Professional Documents
Culture Documents
Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος
Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος
ΚΟΛΛΥΒΑΔΕΣ - ΑΝΤΙΚΟΛΛΥΒΑΔΕΣ
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Χαρ. Γ. Σωτηρόπουλου, Αντίδωρον Πνευματικόν,
ΔΟΓΜΑΤΙΚΗ
Τιμητικός Τόμος επί τη 50ετηρίδι επιστημονικής δράσεως και τη 40ετηρίδι
ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗ καθηγεσίας και εκκλησιαστικής δράσεως του Γεράσιμου Κονιδάρη,
ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΣ Αθήνα 1981, σελ. 461-466
ΚΥΚΛΟΣ
Εισαγωγή.
ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ
ΤΟΜΕΑΣ
Η κίνησις των κολλυβάδων (1)
ΒΙΒΛΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
διετάραξεν, ως γνωστόν, επί ένα
ΤΕΧΝΗ περίπου αιώνα (1754-1845) την
ΠΑΤΡΟΛΟΓΙΑ ηρεμίαν και, ειρήνην των
μοναχών του άγιου Όρους, τους
ΚΑΝΟΝΙΚΟ
ΔΙΚΑΙΟ οποίους διεχώρισεν εις δύο
αντιμαχόμενας μερίδας, των
ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ
κολλυβάδων και των α
ντικολλυβάδων. Η κίνησις αύτη
συνίστατο εις την απαγόρευσην
της κατά τας Κυριακάς και τας
δεσποτικάς εορτάς τελέσεως
μνημόσυνου μετά κολλύβων (2)
και ενεφανίσθη μάλλον τυχαίως ·
ουδείς δε ηδύνατο να πρόβλεψη
την μεγάλην εκτασιν, την οποίαν
έμελλε να λάβη, και τας δυσμενείς
επιπτώσεις, τας οποίας έμελλε να έχη επί των εν αγίω Όρει
εφησυχαζόντων μοναχών.
Αιτία της έριδος υπήρξεν η εμμονή των κολλυβάδων (5) εις την επάνοδον
της τελέσεως των μνημοσυνών κατά το Σάββατον ή καθ' οιανδήποτε
https://apostoliki-diakonia.gr/gr_main/catehism/theologia_zoi/themata.asp?cat=hist&main=texts&file=21.htm 1/5
18/09/2023, 10:58 Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος
https://apostoliki-diakonia.gr/gr_main/catehism/theologia_zoi/themata.asp?cat=hist&main=texts&file=21.htm 2/5
18/09/2023, 10:58 Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος
Ενώ δια της δ' επιστολής ο Κύριλλος εζήτει την μεσολάβησιν του
πατριάρχου Καλλινίκου παρά τω Οικουμενικώ Πατριαρχείω», δια της
παρούσης (ε') επιστολής (φ. 89) οι μοναχοί του ’θω και πάλιν
απευθύνονται προς τον Καλλίνικον όχι δια μεσολάβησιν, αλλά δια να
γράψη ο ίδιος προσωπικώς « τά νάματα της διδασκαλίας» του, τας «
πατρικάς» και «σοφάς ερμηνείας» του και ούτω να τους διδάξη « τίνες οι
καλώς ποιούντες και τίνες οι μη». Εκ του περιεχομένου της επιστολής
προκύπτει ότι το Πατριαρχείον απέστειλεν εις τους μοναχούς του ’θω
πρώτα, δεύτερα και τρίτα συνοδικά γράμματα (14), τα οποία « εμετρίασαν
ολίγον το κακόν», αλλά δεν το κατέσβεσαν τελείως.
https://apostoliki-diakonia.gr/gr_main/catehism/theologia_zoi/themata.asp?cat=hist&main=texts&file=21.htm 3/5
18/09/2023, 10:58 Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
(1). Η κίνησις των κολλυβάδων είναι, γνωστή εκ των πολλών μέχρι τούδε
δημοσιευθεισών συγγραφών διο και περιοριζόμεθα απλώς εις τινας
κατατοπιστικάς περί αυτής πληροφορίας, θέτοντες όμως υπ' όψιν του
αναγνώστου την σχετικήν βιβλιογραφίαν. Κατά την έκδοσιν του κειμένου
χρησιμοποιούμεν τα εξής σημεία· [...]= λέξις δυσανάγνωστος· [ ] =
πρόσθεσις λέςεως υπό του συγγραφέως· () = συμπλήρωσις λέξεως υπό του
συγγραφέως· = αβεβαιότης .
(3). Χαριλάου Τζώγα, Η περί μνημοσυνών έρις εν Αγίω Όρει κατά τον ΙΗ'
αιώνα, Θεσσαλονίκη 1969, σελ. 65.
(6). Βλ. Χαρ. Τζώγα, Η περί μνημόσυνου έρις..., σελ. 15-51. Επίσης Κ ω
νσταντίνου Παπουλίδη, Το κίνημα των κολλυβάδων, Αθήναι 1971, σελ. 30-
39.
( 7). Χαρ. Τζώγα. Η περί μνημοσύνων έρις..., σελ. 15-51. Επίσης Κων.
Παπουλίδη, Το κίνημα των Κολλυβάδων, σελ. 40-42.
(8). Ο Πάριος π.χ. ομιλών περί του πρώην Χαλεπίου Γενναδίου λέγει ότι
ούτος ήλθεν εις το Όρος «δια να βάλη πυρ, όχι εκείνο το ευαγγελικόν,
αλλά το σατανικόν»(Αθανασίου Παρίου, Επιστολή απολογητική προς τον
λογιώτατον Κυπριανόν, εν κώδικι Μονής Παντελεήμονος 5716. 209, φ.
36β). Τον Πατριάρχην Κωνσταντινουπόλεως Κύριλλον, εφησυχάζοντα εν
Αγίω Όρει, χαρακτηρίζει ως εξής: «ο εν πιθήκω ούτος Ηρακλής» ( Αθ.
Παρίου, Επιστολή απολογητική προς τον λογ. Κυπριανόν, εν κωδ. Μ.
Παντελεήμονος 5716. 209, φ. 37α37β). Τέλος, τον Βησσαρίωνα τον εκ
Ραψάνης αποκαλεί « μανικόν» ( ενθ. αν. 37β). Ο Θεοδώρητος αποκαλεί
τον Αθανάσιον « κακοαθανάσιον» ( Θεοδωρήτου του εξ Ιωαννίνων,
https://apostoliki-diakonia.gr/gr_main/catehism/theologia_zoi/themata.asp?cat=hist&main=texts&file=21.htm 4/5
18/09/2023, 10:58 Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος
https://apostoliki-diakonia.gr/gr_main/catehism/theologia_zoi/themata.asp?cat=hist&main=texts&file=21.htm 5/5