DATU GELA PRAKTIKAKO APUNTIAK):

1. IKERKETAREN HELBURUA
- Testuan agertzen da

2. HIPOTESIAK:
- Testuan agertzen dira
- Ez bada agertzen: ezin dela zehaztu, dimentsio desberdinak daudelako…

3. IKERKETA METODOA:
Bi mota daude:

1. Ez esperimentala: Aldagaiak ez dira manipulatu eta ez dago zorizko esleipena

→ Selektiboa: Datu bilketa dagoenean

● Ex post facto (konparazioak) → Adib.: Osasun arazoak BAI/EZ eta Kirol orduak +
Aldagai aurresalearen balioak emanda datoz
a) Sinplea (aldagai aurresale bakarra)
b) Konplexua
c) Bbolutiboa

● Inkesta (Azterketak eta erlazioak/korrelazioak) → Adib.: Osasun egoera eta kirol

orduak
a) Zeharkakoa: Informazioa saio bakar batean, momentu batean jaso
b) Luzerakoa: Fenomeno bat denboran zehar aztertzen da (tresna bera bi aldiz
edo gehiagotan aplikatu)

→ Behaketa: Behaketa sistematikoa

2. Esperimentala: Manipulazioa + zorizko esleipena

4. ALDAGAIAK:
- Aldagai askea/ Menpeko aldagaiak (Aldagaiak manipulatu)
- Aldagai aurresaleak/ Irizpide aldagaiak (Aldagaiak EZ manipulatu)

5. ALDAGAIEN MAILA:
Aldagaien kategorizazioa:
- Nahaste bat eduki BAI/EZ
- Depresio maila altua/baxua/ertaina
…

6. ALDAGAIAK OPERATIBIZATZEA:

Aldagaiak operatibo egitea→ nola neurtuko/ebaluatuko ditugun adieraztea (Behin aldagaiak

definituta, zer irizpide bete behar diren horietan sartzeko)
 - Adibidez, zeren arabera erabakiko dugun pertsonak sartzea Anorexia BAI/EZ
taldeetan: zenbat denbora doazen….

*Gogoratu! Ez da neurketa

7. DISEINU MOTA:
- Inkesta:

→Zeharkako diseinua: Info saio bakar batean jasotzen da, momentu jakin batean eta
aurrez zehaztutako populazio batean

→Luzerako diseinua: Fenomeno jakin bat denboran zehar aztertzen da. Tresna bera bi
aldiz edo gehiagotan aplikatuz.

- Ex-post facto:

→ Sinple: Aldagai aurresale bakarra

→ Konplexu: Aldagai aurresale bat baino gehiago

→ Ebolutiboa : Aldagai aurresalea adina da (hau ez da agertuko)

8. DISEINU MOTA BAKOITZAREN ABANTAILAK/DESABANTAILAK:

A) Zeharkako:

Abantailak: Parte hartzaile berak izanki, kohorte efektuen eragina saihesten da.

Desabantailak

- Subjektuen historia. Ikerketaren kanpoko gertakizunen emaitzetan eragina izan dezakete.

-Proben administrazioa.- Galdesortak behin baino gehiagotan erantzuten dutenak parte-hartzaile berak izatean,
lehenengo aplikazioak hurrengoetan eragina izan dezake.

-Hilkortasun esperimentala.- Parte-hartzaileen galera eman daiteke datu bilketa batetik hurrengoetara

- Kostua.- Orokorrean, zeharkako diseinuak baino garestiagoak izaten dira.

B) Luzerako:
C) Sinple:
D) Konplexu:
 9. LAGINKETA TEKNIKA:
- Ez zorizkoa/ Ez probabilistikoa:
1. Zirkunstantziala

Lagina irizpiderik gabe, kontrolik gabe hautatzen da (Talde boluntarioak, eskuragarriak:

psikologiako 1.mailako ikasleak, talde kolektiboak: ospitala…).

2. Adituen hautapena

Populazioaren aldagai batzuen inguruko informazioa jasotzen da (laginketa

estratifikatuaren antzera). Zorizko hautaketaren ordez, ikertzailearen
subjektibotasunean oinarritutako prozedura bat erabiltzen da. Kontingentzia taula bat
osatzen da, non profil jakinekin lortu beharreko subjektu kopurua ezartzen den.

3. Kuota bidezkoa

Adituek egindako laginketa eta zirkunstantzialaren arteko konbinaketa.

4. Elur pilota: Aurkitzen zailak diren populazioetan, “marjinatuetan”

Lehenengo, populazioko hasierako kasu batzuk identifikatzen dira, horiei beren

sare sozialeko kasu gehiago izendatzea eskatzen zaie,

- Zorizkoak/Probabilistikoak:
1. Bakuna: Laginketa modurik sinpleena eta populazio txikietan erabili.
Populazioko unitateen jatorrizko datu-base zehatza beharrezkoa izaten da

Bi estrategia mota:

→ Ordezkapenik edo birjartzerik gabe: laginaren elementu guztiak ezberdinak

dira, ez dago errepikapenik.

→ Ordezkapen edo birjartzearekin: populazioaren elementuak behin baino

gehiagotan hautatu daitezke lagin berarentzat. (Inkesta bidezko ikerketan ez du
zentzurik).

2. Laginketa sistematikoa zorizko hasierarekin:

- Lehenik eta behin, populazioko elementuen zenbatutako zerrenda bat
egiten da.
- Laginaren n tamaina ezartzen da eta lehenengo K elementuen artean
zorizko hautaketa bat burutzen da (K=N/n).
- Ondoren, ezarritako elementu kopurua K-tik K-ra hautatzen joaten da.
 3. Estratifikatua:

Lehenengo populazioko geruzak edo estratuak definitu eta

bertako elementuak identifikatzen dira. Estratu hauek neurtu
nahi den ezaugarrian eragina izan dezaketen aldagaien
araberakoak dira.

Ondoren, estratu bakoitzetik zoriz lagin bat hautatzen da:

→ Afijazio uniforme edo berdinarekin. : Estratu guztiek tamaina bera

→ Afijazio proportzionalarekin.: Estratuen tamaina populaziokoan

proportzionala

→ Afijazio hoberenarekin.: Bariantza hartzen da kontutan

4. Konglomeratu bidezkoa: Laginketa unitateak ez dira banakako elementuak,

konglomeratu (mordoak) deritzoten elementu taldeak, baizik. Konglomeratu
hauetako bat edo batzuk hautatzen dira zoriz eta konglomeratua osatzen duten
elementu guztiak aukeratzen dira laginerako. Polietapikoa izan daiteke.

9. LAGINA DESKRIBATU:

- Portzentaiak
- Kopuruak
- Adina

10. NEURKETA TRESNA APLIKATZEKO MODUAK (Adibideak):

- Autotxostenak (informazioa)

ABANTAILAK DESABANTAILAK

- Errealitatea deskribatzeko metodo egokia. Galderaren formulazioa eta aukeraketan huts

- Datu bilketa ez korapilatsua egiteko aukera gehiago.
Errealitatera egokitzen den laginaren aukeraketa
okerra egin ostean, datuen baliozkotasunaren
beherakada eman.
 - Ikasleek galdesortak ikasgelan bete zituzten, ohiko ikastorduetan eta guztiei azalpen
eta ikerketari buruzko informazio berdinak eman zitzaizkien. Ikasleek 45 minutu
inguru behar izaten zituzten galdesortak betetzeko
- Inkesta telefonikoaren bidez galdetzen diete.
- Lehenik eta behin, partaideen listu laginak jaso ziren. Gero, beste aldagaiak neurtzeko
galdetegi bidez egin zen. Ondoren, pareen arteko ebaluazioa egin zen (neskek beste
neska baten galdetegia eta mutilek beste mutil batena ebaluatu zuten). Azkenik,
gurasoek burutu zuten haurren enpatiari buruzko galdetegi bat.

11. EREDU ESTATISTIKOEN AURRETIKOAK:

- Normaltasuna (*Aldagai bakoitzakin in)

→ Shapiro-Wilk (n< edo berdin 50)

→ Kolmogorov-Smirnov (n>50)

→ Testa estatistikoki esanguratsua ez bada (p>0,05): laginaren banaketa ez da

banaketa normaletik esanguratsuki ezberdina, ondorioz aurretikoa betetzen da.

→ Testa estatistikoki esanguratsua bada (p<0,05): laginaren banaketa, banaketa

normaletik esanguratsuki ezberdina da, eta ondorioz aurretikoa ez da betetzen.

→ Adibidea:

K-S edo W-S ( 1193)=3,650;p=0,110 → p>0,05, beraz MBIZinismoaren banaketa normala da,
MBINekearena… eta MBIE eraginkortasunarena…

- Homosedaztizitatea

→F de Levene:

*p=sig. taulan

→ Testa estatistikoki esanguratsua ez bada (p>0,05): taldeen bariantzak ez dira

esanguratsuki ezberdinak, ondorioz aurretikoa betetzen da.

→ Testa estatistikoki esanguratsua bada (p<0,05): taldeen bariantzak esanguratsuki

ezberdinak dira eta ondorioz aurretikoa ez da betetzen.

→ t-testa proban ere frogatu daiteke.

 → Askatasun graduak: gl1 = talde kopurua – 1; gl2 = N-talde kopurua

→ Adibidea:

Zinismoan, (F de Levene(1,1 1192)=2,548;p=0,123), Nekea (F(1,1192)=2,214;P=0,224) eta

eraginkortasuna (F(1,1192)=2,964;p=0,099).

- Behaketen arteko askatasuna:

- Behaketen artean korrelaziorik ez dagoela esan nahi du, hau da, askeak edo independenteak
direla.

-Askatasunaren aurretikoa frogatzeko: Durbin-Watson-en froga (erregresioaren testuinguruan)

→ 0 eta 4 arteko balioak hartzen ditu

→ 2 = askatasuna, korrelaziorik eza

→ Askatasuna dagoena onartzen da balioa 1,5 eta 2,5 artean dagoenean.

>Aurretikoak betetzen badira, T-Testa egin daiteke (froga parametrikoa). Aurretikorenbat

beteko ez balitz, froga ez parametrikoa egin beharko litzateke (desberdinak daude?).

- Adibidea:

Askatasun aurretikoa betetzen da.

D-W= 1,68; p=0,161 → p>0.05 ????

- Tarte eskala (ez da irtengo):

Datuak gutxienez tarte eskala batean neurtu
beharko lirateke.
- EZ: antsietatea baxua-ertaina-altua
- BAI: 20-100 bitarteko puntuazioak
 12. EMAITZAK:

1. Korrelazioa, erregresioa… den identifikatu:

→ Korrelazioak: aldagaiak maila berean (hau izango da seguramente)

- Chi karratua: Aldagai kategorikoekin
- Pearson-en korrelazio koefizientea: Aldagai kuantitatiboekin
→ Erregresioak: aldagai multzo batek beste bat aurresan

2.Aldagaien zenbat konbinaketa agertzen diren ?

3.Hiru gauza aztertu:

- Esanguratasun estadistikoa:

2 Asteriskoek p<0,001 dela eta asterisko bakarrak p<0,005 dela adierazten dute. Beraz, asterisko
bat edo bi eduki erlazioa estatistikoki esanguratsua da. ???

→ Oharra: Errendimendu Akademikoa (EA). p < .05 (*); p < .01 (**); p < .001 (***).

Adibidez:

EAbaxua/altua p<0,05 baino txikiagoa → zinismo maila desberdina

(t (257)= -2,502; p=0,013)

(x=2,32, dt=1,16) zinismo maila baxuagoa (x=2,69, dt=1,15) dutenak baino.

- Efektuaren tamaina

r-ren balioak efektuaren tamaina adierazten du r<0,3 (txikia); r= 0,3-0,5 (ertaina) eta r>0,5
(handia).

(*Hau begirau enuntziatuan → R ber bi jartzen dau).

- Noranzkoa (erlazioaren kasua)

Aldagai bat handituz joan ahala bestea ere handituz joatea (erlazio positiboa) edo txikitzen
joatea (erlazio negatiboa).

- Akatsak: Batzuetan gerta daitezke inkongruentziak, laginaren tamaina handia denean

(potentzia handia da detektatzeko estadistikoki esanguratsua dela, nahiz eta efektuaren
 tamaina txikia izan). Aldiz, lagina txikia bada gerta daiteke efektua egotea baina
esanguratsua ez dela ateratzea (kasu horretan potentzia falta da). Ondorioz,
inkongruentzien aurrean beti pentsatu laginketarekin zer arazo egon daitezkeen.
- Adibidez:
- Enpatia unitate bat handitzean (eta testosterona, kortisola eta estradiola konstante
mantentzean ) jokaera agresiboa 0,0659 unitate txikituko da Eragin hau estatistikoki
esanguratsua izango da (p<0,001).
- testoterona maila handiztean eta besteak konstante mantentzean:
- kortisol maila unitate bat handjtzean jokabide agresiboa 0,001 unitate handituko da (?)
Ez da esanguratsua.

13. HIPOTESIEN EGIAZTAPENA:

Adibidez:

Hipotesiei dagokionez, argi eta garbi ikusi da hipotesiak baieztatu direla, enpatia eta hormonak jokaera
agresiboarekiko efektu estatistiko esanguratsua adierazi duelako (p<0.05).
R2 = .22, F(7,131) = 5.278, p < .001

BESTE PUNTO BATZUK:

*Errore iturriak kontrolatzeko prozedurak (Adibideak):

Errore iturriak kontrolatzeko ondorengo prozedurak erabili dira:

Alde batetik, ezaugarri psikometrikoak aipatzen dira, baita bost ikertzailek jasoten
dutela informazioa (ikertzaileek entrenamendu berdina jaso zuten, ikertzailearen
errorea/alborapena kontrolatuz). Ulermenaren errorea kontrolatzeko, deneri gazteleraz
egin zitzaien. Bestalde, denori informazio bera eta klase orduetan egin zitzaien.

*Zer dira aldagaien mailak???

*Ze mailen artean dago harremana? Hau interpretatzeko hondakin zuzenduetara abiatu behar gara.
1,36 baino handiago edo txikiagoa balio absolutuetan (ikurrak adieraziko digu gehiago edo gutxiago
dagon). Zoriz esperotakoa baina gizon gutxiago dago neurririk hartzen ez dutenak. Zoriz esperotakoa
baino gizon gehiago daude babes akribazio neurriak hartzen dituztenak. Zoriz esperotakoa baino
gizon gutxiago daude bi neurri motak hartzen dituztenak.

EAbaxua/altua p<0,05 baino txikiagoa → zinismo maila desberdina

(t (257)= -2,502; p=0,013)

(x=2,32, dt=1,16) zinismo maila baxuagoa (x=2,69, dt=1,15) dutenak baino.

EA baxua/altua p<0,01 baino txikiagoa → neke maila desberdina

(t(257)= -3,750; p=0,000)

(x=3,08, dt=0,91) neke maila baxuagoa (x=3,50, dt=0,89) dutenak baino.

EA baxua/altua p<0,001 baino txikiagoa → eraginkortasun maila

desberdina

(t(257)= 9,822 ; p=0,000)

(x=4,75, dt=0,61) eraginkortasun maila altuagoa (x=3,92, dt=0,73) dutenak

baino.

Generoari dagokionez,

Emakume/gizonak p<0,5 baino txikiagoa → Zinismoan generoari

dagokionez desberdintasunak

(t(1193)=2,715;p=0,007) (x=2,68, dt= 1,23) zinismo maila handiagoa (x=2,45,

dt=1,21) dutenak baino

Emakume/gizonak p<0,001 baino txikiagoa → neke mailan

desberdintasunak

(t(1193)= -4,438;p=0,000)

(x= 3,07, dt= 1,01) neke maila txikiagoa (x=3,39, dt=0,99) baino

Eraginkortasuna → p>0,001 ez eraginkorra