CIROZA HEPATIKE

1
 VËSHTRIM I PËRGJITHSHËM

Ciroza është një sëmundje kronike progresive e heparit.

2
Klasifikimi i cirrozës: ▪ Mikronodular
▪ Makronodular
▪ Tipi i përzier

Tipet e cirrozës:
▪ Laennec
▪ Postnekrotik
▪ Biliare
▪ Kardiake
KOMPLIKACIONET E CIROZËS
▪Hipertensioni portal: rritje e vazhdueshme e presionit në venat portale
▪ Asciti
▪ Hemorragjia ezofagiale: enët irritohen, pësojnë ruptur.

1
Shkaktarwt: √ irritantët kimik
√ traumat mekanike
√ rritja e presionit në ezofag
▪ Defekte koagulimi: mosabsorbimi i vitaminave vajore
▪ Ikter
▪ Sindromi hepatorenal: ulje e sasisë së urinës, rritje e nivelit të ure-nitrogenit,kreatinës, rritje të
osmolaritetit në urinë
▪ Encefalopatia me komë hepatike: ndrysh në koshienc, proc të menduarit, shqets neuromuskulare
Shkaktarët : √dëmtimi i metabolizmit të amoniakut
√ infeksionet
√ hypovolemia
√ hypokalemia
√ hm gastro-intestinale
▪ Disa medikamente si: Hypnotikët, Opiodet, Sedativët, Analgjezikët, Diuretikët.
ETIOLOGJI / HISTORI

ETIOLOGJIA *të paqarta

- një komponent gjenetik
- tendencë familjare

3
- ndjeshmëri e lartë ndaj alkoolit

Historia:
▫ mosha
▫ seksi
▫ historia e punësimit
▫ kushtet e punës,
▫ histori alkoolizmi,
▫ sëmundje të mëparëshme
VLERËSIMI FIZIK / MANIFESTIMI KLINIK
Vlerwsohet lwkura:
√ ikter
√ lëkura e thatë

1
√ rasha
√ purpura,
√ angiomos merimanga
√ pëllëmbët e duarëve të ngrohta me eritema

Kujdes!
Inspektohen ekstremitetet dhe sakrumi për: edema
VLERESIMI FIZIK/MANIFESTIME KLINIKE
Vlerësimi abdominal:
√ asciti masiv,
√ distension abdominal

1
√ ije të fryra
√ prishje të ekulibrit
√ inspektohet për prezencën e hernies inguinale /umbilikale,
√ hepatomegali,
√ matet perimetri abdominal.
Sistemi gasto-intestinal: √ të vjella
√ gjak në fece,
√era e rëndë e frymëmarrjes,
Amenorrea tek gratë, atrofi testikulare te burrat dhe impotencë

Probleme Hematologjike / Probleme Neurologjike

Vlerësimi psikosocial: √ ndryshime në personalitet
√ njohje, sjellje, axhitim, eufori, depresion
√ prishje të cikleve të gjumit
DIAGNOZAT
 Shtim të volumit të likideve e lidhur me hipertensionin portal(ascit)

1
 Rrik i lartë për ndryshime në procesin e të menduarit e lidhur me rritjen e nivelit të
amoniakut

 Ndryshime në perfuzionet e indeve e lidhur me hipertensionin portal, ulcerat

gastrike ose ndryshime në koagulim
ULJA E VOLUMIT TË LIKIDEVE EKSTRVASKULAR DHE INTRAABDOMINAL.

Dieta: √nivel të ulët Na ( 500-800mg)

√ eleminimi i kripës ( ushqimeve të kripura, meze, patetina,
√ gjalp i kripur, margarin)

4
√ eleminimi i perimeve të konservuara
√ rekomandohet përdorimi i aromatizuesve
√ kufizim i sasisë së likideve deri në 1500ml/ ditë.
√ suplimente vitaminash
Medikamentet:
Diuretik: monitorizon terapinë diuretike nëpërmjet:
√ vlerësimit të bilancit marrje dhe nxjerrje
√ peshimit të përditshëm të pacientit
√ matjes së perimetrit abdominal
√ monitorizimit të nivelit të elektroliteve
▪ Kalium shtesë në rrugë orale dhe I/V
▪ Antiacide ( Riopan, )
▪ Paracenteza
Masat e konfortit : √ ngrihet koka e krevatit 30-45 o
√ inkurajohet ulja në karrige
√ pozicioni drejtë me këmbë të ngritura lehtëson dispnen.
√ peshohet pacienti
ZVOGËLIMI I NDRYSHIMEVE NË PROCESIN E TË MENDUARIT

Dieta: ▪ ushqime me përmbajtje të lartë protei

5
▪ karbohidratesh
▪ yndyrna të moderuara
Kujdes!! :
* Kur është prezente encefalopatia rekomandohen:
• ushqime me përmbajtje të pakët proteinash, karbohidratesh
* Kur gjendja keqësohet eleminohen proteinat.
Terapia medikamentoze:
Laktuloz , për nxjerrjen e amoniakut nga fecet
Neomicin sulfat si një antiseptik intestinal - shkatron florën normale në zorrë
- pakson shkaktrimin e proteinave
- zvogëlon ritmin e prodh të amoniakut.
Vlerësimi neurologjik : Vlersohet koshienca, orientimi
EVITIMI I EPISODEVE HEMORRAGJIKE

Kujdes!!
intubimi gastrik

6
•

• terapi medikamentoze ( vazokonstruktive)

• transfuzion gjaku

EDUKIMI SHËNDETËSOR
▪ Dieta
▪ Medikamentet
▪ Alkooli
√ parandalon fibrozën e mëtejshme të heparit
√ lejon rrigjenerimin e heparit
√ redukton incidencat e hemorragjisë
√ parandalon ndonjë komplikacion të mundëshëm.
▪ Njohjen e komplikacioneve
▪ Ndjekjen e kujdesit mjekësor.