Professional Documents
Culture Documents
HỒN TRƯƠNG BA DA HÀNG THỊT FULL
HỒN TRƯƠNG BA DA HÀNG THỊT FULL
HỒN TRƯƠNG BA DA HÀNG THỊT FULL
- Lưu Quang Vũ
I. TÌM HIỂU CHUNG:
1. Tác giả: Lưu Quang Vũ (1948 – 1988)
- Sinh ra trong một gia đình tri thức ở Đà Nẵng
- Là một nghệ sĩ đa tài, có nhiều đóng góp trong hội họa, văn học, nhưng nổi bật nhất là sân khấu kịch
➔ Được xem là nhà soạn kịch tài năng nhất của nền văn học nghệ thuật Việt Nam hiện đại
- Đặc trưng kịch: có sự hòa quyện giữa tính phê phán mạnh mẽ, quyết liệt cùng chất thơ sâu lắng, bay bổng;
giữa vẻ đẹp truyền thống cùng những giá trị hiện đại.
2. Tác phẩm:
- Thể loại: Kịch (là một trong 3 phương thức phản ánh hiện thực của văn học), có kịch bản như tác phẩm văn
học nhưng chủ yếu dùng để biểu diễn trên sân khấu
+ Chú trọng vào lời thoại và hành động kịch để khán giả có thể hình dung diễn biến câu chuyện và tâm lý của
các nhân vật
+ Cốt lõi của kịch chính là xung đột kịch – để từ đó đẩy vở kịch lên cao trào.
- Từ một truyện cổ dân gian cùng tên nhưng được Lưu Quang Vũ sáng tạo lại, đặt ra nhiều vấn đề mới mẻ có ý
nghĩa tư tưởng triết lí và nhân văn sâu sắc.
II. PHÂN TÍCH:
1. Hoàn cảnh và tâm lý của Trương Ba:
- Là một người bị chết oan do những sai lầm của Nam Tào
(Bi kịch của Trương Ba do sai lầm của người trời. Người của thiên đình nhưng vẫn có những sai lầm → không ai
hoàn hảo cả. Và mỗi sai lầm của một người luôn có ít nhất một người khác gánh chịu hậu quả.)
Thái độ - Thái độ: phản bác lại ý kiến của Trương Ba một cách - Thái độ: phẫn nộ, chán nản, coi thường, khinh
mạnh mẽ, quả quyết, dứt khoát và có phần thách thức, khỉnh → liên tục tìm cách chối bỏ và phủ nhận
khiêu khích xác
- Hành động: lắc đầu, bịt tai, lắp bắp, có lúc có thái
độ như tuyệt vọng → nỗ lực không đối diện với
câu chuyện của anh hàng thịt (có thể vì trong sâu
thẳm của mình, Trương Ba biết những gì hàng
thịt nói là đúng)
Quan điểm - Quan điểm: Hồn không thể tách ra khỏi Xác – “hai ta đã - Quan điểm: Hồn và Xác là 2 phần riêng biệt, ta
và lập luận hòa vào làm một rồi” vẫn có một đời sống riêng biệt, nguyên vẹn,
+ Để thỏa mãn Xác, Hồn cũng có sự tác động và có tham dự thẳng thắn; còn mọi điều xấu xa méo mó đều do
+ Hồn bị tiếng nói của Xác sai khiến, thậm chí sức mạnh của cái xác thịt âm u đui mù mà ra cả
Xác còn lấn át linh hồn - Cách lập luận: Đưa ra những kết luận và lý lẽ yếu
+ Xác là “hoàn cảnh” mà Hồn buộc phải quy phục; là “cái bình ớt, không có dẫn chứng cụ thể, càng ngày càng
đựng linh hồn” đuối lý, thậm chí có những lúc gần như phủ nhận
➔ lập luận chắc chắn, có lý lẽ và dẫn chứng đầy đủ; tuy lại lời nói của Xác vì không muốn – không đủ
những lí lẽ ấy theo Trương Ba là thật ti tiện dũng cảm đối diện sự thật.
“Im đi”
“Ta đã bảo mày im đi!”
“Nhưng…nhưng…”
“Trời!”
→Không thể sống bằng mọi giá – đặc biệt nếu phải đánh đổi
linh hồn của mình chỉ để được tồn tại, thì đó không phải là
điều mà Trương Ba mong muốn.
→ Chỉ ra sai lầm của Đế Thích ″Ông chỉ nghĩ đơn giản
là cho tôi sống nhưng sống thế nào thì ông chẳng cần - Muốn sửa sai bằng cách cho hồn Trương Ba nhập vào xác cu Tị
biết″ ➔ Không hiểu bản chất vấn đề và mâu thuẫn mà Trương Ba phải trải
qua, chỉ nghĩ đơn giản là nếu cái xác này không hợp ta sẽ tìm một
- Kiên quyết từ chối việc nhập vào xác cu Tị, vì đó cũng là thân thể khác
một nghịch cảnh khác, cuộc sống đó ″còn khổ hơn cái - Nghĩ rằng mọi cái sai có thể sửa bằng … một cái sai khác\
chết″, sẽ “bơ vơ, lạc lõng” vô cùng ➔ Suy nghĩ thiển cận ấy lại đến từ chính những vị tiên trên trời (phê
phán bộ máy tổ chức, phê phán những người có quyền hạn nhưng
+ đó là một điều trái với quy luật tự nhiên
không biết cách sử dụng đúng)
+ Trương Ba lại một lần nữa không thể sống là mình → nếu - Cho rằng Trương Ba phải sống với bất cứ giá nào; cho rằng Trương
tiếp tục khoác tấm áo giả dối ấy, TB sẽ không bao giờ tìm Ba là “lẽ tồn tại” của mình (quyết định có phần ích kỉ)
thấy sự thanh thản trong tâm hồn. - Chấp nhận quyết định của Trương Ba một cách gượng ép; con người
dưới hạ giới thật kì lạ
- Tuy ham sống nhưng biết rằng không thể sống bằng bất
cứ giá nào được vì một cuộc sống giả tạo sẽ chẳng có lợi
cho ai hết
- Mị: khát vọng sống – thà chết chứ không chấp nhận một cuộc sống không được là mình
- Chí Phèo: đều lựa chọn cái chết vì bị dồn vào nghịch cảnh, như một cách để thoát khỏi bi kịch
+ CP: muốn lương thiện nhưng không ai cho lương thiện → chết nơi ngưỡng cửa lương thiện
- Lão Hạc
- Trương Ba:
+ Ý thức sâu sắc về ý nghĩa của sự sống: Sống thực cho ra một con người không phải là điều đơn giản - Hồn và Xác
phải hài hòa, không thể có một tâm hồn thanh cao trong một thân xác phàm tục tội lỗi → Trương Ba không muốn bị
tha hóa
+ Hiểu được bi kịch của con người khi bị đặt vào nghịch cảnh: Phải sống nhờ, sống vay mượn, trái với tự nhiên khiến
tâm hồn nhân hậu, thanh cao bị nhiễm độc và bị tha hóa bởi sự lấn át của thể xác phàm tục.
➔ Chấp nhận lựa chọn cái chết để được là chính mình.
7. Đoạn kết:
- Trương Ba trả lại thân xác cho anh hàng thịt, cu Tị được cứu sống → cuộc sống trở lại bình thường
- Hóa thân vào cây cỏ trong khu vườn thân thuộc, vào những sự vật bình dị của đời sống hàng ngày, vào những
điều tốt lành của cuộc đời → Trương Ba sẽ còn sống mãi trong những điều mộc mạc, trong trái tim, trong
niềm nhớ của mọi người
- Hành động trồng cây mới từ những hạt na của bé Gái → Những cây sẽ nối nhau mà lớn khôn. Mãi mãi…
➔ Bộc lộ quy luật tự nhiên của cuộc sống, sự tuần hoàn của cuộc đời sẽ nối tiếp nhau. Ta không thể làm trái lại
với quy luật đó.
1. Thông điệp:
- Từ một câu chuyện dân gian, Lưu Quang Vũ cảnh báo về hiện tượng:
10 | H Ọ C V Ă N C Ô S Ư Ơ N G M A I
+ Con người chỉ chạy theo những ham muốn tầm thường về vật chất, chỉ thích hưởng thụ, sống dung tục, tầm
thường.
+ Lấy cớ tâm hồn là quý, đời sống tinh thần mới là đáng trọng để bỏ bê những nhu cầu nâng cao đời sống vật chất
của con người.
+ Tình trạng sống giả, không dám và cũng không được như bản thân mình của con người. Đó là nguy cơ đẩy con
người đến chỗ tha hóa.
- Thông điệp: Được sống làm người quý giá thật, nhưng được sống đúng là mình, sống trọn vẹn những giá trị mình
vốn có và theo đuổi còn quý giá hơn. Sự sống chỉ thực sự có ý nghĩa khi con người được sống tự nhiên với sự hài
hòa giữa thể xác và tâm hồn. Con người phải luôn luôn đấu tranh với những nghịch cảnh, với chính bản thân, chống
lại sự dung tục, để hoàn thiện nhân cách và vươn tới những giá trị tinh thần cao quý.
→ Giúp người đọc cảm nhận được vẻ đẹp tâm hồn của người lao động trong cuộc đấu tranh chống lại sự giả tạo và
dung tục, bảo vệ quyền được sống đích thực cùng khát vọng hoàn thiện nhân cách.
2. Nghệ thuật
- Ngôn ngữ đặc trưng cho ngôn ngữ kịch, lời thoại khúc triết, sâu sắc, mang nhiều ý nghĩa
- Sự kết hợp tính hiện đại với các giá trị truyền thống
- Chất thơ, chất trữ tình bay bổng đem tới những cảm xúc sâu lắng cho người đọc, người xem.
11 | H Ọ C V Ă N C Ô S Ư Ơ N G M A I