‫‪Archive of SID‬‬

‫دوره دوم‪ ،‬شماره ‪ ،3‬پاییز ‪ ،1396‬صفحه ‪ 25‬تا ‪36‬‬ ‫نشزیه مهندسی منابع معدنی‬
‫‪Vol. 2, No. 3, Autumn 2017, pp. 25-36‬‬ ‫‪Journal of Mineral Resources Engineering‬‬
‫)‪(JMRE‬‬

‫معدن‬
‫در تْراى‬ ‫ن‌آالت‬
‫آزادراُ‬ ‫ّايماشی‬
‫اصلی‬ ‫کارآیی‬
‫رویتًَل‬ ‫انفجار بر‬
‫پايداري‬ ‫عملیاتدار بر‬
‫ّاي شيب‬‫تًَل از‬
‫حفاريناشی‬
‫خردشدگی‬
‫تاثیراتاثرات‬
‫بررسی عددي‬
‫سرچشمه‬‫مس شوال‬

‫‪3‬‬ ‫‪2‬٭‬
‫تاجی‬
‫عليرضا باغباًاى‬ ‫راحب‪ ،‬محمد‬
‫بالرپَر‪، 2‬‬
‫‪1‬‬
‫نیکخواه‬ ‫ایوب‬
‫ي ‪1‬٭‪،‬‬‫سياهک دٍستدار‬
‫‪ -1‬کارشناس ارشد‪ ،‬گروه تحقیقاتی مهندسی انفجار‪ ،‬تهران‬
‫‪ -1‬کارشناسی ارشد مکانیک سنگ ‪ ،‬دانشکده مهندسی معدن ‪،‬دانشگاه صنعتی اصفهان‬
‫شاهرود‪ ،‬شاهرود‬
‫واحد اصفهان‬
‫اسالمی‪،‬صنعتی‬ ‫معدنآزاد‬
‫‪،‬دانشگاه‬ ‫دانشگاه‬ ‫دانشکدهمعدن‪،‬‬
‫مهندسی‬ ‫دانشیارمهندسی‬
‫استادیار‪ ،‬گروه‬
‫‪-2‬‬ ‫‪-2‬‬
‫‪ -3‬دانشیار دانشکده مهندسی معدن ‪،‬دانشگاه صنعتی اصفهان‬
‫(دريافت ‪ ،1396/03/22‬پذيرش ‪)1396/09/04‬‬
‫(دریافت ‪ ,1939/11/13‬پذیزش ‪)1931/19/ 93‬‬
‫چكيده‬
‫چكيدُ‬
‫خردشدگی بیشتر سنگ به وسیله انفجار باعث افزایش هزینه‌های عملیات حفاری و انفجار می‌شود‪ ،‬اما در مقابل‪ ،‬منجر به کاهش عملیات‬
‫اصلیو‬
‫انفجار‬
‫تًَل‬‫دٍ از‬
‫ناشی‬
‫شاهل‬ ‫خردایش‬ ‫رخدادهایيواقعی‬
‫بسرگ البرز‬ ‫شاملكٌد‪ .‬تًَلّا‬
‫لطع هی‬ ‫هتره‌ای‬
‫‪ 6400‬داد‬
‫تمريبیپایگاه‬
‫طَل منظور‬
‫تًَلیبهبِهمین‬
‫البرز مرایبا‌شود‪.‬‬
‫كَّستاىثانویه‬
‫شوال‪،‬به انفجار‬
‫عدم نیاز‬ ‫باربری و‬
‫تْراى‬ ‫هسيرو آزادراُ‬
‫بارگیری‬
‫پارامترهای‬
‫تحقیق‪،‬تحت عٌَاى‬
‫تًَلّايی‬ ‫ٍسيلِ این‬
‫ایجادبِشد‪ .‬در‬
‫سرچشمهالبرز‬
‫ّاي اصلی‬‫مس‬‫معدنتًَل‬
‫انفجاری)دراست‪.‬‬
‫بلوک پايييتر‬
‫اصلیبهٍ‪20‬در تراز‬
‫مربوط‬‫تًَل‬‫تولید‬
‫عملکرد دٍ‬ ‫خردایش و‬
‫اكتشافی (بيي‬ ‫يکبرتًَل‬
‫اصلی‬ ‫پارامترهای موثر‬
‫برگشت) ٍ‬ ‫(رفت ٍ‬
‫موثر در کارآیی ماشین‌آالت بخش استخراج معدن مس سرچشمه بررسی شد‪ .‬به این منظور پارامتر نسبت طول به عرض بلوک انفجاری (‪)RLW‬‬
‫دستکّاي تَْيِ بِ صَرت شيب دار بِ تًَل اكتشافی هتصل هیشًَد‪ّ .‬دف اصلی از اًجام ايي تحميك بررسی عددي تاثيرات حفاري‬
‫معرفی‪ ،‬اندازه‌گیری و مورد استفاده قرار گرفت‪.‬‬ ‫و پارامترهای کارکرد (‪ ،)Ol‬خرابی (‪ ،)Fl‬آمادگی (‪ )Rl‬و جابه‌جایی دستگاه‌های بارگیری (‪)Ml‬‬
‫ًرمافسار‪ FLAC 3D‬استفادُ شدُ است‪ ،‬بِ ايي ترتيب‬ ‫تًَلّاي دسترسی شيبدار بر پايداري تًَلّاي اصلی است‪ .‬براي اًجام ايي كار از‬
‫پارامتر نسبت طول به عرض بلوک انفجاری (‪ )RLW‬در اکثر مدل‌های پیشنهادی وجود دارد که این پارامتر تاثیر بسزایی در کارآیی دستگاه‬
‫اطالعات بِ دست آهدُ از هدلسازي ًشاى دادُ است كِ تاثير حفر تًَل شيبدار تا ‪ 1/5‬برابر عرض تًَل شيبدار از ديَارُ تماطع اداهِ هیيابد‬
‫بارگیری (‪ )Cl‬با متغیرهای مستقل نشان می‌دهد که متغیر یک‬ ‫بارگیری دارد‪ .‬ضریب همبستگی بسیار باالی یک سیکل بارگیری جام دستگاه‬
‫حفارياز عملیات از انفجار و ابعاد بلوک انفجاری بوده است‪ .‬بهترین و‬
‫سمف‬ ‫ٍ‬ ‫راست‬ ‫ديَارُ‬ ‫چپ‪،‬‬ ‫ديَارُ‬ ‫در‬ ‫ترتيب‬ ‫بِ‬ ‫دار‪،‬‬ ‫شيب‬ ‫تًَل‬ ‫اصلی ًاشی از‬
‫خردشدگی ناشی‬ ‫بیشتر تًَل‬
‫متاثر از‬ ‫ًگْداري‬ ‫ستن‪)C‬‬
‫‪l‬‬
‫دستگاه در سي‬
‫بارگیری (‬ ‫جامٍاكٌشی‬
‫تاثيرات‬ ‫بيشتريي‬
‫بارگیری‬ ‫ٍسیکل‬
‫استتًَل‬
‫که‬ ‫بودهحفر‬
‫جْت‬‫‪ 51‬بِثانیه‬
‫تَجِ‬ ‫تًَل اتفاق هیافتد‪ّ .‬وچٌيي ًحَُ تغييرات در ًيرٍي هحَري ٍ لٌگر خوشی در سيستن ًگْداري تًَل اصلی‪ ،‬با‬
‫بدترین یک سیکل بارگیری جام دستگاه بارگیری (‪ )Cl‬دستگاه‌های معدن مس سرچشمه به ترتیب برابر با ‪ 14/38‬و ‪/15‬‬

‫در) بِ‬
‫کل‬ ‫اصلی‬
‫(تًَل(‪)Sl‬‬
‫باز ویژه‬ ‫برایفضاي‬
‫بارگیری‬ ‫همبستگی از‪0/8‬سوت‬
‫تًَل شيبدار‬ ‫دّاًِ‬
‫ضریب‬ ‫حفاري‬
‫است‪.‬‬ ‫كِشده‬ ‫داد‬
‫‌متر‬ ‫بالعكس‪ً24‬شاى‬
‫سانتی‬ ‫يا‪ 6/‬و ‪/49‬‬
‫اصل‪،‬ی‪69‬‬
‫تًَل ‪D80‬‬
‫سوت‌متر و‬
‫ی‪10‬بِسانتی‬ ‫اكتشاف‬
‫‪/39‬‬ ‫تًَل‬
‫‪ 3/02‬و‬ ‫‪D50‬از بهسوت‬
‫ترتیب‬ ‫آندار‬
‫دريب‬‫ش‬
‫ویژه (‪ )Sl‬از خردشدگی ناشی از عملیات انفجار است‪.‬‬ ‫بارگیری‬ ‫باالی‬ ‫بسیار‬ ‫تاثیرپذیری‬ ‫دهنده‬ ‫نشان‬ ‫انفجاری‬ ‫‌های‬
‫سوت تًَل اكتشافی فشار كوتري را بِ ديَارُ تماطع ٍارد خَاّد كرد‪.‬‬ ‫ک‬ ‫بلو‬

‫كليدي‬
‫كلمات كليدي‬
‫كلوات‬
‫سرچشمه‪.‬‬
‫ًيرٍ ٍ لٌگر خوشی‪ ،‬رٍش تفاضل هحدٍد‪.‬‬ ‫معدن مس‬
‫تماطع تًَلی‪،‬‬ ‫آالت‪،‬شوال‪،‬‬ ‫ماشین‬
‫تْراى‬ ‫کارآیی‬
‫آزاد راُ‬ ‫خردشدگی‪،‬تًَل‬ ‫انفجار‪،‬‬
‫ّاي شيبدار‪،‬‬‫تًَل‬

‫‪Email:‬‬ ‫عهدهداردارمکبتببت‬
‫مکاتبات‪s.doostdari@gmail.com‬‬
‫‪mohammadtaji@yahoo.com‬‬
‫‪Email:‬‬ ‫وعهده‬
‫مسئول و‬ ‫٭نويسنده‬
‫نویسندهمسئول‬ ‫*‬

‫‪25‬‬
‫‪1‬‬ ‫پاییز ‪1396‬‬
‫‪1931‬‬ ‫‪ ,،3‬پاییز‬ ‫دوره دوم‪،‬‬
‫اول‪ ,‬شماره ‪1‬‬ ‫دوره‬

‫‪www.SID.ir‬‬
‫‪Archive of SID‬‬

‫نشريه مهندسی منابع معدنی‬ ‫ایوب نیکخواه‪ ،‬محمد تاجی‬

‫انجام داد‪ .‬او اعالم کرد که با افزایش میزان خردایش هزینه‬ ‫‪ -1‬مقدمه‬
‫حفاری و انفجار افزایش و هزینه بارگیری و باربری کاهش‬
‫هدف اصلی معدنکاری‪ ،‬تولید مواد اولیه با کیفیت و قیمت‬
‫می‌یابد‪ .‬به نظر او برای خردایش بیشتر باید چال‌ها با فاصله‬
‫مناسب است‪ .‬مراحل استخراج معادن روباز کانسنگ‌های‬
‫و قطر کمتر حفر شوند‪ ،‬به همین علت هزینه این دو بخش‬
‫فلزی شامل عملیات حفاری‪ ،‬انفجار‪ ،‬بارگیری و باربری است‪.‬‬
‫بیشتر می‌شود‪ ،‬ولی در عوض به علت تولید نشدن قطعات‬ ‫انجام صحیح این مراحل تاثیر قابل توجهی بر هزینه‌های‬
‫بزرگ و یکنواخت بودن سنگ خرد شده‪ ،‬ظرفیت‪ ،‬قابلیت و‬ ‫تولید‪ ،‬کیفیت محصول و میزان تولید دارد‪ .‬هدف از این‬
‫راندمان کاری ماشین‌آالت بارگیری و باربری بیشتر و هزینه‬ ‫تحقیق مطالعه تاثیر خردشدگی ناشی از عملیات انفجار بر‬
‫کمتری متوجه این بخش می‌شود‪ .‬در واقع مکنزی به این‬ ‫روی کارآیی ماشین‌آالت بارگیری در مرحله استخراج است‪.‬‬
‫نتیجه رسید که یک دامنه از خردایش وجود دارد که در‬ ‫افزایش میزان خردشدگی از طرفی سبب افزایش هزینه‌های‬
‫آن مجموع هزینه‌های تولید کمترین مقدار را دارد و آن را‬ ‫حفاری و انفجار و از طرف دیگر کاهش هزینه‌های بارگیری‬
‫دامنه بهینه خردایش نامید ]‪ .[3،2‬نتایج تحقیقات او در‬ ‫و باربری می‌شود‪ .‬در برخی موارد تولید قطعات درشت باعث‬
‫شکل ‪ 1‬نشان داده شده است‪.‬‬ ‫ایجاد یک مرحله جانبی انفجار ثانویه در چرخه استخراج‬
‫محققان بسیاری با در نظر گرفتن برخی از این پارامترها‬ ‫می‌شود‪ .‬خردشدگی مناسب باعث افزایش کارآیی سیستم‬
‫سعی بر بهینه کردن عملیات انفجار داشته‌اند در جدول‪،1‬‬ ‫بارگیری‪ -‬باربری و بهبود کیفیت و یکنواختی بهتر مواد‬
‫مهمترین مطالعات و تحقیقات انجام شده در زمینه بهینه‌سازی‬ ‫ارسالی به کارخانه فرآوری می‌شود ]‪.[1‬‬
‫عملیات انفجار‪ ،‬آمده است‪.‬‬ ‫با توجه به اینکه مهمترین هدف عملیات انفجار‪،‬‬
‫هدف اصلی این مقاله‪ ،‬مطالعه تاثیر مقدار خردشدگی ناشی‬ ‫دستیابی به خردایش مناسب است‪ .‬مطالعات زیادی بر‬
‫از عملیات انفجار و تاثیر پارامترهای کلیدی عملیاتی انفجار بر‬ ‫روی آن انجام گرفته است‪ .‬مکنزی تحقیق جامعی در مورد‬
‫روی کارآیی دستگاه بارگیری است‪.‬‬ ‫هزینه بخش‌های مختلف تولید در مقابل اندازه خردایش‬
‫َذف اصلی ایه مقالٍ‪ ،‬مطالعٍ تاثیر مقذار خردشذگی واشی از عملیات اوفجار ي تاثیر پارامترَای کلیذی عملیاتی اوفجار بر ريی کارآیی‬
‫دستگاٌ بارگیری است‪.‬‬

‫شکل ‪ :1‬هزینه بخش‌های مختلف به ازای خردایش متفاوت [‪]3‬‬

‫]‪[3‬‬ ‫شکل ‪َ :1‬سیىٍ بخشَای مختلف بٍ ازای خردایش متفايت‬

‫دوره دوم‪ ،‬شماره ‪ ،3‬پاییز ‪1396‬‬ ‫‪26‬‬

‫‪ -2‬الگوریتم کار‬
‫پایگاٌ دادٌای شامل دادٌَای بخش عملیات استخراج ي سىگشکىی ايلیٍ مربًط بٍ ‪ 02‬بلًک اوفجاری معذن مس سرچشمٍ َماوىذ‬ ‫ابتذا‬
‫‪www.SID.ir‬‬
‫شکل ‪ 0‬تُیٍ شذ‪.‬‬
‫‪Archive of SID‬‬

‫نشريه مهندسی منابع معدنی‬ ‫بررسی تاثیرات خردشدگی ناشی از عملیات انفجار بر روی کارآیی ماشین‌آالت در معدن مس سرچشمه‬

‫جدول‪ :1‬مهمترین مطالعات و تحقیقات انجام شده در زمینه بهینه‌سازی عملیات انفجار‬
‫‪Researchers‬‬ ‫‪EC‬‬ ‫‪OC‬‬ ‫‪El.Cs‬‬ ‫‪En.Cs‬‬ ‫‪TC‬‬ ‫‪Sc‬‬ ‫‪Sd‬‬ ‫‪DL‬‬ ‫‪Pe‬‬ ‫‪LP‬‬ ‫‪Cr.P‬‬ ‫‪MT‬‬ ‫‪Mu‬‬ ‫‪DF‬‬ ‫‪E.Co‬‬ ‫‪SB‬‬ ‫‪Di‬‬
‫]‪Mackenzie [3‬‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬
‫]‪Da Gama [4-5‬‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬
‫]‪Nielsen [6-8‬‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬
‫]‪Taqieddin [9‬‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬
‫‪Stagg et al. [10,‬‬ ‫■‬ ‫■‬
‫]‪11‬‬
‫]‪Eloranta [11-15‬‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬
‫‪Jimeno & Da‬‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬
‫]‪Gama [16‬‬
‫‪Fuerstenau et al.‬‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬
‫]‪[17‬‬
‫‪Cunningham [18,‬‬ ‫■‬
‫]‪19‬‬
‫]‪Alder et al. [20‬‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬
‫‪Moody et al [21].‬‬ ‫■‬
‫]‪Eloranta [22, 23‬‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬
‫‪Kanchibotla et al.‬‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬
‫]‪[24,25‬‬
‫]‪Workman [26‬‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬
‫‪Grundstrom et al.‬‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬
‫]‪[27‬‬
‫‪Mouza and‬‬ ‫■‬ ‫■‬
‫]‪Hamdi [28‬‬
‫]‪Mosher [29‬‬ ‫■‬ ‫■‬
‫]‪Kojovic [30‬‬ ‫■‬ ‫■‬
‫‪Morin and‬‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬
‫]‪Ficarazzo [2‬‬
‫‪Singh and‬‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬
‫]‪Narendrula [31‬‬
‫]‪Bremer et al. [32‬‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬
‫]‪AOG [33‬‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬
‫]‪Taji et al. [1‬‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬
‫]‪Taji et al. [34‬‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬
‫‪Beyglou. A. H.‬‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬
‫]‪[35‬‬
‫]‪Catasus. P.s. [36‬‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬
‫]‪Strelec. S. [37‬‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬
‫‪[38].K.Kim‬‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬
‫]‪Gaunt. et al. [39‬‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬
‫‪Hakami. et al.‬‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬
‫]‪[40‬‬
‫‪Hawke and‬‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬
‫]‪Dominguze [41‬‬
‫]‪Rosa. et al. [42‬‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬
‫]‪Marin. et al. [43‬‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬
‫]‪Silva. et al. [44‬‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬
‫‪Singh and Van‬‬ ‫■‬ ‫■‬
‫]‪Doorselaere [45‬‬
‫‪Esen and‬‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬ ‫■‬
‫]‪Nagarajan [46‬‬
‫‪ :EC‬هزینه انفجار‪ :OC ،‬هزینه‌های عملیاتی (هزینه حفاری‪ ،‬انفجار یا بارگیری)‪ :EL.Cs ،‬مصرف برق‪ :En.Cs ،‬مصرف انرژی‪ :TC ،‬هزینه‌های‬
‫کلی معدنکاری‪ :Sd ،‬حفاری ویژه‪ :Sc ،‬خرج ویژه‪ :DL ،‬قابلیت کندن ماشین‌آالت بارگیری‪ :Pe ،‬پرسنل متخصص‪ :LP ،‬تولید تجهیزات بارگیری‪،‬‬
‫‪ :Cr.P‬تولید سنگ‌شکن و تاخیر در سنگ‌شکن‪ :MT ،‬بهره‌وری آسیا‪ :Mu ،‬شرایط کپه سنگ خردشده‪ :DF ،‬درجه خردشدگی و توزیع اندازه مورد‬
‫نیاز سنگ خردشده‪ :E.Co ،‬درجه خردشدگی و توزیع اندازه مورد نیاز سنگ خردشده‪ :SB ،‬انفجار ثانویه‪ :Di ،‬محدودیت ترقیق‪.‬‬

‫‪27‬‬ ‫دوره دوم‪ ،‬شماره ‪ ،3‬پاییز ‪1396‬‬

‫‪9‬‬
‫‪www.SID.ir‬‬
‫‪Archive of SID‬‬

‫نشريه مهندسی منابع معدنی‬ ‫ایوب نیکخواه‪ ،‬محمد تاجی‬

‫شکل‪ :2‬الگًسیتم اسصیاتی خشدشذگی واشی اص ػملیات اوفجاس ي استثاط آن تا ػملکشد تًلیذ دس مؼذن مس سشچشمٍ‬
‫معدن مس سرچشمه‬ ‫شکل‪ :2‬الگوریتم ارزیابی خردشدگی ناشی از عملیات انفجار و ارتباط آن با عملکرد تولید در‬

‫‪ -3‬مطالعه موردی‪ :‬معدن مس سرچشمه‬

‫مؼذن مس سشچشمٍ یکی اص مُمتشیه مؼادن مس ‪ -‬مًلیثذن پًسفیشی جُان میتاشذ‪ .‬ایه مؼذن دس ‪ 160‬کیلًمتشی جىًب غشب کشمان‬
‫ي‪ 50‬کیلًمتشی جىًب غشب سفسىجان ي دس استفاع ‪2600‬متشی اص سطح دسیا ياقغ گشدیذٌ است رخیشٌ ایه مؼذن تا ػیاس حذ ‪ 0/25‬دسصذ ي‬
‫ػیاس متًسط ‪ 0/60‬دسصذ ‪ 1763000000‬ته می تاشذ‪ .‬دس طشح تًسؼٍ مؼذن‪ ،‬استخشاج سالیاوٍ ‪ 25‬میلیًن ته مادٌ مؼذوی ي ‪ 35‬میلیًن‬
‫آورده شده است‪.‬‬ ‫‪ -2‬الگوریتم کار‬
‫ته تاطلٍ تؼییه شذٌ است‪ .‬استفاع پلٍَای مؼذن مس سشچشمٍ ‪ 12/5‬متش ي ػشض پلٍ َا ‪ 8/75‬متش است َمچىیه تطًس ديسٌای ي تىايتی‬
‫تٍ اصای َش ‪ 4‬پلٍ‪ ،‬یک پلٍ ػشیض تا ػشض ‪ 23/75‬متش جایگزاسی میشًد‪ .‬شیة وُایی دیًاسٌ مؼذن دس حال حاضش تشاتش ‪ 34‬تا ‪ 36‬دسجٍ‬
‫معدن مس سرچشمه‬ ‫ابتدا پایگاه داده‌ای شامل داده‌های بخش عملیات استخراج‬
‫موردی‪.[66:‬‬
‫مطالعهشذٌ است ]‬
‫‪-3‬وظش گشفتٍ‬
‫میتاشذ‪َ .‬مچىیه ػشض جادٌَای مؼذن ‪ 30‬متش ي شیة آن َا ‪ 8‬دسصذ دس‬
‫و سنگ‌شکنی اولیه مربوط به ‪ 20‬بلوک انفجاری معدن مس‬
‫معدن مس سرچشمه یکی از مهم‌ترین معادن مس‪-‬‬ ‫سرچشمه همانند شکل ‪ 2‬تهیه شد‪.‬‬
‫مولیبدن پورفیری جهان است‪ .‬این معدن در ‪ 160‬کیلومتری‬
‫جنوب غرب کرمان و‪ 50‬کیلومتری جنوب غرب رفسنجان و‬ ‫‪ -1-2‬واحدهای عملیات استخراج معدن روباز‬
‫در ارتفاع ‪2600‬متری از سطح دریا واقع شده است‪ ،‬ذخیره‬ ‫‪4‬‬ ‫الف‪ -‬پایگاه داده‌های واحد حفاری شامل طول‪ ،‬زاویه و‬
‫این معدن با عیار حد ‪ 0/25‬درصد و عیار متوسط ‪ 0/60‬درصد‬ ‫قطر هر چال‪ ،‬تعداد چال و نوع دستگاه حفاری در هر بلوک‬
‫‪ 1763000000‬تن است‪ .‬در طرح توسعه معدن‪ ،‬استخراج‬ ‫انفجاری‬
‫سالیانه ‪ 25‬میلیون تن ماده معدنی و ‪ 35‬میلیون تن باطله‬ ‫ب‪ -‬پایگاه داده‌های واحد انفجار شامل بار سنگ‪ ،‬فاصله‬
‫تعیین شده است‪ .‬ارتفاع پله‌هاي معدن مس سرچشمه ‪12/5‬‬ ‫ردیفی چال‌ها‪ ،‬ارتفاع پله‪ ،‬حفاری ویژه‪ ،‬خرج ویژه‪ D50 ،‬و ‪D80‬‬
‫متر و عرض پله‌ها ‪ 8/75‬متر است همچنين بطور دوره‌ای و‬ ‫در هر بلوک انفجاری می‌شود‪.‬‬
‫تناوبی به ازاي هر ‪ 4‬پله‪ ،‬يک پله عريض با عرض ‪ 23/75‬متر‬ ‫ج‪ -‬پایگاه داده‌های واحد بارگیری شامل یک سیکل‬
‫جايگذاري مي‌شود‪ .‬شيب نهايي ديواره معدن در حال حاضر‬ ‫بارگیری‪ ،‬سیکل پر کردن یک کامیون‪ ،‬کارکرد‪ ،‬خرابی‪ ،‬آمادگی‬
‫برابر ‪ 34‬تا ‪ 36‬درجه است‪ .‬همچنين عرض جاده‌هاي معدن‬ ‫و جابه‌جایی دستگاه بارگیری‪ ،‬نوع و سوخت دستگاه بارگیری‬
‫‪ 30‬متر و شيب آن‌ها ‪ 8‬درصد در نظر گرفته شده است ]‪.[47‬‬ ‫و بارگیری ویژه‪ .‬تشریح پارامترهای پایگاه داد ‌ه در جدول ‪2‬‬

‫دوره دوم‪ ،‬شماره ‪ ،3‬پاییز ‪1396‬‬ ‫‪28‬‬

‫‪www.SID.ir‬‬
 ‫شکل ‪َ :1‬سیىٍ بخشَای مختلف بٍ ازای خردایش متفايت ]‪[3‬‬
‫‪Archive of SID‬‬

‫شکل‪ :2‬الگًریتم ارزیابی خردشذگی واشی از عملیات اوفجار ي ارتباط آن با عملکرد تًلیذ در معذن مس سرچشمٍ‬
‫نشريه مهندسی منابع معدنی‬ ‫بررسی تاثیرات خردشدگی ناشی از عملیات انفجار بر روی کارآیی ماشین‌آالت در معدن مس سرچشمه‬

‫جذيل ‪ :2‬تشریح پارامترَای برداشت شذٌ برای ایجاد پایگاٌ دادٌ‬

‫اموالیت‌های فشنگی بسته به قطر چال با قطرهای مختلف‬ ‫جدول ‪ :2‬تشریح پارامترهای برداشت شده برای ایجاد پایگاه داده‬
‫به عنوان پرایمر‪ 3‬و در موارد مورد نیاز از اموالیت فشنگی به‬ ‫واحد‬ ‫نواد‬ ‫پاراهتر‬
‫عنوان بوستر‪ 4‬استفاده می‌شود‪ .‬در الگوی‌های انفجاری خشک‬ ‫‪inch‬‬ ‫‪D‬‬ ‫قطر‬
‫از آنفو و یا ترکیبی از آنفو با اموالن و در الگوی‌های تر فقط‬ ‫‪m‬‬ ‫ارتفاع پله‬
‫از اموالن به عنوان خرج اصلی استفاده می‌شود‪ .‬حداقل تاخیر‬ ‫‪m‬‬ ‫‪H‬‬ ‫طول چال‬
‫‪m‬‬ ‫‪B‬‬ ‫بار سنگ‬
‫بین ردیفی مورد استفاده ‪ 25‬میلی‌ثانیه و حداکثر آن بسته‬
‫‪m‬‬ ‫‪S‬‬ ‫فاصله ردیفی چالها‬
‫به شرایط متفاوت است‪ .‬تاخیرهای بین چالی نیز حداقل ‪25‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نسبت طول به عرض بلوک‬
‫میلی‌ثانیه و برای چاشنی‌های داخل چال‪ 475 ،200‬و ‪500‬‬ ‫انفجاری‬‫انفجاری‬
‫حجن بلوک‬
‫میلی‌ثانیه است‪ .‬بزرگترین و کوچکترین حجم بلوک‌های‬ ‫‪ton‬‬ ‫تناژ بلوک انفجاری‬
‫انفجاری برداشت شده به ترتیب ‪105525/29‬و ‪ 5670/04‬متر‬ ‫حفاری ویژه‬
‫خرج ویژه‬
‫مکعب است‪ .‬همچنین حجم متوسط بلوک‌های انفجاری برابر با‬
‫‪cm‬‬ ‫پنجاه درصد ابعادی ورودی‬
‫‪ 34096/38‬مترمکعب بوده است ]‪.[47‬‬ ‫‪cm‬‬ ‫هشتاد درصد ابعادی ورودی‬
‫ج‪ -‬در حال حاضر در معدن مس سرچشمه‪ ،‬تعداد ‪ 2‬عدد‬ ‫‪S‬‬ ‫یک سیکل بارگیری جام‬
‫شاول ‪ 15‬متر مکعبي‪ 4 ،‬عدد شاول ‪ 12‬مترمكعبي‪ 6 ،‬عدد‬ ‫‪s/ton‬‬ ‫بارگیری‬
‫کاهیوى‬ ‫دستگاهکردى‬
‫سیکل پر‬
‫شاول ‪ 7/5‬متر مكعبي‪ ،‬ساير بيل‌هاي كوچك‪ 6 ،‬عدد کامیون‬ ‫کارکرد دستگاه‬
‫خرابی دستگاه‬
‫‪ 220‬تنی‪ 40 ،‬عدد کاميون ‪ 136‬تني‪ 40 ،‬عدد کاميون ‪100‬‬
‫آهادگی دستگاه‬
‫تني و تعدادي كاميون‌هاي ‪ 60‬تني و ‪ 35‬تني مشغول به كار‬ ‫جابجایی دستگاه‬
‫هستند]‪.[47‬‬ ‫‪Ton/hr‬‬ ‫تناژ بارگیری در هر ساعت‬
‫بارگیری ویژه‬
‫‪ -2-3‬اندازه‌گیری خردشدگی عملیات انفجار معدن مس‬
‫سرچشمه‬

‫نرم‌افزارهای متنوعی با الگوریتم و ویژگی‌های متفاوتی‬

‫همچون ‪ Wipfrag ،Split Desktop ،Goldsize‬و‬
‫‪ Fragscan‬برای تحلیل خردشدگی حاصل از انفجار تولید‬
‫‪ -1-3‬پایگاه داده‌های عملیات تولیدی معدن مس سرچشمه‬
‫شده‌اند‪ .‬نرم‌افزار ‪ Split-Desktop‬ابزاری برای آنالیز تصاویر‬
‫دیجیتالی به منظور اندازه‌گیری توزیع ابعادی مواد خرد شده‬
‫حاصل از انفجار است‪ .‬نسخه نخست این نرم‌افزار با تالش ده‬ ‫‪2‬‬
‫ساله یک تیم تحقیقاتی از بخش مهندسی معدن و علوم زمین‬
‫دانشگاه آریزونا آمریکا تهیه شد‪ .‬برای آنالیز هر تصویر با این‬
‫نرم‌افزار باید پنج گام‪ -1 :‬مقیاس‌گذاری تصویر‪ -2 ،‬مرزیابی‬
‫اتوماتیک یا دستی قطعات سنگ در تصویر‪ -3 ،‬تخمین میزان‬
‫نرمه موجود در تصویر‪ - 4،‬برآورد نتیجه کار و ‪ -5‬خروجی‬
‫نتیجه آنالیز تصویر به صورت اکسل و منحنی انجام گیرد ]‪.[48‬‬
‫در این تحقیق‪ ،‬از نرم‌افزار ‪ Split Desktop‬برای اندازه‌گیری‬
‫خردایش در معدن مس سرچشمه استفاده شده است‪ .‬شکل ‪3‬‬
‫فرآیند تجزیه و تحلیل ‪ Split Desktop‬را نشان می‌دهد‪ .‬پایگاه‬
‫برای ارزیابی خردشدگی سنگ ناشی از عملیات انفجار‬
‫بر عملکرد تولید معدن مس سرچشمه پایگاه داده‌های واحد‬
‫حفاری‪ ،‬واحد انفجار و واحد بارگیری به شکل زیر ایجاد شد‪.‬‬
‫الف‪ -‬در معدن مس سرچشمه حفاری چال‌های انفجاری‬
‫با قطرهای ‪ 9/5 ،9، ،6‬و ‪ 10‬اینچ انجام می‌شود‪ .‬شبکه حفاری‬
‫مورد استفاده در معدن بسته به جنس سنگ (ماده معدنی یا‬
‫باطله) بیشتر از شبکه‌های حفاری ‪،7×8 ،6×7 ،5/5×6/5 ،5×6‬‬
‫‪ 7×9/5 ،7/5×9 ،7×9 ،7×8/5‬و ‪ 7/5×10‬متر طراحی می‌شود‪.‬‬
‫اضافه اغلب ‪ 2/5‬متر و طول چال‌های تولیدی ‪ 14/5-15‬متر‬
‫است ]‪.[47‬‬
‫ب‪ -‬در معدن مس سرچشمه از سیستم آغازش نانل و‬
‫‪1‬‬

‫داده‌‌ای عملیات تولیدی معدن مس سرچشمه در جدول‌های ‪3‬‬ ‫فتیله انفجاری (کرتکس‪ )2‬برای آغازش انفجارهای تولیدی و‬
‫و ‪ 4‬آورده شده است‪.‬‬ ‫همچنین از بوسترهای پنولیت‪ ،‬بوسترهای مخصوص نانل و‬

‫‪29‬‬ ‫دوره دوم‪ ،‬شماره ‪ ،3‬پاییز ‪1396‬‬

‫‪www.SID.ir‬‬
‫‪Archive of SID‬‬

‫نشريه مهندسی منابع معدنی‬ ‫ایوب نیکخواه‪ ،‬محمد تاجی‬

‫جدول ‪ :3‬پایگاه دادهی برداشت شده مربوط به واحد حفاری و انفجار‬

‫جدول ‪ :3‬پایگاه داده‌ برداشت شده مربوط به واحد حفاری و انفجار‬

‫خرج ویژه‬ ‫حفاری ویژه‬

‫نسبت طول به‬ ‫فاصلهداری‬ ‫بارسنگ‬ ‫قطر چال‬ ‫نوع ماده‬
‫(‬ ‫)‬ ‫(‬ ‫)‬ ‫(کیلوگرم بر‬ ‫(متر بر‬ ‫انفجار‬
‫عرص بلوک انفجاری‬ ‫(متر)‬ ‫(متر)‬ ‫(اینچ)‬ ‫منفجره‬
‫مترمکعب)‬ ‫مترمکعب)‬
‫‪02/46‬‬ ‫‪20/46‬‬ ‫‪2/250‬‬ ‫‪2/256‬‬ ‫‪5/02‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫*اموالن‬ ‫‪2‬‬
‫‪2/56‬‬ ‫‪6/42‬‬ ‫‪2/200‬‬ ‫‪2/222‬‬ ‫‪22/40‬‬ ‫‪6/5‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6/5‬‬ ‫اموالن‬ ‫‪0‬‬
‫‪7/22‬‬ ‫‪2/40‬‬ ‫‪2/062‬‬ ‫‪2/206‬‬ ‫‪0/45‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫آنفو‬ ‫‪2‬‬
‫‪22/4‬‬ ‫‪2/2‬‬ ‫‪2/222‬‬ ‫‪2/26‬‬ ‫‪2/76‬‬ ‫‪6/5‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪4‬‬ ‫اموالن‬ ‫‪6‬‬
‫‪20/60‬‬ ‫‪7/50‬‬ ‫‪2/657‬‬ ‫‪2/262‬‬ ‫‪2/24‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫اموالن‬ ‫‪5‬‬
‫‪6/54‬‬ ‫‪0/0‬‬ ‫‪2/266‬‬ ‫‪2/26‬‬ ‫‪2/64‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫اموالن‬ ‫‪4‬‬
‫‪4/0‬‬ ‫‪0/4‬‬ ‫‪2/054‬‬ ‫‪2/227‬‬ ‫‪0/26‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫اموالن و آنفو‬ ‫‪7‬‬
‫‪4/46‬‬ ‫‪2/20‬‬ ‫‪2/054‬‬ ‫‪2/26‬‬ ‫‪0/64‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫آنفو‬ ‫‪2‬‬
‫‪22/77‬‬ ‫‪4/26‬‬ ‫‪2/227‬‬ ‫‪2/226‬‬ ‫‪2/05‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪22‬‬ ‫اموالن‬ ‫‪6‬‬
‫‪22/02‬‬ ‫‪6/50‬‬ ‫‪2/606‬‬ ‫‪2/26‬‬ ‫‪5/02‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫آنفو‬ ‫‪22‬‬
‫‪22/25‬‬ ‫‪4/55‬‬ ‫‪2/246‬‬ ‫‪2/226‬‬ ‫‪4/26‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪22‬‬ ‫اموالن‬ ‫‪22‬‬
‫‪26/22‬‬ ‫‪4/70‬‬ ‫‪2/262‬‬ ‫‪2/226‬‬ ‫‪6/70‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6/5‬‬ ‫اموالن‬ ‫‪20‬‬
‫‪4/02‬‬ ‫‪2/20‬‬ ‫‪2/226‬‬ ‫‪2/226‬‬ ‫‪2/26‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫اموالن و آنفو‬ ‫‪22‬‬
‫‪6/40‬‬ ‫‪5/42‬‬ ‫‪2/262‬‬ ‫‪2/226‬‬ ‫‪4/27‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪22‬‬ ‫اموالن‬ ‫‪26‬‬
‫‪02/20‬‬ ‫‪6/26‬‬ ‫‪2/646‬‬ ‫‪2/226‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6/5‬‬ ‫اموالن‬ ‫‪25‬‬
‫‪05/72‬‬ ‫‪22/64‬‬ ‫‪2/222‬‬ ‫‪2/206‬‬ ‫‪2/02‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫آنفو‬ ‫‪24‬‬
‫‪6/22‬‬ ‫‪5/52‬‬ ‫‪2/657‬‬ ‫‪2/26‬‬ ‫‪6/26‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6/5‬‬ ‫آنفو‬ ‫‪27‬‬
‫‪06/66‬‬ ‫‪22/26‬‬ ‫‪2/624‬‬ ‫‪2/226‬‬ ‫‪7/26‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6/5‬‬ ‫اموالن‬ ‫‪22‬‬
‫‪06/52‬‬ ‫‪6/22‬‬ ‫‪2/652‬‬ ‫‪2/226‬‬ ‫‪7/26‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6/5‬‬ ‫اموالن‬ ‫‪26‬‬
‫‪26/22‬‬ ‫‪4/70‬‬ ‫‪2/206‬‬ ‫‪2/226‬‬ ‫‪0/27‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6/5‬‬ ‫اموالن‬ ‫‪02‬‬
‫* ترکیب ‪ 80‬درصد آنفو و ‪ 20‬درصد اموالیت فله‌ای‬
‫* ترکیب ‪ 08‬درصد آنفو و ‪ 08‬درصد اموالیت فلهای‬

‫جديل ‪ :4‬پایگاٌ دادٌی برداشت شدٌ مربًط بٍ ياحد بارگیری‬

‫جدول ‪ :4‬پایگاه داده‌ برداشت شده مربوط به واحد بارگیری‬
‫شکل ‪ :3‬فرآیند تجزیه و تحلیل تصویر در ‪Split-Desktop‬‬
‫بارگیری ویژه‬ ‫جابجایی‬ ‫آمادگی دستگاه‬ ‫خرابی‬ ‫کارکرد دستگاه‬ ‫یک سیکل بارگیری‬
‫انفجار‬
‫(ساعت بر مترمکعب)‬ ‫جام دستگاه (ثانیه) (دقیقه بر مترمکعب) (دقیقه بر مترمکعب) (دقیقه بر مترمکعب) (دقیقه بر مترمکعب)‬
‫‪0/008‬‬ ‫‪0/009‬‬ ‫‪0/180‬‬ ‫‪0/353‬‬ ‫‪0/005‬‬ ‫‪33/06‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪0/005‬‬ ‫‪0/005‬‬ ‫‪0/050‬‬ ‫‪0/038‬‬ ‫‪0/005‬‬ ‫‪48/23‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪0/006‬‬ ‫‪0/015‬‬ ‫‪0/097‬‬ ‫‪0/061‬‬ ‫‪0/005‬‬ ‫‪18/40‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪0/003‬‬ ‫‪0/004‬‬ ‫‪0/047‬‬ ‫‪0/004‬‬ ‫‪0/002‬‬ ‫‪30/91‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪0/001‬‬ ‫‪0/004‬‬ ‫‪0/035‬‬ ‫‪0/009‬‬ ‫‪0/001‬‬ ‫‪32/17‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪0/005‬‬ ‫‪0/013‬‬ ‫‪0/071‬‬ ‫‪0/024‬‬ ‫‪0/004‬‬ ‫‪20/86‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪0/002‬‬ ‫‪0/003‬‬ ‫‪0/059‬‬ ‫‪0/012‬‬ ‫‪0/002‬‬ ‫‪32/92‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪0/009‬‬ ‫‪0/008‬‬ ‫‪0/204‬‬ ‫‪0/079‬‬ ‫‪0/005‬‬ ‫‪14/38‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪0/002‬‬ ‫‪0/003‬‬ ‫‪0/034‬‬ ‫‪0/011‬‬ ‫‪0/002‬‬ ‫‪39/50‬‬ ‫‪9‬‬
‫‪0/003‬‬ ‫‪0/004‬‬ ‫‪0/054‬‬ ‫‪0/041‬‬ ‫‪0/002‬‬ ‫‪35/38‬‬ ‫‪10‬‬
‫‪0/003‬‬ ‫‪0/005‬‬ ‫‪0/054‬‬ ‫‪0/014‬‬ ‫‪0/002‬‬ ‫‪33/06‬‬ ‫‪11‬‬
‫‪0/007‬‬ ‫‪0/011‬‬ ‫‪0/177‬‬ ‫‪0/324‬‬ ‫‪0/005‬‬ ‫‪48/23‬‬ ‫‪12‬‬
‫‪0/003‬‬ ‫‪0/004‬‬ ‫‪0/067‬‬ ‫‪0/021‬‬ ‫‪0/002‬‬ ‫‪35/29‬‬ ‫‪13‬‬
‫‪0/005‬‬ ‫‪0/005‬‬ ‫‪0/056‬‬ ‫‪0/031‬‬ ‫‪0/004‬‬ ‫‪39/19‬‬ ‫‪14‬‬
‫‪0/008‬‬ ‫‪0/020‬‬ ‫‪0/114‬‬ ‫‪0/212‬‬ ‫‪0/006‬‬ ‫‪45/67‬‬ ‫‪15‬‬
‫‪0/006‬‬ ‫‪0/005‬‬ ‫‪0/218‬‬ ‫‪0/044‬‬ ‫‪0/007‬‬ ‫‪30/30‬‬ ‫‪16‬‬
‫‪0/002‬‬ ‫‪0/002‬‬ ‫‪0/056‬‬ ‫‪0/015‬‬ ‫‪0/001‬‬ ‫‪33/03‬‬ ‫‪17‬‬
‫‪0/005‬‬ ‫‪0/005‬‬ ‫‪0/093‬‬ ‫‪0/014‬‬ ‫‪0/004‬‬ ‫‪51/15‬‬ ‫‪18‬‬
‫‪0/005‬‬ ‫‪0/006‬‬ ‫‪0/084‬‬ ‫‪0/000‬‬ ‫‪0/004‬‬ ‫‪43/80‬‬ ‫‪19‬‬
‫‪0/002‬‬ ‫‪0/001‬‬ ‫‪0/022‬‬ ‫‪0/004‬‬ ‫‪0/001‬‬ ‫‪37/15‬‬ ‫‪20‬‬

‫دوره دوم‪ ،‬شماره ‪ ،3‬پاییز ‪1396‬‬ ‫‪30‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪www.SID.ir‬‬
‫جديل ‪ :5‬رابطٍ رگرسیًن ي وتایج آوالیس ياریاوس یک سیکل بارگیری با پارامترَای طراحی اوفجار ي خردشدگی عملیات اوفجار‬
‫‪Archive of SID‬‬
‫نشريه مهندسی منابع معدنی‬ ‫بررسی تاثیرات خردشدگی ناشی از عملیات انفجار بر روی کارآیی ماشین‌آالت در معدن مس سرچشمه‬
‫شکل ‪ :3‬فرآیند تجزیه و تحلیل تصویر در ‪Split-Desktop‬‬
‫‪ -1-4‬ارتباط یک سیکل بارگیری با پارامترهای انفجار و‬
‫خردشدگی عملیات انفجار‬
‫به منظور تجزیه و تحلیل رگرسیون خطی و غیرخطی‬
‫چندگانه لگاریتمی‪ ،‬توانی و نمایی استفاده شد‪ .‬قطر چال‪،‬‬
‫نسبت طول به عرض بلوک انفجاری و ‪ D80‬به عنوان متغیر‌های‬
‫مستقل و ‪ Cl‬متغیر وابسته در نظر گرفته شد‪ .‬نتایج این تحلیل‬
‫و آنالیز واریانس با روش‌های فوق در جدول ‪ 5‬نشان داده شده‬
‫است (مدل‌های پیش‌بینی ‪ 4 ،3 ،2 ،1‬و ‪ .)5‬در مدل‌های‬
‫پیشنهادی ضریب همبستگی مقدار باالیی دارد که بیانگر ارتباط‬
‫معنادار متغیرهای مستقل با یک سیکل بارگیری جام دستگاه‬
‫بارگیری (‪ )Cl‬است‪ .‬همچنین بر اساس آزمون ‪ F‬مدل‌های به‬
‫دست آمده قابل قبول است‪ .‬به طوری که متغیر یک سیکل‬
‫بارگیری جام دستگاه بارگیری (‪ )Cl‬بیشتر متاثر از خردشدگی‬
‫ناشی از عملیات از انفجار و ابعاد بلوک انفجاری بوده است‪.‬‬
‫بهترین و بدترین یک سیکل بارگیری جام دستگاه بارگیری‬
‫(‪ )Cl‬دستگاه‌های معدن مس سرچشمه به ترتیب برابر با ‪14/38‬‬
‫و ‪ 51/15‬ثانیه بوده است که در آن ‪ D50‬به ترتیب ‪ 3/02‬و ‪10/39‬‬
‫سانتی‌متر و ‪ 6/69 ،D80‬و ‪ 24/49‬سانتی‌متر شده است‪.‬‬
‫نسبت طول به عرض بلوک انفجاری (‪ )RLW‬یکی از‬
‫پارامترهای مهم است که ارتباط تنگاتنگی با واحدهای مختلف‬
‫معدنکاری دارد که در بهینه‌سازی عملیات انفجار و بهبود‬
‫سیکل دستگاه بارکننده باید در اولویت قرار گیرد با توجه‬
‫به مدل‌های پیشنهادی باال قطر چال نیز از پارامتری موثر بر‬
‫هر سیکل بارگیری جام دستگاه بارکننده است که به منظور‬
‫کاهش هزینه و زمان بارگیری به ازای هر تن سنگ خردشده‬
‫‪31‬‬
‫‪ -4‬ارزیابی کارآیی ماشین آالت بارگیری معدن مس‬
‫سرچشمه‬
‫به منظور تحليل آماری از نرم‌افزار ‪ SPSS5‬که يک برنامه‬
‫آماري است‪ ،‬استفاد شد‪ .‬اين نرم‌افزار يکی از برنامه‌های‬
‫کاربردی در زمينه تجزيه و تحليل‌های آماری است‪ .‬با بررسي‬
‫متغیر وابسته و مستقل مي‌توان رابطه بين هر يک از آن‌ها‬
‫را با هم به‌دست آورد و از روند تغییرات آن‌ها نسبت به هم‬
‫مطلع شد‪ .‬این موضوع کمک می‌کند تا دقت‪ ،‬صحت و روند‬
‫کلی تغییرات با تئوری‌های مطرح در پیش‌بینی و بررسی‬
‫خردایش ناشی از عملیات انفجار بر روی کارآیی ماشین‌آالت‬
‫مورد مقایسه قرار گیرد‪ .‬ارایه مدل‌های رگرسیونی به کمک‬
‫برازش‌های خطی چندپارامتري بر روي داده‌هاي ارایه شده در‬
‫جدول‌های ‪ 3‬و ‪ 4‬انجام گرفت‪ .‬در اينجا هدف از روش برازش‬
‫خطی چند پارامتری‪ ،‬تعيين اولويت پارامترهاي موثر بر کارآیی‬
‫دستگاه بارگیری است‪ .‬پارامترهای شامل سیکل بارگیری جام‬
‫دستگاه بارگیری و بارگیری ویژه عنوان پارامترهای وابسته‬
‫در نظر گرفته شده و مابقی پارامترهای اشاره شده در پایگاه‬
‫داده‌ای‪ ،‬به عنوان پارامترهای مستقل در نظر گرفته شدند‪.‬‬
‫برای مقایسه دقت پیش‌بینی رگرسیون غیرخطی از آزمون ‪F‬‬
‫استفاده شده است‪ .‬در آزمون ‪ ،Sig‬اگر مقدار ‪ Sig‬به دست‬
‫آمده در سطح اعتماد ‪ 95‬درصد از ‪ 5‬درصد کمتر باشد‪ ،‬نشانه‬
‫این است که دقت تخمین برای رابطه به دست آمده قابل قبول‬
‫است ]‪ .[49‬مدل‌هاي مختلف خطي‪ ،‬امتحان شده‌اند و مدل با‬
‫بيشترين ضريب تعيين و ساده‌ترین حالت به عنوان بهترين‬
‫رابطه انتخاب شده است‪.‬‬
‫دوره دوم‪ ،‬شماره ‪ ،3‬پاییز ‪1396‬‬
‫‪www.SID.ir‬‬
 ‫‪00//005‬‬
‫‪002‬‬ ‫‪00//006‬‬
‫‪001‬‬ ‫‪00/084‬‬
‫‪/022‬‬ ‫‪00/000‬‬
‫‪/004‬‬ ‫‪00/004‬‬
‫‪/001‬‬ ‫‪4337/80‬‬
‫‪/15‬‬ ‫‪1920‬‬
‫‪Archive‬‬ ‫‪0/002‬‬
‫‪of‬‬ ‫‪SID‬‬ ‫‪0/001‬‬ ‫‪0/022‬‬ ‫‪0/004‬‬ ‫‪0/001‬‬ ‫‪37/15‬‬ ‫‪20‬‬

‫نشريه مهندسی منابع معدنی‬ ‫ایوب نیکخواه‪ ،‬محمد تاجی‬

‫جديل ‪ :5‬رابطٍ رگرسیًن ي وتایج آوالیس ياریاوس یک سیکل بارگیری با پارامترَای طراحی اوفجار ي خردشدگی عملیات اوفجار‬
‫جديل ‪ :5‬رابطٍ رگرسیًن ي وتایج آوالیس ياریاوس یک سیکل بارگیری با پارامترَای طراحی اوفجار ي خردشدگی عملیات اوفجار‬
‫‪Predict‬با پارامترهای طراحی انفجار و خردشدگی عملیات انفجار‬
‫‪model‬بارگیری‬
‫جدول ‪ :5‬رابطه رگرسیون و نتایج آنالیز واریانس یک سیکل‬

‫‪1‬‬ ‫‪Predict model‬‬

‫‪12‬‬
‫‪23‬‬
‫‪34‬‬
‫‪45‬‬
‫‪5 No.‬‬
‫‪Model‬‬ ‫)‪Analysis of variance (ANOVA‬‬
‫‪Model No.‬‬ ‫‪R‬‬ ‫‪Analysis‬‬
‫‪Adj.‬‬ ‫‪of variance‬‬ ‫‪(ANOVA) F change‬‬
‫‪Std. error‬‬ ‫‪Sig F change‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪R‬‬
‫‪0.853‬‬ ‫‪0.727‬‬ ‫‪Adj.‬‬
‫‪0.676‬‬ ‫‪Std.5.549‬‬
‫‪error‬‬ ‫‪F change‬‬
‫‪14.235‬‬ ‫‪Sig F0.000‬‬
‫‪change‬‬
‫‪12‬‬ ‫‪0.853‬‬
‫‪0.845‬‬ ‫‪0.727‬‬
‫‪0.715‬‬ ‫‪0.676‬‬
‫‪0.661‬‬ ‫‪5.549‬‬
‫‪5.676‬‬ ‫‪14.235‬‬
‫‪13.365‬‬ ‫‪0.000‬‬
‫‪0.000‬‬
‫‪23‬‬ ‫‪0.845‬‬
‫‪0.831‬‬ ‫‪0.715‬‬
‫‪0.690‬‬ ‫‪0.661‬‬
‫‪0.632‬‬ ‫‪5.676‬‬
‫‪5.917‬‬ ‫‪13.365‬‬
‫‪11.876‬‬ ‫‪0.000‬‬
‫‪0.000‬‬
‫‪34‬‬ ‫‪0.831‬‬
‫‪0.893‬‬ ‫‪0.690‬‬
‫‪0.797‬‬ ‫‪0.632‬‬
‫‪0.759‬‬ ‫‪5.917‬‬
‫‪4.791‬‬ ‫‪11.876‬‬
‫‪20.917‬‬ ‫‪0.000‬‬
‫‪0.000‬‬
‫‪45‬‬ ‫‪0.893‬‬
‫‪0.836‬‬ ‫‪0.797‬‬
‫‪0.699‬‬ ‫‪0.759‬‬
‫‪0.642‬‬ ‫‪4.791‬‬
‫‪5.832‬‬ ‫‪20.917‬‬
‫‪12.382‬‬ ‫‪0.000‬‬
‫‪0.000‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪0.836‬‬ ‫‪0.699‬‬ ‫‪0.642‬‬ ‫‪5.832‬‬ ‫‪12.382‬‬ ‫‪0.000‬‬

‫) (‬ ‫(‬ ‫)‬ ‫(‬ ‫)‬ ‫) (‬ ‫) (‬

‫) (‬ ‫(‬ ‫)‬ ‫(‬ ‫)‬ ‫) (‬ ‫) (‬

‫بارگیری‪ 9‬بخش استخراج معدن‬ ‫‌آالت‪ 8 ،7 ،6‬ي‬

‫ماشین‬
‫َای ‪،5‬‬‫کارآیی مدل‬
‫رویشدٌ برای‬
‫بربیىی‬ ‫گیریبین‬
‫شدٌ ي پیش‬ ‫ارتباط‬ ‫شکل ‪،4‬‬
‫اودازٌ‬ ‫در بیه‬ ‫بارگیری‪:4‬باشد‪.‬‬
‫مقایسٍ‬ ‫باید متناسب با دستگاه شکل‬
‫منظور پارامتر نسبت طول‬ ‫این‪ 8‬ي ‪9‬‬
‫به‪،7 ،‬‬
‫شد‪6 ،.‬‬
‫بررسیَای ‪5‬‬
‫برای مدل‬ ‫نشانشدٌ ي پیشبی‬
‫مسىی شدٌ‬
‫سرچشمه‬ ‫‌هاگیری‬‫بیه از مدل‬
‫اودازٌ‬ ‫مقایسٍ یک‬
‫شده‪:4‬برای هر‬‫‪ C‬اندازه‌گیری شده و پیش‌بینیشکل‬
‫‪4‬‬ ‫‪l‬‬

‫‪ 4‬به عرض بلوک انفجاری (‪ )RLW‬و پارامترهای کارکرد (‪،)O1‬‬ ‫داده شده است‪ .‬همچنین تابع توزیع داده‌ها نرمال است‪.‬‬
‫خرابی (‪ ،)F1‬آمادگی (‪ )R1‬و جابه‌جایی دستگاه‌های بارگیری‬
‫(‪ )M1‬معرفی‪ ،‬انداره‌گیری و مورد استفاده قرار گرفت‪ .‬پارامتر‬ ‫‪ -2-4‬ارتباط بارگیری ویژه با کارآیی دستگاه بارگیری‬

‫نسبت طول به عرض بلوک انفجاری (‪ )RLW‬در اکثر مدل‌های‬
‫پیشنهادی وجود دارد‪ .‬این پارامتر تاثیر بسزایی در کارآیی‬
‫ماشین‌آالت بخش بارگیری معدن داشته است‪ .‬مدل‌های‬
‫برای کارآیی ماشین‌آالت بارگیری بخش استخراج معدن مس‬
‫سرچشمه پیشنهاد شد‪ .‬ضریب همبستگی بسیار باالی یک‬
‫سیکل بارگیری جام دستگاه بارگیری (‪ )C1‬برابر با ‪ 0/727‬به‬
‫دست آمد‪ .‬ضریب همبستگی ‪ 0/8‬برای بارگیری ویژه (‪ )S1‬در‬
‫کل بلوک‌های انفجاری نشان دهنده‪ ،‬تاثیر‌پذیری بسیار باال برای‬
‫بارگیری ویژه (‪ )S1‬از خردشدگی ناشی از عملیات انفجار است‬
‫که اگر خردشدگی ناشی از عملیات انفجار متناسب با دستگاه‬
‫بارگیری باشد‪ ،‬بارگیری بلوک انفجاری مورد نظر به آسانی انجام‬
‫خواهد گرفت که نتیجه آن آمادگی بیشتر (خرابی کمتر دستگاه‬
‫بارگیری) و جابه‌جایی کمتر دستگاه بارگیری است‪.‬‬
‫‪ -6‬سپاس‌گزاری‬
‫نویسندگان مقاله از شرکت ملی صنایع مس ایران قدردانی‬
‫به عمل می‌آورند‪.‬‬
‫به منظور پيش‌بيني ارتباط بارگیری ویژه (‪ )S1‬به عنوان‬
‫متغیر وابسته و متغیرهای مستقل شامل آمادگی و جابه‌جایی‬
‫دستگاه بارگیری با روش رگرسیون لگاریتمی انجام گرفت‪ .‬بر‬
‫این اساس ضریب همبستگی ‪ 0/8‬برای بارگیری ویژه (‪)S1‬‬
‫در کل بلوک‌های انفجاری به دست آمد‪ .‬ضرايب تعيين و‬
‫همبستگي در جدول ‪ 6‬آورده شده است‪.‬‬
‫در رابطه با ارتباط بارگیری با خردشدگی ناشی از عملیات‬
‫انفجار می‌توان گفت اگر خردشدگی ناشی از عملیات انفجار‬
‫متناسب با دستگاه بارگیری باشد‪ ،‬بارگیری بلوک انفجاری‬
‫مورد نظر به آسانی انجام می‌شود که در نتیجه آمادگی بیشتر‬
‫(خرابی کمتر دستگاه بارگیری) و جابه‌جایی کمتر دستگاه‬
‫بارگیری را به دنبال خواهد داشت که منجر به تولید افزایش‬
‫راندمان دستگاه بارگیری در بلوک انفجاری مورد نظر و کاهش‬
‫هزینه‌های تولید خواهد بود‪.‬‬
‫‪ -5‬نتیجه‌گیری‬
‫در این تحقیق‪ ،‬تاثیر خردشدگی ناشی از عملیات انفجار‬

‫دوره دوم‪ ،‬شماره ‪ ،3‬پاییز ‪1396‬‬ ‫‪32‬‬

‫‪www.SID.ir‬‬
‫‪Archive of SID‬‬

‫نشريه مهندسی منابع معدنی‬ ‫بررسی تاثیرات خردشدگی ناشی از عملیات انفجار بر روی کارآیی ماشین‌آالت در معدن مس سرچشمه‬

‫‪M.1‬‬ ‫‪M.2‬‬

‫‪R2 = 0.676‬‬ ‫‪R2 = 0.715‬‬

‫)‪(S‬‬

‫)‪(S‬‬
‫‪Predicted‬‬

‫‪Predicted‬‬
‫‪Measured‬‬ ‫)‪(S‬‬ ‫‪Measured‬‬ ‫)‪(S‬‬

‫‪M.3‬‬ ‫‪M.4‬‬

‫‪R2 = 0.690‬‬ ‫‪R2 = 0.797‬‬

‫)‪(S‬‬

‫)‪(S‬‬
‫‪Predicted‬‬

‫‪Predicted‬‬

‫‪Measured‬‬ ‫)‪(S‬‬ ‫‪Measured‬‬ ‫)‪(S‬‬

‫‪M.5‬‬

‫‪R2 = 0.699‬‬
‫)‪(S‬‬
‫‪Predicted‬‬

‫‪Measured‬‬ ‫)‪(S‬‬

‫شکل ‪ :4‬مقایسه بین ‪ C1‬اندازه‌گیری شده و پیش‌بینی شده برای مدل‌های ‪ 8 ،7 ،6 ،5‬و ‪9‬‬

‫‪9‬‬

‫‪33‬‬ ‫دوره دوم‪ ،‬شماره ‪ ،3‬پاییز ‪1396‬‬

‫‪www.SID.ir‬‬
Archive of SID

‫نشريه مهندسی منابع معدنی‬ ‫ محمد تاجی‬،‫ایوب نیکخواه‬

‫ رابطه رگرسیون و نتايج آنالیز واريانس بارگیری ويژه‬:6 ‫جدول‬

‫ رابطه رگرسیون و نتايج آنالیز واریانس بارگیری ویژه‬:6 ‫جدول‬
Predict model
6
Model No. Analysis of variance (ANOVA)
R Adj. Std. error F change Sig F change
6 0.895 0.8 0.777 0.001 34.04 0.000

‫مراجع‬
[10] Stagg, M. S., Otterness, R. E., and Siskind, D. E. (1992). ‫ مراجع‬-7
“Effects
[1] Taji, M. of Development
(2009). blasting practices on fragmentation”.
of Assessment Model for Proc
Optimization of Open Pit Mine Blasting Operation. Tehran, Iran:
33rd US
Department Symposium Science
of Engineering, on Rockand Mechanics, Santa Fe,
Research Branch, IAU. ‫؛ "توسعه مدل ارزیابی جهت بهینه‌سازی‬1388 ‫؛‬.‫ م‬،‫[تاجی‬1[[
313–322.
‫ دانشگاه آزاد‬،‫ رساله‌ی دکتری‬،"‫عملیات انفجار معدن روباز‬
[2] Morin, M., AFicarazzo, F., 2006, Monte Carlo simulation as a tool to predict blasting fragmentation based‫ و‬on
.‫ تهران‬،‫تحقیقات‬ ‫علوم‬the‫واحد‬
Kuz – Ram
‫اسالمی‬
[11] Stagg,
model, M., Rholl,
Computers S., Otterness,
& Geosciences R., andpp.352–359.
Vol.32, Smith, N. (1990).
“Influence of shot design parameters on fragmentation”.
Proceedings [2] Morin, M., and AFicarazzo, F. (200). “Monte Carlo
[3] Mackenzie, A.S. FRAGBLAST
(1967). Optimum _90, Blasting.
Confernce,Twenty-Eighth
Brisbane, Annualsimulation
Mining asSymposium, University
a tool to predict blastingof fragmentation
Minnesota,
311–317.
Minneapolis, pp. 181–188. based on the Kuz – Ram model”. Computers &
Geosciences, 32: 352–359.
[12] Eloranta,
[4] Hustrulid, J. W. (1993).
W., Blasting Principles for Open Blast
“Practical Evaluation
Pit Mining, Vol.1-General Design Concepts, A.A Balkema, Rotterdam 1999, 381p.,
ISBNat 90 The
5410Minntac
4597. Mine proceedings of the nineteenth
[3] Mackenzie, A. S. (1967). “Optimum Blasting. Twenty-
conference of Explosives and Blasting Technique”. San
Eighth Annual Mining Symposium”. University of
Diego,
[5] Eloranta, California,
J., 2007, International
The Effect Society of on
of Fragmentation Explosives
Mining Costs, A literature review, Workshop181–188.
on Measurement of Blast
Minnesota, Minneapolis,
Engineers, Cleveland,
Fragmentation-Cost, Quebec,Ohio, 101-107.
Canada.
[4] da Gama, C. D. (1990). “Reduction of costs and
[6] da Gama,
[13] C D, J.
Eloranta, 1990, Reduction
W. (1994). of costs Selection
“Stemming and environmental
for Large-impacts in quarry rock blasting, Proc 3rd International Symposium
environmental impacts in quarry rock blasting”.
on Rock Fragmentation
Diameter by Blasting,
Blast Holes”. Brisbane,
Proceedings of 26–31 Aug 1990 P5–8. Publ Parkville: AusIMM, International Journal of Rock
the twentieth
Proceedings of 3rd International Symposium on Rock
Mechanics and Mining Science & Geomechanics
conference of Explosives and Blasting Technique, Abstracts, Volume 29, Issue 3, May 1992, Page A176.
Fragmentation by Blasting, Brisbane, 26–31 Aug, 5–8,
Austin, Texas, International Society of Explosives Publ Parkville: AusIMM, May 1992, International
[7] da Gama,C.D.
Engineers,&Cleveland,
Lopez Jimeno,C., Rock fragmentation control for blasting cost minimization and environmental impact
Ohio, 255-272. Journal of Rock Mechanics and Mining Science &
abatement , Proc. Of FRAGBLAST 4, Fragmentation by blasting, 1993.
Geomechanics Abstracts, 29( 3): A176.
[14] http://www. Mrel.com/. (2008). “drill to mill for mines”.
[8] Mishra, Pdf,A.K.,
April,Balamadeswaran,
23. P., and Sen, P., 2003, an approach to eco-blasting for environmentally sensitive areas – A
review, Mining Engineer’s Journal, Vol.5, No.4, pp.17-23. [5] da Gama,C.D., and Lopez Jimeno,C. (1993). “Rock
fragmentation control for blasting cost minimization
[15] Eloranta, J. W. (1997). “The Efficiency of Blasting versus and environmental impact abatement”. Proceedings Of
[9] Michaud,P.R.,
Crushing Blanchet, J.Y., Proceedings
and Grinding”. 1996, Estabilishing a quantitative relation between post blast fragmentation and mine
of the Twenty
productivity: A case Conference
study , Proc.on
Of Explosives
FRAGBLAST FRAGBLAST 4, Fragmentation by blasting, 273-280.
Third Annual and5,Blasting
Fragmentation by blasting.
Technique, Las Vegas, Nevada, February, International [6]blasting
Nielsen, K., and andMalvik, (1999). “Grindability
T. efficiency
[10] http://www.isee.org, Lyall Workman
Society of Explosive Engineers,and Jack Eloranta, The effects of
157-163. on Crushing grinding and energy
consumption, jun, 3, 2008. enhancement by blast-induced microcracks”. Powder
Technology, 105: 52–56.
[16] Lopez, C. J., Lopez, E. J., and Carcedo, F. J. A.
[11] Nielsen, K., Malvik,T., Grindability enhancement by blast-induced microcracks, Powder Technology, Vol.105, 1999, pp. 52–56.
(1995). “Drilling and blasting of rocks”. A.A. [7] Nielsen, K. (1987). “Model studies of loading capacity
Balkema,Roterdam, pp. 391. as a function of fragmentation
[12] Nielsen, K., Model studies of loading capacity as a function of fragmentation from blasting, in Proceedingsfrom
of 3rd blasting”.
Mini-
Symposium on Explosives and Blasting Research, 1987, pp. 71 – 80. Proceedings of 3rd Mini- Symposium on Explosives and
[17] Fuerstenau, M. C., Chi, G., and Bradt, R. C. (1995). Blasting Research, 71 – 80.
“Optimization of Energy Utilization and Production
[13] Nielsen, K. and C. M. Lownds, Enhancement of taconite crushing and grinding through primary blasting, International Journal
of RockCosts in Miningand
Mechanics andMining
Ore Preparation”. XIX International
Sciences, Vol.34, [8] 1997,
Issues 3-4, April-June Nielsen,
Pages and Lownds, C. M. (1997). “Enhancement
K.226.e1-226.e14.
Mineral Processing Congress, San Francisco, California. of taconite crushing and grinding through primary
[14] Adler Oct,
J., J.161-164.
Du Mouza & M. Arnould, 1996a, Measurement of the fragmentation blasting”. International
efficiency of rockJournal of Rockand
mass blasting Mechanics
its miningand
applications, International Journal of Rock Mechanics & Mining Sciences,Vol.33, Mining Sciences,
Issue2, pp34: 226.e1-226.e14.
125–139.
[18] Cunningham, C. V. B. (2005). “The Kuz-Ram
fragmentation
[15] Frimpong, modelK.– and
M., Kabongo, 20 years on”.
Davies, C.,Proceedings of
1996, Diggability in [9] Taqieddin,
a measure S. A. (1989)
of dragline andofproductivity,
“Evaluation
effectiveness the efficiency in
of a
3rd EFEE
Proceedings World
of 22nd conference
Annual on explosives
Conference and blasting,
on Explosives blastingpp.
and Blasting Techniques, operation
95 – 104.designed for a dragline strip mining
September, Brighton, U.K, 201-210. process”. Mining Science and Technology, 8: 59–64.
[16] Taqieddin,S A.,1989, Evaluation of the efficiency of a blasting operation designed for a dragline strip mining process,
International Journal of Rock Mechanics and Mining Science & Geomechanics, Vol.8, No.1, P.59–64.
1396 ‫ پاییز‬،3 ‫ شماره‬،‫دوره دوم‬ 34
[17] Singh, S.P., Yalcin, T., Glogger, M. and Narendrula, R., 2003, Interaction between the size distribution of the muck and the
loading equipment, in Proceedings of 4th International Confe. on Computer Applications in Mineral Industries, pp. 1 – 13.
www.SID.ir
5
Archive of SID
‫نشريه مهندسی منابع معدنی‬ ‫بررسی تاثیرات خردشدگی ناشی از عملیات انفجار بر روی کارآیی ماشین‌آالت در معدن مس سرچشمه‬
[30] Kojovic, T. (2005). “Influence of aggregate stemming
in blasting on the SAG mill performance”. Minerals
Engineering, 18: 1398-1404.
[31] Singh, S. P., and Narendrula, R. (2006). “Factors
affecting the productivity of loaders in surface mines”.
International Journal of Mining, Reclamation and
Environment, 20: 20–32.
[32] Bremer, D., Ethier, R., and Lilly, D. (2007). “Factors
Driving Continuous Blasting Improvement at the
Lafarge Ravena Plant”. International Society of
Explosives Engineers – 33rd Annual Conference on
Blasting Technique.
[33] http://www.AOG.com. (2009).‘‘drill to mill for mines’’.
pdf/dix12 k71/ Sep, 28.
[34] Taji, M., Ataei, M., Goshtasbi, K., and Osanloo, M.
(2012). “A New Approach for Open Pit Mine Blasting
Evaluation”. Journal of Vibration and Control, 12: 1738-
1752.
[35] Beyglou Ali, H. (2012). “Improvement of blast-induced
fragmentation and crusher efficiency by means of
optimized drilling and blasting in Aitik”. Master’s
thesis, Department of Civil, Environmental and Natural
Resources Engineering, Sweden.
[36] Segarra, P. (2013). “Experimental analysis of
fragmentation, vibration and rock movement in open pit
blasting”. PhD Thesis, OAI.
[37] Strelec, S., Gazdek, M., and Mesec, J, (2014). “Blasting
design for obtaining desired fragmentation’’. Portal
znanstvenih jasopisa republic hrvatske, 79-96.
[38] Kwangmin, K. (2014). “Blasting Design Using Fracture
Toughness and Image Analysis of the Bench Face and
Muckpile’’. Master’s Thesis, Mining and Minerals
Engineering.
[39] Gaunt, J., Symonds, D., McNamara, G., Adiyansyah,
B., L Kennelly, L., Sellers, E. J., and Kanchibotla, S.
S. (2015). “Optimization of Drill and Blast for Mill
Throughput improvement at Ban Houayxai mine:
A case study’’. Proceedings Of FRAGBLAST 11,
Fragmentation by blasting, 307-314.
[40] Hakami, A., Mansouri, H., Ebrahimi, M. A. F.,
Dehghan, M. R., and Faramarzi, F. (2015). “Study of the
Effect Blast Pattern Design on Autogenous and Semi-
autogenous Mill Throughput at Gole-e-Gohar Iron Ore
Mine: A case study’’. Proceedings Of FRAGBLAST 11,
Fragmentation by blasting, 315-319.
[41] Hawke, S. J., and Dominguez, L. A. (2015). “A Simple
Technique for Using Haigh Eneregy: A case study’’.
Proceedings Of FRAGBLAST 11, Fragmentation by
blasting, 321-326.
35
[19] Cunningham, C. V. B. (2004). “Electronic Detonators:
Growing Success in Transforming Rock breaking”.
Proceedings of the thirtieth conference of Explosives
and Blasting Technique, Orlando, Florida.
[20] Adler, J., Du Mouza, J., and Arnould, M. (1996).
“Evaluation of blast fragmentation efficiency and
its prediction by multivariate analysis procedures”.
International Journal of Rock Mechanics and Mining
Sciences & Geomechanics Abstracts, 33: 189–196.
[21] Moody, L., Cunningham, C., and Lourens, H. (1996).
“Measuring the effect of blasting fragmentation on
hard rock quarrying operations”. Proceedings of
FRAGBLAST5, Fragmentation by Blasting, Montreal,
Quebec, Canada, 353-359.
[22] Eloranta, J. W. (2001). “Improve Milling through
Better Powder Distribution”. Proceedings of the
twenty-seventh conference of Explosives and Blasting
Technique, Orlando.
[23] Eloranta, J. W. (2001). “Optimized Iron Ore Blast Designs
for SAG/AG Mills”, Proceedings of the International
Conference on Autogenous and Semiautogenous
Grinding Technology held, Vancouver, B. C., Canada,
1: 262-270.
[24] Kanchibotla, S. S., Valery W., and Morrell, S. (1999).
“Modelling fines in blast fragmentation and its impact
on crushing and grinding”. Proceedings Explo-99 Conf.
Kalgoorlie.
[25] Kanchibotla, S. S., Morell, S, Valery, W., and Loughlin,
P. (1998). “Exploring the Effects of Blast Design on SAG
Mill Throughput at KCGM”. Mine to Mill Conference,
At Brisbane, Australia, Brisbane, Qld, 153-158.
[26] http://www. calderworkman.com/. (2008). “optimum+
Costs+ Blasting, A literature review’’. Workman-
Davies, C.L., 2001. An Analysis of Blasting Profitability
and Productivity, Hunter Valley, NSW, Oct., 28-31, 23
April, 41-45.
[27] Grundstrom, C., Kanchibotla, S. S., Jankovic, A.,
and Thornton, D. (2001). “Blast Fragmentation for
Maximising the Sag Mill Throughput at Porgera Gold
Mine”. Proceedings of the Twenty-Seventh Annual
Conference on Explosives and Blasting Technique,
Orlando, USA.
[28] Hamdi, E, and du Mouza J. (2005). “A methodology for
rock characterization and classification to improve blast
results”. International Journal of Rock Mechanics and
Mining Sciences, 42:177–194.
[29] Mosher, J. B. (2005). “Comminution circuits for gold
ore processing Developments”. Mineral Processing, 15:
253-277.
1396 ‫ پاییز‬،3 ‫ شماره‬،‫دوره دوم‬
www.SID.ir
Archive of SID

‫نشريه مهندسی منابع معدنی‬ ‫ محمد تاجی‬،‫ایوب نیکخواه‬

Proceedings Of FRAGBLAST 11, Fragmentation by
blasting, 409-416.
‫؛ "گزارش طرح توسعه معدن مس‬1393 ‫[مجتمع مس سرچشمه؛‬4[4[
.‫ مهندسی معدن مس سرچشمه‬،"‫سرچشمه‬
[42] Rasa, D, La., Caron, K., Valery, W., Diaz, R., and
Mamani, H. (2015). “Blast Fragmentaion Impacts on
Downstream Processing at Goldfields Cerro Corona:
A case study’’. Proceedings Of FRAGBLAST 11,
Fragmentation by blasting, 333-341.

[43] Marin, T, Melo, E., Seccatore, J., Cardu, M., Galvão, F.,
،‫؛ پور زمانی‬.‫ م‬،‫؛ غیاثی‬.‫ م‬،‫؛ ابراهیمی فرسنگی‬.‫ ح‬،‫؛ منصوری‬.‫ م‬،‫[جهانی‬4[4[
Rezende, A., Bettencourt, J., and De Tomi, G. (2015).
‫؛ "مقایسه نتایج حاصل از نرم‌افزار آنالیز تصویری‬1392 ‫؛‬.‫ا‬ “The Effect of Drilling and Blasting Performance on
‫ برای تعیین دانه‌بندی جبهه‌کار‬GoldSize ‫ و‬Split-Desktop Fragmentation Quarry and Time for Loading, Secondry
‫ فرآوری مواد‬،‫ اولین کنفرانس بین‌اللملی مهندسی معدن‬،"‫خردشده‬ Breakge and Crushing: A case study’’. Proceedings Of
.‫ دانشگاه زنجان‬،‫ متالوروژی و محیط زیست‬،‫معدنی‬ FRAGBLAST 11, Fragmentation by blasting, 355-361.

،"SPSS ‫؛ "تجزیه و تحلیل آماری با نرم‌افزار‬1388 ‫؛‬.‫ م‬،‫[میرزاده‬4[4[ [44] Silva, A. C, Martins, P. A. A., Silva, E. M. S., Fonseca, A.
.‫ صفحه‬398 ،‫ناشر تایماز‬ L. S Ferrari, A. J. D., Cunha, E. B., Silva, V. M., Matthew,
V. O., and Vilela, D. E. T. (2015). “Fragmentation
Optimisation-Aadopting Mine-to-Mill for Reducing
Costs and Increasing Productivity: A case study’’.
Proceedings Of FRAGBLAST 11, Fragmentation by
blasting, 363-368.
1
Nonel
[45] Singh, S. P., and Doorselaere, D. V. (2015). “The
2
Cordtex Relationship between Blasting Parameters and Muck
3
Primer Pile Configuration: A case study’’. Proceedings Of
FRAGBLAST 11, Fragmentation by blasting, 369-374.
4
Booster
5
Statistics Package for Social Sciences (SPSS) [46] Esen, S., and Nagarajan, M. (2015). “Muck Pile Shaping
for Draglines and Dozers at Surface: A case study’’.

1396 ‫ پاییز‬،3 ‫ شماره‬،‫دوره دوم‬ 36

www.SID.ir