บทที่ 5 การฝึกอบรมและการพัฒนาบุคลากร

อาจารย์ ดร.ทศพร พีสะระ

สาขาวิชาเอกการบริหารทรัพยากรมนุษย์ และองค์การ
คณะวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยราชภัฏเทพสตรี
ความหมาย : การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์
การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์
(Human Resource Development : HRD)
หมายถึง
การทาให้บุคลากรในองค์การ มีความรู้ ความสามารถ ในการทางานมากขึ้น
ส่งผลให้บุคลากรมีผลการปฏิบัติงานดีขึ้นและทางานอย่างมีความสุข

โดยมี วัตถุประสงค์ เพื่อให้บุคลากรนาความรู้ความสามารถ

มาพัฒนาองค์การให้มีประสิทธิภาพและประสิทธิผลต่อไป
แนวความคิด : การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์
 พัฒนาการแนวความคิด : การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์
“การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์” ประเทศไทย ได้มีหลักสูตร แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 8
เกิดขึ้นครั้งแรก เมื่อหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 การศึกษาด้านการพัฒนา ได้กล่าวถึง “การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์”
ทรัพยากรมนุษย์อย่างเป็น ของประเทศในองค์รวม กล่าวคือ การพัฒนาทางกายภาพ สติปัญญา
โดย มีจุดเน้น คือ การให้การศึกษาแก่ประชาชน ทางการ เป็นการศึกษาระดับ และจิตใจ
เพื่อเป็นเครื่องมือในการพัฒนาประเทศ ปริญญาตรี

เช่น ประเทศสหรัฐอเมริกา ได้ส่งเครื่องมือทางการเกษตรมาช่วยเหลือ

เกษตรกรไทย กลับพบว่าเครื่องมือเหล่านั้นเสื่อมสภาพไวมาก USA
จึงส่งกรรมการมาหาสาเหตุ ได้ข้อสรุปว่า เกษตรกรไทยไม่มคี วาม พ.ศ. 2540 - 2544
ชานาญในการใช้และดูแลเครื่องมือ
จึงเกิด ศัพท์ “การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์” ขึ้นในประเทศไทย
พ.ศ. 2535

หลังสงครามโลก ครั้งที่ 2
หลัง พ.ศ. 2488
1. การเรียนรู้ในวัยผู้ใหญ่
1. การเรียนรู้ในวัยผู้ใหญ่
2. ทฤษฎีการเรียนรู้
3. ทฤษฎีการจูงใจ
4. ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมพนักงาน
การเรียนรู้ในวัยผู้ใหญ่ SOCIAL MEDIA
การเรียนรู้ของ ผู้ใหญ่ ต่างจาก เด็ก
ดังนั้น การสอนผู้ใหญ่ ต่างจากการสอนเด็ก เช่นกัน

Your Text Here

You can simply impress your audience and add a unique zing
and appeal to your Reports and Presentations with our
Templates. Easy to change colors, photos and Text.
 SOCIAL MEDIA
แนวทางการสอนผู้ใหญ่
1. ผู้ใหญ่มีเป้าหมายการเรียนรู้ต่างจากเด็ก
(ผู้ใหญ่ – อบรมเพื่อนามาใช้ในชีวิต เด็ก - เรียนเพื่อสอบผ่าน)
2. ต้องแจ้งให้รู้ถึงผลประโยชน์การเรียนรู้ (อบรม) เช่น มีผลต่อการเลื่อนตาแหน่ง
3. ต้องแจ้งวัตถุประสงค์การอบรมให้ชัดเจน
4. เปิดโอกาสให้พนักงานมีส่วนร่วมต่อการพัฒนากิจกรรม
5. กิจกรรมการเรียนรู้ต้องเชื่อมโยงกับประสบการณ์การทางานของพนักงาน
Your Text Here
6. กระตุ้นและโน้มน้าวให้พนักงานเกิดแรงจูงใจและตระหนักถึงความภาคภูมิใจที่ได้เข้าอบรม
You can simply impress your audience and add a unique zing
and appeal to your Reports and Presentations with our
Templates. Easy to change colors, photos and Text.
2. ทฤษฎีการเรียนรู้
 SOCIAL MEDIA

ทฤษฎีการเรียนรู้
1. ทฤษฎีการเรียนรู้ เชิงพฤติกรรม
2. ทฤษฎีการเรียนรู้ เชิงสังคม
3. ทฤษฎีการเรียนรู้ ทางความคิด Your Text Here
You can simply impress your audience and add a unique zing
and appeal to your Reports and Presentations with our
Templates. Easy to change colors, photos and Text.
 SOCIAL MEDIA
ทฤษฎีการเรียนรู้ เชิงพฤติกรรม
(Behaviorist Theory)
( การเรียนรู้จะส่งผลต่อพฤติกรรม
ดังนั้น จึงควรเสริมแรงที่มีผลต่อพฤติกรรม ) โดยการ.....
1. การเสริมแรงทางบวก (เพิ่มเงินเดือน ให้โบนัส เลื่อนตาแหน่ง คาชม)
2. การเสริมแรงทางลบ (ลดเงินเดือน ลดตาแหน่ง ตักเตือน)
3. การยับยั้งพฤติกรรม (การให้ค่าตอบแทนลดลด เพื่อให้พนักงานหยุดทาพฤติกรรมที่ไม่ดี)
Your Text Here
You can simply impress your audience and add a unique zing
and appeal to your Reports and Presentations with our

4. การลงโทษ (การพักงาน ไล่ออก) Templates. Easy to change colors, photos and Text.
 SOCIAL MEDIA
ทฤษฎีการเรียนรู้ เชิงสังคม
(Social Learning Theory)
( การเรียนรู้ ผ่านการสังเกตบุคคลอื่นที่มีความน่าเชื่อถือเป็น
ตัวอย่าง และสามารถก่อให้เกิดการแสดงพฤติกรรมตามอย่างผู้อื่น )
Your Text Here
You can simply impress your audience and add a unique zing
and appeal to your Reports and Presentations with our
Templates. Easy to change colors, photos and Text.
 SOCIAL MEDIA
ทฤษฎีการเรียนรู้ ทางความคิด
(Cognitive Theory)
( การเรียนรู้ ที่ให้ความสาคัญกับการบวนการคิด
และการตัดสินใจของบุคคล)
Your Text Here
You can simply impress your audience and add a unique zing
and appeal to your Reports and Presentations with our
Templates. Easy to change colors, photos and Text.
รูปแบบการเรียนรู้ของมนุSOCIAL
ษย์ MEDIA
1. การเรียนรู้เป็นกระบวนการที่ต่อเนื่อง ต้องมีการวางแผน
2. ผู้เรียนรู้ต้องมีความตั้งใจและรับผิดชอบที่จะเรียนรู้
3. การเรียนรู้ต้องดาเนินในระยะเวลาที่เหมาะสม
4. ความสามารถในการเรียนรู้ของแต่ละคนต่างกัน
เช่น ชอบเรียนรู้จากการฟัง การพูด การอ่าน การเขียน การดูภาพ
5. ความเร็วในการเรียนรู้แตกต่างกัน
6. ต้องการได้รับการเสริมแรงทางบวกที่ต่างกัน
7. การเรียนรู้ที่ดีต้องมีโอกาสได้ลงมือปฏิบัติจริง Your Text Here
You can simply impress your audience and add a unique zing

8. สภาพแวดล้อมและบรรยากาศ มีผลต่อการเรียนรู้
and appeal to your Reports and Presentations with our
Templates. Easy to change colors, photos and Text.
 SOCIAL MEDIA
ดังนั้น การจัดกิจกรรมพัฒนา HR
จะต้องมีกิจกรรมการเรียนรู้ที่หลากหลาย เนื้อหาการ
อบรมต้องสอดคล้องกับความต้องการของพนักงาน และ
มีการประเมินผู้เข้าร่วม
Your Text Here
You can simply impress your audience and add a unique zing
and appeal to your Reports and Presentations with our
Templates. Easy to change colors, photos and Text.
3. ทฤษฎีการจูงใจ
 SOCIAL MEDIA
ทฤษฎีแรงจูงใจ
1. แนวคิดความต้องการลาดับขั้นของ มาสโลว์
2. ทฤษฎีสองปัจจัยของ เฮอร์สเบอร์ก
3. ทฤษฎีความคาดหวัง วรูม
4. ทฤษฎีการกาหนดเป้าหมาย ล็อกค์ & แลตแฮม
5. ทฤษฎีความเสมอภาค เจย์ สเตซี่ อดัมส์ Your Text Here
You can simply impress your audience and add a unique zing
and appeal to your Reports and Presentations with our
Templates. Easy to change colors, photos and Text.
แนวคิดความต้องการลาดับขั้นของ มาสโลว์
, SOCIAL MEDIA
(Maslow s Hierarchy of Needs)

Your Text Here

You can simply impress your audience and add a unique zing
and appeal to your Reports and Presentations with our
Templates. Easy to change colors, photos and Text.
 ทฤษฎีสองปัจจัยของ เฮอร์สเบอร์ก
SOCIAL MEDIA
(Two-factor Theory ) หรือ (Motivator-hygiene Theory )

Your Text Here

You can simply impress your audience and add a unique zing
and appeal to your Reports and Presentations with our
Templates. Easy to change colors, photos and Text.
ทฤษฎีความคาดหวัง วรูม
SOCIAL MEDIA
( Expectancy Theory )

Your Text Here

You can simply impress your audience and add a unique zing
and appeal to your Reports and Presentations with our
Templates. Easy to change colors, photos and Text.
 ทฤษฎีการกาหนดเป้าหมาย ล็อกค์ & แลตแฮม
SOCIAL MEDIA
( Goal Setting Theory )
ให้พนักงานมีส่วนร่วมในการตั้งเป้าหมาย

ปรับระบบการให้รางวัลกับผลลัพธ์ ผูกเป้าหมายกับหน่วยงาน

ตรวจสอบประเด็นที่เกี่ยวข้องให้แน่ใจก่อนนาไปใช้ กาหนดเป้าหมายเฉพาะ

ปรึกษากับผู้เชี่ยวชาญในการกาหนดเป้าหมาย
ให้ข้อเสนอแนะและให้ความรู้อย่างต่อเนื่อง Your Text Here
You can simply impress your audience and add a unique zing
and appeal to your Reports and Presentations with our
Templates. Easy to change colors, photos and Text.

มีการประชุมร่วมกันเพื่อกาหนดเป้าหมาย
ทฤษฎีความเสมอภาค เจย์ สเตซี่ อดัมส์
SOCIAL MEDIA
( Equity Theory )

Your Text Here

You can simply impress your audience and add a unique zing
and appeal to your Reports and Presentations with our
Templates. Easy to change colors, photos and Text.
 4. ปัจจัยที่มีอิทธิพล
ต่อพฤติกรรมพนักงาน
 SOCIAL MEDIA
ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมพนักงาน
1. ความต้องการส่วนตัวของแต่ละคน ( คาดหวังของพนักงาน
ความตั้งใจ ความทุ่มเท )
2. พฤติกรรมของหัวหน้า ( ความน่าเชื่อถือ ภาวะผู้นา )
3. ลักษณะขององค์การ ( ระบบงาน วัฒนธรรมองค์การ )
4. พฤติกรรมเพื่อนร่วมงาน (การยอมรับ)
Your Text Here
You can simply impress your audience and add a unique zing
and appeal to your Reports and Presentations with our
Templates. Easy to change colors, photos and Text.
องค์ประกอบ : การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์
องค์ประกอบหลัก : การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์

1. การพัฒนารายบุคคล
3 (Individual Development : ID )
องค์ประกอบ 2. การพัฒนาสายอาชีพ
(Career Development : CD)
3. การพัฒนาองค์การ
(Organization Development : OD)
Your Text Here
แต่ถึงอย่างไร การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ เกี่ยวข้องกับ งานหลักทุกงานของการบริหารทรัพยากรมนุษย์
You can simply impress your audience and add a
unique zing and appeal to your Presentations.
เช่น การวางแผน การวิเคราะห์งาน การสรรหาและคัดเลือก การบริหารผลการปฏิบัติงาน ฯลฯ
เนื่องจากต้องนาข้อมูลที่ได้จากการพัฒนามาวางแผนใหม่
การฝึกอบรม
การฝึกอบรม
(Training and Development : T&D)
หมายถึง
การฝึกอบรมที่เน้นให้พัฒนาความสามารถของบุคคลในการทางานให้
ได้ โดยเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม ทัศนคติให้เป็นไปตามวัตถุประสงค์ของการ
ฝึกอบรม
โดยมี วัตถุประสงค์ เพื่อแก้ไขปัญหา ปรับปรุง และพัฒนา เป็นต้น
 SOCIAL MEDIA
วัตถุประสงค์ของการฝึกอบรม
1. เพื่อเพิ่มปริมาณผลผลิต
2. เพื่อเพิ่มคุณภาพผลผลิต
3. เพื่อลดต้นทุนในการผลิต
4. เพื่อเพิ่มขวัญและกาลังใจ
5. เพื่อลดการขาดงาน ลาออกและการร้องทุกข์
Your Text Here
You can simply impress your audience and add a unique zing
and appeal to your Reports and Presentations with our
Templates. Easy to change colors, photos and Text.
 SOCIAL MEDIA
ประเภทของการฝึกอบรม
1. การปฐมนิเทศ
2. การฝึกอบรมขณะปฏิบัติงาน (On The Job Training)
3. การฝึกอบรมในห้องทดลองงาน (Vestibule Training)
4. การฝึกอบรมช่องฝีมือ (Apprenticeship)
5. การฝึกอบรมโดยโปรแกรมพิเศษ
Your Text Here
You can simply impress your audience and add a unique zing
and appeal to your Reports and Presentations with our
Templates. Easy to change colors, photos and Text.
 SOCIAL
ประเภทของการฝึกอบรม MEDIA
6. การฝึกอบรมโดยการฝึกงาน (Internship Training)
7. การฝึกอบรมโดยศึกษาดูงาน
เทคนิคการฝึกอบรม
1. การบรรยาย (Lecture)
2. การสัมมนา (Seminar)
3. การอภิปรายเป็นคณะ (Panel Discussion) Your Text Here
You can simply impress your audience and add a unique zing
and appeal to your Reports and Presentations with our
Templates. Easy to change colors, photos and Text.
เทคนิคการฝึกอบรม SOCIAL MEDIA
4. การประชุมอภิปราย (Conference)
5. การแสงดบทบาทสมมุติ (Role Playing)
6. การศึกษากรณีตัวอย่าง (Case Study)
7. การสาธิต (Demonstration Method)
8. การระดมสมอง (Brain Storming)
9. เทคนิคการใข้โสตทัศนูปกรณ์ (Audiovisual Techniques)
Your Text Here

10. เกมการจัดการ (Business/Management Game)

You can simply impress your audience and add a unique zing
and appeal to your Reports and Presentations with our
Templates. Easy to change colors, photos and Text.
 SOCIAL MEDIA
วิธีการดาเนินการจัดฝึกอบรม
1. วิเคราะห์ความต้องการในการฝึกอบรม (Need Analsis)
2. ออกแบบโครงการฝึกอบรม (Design Training Program)
3. นาเสนอโครงการ (Propose Program)
4. ฝึกอบรม (Training)
5. การประเมินผล (Evaluation)
Your Text Here
You can simply impress your audience and add a unique zing
and appeal to your Reports and Presentations with our
Templates. Easy to change colors, photos and Text.
 SOCIAL
การเขียนโครงการฝึกอบรม MEDIA
1. ชื่อโครงการ 7. สถานที่ และเวลา
2. หลักการเหตุผล 8. งบประมาณ
3. วัตถุประสงค์ 9. การประเมินผล
4. กลุ่มเป้าหมาย 10. ผลที่คาดว่าจะได้รับ
5. วิธีการดาเนินงานโครงการ 11. ผู้รับผิดชอบ
6. ระยะเวลา 12. กาหนดการ
Your Text Here
You can simply impress your audience and add a unique zing
and appeal to your Reports and Presentations with our
Templates. Easy to change colors, photos and Text.
ความท้าทาย : การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์
 ความท้าทาย : การเปลี่ยนแปลงกาลังแรงงาน สภาพแวดล้อมทางธุรกิจที่มีการ
การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ ที่มีความหลากหลายมากยิ่งขึ้น เปลี่ยนแปลงย่างรวดเร็ว

การเป็นองค์การที่มุ่งสู่
การตอบสนอง
การเป็นองค์การแห่งเรียนรู้
ต่อการเรียนรู้ตลอดชีวิต
(เรียนรู้อย่างไม่สิ้นสุด)
กระบวนการพัฒนา : ทรัพยากรมนุษย์
 กระบวนการพัฒนา : ทรัพยากรมนุษย์

2. ออกแบบ 4. ประเมินผลกิจกรรม
กิจกรรมการพัฒนา
1. ประเมินความจาเป็น 3. นาแผนกิจกรรม
ในการพัฒนา ไปใช้จริง

เช่น โครงการฝึกอบรม
พัฒนาสายอาชีพ พัฒนาองค์การ
เหตุผลที่พนักงาน : ไม่พัฒนาตนเอง
 เหตุผลที่พนักงาน : ไม่พัฒนาตนเอง

1. พนักงานมีทัศนคติที่ไม่ดีกับองค์การ 5. สภาพแวดล้อมการทางานไม่เอื้ออานวย

2. พนักงานไม่มีแรงจูงใจในการทางาน 6. พนักงานมีปัญหาการขัดแย้ง ไม่สามัคคีกัน

เหตุผล
3. พนักงานไม่อยากทางาน 7. กลัวทาผิด กลัวโดนว่า ทาให้ไม่กล้าทางานนอกรอบ

4. พนักงานไม่รู้จุดด้อยของตนที่ต้องพัฒนา 8. ไม่กล้าเสนอความคิดสร้างสรรค์ในการพัฒนา
เพราะผู้บริหารไม่รับฟังความคิดเห็น เน้นประหยัดต้นทุน
สรุป
 สรุป
การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ เป็นงานที่มีความสาคัญต่อองค์การ
เพราะเป็นงานเกี่ยวกับการพัฒนา “คน”
ซึ่งเป็นทรัพยากรที่มีความสาคัญที่สุดขององค์การ

ผู้บริหารองค์การ ต้องเป็นผู้มีวิสัยทัศน์ก้าวไกล และเห็นถึงความสาคัญของการพัฒนาบุคลากร

ถึงจะสามารถพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ เนื่องจาก การพัฒนาบุคลากร
ต้องมีค่าใช้จ่ายจานวนมากที่องค์การต้องแลกกับความรู้ความสามารถของบุคลากรที่จะนามาพัฒนาองค์การต่อไป
 แบบฝึกหัดท้ายบทที่ 5
1. ให้นักศึกษาสาเสนอว่า “ทาไมต้องมีการฝึกอบรมและพัฒนาบุคลากร”
อธิบายตามความเข้าใจ
2. แนวคิดทฤษฎีใดที่มีความสาคัญต่อการฝึกอบรมและพัฒนาบุคลากร อธิบาย
ตามความเข้าใจ แบบสรุป
3. ให้นักศึกษานาเสอนแนวทางในการกาหนดการฝึกอบรมบุคลากรว่ามีกี่ขึ้น
ตอนอะไรบ้าง
4. ให้นักศึกษานาเสนอวัตถุประสงค์ของการฝึกอบรม อธิบายตามความเข้าใจ
แบบสรุป
5. เทคนิคการฝึกอบรมมีหลายวิธี ประกอบด้วยอะไรบ้าง
THANK YOU