TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

KHOA CÔNG NGHỆ HOÁ HỌC & THỰC PHẨM

*******************

MẪU BÁO CÁO

THÍ NGHIỆM HOÁ HỮU CƠ

 THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - 2020

TRƯỜNG ĐH SƯ PHẠM KỸ THUẬT TPHCM

THÍ NGHIỆM HOÁ HỮU CƠ
KHOA CN HOÁ HỌC-THỰC PHẨM
BỘ MÔN CÔNG NGHỆ HOÁ HỌC

BÁO CÁO THÍ NGHIỆM

TÁCH CÁC CHẤT LỎNG BẰNG PHƯƠNG
BÀI 3 PHÁP CHƯNG CẤT

Ngày thí nghiệm: ĐIỂM

11/2/2023

Lớp: 221162A Nhóm: 3

Tên: Nguyễn Thị Tường Vi MSSV: 22116157

Tên: Trần Hoàng Ánh Vi MSSV: 22116159 Chữ ký GVHD

Tên: MSSV:

A. CHUẨN BỊ BÀI THÍ NGHIỆM

(Sinh viên phải hoàn thành trước khi trước khi vào PTN làm thí
nghiệm)

1. Mục tiêu thí nghiệm

-trình bày được nguyên tắt kĩ thuật chưng cất, và phân biệt được chưng
cất đơn và chưng cất phân đoạn
-áp dụng được kĩ thuật chưng cất đơn và chưng chất phân đoạn nhằm tách
các hỗn hợp chất lỏng.
-xây dựng được các đồ thị nhiệt độ theo thể tích của quá trình chưng cất.

2
 -đánh giá được kết quả khi chưng cất cùng một hỗn hợp chất lỏng sử
dụng hai phương pháp chưng cất khác nhau.
2. Tính chất vật lý và tính an toàn của các hoá chất
Tên Cấu trúc MW mp bp Tỷ Tính
hợp (oC) (oC) trọng an toàn
chất
Ethanol 46,07 g/mol - 0,78
114,3°C 78,4° 9
C g/cm³

18,01528 0 °C 100 ° 1g/

g/mol C cm 3
Nước

3. Quy trình tiến hành thí nghiệm

(Sinh viên trình bày bằng hình vẽ hoặc sơ đồ mô tả lại các bước tiến
hành thí nghiệm)

a) Chưng cất đơn

Vẽ hình hệ thống chưng cất đơn kèm chú thích.
Bước 1: Bước 2:lắp hệ thống chưng cất đơn
50ml ethanol
và 50ml nước
cất
+2 viên đá bọt

Bình cầu 250ml

Bước 3: gia nhiệt từ từ để sôi

Bước 4: ghi nhận nhiệt độ
duy trì quá trìnhghi nhiệt
5ml/ghi 1 lần
độ(giọt chất lỏng đầu hứng 3
được)
 Điều chỉnh
bếptốc
độ chưng
Bước 5: còn 20mltắt bếp
cất mong
muốn Hệ thống nguộitắt nước.

b) Chưng cất phân đoạn

Vẽ hình hệ thống chưng cất phân đoạn kèm chú thích.

Các bước tương tự như chưng cất đơn chỉ khác bước 2

B. BÁO CÁO QUÁ TRÌNH THÍ NGHIỆM

(Sinh viên hoàn thành phần này theo từng nhóm thí nghiệm)

1. Mô tả hiện tượng xảy ra trong quá trình chưng cất

4
a) Chưng cất đơn
Khi bình cầu bắt dầu sôi, sẽ bay hơi lên nhiệt kế làm cho nhiệt kế tăng
nhiệt độ , hơi đi vào bên trong bình qua đầu chưng cất và ống sinh hàn
trên bình ngưng tụ hơi nước trở thành chất lỏng.Sau đó đi vào bình tiếp
nhận , ghi nhận được giọt đầu tiên ở nhiệt kế là 78oC, điều chỉnh bếp để
đạt tốc độ chưng cất mong muốn là 10 giọt/1 phút.Như thế, sẽ tách được
ethanol ra nước.
b) Chưng cất phân đoạn
Khi quá trình sôi xảy ra, hơi nước sẽ bay hơi lên nhiệt kế, làm thay đổi
nhiệt kế,hơi đi qua cột chưng cất phân đoạn, vào bên trong bình và ống
sinh hàn sẽ ngưng tụ hơi nước trở thành chất lỏng.Từ đó, đi vào bình thu
chất lỏng, ghi nhận được giọt đầu tiên ở nhiệt kế là 78oC, điều chỉnh bếp
để đạt tốc độ chưng cất mong muốn là 20 giọt/1 phút.Như thế, sẽ tách
được ethanol ra nước.

2. Kết quả thí nghiệm

a) Vẽ đồ thị nhiệt độ theo thể tích trong kỹ thuật chưng cất đơn

đồ thị nhiệt độ theo thể tích

90
80 82 82 81 83 82 81 82
78
70
60
50
40
30 34 34 34
20
10
0
giọt 5ml 10ml 15ml 20ml 25ml 30ml 35ml 40ml 45ml 50ml
đầu

nhiệt độ thay đổi

Nhận xét và giải thích kết quả:

Khi gia nhiệt tới nhiệt độ sôi của ethanol, ethanol bốc hơi và ngưng tụ thu
được giọt đầu ở 78oC ,nhiệt độ vẫn tăng và điều chỉnh bếp từ từ thu được

5
ở 82oC ở 5ml tiếp theo. Nhiệt độ tăng và giảm 1 đơn vị ổn định trong 81-
82oC và đến 40ml hết gia nhiệt nên nhiệt độ giảm xuống nhiệt độ thường.

b) Vẽ đồ thị nhiệt độ theo thể tích trong kỹ thuật chưng cất đơn phân
đoạn

đồ thị nhiệt độ theo thể tích

86
85 85
84 84

82 82 82 82
81 81
80 80
79
78 78

76

74
giọt 5ml 10ml 15ml 20ml 25ml 30ml 35ml 40ml 45ml 50ml
đầu

Series 1

Nhận xét và giải thích kết quả:

Khi ở chưng cất phân đoạn, giọt đầu tiên chảy ra với nhiệt độ 78oC thì ta
thấy được nhiệt độ bắt đầu tăng từ từ sau đó giảm xuống từ từ ổn định và
cứ duy trì ,điều chỉnh bếp sẽ làm nhiệt độ thay đổi theo.
c) Bàn luận về kết quả chưng cất bằng hai phương pháp chưng cất
đơn và chưng cất phân đoạn
(So sánh và giải thích sự khác biệt về kết quả chưng cất khi sử dụng hai
phương pháp chưng cất khác nhau)

Nhìn vào đồ thị nhiệt độ theo thể tích của 2 phương pháp chưng cất ta có
thể nhìn thấy rõ sự chênh lệch nhiệt độ lúc đầu. Ở phương pháp chưng cất
đơn gia nhiệt đến điểm sôi của ethanol đạt 78oC xuất hiện giọt đầu và lên
đến 82oC và ổn định hơn, chỉ tăng và giảm dao động trong 81-82oC. Còn

6
về chưng cất phân đoạn gia nhiệt và ghi nhận nhiệt độ giọt đầu tiên nhận
được ở 78oC và tăng nhiệt độ từ từ ở 5ml đến 15ml nhiệt độ tăng và
giảm ổn định hơn trong 81 -82oC. Có sự khác biệt đó là do chưng cất
phân đoạn có cột phân đoạn cột phân đoạn hoạt động như một sự cản trở
nhỏ đối với khí tăng. Nó sẽ ngăn không cho 'hơi thở tinh khiết' đi qua.
Khí gas sẽ ngưng tụ trên diện tích bề mặt của vật liệu đóng gói trong cột
phân tách và sẽ được làm nóng lại bằng khí nóng đang gia tăng, để trở lại
dạng tinh khiết và làm nhiệt độ thay đổi theo từ chiều dưới lên trên
Ethanol thu được ở chưng cất phân đoạn vì có cột phân đoạn nên có sự
tách biệt tốt hơn, và dẫn đến kết quả thuần khiết hơn.
C. TRẢ LỜI CÂU HỎI
Câu 1: Hãy trình bày nguyên tắc kỹ thuật chưng cất, và phân biệt chưng
cất đơn và chưng cất phân đoạn.
-Nguyên tắc kỹ thuật chưng cất:Chưng cất là quá trình dùng để tách các
cấu tử trong hỗn hợp lỏng,khí-lỏng thành các cấu tử riêng biệt.Nguyên
tắc : dựa vào sự độ bay hơi khác nhau của các cấu tử.
-phân biệt chưng cất đơn và chưng chưng cất phân đoạn:
Chưng cất đơn Chưng cất phân đoạn
Độ chênh lệch nhiệt độ sôi giữa các Độ chênh lệch nhiệt độ sôi giữa
chất >25oC các chất<25oC
Không có cột phân đoạn Có cột phân đoạn
Là quá trình tách hỗn hợp thành các Là quá trình tách hai chất lỏng
phần của nó. có nhiệt độ sôi khác nhau.
Hợp chất thu được không tinh khiết Hợp chất thu được tinh khiết

Câu 2: Nêu một vài ứng dụng của kỹ thuật chưng cất trong thực tế.
-Chế biến rượu, cồn, tinh dầu,điều chế oxi,lọc dầu,…
-Tách dầu thô trong cơ sở lọc dầu bằng phương pháp phân đoạn
-Chưng cất phân đoạn được sử dụng để khử muối trong nước biển
Câu 3: Tính phần mol của từng cấu tử trong hỗn hợp sử dụng trong kỹ
thuật chưng cất đơn và chưng cất phân đoạn ở bài thí nghiệm này.
Vethanol=Vnước=50ml
Số mol ethanol :ne ; số mol nước :nn
7
 ne 0,858
Phần mol của ethanol : Xe= = =0,286
ne+ nn 2,778+0,858
Phần mol của nước : Xn = 1- 0,236=0,764
V ∗ D 50∗ 0,789
ne= = = 0.858mol
M 46
V ∗ D 50∗ 1
nn= = =2,778 mol
M 18
Câu 4: Tại sao trong bài thí nghiệm chỉ thu hồi được 45mL ethanol mà
không thu hồi được toàn bộ 50mL như lượng ban đầu?
-Khi hỗn hợp đồng sôi thì một lượng Ethanol sẽ bị thoát ra nên thí
nghiệm chỉ thu hồi 45ml ethanol mà không thu hồi được 50ml như ban
đầu.
Câu 5: Đề xuất tối thiểu một phương pháp để kiểm tra độ tinh khiết của
chất lỏng sau khi chưng cất từ những kiến thức đã từng được học.
-Bằng cách đánh giá dựa vào điểm sôi của chất lỏng : chất tinh khiết là
chất có điểm sôi ở một nhiệt độ nhất định.
Câu 6: Tại sao trong bài thí nghiệm này, chất thải được đổ bỏ trực tiếp
vào bồn rửa mà không bỏ vào bình đựng chất thải hữu cơ ?
- Vì chất thải trong thí nghiệm này là nước cất, không gây cháy nổ nguy
hiểm nên có thể xử lý trực tiếp bằng bồn rửa và không cần bỏ vào bình
đựng chất thải hữu cơ
Câu 7: Một sinh viên thực hiện thí nghiệm chưng cất tương tự như bài
thí nghiệm nhưng sử dụng acetone thay vì ethanol. Dự đoán kết quả thu
được trong hai trường hợp sử dụng chưng cất đơn và chưng cất phân
đoạn. Có thể xảy ra sự khác biệt lớn không? Hãy giải thích.
- Acetone có nhiệt độ sôi là 56°C, và nước có nhiệt độ sôi là 100°C. Sự
chênh lệch nhiệt độ này là 43°C(>25°C) =>phù hợp với chưng cất đơn.
Vì vậy độ tinh khiết của acetone thu được bên chưng cất đơn sẽ cao hơn
chưng cất phân đoạn.
Câu 8: để tách hỗn hợp gồm hexan và nước, một sinh viên đề nghị sử
dụng kỹ thuật chưng cất phân đoạn. Đề xuất này có phù hợp không? Hãy
giải thích.
8
Hexan có nhiệt độ sôi là 69°C , nước có nhiệt độ sôi là 100°C
=> sự chênh lệch nhiệt độ là 31°C(>25°C)
=>sử dụng kỹ thuật chưng cất phân đoạn không phù hợp
Câu 9: Có thể sử dụng kỹ thuật chưng cất để tách một hỗn hợp nhiều hơn
2 chất lỏng được không? Hãy giải thích
-Có thể dùng kỹ thuật chưng cất để tách hốn hợp nhiều hơn 2 chất lỏng vì
kỹ thuật chưng cất tách các chất khác nhau điều kiện mỗi chất lỏng nhiệt
độ sôi khác nhau.
Câu 10: trong quá trình chưng cất phân đoạn, nhiệt độ khác biệt như thế
nào trong cột chưng cất phân đoạn theo từ chiều dưới lên trên? Giải thích.
Câu 11: trong quá trình thực hiện thí nghiệm chưng cất, sinh viên vừa
thu được giọt chất lỏng đầu tiên thì phát hiện ra chưa bỏ đá bọt vào bình
cầu chưng cất. Trong trường hợp đó bạn sinh viên phải làm gì? Vai trò
của đá bọt là gì
-Sinh viên nên: nếu hỗn hợp đồng sôi cao quá, nên làm nóng đá bọt trước
khi bỏ vào bình CC
-Tác dụng của đá bọt : giúp quá trình sôi ổn định, trách sôi cục bộ và quá
sôi làm dung dịch tràn ra
Câu 12: một sinh viên thực hiện thí nghiệm chưng cất thì nhận thấy kết
quả đo nhiệt độ trên thang đo nhiệt kế không ổn định. Hãy đưa ra một vài
lí do và đề nghị biện pháp khắc phục
- lí do nhiệt độ trên thang nhiệt kế không ổn định:
+do hoạt động của ống sinh hàng không ổn định( do quá trình lắp ráp)
+ nút giữ nhiệt kế gắn vào bình không được gắn chặt.
+ đầu chứa thủy ngân của nhiệt kế không đặt đúng vị trí( đầu thủy ngân
phải vừa chạm đến nhánh 3)
=>biện pháp: phải kiểm tra kĩ dụng cụ, hóa chất trước khi làm thí
nghiệm. Đảm bảo các khớp nối với nhau phải chặt chẽ và lắp ráp hệ
thống thí nghiệm đúng với yêu cầu của giáo viên

9
Câu 13:tại sao không ghi nhận nhiệt độ sôi của chất lỏng đến khi chưng
cất hết chất lỏng trong bình mà dừng lại khi bình còn khoảng 20ml chất
lỏng?
- vì ít dung môi quá sẽ khiến bình nóng và vỡ bình

10