Pojęcie i rozwój gospodarki światowej

Potrzeby
ludzkie
*
Żywność, ubranie,
PODSTAWOWE mieszkanie
POTRZEBY

Książki, teatr,
* DUCHOWE rozrywka, bliskie
POTRZEBY podróże

* LUKSUSOWE Luksusowe ubrania,

biżuteria, różnorodne
POTRZEBY przedmioty przepychu
 * Czy istnieje kraj, który byłby w stanie zapewnić swojej ludności wszystkie towary i usługi?

* Kraje ściśle ze sobą współpracują, każdy z nich oferuje innym

krajom posiadane surowce i produkty.

* Dlatego konkurencja między krajami zmusza kraje do

produkowania tego, co potrafią lepiej niż inne.

* Dzięki konkurencji rozwinął się międzynarodowy podział

pracy. Wyraża się on w specjalizacji niektórych krajów w produkcji
określonych dóbr lub usług i ich dalszej wymianie lub handlu z
innymi krajami.
* Międzynarodowy podział pracy zależy od położenia
geograficznego, zasobów naturalnych, kwalifikacji siły roboczej,
historycznej przeszłości.
* Przykłady państw o międzynarodowej specjalizacji: Japonia –
elektronika, robotyka, Arabia Saudyjska – wydobycie ropy naftowej,
Szwajcaria - zegarmistrzostwo, bankowość, Sri Lanka- - uprawa herbaty,
Australia - hodowla owiec, RPA- wydobycie złota, diamentów.
 Gospodarka światowa
* Gospodarka światowa to złożony system.
* Gospodarka światowa to całościowy system
gospodarek narodowych, połączonych wymianą
towarów i usług, systemem międzynarodowego
podziału pracy i międzynarodowych stosunków
gospodarczych.
* Podstawą światowych stosunków
gospodarczych jest rynek światowy, który
zapewnia wymianę towarów między krajami.
 Systemy ekonomiczne
Działalność gospodarcza państw jest w większym lub
mniejszym stopniu regulowana przez rządy.

Istnieją dwa przeciwstawne systemy gospodarcze:

gospodarka rynkowa i gospodarka planowa.

Gospodarka planowa istniała w byłych krajach

socjalistycznych przez około 70 lat. Dziś gospodarka Kuby,
Korei Północnej, Białorusi ma wiele cech tej gospodarki.
W gospodarce światowej istnieją również systemy
mieszane, gdzie w gospodarce rynkowej rząd kraju reguluje
rozwój gospodarczy. Systemy takie z powodzeniem
funkcjonują w rozwiniętych krajach Europy (np. w Norwegii).
 Porównanie systemów ekonomicznych
System gospodarki planowej
Własność Państwowa własność produkcji.
Zarządzanie Regulowane przez państwo: plany
przyszłego popytu i podaży na produkty, ich
wielkość i dystrybucję.
Produkcja Skąpy asortyment.
Zaspokajanie popytu Ograniczona konsumpcja, deficyt, kupony,
kolejki w sklepach.
Problemy Przedsiębiorstwa nie mogą swobodnie
handlować, nie ma elastyczności w
reagowaniu na potrzeby użytkowników.
System gospodarki rynkowej
Prywatna własność produkcji.
Reguluje popyt i podaż na rynku.
Szeroki wybór towarów i usług.
Masowa konsumpcja, zaspokojenie
wszelkich potrzeb.
Zagrożenie monopolizacji, możliwa
redukcja zatrudnienia, nadpodaż
niektórych towarów, częste bankructwa
firm.
Etapy kształtowania się gospodarki światowej
Gospodarka światowa przeszła przez kilka etapów.
* Okres do XV w. zwany prehistorią gospodarki światowej i charakteryzuje się wymianą żywnością,
narzędziami i różnymi artykułami gospodarstwa domowego w społecznościach prymitywnych.
* Od XV w. aż do pierwszej połowy XVII w. — etap narodzin gospodarki światowej. W epoce
odkryć geograficznych powstał „złoty trójkąt” handlowy pomiędzy Starym i Nowym Światem. Z
Europy do Afryki przywożono tkaniny, broń, napoje; z Afryki do Ameryki - „żywy towar”
(niewolnicy do pracy na plantacjach i w kopalniach); z Ameryki do Europy - kawa, cukier, metale
szlachetne, bawełna itp.
* Trzeci etap obejmował pierwszą połowę XVII – początek XIX w. i wiązał się z przejściem od
manufaktury do produkcji maszynowej – rewolucją przemysłową. Rozwój produkcji na skalę
przemysłową pozwolił krajom wytwarzać więcej towarów. Popyt pojawił się nie tylko w kraju
pochodzenia, ale także za granicą. Rosnący popyt doprowadził do wzrostu produkcji, która z kolei
potrzebowała coraz większej ilości surowców, których w koloniach było dużo. W XIX wieku
rozwinął się przepływ produktów i surowców pomiędzy państwami przemysłowymi a koloniami (ryc.
3).
* Koniec XIX - początek XX wieku. W tym okresie zakończyło się tworzenie światowego systemu
gospodarczego w oparciu o produkcję maszyn na dużą skalę, automatyzację i elektryfikację
gospodarek krajowych.
* Koniec lat dwudziestych – połowa lat osiemdziesiątych. Po I wojnie światowej rozpoczął się proces
jakościowych zmian w systemie gospodarki światowej, który zakończył się upadkiem systemu
kolonialnego. Gospodarka światowa podzieliła się na dwa główne systemy – planowy (socjalistyczny)
i rynkowy (kapitalistyczny).
* Pod koniec XX wieku zaczęto wprowadzać do produkcji technologię komputerową, udoskonaliła
się telekomunikacja. Spowodowało to nową falę zmian.
Czas pokazał, że rozwój gospodarki jest ściśle powiązany z postępem naukowym i
technologicznym. Nowe osiągnięcia naukowe umożliwiają pracownikom korzystanie z lepszych
narzędzi i odpowiednich surowców. Można szybciej i taniej produkować więcej produktów, świadczyć
więcej usług, a z tym związany jest szybki rozwój gospodarczy.
Praca domowa:

1. Opowiadać temat lekcji 1.1

„Pojęcie i rozwój gospodarki
światowej”.

2. Wykonać zadania na rozdanej

karcie pracy.