Lekcja nr 33

TRYB ROZKAZUJĄCY

liczba pojedyncza liczba mnoga

ja - my -my
ty ø, -ij / -yj wy -cie
on, ona, ono niech + 3 osoba l. poj. oni, one niech + 3 osoba l. mnogiej

KONIUGACJA -m, -sz

CZYTAĆ: CZYTAM, CZYTASZ
tryb rozkazujący 3 osoba l. mnogiej.: (oni, one) CZYTAJĄ
liczba pojedyncza liczba mnoga
ja - my czytajmy
ty czytaj wy czytajcie
on, ona, ono niech czyta oni, one niech czytają

KONIUGACJA -ę, -esz

PISAĆ: PISZĘ, PISZESZ
tryb rozkazujący 3 osoba l. poj.: (on, ona, ono) PISZE
liczba pojedyncza liczba mnoga
ja - my piszmy
ty pisz wy piszcie
on, ona, ono niech pisze oni, one niech piszą

ZAMKNĄĆ: ZAMKNĘ, ZAMKNIESZ dwie spółgłoski + -ij

liczba pojedyncza liczba mnoga
ja - my zamknijmy
ty zamknij wy zamknijcie
on, ona, ono niech zamknie oni, one niech zamkną

1
Lekcja nr 33
KONIUGACJA –ę, -isz / -ysz
TAŃCZYĆ: TAŃCZĘ, TAŃCZYSZ
tryb rozkazujący 3 osoba l. poj.: (on, ona, ono) TAŃCZY
liczba pojedyncza liczba mnoga
ja - my tańczmy
ty tańcz wy tańczcie
on, ona, ono niech tańczy oni, one niech tańczą

SPAĆ: ŚPIĘ, ŚPISZ

tryb rozkazujący 3 osoba l. poj.: (on, ona, ono) ŚPI (dwie spółgłoski + -ij)
liczba pojedyncza liczba mnoga
ja - my śpijmy
ty śpij wy śpijcie
on, ona, ono niech śpi oni, one niech śpią

UWAGA!
si, ci, ni, dzi
ś, ć, ń, dź
iść (idę, idziesz)
prosić (proszę, prosisz)
płynąć (płynę, płyniesz)
płacić (płacę, płacisz)
przed samogłoską
przed spółgłoską i na końcu wyrazu
idź, idźmy, idźcie
proś, prośmy, proście
płyń, płyńmy, płyńcie
płać, płaćmy, płaćcie

WYJĄTKI!
STAĆ (stoję, stoisz) STÓJ, STÓJMY, STÓJCIE
BAĆ SIĘ (boję, boisz) BÓJ SIĘ, BÓJMY SIĘ, BÓJCIE SIĘ
KROIĆ (kroję, kroisz) KRÓJ, KRÓJMY, KRÓJCIE
BYĆ BĄDŹ, BĄDŹMY, BĄDŹCIE
MIEĆ (mam, masz) MIEJ, MIEJMY, MIEJCIE
ROBIĆ (robię, robisz) RÓB, RÓBMY, RÓBCIE

2
Lekcja nr 33
ĆWICZENIE 1.
PRZYKŁAD: Czytać dużo – czytaj dużo
a) Rady dla młodej żony:
1. Nigdy nie narzekać (-am, -asz)
...................................................................................................................
2. Podziwiać (-m, -sz) męża
..........................................................................................................................
3. Zapraszać męża kolegów
..........................................................................................................................
4. Robić dobre kolacje
............................................................................................................................
5. Śmiać (śmieję, śmiejesz) się z dowcipów męża
..............................................................................................................................
6. Pamiętać o imieninach jego rodziców
...............................................................................................................................

b) Rady dla młodego męża

1. Kupować żonie prezenty
..............................................................................................................................
2. Dzwonić do niej kilka razy dziennie
............................................................................................................................
3. Nie mówić, ze jej matka jest czarownicą
............................................................................................................................
4. Chwalić wszystko, co ugotuje
.............................................................................................................................
5. Nie pytać, na co wydała tyle pieniędzy
..............................................................................................................................
6. Zabierać ją często do kina
................................................................................................................................

c) Jeżeli chcesz być zdrowy:

1. Spać osiem godzin na dobę
..........................................................................................................................
2. Uprawiać sport
...........................................................................................................................
3. Jeść warzywa i owoce
..........................................................................................................................
4. Nie palić papierosów
............................................................................................................................
5. Przebywać (-m, -sz) w towarzystwie miłych ludzi
............................................................................................................................
6. Umieć odpoczywać
.............................................................................................................................

d) Co zrobić przed wyjazdem na wakacje:

1. Sprawdzić (sprawdzę, sprawdzisz), czy masz potrzebne dokumenty
...................................................................................................................................
2. Wyrzucić (wyrzucę, wyrzucisz) śmieci
................................................................................................................................
3. Zamknąć okna
...............................................................................................................................

3
Lekcja nr 33
4. Wyłączyć (wyłączę, wyłączysz) światło
................................................................................................................................
5. Zostawić klucze i adres sąsiadom
..................................................................................................................................
6. Podlać (podleję, podlejesz) kwiaty
...................................................................................................................................

ĆWICZENIE 2.

PRZYKŁAD: Będziesz oglądać film - Oglądaj film

1. Będziecie tańczyć ...........................................................................................................

2. Będziemy korzystać z życia .........................................................................................
3. Będziesz czytać powoli ...................................................................................................
4. Będziesz czekać na nas ..................................................................................................
5. Będziemy spotykać się 2 razy w tygodniu .....................................................................
6. Oni będą jeść jabłka ........................................................................................................
7. Ona będzie słuchać koncertu .........................................................................................
8. Nie będziecie się spóźniać ..............................................................................................
9. Nie będziesz się martwić ................................................................................................
10. Nie będziemy ich więcej zapraszać ............................................................................
11. Będzie grał na skrzypcach ..............................................................................................
12. Nie będziemy pływali ......................................................................................................

ĆWICZENIE 3.

PRZYKŁAD: Proszę zrobić herbatę (pani) – Niech pani zrobi herbatę.

1. Proszę wstać (państwo) ...............................................................................................

2. Proszę powiedzieć to głośno (pan) ............................................................................
3. Proszę się przebrać (panowie) .................................................................................
4. Proszę kupić plan miasta (państwo) .........................................................................
5. Proszę zaplanować wycieczkę (pani) ......................................................................
6. Proszę o niej zapomnieć (pan) ...................................................................................
7. Proszę nam pomóc (pani) ...........................................................................................

E. Lipińska, E. G. Dąmbska, Kiedyś wrócisz tu...

4
Lekcja nr 33

Tryb rozkazujący
ĆWICZENIA
I Proszę utworzyć formy trybu rozkazującego.
WZÓR: (ty) Jedź (jechać) ze mną!
1. (wy)______________ (kupić) dla mnie litr mleka!
2. (ty) ______________ (zacząć) wreszcie myśleć!
3. (ty) ______________ (zapłacić) chociaż za siebie!
4. (ty) ______________ (mówić) do mnie jeszcze!
5. (wy) ______________ (zaprosić) nas kiedyś do siebie!
6. (wy) ______________ (spędzić) z nami ten wieczór!
7. (ty) ______________ (dać) mijeszcze jedną szansę!
8. (wy) ______________ (przestać) sami siebie oszukiwać!

II Proszę przekształcić zdania według wzoru.

WZÓR: On dużo czyta. Ty też dużo czytaj.
1. Ona mówi mi same komplementy. Ty też ………………!
2. Oni budują nowy dom. My też ................ …………..!
3. Ja szanuję jego poglądy. Ty też ...................!
4. Ona często się modli. Ty też ..................... !
5. Oni nie boją się konfrontacji. My też się nie…………………………!
6. Adam pytał mnie o wszystko. Ty też................... !
7. Już się nad tym zastanowiłem. Ty też ................. !
8. My zgadzamy się na wszystko. Ty też................. !
10. Dzisiaj gramy w szachy Ty też ............................... !

III Proszę utworzyć zdania według wzoru.

WZÓR: Czy Adam ma jechać? - Niech jedzie!

1. Oni nie chcą iść do dentysty………………………………………………………….………!

2. Czy Anna ma kupić bilet dla ciebie?.........................................................!
3. Czy oni mogąjeść tak późno?.....................................................................!
4. Czy Adam może wejść?.............................................................................!
5. One chcą spać ................................................... ……………………………….….!
6. Czy również on może próbować?....................... ………………………….………!
7. Czy wszyscy muszą tego słuchać?.............................................................!
8. Oni nie chcą na to patrzeć ................................. ………………………….……..!
9. Rodzice chcą odpocząć…………………………………………………………………..…….!
10. 10. Adam chyba umiera z miłości do Anny……………………………………….. !

IV Proszę utworzyć zdania według wzoru.

WZÓR: Czytaj ten list! - (pan) Niech pan czyta ten list!

1. Daj mi spokój! (pan) .......................................... !

5
Lekcja nr 33
2. Zostań ze mną! (pani) ........................................ !
3. Wróć jutro! (pan) ................................................ !
4. Siadaj tutaj! (państwo) ....................................... !
5. Zjedz coś! (panie).................................... !
6. Czekaj jeszcze! (panowie) ...................................!
7. Zacznij sam! (pan) .............................................. !
8. Kończ wreszcie! (pani) ...................................... !
9. Myślcie o nas! (państwo) ....................................!
10. Wstydź się! (pani) .............................................. !

V Proszę samodzielnie utworzyć zdania według wzoru.

WZÓR: Adamie, jesteś zmęczony? - To idź spać!
1. Czy masz za dwa dni egzamin? ............................ !
2. Czyjesteście państwo głodni? ........................................................!
3. Czy wiesz Marku, że palenie papierosów jest szkodliwe dla zdrowia?
.................................................................................................!
4. Widzisz, Ewo, że potrzebuję twojej pomocy.
.................................................................................................!
5. Już dawno powinieneś zrezygnować z tej brody.
.................................................................................................!
6. Jest już prawie południe, a ty ciągle leżysz w łóżku.
.................................................................................................!
7. Ta sukienka nie nadaje się na dzisiejszy wieczór.
.................................................................................................!
8. Grałeś całe przedpołudnie w piłkę. Jesteś brudny i spocony.
.................................................................................................!
9. Wiesz, że znowu czekałem na ciebie prawie godzinę?
.................................................................................................!
10. Myślę, moja droga, że bylibyśmy świetnym małżeństwem.
.................................................................................................. !

VI Proszę uzupełnić zdania według wzoru.

WZÓR: Jeśli jesteś śpiący, to śpij!

1 .Jeśli jesteś za gruba, to ....................................................................!

2. Jeśli macie pytania, to ....................................................................!
3. Jeśli masz pragnienie, to.................................................................!
4. Jeśli nie masz pieniędzy, to.............................................................!
5. Jeśli macie coś do powiedzenia, to .................................................!
6. Jeśli lubisz taką muzykę, to.............................................................!
7. Jeśli musisz iść, to ...........................................................................!
8. Jeśli masz numer jej telefonu, to ....................................................!
9. Jeśli nikt nie słyszy tego, co mówisz, to ..........................................!
10. Jeśli lubisz milczeć, to ...................................................................!
Na podstawie: P.Garncarek, Czas na czasownik

6
Lekcja nr 33