Professional Documents
Culture Documents
Mpa0951pk ch5
Mpa0951pk ch5
การศึกษาเรื่อง การประเมินผลการดําเนินกิจการของวิสาหกิจชุมชนในจังหวัดลําพูนที่
ไดรับการรับรองมาตรฐานผลิตภัณฑชุมชน มีวัตถุประสงคในการศึกษาเพื่อ 1) วิเคราะหผลที่ไดรับ
. t h
หลั งจากการไดรับการรับรองมาตรฐานผลิตภั ณฑชุมชนของกลุมวิสาหกิ จชุมชนในจัง หวัด ลําพูน
t. go
2)เพื ่อ ระบุป จ จัย การดํ า เนิน งานของกลุ ม วิส าหกิจ ชุม ชนที ่ม ีผ ลตอ การไดร ับ รองมาตรฐาน
c
.nr
ผลิตภัณฑชุมชน และ 3) เพื่อระบุปญหาและอุปสรรคในการดําเนินงานขอรับการรับรองมาตรฐาน
rd ic
ผลิตภัณฑชุมชนและผลจากการไดรับรองมาตรฐานผลิตภัณฑชุมชนของกลุมวิสาหกิจชุมชนใน
จังหวัดลําพูน ผูศึกษากําหนดระเบียบวิธีวิจัย เปนการศึกษาเชิงปริมาณผสมเชิงคุณภาพ โดยใช
า ก
แบบสอบถามเปนเครื่องมือในการเก็บรวบรวมขอมูลจากกลุมวิสาหกิจชุมชนไดรับการรับรอง
จ
ม า
มาตรฐานผลิตภัณฑชุมชน จํานวน 255 คน และแบบสัมภาษณเก็บขอมูลจากผูบริหารและเจาหนาที่
ว
้ 4
d ก : 3
ผูปฏิบัติงานดานการสงเสริมการรับรองมาตรฐานผลิตภัณฑชุมชนของสํานักงานอุตสาหกรรม
a แ 5
ln o นวล 21:2
จังหวัดลําพูน จํานวน 3 คน ขอมูลที่เก็บรวบรวมไดจากแบบสอบถามทั้งหมด ผูศึกษาวิเคราะห
w วิช 2
ขอมูลโดยใชโปรแกรมสําเร็จรูป SPSS for Windows สถิติที่ใช ไดแก การแจกแจงความถี่
o
ี์น้ d ยกร /256
คารอยละ คาเฉลี่ย สวนเบี่ยงเบนมาตรฐาน การวิเคราะหความแปรปรวน (Analysis of Variance
ล
– ANOVA) คา LSD และวิเคราะหโดยใชสถิติที (T-Test) และขอมูลจากแบบสัมภาษณ นํามา
ไ ย นา 9/06
ฟวิเคราะหโดยการพรรณนา บรรยาย สรุปเปนประเด็น ผลการศึกษาสรุปไดดังนี้
5.1 โสรุดปผลการศึกษา0
มเ ื่อขอมูลทั่วไปของผูประกอบการ/เจาของกิจการ
5.1.1
ผูประกอบการ กลุมวิสาหกิจชุมชนไดรับการรับรองมาตรฐานผลิตภัณฑชุมชน จํานวน
255 คน ที่ตอบแบบสอบถามสวนใหญเปนเพศหญิง รอยละ 76.5 มีอายุระหวาง 46 – 55 ป รอยละ
51.8 จบการศึกษาระดับประถมศึกษา/เทียบเทา รอยละ 27.5 ประกอบกิจการมาเปนระยะเวลา
ระหวาง 5 – 10 ป รอยละ 45.9 ไดรับรองมาตรฐานผลิตภัณฑชุมชน ป พ.ศ. 2548 รอยละ 43.5
ไดรับทราบขอมูลเกี่ยวกับการขอรับรองมาตรฐานผลิตภัณฑชุมชนจากคณะกรรมการอํานวยการ
หนึ่งตําบล หนึ่งผลิตภัณฑแหงชาติ รอยละ 36.9 ประกอบกิจการที่ไดรับการรับรองมาตรฐาน
ผลิตภัณฑชุมชน คือ ผาและเครื่องแตงกาย รอยละ 34.1
76
. t h
5.1.2 การไดรับการสงเสริมสนับสนุนจากหนวยงานรัฐ และความรวมมือ ความสามัคคี
จากสมาชิกกลุม
c t. go
.nr
1) ดานการสนับสนุน สงเสริมจากหนวยงานราชการ
rd ic
การดําเนินงานขอรับรองมาตรฐานผลิตภัณฑชุมชนไดรับการสนับสนุน สงเสริม
จากหนวยงานราชการในภาพรวมผูประกอบการ/กลุมวิสาหกิจชุมชนไดรับการสนับสนุน สงเสริม
า ก
และชวยเหลื อในดานตางๆ ในระดับคอนขางมาก เชน การใหความรู ความเขาใจเกี่ยวกับการ
จ
า
ปรับตัวของกิจการโดยการฝกอบรมและใหคําปรึกษาแนะนําแกวิสาหกิจชุมชนที่ตองการขอรับการ
ม ว
้ 4
d ก : 3
รับรอง การชี้แจงใหผูประกอบการทราบถึงขั้นตอนและวิธีการในการขอรับรองมาตรฐานผลิตภัณฑ
a แ 5
ln o นวล 21:2
ชุมชน การใหการสนับสนุนสงออกสินคาผลิตภัณฑชุมชนไปยังตางจังหวัด และตางประเทศ และ
w วิช 2
สงเสริมใหผูประกอบการ โดยการเขาไปชวยสอน แนะนําใหพัฒนาคุณภาพของผลิตภัณฑที่ผลิต
o
ี์น้ d ยกร /256
เพื่อใหมีคุณภาพ และมีโอกาสไดรับการรับรอง เปนตน
สํ า หรั บ ข อ มู ล การสั ม ภาษณ ผู บ ริ ห ารและเจ า หน า ที่ ผู เ กี่ ย วข อ ง พบว า การ
ฟ ล
ไ ย นา 9/06
ดําเนินงานสงเสริมการรับรองมาตรฐานผลิตภัณฑชุมชนของสํานักงานอุตสาหกรรมจังหวัดลําพูน
โด ื่อ 0
ไดดําเนินการเปนตามแผนงาน เพื่อเรงสนับสนุนใหกลุมวิสาหกิจชุมชนในจังหวัดลําพูน ไดรับการ
รับรองมาตรฐานผลิตภัณฑชุมชนมากขึ้น โดยในป 2551 กําหนดเปาหมายใหวิสาหกิจชุมชนที่จด
เม
ทะเบียน OTOP ตองยื่นขอรับรองมาตรฐานผลิตภัณฑชุมชนทั้งหมด จังหวัดลําพูนมีกลุมวิสาหกิจ
ชุมชนที่จดทะเบียน OTOP จํานวนทั้งสิ้น 389 ราย ไดรับการรับรองมาตรฐานผลิตภัณฑชุมชนแลว
319 ราย หรือคิดเปนรอยละ 82.0 ของเปาหมายที่ตองการ กอนการขอรับรองมาตรฐานผลิตภัณฑ
ชุ ม ชน ทางสํ า นั ก งานอุ ต สาหกรรมจั ง หวั ด ลํ า พู น ได ใ ห บ ริ ก าร โดยจั ด ทํ า เอกสารข อ มู ล และ
สนับสนุนเจาหนาที่ใหคําแนะนําอยางละเอียด ชัดเจน และใหคําปรึกษา แนะนําเบื้องตน ณ สถานที่
ผลิต จัดฝกอบรม พัฒนาผลิตภัณฑ เพื่อใหเกิดการเรียนรู และการเกิดการพัฒนาผลิตภัณฑ ติดตอ
ประสานงานกับผูเชี่ยวชาญเขาใหความรู ใหคําปรึกษา แนะนํา ณ สถานที่ผลิต ลงมือปฏิบัติ เกิดการ
ปรับปรุง พัฒนาคุณภาพผลิตภัณฑ และพรอมที่จะขอรับการรับรองมาตรฐานผลิตภัณฑ
77
. t h
ประเมินผลผลิตภัณฑนั้นทางสํานักงานอุตสาหกรรมจังหวัดลําพูน ไดดําเนินการหลายแนวทาง
go
ไดแก การเก็บตัวอยางผลิตภัณฑจากแหลงผลิต สุมเก็บตัวอยางผลิตภัณฑที่จําหนายในทองตลาด
t.
ทั่วไป สงหนวยตรวจสอบเมื่อผานการทดสอบจากนั้นทางสํานักงานมาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรม
c
.nr
จะออกใบรับรองคุณภาพให ซึ่ งจะมีอายุ 3 ป และทุกป จะต องมี การสุมตั วอย าง เพื่ อนําไปตรวจ
rd ic
ประเมินผลซ้ํา อยางนอยปละ 1 ครั้ง ซึ่งผลการตรวจสอบซ้ําในผลิตภัณฑชุมชนในจังหวัดลําพูน สวน
ใหญจะผานการตรวจสอบ ซึ่งบงชี้ไดวา กลุมวิสาหกิจชุมชนในจังหวัดลําพูนนั้น สามารถรักษา
จ า ก
คุณภาพ และมาตรฐานผลิตภัณฑชุมชนไดเปนอยางดี
ม า ว
้ 4
2) ความรวมมือ และความสามัคคีของสมาชิกกลุม
a d แ ก 5 : 3
การดําเนินงานขอรับรองมาตรฐานผลิตภัณฑชุมชนของกลุมผูประกอบการ/
ln o นวล 21:2
กลุมวิสาหกิจชุมชน ไดรับความรวมมือ และความสามัคคีจากของสมาชิกกลุมในระดับคอนขางมาก
w วิช 2
เชน สมาชิกกลุมไดรวมกันกระจายสินคาไปขายตามพื้นที่ตางๆ ทั้งในจังหวัดและตางจังหวัด รวม
o
ี์น้ d ยกร /256
จั ด งานแสดงสิ น ค า ภายในจั ง หวั ด และชุ ม ชน ร ว มประชุ ม ปรึ ก ษาหารื อ เพื่ อ ร ว มกั น คิ ด และ
ฟ ล
ไ ย5.1.3นาผลการดํ9/า0เนิ6นงานหลังการไดรับการรับรองมาตรฐานผลิตภัณฑชุมชน
สรางสรรคผลิตภัณฑรูปแบบใหม ๆ ขึ้นมาเกิดขึ้น เปนตน
โ ด ผลการดํื่อ 0าเนินงานหลังการไดรับการรับรองมาตรฐานผลิตภัณฑชุมชนในภาพรวมอยูใน
ระดับมาก เมืม่อพิจาณาแตละดาน พบดังนี้
เ 1) ดานการสรางงานสรางรายได
ผลการดําเนินงานหลังการไดรับการรับรองมาตรฐานผลิตภัณฑชุมชน ดานการ
สรางงานสรางรายได พบวา ประสบผลสําเร็จในระดับมาก เชน ผูประกอบการ/ประชาชนมีรายได
เพิ่มขึ้น มีเงินออมมากขึ้น มีการจางงานในชุมชนเพิ่มขึ้น และมีความเปนอยูที่ดีขึ้น
2) ดานความเขมแข็งของชุมชนและพึ่งตนเอง
ผลการดําเนินงานหลังการไดรับการรับรองมาตรฐานผลิตภัณฑชุมชน ดานความ
เขมแข็งของชุมชนและพึ่งตนเอง พบวา ประสบผลสําเร็จในระดับมาก เชน มีการตัดสินใจ และ
78
พัฒนาผลิตภัณฑรวมกันของกลุมตาง ๆ มีการใชภูมิปญญาทองถิ่นในการผลิตสินคา/ผลิตภัณฑ มี
การบริหารจัดการที่สอดคลองกับสังคม วัฒนธรรม ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอมของชุมชน มี
พัฒนาผลิตภัณฑชุมชนที่เปนเอกลักษณของทองถิ่น สามารถสรางความมั่งมีศรีสุขของครัวเรือน
และชุมชนได เปนตน
3) ดานคุณภาพของผลิตภัณฑ
ผลการดําเนินงานหลังการไดรับการรับรองมาตรฐานผลิตภัณฑชุมชน ดาน
คุณภาพของผลิตภัณ ฑ พบว า ประสบผลสําเร็จในระดับมาก เชน สามารถลดของเสียจาก
. t h
go
กระบวนการผลิตมีนอยลงได ผลิตภัณฑที่ผลิตมีช่อื เสียงเปนที่ยอมรับ มีความปลอดภัย เปนที่เชือ่ ถือ
t.
และไววางใจของลูกคา มีพัฒนาผลิตภัณฑใหมีความสวยงาม เรียบรอย และขนาดเหมาะสมกับ
c
.nr
ความตองการของตลาดได และสามารถยกระดับผลิตภัณฑชุมชนใหสูงขึ้น เปนตน
rd ic
สําหรับขอมูลการสัมภาษณผูบริหารและเจาหนาที่ผูเกี่ยวของ พบวา ภายหลังการ
ไดรับรองมาตรฐานผลิตภัณฑชุมชน แลวกลุมผูประกอบการ กลุมวิสาหกิจชุมชนสามารถสรางงาน
จ า ก
สรางรายไดใหกับคนในชุมชนไดเพิ่มมากขึ้นอยางตอเนื่อง ทั้งนี้เนื่องจากผูบริโภค ประชาชนมี
ม า ว
้ 4
ความเชื่ อมั่ น ในการบริ โ ภคผลิ ตภั ณ ฑ ชุ ม ชนที่ ผา นการรั บ รองมาตรฐานผลิ ตภั ณ ฑ ชุม ชน ว า มี
a d แ ก 5 : 3
คุณภาพ ไมเปนอันตรายตอการบริโภค นอกจากนี้ผูประกอบการ กลุมวิสาหกิจชุมชนในจังหวัด
ln o นวล 21:2
ลําพูนสวนใหญใหความรวมมือจากเจาหนาที่รัฐเปนอยางดีในการใหขอมูล ขาวสาร เขารวมการ
w วิช 2
ประชุม สัมมนา และการอบรมใหความรูในเรื่องการพัฒนารูปแบบผลิตภัณฑ ในการสรางสรรค
o
ี์น้ d ยกร /256
ผลิตภัณฑชุมชน ผูประกอบการ กลุมวิสาหกิจชุมชนนั้น สวนใหญใหความรวมมือในการคิด แสดง
ฟ ล
ไ ย นา 9/06
ความคิดเห็น ทั้งนี้เพราะอาชีพเสริมในการทําผลิตภัณฑชุมชนนั้นสามารถสรางรายไดจํานวนมาก
ใหกับคนในชุมชน ดังนั้นการรวมแรงรวมใจกันพัฒนาผลิตภัณฑชุมชนถือเปนสิ่งที่จะตองทําอยาง
โด 5.1.4ื่อปญ0หาและอุปสรรคในการดําเนินงานการขอรับรองมาตรฐานผลิตภัณฑชุมชน
ตอเนื่อง เพื่อใหผูบริโภคยอมรับ
เผูมประกอบการ/กลุมวิสาหกิจชุมชนในจังหวัดลําพูน พบปญหาและอุปสรรคในการ
ดําเนินงานการขอรับรองมาตรฐานผลิตภัณฑชุมชน ในดานการผลิต ไดแก วัตถุดิบในการผลิตมีไม
เพียงพอ ไมสามารถจัดเก็บไดนาน ขาดการพัฒนารูปแบบผลิตภัณฑ และตนทุนการผลิตสูงขึ้น ดาน
การตลาด ไดแก การกําหนดราคาอยูที่พอคาคนกลาง ผูสงออก ผลิตภัณฑลนตลาด ขาดการสงเสริม
การขายในระดับตางประเทศ มีการตัดราคา และลอกเลียนแบบ ดานการบริหารจัดการ ไดแก ขาด
การรวมกลุมอุตสาหกรรม ไมสามารถผลิตไดตามใบสั่งซื้อ ดานบุคคล/แรงงาน ไดแก ขาดแคลน
แรงงานในพื้นที่ ขาดนักออกแบบผลิตภัณฑ บรรจุภัณฑ นักโภชนาการ ขาดเงินทุน ไดแก เงินทุน
79
t.
ดําเนินการใหคําปรึกษาแนะนํา และเก็บตัวอยางผลิตภัณฑชุมชนเพื่อสงตรวจสอบ ประเมินผล
c
.nr
มาตรฐานผลิตภัณฑชุมชน ขาดการประชาสัมพันธดานมาตรฐานผลิตภัณฑที่เพียงพอ และทั่วถึง
rd ic
5.1.5 ขอเสนอแนะสําหรับการพัฒนามาตรฐานผลิตภัณฑชุมชน
า ก
ผูประกอบการ/กลุมวิสาหกิจชุมชนในจังหวัดลําพูน มีขอเสนอแนะสําหรับการพัฒนา
จ
า
มาตรฐานผลิตภัณฑชุมชนไววา ควรจัดใหมีผูเชี่ยวชาญดานการออกแบบผลิตภัณฑ บรรจุภัณฑ
ม ว
้ 4
d ก : 3
กระบวนการผลิต นักโภชนาการมาใหความรูเกี่ยวกับการรักษาคุณภาพผลิตภัณฑ สนับสนุนใหมี
a แ 5
ln o นวล 21:2
การรวมกลุมวิสาหกิจชุมชน มีการประชาสัมพันธผลิตภัณฑชุมชนในหลากหลายชองทาง ภาครัฐที่
เกี่ยวของ และสถาบันการเงินควรใหการสนับสนุนดานแหลงทุนเงินกู อัตราดอกเบี้ยต่ํา
o w วิช 2
ี์น้ d ยกร /256
ผูบริหารและบุคลากรที่เกี่ยวของของสํานักงานอุตสาหกรรมจังหวัดลําพูน มีขอเสนแนะ
ไว ว า หน ว ยงานระดั บ กระทรวง กรม และจั งหวั ด ควรมี ก ารจั ด ทํ า แผนงานในด า นการพั ฒ นา
ฟ ล
ไ ย นา 9/06
มาตรฐานผลิ ต ภั ณ ฑ ชุ ม ชนที่ ชั ด เจน เพื่ อ ให เ กิ ด การบู ร ณาการ และนํ า มาปฏิ บั ติ ไ ด อ ย า งมี
ประสิ ทธิภ าพมากขึ้ น จั ด ส ง เจาหนาที่ผู เ ชี่ย วชาญดา นการออกแบบผลิต ภัณ ฑ บรรจุภัณ ฑ นั ก
โด ื่อ 0
โภชนาการ มาสนับสนุนสํานักงานอุตสาหกรรมจังหวัดเพิ่มเติม มอบหมายใหมีหนวยงานเจาภาพ
เม
หลักในการดําเนินงานตรวจสอบ ประเมินผลคุณภาพมาตรฐานผลิตภัณฑชุมชน และสงเสริม และ
สนับสนุนการรวมกลุมตาง ๆ ตามรูปแบบCluster เพื่อใหกลุมวิสาหกิจที่ประกอบกิจการหรือผลิต
สินคาชนิดเดียวกัน เกิดการเชื่อมโยงกันในการใหขอมูลขาวสาร การกําหนดราคาที่เปนมาตรฐาน
เดียวกัน การชวยเหลือกันดานวัตถุดิบ การพัฒนาผลิตภัณฑ รูปแบบผลิตภัณฑ บรรจุภัณฑ การ
บริหารจัดการกลุมและการตลาด เปนตน
80
5.1.6 การทดสอบสมมติฐาน
สมมติฐานขอที่ 1 กลุมวิสาหกิจชุมชนในจังหวัดลําพูน ประสบผลสําเร็จในระดับมาก
หลังจากไดรับรองมาตรฐานผลิตภัณฑชุมชน จากการทดสอบสมมติฐาน พบวา ไดรับการยอมรับ
สมมติฐานขอที่ 2 กลุมวิสาหกิจชุมชนในจังหวัดลําพูนประสบผลสําเร็จแตกตางกันตาม
ประเภทของผลิตภัณฑภายหลังจากไดรับรองมาตรฐานผลิตภัณฑชุมชน จากการทดสอบสมมติฐาน
พบวา ไดรับการยอมรับ
. t h
สมมติฐานขอที่ 3 ผูประกอบการ/กลุมรัฐวิสาหกิจชุมชนในจังหวัดลําพูนไดรับการรับ
go
การสนับสนุนชวยเหลือจากภาครัฐ และความรวมมือจากสมาชิกกลุมวิสาหกิจชุมชนอยางมาก จาก
การทดสอบสมมติฐาน พบวา ไดรับการยอมรับ
c t.
5.2 อภิปรายผล
rd ic .nr
หากมองยอนกลับไปในอดีต การบริหารจัดการ หรือสงเสริมอาชีพใหชุมชนของภาครัฐ
จ า ก
สวนใหญจะเปนการจัดทําโครงการจากสวนกลางลงไปใหแกพื้นที่ แตก็มีบางโครงการจะเปน
ม า ว
้ 4
รูปแบบของการใหงบประมาณเปนเม็ดเงินลงไปยังหมูบานตาง ๆ โดยใหชาวบานรวมกลุมกัน
a d แ ก 5 : 3
ขึ้นมา เขียนโครงการที่จะทําเพื่อนํามาเสนอของบประมาณไปลงทุน กลุมตาง ๆ ที่เกิดขึ้นในชุมชน
ln o นวล 21:2
มักเปนไปในรูปแบบที่ตั้งแลวยกเลิกบอย ๆ ตามโครงการที่รัฐสงเสริม หรือบางกลุมอยูไดหลายป
w วิช 2
แตก็ขาดการพัฒนา ทั้งที่นาจะพัฒนามาเปนกลุมอาชีพหรือชุมชนที่เขมแข็งและยั่งยืน ซึ่งเปน
o
ี์น้ d ยกร /256
ประเด็นที่นาคิดอยางมากวาเพราะเหตุใด กลุมชุมชนเหลานั้นถึงไมมีความยั่งยืน ขณะเดียวกันตอง
ล
ไ ย นา 9/06
ใหภาครัฐคอยแกไขและชวยเหลืออยูเนือง ๆ ทั้งที่ไดรับการชวยเหลือดานงบประมาณและสงเสริม
ฟ
อาชีพจากภาครัฐมาเปนการเบื้องตนแลว นับเปนคําถามที่คางคาใจทั้งภาครัฐที่เกี่ยวของและชุมชน
โด ื่อ 0
มาตลอดเวลา
เม
จากปญหาดังกลาวจึงเกิดแนวทางการดําเนินงานตามแบบอยางวิสาหกิจชุมชนขึ้น โดย
วิสาหกิจชุมชนจะเนนใหชุมชนมีการคนหาศักยภาพของตนเองและพัฒนาศักยภาพไปสูการพึ่งพา
ตนเอง ทั้งในชุมชนและระหวางชุมชน พรอมพัฒนากระบวนการเรียนรูของชุมชนให สามารถ
จัดการตนเอง จัดการชุมชน ตลอดจนทรัพยากรที่มีอยูในชุมชน เพื่อสรางความเขมแข็งทาง
เศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรมในระดับชุมชนไดอยางยั่งยืนและมั่นคง กอนพัฒนาไปสูความ
เขมแข็งระดับสูงตอไป ซึ่งการรวมกลุมของคนในชุมชนในการประกอบการวิสาหกิจชุมชนเปน
เรื่องที่ชุมชนไดมีการทํากันมานานแลว แตเนื่องจากยังไมมีกฎหมายรองรับการรวมกลุมที่ชัดเจน จึง
มักเกิดปญหากับกลุมเมื่อจําเปนตองปฏิบัติกิจกรรมตาง ๆ ที่ตองเกี่ยวของกับระเบียบ หรือขอ
กฎหมาย ในขณะเดียวกันชุมชนเองก็รูสึกวาไดรับการสงเสริมพัฒนาจากรัฐไมตรงตามความ
81
t.
ชุมชน โดยมุงใหความสําคัญของการนําภูมิปญญาชาวบาน และทรัพยากรที่มีอยูในทองถิ่นมาพัฒนา
c
.nr
และสรางมูลคาของผลิตภัณฑใหสูงขึ้น มีคุณภาพ มีจุดเดน มีเอกลักษณ สรางชุมชนใหเขมแข็ง
พึ่งตนเองได สรางงาน สรางรายได
rd ic
การดํ า เนิ น งานขอรั บ รองมาตรฐานผลิ ต ภั ณ ฑ ชุ ม ชนในพื ้น ที ่จ ัง หวัด ลํ า พูน พบว า
จ า ก
ผูประกอบการ/กลุมวิสาหกิจชุมชนไดรับการสนับสนุน สงเสริม และชวยเหลือในดานตางๆ เปน
ม า ว
้ 4
อยางดี โดยหนวยงานราชการที่เกี่ยวของในพื้นที่ไดดําเนินการตรวจสอบสถานประกอบการผลิต
a d แ ก : 3
สินคาและเก็บตัวอยางจากสถานประกอบการสงตรวจสอบ เพื่อพิจารณาออกใบรับรองดําเนินไป
5
ln o นวล 21:2
อยางโปรงใส เจาหนาที่ผูใหบริการ เปนผูที่มีความรู ความสามารถ และสามารถดําเนินการไดอยาง
w วิช 2
รวดเร็ว มีการเขาไปกระตุน เพื่อใหผูประกอบการเกิดความสนใจและคิดที่จะยื่นของการรับรอง
o
ี์น้ d ยกร /256
มาตรฐานผลิตภัณฑชุมชน ชี้แจงใหผูประกอบการทราบถึงขั้นตอนและวิธีการในการขอรับรอง
ล
มาตรฐานผลิ ต ภั ณ ฑ ชุ ม ชน สนั บ สนุ น ส ง ออกสิ น ค า ผลิ ต ภั ณ ฑ ชุ ม ชนไปยั ง ต า งจั ง หวั ด และ
ไ ย นา 9/06
ฟ
ตางประเทศ การสนับสนุนการจัดงานแสดงสินคาผลิตภัณฑชุมชนทั้งในและตางประเทศ การสุม
โด ื่อ 0
ตรวจติดตามคุณภาพผลิตภัณฑภายหลังไดการรับรองเปนไปอยางเหมาะสม และการประชาสัมพันธ
ใหประชาชนและผูบริโภครูจักมาตรฐานคุณภาพผลิตภัณฑชุมชน
เม การดําเนินการสนับสนุน ชวยเหลือกลุมวิสาหกิจชุมชนในพื้นที่จังหวัดลําพูนนั้น ทาง
สํานักงานอุตสาหกรรมจังหวัดลําพูน ไดดําเนินการสงเสริม สนับสนุนการพัฒนาโดยการฝกอบรม
ใหความรู ความเขาใจพื้นฐานดานการพัฒนาเทคนิคการผลิต และพัฒนาผลิตภัณฑใหกับกลุม
วิสาหกิจชุมชน ออกสํารวจ จัดเก็บขอมูลของกลุมวิสาหกิจดานการผลิต ประสานงานและรวบรวม
ขอมูล ข าวสาร และสง เสริ มใหธุรกิจเอกชนเขามามีสวนรว มในการเผยแพรขอมูลสิน คา และ
มาตรฐานสินคาของกลุม และมีการตรวจสอบติดตามผลการประเมินมาตรฐานผลิตภัณฑชุมชน
อย า งต อ เนื่ อ งทุ ก ป ซึ่ ง ผลการดํ า เนิ น งานตรวจสอบมาตรฐานผลิ ต ภั ณ ฑ ชุ ม ชน พบว า สถาน
ประกอบการ กลุมวิสาหกิจชุมชนสวนใหญผานการตรวจสอบ ประเมินผล ทั้งนี้สถานประกอบการ
82
กลุมวิสาหกิจชุมชนตางใหความสําคัญในการควบคุม เอาใจใสในกระบวนการผลิตทุกขั้นตอนใหถูก
สุ ขลั กษณะ และมี คุ ณภาพตามที่ ตลาด และผู บริ โภคต องการ แต ขณะเดี ยวกั นการทํ างานของ
สวนราชการที่เกี่ยวของทั้งในระดับกระทรวง กรม และจังหวัดยังขาดการประสานงาน แลกเปลี่ยน
ขอมูลขาวสาร ขาดแคลนบุคลากรผูชํานาญการดานการพัฒนา ตรวจสอบคุณภาพมาตรฐานผลิตภัณฑ
ชุมชน และขาดการประชาสั มพั นธให กลุมผูผลิ ต ผูบริโภค และประชาชนทั่วไปได รับทราบถึ ง
ผลิตภัณฑที่ไดรับการรับรองมาตรฐานผลิตภัณฑชุมชนวามีคุณภาพ และประโยชนอยางไรบาง
ในดานความรวมมือ และความสามัคคีของสมาชิกกลุมวิสาหกิจชุมชน พบวา สมาชิกใน
. t h
go
กลุมของมีความจริงจังตอการพัฒนาคุณภาพของผลิตภัณฑกลุมเพื่อใหไดรับการรับรอง รวมกัน
t.
กระจายสินคาไปขายตามพื้นที่ตางๆ ทั้งในจังหวัดและตางจังหวัด รวมจัดงานแสดงสินคาภายใน
c
.nr
จังหวัดและชุมชน รวมประชุม ปรึกษาหารือ เพื่อรวมกันคิด และสรางสรรคผลิตภัณฑรูปแบบ
rd ic
ใหม ๆ ขึ้นมาเกิดขึ้น และรวมสบทบเงินทุนในการประกอบกิจการ ทั้งนี้จะเห็นไดวา กลุมวิสาหกิจ
ชุมชนตางก็ใหความรวมมือเปนอยางดีในการรวมกันคิด แสดงความคิดเห็น และพัฒนารูปแบบ
จ า ก
คุ ณ ภาพผลิ ต ชุ ม ชนอย า งต อ เนื่ อ ง เพราะต า งก็ ต อ งการส ว นแบ ง ทางการตลาด อี ก ทั้ ง รู ป แบบ
ม า ว
้ 4
ผลิตภัณฑชุมชนจังหวัดลําพูน สวนใหญจะมีการลอกเลียนแบบ และมีชนิดของผลิตภัณฑชุมชนที่
a d แ ก : 3
เหมือนกันหลายกลุม ซึ่งแตละกลุมตางก็ตองการใหผลิตภัณฑของตนเองขายไดในจํานวนสูง มี
5
ln o นวล 21:2
คุณภาพเหนือกวาผลิตภัณฑกลุมอื่น ดังนั้นการที่ผลิตภัณฑของกลุมไดรับการรับรองมาตรฐาน
w วิช 2
ผลิ ต ภั ณ ฑ ชุ ม ชนก็ จ ะทํ า ให ผ ลิ ต ภั ณ ฑ ข องกลุ ม เป น ที่ ย อมรั บ มากขึ้ น การรั ก ษามาตรฐานของ
o
ี์น้ d ยกร /256
ผลิ ต ภั ณ ฑ จึ ง จํ า เป น อย า งยิ่ ง ที่ จ ะต อ งมี ก ารดํ า เนิ น การอย า งเคร ง ครั ด ในกระบวนการผลิ ต เพื่ อ
ล
ผลิตภัณฑของกลุมจะไดมีคุณภาพ
ไ ย นา 9/06
ฟ ปญหาดานความรวมมือ และความสามัคคีของสมาชิกกลุมวิสาหกิจชุมชนนั้น พบวา
โด ื่อ 0
สมาชิกกลุมสวนใหญเปนชาวบานทั่วไปในชุมชนยังขาดความรูในการพัฒนารูปแบบผลิตภัณฑ
การบรรจุหีบหอผลิตภัณฑยังขาดความทันสมัย ขาดการรวมกลุม เครือขายวิสาหกิจชุมชนที่เปน
เม
เครือขายระดับจังหวัด เพื่อรวมกันกําหนดราคาผลิตภัณฑชุมชนที่เปนมาตรฐาน ชวยเหลือกันใน
ดานการตลาด วัตถุดิบ มีการลอกเลียนแบบผลิตภัณฑชุมชน และตัดราคา ซึ่งปญหาตางๆ เหลานี้
ผูศึกษาเห็นวา เปนเพราะในจังหวัดลําพูนนั้นยังขาดการรวมกลุมเครือขายวิสาหกิจชุมชนที่เปน
รูปธรรม ดังนั้น จึง ส งผลให ต า งกลุ มต างทํางาน ใครจะผลิตสิ น ค า อะไรก็ไ ด และกํา หนดราคา
อยางไรก็ไ ด มีผลให เกิดความขัดแยง มีก ารแขงขันกันสูง และตัดราคา ดังนั้น จําเป นอยางยิ่งที่
หนวยงานระดับจังหวัดจะตองมีการประสานงาน ชวยเหลือ และบูรณาการแผนงาน รวมกันจัดการ
ปญหาดังกลาว โดยการจัดตั้งเครือขายวิสาหกิจชุมชนขึ้น โดยมีการกําหนดมาตรการ กฎระเบียบ
83
. t h
ผลิตภัณฑลนตลาด ขาดการสงเสริมการขายในระดับตางประเทศ มีการตัดราคา และลอกเลียนแบบ
go
ดานการบริหารจัดการ ไดแก ขาดการรวมกลุมอุตสาหกรรม ไมสามารถผลิตไดตามใบสั่งซื้อ ดาน
t.
บุคคล/แรงงาน อาทิ ขาดแคลนแรงงานในพื้นที่ ขาดนักออกแบบผลิตภัณฑ บรรจุภัณฑนัก
c
.nr
โภชนาการ ดานเงินทุน ไดแก เงินทุนจากสถาบันการเงินกูไดยาก มีขั้นตอนซับซอน อัตราดอกเบี้ย
rd ic
จากสถาบันการเงินสูง และดานอื่นๆ ไดแก ขาดการประชาสัมพันธผลิตภัณฑ ขาดการใหความรู
เกี่ยวกับการพัฒนารูปแบบ กระบวนการผลิต และผลิตภัณฑใหม ๆ เปนตน สอดคลองกับผล
จ า ก
การศึกษาของ พรจิต สมบัติพาณิชยและคณะ (2547) พบวา โครงการหนึ่งตําบล หนึ่งผลิตภัณฑ
ม า ว
้ 4
พบปญหา คือระบบการผลิตไมทันสมัย ไมมีคุณภาพ ชองทางการจัดจําหนายไมเพียงพอ ผลิตภัณฑ
a d แ ก : 3
ยังไมไดมาตรฐาน บรรจุภัณฑยังไมเปนสากล ผลิตภัณฑไมมีความแตกตาง ผลิตภัณฑไมมีการจด
5
ln o นวล 21:2
ทะเบียนลิขสิทธิ์ และชองทางการจัดจําหนายมีจํานวนนอย
o w วิช 2
สําหรับผลการดําเนินงานหลังการไดรับการรับรองมาตรฐานผลิตภัณฑชุมชนพบวา
ล
พึ่งตนเองของประชาชนในระดับมาก โดยผูประกอบการ กลุมวิสาหกิจชุมชนมีการตัดสินใจ และ
ไ ย นา 9/06
ฟ
พัฒนาผลิตภัณฑรวมกันของกลุมตาง ๆ มีการใชภูมิปญญาทองถิ่นในการผลิตสินคา/ผลิตภัณฑ มี
โด ื่อ 0
พัฒนาผลิตภัณฑชุมชนที่เปนเอกลักษณของทองถิ่น เกิดการเรียนรูและจัดการผลิตภัณฑชุมชน
รวมกันของกลุมตาง ๆ มีการนําทรัพยากรภายในชุมชนมาใชเปนวัตถุดิบในการผลิตผลิตภัณฑ
เม
ชุมชน และดานคุณภาพของผลิตภัณฑ ผูประกอบการ กลุมวิสาหกิจชุมชนสามารถลดของเสียจาก
กระบวนการผลิตมีนอยลงได ผลิตภัณฑที่ผลิตมีชื่อเสียงเปนที่ยอมรับ มีความปลอดภัย เปนที่เชือ่ ถือ
และไววางใจของลูกคา สามารถพัฒนาผลิตภัณฑใหมีความสวยงาม เรียบรอย และขนาดเหมาะสม
กับความตองการของตลาด ผลิตภัณฑชุมชนสามารถสงขายในตลาดทั้งในและตางประเทศ ถือไดวา
ตั้งแตที่ภาครัฐไดมีนโยบายสงเสริมใหการผลิตสินคาที่เปนแบรนของชุมชนนั้น ทําใหประชาชน
เกิดการเรียนรูในการผลิตสินคาที่นําวัตถุดิบในชุมชนมาใชใหเกิดประโยชนสูงสุด จังหวัดลําพูน ซึ่ง
มีวัตถุดิบหลัก ซึ่งเปนพืชผลทางการเกษตรจํานวนมาก จึงเกิดผลิตภัณฑชุมชนที่หลายหลายประเภท
จํานวนมาก อาทิ ลําไย มีผลิตภัณฑที่มาจากลําไยหลายชนิด ไดแก ลําไยอบแหง น้ําดื่มสําเร็จรูป
84
. t h
คุณภาพผลิตภัณฑชุมชนของจังหวัดลําพูนใหมีคุณภาพ มีมูลคามากขึ้น สามารถสรางรายได สราง
go
งานใหกับคนในชุมชนเปนอยางดี
c t.
.nr
5.3 ขอเสนอแนะ
rd ic
5.3.1 ขอเสนอแนะสําหรับภาครัฐที่เกี่ยวของ
1. นโยบายภาครัฐในการสนับสนุนชุมชน ควรเปนไป อยางจริงใจและจริงจังโดย
จ า
ไมมีเจตนาและผลประโยชนแอบแฝงก
ม า ว
้ 4
2. ควรมีการบูรณาการแผนและงบประมาณที่เกี่ยวของกับการสนับสนุนวิสาหกิจ
a d แ ก 5 : 3
ชุมชน เพื่อลดความซ้ําซอน และเกิดการทํางานประสานเชื่อมโยงระหวางหนวยงานราชการที่
ln o นวล 21:2
เกี่ยวของในระดับกระทรวง กรม และจังหวัด
o w วิช 2
3. การให ค วามชว ยเหลื อในเรื่ อ งทุ น แกวิ ส าหกิ จ ชุ ม ชนควรมี ก ารสํ า รวจความ
ล
ไ ย นา 9/06
ต่ําใหแกผูประกอบการ และกลุมวิสาหกิจชุมชน
ฟ 4. เน น การมี ส ว นร ว มกั บ ภาคเอกชนมากขึ้ น โดยเฉพาะการสร า งนั ก ออกแบบ
โด ื่อ 0
ผลิตภัณฑ บรรจุภัณฑรุนใหม การจัดงานแสดงสินคาระดับประเทศ และตางประเทศ
เม
5. ส ง เสริ ม ให มีก ารจัด ทํ า ระบบฐานข อมู ล ทั้ ง ทางด า นการผลิ ต การค า บริ ก าร
การตลาด เทคโนโลยีระดับจังหวัด เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพใหการดําเนินงานของผูประกอบการ กลุม
วิสาหกิจชุมชน
6. สงเสริมใหมีการนําเทคโนโลยีดานสื่ออิเล็กทรอนิกสมาใชเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพ
การผลิต การบริหารจัดการและการตลาด
7. สงเสริมใหมีการสรางเครือขายของกลุมวิสาหกิจชุมชนในระดับจังหวัด เพื่อให
เกิ ด ความเชื่ อ มโยงระหว า งกลุ ม ผู ผ ลิ ต และวิ ส าหกิ จ ชุ ม ชน ทั้ ง ในระดั บ ชุ ม ชน ระดั บ จั ง หวั ด
ระดับประเทศ จนถึงระดับตางประเทศ
85
8. ผลักดันการจัดตั้งศูนยกระจายสินคาในทุกระดับ โดยอาศัยความรวมมือภาครัฐ
เอกชน และชุมชน
9. จัดใหมีนักวิชาการออกแบบผลิตภัณฑบรรจุภัณฑ นักโภชนาการสนับสนุน
สํ า นั ก งานอุ ต สาหกรรม เพื่ อ ปฏิ บั ติ ห น า ที่ ใ นการดํ า เนิ น งานพั ฒ นารู ป แบบผลิ ต ภั ณ ฑ ชุ ม ชน
ผลิตภัณฑอุตสาหกรรม ตรวจสอบคุณภาพผลิตภัณฑ เปนตน
5.3.2 ขอเสนอแนะสําหรับผูประกอบการ กลุมวิสาหกิจชุมชน
. t h
1. ควรใหความสําคัญในกระบวนการผลิตทุกขั้นตอน เพื่อรักษาคุณภาพผลิตภัณฑ
go
ชุมชน ใหเปนที่ยอมรับของผูบริโภค
t.
2. ควรมีการถายทอดความรู ภูมิปญญาทองถิ่นในการผลิตสินคาชุมชนใหแกคนใน
c
.nr
ชุมชนอยางตอเนื่อง เพื่อสานตอความรูในการผลิตสินคาชุมชนใหอยูตอไป
rd ic
3. ควรมีการพัฒนารูปแบบผลิตภัณฑชุมชนที่เปนเอกลักษณเฉพาะกลุม/ชุมชนที่
เปนของตนเอง โดยไมลอกเลียนแบบผลิตภัณฑจากกลุม/ชุมชนอื่น และมีการจดทะเบียนสิขสิทธิ์
จ า ก
ผลิตภัณฑที่ไดคิดคน ริเริ่มขึ้นมา
ม า ว
้ 4
4. การกําหนดราคาผลิตภัณฑชุมชนที่เปนกลาง และไมตัดราคาผลิตภัณฑชุมชนอื่น
a d แ ก 5 : 3
5. ควรให ค วามสําคั ญในการรวมกลุ ม และเชื่ อ มโยงกลุม วิสาหกิจ เพื่ อรว มกั น
ln o นวล 21:2
กําหนดราคา ชวยเหลือกันดานการตลาด วัตถุดิบ การบริหารจัดการและการตอรองราคากับพอคา
คนกลาง
o w วิช 2
ี์น้ d ยกร /256
ล
ไ ย นา 9/06
ฟ
โด ื่อ 0
เม