'

l:tOBERT LASSERRE

A I\ ,

N_ - @.NG
,, ,. .;,.., . .

B<in djch
cua

L~C-HA

~~ PHAN-CHAN-THANH

~
Nha sach KHAI-TRI
62, L,i L<li- Sm Con
 . - / ....., A
'l~o· SACH VO-TI-IU~T
(L~C-HA CO! S6C)

~ 9Ja Xlf<t.f Oft a : ...

1.- THAI eve DAO CAN BAN

(Kiwi Tri tai ban)
2.- NHUNG Bf THUAT LAM HOI SINH
(Tzi sach Vo Thugt tdi bcin)
3.- KY THuAT THAI eve DAO
(Khai Tri tai bcin)
4.- N<)I CONG
5.- THAI C\fC D~O CHIEN DAU
(Kh r, i Tri tai ban)
6.- THIEU LAM CAN BAN
(Kiwi Tri tdi bcin)
7.- NU GIO"I TV Vi;:
(Song MO'i xuat bcin)
8.- A-T:t;:-MI VA NHB THUAT
(Nlzii:ng aoim the hiem ac giet ngrr<Yi trong nhay mdt)
9.- NHAP MON Hii;:P KHf DAO
(Ly thuyet luy~n khi va I2 don cii.n bcin)
10.- TV HQC VO CO TRUYEN VIi;:T NAM •
•,i_
(8 bp chan quyen)
11._ LO TRf 'THAM QUYEN PHO

(Q
 •
~ 1i;
..

Tu:a
•

Noi thicl, 11111 1/1(1 S(l' tim toi, nghien CU'U, hieu biet ve nhirng va.l
de hiip d<in nga g M1,g vcri nhirng van de lam aoi tll'!)'ng cha nhirng
nganh live;, lwJ·i111 bl ZEN va LAO HQC dii khien churzg toi viet cuon 4
sach nay '
M(,t 'W rr,1 c,i·u s,1u xa ch&ng minh rii.Jzg toan the nhirng lcien th,rc do
lie11 kct m{it cc!ch ch~'i t c/ze vao chinh can bcin czia nhii:ng khoa h9c huyen bi
mci p/1ltti Iiwc riglii(m va bi m{it dii bi gicri tu si O' co Ai C{ip, Chaldee, An
d(i, T,iy tv11g bo b11 giii- kin • .
'•
Nl11i·11g rig,dri « tUi. dU'{)'C truyen dq.y )) nay, la nhirng ke ciirzg lam
f\ nghe thay t/mdc:, /11'11 lruyen nhirng quyen [IJ;'C czia hp tu• the Ji~ nay sang
the hi lduic, tro11g 11hir11g buoi ll bi m{it, &, nhii:ng no-i ngll'O'i thU'O'ng

. :; J
khong t&i duvi:. M iit tiet l(j nho cii.ng bi phq.t M.ng cai chet, va cinh hU'&,ng
czia nh1.z-ng tk11g lkp ,rn dii.i « dung c&u dll'()'C ngll'O'i, dung m9t cai nhin
l khufit phl!-C nhii·ILg tam hon )) m{jt tieng noi nay doi VO'i quan Chung gan
~
- nhu: tuy~t doi.
Ngay nay, con nhii:ng H{ii kin trau doi nhii:ng kien th&c nay, nhll'ng
cii.ng co m(it so to ch&c khong c6 ml!-c dich gi khac ho-n la nghien c&u
 \I

mot each khoa lt()C nhii:ng van cte ay. a·

Phtlp, yeu cua khia cq.nh lJl truyen czia ky thuq.t nay va cho prip nghi{:,1 drtt ,,,o,
Linh h9c Quoc te O' ilq.i l9 Niel tq.i Ba le, giiim aoi: Vij'I
Moutier, trzl'o-ng phong thi nghi¢m trrr?n,g Y k', ~·a Ba I
• each th,rc tiJ11 klui Jirng dcfo vc nu, tac pham nay Jay khong th~ tnw c/,u
nhii:ng ngrriri m1J'i hpc du.-(J'C. Can phdi VU'()'t qua nhii:ng giai ~O(J'l if,je/lt
cho nhfrng tlil111 truycn d(J.y cld1·c.. d\111$ trong nhii:;2g trarzg siip t,N c1l"tl.
Desoille' vb. Lhermitte, cac bac si Prost vc1 Vinclin11s, v ~; tri
vi¢n, la nhii:ng Mi vien czia viin plzong; Jf(1i S1l11 Uni, It dll'()'C tieu h6a 11(1 11cm lq.i ket qua. Ngll'iri ta co quyen dao sau hay lu·u·t 1/llll
do tzr tll'&c de Cressac, ky SU' E. C. P. t!ic11 khif;11, tllflE: t VO'z' m{]t COil mtit fO' Jiing, nhiJ:ng cha.11 [y ma chu•1g chU'a d,rng Se chi t(1'
cong trhzh tim kiem ay. Nhii'ng clzuyen gia nay cti J!c hien clw m!ii 11gll'iri trong phq.m vi gid tri va trinh d9 tien h6a rie.zg czia
il&ng chtic tren lii.nlz VIJ'C phe binh klzoa hrc, <lqt , ngll'lri tlil; nhi'i'ng ngll'iri nay tim tlzay O' do rat nhieu dieu, nhii:,1g ngu·iri
den nglzien Cll'U va gidi thiclz m{it each t,r nhien, IIC/1 Ul, I khac. l1,ii rat it .•. Trang m9i trll'O'ng h()'p, chi c6 kinh nghiem tr{l'C ti{p,
Ctl 11f1tll1 1 lllO'i CO the dll'a den thanh Cong.
tll'{Yng sieu nlzien.
Mij.t klzdc, nlzii:.zg tac pham czia Bergson v,l r11 R. L.
t!zay rli.ng klzoa linlz h9c t!ii. tlzay doi biet hao ccU 1/ll(lfl
sieu linh h9c triet h9c Va tam ly h9c ; S(l' 11ghic,1 11111 t
«khuech trll'O'ng cho cfen mll'C toi da SI! iclz i('ri czia Vi(1
tri th&c ma khoa h9c tam linh lucjn dii. lam trong gi&i
ngimg theo duoi nhii:ng tien bp cua m9i nganh hii>u ,,,
Chung ta ciing tlzay thich tlzu ma so sanh nhirng dii.111 bl
ZEN va cac nha LAO HQC, trong phq.m vi 11!11i·11c ki '
• ton czia chung ta, v&i nhii:ng ket qua thau lll'p'm du·
b":Zc h9c, triet h9c, than h9c, y .si than ki:ih hpc. 11?1y, 11(1 1'1
kifrz thy:c tiln thy:c dQ.ng nlzat trong dO'i song Ttly phtt'O'
chung ta. \

Lam nhll' the, corzg vi¢c czia chung ta kh011g 11hdi la dtra
cong trinh phan tich co hi thong nlzii:ng h9c tl111yrt ZFN
0
,,r,
1 AO Il(>C •
nhll'ng la nlzan mq.nh cai tinh tuy czia nganh lz9c do ,1'111' '[! pluli khc!c 11/1e1u
truyen dq.y VO'z' ml!,C aiclz plzat trien niing [,re the rlzlft Va llll/i t/tl'ill trcmg f\
nhii:ng kich thll'6'c phi thll'O'ng. Tuy nhien, neu trong ph'cill nghUn cr,·u v,:
tie,1g KIA! (r), cuon sach tru6'c day cua chu11g tfii (~) ,1u·a ra philn cut

(I) Tic1ny /{wi , ticnJ thet <l{tC bi<}l do \';ti D:11 i>('II e:10 ci1p d1111g
di: ch( 111.;1,I' Yi1 h:.1 m<'.\l dJch thi'1 hay Cll'll st11tg 111<1! ng1rfri lron 6 ti11 It
lra11g <"11i':1 gi:i.
(2) u,.; 111/l/'l)'i did1 : Ure CllUll <( Nhii.·n.r, JJ1 Thu(tt Lcitll Jlui Si11!, )),
Tu si1ch Vo tli11,)t xu:il h:111 liin lhfr nhi'rl HJG7, liin llrn· ;1hi 11:1111 l!JG8.
'
 I-
'<<(
:c
z
'::::>
I
I-
z
J<(
:r:
a..
-
•
 ••
I'

-
., NGUON GOC CUA NGANH HQC

Nguon goc cua nganh h9c nay bat dnu tir tho·i vang son
cua Lao h9c o· Truog hoa, « tt'r thai Luc Quoc, gifra khoiing
the k5' thtr tU' Va the k5' thtr Sau Clla k)' nguyen ch1ing ta», roi
& Nh~t sau B~ L1,1c T¢c Tru-o·ng Iloueincng vi\ nht\ d~i trnyen
giao Ma-Tsou.

An d¢, Truog hoa va Nh~t ban c6 chnng m(>t v6 song

nguyen Ij, lam nen tang cho khoa h<;>c va triet ly drn h9. Tru-&c
tien, ch11ng ta tim thay ~guyen Iy nay & An c1 9 du-oi hinh thuc
ton giao, roi & Truog boa nai « n6 tien trien thanh m¢t chi'1
(
nghia th\rC d1,1ng d(tc bi~t », tiep d6 Nh:}t hiin, boa Ian- vao 'dcri
song tin.re te, n6 d!3n •! nhat VC>'i chu nghia th\rC ti~n hang ngay.
Nguyen tac nay xac nMm ding biin the cua v~n v~t la
~, dc3ng nhat. I)~ C6 the nam dU'Q'C Chan l)' <16 , can C6 m(>t S\f
khai ph6ng <":'ti ,;, thuc cao ctilng ci'1a. con ng1rc'ri, S\f khai p h6ng
chi C6 the di.ti du·cyc hO'i CO gang CU nh:tn Va S\r phan tich' chfnh
minh. Khi lll(}fl cl<> da t1:,1l den me)! each ho1\ n hao S\r th\fC hi~n

~m
' ,
,;

~(V?
~
, ,I_ ... .
4'
CUa tuy~t doi ay, J:'1 111c)L 81.r y lhfrc v:\ nh~n bie t ban la m(>t Sl.r
Hinh h¢i, n6 lti tr.r do; st'rc m:.1nh ci'1a no la cai suc Jam cho sam
chop ho1;1t dc)ng, sfrc m:_1nh ci'ra s6ng cuong ciing nlm ctia lira .•.

·, f5

(
tiep XLICch(lt cl.t3 vcri 'rai,c' nguon{ iiM 'nwi hi¢n Luvng nmgn
cai nang h_rc ci'.la chuug, tir m<)t nguyen tir cho den mQt tinh can,
tir ho-i gi6 CUa tr:;m CUC>ng phong C~?, ~4fn. CCYO cbay bung ClJa
thu6c sung, n6 c6 th~ filll'Q'Il 0'_/16 'VO cimg. VU lhl!C hi¢n nhfrng
dieu huyen di¢u.
1;.;'·· ·-, ··
Cac m6n dC> ci'rn ~.;~n~~ .trit$t he_)(' nay thf1y ri'ing trong khi \·
h9 lap luy¢n Linh than, f'ifm Jinh V:°1 th~ ch:it <ft ch.1l dtrqc Sl_l" ll.r
0
ZEN LA GI'? L.!' \
chii vi, s1_r hit3u biet cili con ngm'i"i nc)i tt.u ct"ia li,9, h9 da gi\y r<1 ""
ZEN c6 th~ (ltrqc coi ]a m¢t S\ftl>ng hgp cua d~o Ph~t_, philt
trong chinh hQ nhfrng nang hyc 1:., lirng. l)fii l ,·&i; nhieu ngm:ri,
I
cil.i 1111.lC dich dan lien ]a Sl_l" tht_rC hi<)ll tf11n linh' 11a lu mfr d~
sinh a Trung hoa de r(3i sau d6 trb thanh m(>t nganh hQC d(lc
bi~t cua ngiro·i Nlu)t.
nhm'rng ch8 cho vi¢c trnu doi 11hfr11g 11:ing l1.rc' 11it; chi'it vii linh
... ,.,ay ma' can l nm I'a su p I1.1t
LJ ian v ? I t rwn,
. ... sue ' I1, t:q>
' t 1c ' I rnng va• SU'
? ZEN la the vieL tat c1".rn chfr ZEN-NA (phien am c~ir Dyana:
cltmg Nc'ing l{tc. suy tll'bng)
<
« B6 la m<)t s1.r truyen d~t c6 m<)t ban chat d(lc bi¢t b ngoai
~~
mQi S\r d~y do v;\ khong can CU' vao rn(>t tir ngir nao ca». Sv truyen
d~t nay th\l'C hi¢n l.H)'i ltr ltrO'Ilg; nhO' phll'CYilg phap nay ngm:l'i ta
d~t den kha nang nftm ~ttrqc cai ngu<>n g6c 111' tll'O'ng cua chf nh
minh. Tuy nhien; triet hQc ZEN xac nh~t1: « Khong luy~n t~p gi
ca, d6 la Sl.r luy¢n t~p chinh thl!C », « khi ngtrai ta khong suy nghi
gi ve ngo~i gicri, nghia lave cai t6t cai xrfu, tll' tll'O'ng uguyen thuy
se sinh ra, d6 la cai ma ngtrai ta g9i la tll' tubng ci'rn sv hll' v(>
h
khong m¢t rang bu¢c nao)). Va dieu nay d(t quan tr9ng d~ xac
dtnh cai V! tri Cl18 nfafrng dieu truy en d1;ty be ngoai dtrang nhtr
khongth~ nao hi~u n6i ay cua cac b~c thay ve ZEN. Tuy nhien
ciing khong nen cho rang ()' trinh d¢ nay hr ttrbng la bat d¢ng,
trfli ]:.ti, n6 (1\l'Q'C lhoat bo lllQi cai Ilh! nguyen V8 nhll' the C6 th~ tv
]11y('.ll VCYi loan khoi SU'C ffil;l.Ilh Cua n6 Vi da di th5.ng V80 chinh
lrung t11m ci'1a moi v~t.
16

~
17
 (( S1_r trnyen \.:JI :i'y ho;'m tonn (lC)C I(,p VC}'i !:ti c:i hfit cfr me) L
<lanh llr hay hinh lhfrc nao ». S\r truytn d1_1y do d6 C(} the den chr6'i
hit! cfm hinh ch.mg nao, ngll'O'i Nh:).L ~a gi.iitl1ich nhir v:)y, v:\ cMnh
l16 l:\ cai ncn drn nganh giao tu uc tru·y~ri~fhong ci'1a Nh:} t h:in : moi
quan U\m thm'rng x\1yen phai trai: gioi tam linh hang cai kh:°1 nang
tdng hQ'p di).c bi¢t nay.

Nhu v:).y, chung ta th~y nganh &ADO (H9a d~o - chfr Do

Iuon lu6n chi cai khia c~nh triet h9c cao sieu nhat; Sl! thl!C hanh
Lu(l.L Y6 song), nganh KADO (Thi dQ.o), nganh InVADO (Hoa dQ.o),
nganh KENDO (Kicm dQ.o) nganh K\'UDO (Cung d:;i.o), nganh
JUDO (Nhu UQ.0, tong hQ'p vi¢c nghicn ct'ru ve u<)ng hQC ciia Sll'C
h_rc ·lhd chat vu tinh ' Lhan, tricl Iy Am v:'1 n,wng, ap dung vao hanh
c.1<)ng con ngufri), uhu:ng ky Lilli:)!. 111:\ « nhfrng 11g1rc'ri ngm_1i qnoc
Vtl ngay ca ngtrt)'i Nh:)l l:in lhiri !nm 1:111 viri 11bfr11y mci11 ll1cl llzao;
dang phirn nan thay»(Nyoili Salrnraz:\\\ a). Ti'll ci, l:'1 Z1v.enn, ngh'i'a
la du-a den m<)l lrong 11hii-t1~ con dll'('mg do nujn ZEN v::ich ra c.11?
hQ,C lay s1.r thong th:'li. ~Jmng linh th:in ciu, nhfrng c:'l.i J)c) n:iy
kh6ng duQ'C vi~t lron g' sach vi'r, «116 t1,r giili lhlch a mQi nai va
mQi h::c», «ngm'l'i ta ciwg dung lc:l'i n6i vii vitJ1 I 1,r, ngm)·i ta cang di
xa ,A,i tinh than i'i:y, cai Lu1).t V 6 song» Nhfi·ng Sl_l' hi Gu biH (ro rang)
duqc· x~m nhu Ia nhfrng dung c1.1 kh6ng ph:H l:1 khong c6 khong
·,
UU'Q'C ».
c.
M6T THf Dl) ZAZENN TRONG THI BAO
KA D<f Thi d~o, Ia rrn)t nganh h9c ci'.rn quoc gia, nhu chi'tng
lc)i c1U'Q'C biet, vao c1au the ky thu tam, thai d:;i.i Nara, cuon thi
Lu yen Nh:).t c1au tien dU'Q'C bien t~p du&i sv dieu khi~n ciia hoang
de. Han nam ngan bai Iha da dtrQ'C g6p nhi;H vao d6; tac gia
cu.a nhfrng thi philm nay thuc)c m9i tung lap trong xa h¢i: hoang
de, hi¢p si, tu-ang ta, quan lQ.i, hoang h(l.u, cong chirn, an may,
qui\n linh, thieu ufr, v.v ... ca mr6'c da hi¢n di~n a d6.
<< Tha Haiku _(Hai ci.'1) Ia mc)t nganh trong ca thi Nh~t bah·
Ngu-O'i sang 11).p Ia Basyo.
Mc)t ngay kia, nha tha tiep ngll'ai b:;i.n minh, m()t nha SU'.
Cu<)c n6i chuy~n hoan toan yen Iijng, bc'Yi vi lcl'i n6i lam mat tinh
hQ.n sau d~m. Cu¢c gi;ip g& gan nhu khong n6i m<)t lai d6 Ia qua
du doi v6'i nhirng nguc'ri linh h<)i tat ca b~ng cai thien tinh -
trvc giac mioh mfin ciia minh.

<< LzuJt v6 song tru&c th&i k!i sinh truO"ng cua reu la gi? >>
nh:\ sir n6i, mat nhin mijt ao, trong khu VU'O'U phii day reu ciia
I ~asy<).

Nhi'1 lllO' khong tra Iai gi ca.

18
19
 ;\ft,t tifn g d(>n g nh<\ mer ho, Hun lay nh~: r<ii l1_1i li1111 d:)m
them hau yen l:.mg ...
D6 la m<)t con nhai nhay xuong ao.
r, .
Nha Str, nha tho, khong ai d<)ng dt)y.
- « M¢t tieng <1¢ng trong mr&c do m(;t con nh<ii gay ra a6
phai khong ? nha thO' n6i. (~ha thO' da phac h9a Thai Cl.fC bang fl
m<)t tieng d<)ng ffiO' ho, dtrQ'C gay ra trong ntr6'c, roi tat di trong
yen l~ng. Nha thcr da dung Sl)' y~n Hing di6n ta chieu sau ciia bien
da
.. ,I'

,~-~
Thai Cl.fC, va dimg Cai trnng d(mg ng:m ng11i da tat trong v6
cung <l6 de di6n tll nhfrng sinh v:)t phi, du khong ngimg tieu tan r'
t/, . ".. ~
~1."i f
va di 'vao vii tn.1 e-the, vn tatc:°1 dieu ft)' c6 nghTa Iii, khi tra l<'ri ['
f' . "" ~"'
"' ' I~ t•\.' f.
I

I \
ngm')'i khach ci'rn minh, Lu:)l \'() song lrong the gi&i lien SU', h'.tc \. \
sv sinh tnr&ng ci'ia r(·u ding clma '\.11:11 hi1)11, khc)ng th~ nh:)n thay \ it.. '"
du9·c ding nlm efli ming d(mg t:H ngay <16j.
« I'ieng a~ing lrnny mrci·r do m~H ron nhai gdy ra, tuy~t I
Cam an», nhu su- tht>a man th, tham.
M <)l Lieng <t(mg I rnng mr6·c ciia cai ao co.
Do m<)t con nhai gd.y ra khi nhay xuong >> I
96 la m<)t trong nhfrng bai thC' tltrQ'C nhieu ngtrai biH den
nhat ci'rn Basyo. Ban dich mi lam mat ve trang tr9ng va co d9ng
cu.a but phap, hai dieu bieu th! cai dl:ic didm Cua nganh triet hQC ""i..............
trvc giac >>. (Nyoiti Sakurazawa)
...,,
!_.,"
··-~- ...

~ ·t'
.;Ji

~\

20

/
<

DAO 'LA GI?

Dl).0 la biGu hi¢u cua nen Lao hQc da dtrQ'C Lao ti'r va Trang
tir truyen d~y a Trung hoa.
N6 ph6 difn Sl.r co l:Ut va banh tru-crng, Sl)' luau chuyGn cua
' Am va DtrO'og, Sl)' phat sinh cua cai nay bo·i cai kia, the quan
binh, Sl.l' hoa hQ'p va S\r can thiet ci'ia chung .•. D6 la tinh thi1n
S\r bien d6i Cua Vii tn.1, Sl.l' sinh trtrang Vinh CU'U luon luon lrO'
ve v6'i chinh 116 de phat sinh ra nhfrng hi~h lhuc m6'i )).
Vong tr6n bieu hi¢u tuy¢t doi thd, <fa thi VO chung, va da,
dang Va Se la tat Ca S\l' vfoh CU'U, n6 chfra dt.rng mQi Sl)' day nang
h.rc, vii tn1 e-the dong chat, bijn chat cuoi cirng: Thai Cl.l'C.
Phan hen triti, dau phtiy den l<)n ug'tr9·c bi~u hit;u
Sll' co rut ciia tinh than lrong v~,t chat, d6. la phan Am
ma nhfrng di.ic tinh la : toi --:- mem - din - l:;mh - chat
long - mong manh - banh tnrcmg - sfrc ly tam... d6 la
phia khong c6 anh sang, j:>hO'i ra hll'ang bac, khong c6 anh
? • •

nang. O' trung tam Am, O' nO'i di.ic nhat, chac chan nhat, chung ta
nh~n thay m(>t cham trang nho, chum nay bil!u hi~n phan Dll'O'ng
chfra di,rng trong phlin Am, du nho be den dau di nira phan nay
ding luon luon hi~n hiru va a lrong no·i sfm kin nhat cua v~L
1'11:1[. Chinh ti.r clay phat sinh ra Sl.r banh tnr&ng <l1.r9·c hiGu ,hifu
h?ri dftu ph~y trang chiem phan Len phai Cua D(l.o, d6 la phan
~

23
 (\

f_· I _,,,
.

VO SONG NGUYEN LY
..
',,. (( Vl1 tri.i, rbinh M . SI.I' bicn clwy,1n ('/l(l Jwi ho(lt a~ing l.V
va YO ( Jlan l{i : Jm UCL Duang) V(l nhfrng thang tram Cl/Q n6 ».

1) « Cai phat sinh va t~o thanh vii tn1 la Taikyoku (Xn

ngir: Cunya, Ilirn lt.r: 1'hai qrc: vii tn.1 l~-the dong chat),»
CMi giai: Tu: nhfrng aam tinh ucu.t,.--ca .r6i ac1,1 hdnh tinlz
CUQ chimg ta, af qua mQ.t lrO'f VCl n/i{f:ng thien th~ Cl/.Q fat CQ

nhfrng Ju} thong khac ]ZQ"p thdnh VU fr{I, het tat ca, nhifog sinh
DU'ang: phia phO'i ra hm'.rng nam, ra mi_il lrcri, :'111h siwg, nhfrng v(lt VU S{i v(LI, flll'C!C, [ua, khi, <fat ..• Ull'(fC f(lO ih<inh frong ccii
nguyen lr(lng cii.a m(>t chat a(>c nhat va aong nhat phat l(> ra
ho~t di)ng Clla no h:10 g<>lll st.I' hen deo -
Chong Lr:i - Sl_l' ncn
Sl_l"
Cp - SU'C n6ng - SI.I' b6p Lh{tl - StrC ni_ing - SU'C }rncmg tam - dir&i nhiing l1inh tldrc khac nlia11 (1).
.. : chum den lrong long n6· la mam Am cht'.rn lrong Du·ang. 2) ph:ln Cl_l'C : mi)l Ct.re mang lio~tl di)ng
(( Taikyolm

Dtrang b Lieb c1.rc, Am la tieu c1,rc, DU'O"N(;, ct.re Ida ho~t di)ng AM. >>
'
Tinb tuang doi ci'rn cluing c6 the dtrQ'C nh~n biet trong m9i Cl11t ui,ii : S{t pluin C{l'C nay cho la hil.1ll dll'()'C nhiing s1.r
bi,;u It> c1ifl 'J'aiky_ok11 bc"ri nhfrng lto(ll <it>ng tich qrc hay lieu qrc
v~t.
~ ciia n6. Chi11h wi, T11ikyok11, lrtr<J'c su· plz,in qrc chl c6 th,~ hic1u
am;rc bi'iny /r~rc yi<il': « /)6 khuny pbiii lei b6ng toi, a6 chinh
la cai ac. sinh ]'(I b(my loi: kb<>llf/ c<i c:hti: ncio c6 th! dien ta n6
UUQ'C. ))

(1) Nhfrng lo·i cht'1 gii'u Iii ci'1a Li1c gi:'1 L;}p s:ich oily.
'j.\ 1, 25
24
 ~

3) « Ho::.it d<)ng Diwng (co rut, phat nhi¢t, s11·c ni;ing, CMi thich:
h1r&ng tam) va h6':,lt d<)ng Am (trll'O'ng llO', phat han, sue len Cao) ~\ Giai NOBEL ve v~t ly nftm 1937 da dll'Q'tphat cho cae ong
doi nghtch nhau. )) Tchen va Tsung, hai nha bile h9c Lrc Trung hoa da chfrng minh
I 4) <.< V ::.in v~t va cac hi~n tm;mg sinh ra trong vii tru h\ rang « trong vii tri;,. cua nhiing <1i1n ti'l' ben phai khong cung nhi'i.·nu
nhfrng hQ'p the nhieu va phuc t::.ip ci'rn chat Taikyolrn mang hai tinh chat v&i bell trai. )) Bai v6'i cac nh:\ bile hQC ngay nay, s1.r
ho::_1t d<)ng Am va DuO'ng theo m9i ti 1¢ (vu tn1 ci'ia cht'tng ta chung minh nay each m~ng khong kem nhfrng ly thuyet Clta
khong la gi khac hO'n la m<)t phan oho nhfil Clta S\l' phat hi~n Einstein vao nam 1!)03.
ci'ia Thai c1arc) ». The ma nhfrng dfr ki¢n ci'ta V6 song nguyen ly ch1111g t6i
5) « V::.in v~t va cac hi~n tll'Q'ng I:\ nhfrng qui\.n binh d<)ng vira trinh bay ()' day qna 12 di~m da du·qc cac nha thong thai C1_l'C

h.rc khac bi~t, khong c6 gi hen vfrng vit kel tht'1e trong vii tri.1, Bong truyen df:lY 111· nhirng tM k5' trn6'c.
tat ca dang bien chuy~n khong ngt'rng, Ji{)'j Vi Sl.r phan C\['C, Bay gio· cht"tng ta da lam quen VO'i nhirng can ban lhiet yeu
ngu<5n goc cua V::_ln v~t, la VO th11y V() ch1111g, » ciia triet hQC ZEN va LAO H()C. Cht'mg ta sap sira lrinh bay va co
6) c< Ho::.it d<)ng Am va ho:_il e1\'ing Om.111!1 lhu l11H Ian nhau ». gang giai thid1 nhfrn;j kha nang k)' cli~u phat tri~n nhO' uhu:ng vi¢c
7) « Khong c6 gi h\ Jm tuy~L ,Mi hay /)rmnu Luy~~! d6i. t?p luy¢n rul ra tir nhfrng ly thuyet ni.1y, sau day clu'tng ta sc
Am va DuO'ng chi cn bi0l nu)L c!tch lmrng doi; 1i'i1 er. Ii, lu1v th~ thay nhfrng 1) do li;ti sao nguo·i la giir kin va nhfrng dieu ki~n ell!
ciia Am va Du:<Yng ~. dll'Q'C truyen ·d~y, de
Sau cung di vao chi liet nhfrng ky thu(lt luy<;n
8) « Khong c6 gi Ht lrung Linh. S1.r phtrn er.re khong ngirng t(lp. Sl! th~l chinh la nham vao s1.r kham pha con nguc)'i th~}l Sl_r
va toan di~n. » nu\ cln'tng la khoj hirnh. (( M¢t nang lt_rc V() bien d{tl du·O"i Sl,1' xti-
9) (( Sue tlm hut gifra hai vat la ham S<l ci1a s1.r kMc bi¢t d1.lllg ci'1a m<">i cht'mg ta neu cht'rng la hiet n:im Hiy >>, nlnrng con
gifra nhfrng chat mang hai ho:;i.t d<)ng doi nghjch. )) ngu·iri l:'111 ti~n, chi1n di'im h{,.i nhfrng lien he) ei.'ia khoa he.>c cang
10) « Nhfrng ho:;i.t d<)ng cimg m<)t ten d?iy nhau. Sue xo ngily c:'111g x:i con 11m'rng ti,"!11 /,1ia l>h1 lroll!J.
\

diiy gifra hai v~t cung m¢t ho~t d<)ng cang Ian khi hai v~t ay ().uay rn 11hii·11g cui)c chi11h ph11c ll(·11 ngoai, phal sinh s1.r cai
cang gan nhau. )) thi~n uhib1g dicu ld1•11 S<)ng, lll"C }it gi:'1111 SI_I' cfi g:111~, con ngll'frida
11) « Am sinh Diwng. Du<Yng sinh Am. » mat cai thich lh1'1 \'I to g{i11g, \'l\ dieu nn\' si11h l\l Sl_l" lhoili h6a Clta
12) « V:;in V?t chua ho:.it d<)ng : DuO'ng hen trong, Am hen ca nh:in. C6n dtrimg cr'rn rl'li d<'w nhal la ph:ii di,il con ngm'>'i trong
ngoiti. >> hoirn canh · tam si11h J-i· lhich lic.,p nhftl dt gifr u6 trong hoi;i.t d¢ng
NYOITI SAKUHAZA WA. toan dic;n ve the chal vit ti 11h Lita n.

~ '.4
26 27
 ----,

\:·
NHO'NG NANG Ll!C KY ..DI~U

Nhirng nang Zt.rc cht'.mg loi s:ip lrlnh bay va pht111 tich c6
th~ c6 ve di tlm<'rng hoi).c sicu pham ... luy nhicn, cht'.mg ]:'l. lhanh
qua ciia s\r l~p luy¢n c6 phtro·ng philp, m<)l s1.r phitt triCn nhfrng
kha nang Clla con ngm'ri 1'ua moi en nhftn phai trau doi , :1 m<)t
ngay nao d6 SC thay 110' ra (( tbe,o lu:)t lien h6a )),
~I.Ot each t&ng quilt, vi khong hi~t <1cn nhfrng kh:'.'1 nang
ticm Un lrong ngtrc'Ji cht'.rng ta cho nen khi licp XllC vai m<)t ngtroi
<·<> m(>t tili nang, _m<Jl khii nang khilc thm'rng, ngm:J~ ta hay coi
ngm'ri 1li> 1:\ m<)t hi~n ttrqng, m<)t nhtrn Y(\l dijc bi<)l, m<)l ngtro'i
cb th~n ci'1m d> le. t\Jp•· Y:)y, ni'ing h.1·c ei'ta Linh th?in kh6ng c6
gi{ri l11p1 11:'10 i·:",. chi vi con ngm'Yi khc)ng hil'l dCn m:'1 th<)i. Tri
nhlr, lr1.1·l· g1111·, i-tr t:'\p trung t1r 11drn1!, y chi. .. c6 th~ <lm:rc trau
• 0 fo1 111M dll'h h11,·tn dii\11,
b • ...
~,·n·
Jll'(· !ht\ l'h:il di111• th( ta• c:'i nhfi·nc1b
• l . '

dieu d{, CCl ( 1111 h Ill nllll' rn11 !

S1.r Ill h Ill rt'>[/ lllli·r dli c:in hi'111 r,tnh h.rc, nang h.rc t6ng
quat bO'i: <1Kha n:111~! eo· 111,ug li1y thu«)e vi10 tinh ln~ng sinh lj· mc)t
phan, va d:.1l Itri lf111h Vl,l'C l:\m Jj• IIH)l phan, trong khi lll'tu-cmg,
hiclrom1,1ct1lehc11 1 1111l1!h,111r0'11g then l10'i tho·thuan sinh li',))
l\
29
• ~

Vil)c sinh « ,h,·n lt_1·c n trong cilc h:;tch than kinh, b() ac-quy den nhfrng tu·o·ng quan va riing bu()c ci'w 116 v&i ;·thfrc Li3ng quat >>

ciia st'rc mt;tnh thlin kinh ( cm'rng lfnh) (Bae si Ilanich),

S1.r ciii thi¢n va c1ieu hoa Sl.f lr.ru thong ci'ia m<)t dong man dCli
Trong toan th~, nhfrng vi¢c phi tlmcrng chrgc gan cho chc .
dho hero, dtr(?'C phan kich m<)t each C6 ")' thfrc bo·i m<)t S1:f ho hap
mon dc5 ,rn Ii.ti chrgc nhfrng nang lrcc ay, san day la va i vi¢c ky l:;t
du-qc htr&ng dfi.n.
hcrn ca:
« Sl! phat trii'5n deu di;i.n, hoa hqp, nhfrng te bao nao cho
den khi C6 Sl_r thfrc tinh hoan toan, 81:f niiy no·, SlJ' ch6i }Qi cua
m9i kha nang. »
' Vi¢c Slr d1.111g l10an toan cac khii nang d6, rc1i den Sl_f phat
tri~n sfrc m~nh Linh thlin hfing each sang l1:to mc)t phu·crng phap S[/ T.,9.P TRUNG TU TUCJ'NG ROAN HAO
tri thirc m&i o<)c l:)p v&i h~ thong suy lu:)n nhi nguyen so sanh
nhfrng cai c1oi nghjch (Ian - nhc°>, lol - x:fo, nong - 1:.rnh, sang
Kha nang nay tho1:tl dau c6 lhG khong hi¢n ra , nhu- m¢t biGu
- toi, v.v ... ), d6 Iii phap lri th1'rc hfing lrt_rc gi:'11.· \':t lhay ngay lire
19 bat tllU'O'ng ci'rn tinh lh:in, the ma d6 chtic chan la m<)t trong
khfic, each tri thirc ci'w nhfrnh h~c th:rnh, 11hfrng nglJ'(ri th:in thj,
nhfrng bi~u 10 quan tt·9ng nhat. Th1_rc Vt)y, trong nhu:ng dieu t¢
nhfrng thicn tai
h~i tan pha con ngu-o·i ngay nay ve van de gay ra m<)t moi nguy
« S1:f bimh tnr&ng, s1.r ltru chuyt-n 11,r do ci1a 11hih1g di>ng lir
tra Ill LrQng cho tr.rcrng lai cu.a 116 chinh la Sl.r ph{m tan tinh than.
hrc, b&i ho~t d()ng chftn cl<)ng « qufm binh h<'.>a » ci'w h<: than kinh
giao cam. )) Cl'in h(:nh linh thtin (16 da khong cho phcp n6 chi°1 tljnh, nu\
« S1.r tieu h6a hoan to:\n cac thirc an, d1ra 11t:11 s1,r dinh du-&ng ph:i11 [{111 Linh lh:i11, lay mal Sll'C dia linh than. S1_r l:)p Juy~n Linh
hoan hao C3.C CO' quan, than kinh, DUO b<), l>fing tien trinh bien th:111 vn 1Jit- l'11fil 111;'1 cfll' nh:'t sir pl1i1i l/~'N 11:i lheo, kh<)ng nhu:n~
h6a dung dan. » c6 m1.1c dkh til'11 di~I m<yi 11g11y1\II nh:111 pli{ln l!in Linh Lh:in, ch1't
(( S1r lQC S?Ch toan di¢n ccr th~, bo·i hil)u q1d ci'rn m<)t 81:f h6n dinh linh thn11 v1'to 1111)1 de l:'li d11y nhilt r1)11g rfi lrong nhieu 11g:1y,
hqp thu<)c CCY nang baO dam nhfrng Sl_f trao doi hoan hao VU bai nhieu luan <'ho den nc'\i q11(lu iin quen ui'ing, kh<".>ng hiel ngi1y hay
tiet h_r nhien. )) dem, khc)11~ hil'l mlnh dnng fr 11<Yi ru'w m:'1 <:<'rn li1 klch thich, nh<'r
(( S1_r sinh ton, Sl,r duy trl, Sl_f chuy~n hoi, Sl_l' SU' dimg tat ca co gang t:)p I rn 11g I tr I m'rng, :c.1,r phf1 I h i1; 11 Clta tri tu¢, ct6 la cai
nhfrng nang h_rc Clla ccr the, cuoi cung du·a den trong con Satori, sir du'>i fil111g ci111 )' IJ11'rc l<>ng q11{1L vu phu-crng phap tri
ngu-o·i m<)t tr:,tng sinh ket qmi., day du, y th(rc ca nhan, va biet thfrc phi lh1n'mg lllll rht"111g la sup <le c:)p den.
t'

30 81

'l.
''
Nlm v:}y 'i\1nh than dan clan duvc m(>t khlt nang l:)p
trung, va di tir s1.r lhau tri¢l, SC tro· ncn ky di('ll; tinh than c6
th~, bang SlJ' chu J thm'rng xuyen thU'C tinh CUa n6, hucmg
d&n cii M thong nhfrng nang llJ'C cua n6 vao m(>t de tai hay
de.ii' tu·qng duy nh:'tt, tuc toe nam duqc citi nghia sau kin hang
chc dau cua n6. Kha nang nay mb cho mon d() canh cira bi
m~t drn lanh v1.z'c ill' tm}ng sang l(lo no·i ma nhfrng sire h_rc va
nhfrng plmonf ti~n, thoat khoi da so-- ngmri thm'rng, dtrqc dieu
khicn Va Sll' d1.m g. 0' dfty, tu tuong dtrQ'C CO dc;>ng, dUQ'C Dang
do·, trb nen m(>t thl_l'C the hi~n nhien, v~t chat. Nguoi ta hi~u,
kbong can phai nhan m~nh, tat Ctl Sl_l" ((ll:lll trc.rng Clla m(.>t nang
h_rc nhu the, nlmng CUDg hicu Sl_l" nguy hicm m:'t nang Jt_rc d6
gay ra noi nhfrng ngufri khong c6 )' lm6'ng lufm Jj,.
Bi tir can ban ct6, ngm'>'i la c6 lh~ thrill tri~~t !I nghia czia
m9i S{l', chi can t<)p trnng rht'1 )' ci'rn minh v:10 mc)l nguoi hay
m(.>t v~t phat dtnh, de cho doi tlrqng ay hi¢n ra tfrc thcri, tran
tn1i, trdng Cai th1.rc the khftch quan Vt\ )' nghia dau lien cua n6.
Cun~ the, sau viti thilng t~p luy¢n, « ngm'>'i ta nh~n th11y
rang ngm'>"i ta c6 th~ <19c trr trrang czza ke khac ; nhfrng tu
tubng ay xuat hi¢n du·6'i hinh thirc nhfrng hinh anh » (Swami
Vjvekananda); ban dau, ngm'>'i ta chi biet duqc ke n6i v6'i
b;m c6 thanh th~t hay kh6ng ·,. sau d6, tru6'c khi ngm:'ri ay di~n
ta bang k>'i, tu tubng cua nguc>'i ay, trong luc thanh hinh, hi¢n
ra nhu nhfrng hinh anh ci'rn m(>t cue.in phim hi¢n tren man .b~c.
Ve Sll'C m(l.nh th~ chat, c6 biet bao trm'mg hqp c6 th~ kc ra;
toi tin rang trm:mg Iwp du·qc biet den nhieu nhat ()' Au chau la
trm'mg hc;rp do L. Adams Beck kG l~i, trong tac phfim «ZENN
32
~
• \
'
' I t
, ~n~;urs Mystiques» ci'rn ha. Be c:}p den Ari nu\ m<)t trong 11hii·11g
VO si Nhu d~o danh tieng, ha cho m(YI. nhan vit trong cuon s:kh
cua ba n6i : « Toi thay Arima keo chung toi di khtip m<)l gia11
phong, toi vit m(>t ngm'>'i dim 6ng khac Ian va m~nh nhu loi, rhi
m(>t bang vai quan quanh c& ong, va chung t<)i nam hai dau bang,
va xin the v6'i cac b~II la chung toi keo het sire chl'mg toi. Ong ta
l6i chung toi nhtr m()t dt'ra be loi con ngva g6 cua no. T6i ciing
~
da thay ong la Ioi in<)t VO si sumo, m¢t trong nhfrng VO si danh
v~t nha nghe khong I.() ngm'ri ta thay a Nh~t. Ngu?"i ay can n).lng
130 ky lo; sire ni_ing~ctung dan cua Ari ma la 63 kjr ru&i ! »
DI TRP.N NUO'C
.,
Mi:ic dau ngay nay hinh nhu khong eon thay, nhung du thay:
trong ({Ufi kht/; SlJ' biJu l(> nhfrng kha nang phi thm'rng nay theo
cho chung t6i duvc biet khong cua phai ZEN hoi.ic Liio h9c, ma
ci'rn cac ngm'ri tu ph(,.t a Tay t~ng ; tuy nhien, nhfrng sue llJ'C
di111g d~ thl.I'C hi¢n dieu nay hi~n nhien ciing cimg m(>l ban ch:'tt
l.H:Yi v(1y cln'mg toi (le c~p den (( ky thu:;i.t » nay. Mon U() th~t SlJ' di
lJ'Cll lllTO'C m:'\ hai ch:\n kh6ng hit V80,., SlJ' giai thich hi¢n hrqng i
nay lrong ll 11h I r:,rng hi¢n thai ci'ia khoa h9c c6 th~ nhu sau day :
c6 SlJ' d<>i st'rc l11'tl ci1a lrc.rng h_rc ra sue d:ly, g:i.y ra m<)t sire chong
li;i.i ()' m9i clit111 giong nhtr Sll'C de khlmg ci'ia tir truang. Cac hi¢n
tu·qng than llrnf1l 11f1ng v:)t n~ng <1fi duqc Idem soat nhieu Ian
ngay ca O' tho-i d:_ti ch1'111g la, ciing dt'mg m<)t tinh chat ay, nhfrng
hi¢n tu·qng ay clii <lmyc C(llllll sltt hai (( nhfrng nha bac h9c n&i
tieng nhat cua Philp qu<'>c Pierre Curie, Marie Curie, d'Arsonval,
Branly, Debierne, Langevin va bai nha triet l1-9c n&i tieng
33
l,
......

Bergson », trm'.Yc 11.~11.it hQ, dtr&i sv ki~m soat ciia hQ, con d<>ng
danh tieug Eusapia Palladino da gay ra nhfrng hi~n hrqng,
nhat la vi¢c nang m<)t chi~c ban tren d6 c6 m¢t trong so
nhfrng ngll'cl'i ki~m soat ng<>i len. Biing y chi va v<Yi m¢t
m<)L khoang each da dinh, Eusapia c6 th~ khien cho m(>t chiec
ban tron xoay thong thm:mg trb nen nl,ing cho den n6i ngll'ai
ki~m soat d6 khong th~ nao nhac len dtrqc, « n6 nhll' bi d6ng ch~t
xuong dat )) (d'Arsonval), hay ngll'Q'C l:;ti, chiec ban :'ly bay len
khong Va CUC ngmri ki~m SOB.t phai dung m<)t SlrC Chong C\l' manh
li¢t de keo n6 xuong dat. T:;ti sao ngll'(ri ta kh(mg ngh'i rang dieu
ma con dc5ng d6 da th1arc hi¢n mc'.)t each vo y thrrc c6 Lh~ duQ'C
cac mon dc5 chuyen mon trong ng:'111h hc_)c n:ty c6 th<~ g:'\y. ra v&i
)' chi etia minh, Sl_l' chiem do~L vt\ phitl tritn nhfrng sire m~nh
nay ml)t citc.:h tl3ng qu:'ll kh6ng the nghi ngi'l' dtrqc.
Chiec ban hay khc°>i mDt <lilt, con ngm'ri di tr~n mroc, chiec
ban tro· ncn n(tng l1en noi c6 vi'· hj d6ng dinh vao mi,lt dllt va m(>t
cau khac ciia Adam Beck lrong cuon sach «ZEN » vira dfin : «.•.
Bay la m(>t trmrng hgp kh6 tin nhung c6 th~t : Arima bao t6i
ngti dl.l'6'i dttt, tnr6'c m(lt ong ta, va bao toi keo hai tai ong het
SlrC m:;mh ciia toi. Toi khong phai la mc'.)t ngll'(ri gliy om va toi
dirng het SlrC CUa toi: khong baO gia toi C6 th~ lam ChO 6og ta nhuc
nhich m(>t phan, ciing khong the lam cho 6ng dau dan. Ong ta
Cll'O'i kh6ng ngirng. M(>t giay sau, dll'a d:iu ra sau, 6ng ta l6i t6i
di mi;ic du toi co M~t SlrC barn riet vao d:'lt. Sau d6, ngC>i nhu trtr<YC
6ng ta bao toi ap hai ban tay len ng\l'C 6ng ta VS dly het SU'C t6i,
Cung m(>t ket qua : khong th~ lam cho 6ng ta nhuc nhich. Tai
luqt ong, ong ta di;it, b:;m hay nghe ky, m(>t ng6n tay len ng\l'c
34
fc)i, va toi nga b& nhao ra sau » - bao nhieu di~· ay khong (1ang
~ I
dtrQ'C chung ta nghien c1.ru sao ?
M(>t kha nang ky dieu khac: THUJ).T TANG HiNH, b dfty
ciiog Ia m(>t ky Lhu1;1.t ciia tinh than, nhtrng phai hi~u the nao la
tang hlnh cai da : Ia khong bi nh1;1.n th:'ly, di qua khong ai th:'ly.
Th1;1.t v1;1.y, cai ky Lhu1;1.t tlrang doi gian di nliy, cot yfu o· vi~c d~t
minh vao m¢t tr1;1ng thai tinh than tuy~t doi trung 11;1.p, S\1' VO
danh toan di¢n, nhfrng ngtrai di qua ngtrai nliy khong he d~ y
den 6ng ta, hQ ciing khong lU'u I:;ti m(>t ky ITC nao ve ngtrai d6,
doi v6'i hQ, ngtrcl'i ay la v6 hinh, nhtrng dieu :'ly kh6ng th~ xay ra· <" -
doi v6'i m<)t chiec may hinh chiing h1;1n. Trong dai song hftng -
ngay, biet bao ilin ngirai ta tim ki~m m(>t dC> v1;1.t b ngay trll'6'c
mat ma ngll'ai ta di qua, di l:,ti khong thay, trong ~! hi_9,lf
nhif,n c6r, 14·., {.~ .. · :;J;;µ,'·-kL-b ~.___,.,
I µ tf I / ~ / (' ~-------
l
\){ ~~')JJ. C)ty QU~T CHIEN TRJN CUA NGU'D'I
(}J,/t> j t J \ HI/$P S! NGAY XU A
C<>n 11_1 lirng !urn nfra, <16 )1\ mOl lht'r qu~L hlnh dang gie>ng
het mOl chic<' qunl thm'rng, nlmng h<.YJI chill Cllll n6 lhi khac: n6
lam bang 1n<)I lht'r kim khf d~c hi1)l, chftl liim Idem NhQ.t. Chat
kim khi nay cht'r:t 111<')1 ti 1¢ rift linh vi chfit Moihcdcnc; «chung
(ciing nhll' nhfrng ciiy Idem) 111()11 111611 dtrqc luy¢n b nai xa bi~n,
trong nui (cac dicu kii)n rfit I1\,q11an tn.rng: dti dao ho:,tt dc'.)ng Am),
boi nhfrng b1;1.c lhay dfi gifr m<)l Ct\ch nghiem khac C:iC qui tac Ve
sinh ly d~c bi¢t phu hgp v&i Sin do hu :::i, va luon luon dtrgc ch~
35
 . , .I
bai ph~t, r<>i ngiro-i' ta nghe m<)~ieng ga.m vang d<)i ca khong khi
1zi_o yo·i chfit linMnilc a.1iyor;phe (Fe 3 94) ma nen khoa hQC hi~n d~i ....., nhu m<)t tieng keu kinh .hoang. Cay Idem da ~en mat. Arima
con clrna biet bet 1ihfrog cong d~mg cua n6 trong ky ngh¢. llgp xep cac re qu~t bting slit l~i va quang n6 Ian 'tron du6'i dat. - D6
ehftt d(tc hi¢L nay.
c_h~, n-hfrng dung. C\i lam bang chat ay, gt.ram la cl.ti ma the gi6'i g9i la v:;i.t chat, ong ta n6i v6'i vc khinh m~n.
hay <{ll~t, nh frng u(tc. ti nh VlfQ't qua tam hi~U bi~t Ve Vl;lt ly Va CO' Nhung cl.ti ma the gi6'i g9i la Vl;lt chat chinh la tam linh, va nqa
khi thong thU'o·ng'.'Gh~l
.\ . ._~
kim lo~i ay « lam tieu tan tinh dfin truyen thong thai? vi chinh 6ng la tam linh, c6 th~ lam cho n6 c6 cai hinh
nhfrng Sl_l' cfong C}Wlll .m:;mh trong khi Cam no·i tay Chien dflu », thuc emg muon. Khong c6 _gi bi m:_H ca.
Hay thtr va lam tli. Anh
n6 khongib11t ciing kli6ng dtiy, n6 l~i trir ho~t d(>ng doi ngh!ch ... \I ciing C6 the, bang S\l' hi~u biet d6, lam Chu SU'~ m~nh_ tinh than •
\. . ti .
,l.1 ll;lp CUC' nguyen tu da h~p t.Qanh Chl).ng, VC>'i tinh chllf cua d!Ch thu Clla anh .•• Anh eta thi\y t6i het? « Tieng thet la do

, r\ehg ~ua-vt1rng~Iam cho .n6 ~r~_.fc~ "rat gan ~~i .:guy~n l(J b"'at
Chan d<)ng ma ra» Va Chan d(lng }a do Ill Qt trong nhfrng Sl_l' bf m~t
c[tnh cung cbn g91 !a nguycq ly ;na !•o (
ranh g16'1 grna tmh than ci'ta nang Ive va S\l' cam ung. Nlmng theo t\l' nhien, trrr6'c-het anh
. \'U V:;tt chat). 'r ' ' ' J . ~\ phai d~t cho dirge tri thuc. Tieng thet mp toi Vll'a cat len (Y lrong
chan dl)ng chinh xflc (dt'.rng m9t tir ggfr pb'inhj)ho·, hai vi ngt.ro·i
ta phai lam nhfrng dieu nay chir kh6ng phui gia_pg gi,ai ve chitng).
Chan d<)ng nay da lam .lay chuy~n S\l' ta hQ'p nhffng qleclrons va
nhfrng protons\ 1a t~m gQi nlm the- tieu l;iiu· C.QO- c~y, qu~J. va
.~ ·: thay .the ch1111_g~l'in.f nh:n~ ta h.9·p t 1u~:i n'.a m1 'j; ~~t)~ hj~fif.r{~
,. ~ c~\y k1cm; nl11rng v6'1 khu nang (16, chung la lO the 1m,\n no rn 1i'\l;>t
. ~ . ..
hinh th frc [(\ hqp khitc, ding nlur lronffklir ,...--~~ ,$J~u;o~:i~1,t.1 nh.ki nh
man tro11g chj~c Id uh ,·:.111 ho:.i,..,.,.u,g1r<'ri tit•hifo :ifi'i •hiiib U"li'h» ...
(( vu:a r<>i, t,)i dii hicu c{1i ti'> lu;rp 'n111i
~~· . ........ :· ,.. "
qu~t thanh tl> lu.rp nu\ U11h lhi1y 11h1r 1n<i't c:\'y.k1~~\l.:,,.· ~t,1· Lt~5c,-cai
nay ciing nlnt1c:'1i kiu chi li1 mOI ho::it.d<)ng khC>ng c6 hinh Lhfrc gi?t
. tra trong nhfr~1g he 11goili kh{1c 1111:111, J/ri vi chi c6 nhfrng hfngoai
• mai dir9·c nhu:ng dc)i m:~l v:)l thZ: tr6,g lh:'iy. Anh hay 1*6' rfing
tir drrai len. Arima dung chan tanif •Ht,c4ig cho tieng thet, chem
xuong. M<)t nguo·i 'ng'c3i du6'i dat nhiy-.d\nig len va gio· tay, bi SllC
trong nhfrng <lieu gittllg <!:.iy A'n<',i 11hfil S:1 cao ~ha_t CllH qJifrng b~c
t4,a.y cua ~en khoa h9c l~iv~1 11;.1i, c{ti chat tht! vfrng chac cu.a m9i
dong qua I:khong n6i dude ti~ng nao .J._' v/&"&'ay keo dai c6 le den
' ' . • ,P • , •
•
, 36
.,_
\'
37

_,...~.
-.;.._ .;., '
V?l la m(>t ao tw'mg. va Arima kH lu1;tn: (( Khi con mat thir ha
ma,
ciia tri thOng thai da anh se khOng con thay qu:.i.t hay kiem
(""

gi nfra, ma la SU'C m~nh (nang hJ"C) ma anh C6 th~ due ket lhanh
mc)t hinh dang cho nhfrng ke ngu deit nh1;tn thay dm;rc hoi;ic coi
chinh anh la nang Iv-c khong hinh kh(mg chat. » Li~u c6 din
n6i den nhii:ng ke gian xao va nhii:ng ten h!P bQ'm da gia va lam NHU'NG LY DO KHIEN NGU'O"I TA GIO"KfN
nhii:ng dieu d6? Hay nhfrng kc dung nhii:ng dieu d6 d~ lam h(ly?»
(L. Adams Beck ) Tir nhfrng thai di;i.i xa xOi, kicSn thirc nay la ciia rieng
dc)c quyen ciia mc)t vai nguai dli thu giao. Nhfrng bi ml;lt ciia
* h9 dm;rc ho ho gifr kin, hQ biet rang tiel l() nhfrng dieu ay ra
se c6 h~i cho nhfrng nguai chua sua SOl.lll. Thv-c vfq ngiro·i ta
k~ Ii.ti rang moi khi mc)t phan, du la ht'• nhi'>, ci'1a nganh h9c ve
nhfrng kha nang than thul;lt nay dtrQ'C phi'\ hifa1 Cho c6ng chung
lu(m luOn n6 dtrQ'C dung vao nhfrng 1111.ic lieu fch ky hay nguy
hi~m va tir d6 bien . thanh hac d1;to. Ui'ri vi)y d1t'111g la dfrng lay
lam li;i. la c6 nhfrng Hfm man phu len nhii'ng dicu truyen d~y
CUa Cil.C bl;lC thay: tat Ca doi hoi SV° i111 li111g Vil gifr kin, bai Vi
trao nganh h9c huyen di~u nay cho nh1i ng kc tam thu·o·ng coi
thuang n6 hoi;ic l~m dung n6 deu la li1111 mfil 116 ca.
Cuoi cung, nganh nay khOng phzii lit khOng nguy hi~m
bbi vi m()t ngm'ri clma sua soi.in vi\ khOng dirge hucmg dfi.n,
Se dan thi\n chfing h:.lll VUO Vi~C «foy~1n llii.m hai th& >)Se bi h:;tu
qua la nhirng roi lo:_111 lt\m ch~L ng1rai ve sinh ly ciing nhtr ve
tam ly, luOn luOn 11g1rc'>'i ay SC hl lU' vong ve tinh than, va
thuang la Hinh cfti chcl vc Lht: chat».
Nhieu ngiro·i, Luy nhrnn, hoi t:.ti sao din phai bao trum
m¢t man bi m:;tt nlm thlS, VC van de nhfrng nganh hQC Va nhfrng

38 39
 ....

ky thu~t ma trong toan th~ da bao Hin dtrQ'C tiet le) m(>t each
cong khai. Boi vo'i nhfrng ngm'>'i nay, cln'.ing toi xin dap rang er

toan th~ chan ly khong bao gic'l' dtrqc viet ra ma khong c6 m<')t
tam man che lam cho Chan 1)1 ay khong th~ dll'Q'C nhfrng ngm':ri
thm'mg va clma stra so~n linh h(>i, va cu6i cung nhfrng vong
xich thieu s6t da va dang chi truyen l1;1i bang mi¢ng ma thoi.
Bai vi m9i khoa hQC <1eu c6 mi;it sang va m(lt t6i cu.a n6, va
cc hai thu<')c tinh nay du·o·c dirng m(>t canh th\rc ti~n, dftn cai nay
den ch6 hfru dt.rng, cili kia den ch6 l1;1m di.mg».

Kinh ngMm <15 cho thay ding n6i ve nhfrng dieu nay
ma khong stra SO~Il I ru OC va n6i m(>t each khinh xuat, la tir6·c
OOl;lt tat ca gia trt Clta u6; <cral it ngtrc'ri c6 lh~ Hinh h(>i dtrQ'C
nhfrng dieu cao sicu nhat; cang it hem nii·a l,\ nhfrng ngm:':ri c6
du Iden nbfin d~ di den d6>). Yi the, nlrn H11shin d:i n6i, do
D.T. Susuki trich dfin trong t.'1c phh111 ci'1a (wg ve Thien ph~t ..,.._ /

giao·« Hay tin ch:ic ri'ing nfo li1c gi:i cc', 111(,t gi:'1 trj ni'10 d6 PHAN THU' HAI
b~n ciing khong the Hinh hc)i l:)p lfrc lat ct, 11hii·11g gi c)ng ta
muon n6i, v,\ phai Ui.u lihn b:.111 lll(Yi hitu dll'(_)'C hel, vii, l:.1 h'rng
hem nfra, tile gia khong muon the! 6ng ta dicn tii dieu ily, trlli
l~i, m(>t each che dau va bfing nhfrng l<:')'i b6ng gi6, d~ chac r£ing
cac b:;m can dieu d6>). .

Khi 6ng Thay chac chan rang Sl.l' c6 gang d6 c6 gia trt
rang y mu6n ay manh li¢t, va cong lao ay da day du,
hie d6 6ng moi gi& m(>t g6c man len va, nhu· mot phan thu·o·ng
dieu dl).y se ma nhfrng chan tr&i moi va cho phep theo duoi
nhfrng kinh nghi¢m cao ban. •
Mon do luc d6 c6 the do tat ca cai gill ci'.rn uganh h<;>c
da dtrQ'C truyen cha minh btrng each do, moi rut tir n6 ra l9·j ich
toi <la, h&i vi anh ta da d(tl ltr tir&ng ci'rn minh gau b6 m~t thicl
ho·n vo·i n6.

40
 (

/l (•

;· AI c6 THE LA MON n6? .

(( Ki~n lhfrc chi C<> th~ truyen cho ngm'l'i nay ho~c kc
kia khi
tra [&f m<)f dt11 J,,;j; do d6 ngm'ri l!;l chi C6 th~ thu dac dtrQ'C n6
bang chinb 11/11i 1/!f l'li gang ciia mtnh, trong tam hon ci'la •ninh va
chi boi tam l1,i11 e1'111 111inh ma thoi.))
« Phep .~: .It J11ri l,111i· phai du9·c truyen cho ngm'ri l.iinh t'inh,
trong Sl),Ch, <'11'0'11~ q11)'l'l Va tri an, Va cho tam linh gian d! CUa
ng1.rcri lrn 11g I lt:'111 h viri cai Guru ci'ia minh. » »

c.

'
l
43
 (.
I> C6 bay Cha/eras chinh.
Luon luon phai coi chirng nlim gifr va tang Cl.r()'ng trong
nguo·i so si nb h,1·c trfr nay ma hO'i tho· va si, tl)p trung tU'
ti.rang da 1ich t1,1 di.rqc.
T6m tlit, nang Ive hi~u nhi.r vl).y khong la gi khitc ·hO'n si,
NANG LlJ'C LA GI DOI VCYI MON BO'? bi~u 1¢ ciia sire m~nh vii tri;t (1a. sinh ra-S\l' song ciia cac the gi6'i,
cac sinh v~t va· sv .. v~t.
Cai a6, khong ai c6 th"e thay n6 bt111y 111i1t, rung khong th"e Mt
n6 bang tay. Cai a6 khong h9 hdng, kbilny yiai dip, khong m&t, or.
khong tai, khong tag, klt6ng chdn. f:<ti 1M !ti( 11 di(ill kluip ncri va ai
VllO tat CQ, huy'en di1u, khong bao yi<',· C(lll, ll!JIIU/1 fJ<fo C:1/(l lll(Ji sfnlz
vg.t (Mundala Upanishad).
Truyen thong klrni tam k5· hi l11<'>n 1111111 d:.1y ri'ing ct, m<)L
nang h,rc nguyen thuy ma con ngtrfri (.'l) th~ li'1111 ct> d«Jllg v:'1 lkh
t1.1, «n6 sinh ra nhfrng hi¢n tm;mg camfrng ho:\11 10(111 lheo cilch
ciia dong di¢n.>> Ngm:>'i An d<) la nhiing ngm'ii <1ll11 li lln dli nlu).n
ra n6, co l~p n6 va trau doi n6, gqi n6 H1 11i111y l(n' ML nlzii. Boi
v6'i mon do, nang l\rC nay d~t dll'Q'C nhO' 81,1' )' lhfrc da n dan SUU
xa ve ban chat th~t S'9' cua minh; nang h,l'C J:'1111 :;ong cite the gi6'i
lam ch6i r~ng cac tinh tu, sinh ra cac vang lhid dtmog, ciing dong
(
m¢t ban th~ v6'i nang l\rc cho pbep ta suy Ltrlrn g va hanh d¢ng.
Cac nha tu phai Yoga xac nh~n ding citi sinh Ive nay dtrQ'C
« gill' tr6ng ngu&i chung ta b&i hO'i tho bat nhli giong nhi.r hO'i tho·
ciia th~ chat va cirng th1,rc hi¢n dong thc>'i». Tat cii phep luy¢n hO'i
tho· ciia hQ la nham vao vi¢c dinh cai nang h,rc nay «trong nhfrng
trung Lam than kinh Lich t~1 va dt,r trfr » mi1 hq g9i la Chakras.
..
44 I
:( 45
i:11

NANG LlJ'C LA Gl flOI VO'I
NEN KHOA HQC HI~N DAI ?
Nang ll!C bi~u hi¢u cai each mf1 ml)t sire m~nh da hanh
d{mg, n6 C6 th~ lam dieu ay VCJi ohicu hay iL nang }t_l'C; SU'C m:;tnh
cua 06 la ham so cua nang h_rc d:i 1:\m song 116. Chi'ic ch:in la con
rihieu dieu khong biet den; Luy nhi(!n, ng:'iy 11ay ngrr<'>'i la hit"St
rang nang ll!C, Can ban Clla hct lb:i.y ho1.1! dc)ng linJi lh~n hay lh~
chat nai sinh V?t, « khong c6 gi Ht me)! Lien trlnh sinh d()ng huycn
bi, ma cot yeu O' nhfrng phan frng ly h6a hc.>c ph frc I :.1 p ci'ta le bao
than kinh song, nhfrng phan ung trong so do ec !:'Ill s6ng di¢n
truyen ra ma ngmri ta c6 th~ danh ritng cho cai ten lu(5ng
sinh khi theo nghia h~p, la tien trinh chinh» (Bile si Paul Chau.
chard).NhU' V?:Y, lu(5ng than kinh la m(>t hi¢n 1U'Q'llg di¢n-h6a-h9c.
Chung ta khong di xa ve nhfrng tien trinh h6a h<;>c qua phuc t:;i.p
va han nfra con chU'a biet ro ca nhfrng phan irng te bao sinh
ra lu(5ng than kinh, nh1rng chung ta chung minh tam quan tr<;>ng
CUa S\l' ho hap trong lanh Vl!C nay.
(( Di¢n tich dU'Q'C phat tri~n cua cac phe nang O' ngm'ri Ian
48
('
len den con so trung binh la 500m2 vuong. Ila{ 1a ph6i la nhfrng
ta~ bQt bi~n th?t Sl! ma CaC phe nang lu()n luon §.m U'ai Va di¢n
tich so vai th~ tich n6 choan th~t la kh&ng rn. N6i m(>t each
di¢-n h<;>c, d.6 la nhfrng cai « trao d6i ions». Khong khi tinh
chat lay tir bau khi quy~n b gan ke nhfrng ngu()n ph6m.g x:;i.,
trong rirng, tren cao de) hay b nai khac, dU'Q'C d6 cho nhfrng
1 thu khi hiem ay cluing ION h6a m(>t each d~ dang dll'O'i anh hm:rng
Cua bll'C X:;t VU tn,1 ; luc ay m<)t s6 nguyen hr cua chung thu dU'Q'.C
m(>t ph6ng x:;i. tinh nao d6. - Thl!c v~y, nganh v~t ly nguyen tir
da nh?n thay rilng nhfrng khi hiem ay m6°i thir dung n:;i.p Ill(>t
lll'Q'ng chat cWng vj. Bo la nhfrng yen to, doi v6-i cimg gia tri ciia
so nguyen hr tU'ang dU'o·ng vai m(>t tht'r khi nhat dinh, chira
trong hi;it nhan nguyen tt'r ciia chung nhirng so lll'Q'ng trung hoa
tir khac nhau. Chung c6 nhfrng d~c tinh v~t ly giong nha.u, nhll'ng
ph6ng x:;i. tinh cu.a cht'.mg tl!u trung tily thu(>c vao so lU'Q'ng Ian
, hay nhe> hO'n ci'ta nhfrng trung boa tir nguyen tir nay, ma tir h,rc
\
I dU'(_)'C ph{1t :-;i11h. l\foilner va Fritsch mc'.)t each ly thuyet, nhfrng
l ngll'o·i khilc 111()1 clieh tln_rc nghi<;m, da cht'rng minh rang nhfrng
chat d()ng vj ntiy ph{1l Hinh lrong Vll lrt.1 h(:n c::mh chat Uranium
238. - Trnn trinh Cllll hcri lhc'l' cc'i lh«~ d(tl dtl'(Yi Sl_r ldem soat Clla
)' chi, m~c di.l thong lhU"lJ'llg nhftt, d(.mg tf1c )i(} hap }a thu~n phan
xi;t, cho phep di.mg den mire Loi c1a st'rc It.re bal nha ciia khi tro·i
hit vao tho ra... m6i lhfr khl hicm Clla khi tro·i se c6 dinh
m(>t each l1:1·a ch9n vao m(:>t Clwkm nhat d!nh ma n6 c(>ng hll'ang
(A. Gueret va Bae si P. Oudinot). Mi,ic khac, ngll'O'i ta biet hoan
,, hao rang « nh1r m<;>i te bao song, sc;ri than kinh ciing tha ... Tam
J
47
 •

quan trc.rng Clla hai tho d6i VCYi lien trinh CU.a lu<.5ng than kinh
drr9·c liel l<) h&i'\1_l' ki¢n rang neu ngu·cl'i ta lam ng~t tho· m<)t
SQ'i than kinh, ngucri ta bo n6 trong chat A::ofe sau m<)t Slf' de
\I\

~ ~' rJ;J
khirng bat df nh VCYi SQ'i d6, n6 maf ffli klza nang pha[ hay dlfn
truyen nhfing xung [f!C)) (Bae si J>. Chauchard).

T6m tat m<)t ca~ khoa h9c. « Bat nha khong la gi khac han
la nang h_rc tir tinh ciia khcSi Iuc;rng chfra di.mg trong nhfrng h~t
nhan nguyen hr ciia nhirng khi hicm Irnng khong khi ))
f
NHU'NG DAU- HI:e:u CUA NANG LVC
!-
'*
...
Ve phlin cai nhin: anh sang ciia doi mat - cm'rng d<) ci'.rn. ciii
Ile
nhin - toe d(> nhanh hay ch~m Clla nhfrng cai Iiec mat.

Ve phan gi9ng n6i va hai th&: c6 m<)t tuang quan c h ~

gifra tinh vang dQi Clla tieng n6i Va nang h,rc - gifra tieng n6i-va
SU'C m~nh Clta hai tho - iinh chat Clla nang h_rc do am sa.e- 'c:...U. ~
tieng n6i cho: « Tieng n6i em df u nhung sang sang chirng tc5 rrt(>t
nang l1;rc dc>i dao boa hc;rp, d~ dieu khi~n. Tieng n6i yeu, kho
£1111 sac: nang I1;rc khong hen va yeu, v. v •.. >>

Ve phhn mim da: Mau xam da day: nang luc yen kh6 d~t.
l\f:'111 sung huyPI, <la tho: nang h.rc m1_1.nh nhung khong hen. Mau

l; da S{lllg Jio11g, da Ill j II : lltt ng h_rc m~nh VU hen, de

di Chuy6n,))

Ve ph:i11 s1.1· 1'1?ti1ho:'111: « l\f{rn ltru chuy~n li1y thco nang I1;rc,
neu nang Ii.i·c lij 11gil11 tn'r, mhu <iirng l:.1i. Neu nnng h.rc ltru chuy~n,
mau lrru chuyt~ll (v:i 11g1n\i ta them): l\thu l>j ltrCYC UOli).t het nang

]:,
h_rc se chet. >> (Theo <~.s. de l\torant, lrong cucSn l'Acupuncture.
Chinoise)
~
O j
48 49

l
.,
 ("

( '
" <16 khong phai la Sl.r chrt, luon luOn, trong sv· bfit cto~g, d6 chinh
a ho~t d<)ng k~t hc;,·p voi m(>t SU'C h.rc huyen di¢u. Khi m(>t ngtrcri
dtfQ'C cai uy ~hieu sang tri 6c oh! oguy{lr~ CllU n6 Va nbfrng J6i
h'im Clta 00 tan b1in, S\l' nghi hot1c ph:ii nn minh trlfO'C anh sang
<l(>t ng<)t toe ra trong trf 1.k n6 v'I cho n6 linh h.)i du·gc dun la Sl!
scSn~, dt\u I\ s1.r c'1ct Cl1inh vl thJ n~{IJ'<'ri ta c6 th~ noi ding cai
Y NGHIA Bf TRUYEN CUA TIENG KIAI bi m~t ttm ') ' 10· n \llllll Vo thu:\t khOng trong a
su· khi'.-o l(·o t Fin ma th6i, nhtrng trong Sl!

Cln'mg to~ da lrinh My dliy dt1 trong cucSn << Nhifog Bi Thm).t
cam thtin 1, c n M11 t/it tinh rh<it. N[irn itll'(r~· clii ban th~ ily,
\'.J'l

nam Hoi Sinh » (1), voi !)hhn lirh SU' Cll'l tit!ng thct buyen hi fly, rhinh Iii Ur h6 t:it d thh v~ ky va tat ca
long ham mu6n lgi lc)c

nl1irng ky thu:H khnc nhnn cl<'.~ thrl, ci1 ·h ~ir <hrng, ·-n.r l:)p luy('n
cho ncng minh. "'\~u·qi ta c6 111:~ dicn ta
<lieu nliy mt)t each khac:
nt!u h1.J.1 bt.i'l1 lam m<r rnii. t, thi l~rc se khong con sang stia nfra ;
thl.1rehftt Ya tinh. th<ln; it ti:.1y cht'mg H)i chi 11ghil•11 ct'ru khfn c:.rnh
DCU ngtrc1i ta c6 d1eu gi de n~ng nai lim, m(>t S\l' SQ' hai, m<)t ham
hofm loim bi trnyl1n cib. n<>.
muon, ng1r<l'l ta khong the'.: kfch thich loan di¢n tiem ll!C Cua minh.
Tienr,. Kia;, ((lh'n ·l 1!:)p 1 lii,h,,, Ii,~,. . phltl 1¢ c,) <1911g Khi Sl.f VO ttr da tr& ncn hoan toan, lite ay, trong tri 6c c6 tich,
cifo nang It.re ngu, en i1ii'1y lrnn1i m9i ~inn v:\l. Chi sti'c 11.r nhien d6, ttr ll?'()'Dg tu nhien CO fbc phat sinh ket hQ'p Cung ttr il!'O'ng Clta
Cai da d6, ma Sl_r hi¢n hay v[m3 mi).t dtrQ'C XUC nh{ln D.hieu hay
dt~'ll

~
vii tr1.1 » (Saigo Shiro\
it, truyen Cho nhfrng bii_iu lo Clta SI!' song cfti gi;\ lf! hay Sl! t~m
tlmC:mg phat.xufit tirN.nb 1L,1·c \u tn.1 ma di¢n kbi, th<Yi gian, nhi¢t Tift <'h nhfrno, s1_r luy¢n tap bao g<>m trong hai ti~ng « Vo
de), anh s{rng ... chi H1 nhfrng khfa C'{lnh ph1.1 thu()c. <J Nh:}t, c6 ten la ;1·
r
l
thu~t »: ~hu dao, KiiSm rl~o, Cung d~o, v.v .•• rH c6 m¢t m1.1c
Aiki(chfr Kiai diio ngtrgc), 116 duQ'c coi nhtr y~ll ltnh cua cue nganh dich: kt!l hqp linh th?in va cai Aiki. Su lh1.1·c hi~n mang den m(>t
Vo .thu(l.t. Theo nhfrng nghia, chfr l1ild c6 th~ giai la bu· v6, tr6ng tinh thlin sil.ng •nHil va em .diu a
tronJ lonr, v~n vdt va n~u c6
kh6ng, « khong hinh, kh6ng tieng, khong mui, khong vi, nhu·ng 'ai « bat thinh lir,h cJ ; '1 trm'.Yc nnit ngtroi fly kh'oa m¢t cay gtram
tran, ngtrO"i ay 1. fmg khOng SO', anh ta gifr dltQ'C binh linh va
(1)CM thich c11a ngzl'O'i dfclz: Tu sach Vo tlrn:}t xu~t ban llin lhtr sv· t\l' chu, luon lu6n m<:,t cf1ch dtem nh1Cn, va di thing vao
nMit nam 1967, Ian Uni.· hai ni\m 1968 yt5u tinh, d6 l:\ sire lllQ.Ilh Clla ticnr, /(iai. »
'i
50
5f
 < T6i kh6ng c6 111{lC aich ; toi lay can ngzzyen Mm 111{1('
Yfin tr/, SU'C 1\fC nguyen th11y, d~ tu(>n ra mi,tnh me, doi
cf[ch Clla lof.
hoi m¢t tri,tng thai trong khong cua tinh than, tri,tl}g thai ay
cha phep sire Ive ban ra tuc thcl'i v6'i tat ca S\f tv do, bbi vf).y, « T6i kh6ng c6 phep l{l ; t6i lay Lwit Cong binh Mm
phai «gifr cha than the day aiki bang each an nhfrng thi;rc ph~m phep l{l czia t6i.
tot lanh va d;i.m bi,tc, lam vi~c va t?p luy~n thll'O'ng xuyen.)) « T6i khong c6 nguyen tdc ; t6i lay S{i thich nghi v&i V(l/1
Bay gia, theo Ari ma (Adam Beck trong cuon «Zenn») day v<).t lam nhfrng nguyen tac cua t6i.
la << nhfrng qui tac dm;yc xem nhll' de nftm gifr Cai bf quyet Cua cc Toi kh6ng c6 b(ln be ; t6i lay Linh than ciia t6i lam b(ln
tieng Kiai. Nhfrng ai da quen thu¢c v6'i cai tinh than da lam be czia toi.
song nganh Yoga An d¢ c6 th~ so sanh chung : « Toi khong
(( T6i kh6ng c6 kc thiz ; t6i lay S{l' bat can lam ke llu'l Cll(l
c6 cha mr ; t6i lay tr&i <.tat lam cha m~ •toi.
l(Ji.
I
« Toi khong c6 Sll'C m(l.nh ll,i,: 11 pldt ; Mi !riy long tli<).t << Toi kh6ng c6 giap tnJ ; t6i lay thi~n (J va c6ng binh lam
tha lcim sire m(Inh czia Loi. giap tq1 cua toi.
(( Toi klz6ng ('() pl11r<mg lit111; llii lfty tin/, t/111'111 lb{IC l<im « T6i kh6n~ c6 lau aai ; t6i lay tinh than nhan loaf lam
phuang Li(:n r11a !di. Um aai czia t6i.
« Toi khong co Sir<: lll(lTlh mt/11 nhi~!m ; /di l<ty n(>i l{l'C Mm « Toi khong !e6 guC!m ; toi lay tiem thll'C lam cay gzwm
Sll'C m(Inh mall nbi~~lll flia foi. CllQ tcif, »

« Toi kh6ng c6 S{i song, kliong c6 S{i chef ; t6i lay chfr
AUM lam S{i song va S{i chet CllQ toi.

« Toi khong c6 than xac ; t6i lay linh khac ky lam than •
xac t6i.
« T6i kh6ng c6 mat; toi lay anh ch&p lam mat t6i.
« Toi khong c6 tai ; t6i lay tri giac lam tai t6i.
« T6i khong c6 lay chan ; toi lay tinh mtfo ti~p lam lay
chan i6i. A ·~

52 58
 (

(.;
'

SQ" HAI V]\ THU H!N

~ LU~T CO GA.NG
Trong '>O nhirng cu ll r. [v[.ll c6 th~ ngan tr<)' vi~c di,lt
den tr~ng that <16, ~~ .ltlt, th,ll lro1 d6 'lll.'C mt_tnh C'lla Aiki c6 the Kinh nr,hi~m cht.'1··111 minb rfin1:~ m<)t b~p Lbit cang ho~t d¢ng,
dirng theo y muon, hat ell"'(;[ 'nh y~u chuc {'h:ln la U>ng n6 cirng phltl trien. (: lh.iy vi ln111 hao m6u n6, cong vi¢c l~li boi bi)
SQ' h[lj Vil iJlit lz(t.n, bdi dieu ph:11 ciU'O'l' COi nhu- duy nhat Vfi dong n6. Nho· dirng d.!11, ,~inrnJ hoi,tl d(>ni: the chtlt va tinh thlin thl'O'C
nhat. cai tHfo. B6 la m()l dL'. k1~·n nh{1n :xel 1hi thU) ll5ay. Cung v~y, co
Ngm:'>·i kh(m[r sg gt gang khong the k!16.1<: ((I ,ILWC cho SI! ph:tt tri~n tuy~t hiio cirn cu
Ong thil ban bri.o gh'r vii,
trai li_li, ngu·&i khong bift ll.•it h:\11 kilo nhan. Tri thonr, minh vi, ) lm6'np, lut\n ly hao m6n di, nlur nhfrng
aO giq Ca~ thay SQ' hai.
bap thtt, vi thii.'u v:)n d(>nf;. Lm;t c6 gang c6r1 quan tn?,ng JlO'n lu:)t
Bang nhfrng SlJ' phi:tl ll' 10J, dn'mg la th:'fy ran~ Sl,f hen vfrng drn cite lrt.lllf! lhni th~ chat. .. Tinh thich t'rng, dt'.! d:,i.t
th1.,rc hi~n rieng bl~t d~ c ·, llzien nizien phat sinh d6i den 11WC dfch, di;n,l nlli:'ll \ ,.irn lrinh p~"lt'C Jtqp; 110 kh<>ng hao
ho1, m<)t tr~ng t.b,ai chf.n kt10,1 u,1 linh lh&n kh0na (i~ m{)t cho gio· co tljnh o· 1110L vi1ng hay n M. co· quan 11·\o. ~6 lay ch..iyi'!u
nho nao cho tinh Cam; tfr tJ6, ngLr0·1 la CO lb~: lhdu tn¢t c1trQ'C ban c:1 to:'111 ('()' lhl' ( VII 11gm)'i ta eo the nhan thfty rl;ng vi~c l(tp luy0n
chat ciia Sl,l' ngan trcr do long :3Q' ~lUI h,iy t.uu h(lll gly ra. nhfi·ng ccr 11.tng lhich 1h1g cung din lhHSt cho s1.r phnt tri~n ci'ra
co· the v{1 )' lime nlm I:, co g{ing v(lt ly cho :-..1.r n:1y ,,o· ci'1.1 cac
hap thjt. Thkh ll'lll( nhfi·ng Sl_l' trai gi6 ttlY lrc'i·i, 81,l' mat 11gi'1, Sl,r
,r~ m~t nh9c, s1.1· <101 khitl, klch lhich m<.>i lien h 111h sinh l) ).
«Cluing la hiel r,'t11g :-.11· v:,\n huuh lhay vi l:'tm hao mun
nhfrng kien tri1c dta co· lht·, ll,li Jinn cho cln'mg tro·ncn chtu
di;rng l10'n nfra. Nlm v:}y, st.L' klch thich nhf'rng ho~t d(rng ci'ia ccr

54 55
 (
th~ va tinh than la pbu·o·ng ti¢n chac chan nMit d~ cai thi¢n tinh
chat cua cac m6(:'va ci'.rn tam linh )) ( Bae SI A. Carrel). c;

Ngrrfri ta c6 th~ giao d1,1c con ngu <'ri nlm d~y m(>t con thu
ngm:ri ta c6 th~ bi\ng sv l~p di 1:}p lt_1i va bi'ing th6i quen t~o ra
cho n6 nhirng phan x~ ve di'.1 lo~i khicn n6 c6 th~ dap ung ngay
tuc khac l10an d.nh nay hay hoar. e:inh kin dIT dinh sKn. Nhrrng
Joi giao dl)C phan X~ nay, Vi qufl nhicll, luon luc',n la m<)t each '~ VAI TRO CUA NAO BQ-
luy~n t~p va chi gi&i lwn trong hili hc.>c d:i cho. Bien quan tr9ng
nhat chinh la m(>t each giao d~IC th~ chfil Vil tinh than cho COD
SV VAN HANH VA NHU'NG ROI LO~N CUA N6
ngm'ri cai kha nang dap ung khf)l1g ph:ii ml)l vf,n de nay hay
m(>t van de kia-da dtnh stin, mil 111<>11 111611 :-;:in sirng doi ph6 v&i Va den day ll.r nhien chung ta phiii xcm xct C,"; vai tro
bal cu hoan canh nao di.1 kh6 dt,r li(·u d~ll d:'111 ,1i nii·n. ()' dt\y, cot yeu cua nifo b(>.
khong COn la SI! Juy~n thtl nib, m;'1 J:'1 IWi· 11/,frll!J CCIII tflrll'll[J IJlO'i Gi6'i khoa h9c hi~n dzi.i luon luon nghien cu:u , u i st.r cl1t1
khien ngm':ri ta dap u:ng lfrc thiti, d:,y ci111g 111<:,t lrong nhii·ng y cang ngay cang Ion anh ht.rang I~ Hrng ci'.ia nhfrng ho~t d(mg
muc dich cua cac mon vii n<'>i l'h11ng, vi', 111()1l Nl111 ,1:.IO n<'>i tinh than vao hot_1t d<)ng sinh Jy ciing nhrr the chat ciia con
rieng.
nguai.
Tat ca
dieu nay doi hc'>i st,r trong khCJ11g cirn trl xcl <1oan
Chinh nho· Sl,l' moi gi6'i ClH\ nao U) ho1a1l d<)ng lhco each
nho· sl.r phat tri~n ci'.rn chu )' v~\ ciia st,r l(1p lnrng t1r lll'i'rng. «Trai
m<)l trung lt11n di(~n It.re m:1 10£111 co· th~ cht'mg ta chju nhfrng
11,li, nhfrng quan sat khong day di'1, v(>i vi111g, di n!ianh tir cam
i'mh lnrc'rng l'i'ia lu· t1drng cht'mg la Vil ci'rn nhi:rng 1r:.rng lhii.i h\m
giac nay den cam giac khac, sv da hen> Cllll de hlnh unh, thieu
vang nhung qui tac va co gang lam cho tinh than khong th~
htn )' tht'rc ciing nlur v6 ~· thfrc dia cht'mg la. Nhfrng dm gii1c
d6 anh htni·ng cle11 11:io; tho{1ng qua, dai dting hay h)p di l;'.1.p
'I,
nay na d lrQ'C. »
?

11:li, chung se l:'1 nguycn nh:in ci'ia nhii·ng hicn chuyen tinh te
Chinh nha S\r 1$.p tho· va nhfrng u(Jng lac du·9·c de C?P den
Cua naO, SU'a di>i 11hii·11g Jhn ph{1l dilllg cli(•n VC l:tll SO, pllll'O'Dg
m()l each can m&n ma, dan dan, nhfrng khii nling mO'i phat l<) ra
h1r6'11,g, cu·o·ng M), gi1y l'a uhii-114 h:'1nh <l(111g C<> dlnh )' hay phun
ket qua cua nhfrng kha nang Cua chung ta du dU'Q'C hoan hao
X~ cua ch1'u1g ta, Sl,1' hi,a hc.rp hay h:'fl hi>a hc;rp cu.a tat ca CUC
h6a.

"' ,
..
ca nang ci'ia cht'mg la.

5G · 57
 t
Tat ca nhfing cai d6 di~n ra ma chl'mg ta khong he hay
biet, trong tiehi thuc - toan th~ nhirng hi~n lt.rQ'ng nay cua tri
giac ma cbung ta khong y tlnrc dtrqc. Cii m(>t phan con nguoi
chung ta, m<)t ((. cai toi )) khac, da thoi\t khoi chung ta ; thtro·ng
tht.rang, ngucri ta ciint; khong ngcr h\ 116 hi~n hiru nfra.
B~ c6 y thuc ve m9i Vt)t, cltm giac, lt.r tubng hay hanh
d<)ng, phai C6 Sl_l' CO gang Clta 'J chf, Sl)' cling tbfing tinh than
s1.r kich thich b nuo. Nhtr the, lrong t1r tu·bng ciing nht.r trong
ct'im giac, J thuc m(>t c{teh do·n gi:°ln In 81,1' Ctllll thay tuc khac va
sau kin ci'.rn cai tr~mg tMi hi~n lhc'ri ('tl<l cln'mg ta hay hanh
d¢ng chung ta dang Ht ,n. Mna m()l le',· li{10, ma m(>t ct1.y du, hi
miii, d6 la nhfing hanh dong mil d11111,: la y ll11h· l1tr9·c ; nlmng
chi c6 y thirc m<)t cacl1 hoitn h:io tro,w pltam vi mi1 (< c::i.i 16i »
can thi¢p m<)t each ch•:y{:n. ch1'i. chl'1 5· ho1't,1 h:'io rill kh6
~11·
thl.l'C hi~n m<)t each Ian hen. Nguy khi d11'1 \' hr lit, « \ <) lht'rc »,
m<)t phan cua tiem thirc, Jan t'tp lll'C kh11c.
Chung ta hay lay m<)t vi <l1.1 lhm>Ill( ng,,y: vi(·c giii.n dj
di tir nO'i nay den nO'i kia ban dau dft d11gc Xl°tl' djnh do m<)l Sl.r
can thi~p ci'.rn « cai t6i >): cht'.mg la qnyl:l di11h d en nha :n¢t
ngm'ri b~n : d6 la m(>t hi¢n tirqng c6 y lh1h·. 1\11)l khi phiwn~
1m6'ng da nharn xong, cht'1 y bu6ng Io·i, l 1r t u·ang plu\n tan, Ian
man lir )' nay den)' khftc, ngu·cyi ta hi chltn 11:'im lrong m<)t ky
ni¢m, n1<)t bai toan, m(>t cu<)c chuy~n lrtJ ; s1.r quyit dinh \ban
dau d6 du vao tiem thuc...
Tren dtrcmg di, hang ch~1c ngm'ri da d1 ngang ta, ta ching
he chu y den hQ, nhung tiem thuc v~n canh chirng va ghi nh(tn
58
tat ca : nhfrng £1111 thanh, mau site, cam giac .•. Khuon mi.it nity,
JJ cai nhtl kia, con ch6 llQ, tieng d(>ng ay dfr l~i bay nh~ nhang,
cam gi:ic ngl)l ug:_lt hay l~nh leo d6 ..• Tat ca dU'Q'C sap xep, ke
thu h,l', <lilll nhan, d~ gan nhfrng ky uc' khac gan g~1i hay xa xam
va c6 the hqp lhanh khuon kh6 cho nhfrng giac mo· sap t(yj ciia
Chl1ng la. C6ng vi¢c ay thoat khoi Sl,r chu y ci'.ia chl'mg ta, VtrQ'l
qua n6 ; luy nhien no dien ra trong ngm'Ji cht'mg ta.
Trong giac ngii ciing the; y thuc ciia « cai i6i » du ngu,
do la Sl,r nghi ngo·i ci'.ia th~ xitc va tinh th:ln. Tuy nhien, tiem
thfrc kh6ng ngat canh chirng 116 hQ'p nen nhfrng giac mo· v6·i
nhfing yeu lo du'C_rc tich to ngay hom nay, horn qua k,y may
nam ve tru·ac ...
Moi n:)1y, cht'mg ta bi hap dftn hay khong tra, m::,, ,lllUU s{ic
IDQl khUOll m~t, m<)t bll'C tranh, rnt)t ban llh?C, Yll dieu d6 dicn
ra m<)t each cam tMiy d1r9·c hay ll.r philt. Tir dau m::t c6 s~r h9·p
y hay ghct ho d6? - TIT m<)t each danh gia va so sanh can
b:tn lrcn m(>l Sl,1' 1l(ll ke nhau nhu·ng k)' ll'C tir tiem lhu:c tu6n
ra lt'rc kliat:. Them Vito ttil.111 hcii tu·6ng d6 h'1 nhfrng khuynh
l11r611g e1°m lni11 ming 111 t,p d,i': lro11g thc'ri llw f1u; v(> s6 nhil'ng
IA\ ket lwp dii dm_rc xt,y d1.rng 11c11 li:'i11g 11hi'i-11g chfil lit:u d6 vt\ hQ'p
thirnh con ngm'l'i k5' hi cht'111g la, co11 11gm'J'i ct'rn nhu:ng ly do
xa l~l khicn c]u'rng la h:lllh 'd<)ng.
~
59
 '

Cung the, nlic.> thucrng xuyen nlu)n nhfrng thong di¢p chi;ty Cai <1oi nghjch VO'i Sl_l' kich thich, ma la Ill~ ho(l[ a(mg ]u;m
1 )
den tir moi tay Chan, SQ'i than kinh, b:ip lh!t ; n6 phai hi~u ch ting, thfi.ng thl)t Sl,l' trong U>ng ho1,1t d<)ng CllU than kinh. ))
s~p lo:_ii, phan tich. Nlrn v{J.y, tam phicu nhi¢t d<) ci'rn nhfrng
nhu cau ch1'tng ta phai dm;l'c tlmc'rng xuyen soi sang ; nao
Pavlov da chirng minh ding a ngtrai ciing nlm a loai
v:).t, c6 thZ; L1,10 ra bling th6i quen, d1;1y bao hay giao dIJC mot
e6 th~, tir d6, bu vao nhfrng ch6 lhieu, ho·L nhfrng cho thili qua.
ban tinh thll' hai g<3m nhfrng pha.n X(l fhzi ailc, nhfrng phan Xl,l
Tat ca nhfrng vi¢c tty da hr tlnyc hi(·n v:"t ti.r dieu chinh lay
c6 dieu ki¢n. N'eu « mc)t thong di~p thu<)c giac quan c6 th~
ngoai S\f hay biet ci'rn chting ta, t ro11g V<> Lhfrc, bang nhfrng
drrang phan Xi,t. Tuy nhien, nao dfi. nh1'>· den tri nha cho phep n6
cho bat CU' Sl,l' dflp irng llilO », thong dic;p ay se lllO' m<)t con
dm:rng m6'i trong nao, t1;10 ra m(>t phan xi;t m6·i, trong khi
hil!u m()t thong di¢p mai, Luy lhco nh u·ng thong di¢p cii. Tat ca
nhfrng Sl! phong theo nay dll'Q'C d ie11 ch'i Ith lhco can btlll CUa
nhfrng thong di¢p khitc ht cam <io<'m V[l o· hen Ida ngu&ng cu:a

nhirng kich thich nhl)n Ull'Q'C lir bl\n trnng ding nhu· tfr h('.n ngoai
y thfrc.

chting bien d6i den v6 cirng. Nim v:)y, dii lhfty ll'll'CYC Sl,l' <lap Nhir vf).y, thi du chting ta cho mot dong di¢n chi;ty qua ca
ll'Dg phat ll()ng lloi VO'i m()l phan X::t Cllll llttO, l'h II pf11ii hicl cii. th~ m<)t con ch6 va lien sau d6 ngU"tri ta cho n6 m()t mieng thit,
qua khll' Cung nhn· tat CU nhu·ng lhui {(lll'II l'llll l'fu'1 lh~; (( t•'> the l:).p di i?p 11:li thi nghii;m nay, chi\ng bao lttu dong di~n se khong
0

Se phat sinh ra m()t dap frng kh:'le h:°in <1icu 11gm'ri la ll 10llg dq-i; con la m(>t dflu hi¢u dau don nfi:a, nhung se lien hQ'p vai dau
1 (1jt•1i 11ft,,,11 d11o·c
Slr. dap l.1'11<1
0 C6 th~ kh<)n<1 b v6'i tb()11•h
0 tll'O'l1 b Xll'll''
11
l ., hi~u ci'ia thfrc an, cho den noi con ch6, khi n6 cam thay dong
ho(tc trai ll;li, gi&m bat hay thi.'1 ti6u mat lt1611 di nira. )). di¢n ch~y qua, vfiy duoi mirng ro· Vil hat dau Chay IlU'O'C bQt,
Be c6 m()t d(mg tac, tru·ac nhal ph:°ti phi>11g d1 11101 Lien trinh l\I(>t ph:i11 x:.1 Cl> tl ieu ki(·n vim m<'Yi dmyc t~o ra trong ca the'! n6.
kich thich m~mh han nhfrng tien trinh kht1c, i1;:, v1rql <1ua ng1,1ch
CU:a J thirc va nhU' the lJaO hi¢u ChO Sl,l' cht'1 )': J:ip lll'C, nhfrng Nt':11 d11'111g la ::.o s{u1h nhfrng lc\igi:ii thich 'nay V<Yi
nhii·ng pl11rn11g ph{1p suy l1rc'mg ei'1a phhi ZEN, cht'mg ta sc hidu
thong di¢p khac bi cam chi. « Di nhien, hi1)u 11ii11g ci'ia nao ti1y
m<)t citch ho:'in li:io di tit:n lrinh kiwi th(lng nhfrng con d1rang
thu()c vao kha nang ch9n h.ra ci'rn n6. Vai In'> ci'ta n6 la cam
Chung ta clap irng li,ti tat ca nhfrng kich thich ci111g lt'tc uen VO'i ta.>> CU.aY thfrc C<> khuynh htr(111g khien cho nhfrng ph:in X~ phitt
Nhu vl)y ngm'yi la hi&u tat ca
tum quan trqng ci'1a Sl,l' cam d()ng h_rc b trong tr1,1ng tldti tinh ch:'tt, nghin h\ luy('.t d6i (1<)c
doitn doi VO'i hanh dc)ng ci'ia con ngtrO"i. Tinh chftt va Cll'c'rng u<) l:).p, tnon ra.
ci'rn nhfrng « lw<ll (t(iny ham lhfi.ng » trong niio qui djnh hanh Nhu: v<J,y, chinh nh,} l<im lli1n ro ba loQ.i sire l~rc: sfrc ciia
d(>ng « bcl'i vi khong phai la m9l lien lrinh lieu Cl,l'C bat d(>ng ; than fh"e, SU'C CUQ !] chi, Sll'C Clla !] flzll'C, VCl nh<} hoq h(J'p CG ba

GO 61
 '
sire l{cc <16 f.Xt ngm'ri ta c6 thl? sieu ui~1t h6a chz'mg, nh&
lo(li
each fiy VU'Q'f qua nlzicng klza nang Ctin ba [O(li Sll'C free nay neu
dung m(>t each rieng re; nhttng vi{!c phi tlurlmg c6 th"e arcqc
tlwc hi~n.

c-
l'iJlQT Vi\.I KINH NGHI$M CHU'NG MINH

KJNH NGHlfM TH{f NH(rT:

Tnr6·c m(ll cln'111g ta c6 d~ ha chicc bao nhc°> h:'ing v:'ii kh6ng

c6 dfiu hi¢n gi hen ngoni va hen ngoili giong h¢t nhau ; chung
chua day mc)t chat ma cl11.1ng ta khong dU'Q'C bict.

Phai nh:fo bao <1au tien len, canh tay giang thftng, cho den •
ngang vai. Khong <hrqc can nhac 1_1hu·ng phai gia thilng len,
khong <lo d1.r. Chim~ ta lam dieu d6 : khong kh6 khan gi ca, chicc
bao <11p1g mc)l ky h<)t.

Chimg ta dim chicc thir hai, ciii1g m(>t each nhfic len: tllt
d di(n ra \ nJm lronr, trm'mg hqp UUU, c6 }e C<)n gia ngny lll'C
khac h(rn nfra, v:'1 chicc bao nh<> lc'n den ngang vai, (1 dau earth
• • I"
tay grnng than•~.

Chicc bao thfr ha: ta cimg gicr len theo ci1ch ay, cung cao
de) ~y:
btin tay llttlll m<'.-p hno tr{ln nlnr hai chi~c dau va canh
tay bat duu gio: )(111 ••• nlllrng ht111 lay khong di theo, chiec bao
khong nhitC nhfeh, 11() nhu· bi d6ng Vl\O chiec hfln !

63
62
 Chiec lt~,o thfr ha nay chl'.ra day chi •.•
Bciy gi& k.hi ta i!ii biet ro ctieu i'i.y, thtr gib Ian nfra, va
Ian nay chiec bao dtrQ'C nhac len chhng kh6 khan gi ca.
KINH NGHI$M THU' HAI :
t(t ca mQi phm}'ng ti~n ciia minh trong mt)t ~ai trm'rng hgp,
ma 080 phan U'Ilg theo each da tllCJC CUR anh ta tat ca SU'C ll!C ;
ng11ai khac, ft C6 khieu Ve th~ thao, l{li lhl!C bi~D dtrQ'C nhfrng
dieu 11,l lung dtrCJi anh hm:mg CUa Sl! SQ' hai hay gi~D dfr Ching
h~n.

Chl'.mg ta hay vao m¢t nha ' xe, (1ay la vai chiec bi dong
dy-ng xang; cln'mg c6 day. kh6ng ? Chung ta nhac hai hay ba
..
chiec trong so d6, loi vai ch~1c phan khoi ml:it dat, d~ can nhac
chung xem n(tng nh~ the nao; chung dU'Q'C 'd6 day. Ll'.1c ay, giii
thfr chung ta dang tri bO'i m(>t c6ng viOc khac va sau d6 m<)t
~On(}
choc, chting ta trb IQ.i tim 1rn)t hi d<)ng xang, kh6ng do ch.r,
chung ta nh(tt v¢i m¢t chiec lrong f>O nhifog chifr \'tra rc'3i, dd
mang n6 di, nhirng la hcl <;frc ng:_1c nhi<'.'n, 11lu·o·c 11hf1c< kht,i mi:it
~o.c;,
dat, chiec hi dong lcn cao ho·n ml)t lh1rlrc nllll' 116 hong dtrng
bay len v~y ! -~ &t)
Chicc hi d6ng fty trong kh6ng .•. ~ A{J)
Hai kinh nghiOm nliy, da du·9·c ghln lm;rc m¢t it, m(>t
t' L{
ngay nao (16 phan dong cl11'.tng ta se gi;ip, dtrai m¢t hinh thuc -- IL ,~ G. ~ J
tu-ang tv neu khong phai giong h~t nlm v~y. Chung lam ni>i
~(~o
b~t m(>t each hi~n nhien iinh huo·ng ciia ill' tu-crng vao hanh
d¢ng. Cai Sll'C ma nao cap cho canh lay chi la cai Sll'C ma n6
cho la can thiet va vira du ; nhll' the, ngm'Yi ta hi~u m(>t each hoan
hao anh hll'O'ng ma S\f ttrO'ng tm;rng C6 ,th~ gay nen tre'n nhfrng
kha nang cua con ngm'ri trong IDQi lanh V[!C,

M(>t Ive si c6 su·c m:;i.nh nhu Hercule c6 1h~ bi tuo·c do:;i. t

\

G4
86
I
 <(
cc
':::)
J:
t-
z
,(<(
:c
c...
'·
""
 t,.

h .•

NHU'NG CACH AN UONG

Nhfrng ell.ch an u6ng theo cac mon d<> D:.to gia va phai
JE.V, du c6 rat nhieu, nhll'ng tl;l'u trung ciing gicSng nhau ~&
nbieu di~m:
1) B:,tm b:,tc;

2) Nham gifr cho ru(>t cimg tr6ng cang hay (nhat la vao
gi& luy¢n t~p).

Khi blJ.ng aay, hO'i thi'r kho liru chuy~n.

Phlin dong ngll'ai ta an u6ng mOt each qua thfoh so~n,

llim loi chinh la tin rang cang an caog thu g6p <lll'Q'C nhieu sue
ll!c va sinh l1:fc, nhU"ng th~t ra trai hiin.

l,
69
 •
Cac moo da B:,to gia d:,ty phai « bo ngii c6c », d6 la di~m h~Iui hoi thoi cua chung him mo· am tam than. Va Hai th?r
'Nguyen thuy ngirng l<;r.i;
thu nhl'lt (1). £.,:) tht;rc hi~n dieu d6, phai hoan toan ngirng an
« nam thu c6c lo:,ti lam can ban cho th\rC ph!m cu.a Truog hoa : « Ba hon tren bt ho?mg hot, mi car hon dm':ri cui aau ».
h'la, ke, hia mi, Ilia m ~ va cac thu d:}u >). Nhfrng m6n an nay Sach con d:,ty them rang nhfrng ai dfi h<> an ngii c'6c, phai
d1.rqc xem nh1.r la nguy h:,ti nhtit, dfi v:i dang la « nhfrng chiec cir luon th~t, nrqu, va « nhfrng thfr th3.o mc)c c6 nam vi m:,tnh;
keo cat ngang Sl.r s6ng, lam hlr CUC t:;rng pbu, lam giam thQ. phai tam rua, gi:_it gifi quan ao Va dot huang tram )h
Neu m<)t h:,tt th6c tta b trong mi~ng b:._rn, thi dirng hong Cuc m6n do B~o gia nghi rang 11 khi n:io ngll'()'i ta clma
ng trm'mg CU'U ! N~u bi;m khong muc'.in chet, hay d~ ru<)t hoan loan bo hfin Ilai th?r ciia ngii coc, thi kh6ng th<} nao tien
cSng ! » tren con dm'rng tu luy¢n duqc. »
Cuon « Sa.ch cua Hoang Be» lron g phan thfr ha m1.rai, do
~ Tuy nhicn, M. Henri Maspero n6i, cac tac 'gia B:,to gia
M. Henri Maspero trich dtln, gi:°1i thkh 11gu<>n goc ciia nhfrng nhin nh~n rang ' thieu ngii c6c va thtt, nguoi thl_rc hanh each an .
anh h1.rcmg xau ci'rn chung : nay thieu an ; ban dau nhfrng roi lo:,tn xuff t hi~n, nhfrng roi

~J 1 « Cci.c b(tl ng11 coc l<i tinh rhril cria firit (2);

« MUi tl,arn nyon ciia niim vi 611 la <<ii luly ,·,in qui dii,
lo:,tn t6ng quilt nhll': ch6ng m~t, suy nllll'9'C, ban' than, CU' d<)p.g
kh6 khan, nhfrng roi lo:,tn khac (Y tirng n<Yi trong C<Y the; thao
d:,t, tao b6n, v. v ...
~
----- Cac mon da phai ZEN ciing qui dtnh nhfrng phep i'im
(1) Bieu nay chi c<'> gi:'1 Lr! iloi vfri nhii'ng xi'r Vien Dung qu:'1 nghco
kh6 Va da ]:;i_m d~rng nhfrng s:111 pham nay. Doi v6-i clning La, ngu~YC !:_ti. thi_rc due bi¢t nhimg m~c du d:,tm b:;tc den dau di nfra ciing khong
Ve v~n de nay hay xcm cuon « Yoga ct Dietctiquc d'Extreme-Orient » dfo n6i qua nghiem khac nh :!' cac mOn d6 B:,to gia.
cung tac gia.
l\t(>l each thl:rc ti~n, ai muon t~p luy¢n chut it va gifr cho
Ngzr&i djch clui them : O' Vi~t Nam, cac b:;i.n nen tim d9c nhirng
ml nh khi'H' m:.lllh, phai nh6' rang tnQi Sl.r thai qua dil thu(>c }o~i
sach ciia Ohsawa tien sinh nlm nbfrng cu6n da djch ra Vi~t ngir:
mio cimg ph:°ii hl lo:.1i ltir; khong di.rqc dirng ri.rqu ho(tc lhuoc
- Phzwng plzap Tan dll'ang sinh
- Triel h9c y ly -Bong phmmg
la, trlu1h 11uJi chftt. klch lhich (dam, v.v ... ), thjl. Cai gi cimgdimg
- Thai dgi nguyen ti'r: va Lriel ly Gire -Bong v. v ... va cu6n : ·m<)t each vira pluii, lhkh 11hfrng m6n gi:in di v:) ttro·i mitt khong
- Zen va Dll'a119 sinh do ong Thai kh,1c L6 bien so:;i.n, cac h~m doi hoi m()l si.r '1t°l'a S<H,lll pht'rc l:)p, hay llll\l mr6'ng ltlU. An <f6i
se thlly khac b~n. mt)t. chut d~ gifr lf1111 l111in Iinh ho~t vii tinh tao. Sau cirng cte y
(2) (( Cluing tbUQC Am.)) - Nguo·i ta bii)t rang D~t la,\ 111 iloi v6-i r~ng s6 hrqng lht_rc phtim phni « tmtng xt'rng v6'i ho:,tt d<)ng ci'1a
Tr6·1 tlrn9c Dmrng. -Ngzrai djch: xin xem l:;i.i cbu tbich (1), v:\ H9c them th~ chllt >). '' \
nhu-ng sach cta k~. 1
71
70
{ r,.;. ~-
.1'1V"~
 .,

,cong vi~c ciia ngmri d6, Ioi scSng, khi hl}.u, mua... Vai ngtrO'i
,, phai ucSng toi hai lit mroc moi ngay, ngll<'ri Ifoac l:,li ucSng it
hon rilt nhieu.
Theo cite nha hqc Yoga, c6 rift nhieu rcSi lo:,ln sinh ra vi
ucSng khong dung each.
B~ n'it den toi da nang h_rc dia cite m6n an, ngll<'ri ta di.in
NANG L{!C VA cAc MON AN ~
.t
phai nghi ngoi truoc khi an, sau d6 an uong trong yen li;ing d~
t(lp trung chu y Jen vi~c <1ang lam : nhaj ch;%lm va hoan toan
tirng mieng.
Chung toi nghrnn ClrU l:,li vi\ 1110' rc)ng trong chll'O'ng nay
.nhfrng dieu chi din chua dl;l"ng trong cucSn « Nhfrng Bi thu(lt Q
Lam h(5i sinh)) ve viln de thl;l"C phi'tm.
Nang ll;l"C c6 th~ dU'(!C nH ra m(>l cilch day dtl hon . tir
cite thuc an boi nhfrng phtrO'ng phitp Sllll d:iy mil phcp llata -
Yoga da dl;ly:
a) « Nhai cite thuc an -cho den khi ch(mg bien thanh m<)t
chilt kem trong mi~ng va bien mat trong thl;l"C quan ma ngtrai
ta kh(mg hay ».
Lai d:,ly thu hai lien quan den vi~c tm'ri nll'<YC cho
CO' th~ ;
b) « N ll'<YC c6 hai noi nh(ln : trong mi~ng neu n6 dU'(!C hap
tirng hap va trc)n tr~o tren lir&i, n6 cho nang ll;l"c ciia n6 du(.)'c
cilc niem d!Ch hap thl); chat long dung d~ tuai cho toan CO' th~ >1
~Nang J.i,c (Prana), theo G. S. de Morant). Ciing nhtr cite
m6n an, so lm;mg nt.rlYc cii,ng thay d<>i tily theo . moi fgirai,

72 f
73
 ('

NANG LVC VA HO'I THO' NHlN AN, NGUON NANG LVC

NO'i chtro·ng nghien ciru ve nang h.rc, chting ta da thay
« 'I ro11g di'ri i,ong c<i W, con 11gm'ri chju nhfrng lho·i ky
rang hO'i tho la phlrO'Dg ti~n d~t dtr6'i Sl_l' Sir d1,10g Clla COn ngmri,
nhjn d61. Khi kh<)ng c6 s1.r lhi~u li.11 hat huOc, h<.> d(lt miul1 vao
dl! tfch t1,1 viflam m6'i nang h,rc trong ngu·cri. Nhtr vi}y, hO'i th&
Vi~·C nay llH)l Cftch lt)' 'J• l\I<_>i ton gi:'10 den nhan 111:)llh c\en Sl!
c6 hai doi ttrqng: m{)t phan, cho enc d:i.y lhi1n kinh va cac
can thiet phni nhtn an. S~r lhieu an tmfrc tien g:i.y nen ciim giac
hap thit th&; phan khac kich lhich m(1l ph:in t'rng h6a h<_>c pliil.t
d6i, doi khi m<)t kich thich than kinh, va sau d6 m{)t cam giac
;inh nang hrc. St,l' dot chay hrri lhc'r pha hi1y m<)l phl'in lhtl'C
---
an va ph6ng lhich nang It.re h6a J~vc chfra cit.mg trnng d6. Niing
lv-c nay li}p tt'.rc chrgc « le biw di111g cl& phal sinh ra nhirng
yeu duoi. Nh1rng n6 t1:10 nen nhll'ng hi~n tir9·ng bi che dau quan
tr9ng hO'n nhieu » (Bae si A. Carrel). Si! nhtn an cau ciru d~n kho
hinh thuc nang Iv-c khac nhau mi n6 can va nhitt la nli.ng Ltrc d\r trir, n6 lau chui va d&i m6'i cac mo. B6 .la mc)t h~ thong

.
<lien
. khi ciia n6 )).
gian di nhat, t\r nhien nhat, va CC> nhat da dU-Q'C biet den d~

-- Tam quan tr9ng cua hO'i tho la thi~t y~u, bai vi khong
nhfrng n6 cho phep chting ta boi b& l!ili nhirng sv- mat sire, mat
luong sinh khi, ma con va nhat la tang ctr<':mg kho dv- trir va
lam m6'i nhfrng kho dv- trfr cii ky, dot nhfrng ci;in ba va kich
thich m{)t nang Ive m6'i c6 m{)t sue m!ilnh khOng ngo· dirge.
,;.
Nhtn an, chinh la biet dtrQ'C nhfrng gi6'i h~n cua chting
khi lv-c th~ chat va tinh than ciia chung ta. ta, la tiep xtic v6'i mc)t nguon SU'C l\l'C ky di¢u. Bieu cot yeu la
11(-::

Bai hO'i tho ma chung ta hoan toan ki~m soat dm;rc nh6·
Si! t~p luy~n, Chung ta C6 th~, C3.C b:)_c thay ngay Xtra du d:;ty,
phat tri~n vo gi6'i h!iln nhirng khii nang va nhirng sire m~nh Tin
kin dang mO' ngii trong ta.
dien khi~n sv- nhin an m(>t each khon ngonn va chi:rng mv-c.
Th1;i-c V?Y, d~ rut ra ttr s1.r nhtn d6i cai lgi toi da, can
phai tuan lheo boo nguyen tac sau dfty :
1) Rua Sli\Ch hen trong va hen ngoai ;

74 \
76
 2) Nh1n hoan toan cac thirc an:
«
• >
3) Tho sau:
4) Ho~t d¢ng bang nhirng ngay khac.
Di nhien, nguO'i ta c6 the np.in d6i theo nhieu each; bo
bira an t6i chilng h~n, hay bira diem tftm sang, nhung neu nguai
ta ih~t sv- muon biet the nao la nbjn d6i va kich thfch manh
li~t nang Iv-c the chat va tinh than hl'ing each dua CO' the den
NHO"NG PHEP THO"
sv- v~n hanh binh thuang, thi chi c6 m<)t each nhin d6i : nhtn
d6i dai h~n. Trung binh la nhin dbi hiiy muCYi hai gia lien (ba
ngay).
Tha la phirang ti~n toi hao a~ d'ira tam Linh vao vg.t chff.t.

Trong khi nhin d6i, phai « gi ii· cho ngm'l'i ho:.tl d¢ng hi n,
cang thilng hCYn, s6t sling ban lhm'mg 1(-. .• phlii 11\m chu sl,r
nhin d6i chi.r khong phai ch!ll di.mg 116 ».
Phai cir tat ca nhfrng chat kich Lhich 11h1r tn\ hay c:'I phc,
nhung ngu<'>'i ta c6 the uong 111.l'OC, h6'p tirng ng1.11n m(>l va ir(m
lr(l.o tren lu&i.
Cai lqi Jan cirn sv- nhtn an la lam cho chung ta tiep xuc
v6'i nCYi sau kin ciia chung ta voi mot ngu<>n st.re lv-c khong bao
gia c~n ma chung ta tin chac la c6, truyen cho chung ta m<)t
nang Iv-c tinh than va the ch1'lt ky I~ gap muai nhirng kha nang .
ciia chung ta, « chung ta da dua chung ta len cao »•.•
• vui su6'ng.
Trll'CYC bet ta hay xet den nhirng nguyen tac chung cho
m 9i phep tho.
NO'I NAO ? T6t nhut nen ch9n m¢t nai yen tinh va heo
lanh, vira du thoang khi, nO'i ngm'>'i ta khong lo bi quay ray.
M~t kha_c, nCYi ay phai s~ch se va gQn gang, vach tuang de tran,
anh sang ti:r m~t trcri den phai dtrQ'C lam diu l~i. Chi nen dua
vao day nhirng nguai hoan toan cam thong v6'i chinh minh,
khOng nen ngii ciing nhtr n6i Ian tieng o day. Trtrac khi vao
nCYi nay, phai bo Mn ngoai tat ca nhfrng tir tt.rcmg M.n thit hay
tra:nh ch1'ip, mQi y ttrong dtr(!C thua, gac bo nhfrng lo au
thuang nhl}t. Thl}t v~y. d~ cho ebb ay tro thanh m<)t nO'i suy
ttrbng va binh yen, kh6ng m(>t tu- tuong bu<ln phien nao c6
the bu6'c qua ng~ch CU-a ; phai vao day v6'i m<)t tam h()D day

Tuan theo nhfrng dieu chi din nay c6 hi¢u qua la dan dan

76
77

'
 t,
ti;io nen m<)t kb.6ng khi d~c bi¢t lam bang yen tinh va boa binh
CACH NAO? M~t quay· ve phia m:;H tr&i - bung d6i
khich 1¢, thul).n ti¢n cho vi¢c suy ttrbng. (h11l\i sling, khong c6 gi kh6 khan; bu&i chieu, chi din bfra an
Ve dC> dl,lC, kh6ng c6 gi ngoai mOt -cai d¢m d~ ng<>i va H nhiit lnroc d6 ba gi<'r de>ng h<>), sau khi thoa man nhfrng nhu
diu tv nbien.
m(>t cbiec cbieu hoijc m<)t tam n¢m d~ nam, ciing c6 th~ them
m(>t tam van oho d~ viet. Ng<>i dtroi dat bay tren m¢t tam d¢m, dieu cot yeu la c()t
KHI NAO ? Trnyen thong d~y : bai th& con ngt.rO'i chia Xlf<Yng song bOi:lll toan thang dung tir dau cho t6'i Xt.r<Yng Cung.
f' Than tren, c<>, dau nam tren m<)t dt.r&ng tbang. Cam dtra vao;
lam hai thi : « hit vao ho·i rno·i va tbb ra hai cii », ciing vl).y, sv
ltru cbuy~n cua boi tbb vii tn.1 ding dirqc xem nhtr c6 hai thi : hai ban tay de up, yen nghl tren bai dui.
tbi sinh khi va tu
khi (Trung hoa) Nghien rang ha b~n, m6i b:;i.n bay Ian (21 Ian), d~ xua
Sinh khi thu<)c Duo·_~ (Lich Cl)'C, t1wng frng vai han ng:'ty, du<>i ngo;,ti ta va l:;i.p trung tam trf. RC>i, truoc khi khcri sv, thb
mi.it trO'i, sv song), tlr khi thu<)c Am (ti(~u ct.re, llmng t'rng v{Yi ra thl).t sau ba Ian, m6i Ian g1,1c dau xuong theo, h6p b1.mg "'i;i
ban dem, sv li;tnh leo, chct ch(;c):- de tong cho ky bet kh6ng khi ra ngoai, cham dut h<Yi thcr ra
VO'i b1.mg h6p, c~'ln ti vao ngvc. Th& vao m¢t hO'i th~t sau bang
Nhfrng hf,tc lha y ngi'1y :i ma <Hi minh XilC : 1« Ph i'ii hfip tin, miii, sau d6, nghi den than the cua b;,tn, n6 phai trong s;,tch
sinh khi, uirng hap lht,l tt"r khf ».
._ - Bl! hap tb\1 sinh khi, c6 hai lt'1c d(lc bi~l thich hc;rp lrong
Va Ct.rcrng trang, d6 la d1.mg cu tot nhat cua b;,tn. « Nghi den n6
ran chac nht.r kim cuo·ng, nghi rang voi sv giup d& cu.a xac than
ngay: nay b~n se vm;rt qua d;,ti dt.rang cu<)c d&i. .• T1:r do khong bao
gi& duqc chinh ph1.1c boi ke yeu; vrrt bo tat ca nhfrng yeu duoi,
1) Luc binh minh sap den, canh nam, « khi khong khi
n6i ·vai than xac b:;in rang n6 ct.rang trang; n6i vcri tam than
dt.rQ'C St.rO'i am trt.rCYC gio ml_it trcri illQC, d6 •la sinb kbi tr&i dl).y »
b;,tn rang n6 mi;inh, va hay c6 trong b:;in m<)t due tin va mc'.)t
--<"-~ ;.._: I tU'C fhU()'nQ_ Sfnh khi: tat ca Vl;\ll Vl;lt yen tinb,,. S'l;l' Song Sap thll'C
0
~,fr.;:~ ~ dl).y Ian nfra tren the gian. • . ~ nfem by VQng kh(mg b& b~:n )), Trong khi suy tt.rbng, h<Yi tho
phai binh an, de>ng deu va dieu boa. Thcr vao va tho ra bang
_ ,, 2) Bul>i chieu, hie hoang hon, khi kh6ng khi trb nen mat miii, nh~ nhang, sau r<)ng ...
u1l
b~f' (..t/J,,.- me• , kb'1 nguy a d'l,au xuung, d6 I).c1 1uc
,. b"t <( ' yen
' tNID h sau
' xa, m91. v1:1-t
'
im tieng trong thien nhrnn va ngbi ngai, « d6 la sinh khi di xuong

•
h(l sinh khi.
Vao hai luc nay, bu&i sang va bul>i chieu, nen t:;i.p luy¢n
va hap th1.1 sinh khf. ,,
78
'19

PHEP NUOT NU'CTC BQT
- .•• Xong, hai mat chu m1,1c noi xa, nhin << ve hll'ang mi.it
troi ngay khi n6 bj mll'a che lap», dl.l'a 11.l'&i tren rang tir trai
sang phai, Mn trong va ben ngoai, rC>i, lirng ch til m<)l, tlm mr~c
bQt l~i dl.l'ai 11.l'O'i. .. khi mi{~ng day, nghil)ng dttll Ve IIH)l hi\n
r()i nuot. St.r t:).p lny¢n nay dire.re cl1c si1ch ci111 D:.10 gia xcm 111
VO cung quan trc.>ng. (( Dicu nay h\m lrtrfrng th<.>, kco di\i <t<'ri
song.))
..
80
~ N
TAY S~CH THAN KINH
.
B~n day c6 the bat dau phep tho-... c<)t Xll'O'ng song hoan
loan th!ng, nhll'ng 1h£m ngm'l'i de din, nghi ngai; dung ill' tu&ng
xem xet IDQi phfin Clla CO' the, hai vai, hai canh tay, hai ban
tay, cac Mp thtt mi.it. •• trong khi hai tho ra VO nhip nhang.
Trong vai tuan hay vai thang t~p luy¢n kien nh~n va hen chi,
khong tim kiem gi khac hO'n m¢t nhtp th& yen binh, se cam
thay nhfrng hi¢u qua dtiu tien : toan than blnh than va nghi
ngo·i, ngucri ta n6i rfing « than kinh da dl.l'Q'C tiiy si;ich )), Sau d6,
ve d~p cua giQng n6i den, dung tich JC>ng ng\fC 16-n han, m(>t
sue khoe d<3i dao han, d6 la nhfrng dau hi¢u tien b<) dau tien.
~
"' 81
J
 lt'r tren mi;it trai Phtrang Bong chl).y d~n, va vilo th§.ng trong
mi~ng >>. Th& vao va th& ra chin mtrO'i I.an lien ti~p vi:ra ttrang
ltr(_)'ng ding ha ho·i th& d6 vai khong khi di vao than ngtroi.
" D6 la phep R9i sang hen trong cho Niem Gh'in df Lan. Sau
khi l1)p hap lhu ch(mg trong mtroi nam, trong than th~ sinh
ra ha h,ri Lh<'r n.rc r& ha mau d6 ».
CHQN MQT NHJP THO" •
M 'I I\ hi Ifr chi\11 I rfri ha hcri Iha lly den vai b~n, hai tha xanh
CY hen ph:ii, llO'i Lhc'r trang (1, gifra, hai th& do ()' hen trai.
Tir d6, b:,tn lam ch11 ,ltrqc hru lu·qng ho hap va c6 th~
thay d6i tuy y bl).n, (le phat tril!n dan <lien (1) chS.ng h:,tn Nlurng Lal d nhfrng phep th& nay chi c6 gill tr! neu ngtrai
Bt'rng hoi;ic ngc3i, lhfm lrcn ho:111 lo:'ln thftng, m(tt i\tr6'ng la biet ttrong ti)n phtrO'ng phap (( hap thu hai tho·)),
Ve phia m~t lrcri DlQC. •
'It {{
Tho· ha mu·o·i s{111 l~n <liPll lu'ia; mlii 11/im IHYi llu'r lhm'n1g
c6 mc)l llO'i tlH°r s:i11. (;jjj, hai mi'il mtr ht~ lrong khi IIH·r :-i:\u vt\
hinh lh:ln. Gifr rang ng:}m kin v:\ Iha nh<; nh:\ng hi'ing mi¢ng,
tong khf da ra ngo£1i nlur gi6 mat ban mai lam tan sirang mu.
_Tho· vao binh lluln hi'ing miii va hoi phuc mau huyet cua b:,tn
bang each lam day dau dien vai khi troi dirqc boi bl'> bang
nhfrng tia nang, theo each thao m<)c kho khat hap thu mtra
rao m1'rn h:,t ».

Tiep den la cc phcp luy~n Ba Hai Th& ». Phep luy~n ay

nhtr the nay : sau khi theo dung nhfrng loi chi dfin nhtr
trtr6•c day (than tren thftng, ngoi hay dung, mKtt quay ve htr{mg
mi;it trc'ri m9c... ), t:}p trung het sue chu y vao ha hai th&,
(( ~ xanh, ~ ) trang, m¢t do, giong nhtr nhfrng chiec bang ( 1) ll i111 il1i'111 • Pl11l11 l11,111g d1n'd 11!'i111 cllrfri ron 4 phan. S11 phat
Ir,' .rr.11 :-.1.r ph:'11 trii°;n ni111g It.re.
tl'i~l11 l'i111 11,', ,•,', lic'-11

82

83
 ug~tll 111i1;11g l:.1i va nu6t (khong khi ay) (drly no) bi\ng rrn)t ct'S
gil11t-i (dw den) b1,mg.
\'i¢c nay hoan tat, cho ho·i tho· trong Can leu N"hi1 Trc'Ji di
rn hcl sfrc nh9 nhang; a
ben trong Can lcu nhit Tr6'i, anli pli ... ,
dieu chinh n6 (li1111 saO cho) (nhfrng hoi) trong VU S\r CO gang,
viw ,moi !tic, dil.p !'mg nhau: m()l (hoi) trong, m<)t fan nuol (hai
lh&), m<)t S\r co gang dap frng nhau. Trong khi danh lll()l !101
trong va nuot m(>t l10'i th&, Hang rao nhit Tr(>"i khong (1u-Q"C m&,
NHU'NG PHU'O"NG PHAP Bf TRUYEN
~

HAP THtJ HO"I THO"

. SQ' d\ng sinh khi vao trong bt.rng lam cho anh b~nh ho~n.

(( C6 nhieu phcp hap th1,1 hO'i th&, nhtrng ngo::i.i tru phtl"O'Bg
phap dilnh trong va co gang, khong co pluwng phap nao Uwt
Sl.r ky di¢u ca. ))

Ciing nlm dorm !rich d~11 lnr<n\ nhii'ng die11 chi <l::i.y sau l\lt,lc dich ci'1a no lit hap tht.1 Jlai tho· Nguyen thtLy trc
clay Ht nhir b h:in cljch n'ia 11h:"1 J)()11g phmrng h<.>c ni'>i danh nhien (Tu: 11/iicn nguycn k/zf) va chuyen no ra khap co· the cho
Henri l\Tasp<.'·ro (188:\-l!l l:i). t1en nhfrng (tau l11lll XH X<>i nhftl. l\lc)l khi llO'i tho· da dtrqc cc gifr
Hm nhtr v.:ty, con ngtrfri kh6ng chel ». Khi no ki¢t, sfrc h.rc bien
« Theo cacl1 trny,in klz"liu, Jzi~:11 nglzi~:m l)(t bi tmy'cn, hoa
mat VU Sl.r Chet den,
Ju;rp uo·i plzzwng phrrp ,l<znh trong u<i plurang plzap co gti.ng,
<[lr<)'C XCm nhzr k[j t/rn('z/ ciin ban hay nlzat <[~ heip lhlJ. hai tho· >h Cftc lll(}II dci lh,10 gi.1 hiel ro rirng d~111 Nyll!fl1Il klti, khien
llO VU'Q'l qua CUC hi111g ri10 « tlO'i mil llO ngfrug ]:_ti O' nhfrng ngm'>'i
« HO'i thb hen ngoai phai vao Can leu nha Tro·i (miii). M6i
thtrcrng », va dfin n6 VtlO Dan dien hen dLrCYi, Kbi IliH, dtrO'i ron
Ian hap th1,1 hO'i th&, luon luon phai ch9n m(>t gia DuO"ng .•. Quay chirng bon phfm.
mi;it ve hucrng Bong, binh than va ng<>i clung each, nghi~n
rang ba lo:;i.t, ba Ian st'1c mi~ng bang nu6'c b9t, r<>i nuot nu6'c tr~),
~~
b9t :.1y•.. hai him tay xoa vao nhau, cl6 cho trai tim dugc su&i
am, cha xilt mi;it va hai mat, r<>i, vai ng6n tay cai va ng6n tay
tro, O' tren va O' dtr6'i, cha xat XU'O'ng thi)n (cac dot Xll'O'ng hong)
bay Hin ; sau d6 nam hai qua dam l~i, danh trong hai tho·
de lam day Hang rao nha Trai, S\f dieu hoa la chirng ID\fC,
8l?
84
 NGUON GOC HUYEN Bf
I
PHEP HAP TH1) KHf LlJ'C M!T TRO'I
Sa.ch « Nhfrng Bi Phap » di;ty: « khi hai th& con ngtro·i cUi
ki¢t, Tam than chH; khi Tftm than chet, Than th~ bi ho rai ». « Ltic hirng dong (tir 3 gia den 5 gio· sang), khi mi;it trO'i
Bai the, trong con ngtro·i kc biet gifr Nguyen khi, khong lam mat
IDQC, ngoi dung, (nhung) tl;l.p trung ch,i y' nghien rang chin Ian,
n6. Nguo11 goc rt6 eta !wan lluinh. » I>icu ay khong cc)n nghi ngo·
tl'r day tam h<5n g9i hao quang cua mi;it tro·i soi sang nhtr m(H
gi nfra.
vien ng9c VCYi a.oh chieu xanh rem, bien thanh m<) L quang cto,
Nguon goc lluycn hi khc)ng lil gi kh:'1c lwn Ii\ chat Bat
tir plu'l.t sinh lrong Dan dic11 liNi SI)' llch 11,1 v:'1 li(:n h<.rp ClHl Tinh do tuai, .hinh anh ch6i l9i m¢t each huyen bf ; roi nhHm mat
va Klzi. Dicu :iy di.tl d1rc)'c chi nhir s1.r h :,p th1.1 vit hm'.mg dfin. va gifr cho ch1ing nham thl;l.t ky, suy tu&ng ve dieu nay ma
hai Ibo·. nam mau b trong mi;it Lrc'ri trai ra thanh quang tron va den
« Khi anh hm'rng d&n hai tho·, hay danh trong va nuot chi;tm vao thfrn th~, :xuong phfa dtrai cho den hai ban ehtm va
mtro·i, roi hai mtrai (hai tho) each nao cho ru(>l anh dtrQ'C day. len tren cho den c1iilh d:iu.
Sau d6, tl;l.p trung tinh than vao si;r hu·&ng dfin (hai tho) bang
each khien n6 di vao tir ·chi ». Moi Ian nuot phai ttrang irng Them nira, tuo·ng Ltrc,rng ri'ing o· lrung lfuu ditm mi\.y ch6i
vai m<)t Ian hm:mg dfin hai th&. Hai ban tay hai ban cban ap I9i c6 m<)t hai th& do thfrm gi6ng nhu con ngtl'O'i. B[it dau I~i
tren cac c1o Vl;l.t; cha COO hai tho di VllO roi lam trong qua tim
va quen than th~ ; tiep theo hai n6ng l:'in mat trong tIT chi;
10 Ian; tmjng tuqng tat ca
narn nu\u ay
hc_rp l:_i i, chui vao
hai tho· cua Tinh hoa dong l~i. tr& ve Khi hai. Sau m<)t th<'ri mi¢ng, va nuot chung. Nuot khi It.re (etta m(IL Lroi) Mn muai
gian, ho·i tho· do· bfio se tan bieo, Nguon goc tr& nen vfrng vang lam Ian : them vao, nuot nu&c h<,>L chin Ian, vu ngl!icn rang
Va « ngU'<ti ta c6 th~ di V3.0 nlfO'C (khoog Chet duoi) hay di V3.0 chin Ian.
lira (khong bi chay) ».

8(3
87
\
 Mi.it khac, « phep suy hrang ve vang thai du·O'l1g trong tim
minh » la can ban cu.a phuang phap trt.r<YC d:ly, C6 lhe ( dtl'Q'C
th\rC hi¢n) rieng re: "th\rC hanh phuang phap ay V80 lt1c ntra
dem ngay mimg nam, ram va hai muai lam moi thang, (( suy
tuang ve vi¢c m(tt tr~ri chui qua mi~ng vao trai tim, cho den
noi qua Lim ciing sang ry-c nhu m(tt troi ; d~ trai tim va mi.it
tr<'ri ()' chung nhau m<)t hie, ta se cam thay qua tim am len ».

Ngm'ri ta ciing c6 th~ suy tm:mg ve hinh anh ci'Ia vang thai
dt.rang « to nhtr ml)t dc3ng b~c », ngll'<':ri ta nhin thay n6 o· gifra
IIO'I THO' KfCH PHAT
qua tim, xong ngoi dung each, than ngll'cri thilog, di.m hai dtra
V30, ngu-oi ta khien n6 chau ltru trong khap CO' th~, trll'<YC het Ml)C DiCII I I,kh tlikh nang hyc - tang cm'mg sfrc m~nh
a dan dien, roi den mti.t hai chan, hai Lay, cuoi cimg a ugvc.,. dw nhfrng li:ip thil 11g1,rc vii hai canh Lay - tang cu·l)·ng sfrc gifr
ho·i tho- \'ii ctri111g tl11h l'i°1a ph6i.

{{ TU' THE: Dt'l'llg, hai him chan song song each nhau tir
nam den nmi)·, pl11\11, tli.\n ngtrO'i thliug, hai canh tay buong ll_r
nhien dqc lh:111 n ii II Ii ...

DQNG TAC 1 (llll'ti lhfr nlu'rt)

J)u·:1 lt:ii d111h Inv ){•11, khong gong cimg, cho den ngang
yai, duoi song song nh:111 t1·1r6'c mi).t, hai ban tay d!u dang, g~p
xuong ll.r nhicn ... lrn11g h'll· dt.ra hai canh tay len, tir tir nh6n
got, cho den khi nh6n Itel sfrc, dimg luc hai canh tay len ngang
' vai.
HO HAP: Trong Ith- dtrn tay len va nhcn g6t, tho· vao
m<)t hai th{1t sau va ch:)111 hfing miii. .•

88 89

\
-
 ~

,~ Neu S1af hap tbv hai tha va vi¢c t~p luy~n hoa hQ'p v6'i
. Va hai tba Se lu6n luc'>n tinh sach,
11fta11: lhi khi hrc . CO' th~
d> vc kh6ng c6 gi thay d6i, khc'>ng c6 mO' du, kh(mg c6 thit
Xop sinh ra Va ngtrai ta se kh6ng baa gia bj b~nh. »

~
' ~
THO' BANG XU'O'NG

B~ hoan toan y thuc dll'9·c s1.r hi¢n di¢n ciia lwi tho- va
c6 th~ h1r&ng d&n n6 m(>t each dt'rng <Hin, phiii « Lim kiem n6 v:\
t?p luyen» cho thfch h9·p - « Cuc C<> lhtr chi n6i rfing co s1_1·
h1r6'ng d&n hai th& va s1.r t:).p Juy(!n (11h1mg kh('}ng gi:ii lhid1 chi
ti~t): n~U khc'>ng C6 Sl,1' lruycn 111i~~ng dic11 11/IJ lfti ngtrirj la
khong hi6u d1rgc hao nhieu. » « Trm'n: het ph:ii x<'>e ho:'tn toi111
hai ban tay, hai Mn ch:1n (sau d6) di111h trong vi, 111101 (lwi tho),
quay ngm')'i sang phiii v£1 lril.i », l:).p trung clui )' vlto lwi lh&
dang vao ngm':ri qua lo miii, Ian khap CO' th~, di vao Xll'O'llg cot,
CUC khCYp XlfO'ng hai ban cha.a, hai dau goi, .. V. V, ..

Nh1rng nhirng ngm')'i t?p luy¢n ky thu?t nay « phai &

m(>t ncri yen tinh va hco Utah, t~i m(>t cb6 khc'>ng cao qua hay
c6 gi6, boi vi khi c6 m(>t b¢nh truyen nhi8m do m(>t ng9n gi6
lll:;tnb gay nen, khi mt.ra lam ll'O't tat ca, khi c6 m<)t CO'n l:;tnh cat
da hay m(>t cai n6ng nung ng1rai, vi¢c t?p Iuy~n bat bu(>c phM
dinb chi. Phai dQ'i cho than th~ kho rao Va ho·i tho dieu hc)a :
chi'. c6 luc ay ngll'O'i ta m6'i luy~n dU'Q'C. Nfo tu chi luau foon
gay gu¢c, bay t?p nhieu Ian.

94
95
,
 4

~
NANG LVC TfNH Dl)C

~hung sach vb ci'rn Ph:\t - Lao - Thi en, ciing nhtr ci'rn
111<,>i lon giao, deu d()ng y trong mQi thai Cong· nhl)n S\f quan
lrong ci'.rn nang Ive tinh doc doi v6'i _hanh d¢ng ci'.ia con ngm'1i.
S1.r quan tr9ng nl'iy dung hang dliu, thl)t vfJ_y tac dung cu.a cac
0

tu yen sinh due kh6ng ngirng dU'a con ngm'ri den vi¢c sinh san,
<< d11'.mg tict ra ( cai ma cac nha Lao h9c g9i la Tinh) tir nhirng

chat chay trong mau va chuy~n qua cac mo, cac ca quan va qua
)' lhu:c, nam hay pfr tinh ». Nhfrng hoi;i.t d<)ng cu.a sinh Iy, tinh
lft:in hay t:lm linh lien ket chi;\t Che v6'i Sl.f vl)n hanh cu.a hai
did1 hoim. Phlim chat va s1_r sung tt'.1c cu.a Tinh gay ra long can
1111111 hay tinh hen nhat, tinh hung hang, tan bi;i.o, yeu 6't,
11hfing linh chat phan bi¢t con bo m<)ng dung d~ dau bo
I l'Oll I><°> kfo ChieC cay theo luong cay », COn ng1_ra giong kieu

h1i11h v(;i ,·on ng1_ra thien. « Trong so cac ho~n quan, khong bao
10' 1'(1 11hih1g di;i.i triet gia, nhfrng nha bac h9c, khong c6 ca
ll)i nhfm Ian. Tro!:_!g tat ca cac hi;i.ch, d!Ch hoan c6 anh
Iii! llrn 11h11~p skmanh va ph~m chat cu.a tri tu¢. Nhfrng
r. ,,r;~1g ngh¢ si thien tai;lihung thanh nhan ciing nhu
11h1i 111111hi1 t~~i11h ph~1c, thm'1ng thm:'rng la nhfrng ngm'ri tinh-duc
- r
99
 ,,

m~nh. Ngttc')'i ta c6 the n6i rfing lri lhc)ng mi11h dc)i hoi, de phat
bi¢n VO'i tat Ca sire m~nh Cua n6, dong lhl'd SI)' hi<)n di¢n Cua
cac h~ch sinh d1.1c cla dll'Q'C phat tri~n khii q111111 vn. s1.r de nen
t:;i.m thc>'i s1cr them khat nh1.,1c d~1c >>. (Bae si A. Cnrrd)

Bc3'i v(ty, khong th~ hap tht.l dU'Q'C clti IH)C cno sieu neu
khong C6 S\f tiet che; n6 chulin bf mc)t ngu?3n llttJ1l; h,rc C6 th~ ...
chuyen tha;h sirc-~in~nh tinh than. Va con ngtl'ai c:'in1 th11y dieu NHU'NG DIEU Bl CAM. BOAN
ay rat ro: khi mat tinh, linh tinh ciing di lheo v6'i l<'ing hang Vl LAM GIAM THO
hili va sire m~nh tinh than cua n6 ». Tuy nhicn, lrong klii 11hii'ng
ngm:ri yen duqi, n6ng rn1y, mat quan hinh lrlr nl'n hill l]11rc'rng
Nhfrng b:}c thay ngay xu·a da chi cho ch1'mg la mc)t so
ban sau khi don cp cili ham muon nh1.1c due c;rn 111i11h, 11hii·11g nhfrng dieu b! cfiin doan vi li.un giZun lhq:
ngircri mt_tnh l~i cang m~mh ban nira nhc'r s1.r khli h1,111h 111iy >>.
(Bae si A. Carrel). « Cam <in no ban aem, nfo klz6ng sc' bi oi<im ll1~> m('it
ngay.,i
Va Lao ti'r ciing n6i ro: MJi khi tinlz it, ngm'd la b,]nl, /1/i
Ji.Iii tinlz kiqt, ngzr&i ta clzct. )) ·-.. .. (( Cam uong I'UQ'U say ban llCIJl (ng11. Vll con say), IICll kl11J11g
• se giam th9 m9t thang. ))

Cfim « viw cite n(>i phoug » ban dem (me)( Wn .rutil tinlz
"". <<

g i ,i 111 ll1 ~> m ~it niini) ».

« Cftm ngzi lll<t l.:Ju)ng clzc clui· Jwi llzc'l· (ng:1 mt>' 111i<:ng) vi
SI'. Ill ft I I II (Ill fl, »

- Cl11i IM<:11 : Ph:1i coi ehirng ctln lhun khi nJt• nt;.)m kin
mi¢ng, 11cu khong hcri t,}1a sil lho{II ra, ngo:.li ltt se x:.i.m nh~p
v:.\o cuong he.mg, nli11g l1yc kit:1 nit ch(,ng.

Sau ci111g, ll'Oll/l sii 11hfr11r, qui luc ci'ta Lao h9c «ve S{l'
XU<tl linlz)) (1), l'<> Sl,1' qui djnh 11Jm sau (sau khi <la theo dung
•
100 iOi
....
 ,,,..,-.

tat ca nhfrng dieu ki~n ve v~ sinh, nai choo, giO' Am vii I>inmg,
tuan trang, v. v ... ) :

« (J tu&i 20, moi Ian xual tinh moi boo ngay;

j1111141······ ""'"'~ -~ ........... , ..
(( 6· tu6i 30, moi tam ngay ; . ..,_..,_·, .... ..,... .... "·,~-·~-
(( 6· tuoi 40, moi 1(j ngay ; 9

« 6· tu6i 50, m6i 20 ngay ;

SU' BIEN CHAT CUA NANG LU'C TfNH DUC
« ()' tu6i 60, ngtr<')'i dan (mg pluii gi ii' linh h~i va khong cho . . _.,,.·· "-· -·-·
xuat ra ngoai )),
Ch1'111g la d:i lhfty ri'ing dicu ki~\n lhfr nhat de SU' dung
Bo~m sach tiep theo d:;iy nhfrng ky th11(ll d:.ic hi¢t ma tat nang It.re n:iy lit khong de n6 tl10{1l ra lhco nhfrng dll'crng 11!
Ca nhfrng chi tiet da dUQ'C qui t1iuh 111<)1 l'itdt l'i mi, VOi lTI~lC
nhien, nlmng lrili lt_1i phai dung S\l' tiel Che lili n6 ho 111\lC tieu
dich va de dt,lt den hi~u qua khong cho Ii 11h kill xu:f t ra ngoid dau tien ClH\ llO de lhang hoa le;;1fio d~n~;;-~g
troog khi giao hQ'p Va khien cho n6 ll'O' 11gtr!_l'C h~n nfio
cm'mg sti'c m:;i~h va nang l\l'C cho n:io he).
de tang ~l\lC dich kh:i ,-. .tV" 11~ Va

« Ai gifr am;rc Tinh ua Than tl1i cmi·11y tn111y »

Ky lhudl ay t ;vi¢c chiem ngay lily cai nang h,l'C d6
khi n6 ph[tt hi¢n, va c n6 ra khoi lfit ca y ni~m ve due tinh.
B6 la « ngh~ thu(ll lam cho Tiuh khi tro· VC de khoi phl.lC ,
Phai xem niing h_rc lrOI g Cai ban chat cua n6, cai sire m~nh
nao be)» (Houang.tsing - poll-WW}. Chung Loi khong ban den trong ln.rng thi1i Linh chat, va dimg lwi tho· litm chu n6. Luon
nhfrng ky thu~t nay. luon, hi'i11g Sl_l' h() hftp du·c,l'C Idem soat, ngm')'i ta c6 th~ kel hgp
cai niing It.re ti'y, dua n6 viw }ltlladhara lY t:;ii goc c<)t xll'o·ng
{.{
song, Lrc1! h(,i :1111 •• gifra xmrng m6ng va h<) ph:)n sinh d~1c, r<>i
khien n6 ln°l' l)•llr()'C
t,,
lcn (Lll'i'l'Jl•I
t> lu·o·nct
. n n6 tro· nou·ac
h. len ... ) Dan
dieo (b1.1ng chr{ri) lheo hinh d:,1f{g m<)I qu:°1 diu h'ra lo Vt\ giong
nhll' m<)t trai curn nh~\ Di::n d(>, plu"ii cfi dinh· 116 o· d6, li1111 cho
n6 bat dong, di111g h<ri lh<Y phill lri0n IIC> • •• 6· giai do:;in n~y.
1) Hong thfri vfri m9t li'>i ~1m tln;rc lo?i trfr t5t c/1 11hil'llg !'11:il nang l\rc tinh clue IH)'P 1:'1111 1111)1 v&i strc h_rc ci'ia toan CCY th~,
kich thich (xcm Yoga ct Dic_trtiquc d' Extreme - Orient).
nang h;l'C lhuan chftl, khc"mg lll<)I cht'il kh:'.lc hi¢l, d6 la cai Kiai.
'A
102
108

. 11
 S1,r bif!n ch::it nay ci'ia nang It.re dL.lC tinh theo Lao h QC
duqc t1wc hi~n trong tu the ni'im, dau cung m<)t m~t philng vai
than ngtrai, tren m()t Him n~m d~ chju, kh6ng cirng qua, khong
.,,.... .. ,
mem qua. Theo mon do ci'.rn phai /,CJI: hol:ic dfrog, ho~c ngoi
tren hai got chan, dieu cot yen la c<)l xmrng song phai thtl.ng, I
-:&
••
cam ho·i dtra vao. V6'i m()t troog enc ltr l he 11iiy, nguo·i ta tuan~
tuqng Ban dien day dao hang tht'.r ni'ing li.n· fiy, hang thfr Sll'C

m~nh ay, thir SU'C m~nh tirng chut m<)l tkh It.I !:,ti Va C6 hinh
dang m()t trai CUU lrra do fl,l'C, ••

{{
SEI RYOKU ZEN YO
GACHxu· D{!NG Nil NG L{JC TOI Tll U1.iN
LAM CACH NAO DE TfCH TQ'
VA DIEU KHIEN NANG LVC

Clu'ing 'ta di"i thily ri'ing « htr6'ng d&n hai tho· » chinh la

~
dimg Lu· ltro-ng de
1'lie11 khien nang h.rc, tich t~1 l~i nho· hai tho·
VtlO, Jmfrng VC ITII) l phli II nay hay phan kia trong CO' the de
tang SU'C cho n6.

Ky thu~l nay di1ng lhb·i ciing gily ra y chi, Sl_r chu y va

S\l' t1;1.p lrung Linh than. Hftt fl ngmYi hicl rfing chi sinh h.rc lam
cho hQ song khon~ gi kh/ll: hO'II cfti ~ung Ji.n: ~guyen thi'.1y, rting
h9 c6 the <fi111g II() Vil() 1thih1g 1111.IC lit1ll llll_L'C <ll.lng \ia C6 mQt
dc)ng lac Ii1111 c6 lhl: cho 11{, ph:'ll Lri~n.

7
104 l 105
 KY THUiT: chac lrong tirng hai th& vao, giong sinh ll!C ch~ day (( Prana ))
a) THA.N TR()NG: No·i thoang klli - hfra an virn rc3i it •• gia uh(tp vao ca th~ chirng ta.
nhat phai trm'.rc d6 ha gi<'>' - da th<>a m:in 11hi'h1g nhu cau t~r Thay dong sinh ll~·c ay dun dan chu luu trong khap CO' th~,
nhien - kh6ng c6 ao quan b6 chi.it, de (·p, ph:'ii n')ng rai va it. lir (tau (ten chan, khi di qua kich lhich va bc3i b& l~i tirng trung
tfun than kinh. "N'iing h.rc nhu v~y Ian dan tirng chl'.1t trong
b) TU THE : Nam ngira du6·i dat, ln\11 IIH)I chiec chicu, I khap co· th~, tir d1nh dau cho den mut ng6n lay, ng6n chan.
m¢t tam n~m mong, kh6ng cfrng qua ciing kl11)11g mem qua
-'- dau th5.ng va cung o· tren m¢l m(tl phiing \'(Ji lhtm ngm'>·i, Ncn nh6' r:'ing m<)t "i' chi l:\u hen hi¢u qua han m¢t co
huang ve phia Bae, chan huang v~ phia Nam. gang dfr d<)i lrong doiin k5·.
c) IIO IL\P: Nhtr chirng ta da h<_>c, btit d:lu hting each Kcl qu:°t ci'ia SI)' l:)p luyt,\n nay, ncu dtl'Q'C l~\p di l~p l::,ti
l~p m(>t nhtp . tho· ch~m va binh y(·n, de cho lwl IIJl,· In°>' ncn lhm'.rng xuycn, lhco nhfrng IH)C thay vc L:io h9c ngay XU'a da
'" l1ua.
d 1eu ,. . - 'fh? ). b'''ang mm, ti10'
o· V<10 ? ra l >:lllg
N. ,, . . 11g 11 I11r I Ill'" 1,.,
m1~' 1•.
d~iy la bc5i b6 l~i co· nang m(>t each chuc chtln Ji 'mg nang ll.rc
th6i chao, khong lh&i tat, m¢t ngc_>n lii·u 11~11 di;.1 dell lll(>i
ti nh th:1 n va thi3 chat, tang Cll'O'ng n6 trong nh fr •; khu6n kh6
nam muo·i phan. khong th(~ nghi ngo· dU'Q'C, Ia t~o sinh khi cho ci.'t thi1n kinh h¢,
cuoi ci111 ,; 1a t::,to nen m¢l cam giac quan binh va cm:rng tritng
d) BONG TAC : M¢t khi l10'i lhi'r d:i dii:11 hl'lll 1111.)i <;1,1·
cho con ngll'ai.
ding thS.ng hap thit pluli d1.rqc dn th:)n lo:_li trir - di111g mM )(..
s1_r co gang cu.a y chi, ti)p trung cht.'1 )' vc clti << J>nrna >J, ~i11h 11,rc,
theo hai tho· vao lo mui trong lirng hoi lhc';· \'i'10.

Phai d~ y ding cai sfrc l~l'C ay, dU'C_)'C d 11':1 \':10 lhftn thl!
nhU' V?Y, se nu6i nang, tang cm:'mg 116. Trong l irng lwi tho· vao
phai co gang tich tu khoi luQ"ng toi da « Prana » ma minh c6
th~ du·a vao, m¢t each chl).m ch~p vii lil~n Luc.

Tuo·ng tm;mg trong m8i ho·i .tho· vi10 uguon sinh h,rc ay,
sinh ra nang hyc, di vao lung hap Lhtt, tirng s9·i than kinh,
tirng le hao ... Trong toi'rn co· the\ tirng phan tirng phan, cam
lhay dong sinh It.re ay ch:.i.y qua, di vao, cang hie ci:rng vil'ng

iOG i07
 Trang m<;>i sv, d~ c6 th~ su d1,1ng mc;,t each m:_i.nh me va
hi¢u qua nha:t nguon sinh h,rc, phai ap d1.mg dung dan nguyen
]y ciia nhu d:_i.o. « T~p trung tat ca nang Ive Clla CO' th~ va tinh
~ ~ than vao m(>t di~m duy nhat )).

LAM THE NAO TIET KJ~M

11 "'lif
VA XU Dt)NG N.AN_G L(J'

Khi con ngm'ri biet den nguon sinh Ii.re d:i cho 111'1 Sl)' song,
khi n6 biet Heh tu va phat tri~n uguon sinh 11.rl' d,j hi'ing nhfrng
d¢ng tac thich hQ'p, n6 con ph.li hif t hiio 1011 vi'1 ~·i· cl u 11g cnch
nao d~ d~t den hi¢u qua toi da.

Du nho hay VO h~i den mt'rc nito di nfra, lll<) i Ill' t1ri'rng, lll()i
d(>ng tac deu doi hoi m<)t Sl.r tieu th~l naug It.re 11:10 db ; l,cj·i V(1y,
Sl;r pban tan tinh than phai bi tieu di¢t, cfing V,}y nhfrng d<)ng 1{1c
trong r6ng, nhfrng d(>ng tac may m6c, dm;>·c hoan thanh kh6ng
phai Vi nhu CUU hay )' muon tln.rc Sl,l', ma chi de'! cha qua thi giO',
d~ cha cc c6 chuy¢n lam». Bi phan phft t nhu vi}y, nang 11,rc nho
dan va mat het SU'C mi;tnh ve luqng ciing nhtr ve phlim. Trlti
l:_i.i, neu nguO'i ta h9c each dieu khi~n fdi Idem ham ng9n trho
tu tuo·ng, gifr trf tuo·ng tlrqng lt,1.i, ki~m soitt camXllC, ch'i h:'tnh
d¢ng vi m(>t muc <1ich da dtrqc xac din1i, ngtrO'i ta se d(tl den
m<)t s1,r tl).p trung nang h,rc da truyen cho h9 tat d Jiic:u qua
ciia n6. Ciing V?Y, dau miii cang nhqn ch iec <1inh di dng silu
VtlO tam Van m<)L ca.ch de dang, nghia lit 'Hl'C di v;'10 (11 i111g J1_rc) \I
cang dm;>·c t~p Lrung.
i08
i09
 chinh la mc)t tr1:1ng thai ho1;1.t dc)ng manh li¢t do y chi giir 11;1.i va
hu-6'ng diin.

dt)ng la S\J.' ill Qt bi~U le) CUa mc)t Sll'C m~nh h:;t di\ng
« ffo~lt
hinh tinh la mc)t Sl_l' hieu le) ci'.ta SU'C llll)nh time.mg uilng »
\
' (Swami \'ivckananda).

TfNH fHEM NHIEN

Tinh (1iem nhien o· ngoili ct111g nlrn Cl' Lrong khtrng nhih1g
chi la m<)t tl11r khi giai cho 81)' si'111g, mil C(lll Iii mc)t phll'(rng
tieu di tranh sv hao phi nnng h,rc.
St)' t~p luy¢n nay trao dt>i va philt tri~n tinh t1.1· chi',.
Tat ca nhfrng d.m XtlC ph:li di:it dtr6·i Sil' kit;m so!tl etta
y chi.
Nhfrng dm xt'1c lit nhfrng sfrc mi:inh; khi cht'mg philt 1¢'
chl'.mg mat m<)t each dang k~ cm'mg d<) ci'.rn cln'mg la; trai l~i,
nen dtrQ'C gifr l:;ti, chl'.mg se tang CtrCmg SU'C h,rc cua ch11ng ta.
Sv luy¢n tap cot b vi¢c luon lu6q. t0-p la,m chi1 m9i <lc)ng •
tac khong dinh )' tran ap m9i xuc u<)ng ciia con n~tre'l'i hen
trong, con ngtrai nay kh6ng bao gicl' thoat khoi Sl_l' ki<~lll soul
ciia y chi chung ta.
(( Binh t'inh la sv bi6u le) cao nhat ciia Sll'C 111:.111h », (lirng
\\
nen Hin lc)n tinh binh tinh v6'i sv tho· a hay h:il dc)ng. Trai l:,ti

1.10 111
\).

'" ~ ~:t t,i

GIAC NGU
NHU'NG BQNG T Ac DAC BI~T PH.A. T TRIEN
, ,,... .... ). ,...,
GH(c ng11 Ht m<)t trong nhfrng plurnng ti¢n cot ycu de ph11c SlTC MtNH THE CHAT VA TINH THAN
hoi va Lich tt.1 nang h_rc. That v~y, chfnh lrong khi ngii nhfrng
dong sinh ll,l'C CO m<)l ho~t d<)ng hoan lo:\n mO'i me lrong CO' M<)t vai trong so nhfrng d<)ng tac chl'.mg t6i sap m6 ta
th~: dl.l'Q'C giai thoat khoi ph:1i ph~IC \'I.I Cho himh d<)ng Vll lt.r ngay nay thrrcrng du-ere l~)p luy¢n trong cac vo dm'rng. Chung
tm:mg, chung c6 th6 hoim loi\n ll! do chfw Inn trong khtip ccr OtrQ'C sat nh{lp v:'lo nhtrng <l<)ng tac t~p khi bat dau vii khi
th<? ml)t each deu c1i:in Vft Jien ti.IC; ho:_ll d()n?, ('tin chi'lllg lr<Y llCll cnoi buoi 't1).p VO, de cho co· the (}' vao tri;tng thai thfch hqp,
c6 tfnh each xay <l1.rng va tu bo. Nhfrng hinh dii:n, lfrc la cac ho~c de lrau doi cho m<)t ph:'111 X~ di).c bi¢t Il30 d6, ho(lc SU'C
tung lay l~i di¢n ... m1;1nh c1ia m<)l nh6m J,i'ip thjt. Nlmng mi.le du chung c6 drr9·c

Tuy It'tc c16, c6 nhieu dieu giup vao Sl! xay dl,l'ng , nang
ll,l'C dung dan VU day du trong suot giilc ngu: Sl,l' thoang khi
- Sl,l' tieu h6a - Sl,l' yen tinh Clla tam 000 ... tat CU deu , quan
h¢. M<)t Sl_f trnu h6a qua n~ng ne gay ra Sl! tranh dl'lu •Clla CO'
t~ d~ doi ph6 v6'i s1,r len men, k~ ca VO'i Sl! ng<) d¢c; Nang
ll,l'C dung vao vi¢c nay khong th~ den d~ hoi h6 cac tirng, gia't
ngii vi v~y ht quay d¢ng, 'c ac day than kinh, man, cltc b:lp
th!t, h! mat khoi hrqng sinh ll,l'C nay; Sl,l' ngbi ngai kh6ng dtrQ'C
dung nhll' muc doi hoi, hap thit khong dll'Q'C boi bi>, st'rc Clta hap
thit khong c6.
ii2
truyen di;ty, vu t:)p luy~\n nlm th<'S rn'lo di nfra, chung ciing kh6ng
c6 gia lrl may va kh6ng c6 hit;u qutl si\u xa, boi vi dieu col yen
•
thm:mg thtrcmg bl g~l ho: nhfr11g ph0p tho nh!P nhang v:'I ncn
l10'i tho la din h:in chinh ycu ci1a 11hfrng d¢ng lite n:ty.
(I , Th1,1·c v:)y, chinh ho·i Sl,I' lrn6'ng tl~n lwi thc'r hl>n hqp m<)t
each m{lt thiel ,·ao d<)ng the lllll 11hii·11g dtch l:)p luy~n nay c6
ly do ton li;ti.
(( Nhfrng chiec Jo klch lhich)) dll'(_l'C dot Jen trong nao h¢
bo•i Sl,l' 'Chll tam V30 bo·i lhO' Vh d<)ng lac, dt!'a CTCO nhfrng thanh
qua hO'n hfin nhfrng lhanh qua dl,ll dtrQ'C nhcl' 1:}p rong Ve th~
115
chat Lin.re banh llH)t each mity m6c Vtl \'O :;· lhfr(', h:iy fc_\ nhat
la khong c6 m(>l s1.I' h)p trung tinh than tr<}' h.r·c.
'f ~11. sao · LSl.l' lrnycn
nH) " d f).J e1"ay d.u vu1
' . n Inrng
- si,r l ong
'). I19·p
va gia ti·~ ci'ia 116, f>l_l' giiii lhich vii doi t1.r9·ng ci'ia tfrng d(.mg tac \
khong Ull'Q'C ban cho? BJ tra lcri cftu hoi d6, chi can biel r£ing
nhfrng ky lhm).t nay (16i hbi rn<)t Sl.l' truyen fh\I th:)_t Sl.l' VU O'~ ~HUNG QUI TAC TONG QUAT AP Dt)NG
11
Nh:).t, chi c6 m(>l s6 ngu·c'rj tinh hoa c6 l1r lir&ng moi elm.re
biet. .CHO TAT cA cAc PHlJO"NG PHAP TAP .
. LUYEN
C6 nhicu phtl'O'ng phap kh.a c nhan nhat lit hc>'i lht'r 11.r TU' THI~: Nhfrng caeh H)p luy~n nay dt.rqc lht_l'C hanh voi
trong vi¢c l:)p luyc_'n nh[l'ng e1c)ng ti1c; nhfh1g dch t:)p luytn m(>t lrong ba lll' the sau <1:\y : dfrng, ngoi hay ni'im.
chfnh khong mfiy thay d,~i.
1) Dl>fl;r; LronJ ttr the ll_r nhicn, slii::cntai, than ngi.ro·i
Cluing Loi se 1116 l:°t nhih1g phtrnng phap dtfnh m:\ nh<>' thilng khong gong ci:rng, bai cJu\n lwi giang ra ...
chirng tat c:i nhfrng phrnrng phap khflc dc11 c1myc gc_ri c1en.
2) XGUI theo kieu Nh.)t, him cht111 pluh xcp treo tren ban
clu\ n lni.i...
Q
.'1) N . L11, dan ciing trcn rrn)t 1111.ll plti"inff v6·i thtm ngu·01,
duoi lhlt11g lrt'll llH)l chiec chicu hay n¢m khong cfrng quit, khong
rncm (! 11ft .. ,

(ii()' UI.\C: Nltii·ng hu(3i ti)p ph.ii di(•n ra lrong kho,ing

,,thcrl gian gifra n'ti-a d('m vii cJi'111g ng<,>, nhfrng gi<'r ci'ra 11 Sinh khi »
- _ m9i buoi s{rng - khOng giitn do:,111. Nlrii·ug lieu lie) cl~n m<)l
l'itch chac chan, <l:111 dun, d6 lf1 ,itn d~ Iden 11h:'i11.

~O'I CHON: Cnn~ lholl.ng khi c:'111g lot.

if7
iiG
 '
HO'I THO': Trong khi luyt)n h}p cfrng nlm lrong h'tc khoang
thc':l'i gian giira h<ti d(rng tac, phai tuy¢t dui the', hi'ing miii; <lieu
nay rat quan tr9ng. )

AM TIH)'C: Phai nhtn an va da tlioa man nhfrng nhu cau

tt,r nhien.

HUO'NG: Quay ve hucmg Bong, ve pbfa m:_it tro·i llH)C. ~

QUAN ~\() : Qunu ao phai r¢ng ,k,hong that ch5l tay ch~n\ BA SV NGAN TRO"
than ngtro·i, co.
"' TH.\~
CAN '
« Kl1i mo
'
hc",i xuat >) trong m¢t dc)ng tile phai
. 'frong vi~c l:'11n d111 I mt lwi I hii· vii nil ng h.rc, mon dc3 ban
dau se g(lp mc)l v:\i kh6 khan. << ~le)[ v:\i do:,111 clm':rng kh6 Vtr()'t»
ngirng dc)ng tile ay va t~p qua d¢ng tac khac.
do 6ng ;\[. Maspcrc> chi cho ch1h1g ta lrong hiin d!ch cu6n Tai -
ts'ing wang- Iao ctrn 6ng.
{{
<< Trong lnmg con nguo·i c6 ba llO'i co Sl,r dn lro·. Thu nh11t,

C6 m<')t S\l' can lrO' nO'i qua tirn: nguoi la cam

lhay rang dtr<Yi qua
tim, hen trong d~ day day ap ... Thfr hai, c6 m<)t can tr& o· dt.r6'i
cac n¢i i(lll!) song: nguo·i ta cam thfty rf1,ng, hen trong ru¢t day
ap ... Thu ba, c6 m<)t can tro· no·i 8an dien phia dm'd. Ngm'ri ta
c6 thG VU\J't qua v&i mc)t y chi sat da. Chi sau vi~c d6 ngtroi ta
m6·i dm lhay rting hO'i tho• chu ltru trong khap CO' tht >)
Nhirng li,m the nao Vt.rQ't dtrQ'C nhfrng can tro· d6?
Ng,n'ri l>iPl rang Sl,l' lrn6'ng dITn lwi tho· Ii, lm6'nri diln qua
"' ta

than the llll'i tldr hit viw l>i'ing miii. St,r hm'rng di'in ay chn1c th~rc
•
hi¢n thCO llH)l )(1 lrinh do llH4>11 <fr> v:_1ch t'a, lllc'>ll <10 Jill?ii lhay
ro Jircmg di, 1>:'tng d,cli t1n°Y11g lm/ng sau khi d:i hit v~\o, nhfrng
hqi .tho· tir tir di q1111 th,\n th[:, qua klti q11:h1 Loi qua tim, rcSi
den d~ day, rc3i den cf,c ll<)i l~111g, den hai qua th~n, den hai
"
118 119
chan, hai tay, sau kbi trb ngm;re len thco c(,>l xmrng sting, den
dlin, roi tr& ve qua tim. H1 thong nay c6 lll{U' di<'h ltim !i lhfrc
at.rQ'C m(>t ca.ch izi1u qua timg phan Lrong ccr Lhc' ori I II y~1t rfoi "'
lam chzi au9·c nhfrng phan a6.

Nlm vf).y, l10'i tho· ( strc m~nh, nang lt.rc) CO' the clirng tinh
than dieu khien den hat CUU didm naa trong CCY the de h<>i 1,(3
n6; Sl_f ch!'.1 Y, tri tu<; <11eu khien den (h\y, h)p trung va dfrng
Ii.ii, kich thich nhfrng s1.r thay d6i va lu·u chuyen ci'1a mirn t:.1i )"'
BA THE XOAY
mire d6.
N'hirng <f<)ng tfle SHU dicJ.1 }am van d911g C<)t
d{1y C6 lllllC
~u·o ug song i'r khitp ncri va the a mqi lnro·ng, Iii Ill d£111 ra, roi hoi '
~
bo nhirng bup thjL chong dfr 116.

~
1) XOAY CO
l\r~:c
DiClI; Lam V*ll <l<)ng nhu·11g <lol xmrng l'O, liun dun
Va fa(}g cho CUC bap lhjl CO, - kich thich Sl,I' lllall hoi\n O
S~'C

~de l~O m(>t Sl.1' khinh khoai caa ~<) cha DUO.
TU' TIII~: · Du·1~g, hai ch:\n lwi dang ra, hai ban lay 1wi
hong.

IH)N<: TAC: L11:i11 phit'\n nghicng dliu qua phai, qua trai,
1
LO'i khc)ng t'()C c:111, dan d:in kea dai CUe btip thtt
tl'lr< l'C, l'tl Sall,
ra; khi die h:.ip lhjt dli 11(J11g, h:'it clau quay lir phai sang lrai,
• d!ll dang, Sall d<', doi Jmhng quay; tang dan toe de) Vil Sll'C
m:.inh.
H() JJXP : Tnrln· khi htil d:i11, tlu'r ra h:ing mi~ng cha k5'
bet, roi tho vao bi111g 111tii, ch(1111, s:h1 ... llt'll lwi th<\ mi¢ng ngl)m
~
kin, va tl).p d(>ng lac Lrcu i-;uut thiri gi:lll co the giu: hcri tho· dm;>'C

120
a 121
trong ngll'<>'i ... Ben khi het nen ndi, ngirng d()ng Lile lh<°r ra bi'ing
mi~ng, r6i hit vao (ha den nam llin)
,,

2) XOAY VAi
M{)C BiCII : Lam v~n <t,)ng c<)l x1mng ..
v&i m(tt dat trong c:ii tn.1c ci'ia hai \'ai. '

TU' Till~ : Dt'.rng, hai cht\n 110'i dang ra, hay lay hu6ng
xuoi h,r nhien Lheo tht\n ngm'ri •

.,,

.\

122
 t, D<)Nn TAC: Xoay thtm tren khong 11<)ng <h}y hai chan,
lutm phirn qua phiii qua trtti. Hai cflnh lay khong dinh vao
ngm'J'i, djn di111g, nl>tmg khc)ng phtti la buong tha, trili lQ.i chinh
hai cimh lay gFi· vfrng 111)ng tttc qua lac dieu khien dc)ng tile,
,. th;\n ngtrcri CJ'I l. LIH'O cht'rng; dau quay thco hu·(rng ctc)ng tac.
Khi den mfrc toi aa rt'1a <1¢ng tac quay ho(tc hen phai, hoi,lc
hen tri1i, d~u qunv ra o.;a11 vii hai cilnh lay nhfin them nhieu
- <t"l' cw
I"an 111ra I II.Ol!n' I fll: 1·1m;rc c Iwc
"' c IHill,
'

110 I-li\J>. l>c">ng the nhy, ding nhrr <-1ongltitc trtr6'c, dicn
ra trong lt'1c hit vao. Ct'r mol Ian hit vi\o thi t:\p nnm Ian quay,
Vil C6 lh~ !her ra YilO hlC d(>r1g lac quay h~l lllti·c lf>i da, Ve
phia sau va di111g lr<rn ci'ia hai canh lay d~ l·p !c>ng ng1_rc va
dc3n het hai th& ra ngoi1i.
I
...,

' '

f' I \
.,~
I

125

)
 --
3) XOA Y TH.AN NGU'O'I
Mt)C BiCI-I: Lam v(tn dl)ng cl)t XtrO'ng song o·. nn.rc h6ng.

TU TIIE : Bung, hai chnn hO'i dang ra, hai cllnh tuy giO'
len khoi dau ... '
B()NG TAC : VtrO'n ngm'ri, dtra hai tay len troi, roi Cli.i
I

xuong cho (ten khi enc ng6n tay du6i th5.ng ltrol tren mi,H
dat... bat dau xoay tlian ngm'>'i, ban dau ch:).m, sau d6 xoay
m~nh nhung kh6ng nhanh. \
HO Bi\P : Tha ra bl'ing mi~ng, hai Lay dtra xuf>ng c1at. ..
cuoi hO'i tha ra thi cac ng6n tay clwm dfll ... roi the\ v:"10 hi\ ng
miii.,. cuoi hO'i tha vao khi clan nguoc cao, Lh:"111 ngtri>i . v:'1
hai canh tay duoi ra sau. (riir hO'i tha trong ngm'ri trong lhiri
gian xoay du ba vong, Lhi'r ra khi cl'.Ii xuong l~i.

{!

126
 I
I

... I

DE PRAT TRIEN NA.NG LVC

Nhfrng d¢ng tac tnrac due.re t:}p m¢t each dimg dan, thl~
xac va tinh than se sKn sang cho nhfrng d¢ng tac ti e p thco, cot
ycu danh rieng <16 tang cuc'rng nang It.re.
~.
\~~
t

DQNG TAC THU' NH.AT:

TU' THJ1: Dirng, hai chan lwi clang ra, hai tay dua lt~n
khoi d'inh dau ...
HO JIAP : Sau khi tho· ra th(tt hH, hit vao' bilng mui mi)l
lwi dai va ch{lm ... r<3i ncn Iwi th&, mi¢ng ng(tm kin, dim lwi dtra
vao m<)t chi1t.
B()NG TAC: Hai chan va hai tay ding th&ng, tu&ng
ttrQ'ng rang tren hai ban tay, d~ ngira, c6 m<)t chicc ban nijng
va to ... tat ca st'rc m~nh cua b~n din thi~t d6 gifr chi~c ban
ay tren hai clrnh tay ... Gang sire, gang sire d6 nang chicc ban
han m<)t clnH nfra... ding thfi.ng tat ca cac hap thit... chi
ngirng l~i khi cueii hai th&, th& ra, d6 rai hai canh tay, nghi
ngo·i ... Th& vao, bat dau l~i. S1;r t~p luy¢n nay phai lam d& mo
hoi tr{rn.

-128
 - --- H*" IN='!¥,: , ¥4-i4':™",:""-t1',,·"t -~· , ~:-~~· "..:. \ - - === ;; .&&

BQNG TAC THU' HAI

TU THI1: Than ngm'ri va hai chan giong nhu d<)ng lac·
tnr6'c, hai canh tay buong xuoi tt,r nhien theo ngm')'i.

I ngirai.
HO HAP: Th& ra ... th& vao bang miii ... nen hai th& trong

BQNG TAC: Nam hai qua dam cang h.'lc cang ml.).nh, trong
khi hai canh tay ding th£ng va cfrng dlin d9c theo ca tht cho
d~n khi run len va chi dirng ll.).i khi cuoi hai th<)', cam Iw XUOIII-,
cac blip th!t co ding thfing.

BQNG TAC THU' BA

TU THff: Thfm th~ <luoi d:\i trcn mc)l tam tham trai <il'·lri
dat, <1au treh cimg m<)l m(ll phiing d(l.l lrcn m(>t chiec g6i.

noIIAP: Trnac het, « quttn binh h6a cac hai thlr )) Vii
toan C()' th~ dan ra, tiep d6 sau m<)t llO'i tho· ra day ch\ hfl Vtio
th{H sfm va nen hai th& 11.li, mi¢ng ng~m kin.

BQNG TAC: T(lp trung chu y vao Ban dien, tot\n rh:i11
gc3ng cirng, hai qua dam nam chi.it, cam dtra vao, cho den kid
glin dirt hai va cac bap thtt run len .. i nghi, th& ra nhc nh(\, ..
bat dau 11}.i nhieu Ian.

~
130
 ~
t

PHU'O"NG PHAP TCHONG-LY

Trong s6 pht.rO'ng phap cirn Lao hQC de phat trien nang

h.rc tinh than va the chat, day la m(>t phll'O'ng phap ldeu mfiu va
day dtl nhat' ma chl'.mg toi c6 the dem ra doi chifo nha cac ban
dich cirn ong M. Maspero.
D(>NG TAC THU' NI IAT : Ngoi, (( nghien ding di': l:)p
trung than trf, ba muo·i situ Jan - Ilai h:\n lay itp Jen sc.>. D:'1nh
trong trcl'i hai tnlrO'i hon Ian))
DG (( danh trong ln'.l'i », phai (( <lem hai long ban tay VC ap
Ien tai; dung ng6n tay trb danh ng6n tay gifra (treo len n6) va
danh vao phfa sau SQ hen phai va bfo trai, m6i ben hai ffill'O'i
b6n Ian».
BONG TAC TIIU' HAI: (< Lie c(>t trO'i (nhfrng d6t Xll'o·ng
c6) qua phai qua trai, trong m6i chieu hai ffill'O'i b6n Hin. »
B<)NG TAC THU' BA: « Dung 11.l'cri thu nl.l'ac bQt b ben
phai va hen trai, va hen tren. Banh tr6ng ha ml.l'O'i sau Ian. Thu
Illl'O'C h9t ha ffill'O'i sau Ian. Chia Illl'()'C hQt ra lam ha mi,tSng nhu·
m(>t v1;1.t crrng va nuot. Sau vi~c d6, ngll'O'i ta c6 thll di trong
\
lira)); trong khi t:;tp d(>ng tac nay; hai canh tay gio· len khoi ti'
dau, song song, va cac ng6n tay cir d<)ng lu(>n.

' 182
 BQNG TAC THU' TU: « Dung hai bi111 lay xoa.hai qua
th:j.n ba mll'O"i sau Ian». Xoa bang long ban tay, cac ng6n. tay
hU'crng xuong dat, hai ng6n tay cai hll'crng ra phia ngoai va ta.ch
xa cac ng6n taJ khac. « Ngiroi ta cang h)p d(>ng tac nay, hi¢u
qua cang tuy¢t di~n. ))

B()NG TAC THU' Ni\.l\I : « Cui dau va xoay tirng canh

tay nhll' mot cili tnJc keo, ha m1rO"i situ Ian. » "
B()NG TAC TII(J' SAU: « Xon:: ca hai cilnb lay nlm 111¢t
cili tn1c keo: »

D()NG TAC Tilt'" Ht\\' « I l,n h.in tay ch[ip v:w nlwu, th&
niim Ian. Sau (lo ch{ip lu,i !Jim ta) cno khbi d:lu (tronf~ tir the)
chong dfr trc'Ji (Cllllg ltr lhL; lrC).IJg d<)ng 1i1c lhfr nhal lli'.: u.'\uJ c:'ti
b:\n), chit dinh dliu. ~Joi h:)n ha hay chin Ian» .
.
D(>~G TAC Tlll} TAM: u B~ hai him tay nlrn hai cll.i m6c '
du·a ,·e
phia truac va narn hai lc)ng ban .chan n, ;oi
nga ra sau
cho den khi enc ng6n chfm ch~lm m~l dfit sau dau. « B~ chan
xuong tr& l~li va ng<>i thco tu· the dttng d:1n nmc>'i hai Ian. n

Nhfrng d(>ng tac nay phai CTU'Q'C t:j.p trong gicr (( sinh khi lc1 11»
.,
tir nira dem cho den dung ngQ. « Trang khi ngll'O"i ta t:j.p nhfrng
d¢ng lite d6, phai th& bang miii. »

« T:j.p Jung, nhfrng d()ng tac nay lam cho con ngiro·i xa
lanh b¢nh t~t, qui du· khong dam l~i gan, l:;mh Vil n6ng khong \
th~ vao trong CO' thll du·9·c, v. v ... »

134
 ~

« Be nhfrng dc'.)ng tac nay d~m l~i hi¢u qua my man, phai
nen hai Hin dau sau d(>ng tac thu ha, va Ian thu hai sau dong
tac thir tlr ; sau d6 khi dc'.)ng tac thfr tam hoirn tat, ngm1i ta
nucSt nu·ac hQt nhtr trong dc'.)ng tac thfr ha, ngm:ri ta t:;tp l~i cac
dijng tac thir nam va thir sau ; (roi ngtrc>'i ta) nen hai tho trong
'
)
giay lat vi:ra suy tITbng den mot ngQn lu:a 1i:r Ban dien di ra ch~y 1
qua khap CO' the.» B6 la nang h,t'C dang Ian trim.
Sl[ LT.JU CHUYEN TV DO CUA NANG Ll[C
Q
T1r lhc l),l)'l;I doi lhibg dt'rng cirn cc'.)t XlWng song la chia
kh6a mtr ,l1rc'nig cho s1.r lu·u chuy~n h.r do cirn nang I-1:rc, cha
phcp 116 lheo mc')l l'i1ch lL_I' do l(> trinh tn.rc tiep nhat tir dinh
dau cho lle11 g,1e c,)I Xtro ng s6ng. Be kich thich nhfrng trung
tam than kinh lht'rc d(1y v:'1 lifit dau ho!}.l d<)ng, ngtrcri ta khong
the khong lhicl J1\p Vz'I duy lri trong khap CO' the va r1(tC bi¢t
trong C<)I Xll'ltllg i..Ci11g st,r Lt.I' do ltru ·Chuyen c{ia nhfrng dong
sinh It.re lhl'O c/1ch 111oi ph:-in trong CO' the, ti:r dau ng6n chftn
cho <le11 1,1 Lili, di:11 dtn,>'C llllllrJ lt}.'C lhfttn nh~p vao m(>L each
m:)l Lhiel.

T11y 801H( Ji\ l:tc nh(rn lruycn nang thco hai chieu,
[!J.'C
bai V(ty ll!,(11'< J'i I.a dl111 ph:ii \'ll'<Yll minh moi but31 sang trU'O'C
0

gi<'>' le ni-a t,)i v:\ IOp 11hti'nJ dc)ng tac« ba phcp xoay » va, uh£it
la moi bui~i chil!u, l(,p d()11g tile nay:

Nlim t'1p 1l11·b·i t1itl, q11h11 Ito s0 ra, thftt ltrng va cc> ao
IDO' l:Qng, duoi ngm'J'i dll1f; 11Jiit!II d111g lf>l,,, [Jic°t hfiug 111lli, binh
!,;, than, deu d(tn .•.

i37
i3G
J

MOt nguai ph1.1 giup ngoi nO"i dau ngt.rai H}p, hai ciinh
tay ngt.rO'l t~p du6i dai ra phia trt.rO'C, ngm'ri phl.I gittp cam
hai c<> tay nguai t~p th\rc hi~n m(>t d(>ng tac kco va du 'dua,
k'co m~nh ve phia sau, roi qua phai, qua trai, len cao cang
luc cang m~nh; gi~t tirng cai ngan lien tiep n}m d~ kco ngt.r<Yi
tl)p tren n~m, nhll'ng th~t ra ngm')'i ay vlin nam m<)t ch6. NHlYNG CACH DAM BOP
11
Hai ch:ln ding v~y, phai ket ch~t vao than ngucri va
khong . dU'Q'C mem Va gl)p hay Cll'ng Va g(}ng, nhfrng d9ng t>l11wug phltp nay la m<)t phu-o·ng phap tuy¢t di~u dG
tac gil)t. keo, th1.rc hi¢n tren ch:\n nay, roi <lcn chan kia, roi bot ht) t'fll' l, IP lh!I Vil kich thich naug h_rc; nhfi't h't n6 dtr<_)'C dirng
hai chan cung m(>t luc. trOnL \ I 1p ,tn1 th11~t, va vfin c<)n dtrQ'C cac mon d~ mon
KAH.\'! I;< Nhill tap luy~n.
Sau d6, kho·i Sl)' cha xal L6n t,\m nhfrug btip lhjt a hai
l'l l )i'rng, hai chan lwi dang ra.
hen c<)t XtrO"ng song Lir guy eho den goc d1a hai qu:i lh(m;
khi cac .hap thtt nay da Vll'a di'1 ll(>llH Vil <l:iu rn, hi~l dli11 1111 <'><: 1(111 T.\P: fcong LU' the ay, CL'ti xuong va dtrng

tu· cac _dot XU"O'llg co, dirng d:tu llf(Oll lay cai fi'n nh\' \',10 mOI
!mi h:\11 li1v lldlll no·ico ay
chf,n trai, roi chii xil.t tir tt'r clu1n tir
dm'yj It'll fl ( ' II, ( 111\g lam Db ,. \ fly d6i VO'i ChtlD phai ... cha lH.Hlg,
<lol, tay 11am h.1i Vil Hr tir• den goe e(,t Xll'l>'llg song. l\loi Ian nJt,n•, 1•('1, IU(tl lllllh lay tnra..: va t'a canh Lay vo·i ban lay kia,
an, ho·i tha ci'ia, m,:t.rfri plHI git'1p VU ngu-O'i l:}p ph:°ti dm_rc gi[i· kcl llHH 11 .JII,;, 11hfrng b{ip th!l CY lhi.rn.
l~i. Va nhll' the nhicu Ian lir cao xuong thap, nlmng vai SU'C
ll )NI I T \C: G<3n~ cfrng hai ban lay, cac ng6n lay duoi
an m~mh hO'n vao ]tic ch6t so v&i ltic kho·i Sl.r. Tat d1. nhfrng lh:111:1, \11 l.lifi \-110 nhau, dirng C~llh }u·frj ban lay nlur mQt chiec
can tro· nho trong xu·ang song vira sinh ra trong ngay nlm dao pl1tlV, ( II ·, t lirn[., nhil.t nho, gon Vll lhilng (1t'.rng enc bap t!)!l
vl)y bi giam thi~u va naug h_rc c6 the lt.ru chuy~n ll.r do hO'n. tro11,; 1u·i11 1 .,. lht. Trong khi ch;:it voi mQt st'rc cang ltic cang
1111,lllh, help 11111 hi eh{il phai g<3ng va ctrng ,~ii: lhi d~t khi chi).t
vno h:1 p ( h:111 l'O cltc ng6n eh[m I~i (M d(: g<3ng cac hap Lhtt
{{ n:iy: 1111111 ! hot qu:i dam trong 'khi th(tl no-i biip thit bi-xep, h~
cam Xllllll!' 1.111 cft•n cite hap lh!l CO .•.
fl()'f 'ffl()': phlti dtrQ'C nen l~li lrong khi chi;il Va CUC bap
th!l Ill.Ill 1 lclC)II h,c',.1 ( 0 l~L
~.\ I l I( 111 I',\. I>. Tho· Lh:U
. sfu1, chi:1 ch:i.m
. . n}-.u khi
cham
m6'i b:11 d,111, l.'im ho{ic Hun v¢ sinh loan th~.

138 139
 ~ E>I CHAN KHONG
.... ~ ,.,,,
VAI TRO CUA E>AN E>IEN Cl1c .sneh cl> ciin Thmg hoa va Nh(ll h:in nhiic den S\f di
cluin kl1611g nh!r li't inc')I loi lr)p luy~n din phii.i Lin.re hnnh thm'rng
Trong Hh ca cac d(rng tac nay, n1<)l vai tr<'> ch'rng hang dau xuyen kh<)ng ntvrng dt- cho khoe m~nh, ma cc)n d~ phat trien
drn Ban dien. Ngucri ta bicl rang (xin xcm cuon: Nlucng
phiii la w'i.ng l(rr.
I

Bi Thug.t Lam llui Sinli) lt'1c Lan c6ng, 1:\p lru11g Lal c:t sire h.rc St.I' t~p luyl\11 nfiy, l11y he ngoni c6 vc VO nghia, phat sinh
cua minh vao Dan dien Ii, Cl.l'C k5· quail lr<.>ng, Dicu nay di>i h<'>i ra nhfi'ng hi¢u qu:i luy¢l di()u trcn cuo·Hg tinh ciia thtin kinh va
s1.r ncn lwi khi th& vao. hai phi'li dfi tli'iy, v:\ sir ciing thHng enc ngu·O'l In kh6 ngfr r:'ing, 116i m()l cit.ch sinh Jy h9c, d6 la nhfrng
hap ti* b~mg dm'>'i. Tat c{, Sl_l' chu!in bj nay la de ni'>i lieu m<)l chi co the d:,ll d1r9·c 11.~ kid, lhkh nhfrng dun than kinh l6ng ban
each nu)l thicl llHJi phun lrong lh:\u lhe, cho lh:in the Sll'C hyc Vll cluiu.
hi~u qua toi ~la trong lt'1c di1ng. S1.r c1i ch:in khc}ng drrqr lime hi¢n nO'i thoimg khi, gifra
thh'n 1.hie11, vi ua lhfch, v/10 hui'\i mai trong co
cc)n 1r6't dfim
Ban dien day Sll'C <lo y chi lam ding cllc bap thtt, de cp smrng d(~lll, tn'n nhii-ng l1ing <If, n111 11·tr1, lrong-]c)ng nhii·ng con
StrC l\fC CUa than kinh dang CY trong tr~ng thai bao d<)ng; Sl_l' ticp suoi nl:<°> lrong 11t'1i, lrnng l11yt1 1116'i.
xuc UlfQ'C thiet l~p gifra 6c, cac day than kinh va cite bap th1 t, Nt'n vira cJi vira l~p lll,i· lh.11 qtu1.
dong di¢n ch:;i_y qua va StrC l\l'C c6 lhe V90 mQi luc ban VUO 110'i
Sau khi di xong, khc"Jng nlln lii'y viii Inn ld11} hai hilll chtm,
mong muon.
nhirng clirng lwi han lay d1il xftl ,·i1 !hon hop cln'mg cho den khi
da kho h~u, mem vh 116ng,
Sl! luy~n U)p thucrng xuyen nay cua Ban ctic.n lrong khi
L:)p Hit ca nhfrng <l<)ng tac khac cho Dan c1icn kh6ng nhfr11g m<)t Di ch£i.n khong thiel 1:ip l:,li sir tiep st'1c v6'i oat ma con

vai lro lien l~c va ket h9·p, ma con vai tr6 lich l t.l nitng h_rc n fra. ngll'('ri ltin tien ng:iy nay lut,n l11c)n l:'111h xa (b:ing giay, dep.)

f4f
140