Professional Documents
Culture Documents
1603130441-10 2 Fonksyon
1603130441-10 2 Fonksyon
MATEMATİK
Fonksiyon
Bu kitap Anadolu Lisesi ve Fen Lisesi müfredatındaki ortak kazanımların yanı sıra
Fen Lisesi müfredatındaki farklı kazanımları da içermektedir.
Bu kitabın tamamının ya da bir kısmının, kitabı yayımlayan şirketin önceden izni olmaksızın
elektronik, mekanik, fotokopi ya da herhangi bir kayıt sistemiyle çoğaltılması, yayımlanması ve
depolanması yasaktır.
Bu kitabın tüm hakları, Etkin Sonuç Yayıncılık Mat. Dağ. Eğt. San. Tic. Ltd. Şti.'ne aittir.
Baskı – Cilt
Dizgi – Grafik
Ana Dağıtım
Bahçekapı Mah. 2473. Sok.
No : 51 / 1 - 2 Şaşmaz / ANKARA
Tel: (0 312) 229 02 81
Tel: +90 549 390 30 90
VE
İÇİNDEKİLER
FONKSİYON KAVRAMI . ................................................................................................................................................. 5
FONKSİYONUN TANIM VE GÖRÜNTÜ KÜMESİ ........................................................................................................... 7
FONKSİYONDA DEĞER BULMA . .................................................................................................................................. 8
FONKSİYONLARIN BİRBİRİ TÜRÜNDEN YAZILMASI ................................................................................................. 13
FONKSİYON ÇEŞİTLERİ .............................................................................................................................................. 14
FONKSİYONLARDA DÖRT İŞLEM ............................................................................................................................... 26
FONKSİYON GRAFİĞİ .................................................................................................................................................. 28
a . xn BİÇİMİNDEKİ FONKSİYONLARIN GRAFİĞİ .........................................................................................................34
PARÇALI FONKSİYONUN GRAFİĞİ ..............................................................................................................................36
GRAFİK OKUMA . ..........................................................................................................................................................38
BİLEŞKE FONKSİYON . .................................................................................................................................................50
BIR FONKSIYONUN TERSİ ...........................................................................................................................................57
TEST .................................................................................................................................................................. 88
BİR FONKSİYONUN TERSİ
TEST ................................................................................................................................................................. 90
TERS FONKSİYON YARDIMIYLA İŞLEMLER
TEST ................................................................................................................................................................. 96
FONKSİYON . ............................................................................................................................................ 98
VE
VE
Fonksiyon Kavramı
SIRA SİZDE
ÖRNEK
III. β IV. β
3 4
h k
III. A B IV. A B •1 •a •1 •a
•2 •b •2 •b
•a •1 •a •1 •3 •c •3 •c
•b •4 •d •4 •d
•2 •2
•b
•c
•3 •3
ÇÖZÜM
•x •y
1. II ve IV 2. II ve IV
5
VE
Fonksiyon Kavramı
SIRA SİZDE
ÖRNEK
Aşağıda verilen bağıntılardan hangisi ya da hangi- 1. Aşağıda verilen bağıntılardan hangisi ya da hangile-
leri birer fonksiyondur? ri fonksiyon değildir?
4x – 5 I. f : N $ N, f (x) = 2x – 5
I. f : R " R, f ( x ) =
2x + 1
2x + 1
II. g : Z " R, g ( x ) = 3x – 6 II. g: Z $ Z, g (x) =
3
III. h : N $ Z, h (x) = 5 x + 1
III. h : N " R, h ( x ) = 3x + 4
x2 – 4
IV. k : Z + " R, k ( x ) =
2x + 5
7
V. r : N " Z, r ( x ) =
x +1
I. f : N $ R, f (x) = x3 + 5
derece yayınları
II. g : Z $ N, g (x) = 3 x + 5
ÇÖZÜM
x 2 – 2x – 3
III. h : R $ R, h (x) =
1 x2 + 1
I. f bağıntısının tanım kümesi R olup x = – için
2
4x – 5
ifadesi tanımsız olduğundan tanım kümesin-
2x + 1
de açıkta eleman kalır. O halde, f bağıntısı R den R
ye bir fonksiyon değildir.
7
V. x = 1 için r (1) = d Z olduğundan, r bağıntısı
2
N den Z ye bir fonksiyon değildir.
1. I ve II 2. I ve III 3. II ve V
6
VE
A f B 1. A = { – 1, 0, 1, 2 } kümesi veriliyor.
Yanda verilen f f : A $ R, f ( x ) = – 2x + 1
•1 •a
fonksiyonunun fonksiyonunun görüntü kümesini bulunuz.
•b
•2 görüntü kümesini
•c
bulunuz.
•3 •d
NOT
A kümesine tanım kümesi, B kümesine değer küme-
si denir. A kümesindeki her elemanın, B kümesinde
2. A = { x | x asal rakam } kümesi veriliyor.
eşleşmiş olduğu elemanların kümesine görüntü kümesi
denir ve f ( A ) ile gösterilir. 1– x 2
f : A $ R, f ( x ) =
5
f ( A ) ⊂ B dir. ( Görüntü kümesi, değer kümesinin alt kü-
fonksiyonunun görüntü kümesindeki en küçük ele-
mesidir.)
man kaçtır?
ÇÖZÜM
f : A $ B, x $ f ( x ) = y olmak üzere,
A f B
Görüntü kümesi (f (A))
ddeerreeccee y a yy ıınnl laar rı ı
•1 •a
•b
•2 3. A = { x | x pozitif olmayan en büyük 3 tam sayı }
•c
•3 •d kümesi veriliyor.
f : A $ R, f ( x ) = 3x+3
Tanım kümesi Değer kümesi
fonksiyonunun görüntü kümesindeki elemanların
1 $ f(1) = b çarpımı kaçtır?
2 $ f(2) = d
3 $ f(3) = c
olduğuna göre, f ( A ) = { b, c, d } bulunur.
ÖRNEK 2
x–2
4. f : A $ R, f ( x ) =
5
fonksiyonu veriliyor.
f : A $ R , f ( x ) = 5x+1 – 2 fonksiyonu veriliyor.
f ( A ) = { – 1, 0, 1, 2 }
f ( A ) = { – 1, 123 }
olduğuna göre, A kümesini bulunuz.
olduğuna göre, A kümesini bulunuz.
ÇÖZÜM
48
1. f ( A ) = {– 3, – 1, 1, 3 } 2. – 3. 3 6 4. A = { – 3, 2, 7, 12 } 5. 5
5
7
VE
f:R $ R 1. f:R $R
3x – 4 f ( x ) = x2 + 3x – 1
f (x) =
7
olduğuna göre, f ( – 1 ) + f ( 1 ) toplamı kaçtır?
f ( –1) + f ( 3 )
olduğuna göre, ifadesinin değeri kaçtır?
f ( 2)
ÇÖZÜM
2. f:R $R
Bir fonksiyonun bir noktadaki değerini bulmak için,
f ( x ) = ax2 + bx + 2 ve f ( 2 ) + f ( – 2 ) = 36
o nokta fonksiyonun kuralında yerine yazılır.
olduğuna göre, a kaçtır?
3. (– 1) – 4 – 7
x = – 1 için, f ( – 1) = = = –1
7 7
3.3 – 4 5
x = 3 için, f (3) = =
7 7
3.2 – 4 2
x = 2 için, f ( 2) = = dir.
7 7
5 2
derece yayınları
f ( – 1) + f ( 3 ) – 1+ 7 – 7
Buna göre, = = = – 1 bulunur.
f ( 2) 2 2 3. f : [ – 2, 1 ) $ R
7 7
f ( x ) = x2 + 1
olduğuna göre, f fonksiyonunun görüntü kümesini
ÖRNEK 2 bulunuz.
f: ( – 3, 2 ] $ R
f ( x ) = 2x + 1
olduğuna göre, f fonksiyonunun görüntü kümesini
bulunuz.
4. f : [ a, b ] $ [ 4, 12 ]
f ( x ) = 3x – 2
ÇÖZÜM olduğuna göre, f fonksiyonunun tanım kümesindeki
tam sayıların toplamı en çok kaçtır?
Fonksiyonun tanım kümesi ( – 3, 2 ] olduğundan,
– 3 < x ≤ 2 olmalıdır.
Buna göre,
– 3 < x ≤ 2 ⇒ – 6 < 2x ≤ 4
⇒ – 5 < 2x + 1 ≤ 5 5. f : A $ ( – 3, 6 ]
⇒ – 5 < f ( x ) ≤ 5 tir. f ( x ) = x2 – 3
olduğuna göre, f fonksiyonunun tanım kümesinde
Bu durumda f ( ( – 3, 2 ] ) = ( – 5, 5 ] bulunur.
en çok kaç farklı tam sayı değeri vardır?
1. 0 2. 4 3. [ 1, 5 ] 4. 9 5. 6
8
VE
f:R $ R
1. f (x) = 2x + 1
3
f ( x ) = x2 + x – 3
olduğuna göre, f ( 1 – 2x ) fonksiyonunun eşiti ne-
olduğuna göre, f ( x + 2 ) fonksiyonunu bulunuz.
dir?
ÇÖZÜM
⇒ f( x + 2 ) = x2 + 5x + 3 bulunur.
ÖRNEK 2
3. f c m=
x+1 3x – 4
+2
ddeerreeccee y a yy ıınnl laar rı ı
f:R $ R 3x – 4 x+1
f ( x2 – 2x ) = 2x2 – 4x + 6 olduğuna göre, f ( x + 5 ) fonksiyonunun eşiti nedir?
olduğuna göre, f (x + 1 ) fonksiyonunu bulunuz.
ÇÖZÜM
f ( x 2 – 2x ) = 2. ( x 2 – 2x ) + 6 ⇒ f ( x ) = 2x + 6 dır.
4. f ( 5x – 3 ) = 10x – 2 ve f ( m ) = 18
x yerine x + 1 yazarsak, f ( x + 1 ) = 2 ( x + 1 ) + 6
olduğuna göre, m kaçtır?
⇒ f ( x + 1 ) = 2x + 8 bulunur.
ÖRNEK 3
ÇÖZÜM
> >
f (2x + 3) = 4x – 7a
–1 6 x+3
6. f ( x ) = 2x + 7 ve g (x) = fonksiyonları veriliyor.
2x + 3 = –1 ⇒ x = –2 dir. 2
f ( a + 5 ) + g ( 2a – 1 ) = 15
4 . ( – 2 ) – 7a = 6 ⇒ – 8 – 7a = 6 ⇒ – 7a = 14 ⇒ a = – 2
bulunur. olduğuna göre, a kaçtır?
3 – 4x 2x + 11
1. 2. 2x 2 + 10x + 8 3. 4. 7 5. – 1 6. – 1
3 x+5
9
VE
= – 13 + 6
fc m = 3x – 5 fonksiyonu veriliyor.
x +1
= – 7 bulunur. 3.
2x – 1
f ( a + 2 ) = 1 olduğuna göre, a kaçtır?
ÖRNEK 2
ÇÖZÜM
x = a + 3 için, f ( a + 3 – 2 ) = 3 . ( a + 3 ) + 1
⇒ f ( a +1 ) = 3a + 10 dur.
x = a – 3 için, 5. a ve b birbirinden farklı gerçek sayılardır.
f c m= 2
g ( a – 3 + 3 ) = 2 ( a – 3 ) – 5 ⇒ g ( a ) = 2a – 11 dir. ax – b 2x + 3
bx – a x +1
f ( a + 1) = g ( a ) ⇒ 3a + 10 = 2a – 11
olduğuna göre, f ( 1) kaçtır?
⇒ a = – 21 bulunur.
1
1. 3 2. – 6 3. – 1 4. 7 5.
2
10
VE
ÇÖZÜM
x = 6 ⇒ + f ( 6 ) = f ( 7 ) + 13
f ( 3 ) = f ( 7 ) + 34 ⇒ f ( 7 ) = – 26 bulunur.
8
1
f ( x + 1 ) = f (x – 1 ) . 2x ve f (3) =
128
olduğuna göre, f ( 9 ) kaçtır?
ÖRNEK 2
f ( x ) = f ( x – 1 ) . x ve f ( 8 ) = 56 ( x + 2 ) . f (x + 3 ) = ( x + 1 ) . f ( x + 2 ) ve f ( 3 ) = 6
ÇÖZÜM
12
1. 7 2. 2 3. 12 4. 5. 17
5
11
VE
ÇÖZÜM
x = 3 için, f ( 4 ) = f ( 3 ) + 2
x = 4 için, f ( 5 ) = f ( 4 ) + 3
x = 5 için, f ( 6 ) = f ( 5 ) + 4
. . . .
. . . .
. . . .
x = 24 için, f ( 25 ) = f ( 24 ) + 23
+
f ( 25 ) = f ( 3 ) + 2 + 3 + 4 + … + 23
7
23.24 2. Tanımlı olduğu aralıkta,
derece yayınları
⇒ f (25) = 7 + –1
2
f ( x – 1 ) = f ( x – 3 ) + 3 ve f ( 0 ) + f ( 1 ) = 6
⇒ f( 25 ) = 282 bulunur.
olduğuna göre, f ( 9 ) + f ( 8 ) toplamı kaçtır?
ÖRNEK 2
f (1)
olduğuna göre, ifadesinin değeri kaçtır?
f (11)
ÇÖZÜM
x = 3 için, 2.f ( 1 ) = f ( 3 ) . 4
x = 5 için, 2.f ( 3 ) = f ( 5 ) . 6
3. Tanımlı olduğu aralıkta,
x = 7 için, 2.f ( 5 ) = f ( 7 ) . 8
1
f ( x + 1 ) = 3.f ( x ) ve f ( 2 ) =
x = 9 için, 2.f ( 7 ) = f ( 9 ) . 10 9
olduğuna göre, f ( 24 ) kaçtır?
x = 11 için, 2.f ( 9 ) = f ( 11 ) . 12
x
25 . f ( 1 ) = f ( 11 ) . 4 . 6 . 8 . 10 . 12
f (1) 4.6.8.10.12
& = = 720 bulunur.
f (11) 25
1. – 119 2. 30 3. 3 20
12
VE
x–2 x+1
f (x) = olduğuna göre, f ( x – 3 ) fonksiyonu- 1. f ( x ) = x – 2 ve g (x) =
x x–1
nun f ( x ) türünden eşitini bulunuz. olduğuna göre, f ( x ) fonksiyonunun g ( x ) türünden
eşitini bulunuz.
ÇÖZÜM
x-2
f( x )=
x
& x.f (x) = x - 2 & x f (x) - x = - 2 2. f ( x ) = x – 2 fonksiyonu veriliyor.
= =
x-3 -2 - 2 - 3f ( x ) + 3 2 f ( x ) + 1 dir.
-3
f (x) - 1 f(x) - 1
III. f (2x – 1) fonksiyonunun f c m türünden eşiti
x
2
– 5f (x) + 3
2f c m + 4 tür.
x
=
– 3f (x) + 1 2
5f (x) - 3
= bulunur.
3f (x) - 1
ÖRNEK 2
ÇÖZÜM
f ( 2x –1 ) = 3 2x – 1 + 1 = 32x
f ( x + 1 ) = 3x+1+1 = 3x+2 dir.
f ( x + 1 ) fonksiyonunda 3x i f (2x – 1 ) fonksiyonunda
yerine yazalım.
f (x + 1)
f (x + 1) = 3 x + 2 & f (x + 1) = 3 x . 9 & 3 x = dur. 4. a ∈ R – { 0 } olmak üzere,
9
f (x + 1) 2 f 2 (x + 1) f ( x ) = ax–1
f (2x – 1) = 3 2x & f (2x –1) = (3 x) 2 = c m =
9 81 olduğuna göre, f ( 3x ) fonksiyonunun f ( x + 1 ) tü-
bulunur. ründen eşitini bulunuz.
– g( x ) + 3 f3 ( x + 1)
1. f ( x ) = 2. Yalnız I 3. 2f ( x ) + 4 4.
g( x ) – 1 a
13
VE
İçine Fonksiyon
SIRA SİZDE
ÖRNEK 1
Aşağıda verilen fonksiyonlardan hangileri içine 1. Aşağıdaki fonksiyonlardan hangileri içine fonksi-
fonksiyondur? yondur?
I. f : N → N, f ( x ) = 2x + 1 I. f : N → N, f ( x ) = x2 + 5
+ x
II. g : Z → Z, g ( x ) = 2
x+2
II. g : Z → R, g ( x ) =
III. h : N → R, h ( x ) = x + 5 3
IV. k : R → R, k ( x ) = 3
x+4 III. h : N → R, h ( x ) = x+5
3
x+3 IV. k : R → R, k ( x ) = x–2
V. r : Z → R, r ( x ) =
2
V. r : R → R+, r ( x ) = 3x
NOT
r : A → B fonksiyonu için f ( A ) ≠ B ise, yani B kü-
mesinde en az bir eleman açıkta kalıyor ise f ye içine
fonksiyon denir. derece yayınları
III. h ( N ) = { 5, 6, 7, ... } ≠ R
olduğundan h içine fonksiyondur.
IV. k ( R ) = R olduğundan
k içine fonksiyon değildir.
1 1
V. r ( Z ) = ( ..., – 1, – , 0 , ,...2 ≠ R
2 2
olduğundan r içine fonksiyondur.
1. I, II ve III 2. 5
14
VE
Örten Fonksiyon
SIRA SİZDE
ÖRNEK
I. f : N → N, f ( x ) = x2 + 3 I. f : N → N, f ( x ) = x2 + 2
II. g : Z → Z, g ( x ) = 3x – 5 2x – 3
II. g : N → R , g (x) =
5
III. h : N → R, h (x) = x2 + 1
III. h : Z+ → R, h (x) = x + 3
IV. k : R → R, k (x) = 3 6 – x
x–3
V. r : R+ → R, r ( x ) = 2x+1 IV. k : R+ → R, k ( x ) =
2x + 5
V. r : R → R+, r ( x ) = 2x–1
NOT
Bir fonksiyonun değer kümesindeki her eleman tanım
kümesindeki en az bir elemanla eşleşiyorsa veya değer
kümesinde boşta eleman kalmıyorsa bu fonksiyona ör-
ten fonksiyon denir.
f: A → B
f örten + f ( A ) = B
ddeerreeccee y a yy ıınnl laar rı ı
2. A = { x | | 3x – 1 | ≤ 5, x ∈ Z } kümesi veriliyor.
f: A → B, f( x ) = x – 2
fonksiyonu örten fonksiyon olduğuna göre, B kü-
mesinin elemanları toplamı kaçtır?
ÇÖZÜM
IV. k ( R ) = R olduğundan
k örtendir.
1. Yalnız V 2. – 6
15
VE
A dan B ye f ( x ) = x3 ve g ( x ) = x2 + 1 fonksi- I. f ( x ) = x2 – 3
yonları tanımlanıyor.
II. f ( x ) = 2x + 1
Buna göre, f ve g fonksiyonlarının birebir olup
III. f ( x ) = x – 7
olmadıklarını bulunuz.
NOT
f : A → B tanımlı bir fonksiyon olsun.
derece yayınları
ÇÖZÜM
A = { – 2, – 1, 0, 1 } ve B = { – 8, – 1, 0, 1, 2, 5 } olduğuna
göre,
f g
A B A B
• –2 • –8 • –8
• –2
• –1 • –1 • –1
•0 •0 • –1 •0
•1 •1 •0 •1
•2 •1 •2
•5 •5 3. A = { x | x sesli harfler } ve
Birebir (1–1) Birebir (1–1) değil
B = { x | 2x + 1 ≤ 15, x ∈ N } kümeleri veriliyor.
f fonksiyonunun tanım kümesindeki her elemanın görün-
f : A → B tanımlı birebir bir fonksiyon olduğuna
tüsü farklı olduğundan 1 – 1 dir.
göre, f ( a ) + f ( e ) + f ( i ) toplamının en küçük değeri
g ( x ) = x2 + 1 fonksiyonunda g ( – 1 ) = 2 ve g ( 1 ) = 2 ile en büyük değeri arasındaki fark kaçtır?
dir. Tanım kümesindeki iki farklı elemanın görüntüsü aynı
olduğundan g fonksiyonu 1 – 1 değildir.
1. Yalnız II 2. 5 3. – 15
16
VE
Eşit Fonksiyon
SIRA SİZDE
ÖRNEK
A = { – 1, 0, 1 } ve B = { 1, 3, 5, 7 } kümeleri veriliyor.
1. A = { x – 2 < x < 2, x ∈ Z }
f : A → B , f ( x ) = 2x + 5
B = {– 6, – 5, – 4, – 3, – 2 } kümeleri veriliyor.
g : A → B, g ( x ) = x3 + x + a
f : A → B, f ( x ) = x2 + 1 + a
fonksiyonları eşit olduğuna göre, a kaçtır?
g : A → B, g ( x ) = x – 5
NOT
A ve B boş olmayan iki küme olmak üzere,
f : A → B ve g : A → B iki fonksiyon olsun.
ddeerreeccee y a yy ıınnl laar rı ı
f : A → B, f ( x ) = x3 + 9x – 6
g : A → B, g ( x ) = ax2 – 2x
ÇÖZÜM
f ( 1 ) = g ( –1 ) olmalıdır. f ( x – 2 ) = x2 + 3x – 2 ve
1. – 6 2. 6 3. 12
17
VE
Birim Fonksiyon
SIRA SİZDE
ÖRNEK 1
NOT
Tanım kümesindeki her elemanı değer kümesinde kendi-
sine götüren fonksiyona birim fonksiyon denir.
Yani boş olmayan A kümesinde tanımlı
2. f birim fonksiyondur.
f : A → A ve ∀ x ∈ A için f ( x ) = x kuralı ile verilen
f (x2 + a) = f (x2) + f c m
a–2
I fonksiyonuna birim fonksiyon veya özdeşlik fonksi- 3
yonu denir. olduğuna göre, a kaçtır?
ÇÖZÜM
f ( x2 – 3x + 1 ) = ax2 – x2 + bx + c – 4
3. f ve g birer birim fonksiyondur.
⇒ x2 – 3x + 1 = x2 (a – 1 ) + bx + c – 4
h (x) = f c m – 2g (ax2 – 2) ve h ^2h = –3
x +1
⇒ a – 1 = 1, b = – 3 ve c – 4 = 1
3
⇒ a = 2 , b = – 3 ve c = 5 tir.
olduğuna göre, a kaçtır?
a.b.c = 2. (– 3 ) . 5 = – 30 olduğuna göre,
f (a.b.c ) = f (– 30 ) = – 30 bulunur.
g ( x ) = f (4x +3 ) + [ f (x – 1 ) ]2
f c m= + gc m
f ( x ) birim fonksiyon olduğuna göre, x+3 3x - 9 x+3
x-3 2x + 6 4x - 12
g ( x ) = f ( 4x + 3 ) + [f ( x –1 )]2
⇒ g ( x ) = 4x + 3 + ( x – 1 )2 dir. fonksiyonu veriliyor.
11
1. 12 2. – 1 3. 1 4. 4 5. –
4
18
VE
Sabit Fonksiyon
SIRA SİZDE
ÖRNEK
f: R → R 1. f sabit fonksiyondur.
2 2 ab
f ( x ) = ax – 3x + x + bx + 2 f ( x ) = ( a – 2 ) x + 5a
fonksiyonu sabit fonksiyon olduğuna göre, f (2015 ) olduğuna göre, f ( a ) + f ( a + 1 ) + f ( a + 2 ) kaçtır?
kaçtır?
2. f:R→R
f ( x ) = ax3 – bx2 + x – 3cx + ab
fonksiyonu sabit fonksiyon olduğuna göre, f ( c )
kaçtır?
ddeerreeccee y a yy ıınnl laar rı ı
NOT
3. f:R→R
Tanım kümesindeki bütün elemanları değer kümesinde-
f ( x ) = 3ax–2x + bx2 + 2x2 + b – a
ki tek bir elemanla eşleyen fonksiyona sabit fonksiyon
denir. Yani A boş kümeden farklı bir küme ve c ∈ B fonksiyonu sabit fonksiyon olduğuna göre, f ( ab )
olmak üzere, kaçtır?
f : A → B ve ∀ x ∈ A için
f ( x ) = c ise f sabit fonksiyondur.
Sabit fonksiyon değişkene bağlı değildir.
( f ( x ) = c, c ∈ R )
4. f sabit fonksiyondur.
2f (a + 1) – f (b–2)
ÇÖZÜM =6
3
f sabit fonksiyon ise fonksiyonun kuralı x değişkenin- olduğuna göre, f ( 150 ) kaçtır?
den bağımsız olmalıdır.
Yani x li terimlerin katsayıları 0 olmalıdır. O halde,
f ( x ) = x 2 ( a + 1 ) + x ( b – 3 ) + 2 ab
⇒ a + 1 = 0 ve b – 3 = 0
⇒ a = – 1 ve b = 3 tür. Buna göre,
1 5. f sabit fonksiyondur.
f (x) = 2(–1) 3 = 2–3 =
8
f ( 5 ) · f ( 6 ) · f ( 7 ) · … · f (19 ) = 85
1
& f (2015) = bulunur. olduğuna göre, f ( 1 ) + f ( 2 ) toplamı kaçtır?
8
1. 30 2. 0 3. – 3 4. 18 5. 4
19
VE
f: R → R 1. f : R – { 3 } → R ve
2x – 3
f (x) = (a – 1) x + 3
k – 5x
f (x) =
fonksiyonu sabit fonksiyon olduğuna göre, k kaçtır? x–3
fonksiyonu sabit fonksiyon olduğuna göre, a + f ( x )
toplamı kaçtır?
NOT
ax + b
f (x) = sabit fonksiyon ise katsayılar oranı birbiri-
cx + d
ne eşit ve bu oran fonksiyonun değerine eşittir.
a b
c = d = f (x) tir.
3bx + 1
2. f (x) =
ax – 2x + 4
fonksiyonu sabit fonksiyon olduğuna göre, a nın b
ÇÖZÜM
türünden eşitini bulunuz.
2x - 3
f (x) = sabit fonksiyon olduğuna göre,
k - 5x
2 –3 15
= &k = bulunur.
–5 k 2
derece yayınları
ax – b
3. f (x) = fonksiyonu sabit fonksiyondur.
3–x
f ( 1 ) + f ( 2 ) + f ( 4 ) + f ( 5 ) = 12
ÖRNEK 2 olduğuna göre, a + b toplamının değeri kaçtır?
3
f ( x ) = 3x2 + 5x – ax + bx2 + 2c.x – d
a+b
fonksiyonu sıfır fonksiyonu olduğuna göre,
c+d
kaçtır?
ÇÖZÜM
ax + x – 4
4. f (x) = 3 – fonksiyonu sabit fonksiyon ol-
3x + 2
f ( x ) = 0 fonksiyonuna sıfır fonksiyonu denir.
duğuna göre, a . f (x + 1 ) ifadesinin değeri kaçtır?
Her bir terimin katsayısı sıfıra eşit olması gerekir. Do-
layısıyla x li terimlerin katsayıları ve sabit terim sıfır
olmalıdır.
3
f ( x ) = x2 ( 3 + b ) + x ( 5 – a ) + 2cx – d
⇒ b + 3 = 0 ⇒ b = –3
5–a=0⇒a=5
5. Bir f fonksiyonunda tanım kümesindeki her elema-
c = 0 ve 20 – d = 0 ⇒ d = 1 dir.
nın görüntüsü negatif olmayan en küçük tam sayıdır.
a+b 5– 3
Buna göre, = = 2 bulunur. f ( x ) = ( a + 2 ) x2 + 3x – bx –3x2
c+d 0+ 1
olduğuna göre, a + b toplamı kaçtır?
1. – 1 2. a = 12b + 2 3. – 12 4. – 35 5. 4
20
VE
Doğrusal Fonksiyon
SIRA SİZDE
ÖRNEK 1
f: R → R 1. f ( x ) = ( a + 3b ) x2 + x5b–10 + a – b
NOT
m, n ∈ R, m ≠ 0 ve f : R → R olmak üzere,
f ( x ) = mx + n şeklinde tanımlanan fonksiyona doğrusal
fonksiyon denir. Doğrusal fonksiyonun grafiği
2. f ( x ) = ( m – 2 ) x3 + 5x + mx – x3 + m – 4
y = mx + n doğrusunun grafiğidir.
fonksiyonu doğrusal fonksiyon olduğuna göre,
f ( m ) kaçtır?
ÇÖZÜM
a+b–5=0
+ 2a – b – 4 = 0
3a = 9 ⇒ a = 3 ve b = 2 dir. 3. f doğrusal fonksiyondur.
ÖRNEK 2
f doğrusal fonksiyondur.
f ( 3 ) = 7 ve f ( 1 ) = 5
olduğuna göre, f ( – 3 ) kaçtır?
4. f doğrusal fonksiyondur.
f ( 1 ) = 6 ve f ( 3 ) = 10
3m + n = 7
– m+n=5
5. f doğrusal fonksiyondur.
2m = 2 ⇒ m = 1 ve n = 4 ise f ( x ) = x + 4 bulunur.
f ( x ) – 2f ( x + 3 ) = x – 1
x = – 3 için f ( – 3 ) = – 3 + 4 = 1 dir. olduğuna göre, f fonksiyonunun kuralını bulunuz.
1. f ^ x h = x –
44 4x + 14
2. 23 3. 23 4. 5. f(x) = – x + 7
5 3
21
VE
Çift Fonksiyon
y
ÖRNEK 1
f(x) = 3x2 + 2
I. f ( x ) = x2 –2
2
II. g ( x ) = x + 3x
III. h ( x ) = 5
Gerçek sayılar kümesinde tanımlı yukarıda verilen 2
fonksiyonlardan hangisi ya da hangileri çift fonksi-
yondur? x
–1 O 1
NOT
II. g (x) = x2 + 3x
4 g( – x ) ≠ g( x )
derece yayınları
g (– x) = (–x) 2 + 3. (–x) = x2 – 3x
olduğundan g fonksiyonu çift değildir. ( ne tek ne çift )
( Bir fonksiyon tek ya da çift olmak zorunda değildir. )
2. f ( x ) = ( a + b – 1 ) x3 + ( b – 2 ) x 2 + (a – 3 ) x + a 2 + b
III. h ( x ) = 5 ve h ( – x ) = 5 ⇒ h ( x ) = h ( – x ) olduğundan
h fonksiyonu çifttir. fonksiyonu çift fonksiyon olduğuna göre, f ( 1 ) kaç-
tır?
O halde, f ve h fonksiyonları çifttir.
ÖRNEK 2
f:R → R
f ( x ) = ( a – b ) x3 + ( 2a + b ) x2 + ( 3a + b – 4 ) x + 2
fonksiyonunun grafiği y eksenine göre simetrik ol- 3. y = f ( x ) fonksiyonunun grafiği y eksenine göre
duğuna göre, f ( 1 ) kaçtır? simetriktir.
1. 14 2. 3 3. – 18 4. 5
22
VE
Tek Fonksiyon
y SIRA SİZDEŞekilde de görüldüğü
f(x) = –8x3
ÖRNEK 1 8 gibi f ( x ) fonksiyonu-
nun grafiği orijine göre
I. f ( x ) = x5 –x+2
3
simetriktir.
II. g ( x ) = 3x +x
III. h( x ) = 2x3 – 4x 1 x
–1 O
Yukarıda verilen fonksiyonlardan hangisi ya da han-
gileri tek fonksiyondur?
NOT –8
f ( – x ) = – f ( x ) koşulunu sağlayan f fonksiyonuna tek
fonksiyon denir. Tek fonksiyonların grafikleri orijine göre
simetriktir. SIRA SİZDE
⇒ g (– x) = 3^– xh + ^–xh
3 3
II. g ( x ) = 3x
3
+x = 3– ( x + x)
2. y = f ( x ) fonksiyonu tek fonksiyondur.
g ( – x ) ≠ – g (x ) olduğundan g ( x ) fonksiyonu tek 2 . f ( x ) + x . f (– x ) = – x4 + 2x3 – x2 + 2x
fonksiyon değildir.
olduğuna göre, f ( 2 ) kaçtır?
III. h ( x ) = 2x 3 – 4x
h ( – x ) = 2. (– x )3 – 4.( – x ) = – 2x 3 + 4x
h ( – x ) = – h ( x ) olduğundan h ( x ) fonksiyonu tek
3. y = f ( x ) fonksiyonunun grafiği orijine göre
fonksiyondur.
simetriktir.
Buna göre, sadece h ( x ) fonksiyonu tektir.
f ( – x ) – 3 f ( x ) = x3 – 2x
olduğuna göre, f ( 1 ) kaçtır?
ÖRNEK 2
f:R → R
f ( x ) = ( 2a – b ) x 3 – ( b – 4 ) x2 + a . b + 8
4. y = f ( x ) fonksiyonunun grafiği orijine göre
fonksiyonunun grafiği orijine göre simetrik olduğu- simetriktir.
na göre, a + b kaçtır?
f ( x ) = ax3 – x3 + 3x2 – 2x – bx2 + a – 4
olduğuna göre, f ( b ) kaçtır?
ÇÖZÜM
1
1. – 3 2. 10 3. 4. 75 5. 2
4
23
VE
Parçalı Fonksiyon
SIRA SİZDE
ÖRNEK
Z
x3 + 1, x ≤ 2 ] 2x – 1 , x < – 2
f (x) = * ]
2x2 – 4x, x > 2 1. f (x) = [ 5 , –2 ≤ x < 1
]
] x2 + x , x ≥ 1
olduğuna göre, f ( 0 ) + f ( 8 ) toplamının değeri kaçtır? \
olduğuna göre, f ( – 3 ) + f ( 0 ) + f ( 1 ) toplamının de-
ğeri kaçtır?
2x + a , x < 0
2. f (x) = *
ax – 5 , x ≥ 0
3x + 2 , x < 1
3. f (x) = * x + 1
, x≥ 1
5
olduğuna göre, f ( a ) = 0 eşitliğini sağlayan a de-
ğeri kaçtır?
ÇÖZÜM
f ( 0 ) + f ( 8 ) = 97 bulunur. f (– 2) + f (5) 1
= olduğuna göre, a – b farkı kaçtır?
2f (0) 2
2
1. 0 2. – 12 3. – 4. – 22
3
24
VE
Parçalı Fonksiyon
SIRA SİZDE
ÖRNEK
Bir mağaza müdürü satış bölümünde çalışan per- 1. Türkçe öğretmeni Sevda Hanım sözlü notunu aşa-
sonele ödeyeceği maaşı aşağıdaki fonksiyon ile ğıdaki fonksiyon ile belirlemektedir.
belirlemektedir. Satılan ürün sayısı x olmak üzere, x, öğrencinin okuduğu kitap sayısı olmak üzere,
ödeyeceği maaş sözlü notu
Z] 1800 , x < 10 Z] 10 + 2x , x < 5
]] ]]
] ]]
f ( x ) = ][ 20x + 1800 , 10 ≤ x < 20 ]] 4x
]] , 5 ≤ x < 10
]] 40x + 1700 , x ≥ 20 f ( x ) = ][
\ ]] 6x – 20 , 10 ≤ x < 20
]]
şeklinde tanımlanıyor. ]] 100 , 20 ≤ x
\
Buna göre, şeklinde tanımlanıyor.
a. 25 ürün satan bir çalışan 18 ürün satan bir
Buna göre, sözlü notu 88 olan bir öğrenci sözlü notu
çalışandan kaç TL fazla maaş alır?
36 olan öğrenciden kaç kitap fazla okumuştur?
b. 2620 TL maaş alan bir çalışan kaç ürün satmış-
tır?
ddeerreeccee y a yy ıınnl laar rı ı
1. 9 2. 8
25
VE
f : { ( – 2, 1 ) , (0, 3 ), ( 2, – 1 ), ( 3, 2 ) } 1. f = { ( – 1, 2 ) , ( 2, 4 ), ( 0, 1 ) }
g : { ( 0, 4 ), ( 1, 5 ), ( 2, 3 ), ( – 3, 3 ) } g = { ( 1, 3 ), ( 0, – 2 ), ( 2, 2 ) } olduğuna göre,
olduğuna göre, ( 2f – g ) fonksiyonunu bulunuz.
( f + g ) fonksiyonunu bulunuz.
2. f = { ( – 3, 1 ), ( 0, 1 ) , ( – 1, – 1), ( 1, 4 ) }
NOT
g = { ( 4, 1 ), ( – 1, – 3 ), ( – 3, 2 ), ( – 5, 4 ) }
Fonksiyonlarda dört işlem ( f ve g fonksiyonlarının ) ta-
olduğuna göre, ( 2g + 3f ) fonksiyonunu bulunuz.
nım kümelerinin kesiştiği noktalarda yapılabilir.
^ f .g h ^ x h = f ^ x h . g ^ x h
derece yayınları
2.
c m^xh =
f f(x)
3. , g(x) ≠ 0
g g(x)
ÇÖZÜM
( 2f – g ) ( 0 ) = 2f ( 0 ) – g ( 0 ) = 2 . 3 – 4 = 2 fonksiyonları veriliyor.
⇒ ( 2f – g ) = { ( 0, 2 ), ( 2, – 5 ) } bulunur.
26
1. (f + g) = {(0, – 1), (2, 6)} 2. (2g + 3f) = {(–1, –9), (–3, 7)} 3. – 4. 4
3
26
VE
f(x) = –x+ 1
1. f (x) = – 2x + 3 ve g ^xh =
x+3
g ( x ) = x2 + x – 2 2
fonksiyonları veriliyor. olduğuna göre, ( f + g ) ( 5 ) kaçtır?
a. (f + g) (x)
b. ( 2g – f ) ( x )
c. (f + g ) ( 1)
c m ^2h
f 2. f ( x ) = x + 2 ve g ( x ) = x3 + 8
d.
g
olduğuna göre, ( 2f . g ) ( – 1 ) kaçtır?
e. (f.g) (–1)
ÇÖZÜM
3. f ^xh = ve g ^x h =
x–2 2x – 9
a. (f + g) (x) = f(x) + g(x)
3 3
( f + g ) ( x ) = – x + 1 + x2 + x – 2 = x2 – 1 bulunur. olduğuna göre, ( 3f – g ) ( 3 ) kaçtır?
b. ( 2g – f ) ( x ) = 2g ( x ) – f ( x )
( 2g – f ) ( x ) = 2 . ( x2 + x – 2 ) – ( – x + 1 )
= 2x2 + 2x – 4 + x – 1
= 2x2 + 3x – 5 bulunur.
c. ( f + g ) ( 1 ) = f ( 1 ) + g ( 1 ) olup,
x = 1 için f ( 1 ) = – 1 + 1 = 0 4. f : R → R , g : R –{–4} → R
x = 1 için g ( 1 ) = 12 +1–2=0
f ( x ) = x2 + 3x – 4 ve g ( x ) = x + 4
⇒ ( f + g ) ( 1 ) = 0 + 0 = 0 dır.
olduğuna göre, c m ^xh fonksiyonunu bulunuz.
f
2g
c m ^2h =
f f( 2 )
d. olup,
g g( 2 )
x = 2 için f ( 2 ) = – 2 + 1 = – 1 dir.
x = 2 için g ( 2 ) = 22 + 2 – 2 = 4 tür.
& c m ^2h = –
f 1
tür.
g 4
e. ( f . g ) ( – 1 ) = f ( – 1 ) . g ( – 1 ) olup, 5. f ( x ) = ( a + 1) x – 4 ve g ( x ) = 2x – 3a
4. c m ^xh =
f x –1
1. –3 2. 14 3. 2 5. –4
2g 2
27
VE
Fonksiyon Grafiği
SIRA SİZDE
ÖRNEK
NOT
f: A → B fonksiyonunda her ( x, f ( x ) ) ∈ f sıralı iki-
lilerinin analitik düzlemde oluşturduğu noktalar kümesi
derece yayınları
ÇÖZÜM
x = – 1 için f ( – 1 ) = – 5 ise ( – 1, – 5 ) ∈ f
f fonksiyonu, f = { ( – 1, – 5 ) . ( 1, – 1 ), ( 2, 1 ) } noktaların-
dan oluşur. Analitik düzlemde bu noktaları işaretlersek f
fonksiyonunun grafiği aşağıdaki gibi olur.
3. A = { – 2, – 1, 0, 1 } ve B = { 0, 2, 4, 6, 8 } kümeleri
1 veriliyor. Buna göre,
–1 1
x
0 f : A → B, f = {( x, y ) : y = x4 + 2x3 + x2, x ∈ A, y ∈B}
2
–1
fonksiyonunun grafiğini çiziniz.
–5
28
VE
y
2. Yandaki şekilde
f(x) = –x + 3
ddeerreeccee y a yy ıınnl laar rı ı
fonksiyonunun
b grafiği verilmiştir.
0 a x Buna göre, a + b
kaçtır?
y = f(x)
3. y Yandaki şekilde
y=f(x)
ÇÖZÜM y = f ( x ) fonksiyo-
5
nunun grafiği
y = f ( x ) fonksiyonu doğrusal bir fonksiyon olduğundan a verilmiştir.
y = ax + b dir. Buna göre, a – b
–4 b
x = 1 için y = 8 ⇒ 8 = a + b x farkı kaçtır?
0 1
x = – 3 için y = 0 ⇒ 0 = – 3a + b –2
a+b=8
– 3a + b = 0
–
4a = 8 ⇒ a = 2 ve b = 6 dır.
O halde, f ( x ) = 2x + 6 bulunur.
x = 0 için f ( 0 ) = 6 ve x = – 1 için f ( – 1 ) = 4 tür.
Buna göre, f ( 0 ) + f ( – 1 ) = 10 bulunur.
15 216
1. 2. 6 3.
4 35
29
VE
ÖRNEK 1 ÖRNEK 2
Bir dağcı yer seviyesinde hava sıcaklığını 12 °C ola- Aşağıdaki grafikte bir züccaciyedeki farklı ürünlerin
rak ölçmüş ve her 1 km yükseğe çıktığında sıcak- alış ve satış fiyatları arasındaki doğrusal ilişki gös-
lığın 5 °C azaldığını görmüştür. terilmiştir.
21
derece yayınları
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
Her 1 km de sıcaklık sabit olarak değiştiğinden fonksi-
x alış fiyatı, y = f ( x ) satış fiyatı olmak üzere,
yon f ( x ) = ax + b şeklinde doğrusal bir fonksiyondur.
f ( x ) = ax + b olsun.
Her 1 km de sıcaklık 5 °C azaldığından a = – 5 olur.
x = 15 için f ( 15 ) = a . 15 + b
Yer seviyesinde ( x = 0 ) sıcaklık 12 °C olduğundan
f ( 0 ) = 12 olmalıdır. 21 = 15a + b ... ( I )
f ( x ) = ax + b x = 36 için f ( 36 ) = a . 36 + b
12 = b bulunur. 5
I ve II den a = ve b = – 4 bulunur.
3
Buna göre, f ( x ) = – 5x + 12 olur. 5
f(x) = x – 4 olur.
x = 1 için f ( 1 ) = – 5 . 1 + 12 = 7 3
x = 2 için f ( 2 ) = – 5 . 2 + 12 = 2 Kâr = f ( x ) – x
Sıcaklık (°C) 5
28 = x–4–x
12 3
2x
32 = & x = 48 TL bulunur. ( Alış fiyatı )
7 3
Buna göre, satış fiyatı
2 5
f ( 48 ) = . 48 – 4
3
Yükseklik (km)
1 2 = 76 TL dir.
30
VE
Aşağıdaki grafikte Ayşe (A ) ve Betül’ün ( B ) kum- 1. Fatih 15.000 km de aldığı ikinci el otomobili ile her
baralarındaki paralarının zamana bağlı değişimi ve- gün 300 km yol almaktadır.
rilmiştir.
Buna göre, bu otomobilin göstergesindeki km deği-
Para (TL) şimini gösteren fonksiyonu yazınız ve grafiğini çizi-
A niz.
130
80
10
B
Zaman (gün)
10
25
ddeerreeccee y a yy ıınnl laar rı ı
Satılan ürün
30 sayısı (Adet)
–50
ÇÖZÜM
31
VE
Fonksiyon Grafiği
SIRA SİZDE
ÖRNEK 2
ÖRNEK 1
Yandaki şekilde verilen
Uzak doğu ülkelerinde bulunan Moso isimli bambu
yüksekliği 60 cm ve
ağacı, tohum olarak dikildikten sonra 5 yıl boyun-
taban yarıçapı 10 cm
ca hiç uzamıyor. Beş yıldan sonra bu ağaç, günde
olan silindir şeklindeki
45 cm uzamaya başlıyor. x ağacın boyu, t süre
su kovası sabit hızla su
olmak üzere,
akıtan bir musluk
1. x ile t arasındaki değişimi tablo şeklinde göste-
tarafından doldurul-
riniz.
maktadır.
2. x ile t arasındaki ilişkiyi yazınız.
Buna göre, kovadaki suyun yüksekliğinin su mik-
3. x ile t arasındaki ilişkiye ait grafiği çiziniz.
tarına bağlı değişimini inceleyiniz ve bu değişimi
gösteren grafiği çiziniz.
ÇÖZÜM
0 + 45 cm 1826. gün
0 + 2.45 cm 1827. gün
0 + 3.45 cm 1828. gün
0 + 4.45 cm 1829. gün
ÇÖZÜM
Su miktarını ( hacmini ) yüksekliğe ( h ) bağlı bir fonksiyon
( 1 yıl 365 gün alınmıştır. )
olarak düşünürsek, hacim bağımlı değişken, suyun yük-
Tablo yukarıda görüldüğü gibi olup 1825. günden sonra- sekliği ise bağımsız değişkendir.
ki her gün ağacın 45 cm uzadığı görülmektedir. Hacim = V = π . r2 h = π . 100 . h cm3
2. Tablo incelendiğinde x ile t arasında x, t nin bir
Yükseklik (cm) 0 12 24 36 48 60
fonksiyonu olmak üzere,
Hacim (cm3 ) 0 1200π 2400π 3600 π 4800π 6000 π
x ( t ) = ( t – 1825 ) . 45 ilişkisi vardır. ( t ≥ 1825 )
Tablo incelendiğinde, suyun yüksekliği her 12 cm arttı-
3. x(boy)
x(t) = (t – 1825).45 ğında hacminin 1200π cm3 arttığı görülüyor.
180
Hacim (cm3)
135 6000π
90 4800π
3600π
45 2400π
t (gün) 1200π
0 1825 1826 1827 1828
Su yüksekliği
O 12 24 36 48 60
32
VE
ÖRNEK 1 ÖRNEK 3
f(x) = x – 3 f(x) = x
g ( x ) = 2x – 3 g(x) = x + 2
h ( x ) = 4x – 3 h(x) = x + 4
fonksiyonlarının grafiklerini çizerek karşılaştırınız. fonksiyonlarının grafiklerini çizerek karşılaştırınız.
ÇÖZÜM
y ÇÖZÜM
y=4x–3 y y=x+4
y=2x–3
y=x+2
y=x–3 y=x
4
x
O 3 2
x
–4 –2 O
–3
ÖRNEK 2 ÖRNEK 4
f(x) = –x + 2 f ( x ) = 2x
g ( x ) = – 3x + 2 g ( x ) = 2x – 1
h ( x ) = – 5x + 2 h ( x ) = 2x – 2
fonksiyonlarının grafiklerini çizerek karşılaştırınız. fonksiyonlarının grafiklerini çizerek karşılaştırınız.
ÇÖZÜM ÇÖZÜM
y y
y=2x
y=2x–1
y=2x–2
2
O
1 x
1
x 2
O 2
y=–x+2
y=–3x+2
y=–5x+2
33
VE
ÖRNEK 1 ÖRNEK 2
f:R → R f : R → R+ ∪ ( 0 )
f ( x ) = 4x f ( x ) = 3x2
derece yayınları
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
f ( x ) = 4x fonksiyonu doğrusal bir fonksiyondur.
x = – 2 için f ( – 2 ) = 3 . (– 2 ) 2 = 12
x = 1 için f ( 1 ) = 4
x = – 1 için f ( – 1 ) =3 . (– 1 ) 2 = 3
x = 2 için f ( 2 ) = 8
x = 0 için f ( 0 ) = 3 . 0 2 = 0
x = 0 için f ( 0 ) = 0
x = 1 için f ( 1 ) = 3 . 1 2 = 3
x = – 1 için f ( – 1 ) = – 4 tür.
x = 2 için f ( 2 ) = 3 . 2 2 = 12
O halde, f (x ) = 4x fonksiyonunun grafiği aşağıdaki şe-
O halde, f (x ) = 3x2 fonsiyonunun grafiği aşağıdaki şe-
kilde olduğu gibidir.
kilde olduğu gibidir.
y f(x) = 4x y
f(x) = 3x2
12
8
–1
x
O 1 2 3
–4 x
–2 –1 O 1 2
34
VE
ÖRNEK 3 ÖRNEK 4
f:R → R f: R – {0} → R
f(x) = x 3 1
f (x) =
x
fonksiyonunun grafiğini çiziniz.
fonksiyonunun grafiğini çiziniz.
FEN LİSESİ
derece yayınları
ÇÖZÜM ÇÖZÜM
x = – 2 için f ( – 2 ) = ( – 2 )3 = – 8 1
x = – 2 için f ( - 2 ) = -
2
x = – 1 için f ( – 1 ) = ( – 1 )3 = – 1
x = – 1 için f ( – 1 ) = – 1
x = 0 için f ( 0 ) = 03 = 0
için f c - m = – 2
x = 1 için f ( 1 ) = 13 = 1 1 1
x= –
2 2
x = 2 için f ( 2 ) = 23 = 8 dir.
için f c m = 2
1 1
O halde, f (x ) = x3 fonksiyonunun grafiği aşağıdaki şe- x=
2 2
kilde olduğu gibidir.
x = 1 için f ( 1 ) = 1
y 1
f(x) = x3
x = 2 için f ( 2 ) = dir.
2
8 1
7 O halde, f (x) = fonksiyonunun grafiği aşağıdaki şekil-
x
6
5
de olduğu gibidir.
4
3 y
2
1
–2 –1
x 2
O 1 2
–1
–2 1
–3 1/2
–4 –2 –1 0 x
–1/2 1/2 1 2
–5 –1/2
–6 –1
–7
–8 –2
35
VE
x + 2, x <0
f (x) = *
Aşağıda verilen fonksiyonların grafiklerini çiziniz.
x –1, x ≥0
fonksiyonunun grafiğini çiziniz. 5 , x <1
1. f (x) = *
x – 3, x ≥1
ÇÖZÜM
y
2x – 6 , x ≤ 3
2. f (x) = *
y=x+2 x , x>3
2
derece yayınları
–2 x
0
1
x
0
–1
y
y=x+2
y=x–1 2x + 1, x ≤ 0
4. f (x) = *
2 –2 , x > 0
–2 0 1
x
–1
36
VE
ÇÖZÜM
x = – 1 ve x = 1 kritik noktalardır.
y x < – 1 için f ( x ) = x + 1
fonksiyonunun grafiği
yandaki gibidir.
1
–1 x
0
ddeerreeccee y a yy ıınnl laar rı ı
y – 1 ≤ x < 1 için
f ( x ) = – x fonksiyonunun
1 grafiği yandaki gibidir.
1 x
–1 0
–1
Z 2x + 1 , x ≤ – 2
]
]
2. f (x) = [ –x , –2 < x < 0
]]
x ≥ 1 için f ( x ) = x – 2 \ 4 , x≥0
y
fonksiyonunun grafiği
yandaki gibidir.
0 1
x
2
–1
–2
–1 x
0 2
–2
37
VE
Grafik Okuma
SIRA SİZDE
ÖRNEK
1. y Yandaki şekilde
y
y = f(x)
5 y = f ( x ) fonksiyo-
5
4 3 nunun grafiği
3 2 verilmiştir.
x
–2 O 3
x
–1 O 2 6
y = f(x)
f ( –2 ) – f ( 3 )
Buna göre, ifadesinin değeri kaçtır?
Yukarıdaki şekilde y = f ( x ) fonksiyonunun grafiği f(0)
verilmiştir.
f ^0h + f ^6h
f ^– 1h + f ^2h
Buna göre, ifadesinin değeri kaçtır?
2. y
x
–5 O
derece yayınları
–3
y = f(x)
5 (0, 4)
(–1,5) 4 (2,3) 3. y
3 y = f(x)
m
(6,0) 4
x
–1 O 2 6 2
y = f(x) x
–2 O 1 m
f(–1) = 5
y = g(x)
f(0) = 4
f(2) = 3
Yukarıdaki şekilde y = f ( x ) ve y = g ( x ) fonksiyon-
f ( 6 ) = 0 dır.
larının grafikleri verilmiştir.
f ^0h + f ^6h 4 + 0 4 1
f ^–1h + f ^2h 5 + 3 8 2
Buna göre, = = = bulunur. g ( 1) + f ( 0 )
Buna göre, ifadesinin değeri kaçtır?
f ( –2 ) + g ( 2 )
1. – 1 2. 10 3. 2
38
VE
Grafik Okuma
SIRA SİZDE
ÖRNEK
2. y Yandaki şekilde
y = f(x)
y = f ( x ) fonksiyo-
ddeerreeccee y a yy ıınnl laar rı ı
nunun grafiği
a2
verilmiştir.
a
x
O 4 6
ÇÖZÜM
a – 4 , 0k → f ( x + 1 ) = y → f ( – 3 ) = 0
3. y Yandaki şekilde
a – 2 , 4k → f ( x + 1 ) = y → f ( – 1 ) = 4
y = f ( 2x + 1 )
3 fonksiyonunun
y=f(2x+1) 2
grafiği verilmiştir.
a 0 , 2k → f(x + 1) = y → f(1) = 2 O
x
–2 –1 1 2 3 4 5
a 2 , 0 k → f ( x + 1 ) = y → f ( 3 ) = 0 dır.
Buna göre, f ( m ) = 2 eşitliğini sağlayan m tam
f ( – 3 ) + f ( 1) 0 + 2 2 1 sayılarının toplamı kaçtır?
Buna göre, = = = bulunur.
f ( – 1) – f ( 3 ) 4–0 4 2
1. – 3 2. 4 3. 14
39
VE
ÖRNEK
1. Aşağıda grafiği verilen bağıntılardan hangisi fonksi-
Aşağıda verilen bağıntılardan hangisi fonksiyon be- yon belirtir?
lirtir?
A) y B) y
1
y y y
A) B) C)
x x
O –1 O 1
x x x
O O 4 O
–1
x = –2
C) y D) y
y y
D) E)
1 –2 2
x x
O O
x x
O –1 O 1
–1
E) y
x
O
derece yayınları
NOT
Grafiği verilen bir bağıntının fonksiyon olup olmadığını
bulabilmek için tanım aralığından y eksenine paralel
doğrular çizilir. Bu doğrular grafiği yalnız bir noktada ke-
siyorsa verilen bağıntı bir fonksiyondur. Kesmiyor veya
birden fazla noktada kesiyor ise fonksiyon değildir.
A) y B) y
x x
O O
ÇÖZÜM
tiğini görürüz.
1. D 2. C
40
VE
Grafik Okuma
SIRA SİZDE
ÖRNEK
y 1. Yandaki şekilde
y
grafiği verilen
y = f(x) y = f ( x ) fonksi-
6
3 yonunun tanım
kümesini bulu-
1 4
–3 –1
x nuz.
0 2 4
2
x
y = f(x) 0 1 2 3
x kaçtır?
–2 0
3. y Yandaki şekilde
grafiği verilen
4
y = f ( x ) fonksiyo-
3
y = f(x) nunun tanım
–2 2
kümesini bulunuz.
x
0 1 5
ÇÖZÜM
1. ( 1, 3 ] 2. – 1 3. R – { 0,5 } 4. ( – ∞, 5 ) – { 1 }
41
VE
Grafik Okuma
SIRA SİZDE
ÖRNEK
y 1. y Yandaki şekilde
grafiği verilen
y = f(x) y = f ( x ) fonk-
3 3
siyonunun gö-
–3 0 rüntü kümesini
x
–2 2
2
x –1 bulunuz.
–2 –1 0 4 5 y = f(x)
–2
3. y Yandaki şekilde
grafiği verilen
y = f(x) y = f ( x ) fonk-
2
siyonunun
x
–3 0 2 görüntü kümesini
bulunuz.
–3
ÇÖZÜM
1. [ – 1, 3 ) 2. 6 3. [ – 3, 2 ] 4. [ – 2, – 1 ] ∪ [ 1, 2 ]
42
VE
Fonksiyonun Sıfırları
SIRA SİZDE
ÖRNEK
–5 2 x
–2
x –2 0 5
0 –2 x
0 1 4
y = g(x)
y = g(x) –3
III. y
NOT
a ∈ R için f ( a ) = 0 oluyorsa a sayısına f fonksiyonu-
nun sıfırı denir. Diğer bir ifadeyle, bir f fonksiyonunun
sıfırları f ( x ) = 0 denkleminin kökleridir. Bu durumda f
fonksiyonunun sıfırları fonksiyon grafiklerinin x eksenini
kestiği noktalardır.
ÇÖZÜM
2. y Yandaki şekilde
1) y = f ( x ) fonksiyonunun grafiği x eksenini (– 2, 0 )
y = f(x) y = f ( x ) ve y = g ( x )
noktasında kestiği için x = – 2 noktası f ( x ) fonksi-
fonksiyonlarının
yonunun sıfırıdır.
grafikleri verilmiştir.
2) y = g ( x ) fonksiyonunun grafiği x eksenini (– 2, 0 ) 2
f ( a ) = 0 ve g ( b ) = 0
ve ( 4, 0 ) noktalarında kestiği için x = – 2 ve x = 4
1
–1 0
x olduğuna göre, a.b
noktaları g ( x ) fonksiyonunun sıfırlarıdır. –1
çarpımı kaçtır?
3) y = h ( x ) fonksiyonunun grafiği x eksenini ( – 4, 0 ),
(– 2, 0 ), ( 1, 0 ) ve ( 3, 0 ) noktalarında kestiği için
x = – 4, x = – 2, x = 1 ve x = 3 noktaları h ( x ) fonksi- y = g(x)
yonunun sıfırlarıdır.
1. a) – 5, 0, 5 b) 5 c) 5 2. – 1
43
VE
Grafik Okuma
SIRA SİZDE
ÖRNEK
y 1. y Yandaki şekilde
y = f(x)
y = f ( x ) fonksi-
3
4 yonunun grafiği
2 1 verilmiştir.
–4 1 2 3 x
1 –3 –2 0
y = f(x) –1
x
–3 0 2 3
2. y Yandaki şekilde
y = f(x) y = f ( x ) fonksiyonu-
3
derece yayınları
3.
y y=f(x)
Yandaki şekilde
5
4
y = f ( x ) ve
3 y = g( x )
ÇÖZÜM 2
–4
fonksiyonlarının
y = 0 noktası fonksiyonun 0 değerini aldığı nokta, yani 0 x
–3 2 3 grafikleri verilmiştir.
x = – 3 noktasıdır.
–3
y = 2 noktası fonksiyonun 2 değerini aldığı nokta, yani
y=g(x)
x = 0 ve x = 2 noktalarıdır.
y = 4 noktası fonksiyonun 4 değerini aldığı nokta, yani
x = 3 noktasıdır. Buna göre, f ( x ) . g ( x ) = 0 eşitliğini sağlayan kaç
O halde bulunan x değerlerinin toplamı, farklı x gerçek sayısı vardır?
– 3 + 0 + 2 + 3 = 2 bulunur.
1. – 3 2. 5 3. 2
44
VE
Grafik Okuma
SIRA SİZDE
ÖRNEK
y 1. y Yandaki şekilde
y = f ( x ) fonksi-
4 y = f(x) 4
3 yonunun grafiği
3
2 verilmiştir.
1
3 x
x –4 –1 0 2 5
–4 –2 0 1 5 6
y = f(x)
–2
verilmiştir.
2
–4
–3 x
0 –1 2 3
y = f(x)
ÇÖZÜM
1. [ 0, 4 ) 2. [ – 3, 2 ] 3. 19
45
VE
Grafik Okuma
SIRA SİZDE
ÖRNEK
y 1. y Yandaki şekilde
y=f(x) y = f(x)
y = f ( x ) fonksi-
3 2 yonunun grafiği
verilmiştir.
1 x
–3 –2 –3 0 3
x
0 2
–1
2. y Yandaki şekilde
y = f ( x ) fonksiyo-
derece yayınları
3
nunun grafiği
verilmiştir.
1 3
x f fonksiyonuna
0
–2 göre, a + b sayısı-
y = f(x) nın görüntüsü – 2,
2a – b sayısının
görüntüsü 0 olduğuna göre, b kaçtır?
3. y Yandaki şekilde
y = f(x) grafiği verilen
10
8 y = f(x)
5 fonksiyonunun
tanım kümesi
ÇÖZÜM 0 5 9
x
A, görüntü
–4 –2
kümesi B dir.
–3
Grafik incelenirse, f ( 0 ) = 1 ve f ( 2 ) = 3 olduğundan
A = 0 ve B = 2 dir.
Buna göre, A – B kümesindeki tam sayıların topla-
A – B = 0 – 2 = – 2 olduğuna göre, f ( – 2 ) = 0 bulunur.
mı kaçtır?
5
1. 0 2. 3. 14
3
46
VE
x x
0 0
0
x x
0
III. y
III. y
h
x
0
0
x
NOT
ddeerreeccee y a yy ıınnl laar rı ı
ÇÖZÜM
I. y xII. eksenine
y paralel çizilen doğrular
f
g
grafiği en çok bir noktada kestiği 2. y
2
–2 –1 0 7
x
–4 –3 3 6
III. y –1
–2
y II. y x eksenine paralel çizilen doğrular y = f(x)
f h
g
I. y II. grafiği
y birden fazla noktada kestiği
f x
0
için g gfonksiyonu birebir değildir.
x x
0 0 Yukarıdaki şekilde y = f ( x ) fonksiyonunun grafiği
x x verilmiştir. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi ya
0 0
da hangileri doğrudur?
III. y
I. f ( x ) fonksiyonunun tanım kümesi ( – 4, 7 ] dir.
x eksenine parelel çizilen doğrular
III.
h
y II. f ( x ) fonksiyonunun görüntü kümesi [ – 2, 5 ] tir.
grafiği birden fazla noktada
x III. ( 0, 6 ) aralığındaki her elemanın görüntüsü
0 h kestiği için h fonksiyonu birebir
farklıdır.
x değildir.
0
IV. y = f ( x ) fonksiyonu birebirdir.
1. Yalnız III 2. I ve II
47
VE
1. y
y
2
3
–3 1 x
O
O 2
x
–3
–1 y = f(x)
–4
y = f(x)
III. ( – ∞, – 3 ) → ( – 1 , ∞ )
2. y
y = f(x)
2
x
–2 O
1
1. I ve II 2. Yalnız II
48
VE
Grafik Okuma
SIRA SİZDE
ÖRNEK
2. y Yandaki şekilde
NOT 7 y = f ( x ) fonksi-
yonunun grafiği
➣ y = f ( x ) fonksiyonunun grafiğinin x ekseninin üs-
verilmiştir.
tünde kaldığı aralıklarda y > 0 olup, fonksiyon po-
FEN LİSESİ
derece yayınları
y = f(x)
zitif değerler alır.
–2 x
–5 O 2 4
➣ y = f ( x ) fonksiyonunun grafiğinin x ekseninin al-
tında kaldığı aralıklarda y < 0 olup, fonksiyon ne-
gatif değerler alır.
Buna göre, y = f ( x ) fonksiyonunun ( – 8, 8 ) aralı-
ğında pozitif değer aldığı x tam sayılarının toplamı
kaçtır?
3. y
y = f(x)
ÇÖZÜM
x
–7 –3 O k 9
1. y = f ( x ) fonksiyonunun pozitif değer aldığı aralıklar,
fonksiyonun grafiğinin x ekseninin üstünde kaldığı
aralıklar olduğuna göre, ( – 2, 2 ) ve ( 4, ∞ ) dur. Yukarıdaki şekilde y = f ( x ) fonksiyonunun grafiği
2. y = f ( x ) fonksiyonunun negatif değer aldığı aralık- verilmiştir.
lar, fonksiyonun grafiğinin x ekseninin altında kaldığı y = f ( x ) fonksiyonunun ( – 100, 100 ) aralığında po-
aralıklar olduğuna göre, ( – ∞, – 2 ) ve ( 2, 4 ) tür. zitif değer aldığı x tam sayılarının toplamı 8 oldu-
ğuna göre, k tam sayısı kaçtır?
49
VE
Bileşke Fonksiyon
SIRA SİZDE
ÖRNEK
ÇÖZÜM
gof
A B C
2. f ( x ) = 2x + 3 ve g ( x ) = – 2x + 3
x f(x) g(f(x))
olduğuna göre, ( gof ) ( x ) fonksiyonunu bulunuz.
f g
gof : A → C
( gof ) ( x ) = g ( f ( x ) ) tir.
derece yayınları
( gof ) ( x ) = g ( f ( x ) ) = g ( 3x – 1 ) = 2.( 3x – 1 )2 + 1
3. A
f
B
g
C
= 2. ( 9x2 – 6x + 1 ) + 1 •1 •2
•1
= 18x2 – 12x + 3 tür. •2 •4
•3
•3 •5
⇒ ( fog ) ( x ) – ( gof ) ( x ) = ( 6x2 + 2) – ( 18x2 – 12x + 3 ) •4
•4 •6
= – 12x2 + 12x – 1 dir.
NOT
f ^x h = ve g ^x h =
3x – 4 1
4. olduğuna göre,
( fog ) ( x ) ≠ (gof ) ( x ) olup, bileşke fonksiyonunun değiş- 2x – 3 x
me özelliği yoktur. ( fog ) (x ) . g ( x )
4x – 3
1. 9x – 8 2. –4x – 3 3. 3 4.
3x2 – 2x
50
VE
Bileşke Fonksiyon
SIRA SİZDE
ÖRNEK 1
b) ( gof ) ( – 1 )
ÇÖZÜM
a) ( fog ) ( – 1 ) = f ( g ( – 1 ) ) dir.
2. f ( x ) = 5 – 2x ve g ( 2x ) = x + 3 olduğuna göre,
Öncelikle g ( – 1 ) i bulmalıyız.
( fog ) ( 4 ) kaçtır?
x = –1 için g ( – 1 ) = ( – 1 )3 – 1 = – 2 dir.
f ( g ( – 1 ) ) = f ( – 2 ) olur.
x = – 2 için f ( – 2 ) = 3 . ( – 2 ) – 2 = – 8 bulunur.
b) ( gof ) ( – 1 ) = g ( f ( – 1 ) ) dir.
Öncelikle f ( – 1 ) i bulmalıyız.
ddeerreeccee y a yy ıınnl laar rı ı
ÖRNEK 2
f ( x ) = x – 1 fonksiyonu veriliyor.
2x + ( fog ) ( x ) + 1
=5
2 + g( x )
olduğuna göre, g ( 2 ) kaçtır?
4. f ( 1 – 3x ) = 3x + 4 ve g ( – x + 3 ) = 5x olduğuna
göre, ( fog ) ( 1 ) kaçtır?
ÇÖZÜM
( fog ) ( x ) = f ( g ( x ) ) = g ( x ) – 1 olur.
2x + g ( x ) – 1+ 1
=5
2+ g( x )
3x – 2
⇒ 2x + g( x ) = 10 + 5g ( x ) 5. f(x) = fonksiyonu veriliyor.
5
⇒ 4g ( x ) = 2x – 10 4 – ^fogh ( x )
=x–2
x–5 g( x ) + 1
⇒ g(x) = dir.
2 olduğuna göre, g ( 0 ) kaçtır?
3
Buna göre, x = 2 için g ( 2 ) = – bulunur.
2
32
1. –17 2. –5 3. 11 4. –5 5. –
7
51
VE
Bileşke Fonksiyon
SIRA SİZDE
ÖRNEK 1
1. A = { – 2, 1, 2, 3 } kümesi veriliyor.
A = { – 1, 0, 1, 2 }, B = { 1, 2, 3, 4 } ve
f : A → B, f ( x ) = x + 3
C = { 0, 1, 2, 4, 7, 9 } kümeleri ile
g : B → C, g ( x ) = 2x – 1
f : A → B, f ( x ) = 3 – x
olduğuna göre, A kümesinin ( gof ) bileşke fonksi-
g : B → C, g ( x ) = x2 – 2x + 1 yonu altındaki görüntü kümesini bulunuz.
fonksiyonları veriliyor.
Buna göre, A kümesinin ( gof ) bileşke fonksiyonu
altındaki görüntü kümesini bulunuz.
ÇÖZÜM
( gof ) ( – 1 ) = g ( f ( – 1 ) ) = g ( 4 ) = 9
( gof ) ( 0 ) = g ( f ( 0 ) ) = g ( 3 ) = 4 2. A = { x | x asal rakam } kümesi veriliyor.
( gof ) ( 1 ) = g ( f ( 1 ) ) = g ( 2 ) = 1 f : A → B, f ( x ) = 10 – x
( gof ) ( 2 ) = g ( f ( 2 ) ) = g ( 1 ) = 0 dır. g : B → C, g ( x ) = x2
Buna göre, ( gof ) ( A ) = { 0, 1, 4, 9 } bulunur. olduğuna göre, A kümesinin ( gof ) bileşke fonksi-
yonu altındaki görüntü kümesini bulunuz.
derece yayınları
ÖRNEK 2
f ^x h =
2x
ve g ( x ) = – x + 2
x +1
fonksiyonları veriliyor.
2. (– x + 2) – 2x + 4
( fog ) ( x ) = f ( g ( x ) ) = f ( – x + 2 ) = =
–x + 2 + 1 –x + 3
3
( fog ) ( a ) = 0 ve ( fog ) ( b ) = olsun.
2
^fogh^a h = 0 ⇒
– 2a + 4
=0
–a+3
⇒ – 2a + 4 = 0 ⇒ a = 2 dir.
f ^x h = ve g ^x h =
x–2 x
^fogh ^bh =
3 –2b + 4 3 4. fonksiyonları veriliyor.
⇒ = x 4
2 –b + 3 2
( fog ) ( A ) = { – 1, 2, 3 }
⇒ – 4b + 8 = – 3b + 9 ⇒ b = – 1 dir.
olduğuna göre, A kümesini bulunuz.
O halde, A = { – 1, 2 } bulunur.
3. ' – , – , 01
5 3
1. {1, 7, 9, 11} 2. {9, 25, 49, 64} 4. {–8, –4, 4}
4 4
52
VE
Bileşke Fonksiyon
SIRA SİZDE
ÖRNEK 1
1. f ( x ) = 2x + 3 ve g ( x + 1 ) = x + m olmak üzere,
f ( x ) = ax – 1 ve g ( x ) = 3x + 1
( fog ) (x ) = nx + 4
fonksiyonları veriliyor.
olduğuna göre, m + n toplamı kaçtır?
( fog ) ( x ) = 9x + b + 2
olduğuna göre, f ( a . b ) kaçtır?
ÇÖZÜM
( fog ) ( x ) = f ( g ( x ) ) = f ( 3x + 1 ) = 9x + b + 2
2. f ( x ) = 3x + a ve ( fofof ) ( x ) = 27x + 13
⇒ a . ( 3x + 1 ) – 1 = 9x + b + 2
olduğuna göre, a kaçtır?
⇒ 3ax + a – 1 = 9x + b + 2
⇒ 3a = 9 ve a – 1 = b + 2
⇒ a = 3 ve 3 – 1 = b + 2
⇒ b = 0 dır.
O halde, a . b = 0 dır.
ddeerreeccee y a yy ıınnl laar rı ı
ÖRNEK 2
f ( x + 1 ) = – x + 2, g ( 3x ) = 6x + 1 ve h ( x – 1 ) = x 2
olduğuna göre, ( gofoh ) ( 1 ) kaçtır?
4. f ( x + 2 ) = 2x – 7
g ( x 2 + 2 ) = 2x2 + 3
NOT h(3 – x) = x
Bileşke fonksiyonunun birleşme özelliği vardır.
olduğuna göre, ( fogoh ) ( 1 ) kaçtır?
fo ( goh ) = ( fog ) oh dir.
ÇÖZÜM 5. f ( x ) = x2 – 9
g ( x ) = 3x + 1
( gofoh ) ( 1 ) = g ( f (h ( 1 ) ) )
h ^xh =
x
= g ( f ( 4 ) ) ( x = 2 için h ( 1 ) = 4 tür.) –2
3
= g ( – 1 ) ( x = 3 için f ( 4 ) = – 1 dir. )
olduğuna göre, ^fogohh ^xh = 0 eşitliğini sağlayan
için g ( – 1 ) = 6. c – m + 1= –1
1 1 x değerlerinin toplamı kaçtır?
⇒ x=– bulunur.
3 3
7
1. 2. 1 3. –2 4. –5 5. 10
2
53
VE
Bileşke Fonksiyon
SIRA SİZDE
ÖRNEK 1
NOT 2. f, g : A → B
2g ^x h – 1
^fog h ^x h =
f : A → A, I : A → A, I ( x ) = x olmak üzere,
g ^x h + 3
foI = Iof = f eşitliğini sağlayan I fonksiyonuna birim olduğuna göre, f ( x ) fonksiyonunu bulunuz.
fonksiyon denir.
ÇÖZÜM
derece yayınları
( f o I ) ( x ) = f ( I ( x ) ) = x2 + 7
3. f, g, h : R → R
Ayrıca; ( I o f ) ( x ) = I ( f ( x ) )
( fog ) ( x ) = 2g ( x ) – 1
= I ( x2 + 7 ) = x2 + 7 dir.
( hog ) ( x ) = 3g ( x ) + 2
Buna göre, ( foI ) (x) = ( Iof ) ( x ) = f ( x ) olduğu görülür.
olduğuna göre, ( hof ) ( x ) fonksiyonunu bulunuz.
ÖRNEK 2
f, g : R → R
( fog ) ( x ) = 3g ( x ) – 1 ve ( gof ) ( x ) = 5 – f ( x )
olduğuna göre, f ( x ) ve g ( x ) fonksiyonlarını bulu-
4. f ( x . g ( x ) ) = 3g ( x ) – 2 ve f ( x ) = 4x + 3
nuz.
olduğuna göre, ( fog ) ( x ) fonksiyonunu bulunuz.
ÇÖZÜM
5. Tanımlı olduğu aralıklarda,
( fog ) ( x ) = f ( g ( x ) ) = 3g ( x ) – 1 ⇒ f ( x ) = 3x – 1 dir. g ( x ) = 2x2 – x ve ( fog ) ( x ) = 6x2 – 3x + 2
olduğuna göre, f ( x ) fonksiyonunu bulunuz.
( gof ) ( x ) = g ( f ( x ) ) = 5 – f ( x ) ⇒ g ( x ) = 5 – x tir.
2x – 1 12x – 29
1. 30 2. 3. 6x – 1 4. 5. 3x + 2
x+3 4x – 3
54
VE
Bileşke Fonksiyon
SIRA SİZDE
ÖRNEK 1
f ( x2 + 4x + 5 ) = 2x2 + 8x – 6 f ( x ) = 3x – 1 ve ( gof ) ( x ) = ( x + 2 ) f ( x – 2 ) + 3
olduğuna göre, g ( 3x – 1 ) fonksiyonunu bulunuz.
olduğuna göre, ( fof ) ( x ) fonksiyonunu bulunuz.
ÇÖZÜM
f ( x2 + 4x + 5 ) = 2x2 + 8x – 6
⇒ f ( x2 + 4x + 5 ) = 2 . ( x2 + 4x + 5 ) – 16
⇒ f ( x ) = 2x – 16 dır.
( fof ) ( x ) = f ( f ( x ) ) = f ( 2x – 16 )
2. ( fof ) ( x ) = 4x + 3 olduğuna göre, f ( 2 ) nin alabile-
= 2 . ( 2x – 16 ) – 16 = 4x – 48 bulunur.
ceği değerlerin toplamı kaçtır?
ddeerreeccee y a yy ıınnl laar rı ı
ÖRNEK 2
f : [ – 2, ∞ ] → R+
1 1
f c x2 + m= x+ x +4
x2
olduğuna göre, f ( x ) fonksiyonunu bulunuz.
3. f c x + m = x2 + 2 – 2
1 1
ÇÖZÜM x x
1
x+ = a olsun. olduğuna göre, f ( x ) fonksiyonunu bulunuz.
x
1 2
cx+ m = a2
x
1
⇒ x2 + + 2 = a2
x2
1
⇒ x2 + = a2 – 2 dir.
x2
1 1
f c x2 + m= x+ x +4
x2
f(a) = a + 2 + 4 ⇒ f ( x ) = x + 2 + 4 bulunur.
1. 3x 2 – x – 11 2. –2 3. x 2 – 4 4. 1
55
VE
Bileşke Fonksiyon
SIRA SİZDE
ÖRNEK 1
2. y Yandaki şekilde
ÇÖZÜM
y = f(2x–1)
y = f ( 2x – 1 )
Grafik üzerindeki ( – 2, 2 ), ( 0, 1 ) , ( 2, 0 ) ve ( 3, – 2 ) nok- fonksiyonunun grafiği
1
talarından f ( – 2 ) = 2 , f ( 0 ) = 1 , f ( 2 ) = 0 ve f ( 3 ) = – 2 1 x verilmiştir.
O 2 3
olduğu görülür. Buna göre, –1
–2
(fofofof)(3) = f(f(f(f(3))))
= f(f(f(–2)))
= f(f(2)) Buna göre, ( f o f o f ) ( 5 ) kaçtır?
derece yayınları
= f ( 0 ) = 1 bulunur.
ÖRNEK 2
3. y
y = f(x)
Yandaki şekilde
y Yandaki şekilde
y = f(x) y = f ( x ) ve
y = f ( x ) ve y = g ( x ) 4
5 3 y = g(x)
4 fonksiyonlarının gra-
1 fonksiyonlarının
–3 5
fikleri verilmiştir. –2
x x
O 4 O 1 3 4 grafikleri verilmiştir.
y = g(x)
y = g(x)
^fogh ^3h
^gof h ^–2h
Buna göre, ifadesinin değeri kaçtır?
Buna göre, ( fof ) ( – 3 ) + ( fogog ) ( 4 ) ifadesinin de-
ğeri kaçtır?
4. y y
ÇÖZÜM
y = f(x) y = g(x)
3
Grafikler incelenirse, 2
1
f ( – 3 ) = 0 g(4) = 5 x –1 x
O 1 4 O 3 67
f ( 0 ) = 4 g ( 5 ) = 0 dır.
f ( 4 ) = 5 tir.
( fof ) ( – 3 ) = f ( f ( – 3 ) ) = f ( 0 ) = 4 Yukarıda y = f ( x ) ve y = g ( x ) fonksiyonlarının grafik-
leri verilmiştir.
( fogog ) ( 4 ) = f ( g ( g ( 4 ) ) ) = f ( g( 5 )) = f ( 0 ) = 4 tür.
Buna göre, ( fog ) ( x ) = 0 denklemini sağlayan x tam
( fof ) ( – 3 ) + ( fogog ) ( 4 ) = 8 bulunur.
sayı değerlerinin toplamı kaçtır?
3
1. 5 2. – 2 3. 4. 6
4
56
VE
f ^x h =
x–2
olduğuna göre, f – 1 ( x ) fonksiyonunu
2x – 3
bulunuz.
b. f ( x ) = 7 – 2x
NOT
f: A → B
f = { ( x, y ) | x ∈ A, y ∈ B } birebir ve örten bir fonksiyon
olmak üzere,
f ^x h =
3x + 1
c.
f–1 : B → A 4
A B
f
•x •y
f ^x h =
ax – b
f –1 d.
c
( x, y ) ∈ f ise ( y , x ) ∈ f –1 olduğundan
f ( x ) = y ise f –1 ( y ) = x tir.
x –b
f ( x ) = ax + b ⇒ f –1(x) = dır.
a
f ^xh =
ax + b cx – b
f ^x h =
& f–1 (x) = dır. 7x – 2
c a e.
2x – 3
f ^x h = & f–1 ^x h =
ax + b –dx + b
dır.
cx + d cx – a
f ^x h =
5 – 2x
ÇÖZÜM f.
x+6
a) y = 3x – 4 eşitliğinde x yalnız bırakılır, daha sonra
x ile y nin yeri değiştirilirse f –1 (x) fonksiyonu
bulunur.
y+4
y = 3x – 4 ⇒ x =
3
⇒ f–1 ^x h =
x+4 x+4
⇒ y= olur.
f ^x h =
3 3 3
g.
2x – 1
f ^x h = & f –1 ^x h =
x–2 3x – 2
b) bulunur.
2x – 3 2x – 1
57
VE
a) f ( 2 ) kaçtır? I. f1 II. f2
A B A B
b) f–1 ( 3 ) kaçtır? •1 •a
•a •1
•2 •b
c) f – 1 ( 5 ) + f ( 3 ) işleminin sonucu kaçtır? •b •2
•3 •c
f –1 ( 2 ) – f ( 2 )
d) işleminin sonucu kaçtır?
f –1( –4) + f(3) III. f3 IV. f4
A B A B
e) f – 1 ( a ) = 2 ve f ( b ) = 3 olduğuna göre, a + b •a •1
•a •1 •2
toplamı kaçtır? •b
•b •2 •3
•c •4
f5
V. A B
•a •1
•b •2
•c •3
derece yayınları
2. f : A → B,
ÇÖZÜM
f = { ( – 2, 3 ), ( 1, 2 ), ( 2, 5 ), ( 3, – 4 ) } olduğundan, f
A B
–1 •1 •2
f( – 2) = 3 & f (3) = – 2
f ( 1) = 2 & f – 1 ( 2 ) = 1 •a •5
–1
f( 2) = 5 & f (5) = 2
•3 •b
–1
f(3) = –4 & f ( – 4 ) = 3 tür.
a) f ( 2 ) = 5 tir.
fonksiyonu veriliyor.
b) f – 1 ( 3 ) = – 2 dir. f –1 ( b ) + f –1( 2 ) = 3a + 2 olduğuna göre, a kaçtır?
c) f–1 ( 5 ) + f ( 3 ) = 2 + ( – 4 ) = – 2 dir.
f –1( 2) – f( 2) 1– 5 –4
d) = = = 4 tür.
f –1( –4) + f( 3) 3 + ( – 4 ) –1
e) f – 1 ( a ) = 2 ve f – 1 ( 5 ) = 2 ⇒ a = 5 tir.
3. f = { ( – 3, 2 ) , ( 1, – 1 ) , ( 4, – 2 ) } fonksiyonu veriliyor.
f ( b ) = 3 ve f ( – 2 ) = 3 ⇒ b = – 2 dir.
Buna göre, f –1 ( 2 ) + ( f –1 ( – 2 ) ) –1 + f ( 1) ifadesinin
değeri kaçtır?
Buna göre, a + b = 5 – 2 = 3 bulunur.
1 15
1. III ve V 2. – 3. –
2 4
58
VE
ÇÖZÜM
ÖRNEK 2
f –1 ( 5 ) = 1 ve f –1( 9 ) = 3
f –1 c m=
x+2 2x – 1
x–3 x–4
olduğuna göre, f –1( 2 ) kaçtır?
ÇÖZÜM
f –1 ( 9 ) = 3 ⇒ f ( 3 ) = 9 dur.
Buna göre, f ( 1 ) = a + b = 5 ve f ( 3 ) = 3a + b = 9 dur.
– /a + b = 5
+ 3a + b = 9
a = 2 ve b = 3 bulunur.
5. f doğrusal fonksiyon olmak üzere,
O halde, f ( x ) = 2x + 3 olup,
f –1 ( 2 ) = 2 ve f –1 ( 4 ) = 3
x = 4 için f ( 4 ) = 2.4 + 3 = 11 bulunur.
olduğuna göre, f ( 0 ) + f –1 ( – 1 ) kaçtır?
15 3
1. 7 2. 1 3. 4. 1 5. –
4 2
59
VE
ÖRNEK 1
1. f:A→B
f : R – { a } → R – { b } , f ^x h =
3x – 1
f ^x h =
4–x
x–4
x–3
fonksiyonu birebir ve örten olduğuna göre, a . b olduğuna göre, A kümesini bulunuz.
çarpımı kaçtır?
ÇÖZÜM 2. f:A→B
f ^x h =
f fonksiyonunun tanım kümesi R – { a } olduğuna göre, – 4x + 1
x+2
x = a için x – 4 = 0 dır. Yani a – 4 = 0 ⇒ a = 4 tür.
olduğuna göre, B kümesini bulunuz.
f –1 fonksiyonunun tanım kümesi R – { b } olduğuna
göre, f–1 ^x h =
4x – 1
olduğundan x = b için
x–3
3. f : R – {–1} → R – {2}
ÖRNEK 2
f ^x h =
ax + 3
(a + 3)x – 2 2x – b
f( x ) = fonksiyonu veriliyor.
2x + a + 5 fonksiyonu birebir ve örten olduğuna göre, a.b
f(x) = f–1 ( x ) çarpımı kaçtır?
4. f : R – { m – 3n } → R – { m + n – 8 }
ÇÖZÜM
f ^x h =
2x – 4
ax + b – dx + b x+6
f( x ) = ⇔ f –1 ( x ) = cx – a dir.
cx + d
olduğuna göre, f ( m. n ) kaçtır?
f ( x ) = f –1 ( x ) olduğuna göre, a = – d olmalıdır.
O halde, a + 3 = – ( a + 5 ) ⇒ a = – 4 olur.
–x – 2
Buna göre, f ( x ) = dir.
2x + 1
x = 4 için f ( 4 ) = f – 1 ( 4 )
f ^x h =
–4 – 2 6x + ax + 2
= 5. fonksiyonu veriliyor.
2.4 + 1 x + 2a
2 f ( x ) = f –1(x)
= – bulunur.
3
olduğuna göre, f ( a ) kaçtır?
22
1. R – {3} 2. R – {–4} 3. –8 4. 5. 1
15
60
VE
, 3 m " 7– 4, 3h
2
f : <– f : R → R, f ^x h = 3
x+1
3 1. – 2 fonksiyonu veriliyor.
2
Buna göre, f –1 ( x ) fonksiyonunu bulunuz.
f ^x h = 3x + 2 – 4 fonksiyonunun tersini bulunuz.
ÇÖZÜM
f : [ – 5, ∞ ) → [ 3, ∞ ), f ^x h = x + 5 + 3
Daha sonra x ile y yer değiştirir.
2.
y = 3x + 2 – 4 ⇒ y + 4 = 3x + 2 fonksiyonu veriliyor. Buna göre, f –1( 6 ) kaçtır?
⇒ 3x + 2 = ( y + 4 )2
( y + 4)2 – 2
⇒ x=
3
( x + 4)2 – 2
⇒ y=
3
ddeerreeccee y a yy ıınnl laar rı ı
( x + 4)2 – 2
⇒ f –1 ( x ) = bulunur.
f : R → R, f ^x h = 5 x + 1 + 1 fonksiyonu veriliyor.
3 3.
f –1 ^2h + f –1 ^0h
ÖRNEK 2 Buna göre, işleminin sonucu
f –1 ^3h
f : ( – ∞, 2 ] → [ – 3, ∞ ) kaçtır?
f (x ) = x2 – 4x + 1 fonksiyonunun tersini bulunuz.
ÇÖZÜM
& y+3 = x– 2 a x2 = x k
x < 2 olduğundan
y + 3 = –x + 2
f : c – 3, – F " [ 4, 3 )
& x = 2 – y + 3 & y = 2– x + 3 1
5.
2
& f –1 ^x h = 2– x + 3 bulunur.
f ( x ) = 4x2 + 4x + 5 fonksiyonunun tersini bulunuz.
2 – 1– x – 4
1. 2(x + 2) 3 – 1 2. 4 3. – 4. – 2 + x – 3 5.
31 2
61
VE
tür. 1
3 x
–3 –2 –1 O 1 2 3 4 5
f ( x ) = 3x – 1 fonksiyonunda –1
x = 1 için f ( 1 ) = 3 .1 – 1 = 2 ⇒ ( 1, 2 ) –2
–3
x = 0 için f ( 0 ) = 3 . 0 – 1 = – 1 ⇒ ( 0, – 1 )
f –1 ^xh =
x+1
fonksiyonunda
3
SIRA SİZDE
^– 1h =
–1 –1 + 1
x = – 1 için f = 0 ⇒ ( – 1, 0 )
3
1. y Yandaki şekilde,
x = 2 için f –1 ^2h =
2+1
= 1 ⇒ ( 2, 1 )
3 y = f(x) f: R → R
1
1 2 3 4
f ^x h =
Elde ettiğimiz noktalar yardımıyla y = f ( x ) ve y = f –1 ( x ) O
x x–4
–1 2
fonksiyonlarının grafiklerini çizelim.
–2
fonksiyonunun grafiği
y f(x) = 3x – 1
verilmiştir.
y=x
x+1 Buna göre, bu grafik yardımıyla y = f –1( x ) fonksi-
f –1 ( x ) =
2 3 yonunun grafiğini çiziniz.
1
–1 x
O1 2 3 2. y Yandaki şekilde,
–1 y = f(x)
2
1 f: R → R
x f(x) = –x–2
–2 –1 O 1 2
–1
fonksiyonunun grafiği
–2
verilmiştir.
62
VE
NOT
–1
fof = f –1of = I ( I : Birim Fonksiyon )
foI = Iof = f ( I : Birim Fonksiyon )
ÇÖZÜM
2. f ( x ) = x + 3 ve ( fog ) ( x ) = 3x + 2 olduğuna göre,
fof –1 = I olduğuna göre, x yerine 4x –1 fonksiyonunun g ( x ) fonksiyonunu bulunuz.
tersi yazılmalıdır. Buna göre,
x+1
x yerine yazarsak,
4
3 ^x + 1h
12 . –4
f c 4. c m – 1m =
x+1 4
4 .c m–3
4 x+1
ddeerreeccee y a yy ıınnl laar rı ı
f ^x h =
3x + 3 – 4 3x – 1
⇒ f( x ) = bulunur. 3. f ( x ) = 2x – 1 ve ( gof ) ( x ) = 5x – 2 olduğuna göre,
x + 1– 3 x–2
g ( x ) fonksiyonunu bulunuz.
ÖRNEK 2
ÇÖZÜM
I. yol
( gof ) ( x ) = 6x – 7 ⇒ g ( f ( x ) ) = 6x – 7
4. ( fog ) ( x ) = x2 + 2x + 7 ve g ( x ) = x – 4 olduğuna
⇒ g ( 2x – 1 ) = 6x – 7
göre, f ( x ) fonksiyonunu bulunuz.
x+1
g ( x ) fonksiyonu bulunurken x yerine yazılma-
2
lıdır.
, g c 2. c m – 1 m = 6. c m–7
x+1 x+1 x+1
x"
2 2 2
⇒ g ^x h = 3x – 4 bulunur.
II. yol
⇒ 6. c m – 7 = 3x – 4 bulunur.
x+1
2
x+1 5x + 1 x–6
1. 2. 3x – 1 3. 4. x 2 + 10x + 31 5.
x+2 2 2
63
VE
NOT
^f – 1h – 1 = f
^fogh –1 = g–1 of – 1
f ( x ) = 3x + 2 ve g ^x h =
x+1
^fogohh –1 = h–1 og – 1 of – 1 dir. 2.
3
olduğuna göre,
ÇÖZÜM
⇒ ( ( g – 1) – 1 of – 1) ( x ) = 4x – 1
⇒ ( gof – 1 ) ( x ) = 4x – 1 3. f(2) = 5
g –1 ( 3 ) = 7 olduğuna göre,
f ^x h = 2x – 1 ise f –1 ^x h =
x+1
olduğuna göre,
2
( foh–1og )–1 ( 5 ) ifadesinin değeri kaçtır?
gc m = 4x – 1 bulunur.
x+1
2
x+1
= 3 & x = 5 tir.
2
Buna göre, x = 5 için g ( 3 ) = 4 . 5 – 1 = 19 bulunur.
4. f, g : R → R
ÇÖZÜM
–1 –1
( gof –1 ) = ( f –1) og–1 = fog –1 olduğuna göre,
–1 +
( gof –1 ) ( x ) = ( fog –1 ) ( x ) = 4 – x tir. 5. a, b, c ∈ Z
f ^x h = ve g ^x h =
ax + b 3x + 1
( fog –1 ) ( x ) = f ( g–1 ( x ) ) = g–1( x ) – 3 tür. (f(x) = x – 3)
c 4
⇒ g –1 ( x ) – 3 = 4 – x fonksiyonları veriliyor.
–1
⇒ g –1 ( x ) = 7 – x ( fog –1) ( x ) = x olduğuna göre, a + b + c toplamı-
–1 nın en küçük değeri kaçtır?
( g–1) = g olduğuna göre, g ( x ) = 7 – x bulunur.
x+7 x+4
1. 2. x + 1 3. 7 4. 5. 8
4 2
64
VE
ÇÖZÜM
Buna göre,
⇒ ( gog ) ( x ) = 5 . ( 3x – 4 ) + 1
⇒ ( gog ) ( x ) = 15x – 19 dur.
3. ( fog ) ( 2x – 1 ) = f ( 3x – 1 ) olduğuna göre,
x = 5 için ( gog ) ( 5 ) = 15.5 – 19 = 56 bulunur.
g ( 5 ) kaçtır?
ÖRNEK 2
f –1 ( x + 3 ) = g ( 3x – 2 ) olduğuna göre,
( fog ) ( 7 ) kaçtır?
4. f –1 ( 5x + 1 ) = f ( ( fog ) ( 3x – 2 ) ) ve g ( 4 ) = 5
ÇÖZÜM
f –1 ( x + 3 ) = g ( 3x – 2 ) ⇒ ( fof –1 ) ( x + 3 ) = ( fog ) ( 3x – 2 )
⇒ I ( x + 3 ) = ( fog ) ( 3x – 2 )
^g–1 ohofh ^x + 2h = g–1 c m ve h ( 3 ) = 0
x–2
⇒ x + 3 = ( fog ) ( 3x – 2 ) dir.
5.
5
olduğuna göre, f –1 ( 3 ) kaçtır?
( fog ) ( 3x – 2 ) = x + 3 olduğuna göre,
1. 3 2. 19 3. 8 4. 11 5. 4
65
VE
f –1 ^3h + f –1 ^4h
Buna göre, ifadesinin değeri kaçtır?
f – 1 ^0h
ÇÖZÜM
Grafik incelenirse,
f ( – 2 ) = 0 ⇒ f –1 ( 0 ) = – 2 ( f ( x ) = y ⇔ f –1 ( y ) = x )
f ( 0 ) = 3 ⇒ f –1 ( 3 ) = 0
f ( 2 ) = 4 ⇒ f –1 ( 4 ) = 2 dir.
y Yandaki şekilde 1
3
y = f ( x ) ve x
y = f(x) –1 O 1 3
2 y = g ( x ) fonksiyon-
y = f –1(x)
larının grafikleri
–3 x
f–1 ^1h + f ^0h
–2 O 2 verilmiştir.
Buna göre, ifadesinin değeri kaçtır?
f–1 ^–1h
–3
y = g(x)
f –1 ^– 3h + ( gof ) ^–2h
^f –1 ogh ^2h
Buna göre, ifadesinin değeri
kaçtır?
ÇÖZÜM
f ( – 3 ) = – 3 ⇒ f –1 ( – 3 ) = – 3
f(–2) = 0
3. y Yandaki şekilde
f ( 2 ) = a olsun.
y = g(x)
y = f ( x ) ve y = g ( x )
f(2) = a ⇒ f –1( a ) = 2 olur. 4
3 fonksiyonlarının
g(–2) = 3
2 grafikleri verilmiştir.
g(0) = 2
g(2) = f(2) = a x
–2 O
f –1 ^– 3h + ( gof ) ^–2h – 3 + g ^0h y = f(x)
^f–1 ogh ^2h
Buna göre,
f –1 ^ah
=
Buna göre, ( gof –1 ) ( 3 ) + ( fog –1 ) ( 2 ) ifadesinin de-
–3+2 1 ğeri kaçtır?
= = – bulunur.
2 2
1 4
1. – 2. 3. 8
2 3
66
VE
Fonksiyonların Bileşkesi ve
Ters Fonksiyon ( Karma ) SIRA SİZDE
ÖRNEK 1
1. f : R → R olmak üzere, f ( x ) = 3 – x olduğuna göre,
Tanımlı olduğu aralıkta, ^fofo … of h ^xh
14442443
13 tane
f ^x h =
2x + 3
fonksiyonu veriliyor. fonksiyonunu bulunuz.
5x – 2
ÇÖZÜM
f ^x h = & f –1 ^x h =
2x + 3 2x + 3
dir. ( Tersi kendisine eşit. )
5x – 2 5x – 2
^fof –1h ^xh = ^f –1 ofh ^xh = I ^xh = x tir. 2. f ^x h =
3x – 2
olduğuna göre,
4x – 3
f( x ) = f–1 ( x ) olduğu için ( fof ) ( x ) = I ( x ) = x olur. ^fofofo ... of h ^2h
1 4 44 2 4 44 3
Buna göre, ^fofof … fof h ^xh = f ^xh olur. 21 tane
144424443 ifadesinin değeri kaçtır?
7 tane
ÖRNEK 2
( fog ) ( x ) = 3x + 1
3. ( fog ) ( x ) = 2x + 5
( goh ) ( x ) = x – 1
( goh ) ( x ) = x + 3
olduğuna göre, f ( 1) – 3h ( 2 ) ifadesinin değeri
olduğuna göre, f ( 4 ) – 2h ( 1 ) ifadesinin değeri kaçtır?
kaçtır?
ÇÖZÜM
h ^x + 1h =
f( x ) – 1 fonksiyonları verilmiştir.
olur.
3
g ^xh + 1
Buna göre, 3h ( x + 1 ) = f ( x ) – 1 ^fofo...of h ^xh =
4 – g ^x h
ve g ( 1 ) = 3
1442443
⇒ f ( x ) – 3h ( x + 1 ) = 1 dir. 9 tane
4 7
1. 3 – x 2. 3. 5 4. 4 5. –
5 4
67
VE
Fonksiyonların Bileşkesi ve
10. SINIF
Ters Fonksiyon ( Karma ) SIRA SİZDE
ÖRNEK 1
Fonksiyonlar
f:R – {2} → R – {2}
1. ( fog ) ( x ) = 3 g ( x ) + 5
( gof ) ( x ) = 3 – 2f ( x )
f ^x h =
2x – 7
olduğuna göre, f ( 2 ) + g –1( 5 ) toplamı kaçtır?
x–2
fonksiyonu veriliyor.
( fof ) ( k – 3 ) 3
= olduğuna göre, k kaçtır?
( fof ) ( k + 1) 7
TYT MATEMATİK (I. OTURUM) 9. SINIF MATEMATİK
SAYILAR 10. SINIF MATEMATİK
ÜSLÜ-KÖKLÜ SAYILAR 2. f : R → R olmak üzere,
ÇÖZÜM 11. SINIF MATEMATİK
I. DERECEDEN DENKLEM EŞİTSİZLİKLER & MUTLAK DEĞER f ( 3x + 2 ) = f –1 (2x – 4 )
ÇARPANLARA 2x – 7AYIRMA ÖZDEŞLİKLER
f ^x h = & f –1 ^xh =
2x – 7 olduğuna göre, f ( f ( 2 ) ) ifadesinin değeri kaçtır?
12. SINIF MATEMATİK
ORAN-ORANTI olur.
x – 2 & PROBLEMLER x–2
MANTIK, KÜMELER TYT MATEMATİK SET-1 (I. OTURUM)
f ( x ) = f –1( x ) olduğu için ( fof ) ( x ) = I( x ) = x tir.
FONKSİYONLAR
POLİNOMLAR ( fof ) ( k – 3 ) k – 3 3 TYT MATEMATİK SET-2 (I. OTURUM)
Buna göre,
PERMÜ. KOMBİN. = =
( fofBİNOM
) ( k + OLASILIK
1) k + 1İSTATİSTİK
7
TYT MATEMATİK SORU BANKASI (I. OTURUM)
& 7k – 21= 3k(II.
AYT MATEMATİK + 3OTURUM)
TYT-AYT GEOMETRİ SET-1 (I. OTURUM)
4k = 24 DENKLEM - EŞİTSİZLİK & PARABOL
II.&DERECEDEN 3. f : R → R ve g : R → R olmak üzere,
derece yayınları
( h – 1of – 1 ) o ( fog – 1 ) ( x ) = c m o ( 2x + 5 )
x+3
S
O
N
DERECE 2
5. f ( 4x – 3 ) = 8x + 6
U
Ç YAYINLARI2x + 5 + 3
⇒ ( h – 1og – 1 ) ( x ) =
2 ( g – 1of – 1 ) – 1 ( x ) = 2 g ( x ) + 3a – 6
Bahçekapı
⇒ ( h – 1ogMah.
– 1 ) ( x )2473.
= x + 4Sok.
bulunur.
olduğuna göre, a kaçtır?
No: 51/1 - 2 Etimesgut /ANKARA
Cep: (0 549) 390 30 90
1. 10 2. – 4 3. 4 4. 9 5. 6
68
VE
TESTLER
TEST KAPAĞI
derece yayınları
69
VE
Fonksiyon Kavramı ve Fonksiyonda Değer Bulma
5. f : A → B, f (x ) = x2 – 2x fonksiyonu veriliyor.
I. A = ( – 2 , 3 ] ise B = [ – 1, 8 ) dir.
2. Aşağıda verilen bağıntılardan hangisi ya da hangileri II. A = { – 1, 0, 1 } ise fonksiyonun görüntü kümesin-
bir fonksiyon belirtir? deki elemanların toplamı 2 dir.
derece yayınları
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
f ^x h =
D) II ve III E) I, II ve III x+a
6. fonksiyonunun en geniş tanım kümesi
2x – 3a
R – { – 3 } olduğuna göre, f ( a +1 ) kaçtır?
3 1
A) – B) – C) 0
4 4
1 3
D) E)
4 4
I. f : R + → A, f ( x ) = x – 3 ise, A = [ – 3, ∞ ) dur.
70
VE
Test
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) II ve III E) I, II ve III
9. 5 –3
13. f ( x ) = x3 + 3x2 + 3x + 2
a b
Yukarıda f makinasına ait iki girdi ve çıktı verilmiştir.
derece yayınları
I. a . b = 64 tür.
II. f ( – 2 ) = – 6 dır.
III. f makinasından çıkan sayı – 2 ise makinaya giren
sayı 0 dır.
1
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III 14. f : R – (– 2 " R – #6 -
2
D) I ve II E) II ve III
f c m=
x+2 x–7
x+5 x+3
olduğuna göre, f ( – 2 ) kaçtır?
A) 3 B) 5 C) 7 D) 9 E) 11
10. f ( x ) = x + 5, g ( x ) = 3x – 7 ve f ( 2a ) = g ( a +1 ) oldu-
ğuna göre, a kaçtır?
A) 9 B) 12 C) 14 D) 16 E) 18
2x + 1 1 15. f ( x + y ) = f ( x ) + f (y ) + 2 ve f ( 3 ) = – 3
11. f (x) = ve f ( –1) = olduğuna göre, a kaçtır?
a+3 2 olduğuna göre, f ( 18 ) kaçtır?
A) – 5 B) – 4 C) – 3 D) – 2 E) – 1 A) – 5 B) – 6 C) – 7 D) – 8 E) – 9
71
VE
Fonksiyonlarda Değer Bulma
f b l=6 – ve f b l = a
g ( x, y ) = min (2 x , 3 – y ) x+3 x–2 1
2–x 2x + 6 2
olduğuna göre, f [ f (1, 2 ), g ( 1, – 1 ) ] değeri kaçtır? olduğuna göre, a kaçtır?
A) 2 B) 3 C) 6 A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10
D) 2 2 E) 2 6
2.
fb
f: R → R x2 – 2l 4
6. x = 2x – x + 3 olduğuna göre, f ( 6 ) kaçtır?
f(x2 + 2 ) = x . f (x ) – 5
olduğuna göre, f ( 38 ) kaçtır? A) 10 B) 12 C) 14 D) 15 E) 17
A) – 80 B) – 85 C) – 90 D) – 95 E) – 100
derece yayınları
7. f: R → R
3. 3f (x ) + f ( – x ) = x3 + 5x 3
f c x 3 + 5x m = c x 3 + 5x m – 2 c x 3 + 5x m + 4
3 3 3
olduğuna göre, f ( 2 ) kaçtır?
olduğuna göre, f ( – 1 ) kaçtır?
A) 3 B) 6 C) 9 D) 12 E) 15
A) 3 B) 5 C) 7 D) 9 E) 11
4. f: R → R
A) – 2 B) – 1 C) 0 D) 1 E) 2 A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
72
VE
Test
14. f ( x ) = ax + b
10. f ( a + b ) = 3 [ f ( a ) + f ( b ) ] – a ve f ( 40 ) = 10
g ( x ) = 2x – 3
olduğuna göre, f ( 10 ) kaçtır?
fonksiyonları veriliyor.
1 3 5 7 9 f ( 2x – 3 ) = g ( ax + b )
A) B) C) D) E)
2 2 2 2 2
eşitliğinin sağlanabilmesi için a ve b arasındaki ba-
ğıntı aşağıdakilerden hangisi gibi olmalıdır?
A) 3a + b – 3 = 0 B) 3a + b + 3 = 0
C) a + 3b – 3 = 0 D) a + 3b + 3 = 0
derece yayınları
E) 3a – b – 3 = 0
11. f : R → R , f ( x ) = x3 – 3x2 + 3x – 1
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
12. f , g : R → R – { 0 } ve
f (x + 3 ) = g ( 3x + 9 )
16. f ( x – 1 ) = f ( x ) . ( x +1 ) ve f ( 0 ) = 120
f ( 3x )
olduğuna göre, değeri kaçtır?
g ( 9x ) olduğuna göre, f ( 6 ) kaçtır?
A) 1 B) 3 C) 6 D) 9 E) 18 1 1 1 1 1
A) B) C) D) E)
60 42 35 20 15
73
VE
Fonksiyonların Birbiri Türünden Yazılması ve Fonksiyon Çeşitleri
2. f c x + m = x2 +
1 1
x x2
3f (2x) + 5 f (2x) + 5
A) B)
2 2
6. A = { x | x tek rakam }
9f (2x) + 10 9f (2x) – 10
C) D) B = { 1, 3, 5, a, 4 }
4 4
3f (2x) + 10 x+1
E) olmak üzere, A dan B ye tanımlı f (x) = fonk-
4 2
siyonu bire bir olduğuna göre, a kaçtır?
A) – 3 B) – 2 C) 2 D) 6 E) 7
derece yayınları
f (2x + 1) – 4 f (2x + 1) – 9
A) B)
2 2
f (2x + 1) - 14 f (2x + 1) + 1
C) D) 7. y Yandaki şekilde
2 2
f (2x + 1) + 9 gerçek sayıların bir
E) alt kümesinden
2
4
3 gerçek sayılar
5
kümesine tanımlı
–4 –1 x
–3 O 2 4 y = f ( x ) fonksiyo-
–2
4. f: A → B ye tanımlı f fonksiyonu için –3 nunun grafiği
verilmiştir.
A = { x, y, z }
y = f(x)
B = { 1, 2, 3 }
olduğuna göre, aşağıdakilerden hangisi içine bir fonk- Buna göre, aşağıdaki ifadelerden hangileri doğrudur?
E) f = { ( x, 1 ), ( x, 2 ) } D) I ve III E) II ve III
74
VE
Test 1
fc x + m= gc 2
2 x 4
13.
x m + x2 + 2
x +2 x
9. f ( x ) = x2 ( a + x ) – b ( x – c ) ve fonksiyonu veriliyor.
g birim fonksiyon olduğuna göre, f ( 1) kaçtır?
g (x ) = x3 + ( c + 1 ) x2 + 2x + 4
A) – 2 B) – 1 C) 1 D) 2 E) 3
derece yayınları
75
VE
Fonksiyon Çeşitleri
1. a ∈ Z olmak üzere, 2x - 5 - ax
5. f (x) =
x+b
f: R – {0} → R
fonksiyonu sabit fonksiyondur.
f ( x ) = xa+1900 + a + 1901 fonksiyonu sabit fonksiyon f ( 5 ) . f ( b ) . f ( 7 ) = 125 olduğuna göre, a . b çarpımı
olduğuna göre, f ( a – 3 ) kaçtır? kaçtır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 A) 3 B) 2 C) 1 D) – 1 E) – 2
f ( x + 1) – g ( 5 ) 1
=
2f (x – 3) + g (4) 3
olduğuna göre, f ( 29 ) kaçtır?
A) 16 B) 19 C) 23 D) 27 E) 29
derece yayınları
6. f birim fonksiyondur.
f (7) + f (a - 2)
= f (b) - f (1)
3
olduğuna göre, 3b – a ifadesinin değeri kaçtır?
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10
3. Bir f makinesine giren her sayı sıfır olarak çıkmakta-
dır.
f ( x ) = ax2 – bx + 3x – x2
A) – 4 B) – 2 C) 0 D) 2 E) 4
1 3x + 2 - ax
7. f : R – ( 2 " R ve f (x) =
4. f ( x ) = 2ax –5+ x2 – bx2 +c 2 2x - 1
fonksiyonu sıfır fonksiyonu olduğuna göre, b . c çar- fonksiyonu sabit fonksiyon olduğuna göre, f ( a ) kaçtır?
pımı kaçtır? 3 1 1
A) – 2 B) – C) – 1 D) – E)
2 2 2
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
76
VE
Test 2
2x + ax + b 12. f birim, g sabit fonksiyon olmak üzere,
8. f (x) =
x+5
fonksiyonu sabit fonksiyondur.
f ( x2 + 3x + 1 ) = x2 + ( b – 1) x + 1
f ( 15 ) + f ( 30 ) + f ( 45 ) = f ( 60 ) – 4
g ( x ) = d . ( 2 – x ) + bx
olduğuna göre, a + b toplamı kaçtır?
olduğuna göre, d kaçtır?
A) – 2 B) – 4 C) – 8 D) – 10 E) – 14
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
9. f ( x ) = a . (3 – x ) + b ( x2 + x ) – 5x2 + 4
13. f birim, g sabit fonksiyon olmak üzere,
fonksiyonu sabit fonksiyon olduğuna göre, f ( 2 ) kaçtır?
f ( x2 + ax ) + 3 = g ( x ) + bx2 – 3x
A) 9 B) 12 C) 15 D) 17 E) 19
f (a) + g (5)
olduğuna göre, ifadesinin değeri kaçtır?
f (6)
1 1 1
A) 0 B) C) D) E) 1
5 3 2
derece yayınları
10. f : R – { 5 } → R
2x + 5 - 3ax
f (x) =
x-5 14. f (x) = ax3–x5-x 2+ a fonksiyonu R den R ye tanımlı
fonksiyonu sabit fonksiyon olduğuna göre, a .f ( x )
olduğuna göre, a nın alabileceği değerler kümesi
ifadesinin değeri kaçtır?
aşağıdakilerden hangisidir?
1 1
A) – 1 B) – C) 0 D) E) 1
2 2 A) { 5 } B) { – 2 } C) { – 5, 3 }
D) { 2, 5 } E) { – 3 }
77
VE
Fonksiyon Çeşitleri
3. f ( x ) = ax3 + b ( 2x2 + x ) + ( a – c ) x + 3 – b
fonksiyonu doğrusal bir fonksiyondur. f ( 1 ) = 5 oldu- 7. f ( x ) = ( a 2 – 4 ) x 5 + ( a + b + 4 ) x 3 + 2x 2 + bx 2 + 4
ğuna göre, c kaçtır? fonksiyonu çift fonksiyon olduğuna göre, a . b çarpı-
mının en büyük değeri kaçtır?
A) – 2 B) – 1 C) 0 D) 1 E) 2
A) – 12 B) – 2 C) 0 D) 4 E) 8
78
VE
Test 3
9. a bir rakam ve f ( x ) tek fonksiyondur. 13. f ( x ) çift, g ( x ) tek fonksiyon olmak üzere, aşağıdaki-
f ( x ) = x5 – a + ( a + b ) x 2 + a – 2b + c lerden hangileri tek fonksiyon olabilir?
A) – 60 B) – 36 C) – 24 D) – 20 E) – 6 III. f ( x ) . g ( x )
f ^xh
, g^ x h ≠ 0
g^ x h
IV.
A) I ve II B) I ve III C) II ve III
D) II ve IV E) III ve IV
III. f ( x ) + f ( – x ) = 0
IV. f ( x ) fonksiyonunun grafiği y eksenine göre
simetriktir.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) II ve III E) II ve IV
11. f ( x ) fonksiyonunun grafiği orijine göre simetriktir.
A ( 3 , a + 1 ) noktası f fonksiyonu üzerindedir.
f ( – 3 ) = 7 olduğuna göre, a kaçtır?
A) – 8 B) – 6 C) 2 D) 4 E) 6
2x + 3 , x < 2
15. f (x) = *
x+a ,x ≥ 2
A) 2 B) 1 C) 0 D) – 1 E) – 2
79
VE
Fonksiyonlarda Dört İşlem ve Fonksiyonların Grafikleri
2. f ( x ) = x 2 + 1 ve g ( x ) = – 3x olduğuna göre,
( f + 2g ) ( 1 ) – ( f . g ) ( 2 )
ifadesinin değeri kaçtır?
A) – 34 B) – 14 C) 10 D) 14 E) 26
derece yayınları
6. f ( x ) = x 4 + x 3 – 2x 2 + 4
fonksiyonu veriliyor. ( f + g ) ( x ) fonksiyonunun grafiği
y eksenine göre simetrik olduğuna göre, g ( x ) fonk-
3. f ( x ) = 4x – 1 ve g ( x ) = 3 – 12x olmak üzere, siyonu aşağıdakilerden hangisi olabilir?
h ^xh = c m ^xh + 3x
g
f A) x 3 + 1 B) – 2x 3 – 4 C) – x 3 + 14
fonksiyonu aşağıdakilerden hangisidir? D) – x 4 + 2x 2 – 4 E) – x 4 + 2x 2
A) 3x + 1 B) 3x – 3 C) 4x + 2
D) – 5 x + 4 E) – 2x + 3
4. A = { 1, 2, 3, 4 } ve B = { – 1, 0, 1, 4, 5 }
kümeleri veriliyor.
f: A → R, f(x) = x ve g : B → R, g ( x ) = x 2
f+g
olduğuna göre, fonksiyonu aşağıdakilerden
2g – 6
hangisidir? 7. f = { ( a, 1 ) , ( 3, 0 ) , ( b + 1, c ) }
g = { ( – 3, 2 ), ( 0, 1 ), ( 1, 4 ), ( 2, 5 ) }
A) 'c 1, – m, c 4, m1 B) 'c 1, – m1
1 9 1
2 13 2 fonksiyonları veriliyor.
( f + g ) = { ( – 3, 3 ), ( 2, 6 ) } olduğuna göre, a + b + c
C) 'c 4, m1 D) 'c – , 1 m , c , 4 m1
9 1 9
13 2 13 toplamının alabileceği değerlerin çarpımı kaçtır?
E) 'c 1, m , c 4, m1
1 13
A) – 3 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4
2 9
80
VE
Test
1
8. A = { – 1, 0, 1 } ve B = ( - 1, 0, 2 kümeleri veriliyor. 11. Aşağıdaki grafikte bir su deposundan kullanılan su
2 miktarının zamana göre değişimi verilmiştir.
f : A → B , f = { ( x, y ) : 2x + 3y = xy, x ∈ A, y ∈ B }
Kullanılan su (L)
bağıntısının grafiği aşağıdakilerden hangisidir?
15
A) y B) y
1 1
Zaman
–1 10
1
x x (gün)
O 1
–1 O
2 –1 –1 Her gün eşit miktarda su kullanılan depoda kalan su
miktarını gösteren grafik aşağıdakilerden hangisi ola-
bilir?
C) y D) y
E) y
–1
x 100 96
O 1
90 84
derece yayınları
–1
Zaman Zaman
15 (gün) 8 (gün)
E) Kalan su (L)
108
96
Zaman
12 (gün)
9. y Yandaki şekilde
y = f ( x ) fonksiyonu-
y = f(x)
nun grafiği verilmiştir.
3 f ( m + 3 ) = 5 olduğu-
na göre, m kaçtır?
–2 x
O 1
10. ( – 2, 9 ) ve ( 3, – 1 ) noktalarından geçen y = f ( x ) Fırın ısısı 220 °C ye ulaştıktan 5 dk sonra fırına yeme-
doğrusal fonksiyonu ( m, – m ) noktasından geçtiğine ği koyacak olan Merve Hanım’ın, fırını çalıştırdıktan
göre, m kaçtır? sonra kaç dakika beklemesi gerekir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10
81
VE
Fonksiyon Grafiği
Z
1. Aşağıdakilerden hangisi y = 2x3 fonksiyonunun gra- ]x + 1 , x <- 1
fiğidir? ]
3. f (x) = [ x , - 1≤ x < 1
y ]
A) y B) ]x - 1 , x ≥ 1
16
\
2
fonksiyonunun grafiği aşağıdakilerden hangisidir?
O x
x
O 2 1
A) B)
y y
1 1
C) y D) y –1 x –1 x
O1 O 1
16 –1
16
O x
2
x
O 2
C) D) y
y
E) y
16
1 1
2 x x
–1 O1 –1 O1
x
O 1 2 –1 –1
FEN LİSESİ
derece yayınları
E) y
1 , x <0
2. f (x) = * 1
x + 1, x ≥ 0 –1 x
O1
–1
fonksiyonunun grafiği aşağıdakilerden hangisidir?
A) y B) y
1
1
1 x
O –1 x
O
4. y
C) y D) y
2
x
–5 O 1 3 5
1 x
O 1
x
–1 –1 O
Yukarıdaki şekilde y = f ( x ) fonksiyonunun grafiği ve-
rilmiştir. Buna göre,
f ( 1) + f ( 3 ) + f ( 5 )
E) y
f( – 5) + f(0)
ifadesinin değeri kaçtır?
1
x
–1 O A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
82
VE
Test 1
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
A) [ – 2, 4 ) B) ( – 2, 4 ] C) ( – 2, 4 )
D) ( – 2, 4 ) – { 0 } E) [ – 2, 4 ) – { 0 }
–2 –1 –2 4
O 1 3
x sayıların toplamı
–1 kaçtır?
–2 –4
1 3 5
A) B) 1 C) D) 2 E)
2 2 2
7. y Yandaki
şekilde
6
y = f(x)
4
y = f(x) fonksiyonunun
grafiği
10. y Yandaki şekilde
verilmiştir.
–1 0 5 y = f ( 1 – 4x )
x y = f(1 – 4x)
–4 –3 –2 2 4 6 fonksiyonunun
–1
–2 3 grafiği verilmiştir.
–5 1
x Buna göre, f ( – 3 )
–2 O 1
kaçtır?
3
Buna göre, f (x) = - eşitliğini sağlayan kaç farklı
2
x değeri vardır?
A) – 5 B) – 2 C) 1 D) 0 E) 3
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
1. D 2. D 3. B 4. C 5. E 6. C 7. B 8. D 9. B 10. D
83
VE
Fonksiyonun Grafiği
1. y 3. y
y=f(3x+2)
2
4
–4 4
x
2 –3 O 3
–3 x
–2 O 1
y = f(x+1)
–2
Yukarıdaki şekilde y = f ( 3x + 2 ) fonksiyonunun gra- Buna göre, f ( a ) = 2 eşitliğini sağlayan a tam sayıla-
fiği verilmiştir. rının toplamı kaçtır?
f( 5) - f( 2) A) 7 B) 5 C) 3 D) 1 E) 0
Buna göre, ifadesinin değeri kaçtır?
f(- 7)
3 1 1
A) - B) – 1 C) - D) E) 1
2 2 2 derece yayınları
4. y
1
y = f(x)
–5 2 x
2. y –2 O 3
y=f(2x–1) –1
–2
4
–2
x Yukarıdaki şekilde y = f ( x ) fonksiyonunun grafiği ve-
0 3 5
–2
rilmiştir.
–4 Buna göre,
I. 3m + 1 sayısının görüntüsü 4 ise m = – 1 dir.
II. y = f ( x ) fonksiyonunun [ – 2, 2 ] aralığındaki
Yukarıdaki şekilde y = f ( 2x – 1 ) fonksiyonunun grafi-
görüntü kümesi [ – 1, 4 ] tür.
ği verilmiştir. f ( m – 2 ) = – 4 olduğuna göre, m kaçtır?
III. y = f ( x ) fonksiyonunun görüntü kümesi [ – 2, 1 ]
A) – 3 B) – 2 C) – 1 D) 1 E) 2 olan tanım kümesinin alt aralığındaki tam sayıların
toplamı – 15 tir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) II ve III E) I, II ve III
84
VE
Test 2
5. y 8. y
y = f(x) y = f(x)
2
–4 –3
O 7 8 x
2 x O
4
–1
A) 13 B) 11 C) 10 D) 7 E) 8
6. y
7
y=f(2x+1)
derece yayınları
x
–3 O 1 3 5
x –3 O x
–3 O 2 –1 2
7. y y y
C) D)
5
4 4 4
3
–3 O –3 O
2 x x
–1 2 2
–1
–4 6 x
–1 O1
y = f(x)
E) y
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
1. B 2. A 3. A 4. C 5. B 6. E 7. E 8. A 9. E
85
VE
Fonksiyonun Grafiği
1. 3.
y y
4 y = f(x)
y = f(x)
2
1 x
O 2
–2 1 2
x
–1 0 –2
–1
y = g(x) y = g(x)
A) – 2 B) – 1 C) 1 D) 2 E) 4 II. f ( x – 3 ) + g ( x + 1 ) = – 4 tür.
3f ( 3 ) – g (- 1)
III. = 2 dir.
f( 5)
2 (f . g) (3)
V. = - 5 tir.
(f - g) (1)
A) I, II ve IV B) I, II ve IV C) II ve IV
D) II, III ve IV E) III ve V
2. y
4 y = f(2x+1)
4. y
–2 y=f(2x–1)
x
O 2 3
x
–3 O 1 4
A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4 A) – 7 B) – 5 C) 0 D) 3 E) 8
86
VE
Test 3
5. y 7. y
y=f(x)
5 y=f(x)
6
2
4
3
x
–5 –2 O 1 6
–6 O 1 2
x
–5 –2 –1 3 45
–3
–2
FEN LİSESİ
derece yayınları
6. y 8. y
3
y = f(x)
O
–1 2 7 x x
O –4 1 3
–5
y=f(x)
Yukarıdaki şekilde y = f ( x ) fonksiyonunun grafiği ve- Yukarıdaki şekilde y = f ( x ) fonksiyonunun grafiği ve-
rilmiştir. rilmiştir.
Buna göre, f ( x ) ≤ 0 eşitsizliğini sağlayan x tam sa- x . f ( x ) > 0 eşitsizliğini sağlayan kaç tane tane x tam
yılarının toplamı kaçtır? sayı değeri vardır?
A) 5 B) 7 C) 10 D) 12 E) 17 A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
1. C 2. C 3. C 4. B 5. C 6. D 7. D 8. D
87
VE
Bileşke Fonksiyon
5. f ^x h = ve g ^x + 1h = 2x – 3
x –1
f ^x h = 2x + 4 ve g ^x h =
x–3
1. olduğuna göre,
5 2
fonksiyonları veriliyor.
( gof ) ( 1 ) kaçtır?
( fog ) ( A ) = { – 2, – 1, 0, 1 } olduğuna göre,
2 4 2 3 1 A kümesindeki elemanların toplamı kaçtır?
A) B) C) D) E)
7 7 3 5 5
A) 10 B) 9 C) 8 D) 7 E) 6
2. g ( x ) = 5x + 2 ve ( gof ) ( x ) = 2f ( x ) + x
olduğuna göre, f ( x ) fonksiyonu aşağıdakilerden han-
6. ( gof ) (x ) = g (x ) – 2 ve f ( 4 ) = 3
gisidir?
olduğuna göre, g ( 4 ) – g ( 3 ) ifadesinin değeri kaçtır?
x–2
A) x B) C) x – 2 A) 0 B) 1 C) 2 D) 4 E) 5
3
x+5
D) E) x + 5
2
derece yayınları
7. ( fog ) ( 2x – 1 ) = 6x + 7 ve g ( 5 ) = 4
3. f ( x ) = 5x – 7
eşitlikleri veriliyor.
( gof ) ( x ) = 3f ( x ) + 2
Buna göre, f ( 4 ) kaçtır?
fonksiyonları veriliyor. Buna göre, ( fog ) ( 2 ) kaçtır?
A) 37 B) 34 C) 31 D) 28 E) 25
A) 18 B) 21 C) 24 D) 27 E) 33
4. f ve g , R de tanımlı fonksiyonlardır.
8. g ( x ) = 2 – x ve f ( x ) = 3x + a
f ( x – 2 ) = x 3 – 1 ve g ( x + 2 ) = x 2 + 4
( fog ) ( x ) – ( gof ) ( x ) = 6
olduğuna göre, ( gof ) ( 0 ) kaçtır?
olduğuna göre, a kaçtır?
A) 13 B) 20 C) 29 D) 40 E) 53
A) 2 B) 1 C) 0 D) – 1 E) – 2
88
VE
Test
( fog ) ( x ) = 3x + 5 ve g ^x h =
2x – 1 13. f ( x 2 – x ) = – 2x 2 + 2x – 2
9. olduğuna göre,
3x + 5
f ( 5 ) kaçtır? olduğuna göre, ( fof ) ( 2 ) kaçtır?
A) 2 B) 1 C) 0 D) – 1 E) – 2 A) – 2 B) 0 C) 6 D) 10 E) 12
1 4 7 eşitlikleri veriliyor.
A) B) C) D) 4 E) 3
2 3 5 Buna göre, ( fof ) ( 6 ) kaçtır?
A) 6 B) 8 C) 9 D) 10 E) 12
derece yayınları
f ^x – 1h =
x+1
3x – 4 15. f ( x ) = | 2x | + 3 ve g ( x ) = | x –1 | – 1
fonksiyonu verilmiştir. fonksiyonları veriliyor.
( fofof ) ( m ) = 2 olduğuna göre, m kaçtır? ( fog ) ( x ) = 9
5x – 1 x + 10
D) E) A) 14 B) 10 C) 8 D) 2 E) 0
24x – 4 12x – 3
89
VE
Bir Fonksiyonun Tersi
1. Bir f fonksiyonu "Her gerçek sayıyı kendisinin 2 faz- 5. f ( x ) doğrusal bir fonksiyondur.
lasının, kendisinin 3 eksiğine bölümüne götürüyor." f – 1( 8 ) = 1 ve f ( – 2 ) = – 1
şeklinde tanımlanıyor. Buna göre, bu fonksiyonun ter-
olduğuna göre, f ( – 1 ) kaçtır?
si aşağıdakilerden hangisidir?
A) 6 B) 5 C) 4 D) 3 E) 2
x–3 x+2 2x + 1
A) B) C)
x+2 x–3 x–3
3x – 1 3x + 2
D) E)
x–2 x–1
4.f ^xh + 1
olduğuna göre, f –1 ( 3 ) değeri kaçtır?
2 – f ^xh
6. x=
A) 15 B) 13 C) – 4 D) – 13 E) – 15
2. I. f ( x ) = 1 – x
II. g ( x ) = 2x + 1
III. h ^xh =
3x – 5
x–3
Yukarıda verilen fonksiyonlardan hangisinin ya da
hangilerinin tersi kendisine eşittir?
f : R – ' 1 " R – "2 ,
1
7.
2
derece yayınları
f ^x h =
D) I ve II E) I ve III mx + 6
nx – 1
olduğuna göre, m + n toplamı kaçtır?
A) 13 B) 12 C) 11 D) 9 E) 6
3. f ^x – 2h =
2x + 3
x +1
3x – 7 7 – 3x 7 – 3x
A) B) C) 8. ( fog ) ( x ) = 4x + 1 ve ( gof ) ( x ) = 3 . f ( x ) + 2
x–2 2– x x–2
olduğuna göre, f –1 ( 5 ) kaçtır?
3 – 2x –x + 3
D) E)
x–2 x–2 A) 2 B) 3 C) 5 D) 7 E) 10
1 3 7 A) 7 B) 6 C) 5 D) 4 E) 3
A) B) C) D) 10 E) 15
2 2 2
90
VE
Test
E) – 3 – x– 4
A) y B) y
4
x
O 4
–3 x
–3 O
C) y D) y
x
4 –3 O
fc m = 2x + g c m ve g ( 3 ) = 12
x+1 2x – 1 –4
11. –3 x
2 3 O
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
4 x
O
derece yayınları
–3
12. f : A → B,
2x – 6
f ( x ) = 2x2 – 8x + 11 ve f –1 ( x ) = +2
2 15. Aşağıda grafikleri verilen fonksiyonlardan hangisinin
olduğuna göre, A kümesi aşağıdakilerden hangisidir? tersi bir fonksiyon belirtir?
A) y B) y
A) [ 2, ∞ ) B) ( – ∞ , 2 ] C) ( – ∞, 2 )
x
O
D) [ – 2, ∞ ) E) ( – ∞ , – 2 )
x
O
C) y D) y
O x
3f ^x h – 4 O
x
7 – 2f ^x h
13. x= eşitliği veriliyor. Uygun tanım aralığında,
E) y
f–1 ( 3 ) = 4a – 11
olduğuna göre, a kaçtır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 x
O
91
VE
Ters Fonksiyon Yardımıyla İşlemler
2x – 1 2x + 3 x+5 x x–4 5x
A) B) C) A) B) C)
x+3 x–5 2x + 3 2 2 2
x+3 2x – 1 4x – 8 3x + 1
D) E) D) E)
2x – 1 2x + 3 5 2
2. f c m=
1 2x – 1
x+1 x+1
olduğuna göre, f ( x ) fonksiyonu aşağıdakilerden
6. f ^xh = 3x – 1 ve ^fogh – 1 ^xh =
x – 14
hangisidir? 6
D) 3x – 3 E) 2 – 3x A) – 3 B) – 2 C) – 1 D) 0 E) 1
derece yayınları
3. f c m=2– x
4x – 1
2x + 1 7. f –1 ( 2 ) = 5
olduğuna göre, f ( x – 1) fonksiyonu aşağıdakilerden g ( 5 ) = 3
hangisidir? h –1 (a + 1 ) = 4
( fog –1 oh ) –1( 2 ) = 4
4x 3–x 5x – 12
A) B) C)
1 – 2x 2+x 2x – 6 olduğuna göre, a kaçtır?
1 3 5
2x + 1 x–5 A) B) 1 C) D) 2 E)
D) E) 2 2 2
x+7 2x + 1
4. f ^ x – 1h = 2x ve g ( x ) = x – 3 8. f ( x ) = x – 2 fonksiyonu veriliyor.
olduğuna göre, ( gof ) ( x ) fonksiyonu aşağıdakilerden g(5) = 1
hangisidir? olduğuna göre, ^^f – 1 ogh o f – 1 h ^3h kaçtır?
–1
92
VE
Test 1
f ^x h – 3
^gof –1h ^xh = –
2
9. ^f – 1 og – 1h ^xh =
–1
13.
2f ^xh + 1 x–3
olduğuna göre, g ( x ) fonksiyonu aşağıdakilerden olduğuna göre, ( fog –1) ( x ) fonksiyonu aşağıdakiler-
hangisidir? den hangisidir?
14. ( fog – 1) ( 3x + 1 ) = f ( 4x – 3 )
10. a ^fog –1h –1
o ^gof –1h –1 k
^x + 3h = mx – 6 + 2x – n olduğuna göre, g ( – 7 ) kaçtır?
A) – 10 B) – 8 C) – 6 D) – 4 E) – 2
derece yayınları
A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1 3x + 4 x+2
D) E)
4 3
fonksiyonları veriliyor. 4x + 1 3x + 1
A) 3x – 4 B) C)
( gof ) –1 ( 2 ) = 4 olduğuna göre, a kaçtır? 3 4
1 5 2 x+4 x+4
A) – B) – C) 3 D) E) 4 D) E)
2 4 3 3 4
93
VE
Ters Fonksiyon Yardımıyla İşlemler ve Fonksiyonların Birbiri Türünden Yazılması
6. ^fogh ^xh =
x+1
ve ( gof –1) ( x ) = 2x – 5
2. f ( x ) = 2x – 3 ve g –1( x ) = x + 5 3
–1
olduğuna göre, ( fog –1) ( x ) fonksiyonu aşağıdakiler- olduğuna göre, ( gog ) ( 6 ) kaçtır?
den hangisidir?
1 1 1 1
A) – B) – C) – D) – E) – 1
5 4 3 2
x–3 x+2 x–5
A) B) C)
5 3 2
x–7 2x – 4
D) E)
2 3
derece yayınları
7. ( fog —1 ) ( x ) = x + 3
( foh ) ( x ) = 2x – 1
olduğuna göre, ( goh ) ( x ) fonksiyonu aşağıdakiler-
3. ^f –1 ogh ^x + 5h = 3x + 7 den hangisidir?
A) 2x B) 2x – 2 C) 2x – 4
g–1 ^x h =
2x – 1
5 D) 2x – 5 E) 2x – 7
olduğuna göre, f ( – 5 ) kaçtır?
A) – 3 B) – 2 C) – 1 D) 2 E) 3
94
VE
Test 2
f ^x h =
x+3
f c m=
mx + 2 3x – 1
x –1 x+3 nx + 1
fonksiyonu veriliyor.
şeklinde verilmiştir.
Buna göre, ^fofofo...of h ^2h değeri kaçtır?
1 44
4 2 44 43 f –1( 3 ) = 1 olduğuna göre, 4m + 3n toplamı kaçtır?
101 tane
7 9 A) 0 B) 2 C) 7 D) 11 E) 21
A) 3 B) C) 4 D) E) 5
2 2
^fogh ^xh =
x–2
11. 15. f ( x ) = 3x + 7 olduğuna göre, f ( 2x ) fonksiyonunun
5
^gohh ^xh = 2x + 3
f ( 4x – 1 ) fonksiyonu türünden eşiti aşağıdakilerden
hangisidir?
olduğuna göre, h ( 1 ) – 5f ( 5 ) ifadesinin değeri kaçtır?
f ^4x – 1h – 10 f ^4x – 1h + 10
A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1 A) B)
2 2
f ^4x – 1h – 15 f ^4x – 1h + 15
C) D)
2 2
f ^4x – 1h – 20
E)
2
f c m=
x2 + 1 x4 + 1 16. f ( x ) = 2x + 3 + g ( x ) olduğuna göre,
x x2 f(x + 1) – g(x + 1)
şeklinde verilmiştir. fonksiyonunun f ( x ) – g ( x ) fonksiyonu türünden eşiti
Buna göre, f –1 (x) fonksiyonu aşağıdakilerden hangi- aşağıdakilerden hangisidir?
si olabilir?
A) f ( x ) – g ( x ) B) f ( x ) – g ( x ) + 1
A) – x + 2 B) x+4 C) – x – 2
C) f ( x ) – g ( x ) + 2 D) f ( x ) – g ( x ) + 3
D) x–2 E) 2x + 1
E) f ( x ) – g ( x ) + 4
95
VE
Bileşke ve Ters Fonksiyonun Grafiği
1. y 4. Gerçek sayılarda tanımlı f ( x ) ve g ( x ) fonksiyonları-
5 nın grafikleri aşağıda verilmiştir.
y = f(x) Yandaki şekilde
3 y = f ( x ) fonksi-
y
2 yonunun grafiği
–4 x verilmiştir.
–2 O 3
3
1
Buna göre, ( fof ) ( – 4 ) + f – 1 ( 5 ) + f – 1 ( 3 ) toplamı kaç- –4 O
x
tır?
y = f(x)
–3
A) 2 B) 3 C) 6 D) 7 E) 9 –4
2. y
y = f(x) 3
2
4 Yandaki şekilde y = f ( x ) 2 x
O 1
fonksiyonunun grafiği
verilmiştir.
x
O 2 4 y = g(x)
derece yayınları
3 5
f ^4h + f – 1 ^4h A) 1 B)
2
C) 2 D)
2
E) 3
^fofh ^2h
Buna göre, ifadesinin değeri kaçtır?
2 8
A) – B) – C) 0 D) 1 E) 2
3 3
3. y
y = f(x) 5. y
5
4 y = f(x)
2 y = g(x) 4
3
–3 x
O 4 5
–3
x
O 4
96
VE
Test
6. y 9. y Yandaki şekilde
6 y = f ( 2x – 4 ) fonksi-
yonunun grafiği
2 4 verilmiştir.
x
–2 O
Buna göre, ( fofof ) ( 2 )
ifadesinin değeri
y = f(x+2)
4 x
kaçtır?
O 2 3
–1
Yukarıdaki şekilde y = f ( x + 2 ) fonksiyonunun grafiği y = f(2x–4)
verilmiştir. Buna göre, ( f o f ) ( 2 ) kaçtır?
A) – 2 B) – 1 C) 0 D) 1 E) 2 A) – 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 6
O1 3 5
derece yayınları
x
–3 –2 6 7 8 9 y = f(3x+1)
–1
–2
A) 10 B) 9 C) 8 D) 7 E) 6
Yukarıdaki şekilde y = f ( x ) fonksiyonunun grafiği ve-
rilmiştir. Buna göre, ( fof ) ( x ) = 0 denklemini sağlayan
x değerlerinin toplamı kaçtır? 11.
y
y = f(x)
A) 6 B) 8 C) 10 D) 12 E) 16
3
2
–5 O 3 x
8. –2 3 6
y 2
–2
y = f(x+1)
–2
x
O 3 Yukarıdaki şekilde y = f ( x ) fonksiyonunun grafiği ve-
rilmiştir. Buna göre, aşağıdakilerden hangileri kesinlikle
doğrudur?
–5
–6 I. ( fofof ) ( 6 ) > 0
II. ( fof ) ( – 2 ) < 0
III. ( fof ) ( 6 ) = ( fof ) ( – 5 )
Yukarıdaki şekilde y = f ( x + 1 ) fonksiyonunun grafiği
verilmiştir. Buna göre, f ( 4 ) + f ( – 1 ) + f – 1 ( – 5 ) toplamı IV. ( fof ) ( a ) = 2 ise a, 3 farklı tam sayı değeri alır.
kaçtır?
A) I ve II B) I ve III C) II ve III
A) – 5 B) – 6 C) – 7 D) – 11 E) – 12 D) II, III ve IV E) I, II ve IV
FEN LİSESİ
1. C 2. B 3. C 4. D 5. C 6. C 7. D 8. A 9. A 10. A 11. C
97
VE
YENİ NESİL SORULAR
İsim Malzemeler
Ömer 1 kg dana eti
Naci 1 kg tavuk eti
Elif Mangal kömürü
Dilara Mangal
Sude 4 adet minder
Bir hastanenin kafeteryasında bulunan kahve Bu piknik ile ilgili görev dağılımı aşağıdaki gibidir.
makinesine kağıt para yerleştirilmekte ve yerleş-
• Herkes yalnız bir görev alacaktır.
tirilen paranın üstü alt bölmeye düşmektedir.
• Ömer dana etini, Elif mangalı getirecektir.
Bu makinenin para yerleştirilen bölmesi arızalan-
mıştır. Buna göre, pikniğe katılacakların ismi ile ge-
Kendisine kahve almak isteyen Okan Bey, ma- reken malzemelerin eşleştirilmesi durumun-
kinenin para bölümüne 5 TL yerleştirmiş ve pa- da elde edilebilecek fonksiyon sayısı kaçtır?
ranın olduğu gibi alt bölmeye düştüğünü görün- A) 15 B) 12 C) 9 D) 6 E) 3
ce sırasıyla cebindeki 10 TL, 20 TL ve 50 TL yi
derece yayınları
I. Birim
II. İçine
III. Sabit
3. Emir, beğendiği bir eşofmanı almak için para bi-
fonksiyon çeşitlerinden hangisine örnek oluş- riktirmeye karar veriyor ve hergün kumbarasına
turabilir? bir miktar para atıyor. x gün ve f ( x ) Emir’in
A) 21 B) 26 C) 42 D) 68 E) 110
98
VE
YENİ NESİL SORULAR
4. y 6. y
y=f(x)
f(n)
2
f(x)
–3
x x
x O 3 O n
d
A) – 5 B) – 6 C) – 7 D) – 8 E) – 9 A) 36 B) 40 C) 42 D) 45 E) 48
derece yayınları
y=(f.g)(x)
O 45° 30°
x
O d x
a b c
y=(f+g)(x)
Buna göre, f, g ve h fonksiyonlarına ait gra- Buna göre,
fiklerin çiziminde kullanılan renkler aşağıda-
I. ( a, b ) aralığında f ( x ) > 0 dır.
kilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
II. ( b, c ) aralığında g ( x ) > 0 dır.
III. ( c, d ) aralığında f ( x ) < g ( x ) dir.
C) f g h D) I ve III E) II ve III
D) f h g
E) g h f
99 1. C 2. D 3. D 4. B 5. D 6. E 7. B
VE
6
4
2 3
1
x x x
–2 –1 0 12 –1 0 1 –2 –1 0 1
Gösterge (km) y y
y=x–3
y=300x+15000 y=x
5
15300
15000
x x
0 1 3 0 3
Zaman (gün) –3
1
–6
y=2x –6
y=x +3
y=2x +1
5 y=5
4 y= 2 x
3
1
–2
0 1
x x x
–2 4 0 –3 0 1 3
–2 y=–2 y=–x +3
y= 4 –x
–4
y= 2 x+ 1
y=–x
y= 4 4 x
4 –2 O
1 –2
x x
–2 0 –2 O
–
1
2
y = f–1(x)
100
VE
Notlar …
VE
Notlar …
VE
Notlar …
VE
Notlar …