در حالت ایده‌آل‪،‬‬ ‫•‬
‫آنالیت در حجم کمی‬

‫‪1947‬‬
‫‪13‬‬
‫از فاز ساکن تزریق‬

‫می‌شود تا وضوح اوج‬
‫شستشوی اولیه حفظ‬
‫شود‪.‬‬
‫ستون‬ ‫‪13.5.1.4‬‬
‫ما باید جهت گیری‬
‫•‬
‫سر‪-‬دم ستون‬
‫جداسازی را درک‬
‫کنیم‪.‬‬
‫‪1948‬‬
‫یک فاز متحرک پایین‬ ‫•‬
‫تر (سنگین تر) باید از‬

‫طریق سر به سمت دم‬
‫وارد شود و فاز‬
‫متحرک باالیی (سبک‬
‫تر) در جهت مخالف‪.‬‬
‫این بسیار مهم است‬ ‫•‬
‫زیرا شستشوی هر‬

‫یک از فازها در جهت‬
‫اشتباه منجر به از‬
‫دست دادن تقریبا ً کامل‬
‫‪1949‬‬
‫فاز ثابت از ستون می‬
‫شود‪.‬‬
‫انتخاب‬ ‫‪13.5.1.5‬‬
‫فاز موبایل‬
‫‪ ،‬هر یک از‬ ‫در‬
‫‪HSCCC-CPC‬‬ ‫•‬
‫فازها را می توان به‬

‫عنوان فاز متحرک‬
‫استفاده کرد‪ ،‬مشروط‬
‫بر اینکه مقدار آنالیت‬
‫‪K‬‬
‫در محدوده مناسبی‬

‫‪1950‬‬
‫اگر کسی انتخابی‬ ‫•‬
‫داشته باشد‪ ،‬فاز پایین‬

‫ممکن است به عنوان‬
‫فاز متحرک استفاده‬
‫شود‪ ،‬زیرا سیستم حفظ‬
‫پایدارتری فاز ساکن‬
‫را فراهم می کند و می‬
‫توان با وارد کردن‬
‫پساب خروجی از‬
‫ردیاب از به دام افتادن‬
‫حباب های هوا در‬
‫‪1951‬‬
‫‪13‬‬
‫سلول جریان‬
‫آشکارساز جلوگیری‬
‫کرد‪ .‬انتهای پایین‬
‫سلول‬
‫از سوی دیگر‪،‬‬
‫•‬
‫هنگامی که فاز‬
‫متحرک آلی باالیی (به‬
‫استثنای سیستم‬
‫کلروفرم) به عنوان‬
‫فاز متحرک استفاده‬
‫می شود‪ ،‬تبخیر حالل‬
‫از بخش های جمع‬
‫‪1952‬‬
‫آوری شده را تسهیل‬
‫‪ 13.5.1.6‬نرخ جریان فاز‬
‫موبایل‬
‫نرخ جریان فاز‬ ‫•‬
‫متحرک زمان‬
‫جداسازی‪ ،‬مقدار فاز‬
‫ثابت باقی مانده در‬
‫ستون و بنابراین‬
‫‪1953‬‬
‫وضوح پیک را تعیین‬
‫می کند ‪.‬‬
‫سرعت جریان کمتر‬ ‫•‬
‫معموال سطح‬
‫ماندگاری باالتری از‬
‫فاز ثابت می دهد و‬
‫وضوح پیک را بهبود‬
‫می بخشد‪ ،‬اگرچه به‬
‫زمان جداسازی‬
‫طوالنی تری نیاز‬
‫‪1954‬‬
‫نرخ جریان معمول‬ ‫•‬
‫برای سیم پیچ چند الیه‬

‫تجاری به شرح زیر‬
‫است‪:‬‬
‫‪ 5-6‬میلی لیتر در دقیقه‬ ‫‪)i‬‬
‫برای یک ستون آماده‬

‫میلی‬ ‫سازی با لوله‬
‫‪PTFE 2.6‬‬
‫متری (‪ 600-800‬دور‬ ‫‪ID‬‬
‫در دقیقه) (تا ‪ 1‬گرم بار‬

‫نمونه)‪.‬‬
‫‪1955‬‬
‫‪ 2-3‬میلی لیتر در دقیقه‬ ‫‪)ii‬‬
‫برای یک ستون نیمه‬

‫آماده سازی با ‪ 1.6‬میلی‬
‫متر‬ ‫‪id‬‬
‫لوله (‪800-1000‬‬ ‫‪PTFE‬‬
‫دور در دقیقه) (تا ‪500‬‬

‫‪iii) 1‬‬ ‫میلی گرم بار نمونه)‪.‬‬
‫میلی لیتر در دقیقه‬
‫برای یک ستون تحلیلی‬
‫‪ID‬‬ ‫میلی متر‬ ‫با لوله‬
‫‪PTFE 0.85-1.0‬‬
‫(‪ 1000-1200‬دور در‬
‫‪1956‬‬
‫دقیقه) (تا ‪ 50‬میلی گرم‬
‫بار نمونه)‪.‬‬
‫این نرخ های جریان‬ ‫•‬
‫باید با توجه به زمان‬

‫ته نشینی سیستم حالل‬
‫دو فازی و همچنین‬
‫عوامل دیگر اصالح‬
‫شوند‪ .‬هنگامی که‬
‫زمان ته نشینی حدود‬
‫‪ 20‬ثانیه است و مقدار‬
‫آنالیت کوچک است‪،‬‬ ‫‪K‬‬
‫‪1957‬‬
‫سرعت جریان کمتری‬
‫توصیه می شود‪.‬‬
‫‪ 13.5.1.7‬سرعت انقالب‬
‫سرعت چرخش بهینه‬
‫(انقالب و چرخش‬
‫سیاره ای‬
‫سرعت عمل همیشه یکسان‬
‫است) برای ابزار تجاری‬
‫برای جداسازی‬ ‫‪HSCCC-CPC‬‬
‫مقدماتی بین ‪ 600‬تا ‪1400‬‬

‫دور در دقیقه‪.‬‬
‫‪1958‬‬
‫استفاده از سرعت‬ ‫•‬
‫پایین‌تر‪ ،‬حجم فاز ثابت‬

‫باقی‌مانده در ستون را‬
‫کاهش می‌دهد و منجر‬
‫به وضوح پایین‌تر‬
‫پیک می‌شود‪.‬‬
‫از سوی دیگر‪،‬‬ ‫•‬
‫سرعت‌های باالتر‬
‫ممکن است باعث‬
‫گسترش بیش از حد‬
‫باند نمونه با ضربان‬
‫‪1959‬‬
‫شدید ستون به دلیل‬
‫فشار باال شود‪.‬‬
‫‪ 13.5.1.8‬پر کردن ستون با‬
‫فاز ثابت‬
‫در هر جداسازی‪،‬‬ ‫•‬
‫ستون ابتدا به طور‬

‫کامل با فاز ثابت پر‬
‫قبل از معرفی فاز‬ ‫•‬
‫ثابت‪ ،‬ستون را می‬

‫توان با حجم ستونی از‬
‫‪1960‬‬
‫یک حالل امتزاج پذیر‬
‫با دو فاز استفاده شده‬
‫در مرحله قبلی (مانند‬
‫اتانول یا متانول)‬
‫شستشو داد تا مواد‬
‫باقی مانده در ستون‬
‫شسته شود‪.‬‬
‫این همچنین یک خط‬ ‫•‬
‫پایه پایدار و تمیز را‬

‫قبل از ظهور جبهه‬
‫حالل تضمین می کند‪.‬‬
‫‪1961‬‬
‫از به دام انداختن هوا‬
‫•‬
‫در ستون بخصوص‬

‫در ستون آماده سازی‬
‫خودداری کنید‪ .‬این به‬
‫راحتی قابل آزمایش‬
‫است‪:‬‬
‫اگر هوا در ستون‬‫‪)i‬‬
‫وجود نداشته باشد‪،‬‬

‫جریان خروجی ستون‬
‫مدت کوتاهی پس از‬
‫توقف پمپاژ متوقف‬
‫‪1962‬‬
‫اگر حالل بیش از چند‬ ‫‪) ii‬‬
‫ثانیه از خروجی‬
‫جریان داشته باشد‪،‬‬
‫هوای محبوس شده در‬
‫ستون باید با از‬
‫سرگیری پمپاژ فاز‬
‫ثابت تحت چرخش‬
‫ستون با سرعت پایین‬
‫(‪ 200-100‬دور در‬
‫دقیقه) در حالت‬
‫شستشوی دم به سر‬
‫‪1963‬‬
‫حذف شود‪ .‬برای‬
‫تسریع حرکت هوا به‬
‫سمت خروجی ستون‪.‬‬
‫‪ 13.5.1.9‬بارگیری نمونه‬
‫دو راه برای بارگذاری‬
‫نمونه ها وجود دارد‪ .‬هر دو‬
‫رضایت بخش هستند‪:‬‬

‫در روش اول‪ ،‬ستون‬ ‫•‬
‫به طور کامل با فاز‬

‫ثابت پر می شود و‬
‫‪1964‬‬
‫بالفاصله پس از‬
‫تزریق نمونه انجام می‬
‫شود‪.‬‬
‫سپس فاز متحرک از‬ ‫•‬
‫طریق ستون شسته می‬

‫شود در حالی که‬
‫ستون با سرعت بهینه‬
‫می چرخد‪.‬‬
‫در روش دوم‪ ،‬پس از‬ ‫•‬
‫پر شدن ستون با فاز‬

‫ساکن‪ ،‬فاز متحرک از‬
‫‪1965‬‬
‫‪13‬‬
‫طریق ستون با سرعت‬

‫دلخواه شسته می‌شود‬
‫تا زمانی که جلوی‬
‫حالل ظاهر شود و‬
‫تعادل هیدرودینامیکی‬
‫در سراسر ستون‬
‫برقرار شود که با‬
‫کاهش انتقال فاز ثابت‬
‫مشهود است‪.‬‬
‫سپس نمونه از طریق‬‫•‬
‫پورت نمونه به ستون‬

‫تزریق می شود‪.‬‬
‫‪1966‬‬
‫هر روش مزایایی دارد‪.‬‬
‫روش دوم یک را می‬
‫دهد‬
‫ردیابی واضح منحنی‬
‫شستشو به دلیل حداقل انتقال‬
‫فاز ساکن از ستون‪.‬‬
‫روش اول یک جبهه‬
‫حالل متمایز تولید می‬
‫کند و جداسازی را‬
‫ذخیره می کند‪.‬‬
‫‪1967‬‬
‫‪13‬‬
‫زمان جیره بندی با حذف‬

‫دوره انتظار برای رسیدن به‬
‫تعادل هیدرودینامیکی‪.‬‬
‫می توان به راحتی از‬
‫یک شیر تزریق با یک‬
‫حلقه نمونه استفاده کرد‬
‫مانند ‪.‬‬
‫‪HPLC‬‬
‫‪ 13.5.1.10‬نظارت بر خط‬
‫خروجی‬
‫پساب خروجی از‬ ‫•‬
‫ممکن‬ ‫ستون های‬

‫‪1968‬‬
‫است به طور مداوم‬
‫توسط یک آشکارساز‬
‫مانند‬ ‫‪UV-VIS‬‬
‫کروماتوگرافی مایع‬
‫معمولی کنترل شود‪.‬‬
‫یک تفاوت مهم بین‬ ‫•‬
‫این دو روش این است‬

‫از فاز ساکن‬ ‫که‬
‫مایع استفاده می کند‬

‫که اگر از ستون منتقل‬
‫شود‪ ،‬تمایل دارد‬
‫‪1969‬‬
‫‪13‬‬
‫ردیابی منحنی شستشو‬

‫را مختل کند‪.‬‬
‫با شستشوی فاز‬
‫•‬
‫متحرک پایینی به‬

‫سمت باال از پایین‪ ،‬از‬
‫به دام افتادن فاز ساکن‬
‫در سلول جریان‬
‫عمودی خودداری‬
‫کنید‪ .‬اگر قسمت باالیی‬
‫به عنوان فاز متحرک‬
‫استفاده می شود‪،‬‬
‫‪1970‬‬
‫برعکس را انجام‬
‫دهید‪.‬‬
‫هنگامی که فاز‬‫•‬
‫متحرک باالیی از‬

‫باالی سلول جریان به‬
‫سمت پایین شسته می‬
‫شود‪ ،‬مهم است که از‬
‫تشکیل حباب های هوا‬
‫که ممکن است در‬
‫سلول جریان به دام‬
‫افتاده و ردیابی منحنی‬
‫‪1971‬‬
‫‪13‬‬
‫شستشو را مختل کنند‪،‬‬

‫جلوگیری شود‪.‬‬
‫با گاز زدایی دو فاز‬ ‫•‬
‫در قیف جداکننده قبل‬

‫از استفاده و همچنین با‬
‫اتصال لوله های‬
‫‪PTFE‬‬
‫(معموالً ‪ 30‬سانتی‬
‫متر × ‪ 0.4‬تا ‪0.5‬‬
‫میلی متر ) به‬
‫‪ID‬‬
‫خروجی مانیتور تا حد‬

‫زیادی می توان از‬
‫تشکیل حباب‬
‫‪1972‬‬
‫جلوگیری کرد تا فشار‬
‫در ‪ .‬سلول به میزان‬
‫‪ow‬‬ ‫‪fl‬‬
‫قابل توجهی افزایش‬

‫یافته است‪.‬‬
‫‪ 13.5.1.11‬اندازه گیری‬
‫حفظ فاز ثابت‬
‫هنگامی که جداسازی‬ ‫•‬
‫کامل شد‪ ،‬چرخش‬

‫متوقف می شود و‬
‫محتویات ستون با‬
‫‪1973‬‬
‫‪13‬‬
‫اتصال ورودی ستون‬

‫به یک سیلندر‬
‫نیتروژن (حدود ‪ 50‬؛‬
‫‪psi‬‬
‫) در یک‬ ‫‪1‬‬
‫‪psi = 6894.76 Pa‬‬
‫استوانه مدرج جمع‬

‫آوری می شود‪.‬‬
‫پس از ظاهر شدن‬ ‫•‬
‫نیتروژن در خروجی‪،‬‬
‫ستون به آرامی (‪100‬‬
‫دور در دقیقه) در‬
‫حالت شستشوی دم به‬
‫سر چرخانده می شود‬
‫‪1974‬‬
‫تا حالل باقی مانده در‬
‫داخل ستون توسط‬
‫نیروی پیچ ارشمیدسی‬
‫به کمک جریان‬
‫نیتروژن به بیرون‬
‫پمپ شود‪ .‬فاز ثابت‬
‫باقی مانده را در یک‬
‫سیلندر مدرج اندازه‬
‫گیری کنید‪.‬‬
‫اندازه‌گیری فاز ثابت‬
‫•‬
‫باقی‌مانده در تالش‌ها‬
‫‪1975‬‬
‫‪13‬‬
‫برای بهبود جداسازی‬

‫مفید است‪ :‬زمانی که‬
‫وضوح پیک‬
‫رضایت‌بخش نیست‪،‬‬
‫اندازه‌گیری احتباس‬
‫فاز ثابت به‌عنوان‬
‫راهنمایی برای‬
‫آزمایش بعدی عمل‬
‫اگر کمتر از ‪30‬‬
‫•‬
‫درصد باشد‪ ،‬جداسازی‬

‫ممکن است با افزایش‬
‫‪1976‬‬
‫احتباس‪ ،‬با اعمال نرخ‬
‫جریان پایین تر فاز‬
‫متحرک‪ ،‬افزایش‬
‫سرعت چرخش‪ ،‬یا‬
‫اصالح سیستم حالل‬
‫برای کوتاه کردن‬
‫زمان ته نشینی بهبود‬
‫اگر در عوض احتباس‬ ‫•‬
‫فاز ثابت بیش از ‪50‬‬

‫درصد باشد‪ ،‬باید‬
‫‪1977‬‬
‫تالش ها برای‬
‫جستجوی یک سیستم‬
‫حالل دو فازی جدید‪،‬‬
‫که فاکتور جداسازی‬
‫بهبود یافته ( ) بین‬
‫‪α‬‬
‫آنالیت ها را فراهم می‬

‫کند‪ ،‬هدایت شود‪.‬‬
‫‪ 13.5.2‬کاربردهای فناوری‬
‫در طبیعت‬ ‫‪HSCCC-CPC‬‬
‫جداسازی محصوالت‬
‫‪1978‬‬
‫در‬ ‫فناوری‌های‬
‫موارد زیر کاربرد‬

‫دارند‪:‬‬
‫صنایع‪ :‬مواد مغذی‪ ،‬مواد‬
‫شیمیایی‪ ،‬داروسازی‪،‬‬
‫زیست پزشکی‪،‬‬
‫بیوتکنولوژی‪ ،‬چربی ها و‬
‫روغن ها‪ ،‬و تخمیر‪.‬‬
‫ترکیباتی که می توانند‬
‫در خلوص باال توسط‬
‫‪1979‬‬
‫جدا‬ ‫فناوری‬
‫نوولوژی ها عبارتند از‪:‬‬
‫ساپونین ها‪ ،‬آلکالوئیدها‪،‬‬
‫کلروفیل ها‪ ،‬تانن ها‪،‬‬
‫کاروتنوئیدها‪ ،‬فسفولیپیدها‪،‬‬
‫ویتامین های محلول در‬
‫چربی‪ ،‬مونو و‬
‫الیگوساکاریدها‪ ،‬آنتوسیانین‬
‫ها‪ ،‬لیگنان ها‪ ،‬ترکیبات‬
‫فنولی‪ ،‬ترکیبات مصنوعی‪،‬‬
‫سایر ترکیبات فعال موجود‬
‫‪1980‬‬
‫در گیاهان دارویی و گیاهان‬
‫دارویی و خیلی بیشتر‪.‬‬
‫کاربردهای متعدد منجر‬ ‫‪CCC‬‬
‫به رشد تعداد ساالنه‬

‫انتشاراتی شده است که در‬
‫آنها این فناوری جداسازی‬
‫ذکر شده است (شکل ‪.)10‬‬
‫‪VNCFSPGQVCMJDBUJPODJUF‬‬
‫‪JO$IFNJDBM"CTUSBDU‬‬
‫‪²$PVOUFSD‬‬
‫‪VSSFOUDIS‬‬
‫‪E T‬‬
‫‪PNBUPHSB‬‬
‫‪/‬‬
‫‪1VCMJDBUJPO:FBS‬‬
‫‪QIZ³‬‬
‫‪1981‬‬
‫شکل ‪ :10‬افزایش تعداد‬
‫انتشارات در مورد‬
‫جداسازی توسط‬
‫‪CCC‬‬
‫نمونه هایی از برخی‬

‫محصوالت طبیعی مهم که‬
‫بوده اند‬
‫جدا شده با استفاده از‬
‫در گذشته اخیر در اینجا‬

‫خالصه شده است‪.‬‬
‫تصفیه‬ ‫‪13.5.2.1‬‬
‫کوآنزیم از عصاره‬ ‫‪Q 10‬‬
‫‪1982‬‬
‫در مقابل‬ ‫تخمیر‪:‬‬ ‫‪HSCCC‬‬
‫ژل سیلیکا‬
‫برای تصفیه کوآنزیم‬
‫‪Q 10 (CoQ‬‬ ‫‪HSCCC‬‬
‫استفاده شد‪.‬‬ ‫‪10‬‬ ‫)‬
‫برای اولین بار‪ .‬از‬

‫‪CoQ 10‬‬
‫عصاره آبگوشت تخمیر به‬

‫دست آمد‪ .‬یک سیستم حالل‬
‫دو فازی غیر آبی متشکل از‬
‫هپتان‪-‬استونیتریل‪-‬دی کلرو‬
‫متان (‪) ،12:7:3.5‬‬
‫‪V/V/V‬‬
‫‪1983‬‬
‫‪13‬‬
‫توسط تحلیلی انتخاب شد‬ ‫‪HSCCC‬‬
‫و برای خالص سازی از‬

‫‪CoQ 10‬‬
‫‪ 500‬میلی گرم عصاره خام‬

‫استفاده شد ‪ .‬جداسازی ‪130‬‬
‫میلی گرم در خلوص‬
‫‪HPLC‬‬ ‫‪CoQ 10‬‬
‫بیش از ‪ ٪99‬به همراه‬

‫داشت‪ .‬نتایج مزایای را‬
‫‪HSCCC‬‬
‫نسبت به یک جایگزین‬
‫کروماتوگرافی ژل سیلیکا و‬
‫سپس تبلور مجدد نشان داد‪.‬‬
‫این مزایا به خلوص‪،‬‬
‫‪1984‬‬
‫بازیابی و عملکرد مربوط‬
‫می شود (جدول ‪.)3‬‬
‫جدول ‪ :3‬خالص سازی‬
‫کوآنزیم از عصاره‬
‫‪Q 10‬‬
‫تخمیر‪ :‬کروماتوگرافی‬
‫ستونی در مقابل‬
‫‪HSCCC‬‬
‫سیلیکاژل با‬
‫کریستالیزاسیون بعدی‬
‫تصف توسط عصا‬
‫‪CoQ 10‬‬
‫‪CoQ 10‬‬
‫یه کروماتوگ ره‬

‫خام‬ ‫رافی‬
‫‪1985‬‬
‫شده سیلیکاژل‬
‫توس خالص‬
‫ط شد‬ ‫‪HSCCC‬‬
‫‪ 89.2‬خلوص‬ ‫‪96.0 99.‬‬

‫‪%،‬‬ ‫‪HPLC‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪ 29.4‬خلوص‬ ‫‪93.3 97.‬‬
‫مطلق‬ ‫‪8‬‬
‫‪%‬‬
‫– بازیابی‬ ‫‪74.3 88.‬‬
‫*‬
‫‪%،‬‬ ‫‪0‬‬
‫– بازده‪،‬‬ ‫‪23.4 26.‬‬
‫‪1986‬‬
‫*‬
‫‪%‬‬ ‫‪4‬‬
‫* بازیابی‪ ،‬مقدار در‬
‫‪CoQ 10‬‬
‫محصول تصفیه شده ‪ /‬مقدار‬

‫در عصاره خام‪ .‬بازده‪،‬‬ ‫‪CoQ 10‬‬
‫مقدار محصول تصفیه‬

‫شده‪/‬مقدار عصاره خام‬
‫(ژورنال کروماتوگرافی‬
‫‪A 1127 (1-‬‬
‫‪ ،‬سپتامبر ‪-92 ،2006‬‬ ‫)‪2‬‬ ‫‪15‬‬
‫‪)96‬‬
‫‪13.5.2.2‬‬
‫‪1987‬‬
‫‪13‬‬
‫مقدماتی گامبوجیک‬
‫اسید و اپیمر آن‬
‫‪C-2‬‬
‫توسط‬ ‫‪HPCCC‬‬
‫برای جداسازی مقدماتی‬

‫اپیمرها‪ ،‬گامبوجیک اسید و‬
‫‪ ،‬یک‬ ‫‪ ،‬از‬ ‫اسید‬
‫‪Garcinia hanburyi‬‬ ‫‪epigambogic‬‬
‫سیستم حالل دو فازی‬

‫متشکل از ‪ -‬هگزان ‪-‬‬ ‫‪n‬‬
‫متانول ‪ -‬آب (‪) ،1 :4 :5‬‬

‫‪V/V/V‬‬
‫استفاده شد‪ .‬از مخلوط ‪50‬‬

‫میلی گرم‪ 28.2 ،‬میلی گرم‬
‫گامبوژیک اسید و ‪18.4‬‬
‫‪1988‬‬
‫میلی گرم اپیگامبوژیک اسید‬
‫جدا شد‪ .‬خلوص هر دو‬
‫باالتر از ‪ ٪97‬بود که توسط‬
‫تعیین شد‪ .‬ساختارهای‬ ‫‪HPLC‬‬
‫شیمیایی سپس با طیف و‬

‫‪1H‬‬
‫‪NMR‬‬
‫‪ 13‬آنها شناسایی شدند ‪.‬‬ ‫‪C NMR‬‬
‫‪13.5.2.3‬‬
‫جداسازی و‬
‫خالص سازی ‪-10‬‬
‫داستیل باکاتین توسط‬
‫‪III‬‬
‫‪HSCCC‬‬
‫‪1989‬‬
‫‪13‬‬
‫در حال حاضر‪ ،‬امیدوار‬

‫کننده ترین رویکرد‪ ،‬نیمه‬
‫سنتز است‬
‫پاکلیتاکسل یا آنالوگ های آن‬
‫از ‪-10‬داستیل باکاتین ‪،‬‬
‫‪III‬‬
‫ترکیبی که به مقدار نسبتا ً‬

‫باالیی از شاخ و برگ‬
‫چندین گونه سرخدار موجود‬
‫است‪ .‬برای جداسازی و‬‫‪HSCCC‬‬
‫خالص سازی ‪-10‬داستیل‬

‫باکاتین استفاده شد (شکل‬
‫‪III‬‬
‫‪ .)11‬عصاره سوزنی خام (‬

‫‪1990‬‬
‫‪ 500‬میلی گرم در ‪ 5‬میلی‬
‫لیتر) از سرخدار چینی (‬
‫‪Taxus‬‬
‫) ابتدا با یک سیستم‬ ‫‪chinensis‬‬
‫حالل دو فازی متشکل از ‪-‬‬

‫‪n‬‬
‫هگزان‪-‬اتیل استات‪-‬اتانول‪-‬‬
‫آب (‪ )2:5:2:5‬جدا شد‪.) .‬‬
‫‪v/v‬‬
‫بخش خالص شده تا حدی‬

‫دوباره با یک سیستم حالل‬
‫متفاوت متشکل از ‪-‬هگزان‬
‫‪n‬‬
‫‪ -‬کلروفرم ‪ -‬متانول ‪ -‬آب‬

‫خالص شد (‪،5:25:34:20‬‬
‫‪1991‬‬
‫)‪ .‬تجزیه و تحلیل کسر‬
‫‪HPLC‬‬ ‫‪V/V‬‬
‫نهایی نشان داد که خلوص‬

‫‪-10‬داستیل باکاتین (‪20‬‬
‫میلی گرم) بیش از ‪٪98‬‬
‫بود‪.‬‬
‫‪1992‬‬
‫‪1993‬‬
‫‪13‬‬
‫شکل ‪ :11‬جداسازی و‬
‫خالص سازی ‪-10‬داستیل‬
‫باکاتین توسط‬
‫‪HSCCC‬‬ ‫)‪III (DAB‬‬
‫‪ 13.5.2.4‬جداسازی در‬
‫مقیاس بزرگ رسوراترول و‬
‫آنتراگلیکوزید و از‬
‫‪B‬‬ ‫‪A‬‬
‫توسط‬
‫‪HSCCC‬‬ ‫‪Polygonum cuspidatum‬‬
‫با موفقیت در مقیاس‬ ‫‪HSCCC‬‬
‫بزرگ (‪ 5‬گرم) جدا استفاده‬

‫شد‪.‬‬
‫جیره رزوراترول‪،‬‬
‫آنتراگلیکوزید و‬
‫‪A‬‬
‫‪1994‬‬
‫آنتراگلیکوزید از عصاره‬
‫‪B‬‬
‫(شکل‬ ‫خام‬
‫‪Polygonum cuspidatum Sieb. et Zucc‬‬
‫‪ .)12‬یک سیستم حالل دو‬

‫فازی متشکل از کلروفرم‪،‬‬
‫متانول و آب (‪) ،4:3:2‬‬
‫‪v/v‬‬
‫استفاده شد‪ .‬جداسازی ‪200‬‬

‫میلی گرم تا ‪ 1‬گرم از این‬
‫سه ترکیب را به همراه‬
‫داشت‪ ،‬که هر کدام با‬
‫خلوص بیش از ‪ ٪98‬مطابق‬
‫با تعیین شد‪ .‬رسوراترول‬ ‫‪HPLC‬‬
‫‪1995‬‬
‫مهم است زیرا دارای یک‬
‫فعالیت شیمیایی پیشگیری‬
‫کننده از سرطان است‪.‬‬
‫شکل ‪ :12‬جداسازی‬
‫رسوراترول‪،‬‬
‫آنتراگلیکوزید و‬
‫‪A‬‬
‫‪1996‬‬
‫آنتراگلیکوزید از‬ ‫‪B‬‬
‫عصاره خام‬
‫‪Polygonum cuspidatum Sieb. et Zucc‬‬
‫جداسازی‬ ‫‪13.5.2.5‬‬
‫آندروگرافولید و‬
‫نئوآندروگرافولید‬
‫با‬ ‫‪Andrographis paniculata‬‬ ‫از برگ های‬
‫‪HSCCC‬‬
‫دیترپن های فعال زیستی‬

‫نئوآندروگرافولید‬
‫‪1997‬‬
‫از برگ های‬
‫‪Andrographis paniculata NEES‬‬
‫‪CCC‬‬‫با موفقیت توسط‬ ‫)‪(Acanthaceae‬‬
‫جدا شد (شکل ‪.)13‬‬

‫جداسازی ‪ 280‬دقیقه‌ای‪،‬‬
‫‪ 189‬میلی‌گرم‬
‫آندروگرافولید ‪ 99.9‬درصد‬
‫و ‪ 9.5‬میلی‌گرم از ‪98.5‬‬
‫درصد نئوآندروگرافولید به‬
‫دست آمد‪ .‬از سیستم حالل‬
‫آب ‪ -‬متانول ‪ -‬اتیل استات ‪-‬‬
‫‪ -‬هگزان (‪)2.5:2.5:4:1‬‬ ‫‪n‬‬
‫استفاده شد‪.‬‬
‫‪1998‬‬
‫شکل ‪ :13‬جداسازی‬
‫اندروگرافولید و‬
‫نئوآندروگرافولید از‬
‫برگ های‬
‫‪1999‬‬
‫آندروگرافیس با‬
‫‪paniculata‬‬
‫‪HSCCC‬‬
‫‪ 13.5.2.6‬جداسازی اجزای‬
‫‪ ،‬یک ضد جدید‬ ‫‪WAP-8294A‬‬
‫استافیلوکوکوس‬
‫اورئوس مقاوم به متی‬
‫سیلین ‪ ،‬با استفاده از‬
‫‪HSCCC‬‬
‫از تخمیر جدا‬ ‫کمپلکس‬ ‫‪WAP-8294A‬‬
‫شد‬
‫(شکل‬ ‫آبگوشت‬
‫‪Lysobacter sp. WAP-8294‬‬
‫‪،‬‬ ‫‪ .)14‬جزء اصلی‪،‬‬

‫‪WAP8294A2‬‬
‫‪2000‬‬
‫فعالیت قوی در برابر‬
‫باکتری‌های گرم مثبت از‬
‫جمله استافیلوکوکوس‬
‫اورئوس مقاوم به متی سیلین‬
‫( ) و انتروکوک‌های مقاوم‬ ‫‪MRSA‬‬
‫به وانکومایسین در شرایط‬

‫آزمایشگاهی نشان می‌دهد‪،‬‬
‫و همچنین فعالیت قوی در‬
‫برابر در داخل بدن از‬
‫‪MRSA‬‬
‫خود نشان می‌دهد‪.‬‬
‫‪2001‬‬
‫‪13‬‬
‫جدایی های قبلی رضایت‬

‫بخش نبود‪ .‬از این رو‬
‫‪HSCCC‬‬
‫استفاده شد‪ - .‬بوتانول‪-‬اتیل‬‫‪n‬‬
‫استات‪-‬آبی ‪ 0.005‬موالر‬
‫تریفل اورواستیک اسید (‬
‫‪ ) ،1.25:3.75:5‬به‬
‫‪V/V/V‬‬
‫عنوان حالل دوفازی استفاده‬

‫شد‪ .‬حجم نمونه ‪ 25‬میلی‌گرم‬
‫بخش‌های خالص از سه جزء‬
‫(‪ 1‬تا ‪ 6‬میلی‌گرم) به دست‬
‫آمد‪ .‬این روش به توسعه‬
‫به عنوان یک‬ ‫بالینی‬ ‫‪WAP-8294A2‬‬
‫‪2002‬‬
‫عامل ضد کمک خواهد‬
‫‪MRSA‬‬
‫کرد‪.‬‬
‫شکل ‪ :14‬جداسازی اجزای‬

‫با استفاده از‬
‫‪HSCCC‬‬ ‫‪WAP-8294A‬‬
‫نمونه‬ ‫‪13.5.2.7‬‬
‫های دیگر از جداسازی‬
‫‪2003‬‬
‫ترکیبات گیاهی توسط‬
‫‪CCC‬‬
‫جدا از نمونه های ذکر‬

‫شده قبلی‪ ،‬جداسازی و‬
‫خالص‌سازی فالون‌های‬
‫پلی‌متوکسیله از پوست‬
‫نارنگی‪ ،‬ترکیبات کاتچین از‬
‫پنج رقم چای‪ ،‬اسید‬
‫روپستونیک از گیاه دارویی‬
‫‪ ،.‬لیکوپن از‬ ‫چینی‬
‫‪Artemisia rupestris L‬‬
‫رب گوجه‌فرنگی‪،‬‬
‫اسپیرامایسین‪ ،‬اسید گالیک‬
‫‪2004‬‬
‫از گیاه‬ ‫از ‪،‬‬ ‫‪Cornus offi cinalis‬‬ ‫‪lutein‬‬
‫دارویی چینی‪ .‬گلیکوزیدهای‬

‫نفتوپیرانون‪ ،‬اسید‬
‫سالویانولیک از گیاه‬ ‫‪B‬‬
‫‪،‬‬ ‫دارویی چینی‬

‫‪Salvia miltiorrhiza‬‬
‫ساپونین های دامماران از‬

‫‪ ،‬ایزوفل آوان و‬ ‫‪Panax notoginseng‬‬
‫گلیکوزیدهای پتروکارپان از‬

‫‪،‬‬‫)‪Astragalus membranaceus Bge. var mongholicus (Bge.‬‬
‫گلیسیریزین از ریشه شیرین‬

‫بیان و اصول فعال از ریشه‬
‫‪2005‬‬
‫با استفاده از با‬
‫‪HSCCC‬‬ ‫‪Sophora fl avescens‬‬
‫موفقیت انجام شده است‪.‬‬

‫‪CCC‬‬ ‫‪ 13.6‬مزایای‬
‫سریع (بازده باال در‬ ‫•‬
‫جداسازی مقدماتی)‪.‬‬
‫ارزان (فقط هزینه‬ ‫•‬
‫های حالل‪ ،‬که ‪5‬‬

‫برابر کمتر از سایر‬
‫تکنیک های است)‪.‬‬
‫‪LC‬‬
‫مالیم و همه کاره‪،‬‬ ‫•‬
‫‪2006‬‬
‫ترکیبات متنوع‪ ،‬با‬
‫احتمال تجزیه کمتر‪.‬‬
‫قادر به تفکیک از‬‫•‬
‫میلی گرم تا ده ها گرم‬

‫در یک دستگاه است‪.‬‬
‫قادر به جابجایی بین‬‫•‬
‫فاز عادی و معکوس‬

‫در صورت تمایل‪.‬‬
‫یک ماشین ‪ ،‬که یک‬
‫‪CCC‬‬ ‫•‬
‫ستون کروماتوگرافی‬
‫با فاز ساکن مایع‬
‫‪2007‬‬
‫است‪ ،‬می تواند به‬
‫عنوان یک راکتور‬
‫مایع‪ -‬مایع برای‬
‫واکنش های شیمیایی‬
‫شامل یک کاتالیزور‬
‫مایع استفاده شود‪.‬‬
‫عدم جذب غیر قابل‬
‫•‬
‫برگشت به یک تکیه‬
‫گاه جامد (بازیابی‬
‫‪ ٪100‬نمونه)‪.‬‬
‫افزایش ظرفیت برای‬‫•‬
‫همان حجم فاز ثابت؛‬

‫‪2008‬‬
‫یک ستون ظرفیت‬
‫‪CPC‬‬
‫‪HPLC‬‬‫باالتری نسبت به‬

‫مقدار نمونه به دو‬‫•‬
‫عامل بستگی دارد‪:‬‬

‫حاللیت نمونه و‬
‫خواص سیستم حالل‪.‬‬
‫بدون از دست دادن‬ ‫•‬
‫نمونه‪ ،‬زیرا یک‬

‫شستشوی ساده ابزار‪،‬‬
‫امکان بازیابی کامل‬
‫‪2009‬‬
‫بخش‌های پاک‌نشده را‬
‫فراهم می‌کند‪.‬‬
‫تعمیر و نگهداری‬‫•‬
‫آسان‪ ،‬بدون تغییر فاز‬

‫جامد پرهزینه‪.‬‬
‫بدون تخریب یا‬‫•‬
‫دناتوره شدن ترکیبات‬

‫و عدم تعامل با‬
‫سیلیس‪.‬‬
‫بدون محدودیت‬ ‫•‬
‫قطبیت؛ می توان از‬
‫‪2010‬‬
‫تمام مخلوط های دو‬
‫فازی استفاده کرد‪.‬‬
‫مبادله دو حالته (آفالین‬ ‫•‬
‫و آنالین) فاز ثابت و‬

‫متحرک ( )‪.‬‬
‫‪CPC‬‬
‫‪HSCCC-‬‬ ‫‪ 13.6.1‬مزایای فناوری‬

‫نسبت به‬
‫‪HPLC‬‬ ‫‪CPC‬‬
‫‪HSCCC-CPC‬‬ ‫‪HPLC‬‬
‫بدون ستون‬ ‫ستون‬

‫های‬
‫گران‬
‫‪2011‬‬
‫قیمت‬
‫جذب ریکاوری باال‬
‫غیر قابل‬
‫برگشت‬
‫بارگذار توان عملیاتی‬
‫باال‬ ‫ی‬
‫ضعیف‬
‫از دست حفظ ترکیبات‬
‫دادن شکننده‬
‫فعالیت (یکپارچگی‬
‫بیولوژی مولکولی)‬
‫کی‬
‫‪2012‬‬
‫(دناتوره‬
‫کردن)‬
‫نسبت کم نسبت حجم‬
‫است ثابت ‪/‬‬
‫متحرک‬
‫بسیار باال‬
‫(رزولیشن‬
‫بهتر)‬
‫‪2013‬‬
‫ سازندگان ابزارهای‬13.7
CCC
‫ تولید کنندگان‬13.7.1
‫ماشین آالت‬
HSCCC
AECS (http://www.ccc4labprep.com/) •
Conway Centri Chrom (http://www.centrichrom.com/) •
( ‫استخراج دینامیک‬ •
)/ http://www.dynamicextractions.com
‫شرکت تحقیقاتی‬
Pharma-Tech •
(http://www.pharma-tech.com/)
‫ تولید کنندگان‬13.7.2
‫ماشین های‬ CPC
‫شرکت‬
EverSeiko (http://www.everseiko.co.jp) •
Kromaton Technologies (http://www.kromaton.com/) •

Partus Technologies (http://www.partus-technologies.com) •
2014
‫‪ 13.8‬نظرات منتخب در‬
‫‪CCC‬‬
‫‪Marston and Hostettmann, K., 1994, Counter-current‬‬ ‫•‬

‫‪Chromatography as a Preparative Tool, and Perspectives, J.‬‬
‫‪ .‬آ؛ ‪-315 :658‬‬ ‫‪Chromatog‬‬
‫‪341‬‬
‫جارویس‪،1992 ،‬‬ ‫•‬
‫تریکوتسن های‬
‫ماکروسیکلیک از‬
‫گونه های باکارین‬
‫برزیلی‪ :‬از‬
‫میکروآنالیز تا‬
‫جداسازی در مقیاس‬
‫‪2015‬‬
‫‪13‬‬
‫بزرگ‪ ،‬آنالیز‬
‫فیتوشیمیایی‪-241 :3 .‬‬
‫‪249‬‬
‫فوکو‪،1991 ،‬‬ ‫•‬
‫مخالف‪ ،‬شیمی تجزیه;‬
‫‪579-569 :)10( 63‬‬
‫‪ ، ،‬و‪، ،‬‬
‫‪Hostettmann‬‬ ‫‪K.‬‬ ‫‪Marston‬‬ ‫‪I.‬‬ ‫‪Slacanin‬‬ ‫•‬
‫‪ ،‬کروماتوگرافی‬ ‫‪1990‬‬
‫پارتیشن گریز از‬

‫مرکز در جداسازی‬
‫محصوالت طبیعی‪،‬‬
‫‪2016‬‬
‫تجزیه و تحلیل‬
‫فیتوشیمیایی‪17-3 :1 .‬‬
‫ساترلند‪،1987 ،‬‬ ‫•‬
‫کروماتوگرافی مخالف‬
‫جریان‪ ،‬تمرین‬
‫‪. ، ، ،‬و‪، ،‬‬
‫‪Peltonen‬‬ ‫‪RE‬‬ ‫‪Martin‬‬ ‫‪DG‬‬ ‫‪Biles‬‬ ‫‪C‬‬ ‫•‬
‫‪ ،‬کروماتوگرافی‬ ‫‪1986‬‬
‫متقابل در تقسیم‬
‫محصوالت طبیعی‪،‬‬
‫آزمایشگاه آمریکایی‬
‫‪2017‬‬
‫‪،، ،‬‬ ‫‪Ito‬‬ ‫‪Y.‬‬ ‫‪1985‬‬ ‫•‬
‫مخالف با سرعت باال‪،‬‬
‫بررسی های انتقادی‬
‫در شیمی تحلیلی‪17 .‬‬
‫(‪143-65 :)1‬‬
‫‪ ،‬و ‪،، ،‬‬
‫‪Ito‬‬ ‫‪Y.‬‬ ‫‪1984‬‬ ‫‪Conway‬‬ ‫‪WD‬‬ ‫•‬
‫کاربردهای اخیر‬
‫کروماتوگرافی مخالف‬
‫جریان‪،‬‬
‫)‪LC . 2 (5‬‬
‫‪2018‬‬
‫کروماتوگرافی ضد‬
‫جریان یک جایگزین‬
‫عالی برای‬
‫دور زدن مشکالت مرتبط با‬
‫جاذب های فاز جامد و حفظ‬
‫یکپارچگی شیمیایی مخلوط‬
‫هایی که در معرض شکنش‬
‫قرار می گیرند‪ .‬این تفکیک‬
‫پذیری نمونه ها را با‬
‫مکانیزمی که صرفا ً بر‬
‫‪2019‬‬
‫‪13‬‬
‫پارتیشن تکیه دارد‪ ،‬ارائه‬

‫می کند‪ .‬جداسازی ترکیبات‬
‫با طیف گسترده ای از‬
‫قطبیت ها را می توان با‬
‫آبی و غیر آبی به دست‬
‫آورد‪ .‬بسیار انعطاف پذیر‬
‫‪CCC‬‬
‫است‪ :‬گرادیان حالل ممکن‬

‫است‪ .‬نرخ جریان می تواند‬
‫در طول اجرای‬
‫کروماتوگرافی متفاوت‬
‫باشد‪ .‬فازهای پایینی و‬
‫‪2020‬‬
‫باالیی را می توان به عنوان‬
‫فازهای متحرک در حین‬
‫جداسازی تعویض کرد‪،‬‬
‫مشروط بر اینکه جهت‬
‫جریان نیز بر این اساس‬
‫تغییر کند‪ .‬و ابزارها را می‬
‫توان در طول‬
‫کروماتوگرافی متوقف کرد‬
‫و ساعاتی بعد بدون تأثیر بر‬
‫راندمان جداسازی دوباره‬
‫شروع به کار کرد‪ .‬طیف‬
‫‪2021‬‬
‫‪13‬‬
‫گسترده‌ای از در تحمل‬
‫‪CCC‬‬ ‫‪pH‬‬
‫می‌شود‪ ،‬که پیامدهایی در‬

‫جداسازی نمونه‌های اسیدی‬
‫و بازی دارد‪ ،‬به‌ویژه در‬
‫تکنیک پاالیش منطقه ‪.‬‬
‫‪pH‬‬
‫جداسازی عصاره‌های خام‬

‫گیاهی‪ ،‬فراکسیون‌های نیمه‬
‫خالص شده یا مخلوط‌های‬
‫مصنوعی را می‌توان با‬
‫نمونه‌هایی با هر مقداری از‬
‫‪ 100‬میلی‌گرم تا ‪ 1500‬گرم‬
‫(برای بزرگترین مدل) انجام‬
‫‪2022‬‬
‫داد‪ .‬با این مزایا‪ ،‬به‬
‫‪CCC‬‬
‫عنوان یک روش جداسازی‬

‫برای محصوالت طبیعی‪ ،‬و‬
‫به ویژه در تقسیم بندی‬
‫محصوالت طبیعی با سنجش‬
‫زیستی‪ ،‬محبوبیت پیدا می‬
‫کند‪.‬‬
‫‪ ,‬سیستم حالل‬‫‪Becker, H., Reichling, J. and Hsieh, W., 1982‬‬
‫بدون آب برای‬
‫کروماتوگرافی با جریان‬
‫‪2023‬‬
‫مخالف قطره و مناسب‬
‫بودن آن برای جداسازی‬
‫مواد غیر قطبی‪,‬‬
‫‪Journal of Chromatography A,‬‬
‫‪237(2 ) : 307-310‬‬
‫‪.‬و ‪، ، ،‬‬ ‫‪،‬‬ ‫‪Vilegas‬‬ ‫‪W.‬‬ ‫‪2001‬‬ ‫‪Campaner dos Santos‬‬ ‫‪L‬‬
‫جداسازی مقدماتی‬
‫گلیکوزیدهای نفتوپیرانون‬
‫توسط کروماتوگرافی ضد‬
‫جریان با سرعت باال‪ ،‬مجله‬
‫‪،‬‬ ‫کروماتوگرافی‬
‫‪A‬‬ ‫‪915 (1-2): 259-263‬‬
‫‪، ، ، ، ، ، ، ، ،‬‬
‫‪Cao‬‬ ‫‪XL‬‬ ‫‪Xu‬‬ ‫‪YT‬‬ ‫‪Zhang‬‬ ‫‪GM‬‬ ‫‪Xie‬‬ ‫‪SM‬‬ ‫‪Dong‬‬ ‫‪YM‬‬
‫و ‪ ، ، ،‬تصفیه کوآنزیم‬
‫‪Q‬‬ ‫‪Ito‬‬ ‫‪Y.‬‬ ‫‪2006‬‬
‫از عصاره تخمیر‪:‬‬ ‫‪10‬‬
‫‪2024‬‬
‫با سرعت باال در مقابل‬
‫سیلیکاژل‪ ،‬مجله‬
‫کروماتوگرافی الف‪،‬‬
‫‪96-92 :)2-1(1127‬‬
‫‪ ,‬جداسازی و‬ ‫‪Cao, X., Tian, Y., Zhang, TY and Ito, Y., 1998‬‬
‫خالص سازی ‪-10‬‬

‫‪deacetylbaccatin III‬‬

‫جریان با سرعت باال‪,‬‬
‫‪Journal of‬‬
‫‪Chromatography A, 813(2) : 397 -401‬‬
‫‪2025‬‬
‫‪,‬‬ ‫‪Chen, X., Yi, C., Yang, X. and Wang, X., 2004‬‬
‫کروماتوگرافی مایع از‬

‫اصول فعال در ریشه‬
‫‪Sophora fl‬‬
‫‪avescens , Journal of Chromatography B, 812(1-2): 149-163‬‬
‫‪ ، ، ، ، ،‬و ‪، ، ،‬‬
‫‪Pelletier‬‬ ‫‪S.‬‬ ‫‪1989‬‬ ‫‪Desai‬‬ ‫‪HK‬‬ ‫‪Joshi‬‬ ‫‪BS‬‬ ‫‪Ross‬‬ ‫‪SA‬‬
‫متانولیز گروه استوکسیل‬

‫‪C-8‬‬
‫در آلکالوئیدهای نوع‬

‫آکونیتین‪ :‬سنتز جزئی‬
‫هاکبوزین ‪ ،‬مجله‬ ‫‪A‬‬
‫محصوالت طبیعی‪: 52 ،‬‬

‫‪725-720‬‬
‫‪. ، ، ،‬و ‪، ، ،‬‬
‫‪Hostettmann‬‬ ‫‪K.‬‬ ‫‪1982‬‬ ‫‪Domon‬‬ ‫‪B.‬‬ ‫‪Hostettmann‬‬ ‫‪M‬‬
‫‪2026‬‬
‫قطره با سیستم های حالل‬
‫غیر آبی‪ ،‬مجله‬
‫‪،‬‬ ‫‪A‬‬ ‫کروماتوگرافی‬
‫‪246 (1): 133-135‬‬
‫‪.، ، ، ، ،‬و‪، ،‬‬

‫‪Winterhalter‬‬ ‫‪P.‬‬ ‫‪Du‬‬ ‫‪Q.‬‬ ‫‪Jerz‬‬ ‫‪G.‬‬ ‫‪Waibel‬‬ ‫‪R‬‬
‫‪ ،‬جداسازی ساپونین های‬ ‫‪2003‬‬
‫توسط‬ ‫دامماران از‬

‫‪Panax notoginseng‬‬
‫با سرعت باال‪ ،‬مجله‬
‫‪1008 (2): 173- 180‬‬
‫فرانسیس‪ ،‬جی دبلیو و‬

‫اندرسن‪، ، ،‬‬ ‫‪Ø. M.‬‬ ‫‪1984‬‬
‫‪2027‬‬
‫‪13‬‬
‫قطره ای آنتوسیانین ها‪،‬‬
‫‪A‬‬‫‪،‬‬ ‫مجله کروماتوگرافی‬
‫‪283: 445-448‬‬
‫‪Gago, F., Alvarez-Builla, J., Elguero, J., 1986, Use of droplet counter-current chromatography in‬‬
‫‪log P determinations, Journal of Chromatography A, 360: 247-251‬‬
‫گلینسکی‪ ،‬و کاوینس‪، ،‬‬

‫‪GO‬‬ ‫‪JA‬‬
‫‪ ،‬کروماتوگرافی پارتیشن‬ ‫‪1995‬‬
‫در جداسازی محصوالت‬

‫طبیعی با هدایت روش‪:‬‬
‫مطالعه موردی اجزای‬
‫سرکوبگر سیستم ایمنی‬
‫‪ .‬در‪ :‬فوکو‪،‬‬ ‫‪AP‬‬ ‫‪Tripterygium wilfordii‬‬
‫(ویرایش)‪ ،‬کروماتوگرافی‬
‫پارتیشن گریز از مرکز‪،‬‬
‫‪2028‬‬
‫مارسل دکر‪ ،‬نیویورک‪،‬‬
‫ص‪136-133 .‬‬
‫‪ ,‬جداسازی‬‫‪Han, QB, Song, JZ, Qiao, CF, Wong, L. and Xu, HX, 2006‬‬
‫مقدماتی گامبوجیک اسید و‬

‫اپیمر آن با استفاده از‬ ‫‪C-2‬‬
‫بازیافت کروماتوگرافی‬
‫جریان مخالف با سرعت‬
‫باال‪ ,‬مجله کروماتوگرافی‬
‫‪A,‬‬
‫‪1127 ( 1 ) -2): 298-301‬‬
‫‪ ،‬و ‪ ، ، ،‬افزایش‬
‫‪Kubo‬‬ ‫‪I.‬‬ ‫‪1985‬‬ ‫‪Hanke‬‬ ‫‪FJ‬‬
‫سرعت جداسازی‬
‫‪2029‬‬
‫‪13‬‬
‫قطره‪ ،‬مجله کروماتوگرافی‬

‫‪،‬‬ ‫‪A‬‬ ‫‪329: 395-398‬‬
‫‪,‬‬ ‫‪Harad, KI, Suzuki, M., Kato, A., Fujii, K., Oka, H. and Ito, Y., 2001‬‬
‫جداسازی اجزای ‪ ,‬آنتی‬

‫‪WAP-8294A‬‬
‫بیوتیک جدید‬
‫استافیلوکوکوس اورئوس‬
‫مقاوم در برابر متی سیلین‪,‬‬
‫با استفاده از‬
‫‪932(1-2): 75-81‬‬
‫‪Heijden, R., Van Der, Hermans-Lokkerbol, A., Verpoorte, R. and Svendsen AB, 1987,‬‬
‫‪.‬‬ ‫‪Faharmacognostical studies of Tabernaemontana species: XX‬‬
‫‪2030‬‬
‫قطره جفت یونی‬
‫آلکالوئیدهای ایندول از‬
‫کشت های سوسپانسیون‪،‬‬
‫‪،‬‬
‫‪A‬‬ ‫مجله کروماتوگرافی‬
‫‪396: 410-415‬‬
‫‪ ,‬تصفیه مقدماتی‬ ‫‪Jiang, Y., Lu, HT and Chen, F., 2004‬‬
‫گلیسیریزین استخراج شده‬

‫از ریشه شیرین بیان با‬
‫استفاده از کروماتوگرافی‬
‫ضد جریان با سرعت باال‪,‬‬
‫‪2031‬‬
‫مجله کروماتوگرافی‪,‬‬
‫‪186-183 : )1( 1033‬‬
‫کری‪ . ،‬توریاک‪ ،‬گی‪ .‬و‬
‫‪Tétényi‬‬ ‫‪Á‬‬
‫‪ ،، ،‬جداسازی پارتنولید‬ ‫‪P.‬‬ ‫‪1988‬‬

‫جریان قطره‪ ،‬مجله‬
‫‪446: 157-161‬‬
‫‪، ، ، ، ، ، ،‬‬
‫‪Kinghorn‬‬ ‫‪AD‬‬ ‫‪Nanayakkara‬‬ ‫‪NPD‬‬ ‫‪Soejarto‬‬ ‫‪DD‬‬ ‫‪Medon‬‬ ‫‪S.‬‬
‫‪ ، ، ،‬عوامل شیرین‬ ‫‪and Kamath‬‬ ‫‪PJ‬‬ ‫‪1982‬‬
‫کننده بالقوه با منشاء‬

‫گیاهی‪ . :‬خالص سازی‬ ‫‪I‬‬
‫ترکیبات شیرین‬
‫‪Stevia rebaudiana‬‬
‫‪2032‬‬
‫جریان قطره‪ ،‬مجله‬
‫‪A‬‬‫‪،‬‬ ‫کروماتوگرافی‬
‫‪237(3): 478-483‬‬
‫‪,‬‬ ‫‪Kubo, I., Klocke, JA, Ganjian, I., Ichikawa, N. and Matsumoto, T., 1983‬‬
‫جداسازی موثر‬
‫فیتواکدیسونها از گیاهان‬
‫آجوگا با استفاده از‬
‫کارایی باال و‬
‫‪2033‬‬
‫‪13‬‬
‫قطره‪ ,‬مجله کروماتوگرافی‬

‫الف‪161-157 :257 ،‬‬
‫‪ ,‬جداسازی‬ ‫‪Kubo, I., Matsumoto, A. and Asano, S. 1985‬‬
‫از کرم ابریشم‪,‬‬ ‫موثر‬ ‫‪ecdysteroids‬‬
‫توسط کروماتوگرافی‬ ‫‪Bombyx mori‬‬
‫ضد جریان قطره‪ ,‬بیوشیمی‬

‫حشرات‪47-45 :)1(15 ,‬‬
‫‪ ,‬جداسازی‬ ‫‪Kubo, I., Matsumoto, A., Hanke, FJ and Ayafor, JF, 1985‬‬
‫‪V‬‬‫از‬ ‫قطره تحلیلی ‪-20‬‬
‫‪hydroxyecdysone‬‬
‫‪ ,‬مجله‬ ‫)‪itex thyrsifl ora (Verbenaceae‬‬
‫‪A, 321-24: 26‬‬
‫‪2034‬‬
‫‪ ,‬جداسازی‬ ‫‪Kumar, N., Savitri, and Mashinie, R., 2005‬‬
‫ترکیبات کاتچین از پنج‬

‫رقم چای با استفاده از‬
‫با سرعت باال‪ ,‬مجله‬
‫‪A, 1083(1-2): 223-228‬‬
‫‪ ,‬کاربرد‬ ‫‪Kurumaya, K., Sakamoto, T., Okada, Y., Kajiwara, M., 1988‬‬
‫قطره ای برای جداسازی‬
‫ویتامین ‪ ,‬مجله‬ ‫‪B 12‬‬
‫‪A, 435: 235-240‬‬
‫‪2035‬‬
‫‪ ,‬جداسازی‬ ‫‪Li, HB, Chen, F., Zhang, TY, Yang, FQ and Xu, GQ, 2001‬‬
‫آماده سازی و تصفیه‬

‫لوتئین از ریزجلبک‬
‫‪Chlorella vulgaris‬‬

‫مجله کروماتوگرافی‬
‫‪A, 905 (1-2): 151-‬‬
‫‪155‬‬
‫‪ ,‬جداسازی‬ ‫‪Li, HB, Lai, JP, Jiang, Y. and Chen, F. 2002‬‬
‫آماده سازی و خالص‬

‫‪B‬‬‫سازی اسید سالویانولیک‬
‫از گیاه دارویی چینی‬
‫‪Salvia miltiorrhiza‬‬
‫‪2036‬‬
‫‪A, 943 (2) ): 235-239‬‬
‫توسط‬ ‫‪Ma . _ var mongholicus (Bge.) Hsiao‬‬
‫‪،‬‬ ‫‪A‬‬‫کروماتوگرافی‬
‫‪1023 (2): 311-315‬‬
‫‪,‬‬ ‫‪Ma, Y., Aisha, HA, Liao, ML, Aibai, S., Zhang, T., Ito, Y., 2005‬‬
‫جداسازی آماده سازی و‬

‫خالص سازی اسید‬
‫روپستونیک از گیاه‬
‫‪.‬‬ ‫دارویی چینی‬
‫‪Artemisia rupestris L‬‬
‫‪2037‬‬
‫توسط مواد غذایی باال‬
‫ مجله‬،‫سرعت‬
، A ‫کروماتوگرافی‬
1076 (1-2): 198-201
Marshall, T. and Kinghorn, AD, 1981, Isolation of phorbol and 4 α -forbol and croton oil by
droplet counter-current chromatography, Journal of Chromatography A, 206(2): 421-424
‫ جداسازی‬، ، ، ‫ و‬. ، Seger V. 1989 Miething H
‫ترکیبات غیرقطبی توسط‬

‫ مجله‬،‫مخالف قطره‬
:478 ،‫کروماتوگرافی‬
437-433
Oka, H., Harada, K., Ito, Y. and Ito, Y., 1998, Separation of antibiotics by countercurrent
chromatography, Journal of Chromatography A, 812(1-2) : 35-52
2038
‫‪ ,‬جداسازی‬ ‫‪Oka, H., Harada, K., Suzuki, M. and Ito Y., 2000‬‬
‫اجزای اسپیرامایسین با‬

‫ضد جریان با سرعت باال‪,‬‬
‫‪A, 903(1-2): 93-98‬‬
‫‪ ، ،‬جداسازی مواد‬ ‫‪،‬‬ ‫‪Orsini‬‬ ‫‪F. and Verotta‬‬ ‫‪L. 1985‬‬
‫قطبی طبیعی توسط‬

‫کارایی باال فاز معکوس‪،‬‬
‫گریز از مرکز و‬
‫‪2039‬‬
‫‪13‬‬
‫قطره‪ ،‬مجله کروماتوگرافی‬
‫‪،‬‬ ‫‪A‬‬ ‫‪349 (1) : 69-75‬‬
‫‪ ,‬تفکیک کایرال‬ ‫‪Oya, S. and Snyder, JK 1986‬‬
‫یک اسید کربوکسیلیک با‬

‫ضد جریان قطره‪ ,‬مجله‬
‫‪A, 370: 333-338‬‬
‫‪، ، ، ، ، ، ،‬‬
‫‪Pelletier‬‬ ‫‪SW‬‬ ‫‪Desai‬‬ ‫‪HK Jiang‬‬ ‫‪Q. and Ross‬‬ ‫‪SA‬‬ ‫‪1990‬‬
‫غیر معمول از‬ ‫یک‬ ‫‪epimerization‬‬
‫گروه از آلکالوئید‬ ‫‪α -OH-1‬‬
‫نوردی ترپنوئید دلفیزین‪،‬‬

‫‪2040‬‬
‫فیتوشیمی‪-3649 :29 ،‬‬
‫‪3652‬‬
‫‪، ، ، ، ، ، ،‬‬
‫‪Pelletier‬‬ ‫‪SW‬‬ ‫‪Venkov‬‬ ‫‪AP‬‬ ‫‪Finer-Moore‬‬ ‫‪J. and Mody‬‬ ‫‪NV‬‬
‫‪ ،‬افزودن آمین های ثانویه‬ ‫‪1980‬‬
‫با آلومینا به کتون های غیر‬

‫اشباع ‪ - ،‬اگزوسیکلیک‪،‬‬ ‫‪α‬‬ ‫‪β‬‬
‫حروف چهار وجهی‪:21 ،‬‬

‫‪812-809‬‬
‫‪ ,‬جداسازی‬ ‫‪Qizhen, D., Jerz, G. and Winterhalter, P., 2003‬‬
‫نئوآندروگرافولید از‬
‫‪2041‬‬
‫با استفاده‬ ‫برگهای‬ Andrographis paniculata
‫از کروماتوگرافی ضد‬

,‫جریان با سرعت باال‬
A, 984(1): 147-151
Saito, K., Horie, M., Hoshino, Y., Nose, N., Shida, Y., Nakazawa, H., Fujita, M., 1988, Isolation of
‫ مجله‬, virginiamycin-M 1 by droplet counter-current chromatography
:45 ،‫کروماتوگرافی الف‬

391-387
‫ تفکیک‬, Takeuchi, T., Horikawa, R. and Tanimura, T., 1984
‫ایزولوسین توسط‬- ‫کامل‬ DL
‫ مجله کروماتوگرافی‬,‫قطره‬ A, 284: 285-288
2042
‫‪Tian, G., Zhang, T., Yang, F. and Ito, Y., 2000, Separation of gallic acid from Cornus offi cinalis‬‬
‫توسط کروماتوگرافی‬ ‫‪Sieb. et Zucc‬‬
‫ضد جریان با سرعت باال‪،‬‬

‫مجله کروماتوگرافی ‪،‬‬
‫‪A‬‬ ‫‪886 (1-2):‬‬
‫‪309-312‬‬
‫‪,‬‬ ‫‪Wang, X., Li, F., Zhang, H., Geng, Y., Yuan, J. and Jiang, T., 2005‬‬
‫جداسازی آماده سازی و‬

‫خالص سازی فالونهای‬
‫پلی متوکسیله از پوست‬
‫نارنگی با استفاده از‬
‫مخالف با سرعت باال ‪،‬‬
‫‪2043‬‬
‫مجله کروماتوگرافی الف‪،‬‬
‫‪192-188 :)2-1(1090‬‬
‫‪Wei, Y., Zhang, T., Xu, G. and Ito, Y., 2001, Application of Analytical and Preparative‬‬
‫برای جداسازی‬ ‫‪chromatography counter-current‬‬
‫لیکوپن از عصاره خام‬

‫رب گوجه فرنگی‪ ,‬مجله‬
‫‪A , 929 (1-2): 169-173‬‬
‫‪ ،‬جداسازی در‬ ‫‪Yang, F., Zhang, T. and Ito, Y., 2001‬‬
‫مقیاس بزرگ‬
‫رسوراترول‪،‬‬
‫آنتراگلیکوزید و‬ ‫‪A‬‬
‫آنتراگلیکوزید از‬
‫‪Polygonum cuspidatum Sieb.‬‬ ‫‪B‬‬
‫توسط کروماتوگرافی‬ ‫‪et Zucc‬‬
‫‪2044‬‬
‫ضد جریان با سرعت باال‪،‬‬
‫‪،‬‬
‫‪A‬‬ ‫مجله کروماتوگرافی‬
‫‪919(2): 443-‬‬
‫‪448‬‬
‫‪2045‬‬
‫معطر‬
‫‪ 14‬کنترل کیفی‬
‫گیاهان دارویی و‬
‫معطر و‬
‫محصوالت‬
‫استخراج شده از‬
‫آنها با ‪ HPLC‬و‬
‫الیه نازک با‬
‫‪K. Vasisht‬‬
‫‪2047‬‬
‫‪14‬‬‫کنترل کیفی گیاهان دارویی و‬
‫شده از آنها‬
‫و کروماتوگرافی الیه توسط‬
‫‪HPLC‬‬
‫نازک با کارایی باال‬

‫خالصه‬
‫عالقه به گیاهان دارویی و‬
‫فرآورده های آنها در سال‬
‫های اخیر چندین برابر شده‬
‫است‪ .‬افزایش تقاضای‬
‫عمومی برای داروهای‬
‫طبیعی منجر به افزایش‬
‫فعالیت تجاری و تولید این‬
‫‪2048‬‬
‫معطر‬
‫داروها شده است‪ .‬همچنین‬
‫نگرانی فزاینده ای برای‬
‫تضمین کیفیت و ایمنی‬
‫داروهای گیاهی وجود دارد‪.‬‬
‫داروهای گیاهی‪ ،‬بر خالف‬
‫ترکیبات دارویی فعال‪،‬‬
‫دارای محدودیت‌های ذاتی‬
‫هستند که از روند‬
‫استانداردسازی این داروها‬
‫جلوگیری می‌کند‪ .‬این جنبه‬
‫‪2049‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫توجه قابل توجهی از سوی‬
‫بخش‌های مختلف از جمله‬
‫سیاست‌گذاران‪ ،‬دانشمندان و‬
‫تولیدکنندگان شده است‪ .‬این‬
‫مقاله به طور خالصه نقش‬
‫کارایی باال و کروماتوگرافی‬
‫مایع با کارایی باال در‬
‫‪2050‬‬
‫معطر‬
‫تضمین کیفیت محصوالت‬
‫گیاهی را شرح می دهد‪.‬‬
‫برخی از جنبه های عملی‬
‫این تکنیک ها نیز مورد‬
‫بحث قرار می گیرد‪.‬‬
‫‪ 14.1‬مقدمه‬
‫استفاده از محصوالت‬
‫گیاهان دارویی چندین‬
‫‪2051‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫مورد افزایش یافته‬
‫است‬
‫در طول دهه های گذشته تا‬
‫شود‪ .‬کشورهای منفرد نیز‬
‫بر ترویج استفاده از آنها‬
‫تحت هدایت سازمان جهانی‬
‫بهداشت ( ) تأکید دارند‪.‬‬
‫‪WHO‬‬
‫عالوه بر این‪ ،‬مردم عالقه‬

‫‪2052‬‬
‫معطر‬
‫زیادی به محصوالت طبیعی‬
‫پیدا می کنند که به عوامل‬
‫متعددی نسبت داده می شود‪.‬‬
‫این داروها مقرون به‬
‫صرفه‪ ،‬ایمن تر و توسط‬
‫سیستم بیولوژیکی بهتر قابل‬
‫تحمل هستند‪ .‬این امر منجر‬
‫به افزایش مصرف و‬
‫جابجایی بین کشوری مواد‬
‫‪2053‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫اولیه گیاهان دارویی شده‬
‫است‪.‬‬
‫در برخی از نقاط‬
‫جهان‪ ،‬به عنوان مثال‬
‫چندین مکان در آفریقا‬
‫و آسیا‪،‬‬
‫داروهای سنتی تنها گزینه‬
‫مقرون به صرفه هستند‪ .‬از‬
‫‪2054‬‬
‫معطر‬
‫سوی دیگر‪ ،‬همین داروها‬
‫در کشورهای توسعه یافته‬
‫مانند ژاپن و ایاالت متحده و‬
‫در کشورهای اروپایی‬
‫گزینه انتخابی هستند‪.‬‬
‫علیرغم اینکه رایج ترین‬
‫گزینه پزشکی در آفریقا‬
‫است‪ ،‬استفاده از داروهای‬
‫سنتی به سطح مورد انتظار‬
‫نرسیده است‪ .‬اما برخی از‬
‫‪2055‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫کشورهای آسیایی به ویژه‬
‫هند و چین آنها را به حدی‬
‫ارتقا داده اند که به نفع همه‬
‫کشورهای جهان بوده است‪.‬‬
‫اروپا یک سیستم سنتی‬
‫توسعه یافته را به ارث‬
‫نبرد‬
‫‪2056‬‬
‫معطر‬
‫پزشکی اما قوی ترین سیستم‬
‫داروهای گیاهی مبتنی بر‬
‫شواهد و با حمایت علمی را‬
‫راه اندازی کرده است‪.‬‬
‫آمریکای شمالی پرکارترین‬
‫و پرمصرف ترین بازار‬
‫برای محصوالت گیاهی‬
‫است‪ ،‬اما مقررات دولتی به‬
‫گونه ای است که به جز‬
‫داروهای گیاهی منتخب‪،‬‬
‫‪2057‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫بیشتر آنها به عنوان مکمل‬
‫های غذایی یا مواد مغذی‬
‫گیرند‪ .‬آمریکای جنوبی‪ ،‬که‬
‫برخی از داروهای گیاهی‬
‫عالی تمام دوران مانند کینین‬
‫و پیلوکارپین را به جهان‬
‫داده است‪ ،‬از سیستم پزشکی‬
‫‪2058‬‬
‫معطر‬
‫آمریکای شمالی پیروی می‬
‫کند‪ .‬استرالیا تأثیر زیادی از‬
‫داروهای چینی در این قاره‬
‫دارد که در غیر این‬
‫صورت تحت سلطه سیستم‬
‫مدرن پزشکی است‪.‬‬
‫‪2059‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫کنترل کیفیت‬ ‫‪14.2‬‬
‫گیاهان دارویی و‬
‫فرآورده های آنها‬
‫کنترل کیفیت محصوالت‬
‫مصرفی دشوارتر شده است‬
‫بلند مدت و خواستار‬
‫مالحظات کیفی داروها در‬
‫بین تمام محصوالت‬
‫‪2060‬‬
‫معطر‬
‫مصرفی دقیق ترین هستند‪.‬‬
‫خلوص مواد فعال دارویی با‬
‫محدودیت‌های بیشتر و‬
‫بیشتر در سطح ناخالصی‌ها‬
‫به باالترین حد خود رسیده‬
‫است‪ .‬وضعیت در مورد‬
‫داروهای مشتق شده از‬
‫گیاهان متفاوت است‪ ،‬جایی‬
‫که ما هنوز در تالشیم تا‬
‫مشخصاتی را برای اطمینان‬
‫‪2061‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫از ثبات و ایمنی تعریف‬
‫کنیم‪ .‬بنابراین‪ ،‬استانداردهای‬
‫داروهای گیاهی آرام‌تر شده‬
‫و در حال توسعه هستند‪.‬‬
‫مشکالت ذاتی داروهای‬
‫گیاهی آشکار است‪ .‬بر‬
‫خالف واحدهای شیمیایی‬
‫منفرد داروهای مدرن‪ ،‬آنها‬
‫‪2062‬‬
‫معطر‬
‫ترکیبی از مولکول های‬
‫شیمیایی نامحدود‪ ،‬شناخته‬
‫شده و ناشناخته هستند‪ .‬دانش‬
‫اجزای فعال ناقص است‪.‬‬
‫تغییرات طبیعی در محتوا و‬
‫کمیت ترکیبات شیمیایی زیاد‬
‫است و اعمال کنترل دقیق‬
‫غیرعملی است‪ .‬و‬
‫مشخصات شیمیایی کامل‬
‫داروهای گیاهی فراتر از‬
‫‪2063‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫محدوده است‪ .‬بنابراین‪،‬‬
‫تعیین استاندارد برای این‬
‫گونه داروها کار آسانی‬
‫نیست و نمی توان یک‬
‫سیستم استاندارد استاندارد‬
‫برای این گونه داروها وضع‬
‫کرد‪ .‬با پیشرفت دانش ما در‬
‫مورد داروهای گیاهی‪،‬‬
‫‪2064‬‬
‫معطر‬
‫استانداردهای مربوط به آنها‬
‫معنادارتر و کامل تر می‬
‫موضوع کیفیت داروهای‬
‫گیاهی در زمان های قدیم‬
‫بی ربط بود‬
‫زمانی که این داروها توسط‬
‫پزشکان برای بیمارانشان‬
‫توزیع شد‪ .‬با این حال‪ ،‬این‬
‫موضوع با تجاری سازی‬
‫‪2065‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫داروهای گیاهی به کرسی‬
‫اصلی تبدیل شده است‪.‬‬
‫موضوع با توجه به منافع‬
‫تولیدکنندگانی که قصد دارند‬
‫از خألهای موجود در‬
‫استانداردها و قوانین حاکم‬
‫بر تولید و توزیع داروهای‬
‫‪2066‬‬
‫معطر‬
‫گیاهی استفاده کنند‪ ،‬پیچیده‬
‫تر شده است‪.‬‬
‫چندین آژانس ملی و بین‬
‫المللی این را در اولویت‬
‫قرار داده اند‬
‫موضوع تضمین کیفیت‬
‫داروهای گیاهی‪ .‬تالش‬
‫سازمان بهداشت جهانی‬
‫برجسته است‪ :‬بیش از ‪20‬‬
‫سال پیش برای اولین بار‬
‫‪2067‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫روش های کنترل کیفیت‬
‫مواد گیاهی دارویی را‬
‫منتشر کرد که به طور‬
‫مرتب به روز شده و توسط‬
‫یک سری تک نگاری در‬
‫مورد گیاهان دارویی مهم‬
‫جهانی دنبال می شود‪.‬‬
‫‪2068‬‬
‫معطر‬
‫کیفیت یک محصول گیاهی‬
‫را نمی توان بدون اطمینان‬
‫تضمین کرد‬
‫کیفیت مواد اولیه همچنین‬
‫برای اطمینان از کیفیت‬
‫محصوالت‪ ،‬کنترل در‬
‫فرآیند‪ ،‬کنترل کیفیت‬
‫محصول نهایی‪ ،‬کنترل‌های‬
‫عملکرد تولید خوب ( ) و‬
‫‪GMP‬‬
‫اعتبارسنجی فرآیند مورد‬

‫‪2069‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫نیاز است‪ .‬در این راستا‪،‬‬
‫تعیین مشخصات مواد خام‬
‫تغییرات در کیفیت‬
‫محصوالت نهایی و دستیابی‬
‫به ثبات ضروری است‪.‬‬
‫مشخصات مواد گیاهی‬
‫شامل توصیف‌های ماکرو و‬
‫‪2070‬‬
‫معطر‬
‫میکروسکوپی‪ ،‬آزمایش‌های‬
‫هویت‪ ،‬و تعیین‌های تحلیلی‬
‫و فیزیکوشیمیایی است‪.‬‬
‫نتایج مورد انتظار از این‬
‫آزمایش‌ها و اندازه‌گیری‌ها‬
‫به‌عنوان محدودیت‌های‬
‫عددی یا به‌عنوان یک‬
‫محدوده یا نتیجه کامالً قابل‬
‫مشاهده ارائه می‌شوند‪.‬‬
‫‪2071‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫در حالی که تعیین محدودیت‬
‫های مشخصات‪ ،‬به طور‬
‫طبیعی تغییرات برآورده‬
‫شده است‬
‫در گیاهان دارویی باید‬
‫تطبیق داده شود‪ .‬یک ماده‬
‫گیاهی مطابق با مشخصات‬
‫تجویز شده باید برای استفاده‬
‫‪2072‬‬
‫معطر‬
‫مورد نظر قابل قبول در‬
‫نظر گرفته شود‪ .‬عوامل‬
‫متعددی در تنوع در محتوا‬
‫و ترکیب مواد خام نقش‬
‫دارند‪ .‬این عوامل را می‬
‫توان به طور کلی در چهار‬
‫دسته عوامل اقلیمی‪ ،‬تغذیه‬
‫ای‪ ،‬جمع آوری و پس از‬
‫برداشت دسته بندی کرد‪.‬‬
‫عوامل اقلیمی شامل دمای‬
‫‪2073‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫غالب‪ ،‬بارندگی‪ ،‬رطوبت‪،‬‬
‫نور روز و ارتفاع منطقه‬
‫در حال رشد است‪ .‬عوامل‬
‫تغذیه ای عواملی هستند که‬
‫بر سالمت گیاه در حال رشد‬
‫تأثیر می گذارند و در تولید‬
‫زیست توده و ترکیب آن‬
‫تأثیر می گذارند‪ .‬چندین‬
‫‪2074‬‬
‫معطر‬
‫فاکتور خاک مانند در‬
‫دسترس بودن عناصر ریز‬
‫و درشت مغذی‪ ،‬و ظرفیت‬
‫‪pH‬‬
‫تبادل کاتیونی برای رشد‬

‫بهینه گیاهان مهم هستند‪.‬‬
‫عوامل جمع آوری با توجه‬
‫به سن‪ ،‬فصل‪ ،‬زمان جمع‬
‫آوری و بخشی از گیاه جمع‬
‫آوری شده‪ ،‬محتوای اجزای‬
‫فعال را کنترل می کنند‪.‬‬
‫‪2075‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫عوامل پس از برداشت مهم‬
‫هستند زیرا مواد جمع آوری‬
‫شده هنوز زنده هستند و‬
‫فرآیندهای متابولیک و تنفس‬
‫را انجام می دهند‪.‬‬
‫فرآیندهای آنزیمی پس از‬
‫جمع آوری ادامه می یابد تا‬
‫زمانی که با خشک کردن یا‬
‫‪2076‬‬
‫معطر‬
‫سایر درمان های مناسب‬
‫غیرفعال شوند‪ .‬خرد کردن‬
‫و برش مواد منجر به‬
‫جداسازی اجزای شیمیایی‬
‫فعال گیاهانی می شود که به‬
‫طور طبیعی در سلول های‬
‫دست نخورده قرار داشتند‪.‬‬
‫و مواد جمع‌آوری‌شده با‬
‫تأثیر مستقیم اکسیداسیون‬
‫توسط هوا و نور عالوه بر‬
‫‪2077‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫از دست دادن فیزیکی برخی‬
‫از اجزاء‪ ،‬مواجه می‌شوند‪.‬‬
‫سازمان بهداشت جهانی در‬
‫جلد خود روش کنترل کیفیت‬
‫برای مواد گیاهی دارویی‪،‬‬‫‪ods‬‬
‫پارامترهای متعددی را ذکر‬

‫کرده است که در تضمین‬
‫کیفیت داروهای گیاهی با‬
‫‪2078‬‬
‫معطر‬
‫ارزش هستند‪ .‬اینها شامل‬
‫شناسایی‪ ،‬بازرسی بصری‪،‬‬
‫ویژگی های حسی‪ ،‬ویژگی‬
‫های ماکرو و‬
‫میکروسکوپی‪ ،‬محتوای‬
‫رطوبت‪ ،‬ماده خارجی‪ ،‬اثر‬
‫انگشت با کروماتوگرافی‬
‫الیه نازک ( )‪ ،‬مقادیر‬
‫‪TLC‬‬
‫خاکستر‪ ،‬مقادیر استخراجی‪،‬‬

‫مواد فرار‪ ،‬بار میکروبی‪،‬‬
‫‪2079‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫فلزات سنگین و بقایای آفت‬
‫کش ها هستند‪ .‬آالینده های‬
‫رادیواکتیو و با توجه به‬
‫ماهیت دارو‪ ،‬یک یا چند‬
‫تعیین برای ارزش تلخ‪،‬‬
‫تست دباغی‪ ،‬کف کردن‪،‬‬
‫همولیتیک و شاخص های‬
‫تورم‪" .‬راهنمای کیفیت‬
‫‪2080‬‬
‫معطر‬
‫فرآورده های دارویی‬
‫گیاهی" و "راهنمای‬
‫مشخصات" آژانس دارویی‬
‫اروپا به طور دقیق تری‬
‫مسائل مربوط به کیفیت‬
‫گیاهان دارویی را تشریح‬
‫می کند‪ .‬این اسناد مواد‬
‫گیاهی (معادل داروهای‬
‫گیاهی)‪ ،‬فرآورده های‬
‫گیاهی (معادل داروهای‬
‫‪2081‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫گیاهی) و فرآورده های‬
‫دارویی گیاهی (معادل‬
‫داروهای گیاهی سنتی) را‬
‫تعریف و متمایز می کند‪.‬‬
‫این دستورالعمل‌ها بر‬
‫کمی‌سازی نشانگرهای فعال‬
‫یا تحلیلی تأکید می‌کنند و‬
‫روش‌هایی را برای اطمینان‬
‫‪2082‬‬
‫معطر‬
‫از کیفیت مواد خام‪،‬‬
‫محصوالت نیمه آماده و‬
‫نهایی توصیف می‌کنند‪.‬‬
‫استانداردسازی‬ ‫‪14.3‬‬
‫بیولوژیکی و شیمیایی‬
‫داروها‬
‫تمام روش های آزمایش‬
‫در نهایت با هدف تعیین‬
‫ضریب ذاتی‬
‫‪2083‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫تمایل یک دارو‪ ،‬که به‬
‫ترکیبات شیمیایی موجود‬
‫نسبت داده می شود‪.‬‬
‫ارزیابی قدرت بیولوژیکی‬
‫یک دارو ارزیابی مستقیمی‬
‫از کیفیت آن ارائه می دهد‪.‬‬
‫اما پیچیدگی رویه ها و‬
‫روش ها داللت بر این‬
‫‪2084‬‬
‫معطر‬
‫ارزیابی را منع می کند‪.‬‬
‫عالوه بر این‪ ،‬زمانی که‬
‫فرد تعداد زیادی نمونه را‬
‫مدیریت می کند‪ ،‬گزینه‬
‫عملی نیست‪ .‬گزینه دیگر‪،‬‬
‫عالوه بر آزمایش‬
‫بیولوژیکی‪ ،‬آزمایش‬
‫شیمیایی است که از روش‬
‫های سنجش برای تعیین‬
‫مقدار ترکیبات شیمیایی‪،‬‬
‫‪2085‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫ترجیحا ً ترکیبات فعال‪ ،‬برای‬
‫ارزیابی کیفیت یک‬
‫محصول استفاده می کند‪.‬‬
‫این مکمل برای ثبت سایر‬
‫مشخصات مانند مشخصات‬
‫ماکرو و میکروسکوپی‬
‫است‪.‬‬
‫‪2086‬‬
‫معطر‬
‫‪ 14.3.1‬استانداردسازی‬
‫شیمیایی و نشانگرها‬
‫استانداردسازی شیمیایی‬
‫ابتدا نیاز به شناسایی و‬
‫انتخاب یک دارد‬
‫ترکیب شیمیایی یک دارو و‬
‫سپس تشریح روش سنجش‬
‫برای تعیین کمیت ترکیب‬
‫انتخابی‪ .‬انتخاب ماده تشکیل‬
‫دهنده که نشانگر نامیده می‬
‫‪2087‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫شود‪ ،‬بر اساس چندین‬
‫مالحظات کار دشواری‬
‫است‪ :‬مشخصات شیمیایی‬
‫دارو‪ ،‬فعالیت بیولوژیکی‬
‫ترکیبات شیمیایی‪ ،‬توسعه‬
‫موفقیت آمیز روش سنجش‪،‬‬
‫سهولت تهیه یا جداسازی‬
‫‪2088‬‬
‫معطر‬
‫نشانگر‪ ،‬و پایداری‪ .‬از‬
‫نشانگر‬
‫دستورالعمل اتحادیه‬
‫اروپا نشانگرها را به‬
‫عنوان "شیمیایی‬
‫ترکیبات یا گروه‌هایی از‬
‫ترکیبات یک ماده گیاهی‪،‬‬
‫یک فرآورده گیاهی یا یک‬
‫فرآورده دارویی گیاهی که‬
‫برای مقاصد کنترلی‪ ،‬مستقل‬
‫‪2089‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫از اینکه آیا فعالیت درمانی‬
‫دارند یا خیر‪ ،‬مورد توجه‬
‫است‪ .‬نشانگرها را به‬
‫‪WHO‬‬
‫عنوان "مواد تشکیل دهنده‬

‫یک ماده گیاهی دارویی که‬
‫از نظر شیمیایی تعریف شده‬
‫و برای اهداف کنترلی مورد‬
‫توجه است" تعریف می کند‪.‬‬
‫‪2090‬‬
‫معطر‬
‫نشانگرها برای محاسبه‬
‫مقدار مواد گیاهی یا‬
‫فرآورده های گیاهی در‬
‫فرآورده های دارویی گیاهی‬
‫در صورتی که نشانگر به‬
‫طور کمی در ماده گیاهی یا‬
‫فرآورده های گیاهی تعیین‬
‫شده باشد‪ .‬آژانس دارویی‬
‫اروپا یک نشانگر فعال را‬
‫از یک نشانگر تحلیلی‬
‫‪2091‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫متمایز می کند‪ :‬یک نشانگر‬
‫فعال به فعالیت درمانی دارو‬
‫کمک می کند‪ ،‬در حالی که‬
‫یک نشانگر تحلیلی فقط‬
‫اهداف تحلیلی را انجام می‬
‫دهد‪.‬‬
‫‪2092‬‬
‫معطر‬
‫انتخاب یک نشانگر در‬
‫وهله اول باید برای‬
‫یک ماده شیمیایی باشد‬
‫ماده تشکیل دهنده دارو که‬
‫مسئول فعالیت است‪ .‬بیش از‬
‫یک نشانگر را می توان‬
‫برای اهداف کنترلی به طور‬
‫جداگانه یا ترکیبی به کار‬
‫برد‪ .‬انتخاب دوم نشانگر‬
‫برای یک ترکیب شیمیایی‬
‫‪2093‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫تعریف شده است که به طور‬
‫منحصر به فرد با دارو‬
‫مرتبط است‪ .‬این امر زمانی‬
‫صادق است که ترکیبات‬
‫فعال دارو شناخته نشده‬
‫باشند یا ترکیبات فعال برای‬
‫اهداف سنجش غیرقابل‬
‫دستیابی یا ناپایدار باشند‪ .‬به‬
‫‪2094‬‬
‫معطر‬
‫عنوان آخرین انتخاب‪ ،‬یک‬
‫نشانگر را می توان از میان‬
‫ترکیبات گیاهی رایج تر یا‬
‫در همه جا حاضر انتخاب‬
‫کرد‪ .‬در موارد نادر‪ ،‬یک‬
‫ترکیب شیمیایی که با گیاه یا‬
‫فعالیت آن مرتبط نیست نیز‬
‫می تواند به عنوان نشانگر‬
‫استفاده شود‪ .‬چنین ترکیبات‬
‫شیمیایی امکان تخمین یک‬
‫‪2095‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫ماده فعال گیاه را فراهم می‬
‫کند که خود برای هدف‬
‫تجزیه و تحلیل ناپایدار و‬
‫نامناسب است‪ .‬به عنوان‬
‫مثال‪ ،‬دانترون توسط‬
‫فارماکوپه اروپا برای‬
‫تخمین اسیدهای والرنیک و‬
‫استوکسی والرنیک در ریشه‬
‫‪2096‬‬
‫معطر‬
‫سنبل الطیب توصیه می‬
‫شود‪ .‬اسیدهای والرنیک و‬
‫استوکسی والرنیک‪ ،‬که‬
‫ترکیبات فعال داروها‬
‫هستند‪ ،‬بسیار ناپایدار هستند‬
‫و جداسازی و استفاده به‬
‫عنوان نشانگر دشوار است‪.‬‬
‫پاسخ تست اندازه گیری شده‬
‫برای این اسیدها در دارو از‬
‫نمودار استاندارد دانترون‬
‫‪2097‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫برای محاسبه غلظت‬
‫اسیدهای والرنیک و‬
‫استوکسی والرنیک در‬
‫محلول های آزمایش تفسیر‬
‫می شود‪ .‬به طور تجربی‬
‫نشان داده شده است که‬
‫منحنی های استاندارد‬
‫دانترون و این دو اسید‪ ،‬در‬
‫‪2098‬‬
‫معطر‬
‫محدوده برآورد‪ ،‬خطی و‬
‫موازی هستند‪.‬‬
‫شناسایی یک نشانگر‬
‫مستلزم آگاهی از ماده‬
‫شیمیایی است‬
‫و ترکیبات فعال داروی‬
‫گیاهی‪ .‬نشانگرها معموالً در‬
‫داخل تولید می شوند و تعداد‬
‫محدودی از نشانگرها به‬
‫صورت تجاری از منابع‬
‫‪2099‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫مختلف در دسترس هستند‪.‬‬
‫‪ ،‬آزمایشگاه‬ ‫‪،‬‬ ‫‪Sigma Chemicals‬‬ ‫‪Chromadex‬‬
‫تحقیقات منطقه ای ( ) و‬
‫‪Jammu‬‬
‫برخی از منابع‬ ‫)‪Natural Remedies (Bangalore‬‬
‫تجاری نشانگرها هستند‪.‬‬

‫‪ 14.3.2‬تکنیک های تحلیلی‬
‫برای کمی سازی یک‬
‫نشانگر‬
‫‪2100‬‬
‫معطر‬
‫بعد از اینکه یک نشانگر‬
‫شناسایی شد‪ ،‬باید کمیت یا‬
‫کمی مشخص شود‬
‫در مواد آزمایشی به منظور‬
‫کنترل کیفیت مورد سنجش‬
‫قرار گرفت‪ .‬هر یک از‬
‫تکنیک های تحلیلی اصلی‪،‬‬
‫از جمله کروماتوگرافی مایع‬
‫با کارایی باال ( )‪،‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫‪2101‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫کارایی باال ( )‪،‬‬
‫‪HPTLC‬‬
‫کروماتوگرافی گازی ( )‪،‬‬

‫‪GC‬‬
‫سنجش رادیویی ایمنی‪،‬‬

‫طیف سنجی فرابنفش یا‬
‫مادون قرمز‪ ،‬و طیف سنجی‬
‫جرمی‪ ،‬می توانند برای‬
‫تعیین مقادیر استفاده شوند‪.‬‬
‫نشانگر در نمونه های‬
‫‪2102‬‬
‫معطر‬
‫آزمایشی این تکنیک ها‬
‫دارای مزایا و معایبی‬
‫هستند‪ .‬برخی از آنها بیشتر‬
‫مورد استفاده قرار می گیرند‬
‫در حالی که بقیه کاربردهای‬
‫محدودی دارند‪ .‬روش‬
‫سنجش مستلزم آن است که‬
‫روش و تکنیک ساده‪،‬‬
‫سریع‪ ،‬خاص‪ ،‬اقتصادی و‬
‫قوی باشد‪ .‬روش ایده‌آل را‬
‫‪2103‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫می‌توان در آزمایشگاه‌های‬
‫مختلف در سراسر جهان‬
‫بدون به خطر انداختن دقت‬
‫و دقت مورد استفاده قرار‬
‫داد‪ ،‬که در صورتی‬
‫امکان‌پذیر است که این‬
‫روش دارای حداقل تعداد‬
‫متغیرهای بحرانی باشد‪ .‬در‬
‫‪2104‬‬
‫معطر‬
‫صورت امکان‪ ،‬روش‬
‫سنجش باید از تجهیزات‬
‫ساده و ارزان قیمتی استفاده‬
‫شود که در بیشتر مکان ها‬
‫مقرون به صرفه است‪.‬‬
‫روش‌های سنجش از طریق‬
‫آزمایش و از دانش موجود‬
‫در مورد دارو و تکنیک‌ها‬
‫ایجاد می‌شوند‪.‬‬
‫‪2105‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫‪ 14.3.3‬اعتبار سنجی رویه‬
‫های تحلیلی‬
‫توسعه روش سنجش با‬
‫اعتبار سنجی آن دنبال می‬
‫شود‪ .‬روش اعتبارسنجی‬
‫مسائل مربوط به شهر‬
‫خاص‪ ،‬خطی بودن‪ ،‬برد‪،‬‬
‫دقت‪ ،‬دقت‪ ،‬حد تشخیص‪،‬‬
‫‪2106‬‬
‫معطر‬
‫حد کمیت‪ ،‬استحکام و تناسب‬
‫سیستم را در نظر می گیرد‪.‬‬
‫کنفرانس بین المللی هماهنگ‬
‫سازی ( ) دستورالعمل‬
‫‪ICH‬‬
‫هایی را در مورد‬
‫اعتبارسنجی روش های‬
‫تحلیلی صادر کرده است که‬
‫به طور گسترده پذیرفته شده‬
‫و معموالً مورد استفاده قرار‬
‫می گیرد‪ .‬عالوه بر اعتبار‬
‫‪2107‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫سنجی یک رویه‪ ،‬ابزارهای‬
‫مورد استفاده نیز هر از‬
‫گاهی اعتبار سنجی می‬
‫شوند‪ .‬تقریبا ً همه تولید‬
‫کنندگان تجهیزات مدرن‬
‫دستورالعمل ها و روش های‬
‫دقیق اعتبار سنجی تجهیزات‬
‫را ارائه می دهند‪ .‬رکورد‬
‫‪2108‬‬
‫معطر‬
‫اعتبار سنجی حفظ می شود‬
‫و در صورت مشاهده‬
‫انحراف‪ ،‬یک مهندس‬
‫سرویس فراخوانده می شود‪.‬‬
‫دستورالعمل های در‬
‫‪ICH‬‬
‫مورد اعتبارسنجی از‬

‫اینترنت در دسترس‬
‫است‬
‫برای درک همه جانبه‬
‫موضوع توضیح مختصری‬
‫‪2109‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫در مورد روش اعتبار‬
‫سنجی در اینجا ارائه شده‬
‫است‪.‬‬
‫شهر‬ ‫‪14.3.3.1‬‬
‫مشخص‬
‫‪2110‬‬
‫معطر‬
‫شهر مشخص میزان‬
‫یک روش سنجش را‬
‫نشان می دهد‬
‫به طور خاص آنالیت مورد‬
‫نظر را اندازه گیری می‬
‫کند‪ .‬همیشه نمی توان ثابت‬
‫کرد که یک روش تحلیلی‬
‫برای یک آنالیت خاص‬
‫مشخص است (تبعیض‬
‫کامل)‪ .‬ممکن است برای‬
‫‪2111‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫نشان دادن سطح الزم‬
‫تبعیض به دو یا چند روش‬
‫سنجش نیاز باشد‪ .‬اسپک‬
‫کردن نمونه با آنالیت یا‬
‫ترکیبات مرتبط و مشاهده‬
‫اثر بر تخمین ها‪ ،‬شهر‬
‫مشخصی را نشان می دهد‪.‬‬
‫اگر اسپک زدن با ترکیبات‬
‫‪2112‬‬
‫معطر‬
‫مربوط به آنالیت تأثیری بر‬
‫نتیجه نداشته باشد‪ ،‬این‬
‫‪c‬‬ ‫روش به صورت‬
‫اختصاصی در نظر گرفته‬
‫می شود‪ .‬شهر خاص هنگام‬
‫تجزیه و تحلیل یک آنالیت‬
‫در میان چندین ترکیب‬
‫مشابه موجود در نمونه‬
‫بسیار ارزشمند است‪.‬‬
‫‪2113‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫موضوع شهر مشخص‬
‫با توجه به مواد گیاهی‬
‫است‬
‫ارتباط کمتر مانند چندین‬
‫مورد‪ .‬ما تمایل داریم که‬
‫محتوای کل ترکیبات فعال‬
‫را به جای یک جزء فعال‬
‫تعیین کنیم‪ ،‬به عنوان مثال‬
‫‪2114‬‬
‫معطر‬
‫سنوزیدهای کل در سنا و نه‬
‫یک سنوزید خاص‪ .‬در‬
‫چنین مواردی‪ ،‬روشی که‬
‫قادر به سنجش همه‬
‫سنوزیدها با هم باشد‪ ،‬نسبت‬
‫به روش خاصی که تنها یک‬
‫سنوزید را متمایز و تخمین‬
‫می‌زند ترجیح داده می‌شود‪.‬‬
‫خطی‬ ‫‪14.3.3.2‬‬
‫بودن‬
‫‪2115‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫خطی بودن یک روش‬
‫تحلیلی توانایی آن است‬
‫(در یک‬
‫محدوده داده شده) برای به‬
‫دست آوردن نتایج آزمایش‬
‫که به طور مستقیم با غلظت‬
‫(مقدار) آنالیت در نمونه‬
‫متناسب است‪ .‬یک رابطه‬
‫‪2116‬‬
‫معطر‬
‫خطی (بین مقدار آنالیت و‬
‫پاسخ) باید در محدوده مورد‬
‫استفاده در روش سنجش‬
‫نشان داده شود‪ .‬حداقل ‪5‬‬
‫غلظت توصیه می شود‪.‬‬
‫برای محاسبه ضریب‬
‫همبستگی‪ ،‬مقطع و شیب‬
‫‪y‬‬
‫باید با استفاده از روش های‬

‫آماری مناسب‪ ،‬خط‬
‫رگرسیون ترسیم شود‪.‬‬
‫‪2117‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫نموداری از داده ها باید در‬
‫گزارش آزمون گنجانده‬
‫شود‪ .‬یکی دیگر از ویژگی‬
‫های مهم که درجه خطی‬
‫بودن را تخمین می زند‪،‬‬
‫محاسبه انحراف نقاط داده‬
‫واقعی از خط رگرسیون‬
‫است‪ .‬در برخی موارد‪،‬‬
‫‪2118‬‬
‫معطر‬
‫تبدیل ریاضی داده ها‪ ،‬قبل‬
‫از تجزیه و تحلیل‬
‫رگرسیون‪ ،‬ممکن است‬
‫مورد نیاز باشد‪.‬‬
‫برد‬ ‫‪14.3.3.3‬‬
‫محدوده فاصله بین‬
‫آنالیت پایین و باالیی‬
‫است‬
‫‪2119‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫غلظت هایی که نشان داده‬
‫شده است که روش تحلیلی‬
‫دارای سطح مناسبی از‬
‫دقت‪ ،‬دقت و خطی بودن‬
‫است‪ .‬معموالً از مطالعات‬
‫خطی به دست می آید‪.‬‬
‫دقت‬ ‫‪14.3.3.4‬‬
‫‪2120‬‬
‫معطر‬
‫دقت یک روش تحلیلی‬
‫نزدیک بودن است‬
‫توافق بین مقدار واقعی‬
‫معمولی (یا یک مقدار‬
‫مرجع پذیرفته شده) و مقدار‬
‫محاسبه شده‪ .‬نشان می دهد‬
‫که مقدار آنالیت چقدر به‬
‫مقدار واقعی موجود در‬
‫نمونه آزمایشی تعیین می‬
‫شود‪ .‬دقت باید در محدوده‬
‫‪2121‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫روش تحلیلی مشخص شود‬
‫و از ‪ 9‬اندازه گیری (سه بار‬
‫سه غلظت در محدوده)‬
‫استنتاج شود‪.‬‬
‫دقت را می توان با‬
‫اعمال پیشنهادی نشان‬
‫داد‬
‫‪2122‬‬
‫معطر‬
‫روش به یک آنالیت با‬
‫خلوص شناخته شده یا با‬
‫مقایسه نتایج روش تحلیلی‬
‫پیشنهادی با نتایج یک روش‬
‫دوم که به خوبی مشخص‬
‫شده است‪ ،‬که دقت آن قبالً‬
‫شناخته شده است‪ .‬استفاده از‬
‫این روش برای آزمایش‬
‫نمونه‌ها پس از اسپیکینگ‬
‫در سه سطح مختلف ‪،50‬‬
‫‪2123‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫‪ 100‬و ‪ 150‬درصد غلظت‬
‫مورد انتظار آنالیت‪ ،‬به‬
‫تعیین دقت روش کمک‬
‫یک نمونه حاوی ‪1.0‬‬
‫میلی گرم آنالیت ممکن‬
‫است در آنالیزهای‬
‫مختلف‪،‬‬
‫‪2124‬‬
‫معطر‬
‫حاوی ‪ 0.9 ،1.2‬و ‪0.8‬‬
‫میلی گرم است‪ .‬تعیین روش‬
‫سنجش‬
‫‪ 0.9‬میلی گرم از دو روش‬
‫دیگر دقیق تر است‪.‬‬
‫دقت‬ ‫‪14.3.3.5‬‬
‫دقت یک روش تحلیلی‬
‫نزدیک بودن به نتایج‬
‫است‬
‫‪2125‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫برای یک سری اندازه گیری‬
‫از نمونه های متعدد از یک‬
‫ماده همگن‪ .‬دقت ممکن‬
‫است با تغییر شرایط‬
‫آزمایشی‪ ،‬که در نتیجه ثابت‬
‫نگه داشته می‌شود‪ ،‬دچار‬
‫مشکل شود‪ .‬دقت سیستم‬
‫خطا در ثبت پاسخ را نشان‬
‫‪2126‬‬
‫معطر‬
‫می دهد و می تواند با تجزیه‬
‫و تحلیل مکرر یک نمونه‬
‫در مدت زمان کوتاه‬
‫مشخص شود‪.‬‬
‫ممکن است نتایج دقیق‬
‫باشد اما دقیق نباشد یا‬
‫برعکس اندازه گیری های‬
‫سه گانه ‪ 1.0‬میلی گرم‬
‫مقدار واقعی به عنوان ‪،0.6‬‬
‫‪ 1.0‬و ‪ 1.4‬منجر به یک‬
‫‪2127‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫مقدار متوسط ‪ 1.0‬میلی گرم‬
‫می شود که دقیق است اما‬
‫خود سه اندازه گیری دقیق‬
‫نیستند‪ .‬به طور مشابه‪،‬‬
‫اندازه‌گیری‌های سه‌گانه با‬
‫همان مقدار ‪ 0.7 ،0.6‬و‬
‫‪ 0.6‬دقیق هستند اما دقیق‬
‫نیستند‪ .‬اندازه گیری های سه‬
‫‪2128‬‬
‫معطر‬
‫گانه ‪ 0.9 ،1.0‬و ‪ 1.0‬دقیق‬
‫و همچنین دقیق هستند‪.‬‬
‫دقت در سه سطح‬
‫کوتاه‪ ،‬متوسط و‬
‫فواصل طوالنی که به‬
‫ترتیب به عنوان‬
‫تکرارپذیری‪ ،‬دقت متوسط و‬
‫تکرارپذیری شناخته می‬
‫‪ 14.3.3.5.1‬تکرارپذیری‬
‫‪2129‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫تکرارپذیری دقت در‬
‫شرایط عملیاتی یکسان‬
‫است‬
‫در یک بازه زمانی کوتاه‬
‫(دقت درون روز)‪ .‬با حداقل‬
‫‪ 9‬تعیین که محدوده مشخص‬
‫شده برای این روش را‬
‫پوشش می دهد (به عنوان‬
‫‪2130‬‬
‫معطر‬
‫مثال ‪ 3‬غلظت ‪ 3 /‬تکرار‬
‫هر کدام) یا حداقل ‪ 6‬تعیین‬
‫در ‪ ٪100‬غلظت آزمایش‬
‫نشان داده می شود‪.‬‬
‫‪ 14.3.3.5.2‬دقت متوسط‬
‫دقت متوسط تغییرات‬
‫درون آزمایشگاهی را‬
‫بیان می کند‪:‬‬
‫‪2131‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫روزهای مختلف‪ ،‬تحلیلگران‬
‫مختلف‪ ،‬تجهیزات مختلف و‬
‫غیره‪.‬‬
‫‪ 14.3.3.5.3‬تکرارپذیری‬
‫تکرارپذیری دقت در‬
‫سطح بین آزمایشگاهی‬
‫است‪ .‬این است‬
‫‪2132‬‬
‫معطر‬
‫به ویژه اگر قرار باشد روش‬
‫تحلیلی در آزمایشگاه های‬
‫مختلف استفاده شود‪ ،‬به‬
‫عنوان مثال‪ ،‬یک روش‬
‫دارویی‪.‬‬
‫‪14.3.3.6‬‬
‫محدودیت تشخیص‬
‫‪2133‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫حد تشخیص ( )‬
‫‪DL‬‬
‫کمترین مقدار آنالیت در‬

‫یک نمونه است‬
‫که می تواند شناسایی شود‪،‬‬
‫اما لزوما ً به عنوان یک‬
‫مقدار دقیق کمی سازی نمی‬
‫شود‪ .‬با تجزیه و تحلیل‬
‫نمونه های حاوی غلظت‬
‫‪2134‬‬
‫معطر‬
‫های شناخته شده آنالیت و با‬
‫تعیین حداقل سطحی که در‬
‫آن آنالیت به طور قابل‬
‫اعتمادی قابل تشخیص‬
‫است‪ ،‬تعیین می شود‪ .‬روش‬
‫های دیگر تعیین بر اساس‬
‫‪DL‬‬
‫نسبت سیگنال به نویز و‬

‫انحراف استاندارد پاسخ و‬
‫شیب است‪ .‬نسبت سیگنال به‬
‫نویز ‪ 3:1‬یا ‪ 2:1‬تخمین‬
‫‪2135‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫مناسبی از است‪ .‬با استفاده‬
‫‪DL‬‬
‫از انحراف معیار پاسخ ( )‬

‫‪σ‬‬
‫و شیب منحنی کالیبراسیون‬

‫‪.‬‬ ‫( )‪،‬‬‫‪DL=3.3 σ /S‬‬ ‫‪S‬‬
‫‪14.3.3.7‬‬
‫محدودیت کمی‬
‫‪2136‬‬
‫معطر‬
‫حد کمی ( ) کمترین‬
‫‪QL‬‬
‫غلظت آن است‪.‬‬
‫الیت که می تواند با دقت و‬
‫صحت قابل قبولی در‬
‫شرایط آزمایشی اعالم شده‬
‫تعیین شود‪ .‬به طور کلی با‬
‫تجزیه و تحلیل نمونه هایی‬
‫با غلظت های شناخته شده‬
‫آنالیت و با تعیین حداقل‬
‫سطحی که در آن می توان‬
‫‪2137‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫آنالیت را با دقت و دقت قابل‬
‫قبول اندازه گیری کرد‪،‬‬
‫تعیین می شود‪ .‬را همچنین‬
‫‪QL‬‬
‫می توان از نسبت سیگنال‬

‫به نویز (نسبت سیگنال به‬
‫نویز معمولی ‪ )10:1‬یا از‬
‫انحراف استاندارد پاسخ ( )‬
‫‪σ‬‬
‫و شیب ( ) منحنی‬
‫‪S‬‬
‫‪2138‬‬
‫معطر‬
‫کالیبراسیون تعریف کرد‪( .‬‬
‫)‪.‬‬
‫‪QL=10 σ /S‬‬
‫‪14.3.3.8‬‬
‫استحکام‬
‫استحکام یک روش‬
‫تحلیلی عملکرد آن را‬
‫تضمین می کند‬
‫خوب است و متغیرهای‬
‫کمی بر عملکرد آن تأثیر‬
‫‪2139‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫می گذارد‪ .‬به عنوان مثال‪،‬‬
‫‪HPLC‬‬ ‫یک روش تحلیلی قوی‬
‫زمانی که از ستون‌های‬
‫الت‌های مختلف یا از‬
‫تولیدکنندگان مختلف استفاده‬
‫می‌شود‪ ،‬زمانی که تغییرات‬
‫جزئی در یا ترکیب فاز‬
‫‪pH‬‬
‫متحرک وجود دارد‪ ،‬یا‬

‫‪2140‬‬
‫معطر‬
‫زمانی که دما و سرعت‬
‫جریان متفاوت است‪،‬‬
‫تغییری نشان نمی‌دهد‪.‬‬
‫مراحل استخراج‪،‬‬
‫خالص‌سازی یا غنی‌سازی‬
‫آنالیت در مواد گیاهی باید‬
‫ساده و موثر در زمان باشد‪.‬‬
‫راه حل های مورد استفاده‬
‫در تجزیه و تحلیل باید در‬
‫یک دوره زمانی معقول‬
‫‪2141‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫پایدار باشند‪ .‬در نهایت‪ ،‬این‬
‫روش باید در اکثر‬
‫آزمایشگاه ها امکان پذیر‬
‫اگر اندازه گیری ها مستعد‬
‫تغییرات با تغییرات کوچک‬
‫در‬
‫‪2142‬‬
‫معطر‬
‫شرایط آزمون پس از آن‬
‫چنین شرایطی باید به طور‬
‫مناسب کنترل شوند یا یک‬
‫بیانیه احتیاطی باید در روش‬
‫گنجانده شود‪.‬‬
‫‪2143‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫کروماتوگرافی‬ ‫‪14.4‬‬
‫الیه نازک در کنترل‬
‫کیفیت محصوالت‬
‫گیاهی‬
‫کروماتوگرافی الیه نازک (‬
‫) که کروماتوگرافی‬‫‪TLC‬‬
‫مسطح نیز نامیده می شود‪.‬‬
‫‪2144‬‬
‫معطر‬
‫رافی‪ ،‬یک تکنیک جداسازی‬
‫پذیرفته شده و پرکاربرد‬
‫است که بیش از ‪ 65‬سال‬
‫قدمت دارد‪ .‬این تکنیک‬
‫ساده‪ ،‬مقرون به صرفه‪،‬‬
‫همه کاره و قابل استفاده در‬
‫همه آزمایشگاه‌های سراسر‬
‫جهان است‪ .‬می توان آن را‬
‫به راحتی با هر موقعیت‬
‫خاص جداسازی کیفی‪ ،‬کمی‬
‫‪2145‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫یا مقدماتی سازگار کرد‪.‬‬
‫علیرغم تنوع زیاد و‬
‫اتوماسیون کامل این‬
‫تکنیک‪ ،‬هنوز در استفاده از‬
‫آن به عنوان تکنیک تحلیلی‬
‫از سایر تکنیک های‬
‫کروماتوگرافی عقب است‪.‬‬
‫با این حال‪ ،‬هیچ جایگزینی‬
‫‪2146‬‬
‫معطر‬
‫برای این تکنیک برای‬
‫موقعیت هایی که نیاز به‬
‫تجزیه و تحلیل کیفی عصاره‬
‫های گیاهی دارند‪ ،‬وجود‬
‫ندارد‪ .‬تقریبا ً برای‬
‫‪TLC‬‬
‫استانداردسازی مواد گیاهی‬

‫ضروری شده است‪ ،‬چه‬
‫نمایه اثر انگشت یا تجزیه و‬
‫تحلیل یک نشانگر‪ .‬مزایای‬
‫این روش نسبت به سایر‬
‫‪2147‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫تکنیک های تحلیلی در‬
‫هنگام کار با مواد گیاهی‬
‫بسیار زیاد است‪ .‬نمونه ها‬
‫را می توان بدون انجام‬
‫فرآیندهای خسته کننده و‬
‫وقت گیر آماده سازی نمونه‬
‫اعمال کرد‪ .‬از دست دادن‬
‫حساسیت تا حد زیادی با‬
‫‪2148‬‬
‫معطر‬
‫افزایش در چندین جبهه‪ ،‬از‬
‫جمله سهولت سنجش‪ ،‬تجزیه‬
‫و تحلیل نمونه های متعدد و‬
‫هزینه کم برای هر نمونه‬
‫جبران می شود‪.‬‬
‫دو کاربرد برجسته در‬
‫‪TLC‬‬
‫استانداردسازی کارخانه‬
‫مواد شامل پروفایل اثر‬
‫انگشت برای ارزیابی‬
‫ترکیبات شیمیایی یک دارو‬
‫‪2149‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫و تجزیه و تحلیل کمی‬
‫نشانگرها در داروهای‬
‫گیاهی است‪ .‬یک روش‬
‫معمولی شامل آماده‬
‫‪TLC‬‬
‫سازی نمونه‪ ،‬انتخاب الیه‬

‫کروماتوگرافی و فاز‬
‫متحرک‪ ،‬کاربرد نمونه‪،‬‬
‫توسعه و خشک کردن‬
‫‪2150‬‬
‫معطر‬
‫صفحه‪ ،‬مشتق سازی (در‬
‫صورت نیاز) و ارزیابی‬
‫کروماتوگرام است‪.‬‬
‫‪ 14.4.1‬آماده سازی نمونه‬
‫روشهای آماده سازی نمونه‬
‫برای چاپ انگشتی و تخمین‬
‫یون نشانگر به طور قابل‬
‫توجهی متفاوت است‪ .‬در‬
‫حالی که در انگشت نگاری‪،‬‬
‫‪2151‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫فقط مقادیر متناسبی از اجزا‬
‫باید استخراج شود‪ ،‬در‬
‫سنجش نشانگر باید از‬
‫استخراج کامل و جامع‬
‫اطمینان حاصل شود‪ .‬به‬
‫همین ترتیب‪ ،‬اندازه ذرات‬
‫داروی خام‪ ،‬نسبت حالل به‬
‫حالل‪ ،‬دوره استخراج و‬
‫‪2152‬‬
‫معطر‬
‫تعداد استخراج‌ها اهمیت‬
‫بیشتری در تخمین نشانگرها‬
‫دارند‪ .‬به طور معمول ‪2-1‬‬
‫گرم پودر نسبتا فیک (مگر‬
‫اینکه مشخص شده باشد) از‬
‫مواد گیاهی با ‪ 50-25‬میلی‬
‫لیتر حالل در دمای اتاق‪ ،‬در‬
‫دستگاه سوکسله یا تحت‬
‫رفالکس روی حمام آب‬
‫استخراج می شود‪ .‬استخراج‬
‫‪2153‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫چندین بار برای اطمینان از‬
‫استخراج کامل و جامع‬
‫نشانگر از ماتریکس دارو‬
‫تکرار می شود‪ .‬عصاره‬
‫فیلتر شده و حالل از‬
‫فیلترات ترکیبی خارج می‬
‫شود‪ .‬باقیمانده در حالل حل‬
‫می شود‪ ،‬دوباره فیلتر می‬
‫‪2154‬‬
‫معطر‬
‫شود و حجم آن تنظیم می‬
‫شود‪ .‬غلظت نشانگر در‬
‫محلول تعیین می شود‪.‬‬
‫از سوی دیگر‪ ،‬در مقایسه‬
‫پروفایل های اثر انگشت‪،‬‬
‫روند‬
‫به یک طرح استخراج‬ ‫‪dure‬‬
‫کوتاه‌تر نیاز دارد‪ .‬ممکن‬

‫است یک نمونه پودری با‬
‫کیفیت داروسازی به عنوان‬
‫‪2155‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫ماده مرجع برای مقایسه‬
‫مشخصات اثر انگشت مورد‬
‫نیاز باشد‪ .‬محلول های‬
‫آزمایش و نمونه در شرایط‬
‫استخراج و غلظت یکسان‬
‫تهیه می شوند‪ .‬معموالً ‪-0.1‬‬
‫‪ 1.0‬گرم مواد با ‪ 10-1‬میلی‬
‫لیتر حالل به مدت ‪30-5‬‬
‫‪2156‬‬
‫معطر‬
‫دقیقه با تکان دادن در دمای‬
‫اتاق یا حرارت دادن تا‬
‫جوشیدن استخراج می شود‪.‬‬
‫عصاره فیلتر شده‪ ،‬غلیظ و‬
‫استفاده می شود‪ .‬گاهی‬
‫اوقات حالل کامالً تبخیر می‬
‫شود و باقیمانده در حجم‬
‫کمی از حالل (معموالً کمتر‬
‫از ‪ 1‬میلی لیتر) حل می‬
‫شود و برای جداسازی‬
‫‪2157‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫ذرات نامحلول فیلتر می‬
‫شود‪ .‬اگر قرار است وجود‬
‫نشانگر مشخص شود‪،‬‬
‫محلول یک نشانگر‪ ،‬ترجیحا ً‬
‫با قدرت شناخته شده‪ ،‬مورد‬
‫نیاز است‪ .‬استفاده از قدرت‬
‫شناخته شده نشانگر عالوه‬
‫بر این اطالعات نیمه کمی‬
‫را فراهم می کند‪.‬‬
‫‪2158‬‬
‫معطر‬
‫در موارد خاص‪ ،‬عصاره ها‬
‫نیاز به تصفیه بیشتر دارند‬
‫استخراج باقیمانده با حالل‬
‫دیگر در های مختلف یا با‬
‫‪pH‬‬
‫استفاده از تقطیر‪ ،‬تصعید یا‬

‫روش های مناسب دیگر‪.‬‬
‫‪ 14.4.2‬انتخاب الیه‬
‫‪2159‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫طیف گسترده ای از‬
‫گزینه ها برای الیه جاذب‬
‫موجود است‪ .‬صفحات‬
‫آزمایشگاهی جای خود را به‬
‫صفحات پیش پوشش داده‬
‫شده توسط چندین تولید کننده‬
‫به بازار داده اند‪ .‬صفحات‬
‫پیش روکش شده ماشینی از‬
‫‪2160‬‬
‫معطر‬
‫شیشه‪ ،‬آلومینیوم یا پایه‬
‫پالستیکی هستند که با جاذب‬
‫های مختلف پوشش داده شده‬
‫اند‪ .‬جاذب های مختلف‬
‫عبارتند از سیلیکاژل فاز‬
‫معمولی (معموالً مورد‬
‫استفاده)‪ ،‬سیلیکاژل فاز‬
‫معکوس ( ‪ ، ، ،‬سیانو‪،‬‬
‫‪RP 2‬‬ ‫‪RP 8‬‬ ‫‪RP 18‬‬
‫دیول و صفحات آمینه)‪،‬‬

‫اکسید آلومینیوم‪ ،‬سلولز‪،‬‬
‫‪2161‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫کیزلگوهر‪ ،‬هیبرید (قابل‬
‫استفاده به عنوان فاز نرمال‬
‫و معکوس) و الیه های‬
‫جاذب مشتق شده‪ .‬آنها در‬
‫اندازه های مختلف‪ ،‬از‬
‫نوارهای کوچک گرفته تا‬
‫رول های پیوسته (‪ 20‬در‬
‫‪2162‬‬
‫معطر‬
‫‪ 20‬سانتی متر مربع رایج‬
‫ترین است)‪.‬‬
‫ماهیت ترکیبات انتخاب‬
‫جاذب را مشخص می کند‬
‫الیه؛ یک جاذب قوی تر‬
‫(اکسید آلومینیوم) برای‬
‫ترکیبات با جذب ضعیف و‬
‫یک جاذب ضعیف (سلولز)‬
‫برای ترکیبات با جذب قوی‬
‫استفاده می شود‪ .‬سیلیکاژل‬
‫‪2163‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫فاز معمولی بیشتر برای‬
‫اجزای غیر قطبی و‬
‫سیلیکاژل فاز معکوس برای‬
‫اجزای قطبی مناسب تر‬
‫است که ابتدا در فاز‬
‫معکوس شسته می شوند‪.‬‬
‫‪TLC‬‬
‫صفحات سیلیکاژل حاوی‬

‫رنگ فلورسنت ( ) از پایه‬
‫‪F 254‬‬
‫‪2164‬‬
‫معطر‬
‫آلومینیومی بیشترین استفاده‬
‫را دارند‪ .‬حدود ‪ 80‬درصد‬
‫از آنالیزها با استفاده از این‬
‫صفحات انجام می شود زیرا‬
‫بهینه و مقرون به صرفه‬
‫‪ 14.4.3‬در مقابل الیه‬
‫‪TLC‬‬
‫های‬
‫‪HPTLC‬‬
‫‪2165‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫صفحات با کارایی باال (‬ ‫‪TLC‬‬
‫) از الیه های نازک‬ ‫‪HPTLC‬‬
‫جذب استفاده می کنند‪.‬‬

‫( به جای ‪ ) -200‬و‬
‫‪250μm‬‬ ‫‪100μm‬‬ ‫‪ent‬‬
‫ذرات کوچکتر (‪ -5‬در‬

‫‪6μm‬‬
‫مقابل ‪ ) -10‬با اندازه‬ ‫‪12μm‬‬
‫همگن تر (‪ -4‬در مقابل ‪-5‬‬ ‫‪8μm‬‬
‫)‪ .‬عالوه بر این‪ ،‬آنها‬ ‫‪20μm‬‬
‫‪2166‬‬
‫معطر‬
‫وضوح بهتری (‪ 5‬تا ‪10‬‬
‫برابر بیشتر) در دوره های‬
‫کوتاه تر (‪ 6-3‬سانتی متر‬
‫در مقابل ‪ 15-8‬سانتی متر)‬
‫ارائه می دهند‪ ،‬زمان‬
‫جداسازی را کاهش می دهند‬
‫(‪ 20-3‬دقیقه در مقابل ‪-20‬‬
‫‪ 200‬دقیقه)‪ ،‬نمونه های‬
‫بیشتری را در هر صفحه‬
‫جای می دهند‪( .‬بیش از دو‬
‫‪2167‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫برابر)‪ ،‬از حجم نمونه های‬
‫کوچکتر (‪0.5-0.1‬‬
‫میکرولیتر در مقابل ‪5-1‬‬
‫میکرولیتر) با محدودیت‬
‫های تشخیص بهبود یافته (‬
‫‪ ) 500-100‬استفاده کنید و‬
‫‪pg‬‬
‫دقت‪ ،‬دقت و حساسیت را به‬

‫طور قابل توجهی بهبود‬
‫‪2168‬‬
‫معطر‬
‫بخشید‪ .‬صفحات به طور‬
‫‪HPTLC‬‬
‫قابل مالحظه ای گران تر (‬

‫‪ 4‬تا ‪ 6‬برابر بیشتر) از‬
‫صفحات معمولی هستند‪ ،‬اما‬
‫زمانی که حساسیت‪ ،‬دقت و‬
‫دقت باال در موقعیت هایی‬
‫که نیاز به عملکرد باال‬
‫دارند‪ ،‬یک جایگزین کارآمد‬
‫هستند‪ .‬پیشرفت های بیشتر‬
‫در الیه های جاذب شامل‬
‫‪2169‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫استفاده از ذرات کروی با‬
‫توزیع اندازه باریک (کاهش‬
‫زمان تفکیک و اندازه لکه‬
‫ها در عین بهبود حد‬
‫تشخیص) و الیه های فوق‬
‫نازک (‪ 10‬میکرومتر) است‬
‫که وضوح و حساسیت را‬
‫بهبود می بخشد و زمان‬
‫‪2170‬‬
‫معطر‬
‫توسعه را به شدت کاهش‬
‫‪ 14.4.4‬انتخاب فاز سیار‬
‫ترکیبات بی نهایت و انتخاب‬
‫گسترده ای از حالل ها مفید‬
‫هستند‪-‬‬
‫قادر به توسعه است‪ .‬بر‬
‫‪TLC‬‬
‫خالف ‪ ،‬که در آن انتخاب‬ ‫‪HPLC‬‬
‫محدود است‪ ،‬محدودیتی‬

‫‪TLC‬‬
‫‪2171‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫ندارد یا محدودیت کمی‬
‫دارد‪ .‬فاز متحرک با ‪ 1‬تا ‪3‬‬
‫جزء بر فاز سیار چند جزئی‬
‫ترجیح داده می شود‪ .‬قطبیت‬
‫ترکیبات مورد نظر کلید‬
‫انتخاب یک فاز متحرک‬
‫است‪ .‬تجربه شخصی اعمال‬
‫شده در دانش موجود و‬
‫‪2172‬‬
‫معطر‬
‫روش آزمون و خطا برای‬
‫انتخاب ترکیب فاز متحرک‬
‫استفاده می شود‪ .‬فاز‬
‫متحرک برای هر اجرا به‬
‫تازگی آماده می شود و‬
‫حالل های تشکیل دهنده قبل‬
‫از انتقال به محفظه های در‬
‫حال توسعه در خارج‬
‫مخلوط می شوند‪ .‬توصیه‬
‫می شود که اجازه دهید‬
‫‪2173‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫محفظه در حال رشد اشباع‬
‫شود مگر اینکه طور‬
‫دیگری مشخص شده باشد‪.‬‬
‫اشباع محفظه با پوشاندن نیم‬
‫یا بیشتر از کل سطح‬
‫دیوارهای داخلی با کاغذ‬
‫صافی و ریختن فاز متحرک‬
‫روی آن تسریع می شود‪.‬‬
‫‪2174‬‬
‫معطر‬
‫بستن محفظه و قرار دادن‬
‫آن در دمای اتاق‪ ،‬محفظه ها‬
‫را اشباع می کند‪ .‬می توان‬
‫از حالل دیگری در کنار‬
‫فاز متحرک برای اشباع‬
‫محفظه در فروغ های دوقلو‬
‫استفاده کرد‪ ،‬به عنوان مثال‬
‫آمونیاک در یک فرورفتگی‬
‫و فاز متحرک در فاز دیگر‪.‬‬
‫‪2175‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫نتایج به تغییرات دما و‬
‫‪TLC‬‬
‫رطوبت حساس است‪.‬‬

‫یون ها کلیه عملیاتی که در‬
‫طی آنها صفحه در معرض‬
‫هوا قرار می گیرد باید در‬
‫رطوبت نسبی ‪ 50‬تا ‪60‬‬
‫درصد تحت دمای کنترل‬
‫‪2176‬‬
‫معطر‬
‫شده ‪ 30-20‬درجه سانتی‬
‫گراد انجام شود‪.‬‬
‫‪ 14.4.5‬کاربرد نمونه‬
‫سه گزینه معمولی برای‬
‫تحویل محلول نمونه بر‬
‫روی‬
‫صفحه کاربرد دستی‪ ،‬نیمه‬
‫اتوماتیک و اتوماتیک است‪.‬‬
‫کاربرد دستی با استفاده از‬
‫‪2177‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫مویین انجام می شود که می‬
‫تواند حجم مشخصی ‪ 2 ،1‬یا‬
‫‪ 5‬میکرولیتر برای اهداف‬
‫کمی داشته باشد‪ .‬راه حل با‬
‫تکنیک لمس و تحویل اعمال‬
‫می شود‪ .‬دقت و صحت‪،‬‬
‫همانطور که نویسنده از‬
‫تجربه شخصی می شناسد‪،‬‬
‫‪2178‬‬
‫معطر‬
‫پس از یک تجربه کوتاه‬
‫نسبتا ً باال است‪ .‬این برنامه‬
‫نیمه اتوماتیک از دستگاه‬
‫از و‬
‫‪Applicator‬‬ ‫هایی مانند‬
‫‪Camag‬‬ ‫‪Linomat 5‬‬
‫از استفاده می کند که‬ ‫‪Desaga‬‬ ‫‪AS 30‬‬
‫از سرنگی استفاده می کند‬

‫که باید به صورت دستی‬
‫تمیز و پر شود‪ .‬بخش باقی‬
‫مانده از برنامه از طریق‬
‫دستورات کامپیوتری‬
‫‪2179‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫خودکار می شود‪ .‬محلول به‬
‫عنوان یک نقطه یا نوار با‬
‫اندازه از پیش تعیین شده در‬
‫نقاط از پیش تعیین شده با‬
‫لمس و تحویل یا روش‬
‫اسپری اعمال می شود‪.‬‬
‫سوزن سطح الیه جاذب را‬
‫لمس می کند و تحویل می‬
‫‪2180‬‬
‫معطر‬
‫دهد‪ ،‬در حالی که در تکنیک‬
‫اسپری‪ ،‬حجم های از پیش‬
‫تعیین شده روی صفحه‬
‫اسپری می شود‪ .‬در برنامه‬
‫کامالً خودکار‪ ،‬تمام مراحل‬
‫از طریق رایانه از جمله‬
‫شستشوی خط تحویل کنترل‬
‫غلظت معمولی نمونه‬
‫های اعمال شده از ‪ 0.1‬تا ‪1‬‬
‫‪2181‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫میلی گرم در میلی لیتر برای‬
‫تجزیه و تحلیل کیفی است‪،‬‬
‫اما معموالً برای اهداف کمی‬
‫بسیار کمتر است‪ ،‬که بیشتر‬
‫به جذب مولی نشانگر‬
‫بستگی دارد‪ .‬حجم معمولی‬
‫برای کاربرد نقطه ای ‪5-1‬‬
‫میکرولیتر و ‪ 10‬میکرولیتر‬
‫‪2182‬‬
‫معطر‬
‫برای کاربرد نواری است‪.‬‬
‫این حجم ها در صفحات‬
‫‪HPTLC‬‬
‫یا صفحات فوق نازک به‬

‫‪TLC‬‬
‫شدت کاهش می یابد‪ .‬شناخته‬

‫شده است که باندها وضوح‬
‫و نتایج بهتری نسبت به نقاط‬
‫دارند‪ ،‬زیرا یک باند باریک‬
‫برای اپتیک اسکنر‬
‫‪TLC‬‬
‫مناسب تر است‪.‬‬
‫‪ 14.4.6‬توسعه کروماتوگرام‬
‫‪2183‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫توسعه صفحات در محفظه‬
‫هایی انجام می شود که‬
‫دارای ویژگی های خاص‬
‫کوزه ها یا ظروف ساده به‬
‫اندازه کافی مناسب هستند تا‬
‫حالل را در یک محیط‬
‫دربسته نگه دارند‪ .‬شکی‬
‫‪2184‬‬
‫معطر‬
‫نیست که محفظه های خاص‬
‫کروماتوگرام های بهتری‬
‫تولید می کنند‪ .‬محفظه های‬
‫دوقلو امکان استفاده از فاز‬
‫متحرک دیگری را در‬
‫محفظه به منظور اشباع‪،‬‬
‫عالوه بر مصرف مقادیر‬
‫کمتر حالل فراهم می کند‪.‬‬
‫هزینه اتاقک که در ابتدا باال‬
‫به نظر می رسد‪ ،‬از طریق‬
‫‪2185‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫صرفه جویی در مقدار‬
‫حالل های گران قیمت‬
‫جبران می شود‪ .‬پیش اشباع‬
‫شدن محفظه ها مقادیر را‬
‫‪Rf‬‬
‫کاهش می دهد و اعوجاج‬

‫های جانبی جلوی حالل را‬
‫اصالح می کند‪ .‬صفحه تا‬
‫حد امکان تقریبا ً عمودی در‬
‫‪2186‬‬
‫معطر‬
‫محفظه قرار می گیرد و‬
‫اطمینان حاصل می کند که‬
‫نقاط کاربرد باالی سطح فاز‬
‫متحرک قرار دارند و‬
‫طرفین صفحه با دیواره های‬
‫ظرف تماس ندارند‪.‬‬
‫محفظه در حال توسعه باید‬
‫همیشه دور از دسترس باشد‬
‫نور خورشید‪ .‬در صورت‬
‫مشکوک بودن به ناپایدار‬
‫‪2187‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫بودن اجزای مورد بررسی‪،‬‬
‫باید در طول توسعه از نور‬
‫محافظت شود‪ .‬اگر‬
‫اشعه‌های خورشید مستقیما ً‬
‫روی محفظه در حال رشد‬
‫بیفتند‪ ،‬ممکن است به‬
‫درجات مختلف از طریق‬
‫دیواره‌های شیشه‌ای شکسته‬
‫‪2188‬‬
‫معطر‬
‫شوند و مناطقی با دمای باال‬
‫روی صفحه ایجاد کنند و‬
‫منجر به جریان نامنظم فاز‬
‫متحرک شوند‪.‬‬
‫تکنیک توسعه تا حد زیادی‬
‫بهبود یافته است‬
‫اتاق‌های توسعه افقی و کامالً‬
‫خودکار در اتاق‌های توسعه‬
‫خودکار یا اتاق‌های توسعه‬
‫چندگانه خودکار‪ .‬با این‬
‫‪2189‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫حال‪ ،‬هزینه این تجهیزات‬
‫(به جز اتاق توسعه افقی)‬
‫بیش از حد باال است‪.‬‬
‫‪ 14.4.7‬خشک کردن صفحه‬
‫پس از توسعه‪ ،‬صفحه‬
‫خشک می شود‪ .‬این یک‬
‫حرفه ای خودکار است‬
‫‪2190‬‬
‫معطر‬
‫این کار در اتاقک‌های‬
‫توسعه خودکار انجام‬
‫می‌شود‪ ،‬اما باید در هوا در‬
‫دمای اتاق‪ ،‬در یک‬
‫خشک‌کن خالء یا با گرم‬
‫کردن یا دمیدن هوای داغ بر‬
‫روی سطح صفحه انجام‬
‫شود‪ .‬در همه موارد‪ ،‬قبل از‬
‫شروع به استخراج یا اسکن‬
‫صفحه‪ ،‬فاز متحرک باید تا‬
‫‪2191‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫حد امکان به طور کامل‬
‫حذف شود‪.‬‬
‫‪ 14.4.8‬مشتق سازی‬
‫مشتق سازی شامل درمان‬
‫کروماتوگرام های توسعه‬
‫یافته است‬
‫‪2192‬‬
‫معطر‬
‫با معرف های اسپری‬
‫مناسب برای تعیین موقعیت‬
‫اجزای تشکیل دهنده برای‬
‫ارزیابی کیفی و برای تعیین‬
‫کمیت نشانگرهای حساس به‬
‫اشعه ماوراء بنفش‪ .‬برای‬
‫مشتق‌سازی صفحات از دو‬
‫روش استفاده می‌شود‪:‬‬
‫پاشش با غبار ریز معرف‬
‫(روش سنتی) و روش‬
‫‪2193‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫غوطه‌وری که اخیراً‬
‫محبوب‌تر شده است‪ .‬روش‬
‫اسپری اجازه مرطوب شدن‬
‫یکنواخت صفحه را نمی‬
‫دهد و باعث ایجاد مناطقی با‬
‫رطوبت زیاد و اسپری کم‬
‫می شود‪ .‬این امر بر دقت و‬
‫صحت در صورت تعیین‬
‫‪2194‬‬
‫معطر‬
‫کمی تأثیر می گذارد‪.‬‬
‫تکنیک باعث خیس شدن‬ ‫‪dip-in‬‬
‫یکنواخت تر می شود‪.‬‬
‫تجهیزات ویژه ای برای این‬
‫منظور موجود است‪ .‬در‬
‫اغلب موارد مشتق سازی‪،‬‬
‫پس از پاشش صفحه به‬
‫گرمایش نیاز است‪ .‬گرم‬
‫کردن یکنواخت صفحه در‬
‫هوای آزاد نتایج بهتری‬
‫‪2195‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫نسبت به حرارت دادن در‬
‫اجاق دارد‪ .‬دود ناشی از‬
‫گرمایش به شدت واکنش‬
‫پذیر است و به دیواره های‬
‫داخلی فر آسیب می رساند‪.‬‬
‫صفحه در حدود ‪ 110‬درجه‬
‫سانتیگراد به مدت ‪ 10‬دقیقه‬
‫یا تا زمانی که لکه ها به‬
‫‪2196‬‬
‫معطر‬
‫بهترین شکل دیده شوند گرم‬
‫می شود‪ .‬صفحات گرمایشی‬
‫با کاربرد ویژه از سازندگان‬
‫تجهیزات در دسترس‬
‫‪TLC‬‬
‫‪ 14.4.9‬ارزیابی‬
‫کروماتوگرام ها‬
‫صفحه در نور روز‪،‬‬ ‫‪TLC‬‬
‫تحت موج کوتاه و‬
‫‪2197‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫نور فرابنفش موج بلند‪،‬‬
‫برای مقایسه کروماتوگرام‬
‫نمونه های استاندارد و‬
‫آزمایشی یا برای مشاهده‬
‫وجود نشانگر یا ترکیبات‬
‫مورد عالقه در‬
‫کروماتوگرام آزمایشی‪.‬‬
‫مرکز هر نقطه با یک‬
‫‪2198‬‬
‫معطر‬
‫سوزن مشخص شده است‪.‬‬
‫فاصله از مرکز هر نقطه تا‬
‫نقطه کاربرد برای ثبت‬
‫مقدار ( نسبت مسافت طی‬
‫‪Rf‬‬
‫شده توسط یک ترکیب معین‬

‫به مسافت طی شده توسط‬
‫جبهه حالل) یا مقدار (‬
‫‪Rr‬‬
‫نسبت فواصل حرکت شده‬

‫توسط یک ترکیب و یک‬
‫ماده مرجع اعالم شده)‪.‬‬
‫‪2199‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫مقادیر ممکن است بسته به‬
‫‪Rf‬‬
‫دما‪ ،‬درجه اشباع‪ ،‬فعالیت‬

‫الیه جاذب و ترکیب فاز‬
‫متحرک متفاوت باشد‪.‬‬
‫ارزیابی کمی با اسکن‬
‫صفحه در یک انجام می‬
‫‪TLC‬‬
‫شود‬
‫‪2200‬‬
‫معطر‬
‫تراکم سنج یا اسکنر‪ .‬چگالی‬
‫سنج از دو حالت عبور و‬
‫بازتاب بسته به اپتیک‬
‫موجود استفاده می کند‪ .‬از‬
‫حالت فلورسانس‪ ،‬جذب‬
‫اشعه ماوراء بنفش یا نور‬
‫مرئی برای تعیین کمیت‬
‫نشانگر بسته به گزینه اعمال‬
‫شده استفاده می کند‪ .‬حالت‬
‫های جذب نور ماوراء بنفش‬
‫‪2201‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫و مرئی به عنوان یک گزینه‬
‫استاندارد در اسکنر و حالت‬
‫فلوئورسانس اختیاری است‪.‬‬
‫جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل‬
‫داده‌ها از طریق نرم‌افزار‬
‫استاندارد مبتنی بر رایانه‬
‫شخصی انجام می‌شود‪.‬‬
‫اسکن طول موج چندگانه‪،‬‬
‫‪2202‬‬
‫معطر‬
‫ضبط و مقایسه طیف های‬
‫فرابنفش‪ ،‬و تولید و به دست‬
‫آوردن کتابخانه های طیف‬
‫از جمله چندین گزینه‬
‫موجود در نرم افزار ارائه‬
‫شده با اسکنر است‪.‬‬
‫‪TLC‬‬
‫تعیین غلظت آنالیت از‬

‫طریق پایه‬
‫نمودار ارد یا کالیبراسیون‬
‫تک یا دو نقطه‪.‬‬
‫‪2203‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫‪TLC‬‬ ‫‪ 14.4.10‬بهبود کارایی‬
‫برای بهبود کارایی‬
‫تجزیه و تحلیل می توان‬
‫‪TLC‬‬
‫اقدامات احتیاطی متعددی‬

‫انجام داد‪ .‬اینها شامل انتخاب‬
‫دقیق محدوده غلظت ها‬
‫برای تجزیه و تحلیل است‪.‬‬
‫استفاده از پارامترهای‬
‫‪2204‬‬
‫معطر‬
‫صحیح ابزار مانند ابعاد‬
‫شکاف‪ ،‬انتخاب طول موج‪،‬‬
‫سرعت اسکن‪ ،‬تصحیح خط‬
‫پایه‪ .‬استفاده از صفحات‬
‫‪HPTLC‬‬
‫برای حساسیت و وضوح‬

‫باال‪ .‬استفاده از جاذب‬
‫مناسب از طیف گسترده ای‬
‫از خواص جذب برای بهینه‬
‫سازی انتخاب پذیری‪.‬‬
‫استفاده از نرم افزار نمونه‬
‫‪2205‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫خودکار‪ ،‬توسعه و تشخیص؛‬
‫استفاده از ثبت دقیق درجا و‬
‫تعیین کمیت کروماتوگرام‬
‫ها‪ .‬و اجتناب از مشتق‌سازی‬
‫در روش‌های سنجش و در‬
‫صورت لزوم استفاده از‬
‫تکنیک مشتق‌سازی‪.‬‬
‫‪dip-in‬‬
‫‪2206‬‬
‫معطر‬
‫مثال زیر یکی از داروهای‬
‫آیورودا را نشان می دهد‬
‫استفاده از در کنترل‬
‫‪TLC‬‬
‫کیفیت مواد گیاهی دارو‬

‫برای یکی از ترکیبات فعال‬
‫مورد تجزیه و تحلیل قرار‬
‫گرفت و از نمایه اثر انگشت‬
‫به منظور شناسایی مثبت‬ ‫‪TLC‬‬
‫ماده گیاهی استفاده شد‪.‬‬
‫‪2207‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫برای تهیه پروفیل اثر‬
‫انگشت حدود ‪ 5‬گرم از‬
‫مواد گیاهی استفاده شد‬
‫با ‪ 50‬میلی لیتر متانول به‬
‫مدت ‪ 30‬دقیقه در دمای ‪50‬‬
‫درجه سانتیگراد در دمای‬
‫مخروطی شکل استخراج‬
‫می شود‪ .‬عصاره فیلتر شده‬
‫‪2208‬‬
‫معطر‬
‫و فیلترات تا حدود ‪ 5‬میلی‬
‫لیتر در خالء تغلیظ شد‪.‬‬
‫یکی از ترکیبات فعال جدا‬
‫شده از این گیاه (نام رمز‬
‫‪DPH-‬‬
‫) به عنوان مرجع استفاده‬ ‫‪1‬‬
‫شد‪ .‬محلول ماده مرجع با‬

‫حل کردن حدود ‪ 5‬میلی گرم‬
‫در ‪ 1‬میلی لیتر کلروفرم‬
‫تهیه شد‪ .‬حدود ‪10‬‬
‫میکرولیتر از هر آزمایش و‬
‫‪2209‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫محلول مرجع به صورت‬
‫دستی بر روی پایه‬
‫آلومینیومی‪ ،‬سیلیکا ژل ‪60‬‬
‫‪F‬‬
‫‪ ،‬میلی متر ضخامت‬ ‫‪254‬‬ ‫‪0.2‬‬
‫استفاده شد‪.‬‬ ‫صفحات‬

‫)‪TLC (Merck‬‬
‫این صفحه با استفاده از فاز‬

‫متحرک حاوی ‪ 95‬حجم‬
‫تولوئن و ‪ 5‬حجم اتیل استات‬
‫‪2210‬‬
‫معطر‬
‫ساخته شد‪ .‬صفحه پس از‬
‫توسعه خشک شد و تحت‬
‫نور ماوراء بنفش ‪254‬‬
‫نانومتر مشاهده شد (شکل‬
‫)‪ .‬همان صفحه با معرف‬ ‫‪1A‬‬
‫آنیسالدئید‪-‬سولفوریک اسید‬
‫اسپری شد و به مدت حدود‬
‫‪ 10‬دقیقه حرارت داده شد تا‬
‫لکه ها را تجسم کنند (شکل‬
‫)‪ .‬این مشخصات را می‬ ‫‪1B‬‬
‫‪2211‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫توان برای تأیید هویت ماده‬
‫گیاهی و به دست آوردن‬
‫اطالعات نیمه کمی در‬
‫مورد مقدار موجود در‬
‫‪DPH-1‬‬
‫دارو استفاده کرد‪.‬‬
‫‪2212‬‬
‫معطر‬
‫ب‬
‫‪A‬‬
‫شکل ‪ :1‬کروماتوگرام های‬
‫به صورت مشاهده‬ ‫‪TLC‬‬
‫شده ( ) تحت ‪254‬‬

‫‪A‬‬
‫نانومتر و ( ) پس از‬
‫‪B‬‬ ‫‪UV‬‬
‫اسپری شدن با معرف‬

‫‪2213‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫آنیسالدئید‪-‬سولفوریک‬
‫اسید‬
‫عالوه بر توسعه مشخصات‬
‫اثر انگشت دارو‪،‬‬
‫مقدار نیز در نمونه های‬
‫‪DPH-1‬‬
‫مختلف مواد گیاهی برآورد‬

‫شد‪ .‬به منظور تجزیه و‬
‫تحلیل‪ 5 ،‬گرم پودر متوسط‬
‫‪2214‬‬
‫معطر‬
‫مواد دارویی با متانول در‬
‫دستگاه سوکسله به مدت ‪4‬‬
‫ساعت استخراج شد‪.‬‬
‫عصاره فیلتر شده و حجم آن‬
‫با متانول تا ‪ 50‬میلی لیتر‬
‫در فالسک حجمی تنظیم‬
‫شد‪ .‬یک میلی لیتر از این‬
‫محلول در ‪ 10‬میلی لیتر‬
‫رقیق شد و برای تجزیه و‬
‫تحلیل استفاده شد‪ .‬محلول‬
‫‪2215‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫استاندارد با حل کردن‬
‫‪DPH-1‬‬
‫‪ 4.95‬میلی‌گرم در ‪10‬‬
‫‪DPH-1‬‬
‫میلی‌لیتر متانول و رقیق‬

‫کردن ‪ 0.5‬میلی‌لیتر از این‬
‫محلول به ‪ 10‬میلی‌لیتر در‬
‫فالسک حجمی تهیه شد‪.‬‬
‫شش غلظت مختلف از این‬
‫محلول در سه تکرار بر‬
‫‪2216‬‬
‫معطر‬
‫روی یک صفحه از پیش‬
‫‪TLC‬‬
‫پوشش داده شده استفاده شد‬

‫که با استفاده از فاز متحرک‬
‫حاوی ‪ 90‬حجم تولوئن و‬
‫‪ 10‬حجم اتیل استات ساخته‬
‫شد‪ .‬صفحه توسعه یافته و‬
‫خشک شده در ‪ 305‬نانومتر‬
‫در یک اسکنر اسکن شد‬
‫‪TLC‬‬
‫و نمودار استاندارد ساخته‬

‫شد (شکل ‪ .)2‬یک‬
‫‪2217‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫میکرولیتر محلول آزمایشی‬
‫به طور مشابه با استفاده از‬
‫همان شرایط مورد استفاده‬
‫برای مورد تجزیه و‬
‫‪DPH-1‬‬
‫تحلیل قرار گرفت و مقدار‬

‫در نمونه آزمایشی از‬ ‫‪DPH-1‬‬
‫پاسخ به دست آمده در یک‬

‫اسکنر محاسبه شد‪.‬‬
‫‪TLC‬‬
‫‪2218‬‬
‫معطر‬
‫نمونه‌های دارویی آنالیز شده‬
‫تغییرات زیادی در محتوای‬
‫نشان دادند که از زیر‬ ‫‪DPH-1‬‬
‫‪ ٪0.3‬تا بیش از ‪٪1.4‬‬

‫متغیر بود‪ .‬روش بر اساس‬
‫دستورالعمل اعتبار سنجی‬
‫‪ICH‬‬
‫شد‪.‬‬
‫‪6‬‬
‫‪$‬‬
‫"‬
‫‪ZY‬‬
‫‪3‬‬
‫‪"NPV‬‬
‫‪OUPG‬‬
‫‪2219‬‬
‫‪OH‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫شکل ‪ :2‬منحنی کالیبراسیون‬ ‫‪DPH-1‬‬
‫روش تحلیل و توسعه اثر‬

‫انگشت مبتنی بر‬
‫‪TLC‬‬
‫سریع و قابل اعتماد است و‬

‫می تواند به راحتی در‬
‫آزمایشگاه های مختلف‬
‫استفاده شود‪ .‬به طور مشابه‪،‬‬
‫‪2220‬‬
‫معطر‬
‫می توان این تکنیک را‬
‫برای سایر داروهای گیاهی‬
‫برای ایجاد پروفایل های اثر‬
‫انگشت و همچنین تخمین‬
‫درصد مواد نشانگر در‬
‫داروهای خام یا محصوالت‬
‫نهایی به کار برد‪.‬‬
‫‪2221‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫‪ 14.5‬کروماتوگرافی مایع با‬
‫در یک دوره کمتر از ‪50‬‬
‫سال‪ ،‬به بیشترین میزان‬
‫‪HPLC‬‬
‫تبدیل شده است‬

‫ابزار تحلیلی پرکاربرد در‬
‫اکثر آزمایشگاه های دنیا‪.‬‬
‫این تکنیک برای نوآوری‬
‫‪2222‬‬
‫معطر‬
‫هایی که منجر به توسعه‬
‫کلی آن‪ ،‬در مورد مواد‬
‫مصرفی و تجهیزات‪ ،‬توجه‬
‫زیادی شده است‪ .‬جداسازی‬
‫با استفاده از هر یک از‬‫‪HPLC‬‬
‫پنج حالت اصلی‬

‫کروماتوگرافی انجام می‬
‫شود‪ :‬مایع‪-‬جامد (جذب)‪،‬‬
‫مایع‪-‬مایع (پارتیشن)‪ ،‬فاز‬
‫پیوندی (پارتیشن)‪ ،‬تبادل‬
‫‪2223‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫یونی‪ ،‬و کروماتوگرافی‬
‫حذف اندازه‪ .‬حالت انتخاب‬
‫شده به ماهیت و خواص‬
‫آنالیت بستگی دارد‪.‬‬
‫کروماتوگرافی فاز پیوندی‪،‬‬
‫که در آن فاز ثابتی از‬
‫ارگانوسیالن‌ها با طول‌های‬
‫کربن متفاوت به‌صورت‬
‫‪2224‬‬
‫معطر‬
‫شیمیایی به گروه‌های‬
‫سیالنول پیوند می‌خورد‪،‬‬
‫رایج‌ترین روش جداسازی‬
‫است‪ .‬در کروماتوگرافی‬
‫مایع‪ -‬مایع‪ ،‬تکیه گاه جامد‬
‫(معموالً سیلیس یا کیزلگور)‬
‫به طور مکانیکی با یک الیه‬
‫مایع آلی با نقطه جوش باال‬
‫پوشانده می شود‪ ،‬بر خالف‬
‫کروماتوگرافی فاز پیوندی‬
‫‪2225‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫که زنجیره های‬
‫هیدروکربنی غیرقطبی از‬
‫نظر شیمیایی به هیدروکسیل‬
‫های تکیه گاه سیلیسی‬
‫متصل می شوند‪.‬‬
‫کروماتوگرافی مایع‪-‬مایع‪،‬‬
‫به دلیل مکانیسم خود‪ ،‬نسبت‬
‫به کروماتوگرافی فاز‬
‫‪2226‬‬
‫معطر‬
‫پیوندی‪ ،‬مستعد تغییرات در‬
‫اثر برهمکنش با فاز‬
‫متحرک است‪.‬‬
‫یک عملیات معمولی‬
‫‪HPLC‬‬
‫شامل پمپاژ فاز متحرک در‬

‫فشار نسبتا ً باال از طریق‬
‫یک ستون با سوراخ باریک‬
‫حاوی جاذب‪ .‬جداسازی‬
‫مخلوط در ستون صورت‬
‫می گیرد و اجزای جدا شده‬
‫‪2227‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫با استفاده از آشکارساز‬
‫مناسب شناسایی می شوند‪.‬‬
‫از آنجایی که فاز متحرک‬
‫در فشارهای باال پمپاژ می‬
‫شود‪ ،‬سیستمی الزم است که‬
‫مخلوط را بدون افت فشار و‬
‫اختالل در ویژگی های‬
‫جریان‪ ،‬یعنی سرعت و‬
‫‪2228‬‬
‫معطر‬
‫فشار‪ ،‬به سیستم تزریق کند‪.‬‬
‫برای انجام این الزامات‪،‬‬
‫یک سیستم به یک پمپ‬
‫‪HPLC‬‬
‫برای فشار دادن فاز‬

‫متحرک در برابر فشار باال‪،‬‬
‫یک انژکتور برای وارد‬
‫کردن محلولی از ماده‬
‫استاندارد یا مخلوط‬
‫آزمایشی‪ ،‬یک ستون برای‬
‫انجام جداسازی‪ ،‬یک‬
‫‪2229‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫آشکارساز برای نشان دادن‬
‫حضور آنالیت در محلول‬
‫شستشو نیاز دارد‪ .‬و یک‬
‫واحد پردازش داده مناسب‪.‬‬
‫‪ 14.5.1‬پمپ‬
‫پمپ‪ ،‬مانند همه‪ ،‬قلب سیستم‬
‫در نظر گرفته می شود‬ ‫‪HPLC‬‬
‫‪2230‬‬
‫معطر‬
‫به ترکیب فاز متحرک و‬
‫دقت سرعت جریان آن‬
‫بستگی دارد‪ .‬پمپ جریان‬
‫بدون پالس فاز متحرک را‬
‫می دهد‪ .‬تغییرات مورد‬
‫انتظار در نرخ جریان کمتر‬
‫از ‪ ٪1.0‬است‪ .‬اختالط‬
‫آنالین حالل ها به اختالط‬
‫دستی ترجیح داده می شود‪.‬‬
‫با این حال‪ ،‬ترکیبات حاوی‬
‫‪2231‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫کمتر از ‪ ٪10‬از یک حالل‬
‫خاص با مخلوط کردن‬
‫دستی بهتر آماده می شوند‪.‬‬
‫ترکیب فاز متحرک یا در‬
‫طول تحلیل ثابت است‬
‫(حالت ایزوکراتیک) یا‬
‫تغییر می کند (حالت‬
‫گرادیان)‪ .‬نوع و طراحی‬
‫‪2232‬‬
‫معطر‬
‫پمپ های مدرن اجازه می‬
‫دهد تا چهار حالل را با‬
‫فشار کم مخلوط کنند‪ .‬در‬
‫غیر این صورت‪ ،‬پمپ های‬
‫مختلف‪ ،‬یکی برای هر‬
‫حالل‪ ،‬برای عملیات‬
‫گرادیان مورد نیاز است و‬
‫حالل ها در فشار باال‬
‫مخلوط می شوند‪ .‬یک روش‬
‫تحلیلی معمولی از سرعت‬
‫‪2233‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫جریان حدود ‪ 1‬میلی لیتر در‬
‫دقیقه و فشار کاری بین‬
‫‪ 1000‬تا ‪ 2000‬استفاده‬
‫‪psi‬‬
‫می کند‪ .‬دبی‌های باالتر که‬

‫فشار باالتری ایجاد می‌کنند‬
‫باید همیشه با توجیه استفاده‬
‫شوند‪ ،‬زیرا عالوه بر نیاز‬
‫به سرویس مکرر پمپ‪،‬‬
‫‪2234‬‬
‫معطر‬
‫عمر ستون را کاهش‬
‫می‌دهند‪.‬‬
‫دقت جریان پمپ ها برای‬
‫تجزیه و تحلیل بسیار مهم‬
‫است‪ .‬مخدوش‬
‫پایداری زمان ماند آخرین‬
‫پیک شسته شده معیاری‬
‫برای دقت جریان دراز مدت‬
‫پمپ ها است‪ ،‬در حالی که‬
‫دقت جریان کوتاه مدت از‬
‫‪2235‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫میانگین نواحی پیک هر‬
‫جزء و انحراف استاندارد‬
‫آنها بررسی می شود‪ .‬فاز‬
‫متحرک باید عاری از‬
‫گازهای محلول باشد تا از‬
‫جریان دقیق اطمینان حاصل‬
‫شود و نویز ناشی از حباب‬
‫ها به حداقل برسد‪.‬‬
‫‪2236‬‬
‫معطر‬
‫فیلتراسیون خالء‪ ،‬فراصوت‬
‫و تصفیه گاز هلیوم روش‬
‫هایی برای گاز زدایی‬
‫‪ 14.5.2‬انژکتور‬
‫انژکتور اجازه می دهد تا‬
‫حجم از پیش تعیین شده ای‬
‫از محلول آزمایشی به آن‬
‫برسد‬
‫‪2237‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫بدون ایجاد اختالل در‬
‫سینتیک جریان به کانال‬
‫جریان سیستم وارد شود‪ .‬به‬
‫طور معمول‪ ،‬تزریق با حجم‬
‫ثابت نسبت به تزریق با‬
‫حجم متغیر ترجیح داده می‬
‫شود‪ .‬هنگام استفاده از‬
‫حلقه‌های حجم ثابت‪ ،‬توصیه‬
‫‪2238‬‬
‫معطر‬
‫می‌شود حجم‌های بیشتری از‬
‫نمونه را از طریق حلقه‬
‫بشویید تا از پر شدن کامل‬
‫حلقه با محلول نمونه‬
‫اطمینان حاصل کنید‪ .‬فاز‬
‫متحرک نزدیک به‬
‫دیواره‌های داخلی حلقه تنها‬
‫پس از تزریق حجم‌های‬
‫بزرگ‌تر از حجم حلقه‬
‫می‌تواند به بیرون رانده‬
‫‪2239‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫شود‪ ،‬به عنوان مثال‪ ،‬تزریق‬
‫‪ 20‬میکرولیتر محلول‬
‫آزمایشی به یک حلقه ‪20‬‬
‫میکرولیتری نمی‌تواند‬
‫تزریق دقیق را تضمین کند‪.‬‬
‫اگر مقدار ماده آزمایشی‬
‫مشکلی ندارد‪ ،‬حلقه را با‬
‫محلول آزمایشی بیش از‬
‫‪2240‬‬
‫معطر‬
‫‪ 100‬میکرولیتر بشویید‪.‬‬
‫برای انجام تزریق باید فقط‬
‫از سوزن مناسب (سازگار‬
‫با پورت تزریق) استفاده‬
‫شود‪ .‬هنگام تزریق متغیر‪،‬‬
‫انتخاب یک سرنگ با اندازه‬
‫مناسب مهم است‪ .‬یک قانون‬
‫سرانگشتی برای هر تکنیک‬
‫تحلیلی این است که از‬
‫دستگاه حجمی در صورتی‬
‫‪2241‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫که کمتر از ‪ 20‬درصد حجم‬
‫کل آن استفاده می شود‪،‬‬
‫استفاده نشود‪ .‬بنابراین برای‬
‫اندازه گیری یا تزریق حجم‬
‫های کمتر از ‪ 5‬میکرولیتر‬
‫نباید از سرنگ ‪25‬‬
‫میکرولیتر استفاده کرد‪.‬‬
‫‪ 14.5.3‬ستون‬
‫‪2242‬‬
‫معطر‬
‫ستون ها در اندازه های‬
‫مختلف‪ ،‬معماری ساختاری‬
‫و‬
‫علم شیمی‪ .‬مواد‬
‫کروماتوگرافی معموال در‬
‫پوشش فوالد ضد زنگ بسته‬
‫بندی می شوند‪ .‬این ماده از‬
‫ذرات متخلخلی تشکیل شده‬
‫است که از نظر ماهیت‬
‫(سرامیک غیر آلی‪ ،‬پلیمر‬
‫‪2243‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫آلی یا هیبرید)‪ ،‬شکل‬
‫(نامنظم یا کروی)‪ ،‬اندازه‬
‫(از ‪ 2‬تا ‪ 20‬میکرومتر‪،‬‬
‫معموالً حدود ‪ 5‬میکرومتر)‬
‫و تغییرات سطحی‬
‫(سیالن‌ها) متفاوت است‪.‬‬
‫طول های مختلف کربن‪،‬‬
‫آمینوپروپیل‪ ،‬دیول‪ ،‬سیانو‪،‬‬
‫‪2244‬‬
‫معطر‬
‫اسید سولفونیک و یون های‬
‫آمونیوم)‪ .‬انتخاب ستون بر‬
‫اساس نوع تحلیل است‪.‬‬
‫اطالعات جامعی در وب‬
‫سایت های تولید کنندگان‬
‫پیشرو ستون های موجود‬
‫‪HPLC‬‬
‫است که به عنوان راهنمای‬

‫خوبی در انتخاب ستون ها‬
‫برای تجزیه و تحلیل عمل‬
‫می کند‪ .‬بیشتر تحلیل‌ها بر‬
‫‪2245‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫روی ستون‌های فاز‬
‫معکوس‪ ،‬معموالً ‪ ،‬با تأکید‬
‫‪C 18‬‬
‫فزاینده بر کاهش طول‪ ،‬قطر‬

‫و زمان تحلیل ستون‬
‫گزارش می‌شوند‪ .‬اکثر‬
‫جداسازی‌های روی‬
‫‪HPLC‬‬
‫ستون‌هایی که در دمای‬
‫محیط نگهداری می‌شوند‬
‫‪2246‬‬
‫معطر‬
‫موفقیت‌آمیز هستند‪ ،‬اما‬
‫ستون‌های ترموستات که در‬
‫دمای ‪ 0.2 ±‬درجه‬
‫سانتی‌گراد نگهداری‬
‫می‌شوند برای نتایج قابل‬
‫تکرار ضروری است‪ .‬این‬
‫به این دلیل است که همه‬
‫مکانیسم‌های جداسازی‬
‫وابسته به دما هستند و هر‬
‫‪2247‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫تغییر دما تأثیر قابل‌توجهی‬
‫بر نتیجه دارد‪.‬‬
‫‪ 14.5.4‬آشکارسازها‬
‫طیف گسترده ای از‬
‫آشکارسازها برای رفع‬
‫نیازهای مختلف موجود‬
‫است‬
‫‪2248‬‬
‫معطر‬
‫از تحلیلگران آشکارسازهای‬
‫فرابنفش با طول موج ثابت‪،‬‬
‫طول موج دوگانه یا طول‬
‫موج متغیر (ردیاب آرایه‬
‫دیود فوتودیود) بیشتر مورد‬
‫استفاده قرار می گیرند‪.‬‬
‫گزینه های دیگر عبارتند از‬
‫آشکارساز ضریب شکست‪،‬‬
‫آشکارساز فلوئورسانس‪،‬‬
‫آشکارساز الکتروشیمیایی‪،‬‬
‫‪2249‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫آشکارساز پراکندگی نور‬
‫تبخیری و آشکارساز‬
‫نورتابی شیمیایی‪.‬‬
‫‪ 14.5.5‬پردازش داده ها‬
‫پاسخ الکتریکی از‬
‫آشکارساز دیجیتالی شده و‬
‫تغذیه می شود‬
‫‪2250‬‬
‫معطر‬
‫به یک ماژول پردازش داده‪،‬‬
‫که در روزگار کنونی‬
‫همیشه یک کامپیوتر است و‬
‫محاسبات با استفاده از نرم‬
‫افزار خاصی انجام می‬
‫شود‪ .‬چندین برنامه نرم‬
‫افزاری برای پردازش داده‬
‫ها هم از طرف سازنده و هم‬
‫از طرف شخص ثالث در‬
‫دسترس هستند‪ .‬آنها عالوه‬
‫‪2251‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫بر محاسبه داده ها‪ ،‬کل‬
‫عملکرد دستگاه را نیز‬
‫کنترل می کنند‪.‬‬
‫‪ 14.5.6‬عوامل مؤثر بر‬
‫‪HPLC‬‬‫تجزیه و تحلیل‬
‫‪2252‬‬
‫معطر‬
‫متغیرهای متعددی بر آنالیز‬
‫تأثیر می گذارد‪ .‬این‬ ‫‪HPLC‬‬
‫موضوع برای‬
‫فراتر از دامنه این مقاله‪ ،‬اما‬
‫برخی از متغیرهای حیاتی‬
‫به اختصار مورد بحث قرار‬
‫می گیرند‪ .‬اکنون تاکید‬
‫بیشتری برای کنترل دمای‬
‫ستون در یک محدوده‬
‫باریک برای اطمینان از‬
‫‪2253‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫دقت نتیجه می شود‪ .‬این‬
‫مطلوب است‪ ،‬زیرا عواملی‬
‫مانند حاللیت‪ ،‬انتشار امالح‪،‬‬
‫ویسکوزیته فاز متحرک و‬
‫شماره صفحه ستون همگی‬
‫تحت تأثیر دما هستند‪.‬‬
‫ترکیب فاز متحرک یکی‬
‫دیگر از پارامترهای حیاتی‬
‫‪2254‬‬
‫معطر‬
‫است که بر وضوح‪ ،‬زمان‬
‫ماند و منطقه پیک تأثیر می‬
‫گذارد‪ .‬پمپ ها بیشترین سهم‬
‫را در تغییرات نتایج دارند‪،‬‬
‫زیرا ترکیب دقیق فاز‬
‫متحرک و دبی جریان را‬
‫تنها می توان با پمپ های‬
‫دقیق تضمین کرد‪ .‬گازهای‬
‫حل شده در فاز متحرک‬
‫منبعی از عدم دقت جریان و‬
‫‪2255‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫خطا در پاسخ آشکارساز‬
‫تغییرات زمان‬
‫نگهداری اغلب برای‬
‫شناخت میزان تحمل‬
‫مورد بحث قرار می‬
‫گیرد‪.‬‬
‫‪2256‬‬
‫معطر‬
‫محدودیت های توانا زمان‬
‫ماند تحت تأثیر نرخ جریان‪،‬‬
‫دمای ستون‪ ،‬ترکیب فاز‬
‫متحرک و یکپارچگی است‪.‬‬
‫خطا در نرخ جریان منجر‬
‫به تغییر در زمان ماند به‬
‫همان میزان می شود‪.‬‬
‫تغییرات کوچک در دمای‬
‫ستون اثرات قابل توجهی بر‬
‫زمان ماندگاری دارد‪ .‬در‬
‫‪2257‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫حالت ایده آل‪ ،‬یک ستون تا‬
‫‪ ± 0.2‬درجه سانتی گراد‬
‫ترموستات می شود‪ .‬با این‬
‫حال‪ ،‬دقت باالی ‪ 0.1‬درصد‬
‫در زمان ماند‪ ،‬مستلزم آن‬
‫است که ستون تا ‪± 0.04‬‬
‫درجه سانتی گراد‬
‫ترموستات شود‪ .‬تغییرات‬
‫‪2258‬‬
‫معطر‬
‫در ترکیب فاز متحرک تأثیر‬
‫قوی تری بر زمان ماند می‬
‫گذارد‪ .‬تخمین زده می شود‬
‫که در یک شستشوی‬
‫ایزوکراتیک معمولی‪ ،‬یک‬
‫تغییر ‪ ٪ ±‬در ترکیب فاز‬
‫متحرک رخ می دهد‪ ،‬که‬
‫خطای ‪ ٪0.7 - ٪0.4‬در‬
‫زمان های ماند را معرفی‬
‫می کند‪ .‬تغییرات مشاهده‬
‫‪2259‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫شده در ترکیب فاز متحرک‬
‫بیشتر در شستشوی گرادیان‬
‫است‪ .‬دستگاه‌های ضبط نیز‬
‫تغییراتی را در زمان‬
‫نگهداری از طریق ضبط‬
‫معیوب ایجاد می‌کنند‪ ،‬اما‬
‫تأثیر آن بسیار کمتر است‬
‫‪2260‬‬
‫معطر‬
‫(در محدوده ‪ ٪0.1‬تا‬
‫‪.)٪0.04‬‬
‫منطقه پیک تحت تأثیر‬
‫همه عواملی است که‬
‫بر ماندگاری تأثیر می‬
‫گذارد‬
‫زمان‪ .‬عالوه بر این‪ ،‬پاسخ‬
‫ضبط کننده در عالمت‬
‫گذاری شروع و پایان اوج‬
‫بسیار مهم است‪ .‬دیده شده‬
‫‪2261‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫است که این منبع اصلی خطا‬
‫در ثبت مناطق اوج است‪.‬‬
‫چندین عامل دیگر مانند‬
‫حجم تزریق‪ ،‬لوله‬
‫اتصال‪،‬‬
‫اتصاالت انتهایی و حجم‬
‫آشکارساز نیز بر نتایج‬
‫نهایی تأثیر دارند‪ .‬حجم‬
‫‪2262‬‬
‫معطر‬
‫تزریق زیاد و مقدار آنالیت‬
‫منجر به گسترش پیک می‬
‫شود‪ .‬آماده سازی نمونه در‬
‫فاز متحرک بهترین نتیجه‬
‫را ایجاد می کند و باید به‬
‫عنوان اولین انتخاب در نظر‬
‫گرفته شود‪.‬‬
‫‪ 14.5.7‬در کنترل کیفیت‬
‫‪HPLC‬‬
‫محصوالت گیاهی‬
‫‪2263‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫محبوب ترین تکنیک‬ ‫‪HPLC‬‬
‫در بین تمام روش های‬

‫تحلیلی است‬
‫تکنیک هایی که امروزه‬
‫استفاده می شود بنابراین‬
‫قابل درک است که بیشتر‬
‫اتفاقات در نوسازی این‬
‫تکنیک رخ می دهد‪.‬‬
‫‪2264‬‬
‫معطر‬
‫‪TLC‬‬ ‫همانطور که در بخش‬
‫بحث شد‪ ،‬می تواند برای‬
‫‪HPLC‬‬
‫اهداف مشابه استفاده شود‪.‬‬

‫دو کاربرد وجود دارد‪:‬‬
‫‪HPLC‬‬
‫یکی برای تولید پروفایل‪ ،‬که‬

‫برای آن ترجیح داده می‬ ‫‪TLC‬‬
‫شود‪ ،‬و دیگری برای تخمین‬

‫مقدار نشانگرها‪ ،‬که در آن‬
‫ترجیح داده می شود‪.‬‬ ‫‪HPLC‬‬
‫مراحل اولیه آماده سازی‬

‫‪2265‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫نمونه مشابه مراحل است‬
‫‪TLC‬‬
‫با این تفاوت که نمونه های‬

‫از طریق یک فیلتر ‪0.45‬‬ ‫‪HPLC‬‬
‫میکرومتر یا کمتر فیلتر می‬

‫شوند‪ .‬عالوه بر این‪،‬‬
‫اطمینان حاصل می شود که‬
‫نمونه آزمایشی حاوی‬
‫موادی نیست که به طور‬
‫‪2266‬‬
‫معطر‬
‫دائم روی ستون باقی می‬
‫‪HPLC‬‬
‫مانند‪ ،‬به این معنی که در‬

‫بیشتر موارد‪ ،‬روش های‬
‫تصفیه روی عصاره ها قبل‬
‫از تزریق آنها به ستون‬
‫اعمال می شود‪.‬‬
‫پس از آماده شدن‬
‫نمونه‪ ،‬بر روی آن‬
‫تزریق می شود‬
‫‪2267‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫ستون و پاسخ ترجیحا ً با‬
‫استفاده از آشکارساز‬
‫فرابنفش با طول موج متغیر‬
‫ثبت می شود‪ .‬از آنجایی که‬
‫ماهیت تمام ترکیبات عصاره‬
‫را نمی توان از قبل مشخص‬
‫کرد‪ ،‬آشکارساز آرایه دیود‬
‫نوری مفید است‪ ،‬به ویژه در‬
‫‪2268‬‬
‫معطر‬
‫هنگام ساختن پروفایل های‬
‫عصاره های گیاهی‪ .‬اگر‬
‫آماده سازی نمونه برای‬
‫تجزیه و تحلیل کمی انجام‬
‫نشده باشد‪ ،‬می توان از‬
‫مشخصات اثر انگشت‬
‫عصاره های گیاهی برای‬
‫اهداف شناسایی و همچنین‬
‫برای به دست آوردن‬
‫اطالعات نیمه کمی استفاده‬
‫‪2269‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫کرد‪ .‬به طور مشابه‪،‬‬
‫پروفایل را می توان برای‬
‫محصول نهایی تولید کرد و‬
‫برای ثبت تغییرات دسته به‬
‫دسته استفاده کرد‪ .‬نمایه اثر‬
‫انگشت را می توان برای‬
‫مطالعه تغییرات در ترکیب‬
‫محصول نهایی یا به عبارت‬
‫‪2270‬‬
‫معطر‬
‫دیگر برای نشان دادن‬
‫پایداری محصول استفاده‬
‫کرد‪.‬‬
‫مهمترین کاربرد در‬
‫‪HPLC‬‬
‫تخمین نشانگرها می باشد‬

‫داروهای گیاهی مراحل‬
‫آنالیز اساسا ً همان‬
‫‪HPLC‬‬
‫مراحلی است که برای هر‬

‫تکنیک تحلیلی دیگری‬
‫استفاده می شود‪ .‬پاسخ نمونه‬
‫‪2271‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫آزمایش با مقدار مشخصی‬
‫از نشانگر برای تعیین‬
‫کمیت نشانگر در ماده‬
‫آزمایش مقایسه می شود‪.‬‬
‫روش از دانش تکنیک و‬ ‫‪HPLC‬‬
‫شیمی نشانگر ایجاد شده‬

‫است‪ .‬در آنالیز شیمیایی‪،‬‬
‫‪HPLC‬‬
‫هیچ گونه مشابهی ندارد و‬

‫‪2272‬‬
‫معطر‬
‫می توان آن را سفارشی‬
‫کرد تا دقیق ترین و دقیق‬
‫ترین نتایج را به دست آورد‪.‬‬
‫تجزیه و تحلیل در تجزیه‬
‫‪HPLC‬‬
‫و تحلیل محصول نهایی‬

‫حیاتی است و نتایج مورد‬
‫انتظار نسبت به نتایج‬
‫حاصل از برتر است‪،‬‬ ‫‪TLC‬‬
‫زیرا جداسازی در بهتر‬

‫‪HPLC‬‬
‫است‪ .‬با این حال‪ ،‬زمان‬

‫‪2273‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫اجرای آنالیزهای معموالً‬
‫‪HPLC‬‬
‫از ‪ 15‬تا ‪ 30‬دقیقه متغیر‬

‫است‪ ،‬که در صورتی که‬
‫تعداد زیادی نمونه آنالیز‬
‫شود‪ ،‬استفاده از آن را‬
‫محدود می کند‪.‬‬
‫‪2274‬‬
‫معطر‬
‫‪ 14.6‬در مقابل‬
‫به عنوان یک ابزار‬ ‫‪TLC‬‬
‫اصلی در استانداردسازی‬
‫کارخانه ظهور کرده است‬
‫مواد‪ .‬پیشرفت و اتوماسیون‬
‫این تکنیک‪ ،‬آن را به اولین‬
‫انتخاب برای داروهای‬
‫گیاهی تبدیل کرده است‪.‬‬
‫استفاده از آن در کشورهای‬
‫در حال توسعه که پیشرفت‬
‫‪2275‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫های مقرون به صرفه‬ ‫‪HPLC‬‬
‫نیست‪ ،‬محبوب تر شده‬

‫است‪ .‬مزایای متعددی‬ ‫‪TLC‬‬
‫نسبت به دارد‪ .‬آماده‬

‫‪HPLC‬‬
‫سازی نمونه و فاز متحرک‬

‫نیازی به مراحل دقیق‬
‫تصفیه‪ ،‬گاززدایی و‬
‫فیلتراسیون ندارد که برای‬
‫‪2276‬‬
‫معطر‬
‫محافظت از ستون های‬
‫گران قیمت در برابر خرابی‬
‫ضروری است‪ .‬چندین نمونه‬
‫(تا ‪ )18‬را می توان در یک‬
‫صفحه ‪ 20×20‬سانتی متر‬
‫مربع قرار داد‪ .‬نمونه های‬
‫آزمایشی و استانداردها به‬
‫طور همزمان تحت شرایط‬
‫یکسان تجزیه و تحلیل می‬
‫شوند‪ .‬چندین تحلیلگر می‬
‫‪2277‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫توانند به طور همزمان کار‬
‫کنند زیرا هر مرحله از‬
‫تجزیه و تحلیل به طور‬
‫مستقل با استفاده از‬
‫تجهیزات جداگانه انجام می‬
‫شود‪ .‬انتخاب سیستم های‬
‫حالل نامحدود است‪،‬‬
‫برخالف که در آن شیمی‬
‫‪HPLC‬‬
‫‪2278‬‬
‫معطر‬
‫ستونی استفاده از شدید در‬
‫‪pH‬‬
‫فاز متحرک را ممنوع می‬

‫کند‪ .‬این تکنیک قابلیت‬
‫انعطاف پذیری عظیمی از‬
‫مشتق‌سازی با معرف‌های‬
‫اسپری کروموژنیک را‬
‫فراهم می‌کند و تشخیص‬
‫آنالیتی را که در برابر نور‬
‫ماوراء بنفش شفاف است‬
‫ممکن می‌سازد‪ .‬همچنین‬
‫‪2279‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫امکان ارزیابی چندگانه‬
‫کروماتوگرام توسعه یافته را‬
‫فراهم می کند که در‬
‫‪HPLC‬‬
‫امکان پذیر نیست‪ .‬هیچ‬

‫چیزی از تجزیه و تحلیل‬
‫قبلی باقی نمانده است که در‬
‫تحلیل بعدی دخالت کند‪،‬‬
‫زیرا هر بار از یک صفحه‬
‫‪2280‬‬
‫معطر‬
‫تازه استفاده می شود‪ .‬در‬
‫نهایت‪ ،‬صرفه جویی فوق‬
‫العاده ای در زمان و هزینه‬
‫تجزیه و تحلیل می کند‪.‬‬
‫مزایای بسیاری دارد اما‬ ‫‪TLC‬‬
‫دارای معایبی نیز می باشد‪.‬‬

‫‪HPLC‬‬‫نمی تواند با حساسیت‬ ‫‪es‬‬
‫مطابقت داشته باشد و با‬

‫سرعت پیشرفت ها و‬
‫پیشرفت هایی که در حوزه‬
‫‪2281‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫اتفاق می افتد مطابقت‬ ‫‪HPLC‬‬
‫نکرده است‪ .‬یک سیستم‬

‫‪TLC‬‬
‫باز است و باعث تسریع‬

‫تجزیه ترکیبات حساس به‬
‫نور و هوا می شود که در‬
‫مورد از محیط بسته‬ ‫‪HPLC‬‬
‫عبور می کنند‪ .‬تشخیص‬

‫آنالیت در در محلول رخ‬
‫‪HPLC‬‬
‫‪2282‬‬
‫معطر‬
‫می دهد و حساسیت باالیی‬
‫را ایجاد می کند‪ ،‬در حالی‬
‫که در برهمکنش فاز جامد‬ ‫‪TLC‬‬
‫باعث می شود تشخیص‬

‫حساسیت کمتری داشته باشد‪.‬‬
‫در نهایت‪ ،‬پیشرفت‌های اخیر‬
‫‪HPLC‬‬‫و سینتیک جریان کارآمد‬
‫امکان جداسازی پیچیده‌تری‬
‫را نسبت به فراهم می‌کند‪.‬‬
‫‪TLC‬‬
‫‪2283‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫هر دو و در تجزیه و‬
‫تحلیل و کنترل کیفیت حیاتی‬

‫هستند‬
‫از مواد گیاهی و محصوالت‬
‫استخراج شده هر کدام از‬
‫این تکنیک ها محدودیت ها‬
‫‪2284‬‬
‫معطر‬
‫و مزایای خاص خود را‬
‫دارند‪ .‬سریع‪ ،‬سازگار و‬ ‫‪TLC‬‬
‫مقرون به صرفه است‪ ،‬در‬

‫حالی که دقیق تر و دقیق‬
‫‪HPLC‬‬
‫تر است‪ .‬بر اساس ترجیحات‬

‫و تقاضای شرایط‪ ،‬می توان‬
‫از یکی یا دیگری برای‬
‫تضمین کیفیت محصوالت‬
‫گیاهی استفاده کرد‪.‬‬
‫‪2285‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫‪ ، ، ،‬منابع عدم قطعیت‬ ‫‪Barwick‬‬ ‫‪VJ‬‬ ‫‪1999‬‬
‫در کروماتوگرافی گازی و‬

‫کارایی باال‪ ،‬مجله‬
‫کروماتوگرافی ‪،‬‬
‫‪A‬‬ ‫‪849: 13-33‬‬
‫‪ ، ،‬راهنمای کیفیت‬ ‫‪EMEA‬‬ ‫‪2006‬‬
‫محصوالت دارویی‬
‫‪2286‬‬
‫معطر‬
‫گیاهی‪/‬محصوالت دارویی‬
‫‪،‬‬ ‫گیاهی سنتی‪،‬‬
‫‪EMEA/CVMP/814/00 Rev 1‬‬
‫آژانس دارویی اروپا‪،‬‬

‫لندن‪ ،‬انگلستان‪ ،‬ص‪-1 .‬‬
‫‪11‬‬
‫‪ ، ،‬راهنمای مشخصات‪:‬‬ ‫‪EMEA‬‬ ‫‪2006‬‬
‫روش‌های آزمایش و‬
‫معیارهای پذیرش برای‬
‫مواد گیاهی‪،‬‬
‫آماده‌سازی‌های گیاهی‪ ،‬و‬
‫‪2287‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫محصوالت دارویی‬
‫گیاهی ‪ /‬محصوالت سنتی‬
‫‪،‬‬ ‫گیاهی دارویی‪،‬‬
‫‪EMEA/CVMP/815/00 Rev 1‬‬
‫آژانس دارویی اروپا‪،‬‬

‫لندن‪ ،‬انگلستان‪ ،‬ص ‪-1 .‬‬
‫‪21‬‬
‫‪ ،‬اداره اروپا‬ ‫‪European Pharmacopoeia 5.0, 2004, Vol. 2‬‬
‫برای کیفیت داروها‪،‬‬

‫‪2288‬‬
‫معطر‬
‫استراسبورگ‪ ،‬فرانسه‪،‬‬
‫ص‪2668-2667 .‬‬
‫‪، ،‬‬
‫‪ICH‬‬ ‫‪1996‬‬ ‫‪ICH-Harmonised Tripartite Guideline on Validation of Analytical‬‬
‫‪Procedures: Methodology, International Conference on Harmonization, p. 1-8‬‬
‫‪ ، ، ،‬کروماتوگرافی‬ ‫‪Poole‬‬ ‫‪CF‬‬ ‫‪1999‬‬
‫مسطح در آغاز قرن‪ ،‬مجله‬

‫‪،‬‬ ‫کروماتوگرافی‬
‫‪A‬‬ ‫‪856: 399-427‬‬
‫‪ ، ، ،‬کروماتوگرافی الیه‬ ‫‪Poole‬‬ ‫‪CF‬‬ ‫‪2003‬‬
‫نازک‪ :‬چالش ها و فرصت‬

‫‪A‬‬‫ها‪ ،‬مجله کروماتوگرافی ‪،‬‬ ‫‪1000: 963-984‬‬
‫‪2289‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫شرما‪ ،‬ج‪،2000 ،.‬‬
‫در تجزیه و تحلیل مواد‬
‫غذایی و کشاورزی‪ ،‬مجله‬
‫‪880: 129-147‬‬
‫‪ ، ،‬روشهای کنترل‬ ‫‪WHO‬‬ ‫‪1998‬‬
‫کیفیت برای مواد گیاهی‬

‫دارویی‪ ،‬بهداشت جهانی‬
‫‪2290‬‬
‫معطر‬
‫سازمان‪ ،‬ژنو‪ ،‬ص‪-1 .‬‬
‫‪114‬‬
‫‪ ، ،‬مونوگرافهای در‬
‫‪WHO‬‬ ‫‪WHO‬‬ ‫‪1999‬‬
‫مورد گیاهان دارویی‬

‫انتخاب شده‪ ،‬جلد‪ .‬من‪،‬‬
‫سازمان بهداشت جهانی‪،‬‬
‫ژنو‬
‫‪WHO‬‬ ‫‪WHO‬‬ ‫‪2001‬‬
‫مورد گیاهان دارویی‬

‫انتخاب شده‪ ،‬جلد‪ .‬دوم‪،‬‬
‫‪2291‬‬
‫‪HPLC‬‬

‫سازمان بهداشت جهانی‪،‬‬
‫ژنو‬
‫‪WHO‬‬ ‫‪WHO‬‬ ‫‪2003‬‬
‫مورد گیاهان دارویی انتخاب‬

‫شده‪ ،‬جلد‪ .‬سوم‪ ،‬بهداشت‬
‫جهانی‬
‫سازمان‪ ،‬ژنو‬
‫‪2292‬‬

سازمان گیاهان جهان 11111111

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

سازمان گیاهان جهان 11111111

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

‫فن آوری‬

‫مرکز بین المللی علم و‬

‫ذکر نام شرکت ها و‬

‫هیچ استفاده ای از این‬

‫امکان پذیر نیست‪.‬‬

‫‪.‬‬ ‫‪Don Taxus baccata L‬‬

‫توسط وزارت امور‬ ‫‪ICS-UNIDO‬‬

‫خارجه ایتالیا پشتیبانی می شود‬

‫فن آوری های استخراج‬

‫مشاور علمی برای‬

‫اسانس‪ ،‬موسسه مرکزی‬

‫توسعه فرآیند و محصول‪،‬‬

‫‪ ،‬طرح ‪،20‬‬ ‫‪R&D-II‬‬

‫توسعه فرآیند و محصول‪،‬‬

‫صنعتی میالن‪ ،‬پارک سبز‬

‫‪ ،‬دانشگاه پادووا‪، ،‬‬

‫‪،‬‬ ‫‪35131 Padova‬‬ ‫‪Italy‬‬

‫‪،‬‬ ‫دانشگاه پادووا‪، ،‬‬

‫گیاهان دارویی و معطر‬

‫‪ 2‬دانشمند‪ ،‬بخش شیمی تجزیه‪،‬‬

‫محصول‪ ،‬موسسه مرکزی‬

‫مرکزی پزشکی و معطر‬

‫صورت عمده از بسیاری از‬

‫گیاهی (یعنی عصاره ها)‪ ،‬با‬

‫استخراج آغاز می شود‬

‫استخراج فیتونیک (با حالل‬

‫بهترین استفاده صنعتی از‬

‫با عنوان "تکنولوژی های‬

‫استخراج برای گیاهان‬

‫یک استخراج مناسب‬

‫‪ 3.5.3.1. 1‬تقطیر با آب‬

‫‪......‬‬ ‫‪ 3.5.3.1.1.3. 1‬اثر حرارت‬

‫‪ 3.5.3.2. 1‬سه نوع تقطیر با آب ‪.‬‬

‫‪ 3.5.3.2.1.1. 1‬روش سنتی‬

‫‪..‬‬ ‫تقطیر آب‬

‫‪48‬‬ ‫‪Sfumatrice . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫‪ 3.5.3.4.2. 1‬فرآیند‬

‫‪50‬‬ ‫‪Defl eurage . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫و‬ ‫‪Enfl eurage‬‬ ‫‪3.5.3.5.1. 1‬‬

‫نتیجه گیری ‪. . . . . . . .‬‬ ‫‪1.4‬‬

‫های استخراج برای گیاهان دارویی‬

‫‪ 3.1. 2‬مختصری از فرآیندهای‬

‫‪ 3.1.1. 2‬تولید الکل از زیست‬

‫‪ 3.1.3. 2‬تولید سوخت های‬

‫‪ 2.3.2.1‬بازیابی سیترال با تقطیر‬

‫‪ 2.3.3‬مطالعه موردی‪ :‬تقطیر‬

‫بازیابی منتول با کریستالیزاسیون‬

‫تکنیک‌های خیساندن‪ ،‬نفوذ و‬ ‫‪3‬‬

‫انفوزیون برای استخراج مواد‬

‫مقدمه ‪. . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫‪3.1‬‬

‫برای استخراج مواد مخدر خام‬

‫‪ 3.3.1‬ماهیت مواد مخدر خام‬

‫‪ 3.5. 3‬غلظت محصول ‪. . . . . .‬‬

‫فرآیند استخراج و حالل‬

‫در حالت پایدار) ‪. . . . . . . . . .‬‬

‫‪ 5.1. 3‬رویه عمومی ‪. . . . . . . .‬‬

‫استخراج در مقیاس بزرگ ‪. . . .‬‬

‫‪5.4.1. 3‬‬ ‫‪72‬‬

‫‪ 5.4.2.3. 3‬باتری استخراج‬

‫‪ 6.2.1. 3‬نفوذ رزرو شده‬

‫‪ 6.3.1.2. 3‬استخراج کننده رسمی‬

‫استخراج چربی سرد‪،‬‬

‫مقدمه ‪. . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫‪4.1‬‬

‫‪ 3.1.4.1. 4‬مخلوط کن مخصوص‬

‫‪93‬‬ ‫مداوم گرم‪ ،‬و‬

‫فرآیند استخراج مایع جامد ‪. . .‬‬ ‫‪5.2‬‬