Thu hái chế biến dược liệu và bảo quản dược liệu:

1. Thu hái dược liệu:

Chất lượng dược liệu phụ thuộc vào hàm lượng hoạt chất chứa trong dược liệu nhiều hay ít.

Hoạt chất phụ thuộc vào nhiều yếu tố: di truyền, điều kiện địa lý khí hậu,trồng trọt, thu hái, phơi
sấy, bảo quản.

Thu hái như thế nào để đạt được hoạt chất tối đa???

Rễ+ thân: thu đông, thời kỳ sinh dưỡng

Vỏ cây: cuối thu, đầu đông ( Vd quế, vỏ cây bạch đàn)

Lá và ngọn mang hoa : khi cây bắt đầu ra hoa(lá chè)

Hoa: thu hái trời nắng ráo, trước hoặc đúng thời điểm khi thụ phấn(lim ngân hoa, nghệ tây)

Quả: tùy theo dược liệu : ớt thu sáng sớm.

Hạt khi quả già

2. Ổn định dược liệu:

Trong dược liệu có nhiều enzym xúc tác hữu cơ cho các phản ứng xảy ra trong tế bào thực vật,
tác động lên các hoạt chất để chuyển hóa thành các sản phẩm thứ cấp.

=>Cần ổn định dược liệu để đảm bảo hàm lượng hoạt chất trong dược liệu

a) Phương pháp phá hủy enzym bằng cồn sôi:

-Cắt nhỏ dược liệu tươi vào cồn 95 đang sôi.

-Lượng cồn bằng 5 lần dược liệu.

-Đun sôi 30-40’

-Để nguội, gạn lấy cồn.

-Dược liệu giã nhỏ, chiết lần 2.

b) Phương pháp dùng nhiệt ẩm:

Hơi cồn: Cồn được đun nóng, cho bay hơi lên các khay dược liệu

Hơi nước: thay cồn bằng nước , nhiệt độ 105-110

áp dụng với vỏ , rễ, hạt

Ưu điểm: Cho dược liệu màu sắc đẹp, thành phần hóa học như dược liệu tươi.

Nhược điểm: tinh bột hồ hóa, protein đông-khó chiết

c) Phương pháp dùng nhiệt khô:

-Thổi khí nóng 80-100 qua dược liệu

Nhược điểm: làm biến tính protein,

Môi trường khô, enzym khó bị phân hủy

-Tạo màng mỏng, dược liệu khó làm khô.

-Chất bị biến đổi :protein bị biến tính, tinh dầu bay hơi, đường bị caramen

3.Làm khô dược liệu :

Để bảo quản dược liệu khỏi bị mốc, vi khuẩn, bị tác động bởi enzym và hạn chế các biến đổi hóa
học có thể xảy ra.

*Phơi:

-Phơi dưới ánh sáng mặt trời: đơn giản, ít tốn kém. Nhược thì phụ thuộc vào thời tiết, nhiễm
bụi,ảnh hưởng của tia tử ngoại, thu hút ruồi nhặng.

-Phơi trong râm:Áp dụng với các dược liệu là hoa để bảo vệ màu sắc hoặc các dược liệu chứa
tinh dầu.

*Sấy: là biện pháp tốn kém nhưng không bị động bởi thời tiết.

-Rút ngắn thời gian

-Giảm tác nhân ảnh hưởng như UV, tác động của enzym.

-buồng kín + 30-80C

*Làm khô dưới áp suất giảm: đóng kín và đc theo dõi nhiệt độ và áp suất.

Thời gian sấy nhanh có thể sấy ở nhiệt độ thấp .

Không áp dụng với quy mô lớn