Geneza powstania styczniowego

Odwilz posewastopolska, przyczynila sie do nadziei polakow na zmiany polityczne

1858 Towarzystwo rolnicze Andrzej Zamoyski - reprezentacja polskich interesow
nastroje patriotyczne w kraju
organizacje demonstracji patriotyczno narodowych
demonstracje - 1860 pogrzeb wdowy po gen. Sowińskim
na poczatku pokojowe jednak rok pozniej w 1861 5 zabitych demonstrantow
wycofanie wojska ze stolicy
mianowanie Akeksandra Wielkopolskiego na dyrektora komisji wyznań i oświecenia
polityka lojalizmu wobec ceratu, kontrowersje, rozwiazanie 1861 towarzystwa
rolniczgo
kolejna demonstracja ze wzg. na to i wojsko - 100 zabitych
pazdziernik 1861 - stan wojenny
czerwonii powolali Komitet Miejski - przygotowanie do powstania
biali - Dyrekcja Krajowa - wlasny osrodek wladzy niezalezny od Rosjan9
powstanie stronnictwa 'bialych' i 'czerwonych', czerwoni byli bardziej
radykalni i chcieli zrbic powstanie zbrojne
Zygmunt Feliński na arcybiskupa warszawskiego
Rząd Cywilny - Aleksander Wielopolski
liczne reformy, oczynszanie chłopów, uczelnie z polskim językiem
Aleksander uznany przez skrajnych Polaków za zdradę, dalsze przygotowania
zbrojnego powstania
Rada Stanu (na wzór parlamentu)
Komitet Miejski -> Komitet Centralny Narodowy Jarosław Dąbrowski

powstanie moze wybuchnac lada chwila.

Aleksander powoluje branke - z nocy 14 na 15 stycznia
spiskowcy dowiaduja sie o tym i uciekaja
Jednak Komitet Centralny Narodowy zostal zmuszony do przyspieszenia powstania
22 stycznia 1863 r. powstanie styczniowe
komitet centralny narodowy przeksztalcony w tymczasowy rzad narodwy.
manifest, wezwanie polakow do walki z zaborca

Ludwik Mieroslawski dyktator powstania przebywal w paryzu

plan: wyzwyolenie plocka, zdobycie broni i rozbijanie mniejszych garnizonow
rosyjskich
plan sie nie powiodl sily byly zbyt male
'biali' nie byli skorzy do powstania.
dzieki dowodcy Stefanowi Bbrowskiemu powstanie przetrwalo do wiosny,
powstancy urosli wtedy w sile, doloczyli do nich biali
dyktatorem zostal Marian Langiewicz
szybko zlozyl bron

Rzad Narodowy powolal polskie panstwo podziemne, bardzo dobrze zorganizowane i

rozwiniete

Na arenie miedzynarodowej powstanie cieszylo sie przychylnoscia innych panstw

jednak zadne z nich nie zdecydowalo sie na realna pomoc powstancom
Ludwik Mieroslawski, Marian Lagiewicz

odsunieto aleksandra wielopolskiego od ladzy, ustawiona teodora berg

Michaił Murjawjow mial stlumic powstanie na litwie
17 pazdziernika dyktator powstania Romuald Traugutt
1863 oslabienie zapalu powstancow
rozbicie jednego z najwiekszych oddzialow powstanczych gen Józefa Hauke-Bosaka
cara wydal ukaz o uwlaszczeniu co zniechecilo chlopow do udzialu w powstaniu
5 sieprnia 1864 Romuald został powieszony
Oddział ks. Stanisława Brzóski ukrywał się najdłużej.
ostatni przedstawicie; powstancow byl Aleksander waszkowski, aresztowany i stracony

represje dla powstancow

rozstrzelania i wieszania bezposrednio po schwytaniu
egzekucje na powstancach
konfiskaty majatkow
zeslania w glab rosji
zeslania na katorge
przymusowe wcielanie do armii rosyjskiej
kary wiezienia, ciezkie warunki

represje wobec kr. poslkiego

Komitet Urzadzajacy - likwidacja odrebnosci prawnej kr. polskiego
calkowita likwidacja odrebnosci i scalenie z Rosja (priwislanski kraj)
zastapienie jezykiem rosyjskim
nowy podzial administracyjny
rosyjska administracja lokalna
wprowadzono urzad generala gubernatora, ktory mial szerokie uprawnienia, mogl np
stawiac pod sad wojskowy i zsylac bez sadu

wobec szkolnictwa
wprowadzenie jezyka rosyjskiego jako obowiazkowego, j. polski przedmiot
nadobowiazkowy, wszystkie przedmioty wykladane po rosyjsku
wprowadzono system szpiegostwa i dozoru uczniow
Piecze sprawowal Aleksander Apuchtin (noc apuchtinowska) karano proby nauczania po
polsku