ANESTEZİYOLOJİ I

2022-2023 YAZ DÖNEMİ

HASTA POZİSYONLARI

Dr. Öğr. Üyesi H.Gökhan Nokay

Operasyon Masasında Hasta Pozisyonları
• SUPİNE
• LİTHOTOMY (litotomi)
• LATERAL (Yan)
• SİTTİNG/BEACH CHAİR (Oturur)
• TRANDELENBURG
• PRONE
• REVERSE TRANDELENBURG (Ters Trandelenburg)
• JACK-KNİFE
Supine (sırt üstü)

• En sık kullanılan pozisyondur.

• Fonksiyonel residüel kapasite (FRC) de ciddi azalmaya neden olur.
• Sonuç olarakta hipoksiye neden olur
• Pozitive end-expiratory pressure yani (PEEP) uygulanarak sorun çözülür.
• Özellikle 20 haftanın üstündeki gebelerde inferior vena cava ve aorta
basısı nedeniyle ciddi hemodinamik değişiklikler (hipotansiyon) olur.
Çözüm ; sağ kalça altına yükselti koyma ya da masayı sola yatırmaktır.
Supine Pozisyonunda Bası Noktaları
Supine Pozisyonuna Bağlı Komplikasyonlar
• Sinir zedelenmesi ve bası alanlarında beslenme bozukluğu
• Oksipit, sakrum ve topuklar en çok basıya maruz kalan noktalardır.
• Nöropati (sinir zedelenmesi) ;
• A) Bası
• B) Aşırı gerilme
• C) İskemi (beslenme bozulması) nedeniyle oluşur
• En sık oluşan sinir zedelenmesi dirsek bölgesinde çok yüzeyel geçtiği için
“ulnar” sinirde görülür.
• Ön kolu supin pozisyonda ve hafif bükük tutmak önleyici tedbirdir.
• Kolların 90 dereceden fazla açıldığı durumlarda “brakial pleksus”
zedelenmesi olabilir.**
Litotomi Pozisyonu

• Supin pozisyonunda kalça masanın kenarında bacaklar 90 derece bükük

ve 30 derece açıklıkta
• Sıklıkla jinekoloji, üroloji ve anal bölge cerrahisinde tercih edilir
Litotomi
Litotomi Pozisyonu Komplikasyonları
Nöropati ;
Peroneal sinir
Saphenous sinir
Femoral sinir
Obturauatar sinir
Pozisyon sırasında kan kaybı olmuşsa hipovolemiye bağlı HİPOTANSİYON
Venöz drenaj bozulması nedeniyle TROMBUS oluşumu (anti emboli çorabı
önerilir ).
Litotomi Pozisyonunda Etkilenen Sinirler
Lateral Pozisyon

• Torasik, kalça, renal (böbrek) ve omuz cerrahisinde sıklıkla kullanılır.

• Havayoluna girişim bu pozisyonda zor olacağından. Havayolu güvenliği
çok önemlidir.
• Altta olan akçiğer de baskıya bağlı solunum sıkıntısı olabileceğinden
dikkatli olunmalı, alttaki koltuk altına silikon destek konmalı. Bu brakial
pleksusa olacak baskıyı da engeller.
• Tansiyon manşonu yanlış ölçüm olmaması için üstteki kola takılmalıdır.
Lateral Pozisyonda Dikkat Edilecek Noktalar
Lateral Pozisyon Posterior Destek noktaları
Lateral Pozisyon Olası Komplikasyonları

• Üstteki koldaki radial sinir kol çok açılırsa travmatize olabilir. 90 derece
den fazla açılmamalı.
• Alt bacakta common peroneal sinir fibula başının yanında yüzeyel
seyrettiği için padlerle desleklenmezse zedelenebilir.
• Alttaki kulak kepçesinin katlanmadığından emin olunmalı.
• Her iki gözün kremli ve kapalı olduğu kontrol edilmeli
PRONE (yüzüstü) Pozisyonu
• İntrakranial, spinal, aşil tendon rüptürü, sinus pilonaidalis gibi
operasyonlarda sıklıkla uygulanan pozisyondur.
• Hasta döndükten sonra havayoluna ulaşmak çok zor olacağı için
endotrekeal tüplerin tesbiti çok önemlidir.
• FRC deki artışa bağlı olarak ventilasyonun daha iyi olduğu bir
pozisyondur ama kardiak outputta azalma batın basıncının artışına bağlı
görülebilir.
• İnferior vena cava basısından dolayı, venöz dönüş bozulur bu da spinal
cerrahide cerrahi bölgedeki kanamayı artırır.
Prone
• Pozisyon nedeniyle damar yolu ulaşımı zor olduğundan , damar yolu iyi
korunmalıdır. Katlanma riski nedeniyle anticubital yerine periferik damar
yolu tercih edilir.
• Acil durumlarda defibrilatör padlerinin kullanımı zor olacağı akılda
tutulmalıdır.
Prone Pozisyon ve bası Bölgeleri
Prone Pozisyonu Riskleri
• Kollar ya yanda ya da başa doğru kırılır. Eğer başa doğru kırılırsa 90 derece
açıda olmalı ve eller prone pozisyonunda tutularak brakial pleksus
zedelenmesi engellenmeli.
• Baş ve boyun nötral pozisyonda olmalı çünkü hem spinal sinir zedelenmesi
hem de carotis arter veya vertebral arterde akım azalması riskleri oluşur.
• Proje da bası bölgeleri riskleri vardır bunlar yüz, burun ve gözlerdir.
• Göze direkt bası sonucu retina iskemisine bağlı olarak postoperatif görme
kaybı ortaya çıkabilir.
• İskemik optik nöropati bir diğer komplikasyondur ama nedeni hala
bulunamamıştır.
• Hastalar supine pozisyona getirilmeden uyandırılmamalıdır
Oturur Pozisyon (sitting)
• Sıklıkla omuz cerrahisinde ve intrakranial (arka çukur cerrahisinde)
kullanılan pozisyondur.
• Uyanık kişide oturur posizyona gelirken baroreseptörler aktive olur ve
vasküler rezistansı artırarak tansiyonu dengeler. Anesteziye hastada bu
refleks olmadığı için tansiyon düşmesi olur.
• Bu nedenle oturur pozisyona basamak tekniği ile getirilir.
• Non invasive tansiyon ölçümü opere edilmeyen koldan
ölçülmelidir.<sıklıkla beyindeki basınç ölçülen değerden 15-20 mm/Hg
daha düşüktür bu pozisyonda.
• İnvasive ölçümlerede mean (ortalama) arter basıncı 70mm/Hg’ın
üzerinde tutulmalı ya da başlangıç sistolik basıncının +/- %25 değerinde
olmalıdır.
Beyin Cerrehisinde Oturur pozisyon
Oturur Pozisyon Omuz Cerrahisi
Basınç Değişimi
Oturur Pozisyonun Riskleri
• Hipotansiyona bağlı serebral iskemi (düşük serebral perfüzyon)
• Hipokapniden kaçınılmalıdır çünkü vazokonstriksiyona bağlı serebral
perfüzyondüşmesi olabilir.
• Venöz hava embolisi <10 ml nin altındaysa zor fark edilir. 10-50 ml ise
end tidal karbondioksit de düşme, taşikardi ve tansiyon da yükselme ile
fark edilir. >50 ml hava embolileri katastrofiktir taşikardi, aritmi,
hipotansiyon ve kardiak arreste varan tablo ortaya çıkar.
• Hemen hasta sağ lateral ve trandelenburg pozisyonuna getirilir, cerrah
uyarılarak açık alan su ile doldurulur,vazopressör verilir, aritmi tedavisi
yapılır %100 oksijen solutulur.
Trandelenburg Pozisyonu
• Hastanın 15 dereceden daha fazla baş aşağı olduğu durumdur.
• Uzun sürerse fasiyal ve larengeal ödem oluşabilir.
• Ekstübasyondan önce bu durum değerlendirilmelidir. Operasyon
süresinde sıvı kısıtlaması bu durumu önleyebilir
• İntrakranial ve intraoküler basınçta artış olur
• Hasta düzgün tesbit edilmemişse baş aşağı kayabilir !!!
Trandelenburg Pozisyonu
Trandelenburg’da Omuz destekleri
Trandelenburg Pozisyonu Riskleri
• Diyaframın sefale kaymasından dolayı ;supin pozisyonuna bağlı FRC deki
düşme daha da artar.
• Atelektazi riski çok yüksektir.
• Atelektazi riskini azaltmak amacıyla kullanılan PEEP modu, barotravmaya
neden olabillir.
Reverse Trandelenburg
• Supine pozisyonunda olmasına rağmen FRC artar.
• Hipotansiyon riski vardır
• Hiposerebral perfüzyon (hipotansiyana bağlı)
Reverse Trandelenburg
Jack-Knife Pozisyonu

• Anal bölge cerrahisinde sıklıkla kullanılır

• Kaudal blok uygulamasında tercih edilir
Jack-knife pozisyonu
Cerrahi Pozisyonların Özeti