Projekt „Uniwersytet z Misją - Zintegrowany Program Rozwoju Uniwersytetu Medycznegoim.

Karola Marcinkowskiego w Poznaniu”

NAZWA PROCEDURY: Badanie tętna

Autor: dr n. med. i n. o zdr. Anna Adamska

Specjalizacja: lekarski/ratownictwo/pielęgniarstwo/położnictwo

Rodzaj procedury: diagnostyczny

Sprzęt potrzebny do wykonania procedury:

 możliwość umycia dłoni pod bieżącą wodą (mydło, papierowe ręczniki)
 rękawiczki
 kozetka
 zegarek z sekundnikiem

Wskazania:
 podstawowy parametr w ocenie klinicznej pacjenta (np. zwiększenie częstości:
nadczynność tarczycy, gorączka, odwodnienie, masywne krwawienie, zmniejszenie
częstości i niemiarowość tętna: arytmia i bloki przewodzenia, niedoczynność tarczycy,
przedawkowanie niektórych leków zwłaszcza beta-adrenolityków, glikozydów
naparstnicy, zaburzenia elektrolitowe)
 podstawowe badanie u pacjentów w stanie zagrożenia życia, nagłego zatrzymania
krążenia
 podejrzenie zaburzeń krążenia w obrębie tętnic kończyn dolnych (m.in. miażdżyca
tętnic kończyn dolnych, niedokrwienie kończyny, niegojące się owrzodzenie w zespole
stopy cukrzycowej)
 stwierdzenie braku tętna na dużych tętnicach jeden z elementów badania post mortem
(stwierdzenie zgonu)

Przeciwwskazania: (jeśli dotyczy)

Nie ma bezwzględnych przeciwwskazań do wykonania tej procedury.

Algorytm wykonania (całe badanie trwa ok. 2 min.):

1. Badanie tętna należy do bardzo prostych badań, nie wymaga dodatkowych urządzeń,
wystarczą nasze własne dłonie oraz zegarek z sekundnikiem. Ocena tętna polega na
badaniu palpacyjnym tętnic znajdujących się tuż pod powierzchnią skóry.
2. Podczas badania wykorzystuje się palec wskazujący oraz środkowy. Dociskając
wyczuwalną tętnicę do twardego podłoża (kości) można uchwycić pojawiające się
kolejno po sobie uderzenia fali krwi rozciągającej ściany naczyń.
3. Mierząc tętno zlicza się liczbę uderzeń w ciągu 15-stu sekund, a następnie mnoży
wynik razy 4, by wartość wyrażała puls na minutę.

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego i wdrażany w ramach
Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020,zgodnie z umową o dofinansowanie nr POWR.03.05.00-00-Z068/18
 Projekt „Uniwersytet z Misją - Zintegrowany Program Rozwoju Uniwersytetu Medycznegoim. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu”

4. Zegarek z sekundnikiem należy umieścić w zasięgu wzroku.

5. Na kończynie górnej tętno sprawdzamy na: tętnicy promieniowej (arteria radialis):
znajduje się kilka centymetrów powyżej nadgarstka, po jego zewnętrznej stronie;
tętnicy ramiennej (arteria brachialis): wyczuwalna w dole łokciowym,
przyśrodkowo.
6. Badanie wykonujemy symetrycznie. Na kończynie dolnej pomiar wykonujemy w
pozycji leżącej na: tętnicy udowej powierzchownej (arteria femoralis superficialis):
zlokalizowana poniżej więzadła pachwinowego, w połowie odległości pomiędzy
kolcem biodrowym przednim górnym a spojeniem łonowym; tętnicy podkolanowej
(arteria poplitea): kolano powinno być lekko zgięte, palcami obu rąk staramy wyczuć
tętnicę w dole podkolanowym; tętnicy grzbietowej stopy (arteria dorsalis pedis):
zgodnie z nazwą znajduje się na grzbietowej powierzchni stopy, bocznie od ścięgna
prostownika palucha; tętnicy piszczelowej tylna (arteria tibialis posterior):
wyczuwalna w połowie odległości między tylną granicą kostki przyśrodkowej a
ścięgnem Achillesa.
7. Pozostałe miejsca to m.in.: tętnica szyjna wspólna (arteria carotis communis) na szyi
dostępna w tzw. trójkącie tętnicy szyjnej, do przodu od przedniego brzegu mięśnia
mostkowo-obojczykowo-sutkowego; tętnica pachowa - (arteria axillaris) w szczycie
dołu pachowego; tętnica skroniowa powierzchowna (arteria temporalis
superficialis) jest jedną z końcowych gałęzi tętnicy szyjnej zewnętrznej, przebiega na
powierzchni kości skroniowej.
Uwaga! W sytuacjach zagrożenia życia, sprawdzamy tętno na „dużych tętnicach” tętnica
udowa i szyjna.
8. Podczas badania oceniamy: częstość (częstotliwość), miarowość, wypełnienie,
napięcie, chybkość, wysokość, symetryczność
Powikłania:
„Masaż zatoki szyjnej” (miejsce tuż przed podziałem tętnicy szyjnej wspólnej na tętnicę
szyjną wewnętrzną i zewnętrzną, zawierające liczne baroreceptory).
Ucisk na zatokę może spowodować znaczne spowolnienie akcji serca (efektem może być
omdlenie).

Piśmiennictwo:

ANATOMIA CZŁOWIEKA
Adam Bochenek, Michał Reicher
Wydawca: Wydawnictwo Lekarskie PWL
Rok wydania: Warszawa 2002

INTERNA SZCZEKLIKA 2020

Andrzej Szczeklik , Piotr Gajewski
Wydawca: Medycyna Praktyczna
Rok wydania: 2020

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego i wdrażany w ramach
Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020,zgodnie z umową o dofinansowanie nr POWR.03.05.00-00-Z068/18
Projekt „Uniwersytet z Misją - Zintegrowany Program Rozwoju Uniwersytetu Medycznegoim. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu”

Badanie tętna (materiały własne)

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego i wdrażany w ramach
Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020,zgodnie z umową o dofinansowanie nr POWR.03.05.00-00-Z068/18