Camilo Osias 1889-1976

Saliksik E-Journal
Tomo 5, Bilang 2 | Nobyembre 2016
Artikulo
KASAYSAYANG BUHAY NG ISANG INTELEKTWAL:

TALAMBUHAY AT KAISIPAN NI CAMILO OSIAS, 1889-1976*
Valerie May M. Cruz-Claudio I
College of Arts and Sciences
San Beda College - Alabang, Muntinlupa City
Abstrak
Layunin ng papel na ito na mag-ambag sa pag-aaral ng Kasaysayang Buhay at Kasaysayang

Intelektwal sa pamamagitan ng pananaliksik hinggil kay Camilo Osias (1889-1976). May
dalawang pangunahing bahagi ang papel na it0. Ang unang bahagi ay isang maiksing
Kasaysayang Buhay o talambuhay na may tuon sa naging edukasyon ni Osias sa loob at
labas ng nasyon partikular sa ilalim ng tutelehiya ng mga Amerikano. Naglalayon ang
pagtalakay sa unang bahaging ito na maipakita ang proseso ng intelektwalisasyon ni Osias
mula sa impormal at pormal na karanasan niya bilang indibidwal na bahagi ng kanyang
lipunan at panahon. Humubog ang mga karanasang ito sa kanyang kaisipan o mga ideya
bilang intelektwal na tampok naman sa ikalawang bahagi. Binubuo ang ikalawang bahagi,
na kontribusyon sa Kasaysayang Intelektwal, ng mga sumusunod na paksain: Pilosopiyang
Pluralisado: Dalumat ng Datayo, 1940-1976; Pilosopiya sa Edukasyon Bilang Gabay Tungo sa
Kamalayang Pangdaigdig, 1954-1976; at Dalumat ng Banal na Ekonomiya Bilang Katangiang
Ispiritwal ng mga Pilipino, 1960-1976. Pangunahing adhikain ng papel na ito na ipook si
Osias bilang intelektwal sa mga pag-aaral ng Bagong Kasaysayan sa pamamagitan ng
pagtalakay sa kanyang talambuhay at kaisipan; at gayundin naman, sa pamamagitan ng
pagbibigay-puna sa kanyang mga naging pagkiling bilang produkto ng kolonyal na
kapangyarihan at edukasyon noong panahon ng Amerikano sa Pilipinas.
PANIMULA
Makabuluhang maisakonteksto kung bakit mahalagang pag-aralan ang disiplina ng

Kasaysayan gamit ang ating sariling wika. Kadalasan itong paksa halimbawa sa silid-
48 CRUZ: Talambuhay at mga Ideya ni Camilo Osias, 1889-1976

Saliksik E-Journal
aralan sa aking karanasan bilang propesor sa kolehiyo. Madalas nagtatanong ang

kabataang mag-aaral sa kasalukuyan kung bakit kailangan nasa wikang Filipino ang pag-
aaral ng kasaysayan? May kaibahan ba ang “History” sa Kasaysayan? Matutugunan ang
mga tanong na ito sa pamamagitan ng pagpapaliwanag na kaiba sa “History,” ang salitang
ugat ng Kasaysayan ay “saysay” kung kaya’t masasabing ang ibig sabihin ng Kasaysayan ay
“salaysay na may saysay para sa isang grupo ng tao” (Salazar 2005, xiii). Tumutukoy ang
grupo ng mga taong ito sa mga Pilipino na upang lubusang maunawaan ang kanyang
kasaysayan, mahalagang pag-aralan gamit ang sariling wika na pangunahing daluyan ng
kaalaman. Sa pamamagitan ng paggamit ng wika sa pag-aaral ng Kasaysayan, maaaring
makaalpas ang mga mag-aaral sa balangkas ng kaisipang Amerikano at Kanluranin at sa
mga premis at simulain ng “History” at sibilisasyon ng Estados Unidos at Europa (Salazar
1991, 67).
Mula sa kahulugang ito ng Kasaysayan bilang salaysay na may saysay, maaari nating
tingnan ang talambuhay bilang salaysay na may saysay para sa isang tao—at para sa
kanyang kapwa o kapanalig na rin bilang bahagi ng lipunan at kalinangan, higit sa lahat
ng panahon na kanyang kinabibilangan (Salazar 2005, xiii). Matindi ang pagkakaugnay
ng mga tao at ng kasaysayang kanilang nililikha—laluna na yaong nakahawak sa
kapangyarihan bunsod ng pagiging pinuno (Salazar 2005, xiv). Bukod dito, maaari ring
tingnan ang talambuhay bilang tala ng buhay (McCoy 2000, 3).
Mula sa mga kahulugan sa itaas, naglalaman ang pananaliksik na ito, na sinulat sa wikang
Filipino sa diwa ng Bagong Kasaysayan, ng mga tala hinggil sa mga kaganapan sa buhay
ng paksang si Camilo Osias. Kinapapalooban din ito ng pagtalakay sa pag-unlad ng
kanyang kaisipan o mga ideya bilang intelektwal sa konteksto ng kasaysayang Pilipino.
Dalawa ang kalikasan ng papel na ito samakatwid, una, bilang Kasaysayang Buhay o
talambuhay na kinapapalooban ng mga kaganapan sa kanyang buhay noong 1889-1976; at
ikalawa, bilang Kasaysayang Intelektwal na pagtalakay sa pag-unlad ng kanyang kaisipan
noong 1940-1976. Sa unang bahagi, babalikan ang talambuhay ni Osias na may tuon sa
naging edukasyon niya sa loob at labas ng nasyon partikular sa ilalim ng tutelehiya ng
mga Amerikano upang maipakita ang proseso ng kanyang intelektwalisasyon mula sa
impormal at pormal na karanasan niya bilang indibidwal na bahagi ng kanyang lipunan at
panahon. Sa ikalawang bahagi, binabalangkas naman ang paglilinaw sa mga konsepto ng
kaisipan batay sa pagbibigay-kahulugan at pagbibigay-diskurso sa kahulugan ng
intelektwal bilang dalubhasa, pantas, at paham na mga salitaang taal sa kalinangan at
kabihasnan ng bansa. Tinatalakay sa ikalawang bahagi ang pagiging dalubhasa-pantas-
paham ni Osias sa pamamagitan ng kanyang mga ambag sa kaalaman na mahahalaw sa
kanyang mga sinulat na aklat, manuskrito, sanaysay, talumpati, at iba pang dokumento.
Pangunahing binubuo ang ikalawang bahagi ng mga sumusunod na paksain: Pilosopiyang
Pluralisado: Dalumat ng Datayo, 1940-1976; Pilosopiya sa Edukasyon Bilang Gabay Tungo

Saliksik E-Journal
sa Kamalayang Pangdaigdig, 1954-1976; at Dalumat ng Banal na Ekonomiya Bilang

Katangiang Ispiritwal ng mga Pilipino, 1960-1976.
Pagbabalik-tanaw sa mga Pag-aaral kay Osias
Ngunit bago ang ganap na pagtalakay sa talambuhay at kaisipan ni Osias, mainam

munang balikan ang ilang naunang pag-aaral ukol sa kanya. Isa na sa mga pag-aaral na
ito ang talambuhay na sinulat ni Eduardo Bananal (1974) na pinamagatang Camilo Osias:
Educator and Statesman. Tulad ng pamagat ng talambuhay na ito, binigyang-tuon ni
Bananal sa kanyang aklat ang ambag ni Osias bilang edukador at estadista. Naiiba ang
kasalukuyang papel na ito sa ibang artikulo o lathalain hinggil kay Osias sapagkat bukod
sa pagiging guro at pulitiko, sinuri rin ng kasalukuyang may-akda ang kaisipan ni Osias
bilang intelektwal.
Sa mga pag-aaral kay Osias, nariyan din ang disertasyong doktoral ni Roland Sintos
(2004) na pinamagatang Empire and Education: Filipino Schooling Under the United States
Rule From 1900s to 1910. Binigyang-paliwanag dito ni Sintos (2004, 101) ang konseptong
disidentipikadong nasyonalismo (disidentifying nationalism), na ayon sa kanya’y maaaring
tingnan bilang tulay sa pagitan ng Kanluran at katutubo o taal na apinidad. Humihimok
ito, ayon sa kanya, ng ikatlong espasyo kung saan ang kolonya’y maaaring gamitin ang
sarili bilang ahensya ng mithiing kalayaan laban sa nangongolonya (Sintos 2004, 101).
Ang konseptong ito ni Sintos ang naging gabay ko sa pagsulat sa aking tesis masteral na
pinamagatang Camilo Osias: Talambuhay at Ideya, 1886-1974 (Cruz 2014) kung saan
nilayon kong ipakitang sa kabila ng batikos sa kanyang pagiging produkto ng
Amerikanong edukasyon, naging kasangkapan din niya ang edukasyong ito sa
pagsusulong ng mithiing independensya1 mula sa mga Amerikano. Matutunghayan ito sa
kanyang talumpati noong nag-aaral siya sa Estados Unidos na pinamagatang “The
Aspiration of the Filipino People” (Osias 1971, 87) hanggang sa kanyang panunungkulan
bilang Residenteng Komisyoner (Resident Commissioner) kung saan matagumpay na
naisulong ang independensya sa pangunguna nina Senador Sergio Osmeña at Senador
Manuel Roxas noong una, at Senador Manuel Quezon nang lumaon.
Sa pagtalakay kay Osias, maaari ring tingnan ang sinulat ni Lisandro Claudio (2015) na
pinamagatang Beyond Colonial Miseducation: Internationalism and Deweyan Pedagogy in
the American-era Philippines. Kung sa disertasyong doktoral ni Sintos ginamit ang
konsepto ng disidentipikadong nasyonalismo, ginamit naman ni Claudio ang papalabas
na pagtingin na nasyonalismo (outward-looking form of nationalism) (akin ang malayang
salin). Isinulong ni Claudio sa kanyang artikulo ang perspektibang ang mga unang
librong sinulat ni Osias na pinamagatang Philippine Readers ay hindi dapat tingnan bilang
kasangkapan ng misedukasyon (miseducation), sa halip, mahalagang tingnan ang mga ito

Saliksik E-Journal
bilang diskursong pang-edukasyon na repleksyon ng isang anyo ng nasyonalismo na

kumakatawan noon sa kalagayan ng nasyon na sumusubok na gawing lehitimo ang sarili
sa loob ng isang sistemang internasyonal ng mga nasyon-estado (nation-state) (Claudio
2015, 195). Sinasabing maaaring tingnan ang mga librong ito ni Osias bilang produkto ng
isang nasyong naghihintay (nation-in-waiting) sa kanyang independensya. Ayon pa kay
Claudio (2015, 196), bagama’t iba ang perspektiba ni Osias sa mga lantaran at tahasang
lumalaban sa kolonyal na mentalidad, maaaring tingnan si Osias bilang pantapat sa mga
eksklusiyonaryo o papaloob na pagtingin na nasyonalismo.
Pagpopook sa Kasaysayang Buhay at Kasaysayang Intelektwal
Tulad ng mga nauna nang nabanggit na pag-aaral, naglalayon ang kasalukyang papel na
ito na tingnan ang ambag sa ating kasaysayan ni Osias bilang intelektwal. Paano
maipopook ang pag-aaral kay Osias sa Kasaysayang Buhay at Kasaysayang Intelektwal?
Hinggil sa pagsusulat ng talambuhay, may ilang pananaw na tulad ng sa Amerikanong

historyador at propesor buhat sa Cornell University na si Nick Salvatore (2004, 187) na
nagsasabing kadalasang naisasantabi ang pag-aaral ng talambuhay sa disiplina ng
Kasaysayan. Ayon sa kanya, ganito ang pananaw ng iba dahil sa katangiang kronolohikal
o pagiging tiyak ng tunguhing balangkas ng talambuhay na hindi tumutugon sa mga
pagbabago sa kasaysayan sa loob ng mahabang panahon. Gayumpaman, sa kabila ng
ganitong pagbatikos, ayon sa kanya, isa ang pagsusulat ng talambuhay sa mga
metodolohiyang makapagpapakita ng malawak na posibilidad ng interaksyon sa pagitan
ng indibidwal at mga puwersang panlipunan (Salvatore 2004, 87).
Samantala, sa Bagong Kasaysayan, maaaring pag-ibahin ang Kasaysayang Buhay sa

simpleng talambuhay. Sa talambuhay, na maaaring isulat ng sarili (awtobayograpiya) o
ng iba (bayograpiya), implisito ang pagkakaugnay at pag-uugnay sa kasaysayan at
kabuuang galaw ng lipunan. Madalas pa nga, sariling pagbibigay-kahulugan lang ng
manunulat ang naitatala sa kanyang akdang buhay. Kaya kadalasa’y kuwento lamang
talaga ito ng mga tagumpay at makukulay na karanasan. Sa paggamit ng Kasaysayang
Buhay, mahalagang matiyak ang paggamit ng mga pamamaraan sa Kasaysayan upang
higit na mabigyang-salaysay at mabigyang-saysay ang inaakdang personal na karanasan o
buhay ng kapwa/iba. Dahil sa mas makasiyensya nitong lapit at mas malalim na
pagpapapahulugang naibubunga ng pagpopook ng sarili sa lipunan, higit na matitiyak
ang makatotohanan at makabuluhang pagsasakasaysayang buhay. Masasabi pa ngang
anyo ito ng pagsasakapangyarihan sa indibidwal na makapagtakda mismo ng mga
kahulugan at kabuluhan hinggil sa sariling buhay (Reguidin at Elumbre 2008, 55-56).

Saliksik E-Journal
Mahalaga ring isaalang-alang ang ilang pananaw sa lipunan at panahon na may

kaugnayan sa pagsusulat ng talambuhay. Isa si Fernand Braudel (1972, 187), eminenteng
historyador na Pranses, sa mga nagbigay-paliwanag hinggil sa konsepto ng panahon sa
kasaysayan. Hinati ni Braudel ang panahon sa tatlong sapin. Una sa mga ito ang longue
durée na sumasaklaw sa mga pagbabagong geograpikal at klima na umaabot sa humigit-
kumulang daan-daan hanggang milyong taon. Ikalawa, ang social time na pagtalakay sa
mga pagbabago sa pulitika, ekonomiya, at demograpiya; maaari itong maganap muli sa
paulit-ulit na pagbabago ng panahon. Ikatlo naman ang konsepto ng individual time na
batay sa pagkaunawa ng isang indibidwal sa araw-araw na pamumuhay, panaginip,
superpisyal na kamalayan sa nakalipas, at pag-unawa ng mga manunulat sa pahayagan at
talaarawan. Batay sa kategorisasyon ni Braudel (1972, 11-42), magkakaugnay ang maliliit
na pangyayari sa nakalipas tulad ng araw-araw na kaganapan sa buhay ng indibidwal at
pangmatagalang pagbabago sa mga institusyon at lipunan.
Isa rin si Charles Wright Mills, isang Amerikanong sosyolohista, sa mga sumang-ayon sa
ganitong pananaw. Ayon sa kanya, magkaugnay ang pag-aaral ng indibidwal sa pag-aaral
ng lipunan (Mills 1959, 3). Buhat sa kanyang akdang pinamagatang The Sociological
Imagination, ang kakayanang iugnay ang kuwento ng buhay ng indibidwal sa malawak na
kasaysayan ng kanyang lipunan ang isa sa mahahalagang ambag sa pagsusulat ng
Kasaysayan (Mills 1959, 3). Nakakatulong ang konsepto ng sociological imagination sa
pag-unawa ng kasaysayan at talambuhay; at ugnayan nito sa loob ng lipunan. Mula sa
ganitong pananaw makikita ang ugnayan sa pagitan ng social time at individual time ni
Braudel. Batay sa paliwanag, naipapakitang hindi dapat isantabi ang talambuhay tungo
sa pag-aaral ng Kasaysayan. Ito ang isa sa mga salik upang mapili ng may-akda ang
paksang ito. Maituturing na may kamalayan si Osias sa kanyang gampanin sa pagbuo ng
kasaysayan na mababanaag sa kanyang talambuhay.
Bukod sa kaugnayan sa panahon at lipunan, isa pang lumilitaw na isyu sa pag-aakdang

buhay, Kasaysayang Buhay man ito o talambuhay, ang usapin ng pulitika sa pagsusulat.
Sinasabing nakapaloob din ang manunulat at historyador habang nagtatala at
nagsasalaysay sa mga kaganapan ng lipunan at panahong kinabibilangan niya (Croce 1941,
19). Ibig sabihin, hindi lang ang Kasaysayang Buhay o talambuhay ng isang indibidwal
ang laman ng teksto kundi maging ang personalidad at ideolohiya ng may-akda, at
gayundin ang lipunan at panahon na humubog ng dalawang ito (Elumbre 2014, 11). Ayon
pa kay Adonis Elumbre (2014, 11), mahalaga ang ganitong interbensyon ng diskurso upang
mapalitaw ang mediation o pamamagitan ng ibang salik sa alinmang sulatin.
Nangangahulugan itong hango ang konstruksyon ng mga kahulugan sa mga karanasan.
Sinasabing hindi ito nangangahulugang wala nang ginagampanang papel ang
mananalaysay sa katotohanan ng kanyang mga datos. Kung tutuusin, pundamental ang
gawain ng paniniguro at panunuri ng mga detalyeng historikal. Sa mga pagkakataong
nakokompromiso ang katotohanan at sukdulang naisasantabi ang mga katunayan o

Saliksik E-Journal
ebidensya, maaaring masiyasat ang layunin ng pananalambuhay kung nakaangkla ba ito

sa isang partikular na layunin o sadyang komplisito lang sa namamayaning kaayusan
(Elumbre 2014, 11).
Kaugnay pa rin ng usapin ng kapangyarihan, ipinapakita ng kasaysayan ng

pananalambuhay na tila kaakibat na nito ang tendensya ng pagmanipula sa kasaysayan,
pagretoke sa imahen ng indibidwal, at ang kaugnay na idealisasyon sa buhay ng tao (Javar
2014, 68). Ayon pa kay Roderick Javar (2014, 68), pangunahin at pinakalaganap sa mga
suliraning ito ang pagtanggal ng mga detalye at selektibong pagpili ng mga datos.
Pangunahing katangian ng tendensyang ito ang pag-alis sa mga negatibong detalye at
mga di magagandang kabanata ng buhay ng indibidwal habang kapanabayang
itinatanghal naman ang positibo at kapuri-puri (Javar 2014, 68).
Salalayan ang mga akdang naturan, sinikap sa kasalukuyang papel na ito na iugnay ang
kalagayang panlipunan at talambuhay sa pamamagitan ng pagtalakay sa mga kaganapan
sa personal na buhay at kalagayang panlipunang kinapapalooban ni Osias sa diwa ng
Kasaysayang Buhay. Paano nakaapekto sa kamalayang indibidwal at panlipunan ang
idinulot na mga pagbabago sa antas ng kultura, wika, paniniwala, at kaisipan noong
panahong Amerikano? Paano ginamit ang edukasyon bilang magkasalungat na layunin
ng pagbabahagi ng kaalaman at pagsupil sa mga pag-aalsa laban sa mga Amerikano?
Tinugunan ni Osias ang hamon ng kanyang lipunan batay sa uri ng edukasyong

tinanggap niya buhat sa mga Amerikano. Ang patakarang Filipino-centric scholarship at
sistemang pensionado ang naging tulay sa kanyang partisipasyon sa Pilipinismo
(Filipinism) at Pilipinisasyon (Filipinization) sa nasyon (Mojares 2006, 494).2 Sumasaklaw
ito sa malawakang pagsali ng mga Pilipino sa pamamalakad ng edukasyon mula sa mga
sangay ng pamahalaan hanggang sa mga guro sa silid-aralan at mga awtor ng teksbuk
pampaaralan. Ibang-iba ito sa nakagisnang klerikal na tradisyon ng mga Pilipino sa ilalim
ng mga prayle.
Batay sa paliwanag ni Leopoldo Yabes (1963, 20), ang puwang na iniwan ng humihinang
klerikal na intelektwalisasyon noong panahong Español ang nagbigay-daan sa pagpasok
ng tradisyong sekular na intelektwalisasyon. Bagama’t nagsimula na ito noong panahon
ng mga propagandista, higit itong tumatag sa tutelehiya ng mga Amerikano. Ang
pagsasanib ng Amerikano at Pilipino ang pumalit sa umiral na tradisyong panginoon at
alipin noong panahong Español (Yabes 1963, 20-21).
May pananaw ring nagsasabing naging bahagi si Osias sa namuong disidentipikadong

nasyonalismo kung saan ginamit niya ang minanang Kanluraning edukasyon para
itaguyod ang independensya ng nasyon (Sintos 2004, 86). Sa disidentipikanong
nasyonalismo, maituturing na hindi tinalikdan ang mga pagbabagong dulot ng pagdating

Saliksik E-Journal
ng mga Amerikano subalit hindi rin naman tinalikdan ang sentimiyento sa kalayaan at
kulturang Pilipino na siyang magdudulot ng mainam na kasangkapan para sa kapayapaan
at independensya. Tinasa ito ni Sintos (2004, 85) sa pamamagitan ng mga tinawag niyang
pangmateryal na kultura na nagsilbing ebidensya tulad ng mga dokumento, libro,
larawan, kasuotan, kaugalian, at tradisyon na nagbibigay-konteksto sa isang institusyon o
indibidwal sa loob ng tukoy na panahon.
Bumuo ng naiibang uri ng nasyonalismo ang mga karanasan ni Osias buhat sa kanyang
kabataan noong panahon ng himagsikan, sa kanyang edukasyon buhat sa mga
Amerikano, at sa kanyang kontribusyon sa sistema ng edukasyon sa Pilipinas.
Naisasalaysay ng mga ito ang karanasan ng isang Pilipinong guro na humugot ng
impluwensya mula sa Kanluran at gayundin naman buhat sa kulturang kinagisnan bilang
pamamaraan ng pagpasok sa mundo ng mga imperyalista habang itinataguyod ang
interes ng nasyon.
Anu-ano nga ba ang mga pagbabagong dulot sa lipunang Pilipino noong dantaon 20?
Nagbunsod ng panibagong henerasyon ng mga intelektwal ang okupasyon ng mga
Amerikano sa Pilipinas (Mojares 2006, 495). Ang sistema ng edukasyon na kanilang
ipinakilala ang naging daan upang makagisnan ng kabataan at mamamayang Pilipino ang
kanilang pamumuhay.
Nakaimpluwensya ang sistema at wikang ito sa paghubog ng kaisipan, kamalayan, at

intelektwalisasyon ng mga Pilipino noong unang bahagi ng dantaon 20. Isang epektibong
pamamaraang ginamit ang pagpili sa mga kwalipikadong mag-aaral upang maging
pensionado ng pamahalaang Amerika. Ayon kay Resil Mojares (2006, 492-495), ang
idinulot na panahon ng kapayapaan at pagkakataon para sa mga Pilipinong makilahok sa
mga gawaing panlipunan ang bumuo sa mga kasapi ng intelligentsia matapos ang
himagsikan. Sina Teodoro Kalaw (1884-1940), Maximo Kalaw (1891-1955), Conrado
Benitez (1889-1971), Osias (1889-1976), at Leandro Fernandez (1889-1948) ang ilan sa mga
naging bahagi ng intelligentsia na ito. Pensionado ang karamihan sa kanila (bukod kay
Teodoro Kalaw) at produkto ng Amerikanong edukasyon subalit aktibo pa ring nakilahok
sa mga kampanya para sa independensya.
Batay sa mga nauna nang nabanggit, isang konseptong maaaring tingnan bilang
kritisismo sa disentipikadong nasyonalismo na tinahak ni Osias at ng mga kasapi ng
intelligentsia ang konsepto ng hybridity ni Homi Bhaba (Singh 2009). Tumutukoy ito sa
paghahalo ng kultura ng nangongolonya at kolonya. Nagresulta ito ng katangiang bunga
ng pagsasanib ng dalawang kultura. Para kay Bhaba, ang hybridity ay maaaring
subersibong kasangkapan ng kolonya upang labanan ang opresyon.

Saliksik E-Journal
Batay sa pagpapakahulugang ito, maituturing ba si Osias na isang hybrid? Produkto ba

siya ng paghahalo ng kultura ng nangongolonya at kolonya at isang subersibong
kasangkapan? Marahil ang kasagutan ay hindi simpleng oo o hindi lamang. Ayon pa kay
Mojares (2006, 498), sa isang kalagayang kolonyal, ang intelektwal na kolonyal ay
nakakompromiso na. Nasa loob na siya ng kapangyarihang kolonyal at ang pundasyon ng
kanyang pinagmulan ay nagbago na. Ang labas ay bahagi ng nasa loob at ang
pagkadalisay o pagkainosente ay wala na. Ang pagtalakay sa modernisasyon ay
pagtalikod sa pagiging isang purong katutubo. Ang ideya ng lokal ay nangangahulugan
din ng malawakang pakikipag-ugnayan sa tagalabas (Mojares 2006, 498).
Subalit ang mga karanasan ding ito ng natibisasyon (nativization) at subordinasyon

(subordination) ay mga tanda ng pagkakaibang maaaring pagmulan ng awtonomiya at
identidad (Mojares 2006, 499). Sa pagpasok ng kaalaman, ang lokal na intelektwal ay
hindi nagkikibit-balikat lamang at walang aksyon sa pagbabago. Kanyang pangunahing
kapangyarihan ang kanyang lokasyon, at dahil dito, may mga bagay siyang alam na hindi
alam ng tagalabas. Maaaring magsilbing kapangyarihan ang kaalamang ito upang
tanungin o subukin ang mga kaalaman na ibinahagi ng tagalabas o sa kabilang banda ang
pagsisiwalat sa mga kaalaman na itinago ng tagalabas (Mojares 2006, 499).
Naging kasapi ang karamihan sa intelligentsia, kabilang na si Osias sa binuong

Asembleyang Pilipino (Philippine Assembly) at mga nagtaguyod sa mga misyong pang-
independensya (independence mission) sa Estados Unidos (Mojares 2006, 495). Ang
paghahanda sa independensya ang isa sa mga pangakong binitiwan ng mga Amerikano sa
pamamagitan ng paglahok ng piling Pilipino sa pamamalakad ng pamahalaan. Kabilang
sa mga paghahandang ito ang Asembleyang Pilipino na nagpasinaya sa sistemang
baykameral ng lehislatura. Ang Asembleyang Pilipino ang nagsilbing mababang
kapulungan habang ang Komisyong Pilipino (Philippine Commission) ang naging mataas
na kapulungan. Tumutukoy naman ang mga misyong pang-independensya sa
pagpapadala ng mga Residenteng Komisyoner upang hikayatin ang mga Amerikanong
mambabatas sa Estados Unidos na igawad ang inaasam na independensya ng nasyon.
Tanging pakikipag-usap lamang sa mga mambabatas at pangangampanya sa
independensya ang maaaring gawin ng mga Residenteng Komisyoner subalit hindi sila
maaaring bumoto pagdating sa pagpasa ng mga panukalang batas na may kinalaman sa
paggawad ng independensya ng nasyon (Mojares 2006, 495).
Ang mga ito ang nagbigay-daan sa aktibong pakikilahok ng mga umusbong na Pilipinong
intelektwal noong panahong Amerikano tulad ni Osias. Buhat sa mga pakikilahok na ito
sa pagsusulong ng independensya nakabatay ang diskusyon sa ikalawang bahagi batay sa
intelektwalisasyon at pagbubuo ng Pilipinong pagkakakilanlan. Ayon kay Annabel Brett
(2002, 113-115), historyador na may espesyalidad sa Kasaysayang Intelektwal buhat sa
University of Cambridge, mahalagang bigyang-pansin na pantay-pantay ang kahalagahan

Saliksik E-Journal
ng kaisipan, pagkilos, at produksyon sa pag-aaral ng mga pagbabagong naganap sa isang

lipunan. Patas din ang kahalagahan ng “makasaysayang oras” at “makasaysayang
tagapamagitan” (akin ang malayang salin) pagdating sa pananaliksik ukol sa isang
partikular na panahon sa kasaysayan (Brett 2002, 113-115). Hindi naayong isiping
nakakaangat ang mga gawaing intelektwal sa mga gawaing indibidwal sa parehong antas
na hindi nakaangat ang ulo ng isang tao sa kanyang katawan.
Ayon pa sa kay Brett (2oo2, 113), dalawa ang daang tinahak sa pagtalakay ng Kasaysayang
Intelektwal. Una, pumapaksa ito sa mga pag-aaral at diskurso sa wika at kaugnayan nito
sa pagkilos ng indibidwal. At pangalawa, tumatalakay ito sa pag-angat ng iba’t ibang
kaisipan kung paano kinakatawan ng indibidwal ang kanilang mundo, mula sa sarili at sa
ibang tao. Batay sa mga kahulugang ito, ang paggamit ng Kasaysayang Intelektwal para
sa ikalawang bahagi ay hindi isang nakabukod na pag-aaral mula sa talambuhay para sa
unang bahagi kundi isang kaugnay na pag-aaral na nakatuon sa pag-unlad ng kaisipan ng
paksa. Tungo sa Kasaysayang Intelektwal na Pilipino, na nauna nang dinalumat sa mga
akda ni Portia Reyes (1996, 2012) hinggil kay Pedro Paterno (1858-1911), ang kabuuan ng
dalawang kalikasan ng kasalukuyang papel na ito—bilang talambuhay ukol sa mga
kaganapan sa buhay ni Osias at bilang pagtalakay sa pag-unlad ng kanyang kaisipan.
Pagpopook sa Pilosopiyang Pilipino
Dahil pag-aaral ito sa pag-unlad ng kaisipan ni Osias, ginamit na batayan sa pagtalakay

ang ginawang pagsusuri ukol sa Pilosopiyang Pilipino ni Napoleon Mabaquiao3 (1998,
206). Ayon sa kanya, matagal na ang Pilosopiyang Pilipino, resulta ito ng pamimilosopiya
ng isang tao na may taglay na kamalayang Pilipino. May anim na batayan siyang ginamit
sa Pilosopiyang Pilipino, na kinabibilangan ito ng mga sumusunod:
1. Pilipino ang isang Pilosopiya kung humuhubog ito ng ideolohiyang

Pilipino.
2. Pilipino ang isang Pilosopiya kung humuhubog ito ng etikang
Pilipino.
3. Pilipino ang isang Pilosopiya kung katutubong Pilipino ang mga
kategoryang ginamit sa pamimilosopiya.
4. Pilipino ang Pilosopiya kung pinapahayag ito sa wikang Filipino.
5. Pilipino ang isang Pilosopiya kung Filipino ang pagkamamamayan
ng namimilosopiya.
6. Pilipino ang isang Pilosopiya kung ang Pilipino ang kamalayang
taglay ng namimilosopiya.

Saliksik E-Journal
Batay sa anim na mga kategoryang nabanggit mula sa pagpapaliwanag ni Mabaquiao

(1998, 206), masasabing pumapaloob si Osias sa mga kategoryang ito maliban sa ikaapat
na kategoryang nagsasabing Pilipino ang Pilosopiya kung wikang Filipino ang wikang
ginamit sa pamimilosopiya. Gayumpaman, hindi ito nanganguhulugang hindi na bahagi
ng kamalayang Pilipino ang mga kaisipan ni Osias dahil lamang sa hindi ito nakasulat sa
wikang Filipino. Bagama’t may malinaw na kakulangan sa usapin ng wika, dahil
pumapaloob sa limang kategorya sa itaas, maituturing pa rin ito bilang Pilosopiyang
Pilipino.
Sa unang kategorya, sinasabing nangangahulugang Pilipino ang isang Pilosopiya kung

humuhubog ito ng ideolohiyang Pilipino. Maaaring tingnan ang ideolohiyang Pilipino
bilang pananaw, teorya o sistema ng kaisipan na may layuning pulitikal—ang palayain
ang bansang Pilipinas sa anumang uri ng pagkaalipin o pagkaapi (Mabaquiao 1998, 204).
Dito maaaring ihanay ang kaisipan ng ating mga pambansang bayani at mga grupong
pulitikal na may mga layuning tulad ng nabanggit. Batay sa klasipikasyong ito, maaaring
pumaloob dito ang kaisipan ni Osias sapagkat malaking bahagi siya ng mga komisyong
ipinadala sa Estados Unidos upang ipaglaban ang independensya. Nanungkulan siya
bilang Residenteng Komisyoner at Senador sa ilalim ng Partido Nacionalista noong unang
bahagi ng kanyang panunungkulan at Partido Liberal nang lumaon.
Bukod pa rito, ayon din kay Mabaquiao (1998, 205), may dalawang palagay ang ganitong
depinisyon tungkol sa kalikasan ng Pilosopiya—ang teoretikal at praktikal. Batay sa mga
palagay na ito, maaaring tingnan kung nagkaroon ba ng epekto ang kanyang kaisipan o
nanatili lamang ba itong teorya o nagkaroon ng praktikal na aplikasyon.
Ayon pa kay Mabaquiao (1998, 207), ang pagtuklas ng kaisipang maaaring ituring na
siniyasat para sa sariling kapakanan ang isang pananaw sa kategoryang teoretikal o iyong
uri ng kaisipang produkto ng pagkukuro-kuro at pagninilay-nilay subalit hindi
nangangailangan ng aktwal na aplikasyon. Isang uri ito ng pamimilosopiya na maaaring
manatili lamang sa isang ideolohiya at walang pagkilos na naganap.
Ito ang paksa ng papel na magbibigay rito ng natatanging katangiang hindi nabigyang-
pagtalakay ng ilang nag-aral na kay Osias. May temang namamayani sa bawat kaisipan o
pilosopiyang binuo ni Osias. Maiuugnay ang temang ito sa mga naging karanasan niya
bilang indibidwal. Pumapaksa ang temang ito sa kanyang kamalayang globalisado.
Nagtataglay ito diumano ng pinaghalong kamalayang nasyonalismo at internasyonalismo
kung saan tinitibag ang mga pader na naghahati-hati sa mga nasyon at pinagbubuklod-
buklod para sa adhikaing demokrasya at kapayapaan. Malaki ang kaugnayan nito sa
pagiging edukador, pulitiko, at estadista ni Osias. Tinawag niya ang pilosopiyang ito
bilang Pilosopiyang Pluralisado o dalumat ng Datayo sa Ilokano at Tayo sa Filipino (Osias
1940, xii-xiv).4 Ang mga kamalayan at pilosopiyang ito ang batayan ng kaisipan ni Osias

Saliksik E-Journal
bilang ideolohiyang Pilipino sapagkat sistema ito ng kaisipan na may layuning pulitikal.
Paghubog ng ideolohiyang Pilipino ang pangunahing layunin ng proyekto ni Osias upang
palayain ang Pilipinas sa anumang uri ng pagkaapi at pagkaalipin.
Maiuugnay ang unang kategoryang ito hinggil sa ideolohiyang Pilipino sa ikalawang

kategorya kaugnay ng paghubog sa etikang Pilipino. Sinasabing nagiging Pilipino ang
identidad ng kamalayan kung Pilipino ang bagay ng pinapaksa tulad halimbawa ng
pagsusuri ng mga konseptong etikal ng mga Pilipino. Sa pagtalakay ni Osias sa
Pilosopiyang Pluralisado, Pilosopiya sa Edukasyon, at Katangiang Ispiritwal ng mga
Pilipino, tinatalakay na rin niya ang ilang konseptong etikal ng mga Pilipino hinggil sa
kung ano ang dapat, ano ang mabuti, at ano ang tama.
Alinsunod naman sa ikatlong kategorya na nagsasabing Pilipino ang isang Pilosopiya

kung katutubong Pilipino ang mga kategoryang ginamit sa pamimilosopiya, malinaw na
matutunghayan ito sa paggamit ni Osias sa dalumat ng Datayo sa Ilokano.
Bukod sa wikang tinutukoy sa ikaapat na kategorya, isa ring kongkretong palatandaan ng

pambansang kamalayan ang pagkamamamayan ng namimilosopiya na tinutukoy naman
ng ikalimang kategorya. Tumutukoy ito sa katapatan ng namimilosopiya sa kanyang
bansa. Madalas na mauugat ang katapatan ng isang intelektwal sa kanyang nasyon,
halimbawa sa kaso ni Jose Rizal ang kanyang madalas na pagtukoy sa bansang Pilipinas sa
kanyang mga akda sa pamamagitan ng paggamit mga patria o nacion. Simbolismo ito ng
kanyang katapatan sa bansa bilang mamamayan nito (Osias at Osias 1933, 2-9).
Mababanaag sa mga akda ni Osias na bagama’t nakasulat ito sa wikang Ingles, madalas
niyang banggitin ang bansang Pilipinas bilang kanyang nasyon. Isa itong halimbawa ng
kanyang katapatan sa nasyon bilang mamamayan nito.5 Bilang mamamayang may
ganitong kamalayan, maituturing na Pilipino ang kanyang kaisipan at pamimilosopiya.
Ang pinakahuling kategorya ay nagsasaad na Pilipino ang isang Pilosopiya kung Pilipino
ang kamalayang taglay ng namimilosopiya. Nakabatay ang pananaw na ito sa dalawang
palagay:
1. Isang uri ng proseso o kilos ng kamalayan ang pamimilosopiya kung

saan ang pilosopiya ang siyang bunga.
2. Isang uri o antas ng identidad ang pagkapilipino ng isang bagay
tulad halimbawa ng pambansang identidad ng Pilosopiya, alinsunod
dito, masasabing nakasalalay ang Pagkapilipino ng Pilosopiya sa
kamalayan ng namimilosopiya. Ito ang maaaring magsilbing
kahulugan ng Pilosopiya na hango sa kalikasan ng Pilosopiya bilang
bunga ng isang uri ng proseso ng kamalayan at ng pagkapilipino.

Saliksik E-Journal
Alinsunod sa mga ito, masasabi nating nakasalalay sa pagkapilipino ng kamalayan ng

namimilosopiya ang pagkapilipino ng Pilosopiya. Ito ayon kay Mabaquiao (1998, 213) ang
maaaring magsilbing kahulugang konotatibo ng Pilosopiyang Pilipino dahil hango ito sa
kalikasan ng Pilosopiya at pagkapilipino ng isang bagay. Maaaring suriin ang identidad
ng kamalayan alinsunod sa mga sumusunod na aspekto: layunin, paksa, metodo o
pananaw, panahon o lugar.
Batay sa mga ito, maituturing na bahagi si Osias ng namuong tradisyon ng Pilosopiyang

Pilipino. Maiaatas dito kung gayon ang kanyang pagiging intelektwal na Pilipino. Batay
sa paggamit sa pagsusuri ni Mabaquiao, masasabing bagama’t wikang Ingles ang ginamit
ni Osias sa kanyang mga akda, hindi ito nangangahulugan ng hindi pagkapilipino ng
kanyang kaisipan. Gayumpaman, mahalagang mapag-iba-iba ang mga Pilosopiyang
Pilipino. Halimbawa, habang nakita ng Pilosopiyang Pilipino ni Osias na kasangkapan ang
dalumat na Datayo sa kamalayang globalisado kaya’t nabibigyan ng rasyonalisasyon ang
paggamit ng wikang Ingles, ginamit naman ng Pilosopiyang Pilipino ni Zeus Salazar (1991)
ang dalumat ng Tayo para maigiit ang nagsasariling talastasan sa wikang Filipino. Ito at
iba pang usapin kaugnay ng kaisipan ni Osias ang tatalakayin sa ikalawang bahagi ng
kasalukuyang pag-aaral na ito. Bago ito, magbalik-tanaw muna tayo sa talambuhay ni
Osias na tampok sa unang bahagi ng papel na ito.
MAIKSING TALAMBUHAY NI CAMILO OSIAS, 1889-1976:

KUWENTO NG MAHABANG KARERANG MAY IBA’T IBANG GAWAIN
Hango ang bahagi ng pamagat ng kabanatang ito sa sinulat na awtobiograpiya ni Osias

(1971) na pinamagatang Camilo Osias: The Story of a Long Career of Varied Tasks.
Naglalaman ito ng mahabang karera ng isang Pilipinong ipinanganak na mahirap sa isang
pangkaraniwang baryo na sumasaklaw sa walong dekada. Gayumpaman, para sa papel na
ito, ginamit ng mananaliksik ang maiksing talambuhay sapagkat hindi nakatuon ang
papel na ito sa talambuhay lamang; bagkus, ang talambuhay para sa papel na ito’y
naglalayong ipakita ang konteksto ng lipunan at panahon ni Osias sa pagbubuo ng
kanyang kaisipan na pinapaksa naman sa ikalawang bahagi ng papel na ito.
Pagbubuod ng Talambuhay
Subalit sino nga ba si Osias at ano ang kanyang papel sa kasaysayang pambansa? Upang
higit siyang makilala, balik-tanawin natin ang ilan sa mahahalagang tala ukol sa kanya.
Isinilang siya sa Balaoan, La Union noong Marso 28, 1889. Ang kanyang mga magulang ay
sina Manuel Osias at Gregoria Olaviano. Nag-aral siya sa iba’t ibang lugar gaya ng
Balaoan, La Union; Vigan, Ilocos Sur; at San Fernando, La Union bago napiling maging

Saliksik E-Journal
iskolar ng pamahalaan sa Estados Unidos. Nabibilang si Osias sa unang henerasyon ng

mga pensionado noong 1905 (Osias 1971, 14). Tinanggap niya ang kanyang Diploma mula
sa Western Illinois State Teachers College noong 1905. Ipinagpatuloy niya ang kanyang
pag-aaral sa Columbia University kung saan nakakuha siya ng Batsilyer sa Sining at
Gradwadong Diploma (Senate PH 2016).
Pagbalik niyang Pilipinas, sa larangan ng edukasyon, naging kauna-unahan siyang

Pilipinong School Superintendent noong 1915-1916 at Assistant Education Director noong
1917-1921. Naging Lektyurer din siya sa Unibersidad ng Pilipinas (UP) noong 1919-1921 at
Tagapangulo ng National University (NU) noong 1921-1936 (Osias 1971, 151; Senate PH
2016). Bilang masipag na manunulat, naging may-akda siya ng Philippine Readers; Book
One-Seven (Osias 1932), The Filipino Way of Life: The Pluralized Philosophy (Osias 1940),
at Jose Rizal: His Life and Times (Osias 1948a), at ilan pang aklat at artikulo. Mahalagang
banggiting nagsilbing inspirasyon ni Osias si Rizal.
Sa larangan ng pulitika, naging kasapi si Osias ng kauna-unahang misyong pang-

independesya sa Estados Unidos noong 1919-1920 (Senate PH 2016). Nahalal siyang
Senador noong 1925 at mula noo’y naging miyembro ng lehislatura ng maraming ulit.
Naging Residenteng Komisyoner din siya sa Kongreso ng Estados Unidos noong 1928-1935
(Senate PH 2016). Bilang Residenteng Komisyoner, isa siya sa nanguna sa pagsusulong ng
panukalang batas na Hare-Hawes Cutting na produkto ng misyong Osmeña-Roxas
(Osrox) (Osias at Baradi 1933, 4)6 at gayundin, ang Batas Tydings-McDuffie o Philippine
Independence Act (Osias 1971, 50-55).
Bilang delegado sa Kumbensyong Konstitusyonal (Constitutional Convention) noong 1934

para sa unang distrito ng La Union, aktibo siyang nakibahagi sa mga gawaing pangkomite
at sa mga debate sa nasabing kumbensyon. Dito, isinulong niya ang kalayaang pang-
akademiko at kalayaang sibil na ayon sa kanya’y pundasyon ng demokratikong patakaran.
Nahalal siyang Kinatawan ng Asembleyang Pilipino noong 1935 at Senator-at-Large noong
1947 kung saan nanguna siya sa listahan ng mga nagwaging Senador. Muli siyang nahalal
bilang Senador noong 1961. Itinaguyod ni Osias ang tama, patas, at makatarungang
pamamahagi ng mga komite sa kanyang mga kasama sa Senado noong naglingkod siya
bilang Tagapangulo ng Senado noong 1952 at 1953 (Senate PH 2016). Naging nominado
rin siya ng mga delegado sa labas ng bansa bilang First Honorary Life Member of the Asian
Parliamentarians’ Union noong 1968. Sumakabilang-buhay siya noong Mayo 20, 1976
(Osias 1971, 6). Isang monumento ang ipinatayo bilang parangal kay Osias sa Balaoan, La
Union dahil sa kanyang mga kontribusyon bilang edukador at estadista sa loob ng
mahabang panahon (Paras 2000, 54-55).

Saliksik E-Journal
Pagtatanghal at Pamumuna sa Pagiging Pensionado
Sa kanyang Kasaysayang Buhay, pinakatampok ang pagiging pensionado sapagkat malaki

ang kontribusyon ng edukasyon ni Osias sa proseso ng kanyang intelektwalisasyon. Sa
mata ng kanyang mga nakasama sa iba’t ibang larangan, larawan si Osias ng isang
edukadong Pilipinong natamasa ang edukasyon sa tutelehiya ng mga Amerikano.
Ipinatupad ng pamahalaang Amerikano ang Batas Pensionado o Batas 854 noong 1903
upang makapagpadala ng mga kwalipikadong mag-aaral na Pilipino sa Estados Unidos.
Naisabatas ito noong Agosto 25, 1903 ni Gobernador-Heneral William Howard Taft sa
pamamagitan ng Komisyong Pilipino (Mojares 2006, 495). Layunin ng batas na ito na
maglaan ng pondo para sa mga kwalipikadong Pilipino na mag-aaral na tinawag na mga
pensionado upang makapagtamasa ng edukasyon sa kolehiyo sa mga pamantasan sa
Amerika (tingnan ang Larawan 1 at 2).
Tinawag ang mga mag-aaral na pensionado sapagkat suportado ng pamahalaang kolonyal

ang kanilang mga gastusin. Nakatuon ang programa sa mga kursong may kinalaman sa
pamahalaan at pangangasiwa nito. Layunin nitong turuan ang mga mag-aaral ukol sa
sistema ng pamahalaang Amerika upang sa kanilang pagbalik sa Pilipinas, magagamit
nilang modelo ang kanilang mga natutunan (Sintos 2004, 77). Bunsod nito, pagbalik nila
sa Pilipinas, sila ang humawak ng mahahalagang papel at posisyon sa pamahalaan at mga
sektor nito tulad ng agrikultura, kalakalan, edukasyon, at iba pa.
LARAWAN 1
Mga Pensionado sa San Francisco, California noong 1905
(Olivar 1950, 47)

Saliksik E-Journal
LARAWAN 2
Mga De Pardibleng Simbolong Ginagamit
ng mga Pensionado sa San Francisco, California
(Olivar 1950, 47)
Gaya ng nabanggit na, kabilang si Osias sa mga unang grupo ng pensionado na ipinadala
sa Estados Unidos noong 1905 (tingnan ang Larawan 3). Kinilala sila bilang mga iskolar
ng pamahalaan na nagmula sa iba’t ibang bahagi ng Pilipinas (Bananal 1974, 5).7
Nagpakadalubhasa sila sa iba’t ibang larangan at nanguna sa mga ito pagbalik sa Pilipinas
(Osias 1971, 146). Nahahanay sa listahang ito sina Jorge Bocobo, Mariano de Hoya, at
Francisco Delgado na mga kinilalang mambabatas sa Pilipinas (Bananal 1974, 6).
Gayundin naman si Antonio delas Alas, Pangulo ng Kongreso bago ang Ikalawang
Digmaang Pangdaigdig at kinilala bilang isa sa mahusay na mangangalakal ng bansa
(Bananal 1974, 6).
Nagpakadalubhasa sa larangan ng edukasyon si Osias kasama si Francisco Benitez na

naging unang Dekano ng Kolehiyo ng Edukasyon sa UP. Nakapagtapos sila ng Diploma
sa Pagtuturo sa Western Illinois State Teachers College sa Macomb, Illinos. Matapos ito,
nagpatuloy pa sila sa pagkuha ng kursong Batsilyer sa Sining at Gradwadong Diploma sa
Administrasyon at Superbisyon sa Teachers College ng Columbia University sa New York
(Bananal 1974, 8).
Noong mag-aaral pa lamang si Osias, nagbigay-karangalan na siya sa Pilipinas sa kanyang

pagkapanalo sa isang patimpalak na nilahukan ng mga orador buhat sa iba’t ibang estado
sa Amerika. Nakilala siya sa pagwawagi ng kanyang talumpating pinamagatang “The
Aspiration of the Filipinos” (Osias 1971, 95). Naging impormal siyang kinatawan ng bansa
sa maagang edad para sa pagsusulong ng independensya sa ilalim ng pamunuang
Amerikano. Mula sa kanyang ipinanalong talumpati noong Marso 20, 1908:

Saliksik E-Journal
LARAWAN 3
Osias Bilang Pensionado
(Osias 1971, 74)
Nakapagpapahayag ng buong husay ang mahabang kasaysayan ng pagdanak

ng dugo; pagpapakasakit at ng rebelyon. Hindi natin hangarin ang
pamimigil. Maaaring manatili ang Amerika sa Pilipinas. Maaari siyang
maging instrumento sa ating pagsulong at sa ating unti-unting pagkasira; sa
ating pagsiklab at pananamantala, subalit hindi kailanman ito
magtatagumpay sa pagpukaw ng ating hangarin para sa independensya
(Osias 1971, 93) (akin ang malayang salin).
Bagama’t tinanaw ni Osias na utang na loob ang kanyang mga natutunan buhat sa mga
guro at propesor sa Estados Unidos, hindi tinalikdan ni Osias ang hangarin para sa
independensya ng Pilipinas. Nagbigay-daan ang kanyang pagkapanalo para maanyayahan
siya sa iba’t ibang siyudad upang magbigay ng talumpati. Kabilang dito ang New York,
Indiana, Kentucky, at Ohio. Ayon sa mga tala ni Osias (1971, 111) nang makarating siya sa
Ohio, umabot ang kanyang ipon sa halagang tatlong libong dolyar buhat sa mga paanyaya
sa kanya bilang tagapagsalita.8 Ito ang naging puhunan niya para maipagpatuloy ang pag-
aaral sa Columbia University sa New York.

Saliksik E-Journal
Habang nasa Illinois, aktibo siyang nakilahok sa gawain ng Protestanteng Simbahan at

naging Pangulo siya ng samahang Young Men’s Christian Association (YMCA) ng kanilang
unibersidad. Bunsod na rin ng hindi magagandang karanasan sa La Union mula sa kamay
ng mga namumunong prayle noon, at kaakibat ang interes na matuto ng wikang Ingles,
unti-unting lumalim ang ugnayan ni Osias sa Amerikanong Protestantismo (Osias 1971,
75).9 Magbibigay-daan ito sa pagsulat ng isang librong katuwang ang kanyang naging
pangalawang katipang si Avelina Lorenzana na pinamagatang Evangelical Christianity in
the Philippines (Osias at Lorenzana 1931, 1).
Noong Marso 3, 1965, sa isang lathalain ng Western Courier, ipinagmalaki ng kanlurang

Illinois si Osias. Tumanggap siya ng isang parangal bilang Unang Natatanging Nagtapos
ng nasabing unibersidad. Simbolo ito ng malugod na pagtanggap at pagmamalaki ng
institusyon sa mga naging ambag niya sa disiplina ng kaalaman pagbalik sa Pilipinas
(Sintos 2004, 99). Madalas siyang inihahalintulad sa Amerikanong orador na si Patrick
Henry na kinilala dahil sa mga makabayan nitong talumpati noong panahon ng
Amerikanong Rebolusyon na nagsasalitang parang kidlat at humuhuni tulad ng isang
ibon. Naging inspirasyon din ni Osias si Booker Washington nang marinig niya itong
magbigay ng talumpati sa Illinois. Nagsilbing inspirasyon ni Osias si Washington sa
paggawa ng mga panukala hinggil sa industriyal at rural na edukasyon sa Pilipinas (Osias
1971, 211).10
Nagsimulang mahubog ang husay sa pagsulat ni Osias sa New York. Kung ang
pagkapanalo sa patimpalak sa Illinois ang nagbigay-daan upang makilala siya bilang
mananalumpati, sa Columbia University naman nahasa ang kanyang husay at sipag sa
pagsulat. Dito niya unang nabuo ang aklat niya tungkol sa Pilipinas na may pamagat na
Education in the Philippines Under the Spanish Regime (Osias 1971, 112).
Sa pagbabalik niya sa Pilipinas, bitbit ang edukasyong pensionado at karanasan sa Estados

Unidos, naatasan siyang maging guro sa isang pampublikong paaralan sa Balaoan, La
Union (Bananal 1974, 12). Isang Pilipinong nakasuot Amerikana at nanabako ng malaking
pipa ang magiging imahen ni Osias (tingnan ang Larawan 4) na naging sanhi ng
pagbatikos sa kanyang pagkamakabayan.
Nagdulot ang imaheng ito ng pagsalungat at pamumuna mula sa ilang makabayang

manunulat na Tagalog tulad ni Jose Corazon de Jesus11 (Hernandez 1943, 4). Maraming
tumuligsa sa istilo ng nasyonalismong ipinapalaganap ng mga pensionado na itinuring na
mga kayumangging Amerikano (Almario 1995, ii-iii). Maitatanong, isa nga bang
kayumangging Amerikano si Osias?

Saliksik E-Journal
LARAWAN 4
Osias sa Selyo
(Avanzado 2010)
Isa sa mga pangunahing kritiko ng nabanggit na nasyonalismo ang Kilusang Sakdal o

popular sa tawag na mga Sakdalista. Nag-ugat ang katawagan sa Kilusang Sakdal o mga
Sakdalista mula sa Tagalog na salitang sakdal. Katumbas nito ang wikang accused sa
wikang Ingles. Itinatag ito ni Benigno Ramos, dating kaalyado ni Senador Manuel
Quezon na bumukod sa Partido Nacionalista dahilan sa usapin ng kolaborasyon. Noong
dekada 1930, aktibong kinampanya ng mga Sakdal ang independensya ng bansa sa ilalim
ng Pamahalaang Amerikano. Matagumpay ang naging karerang pulitikal ng Sakldalista
noong 1933, dahil dito, nagtangka silang maglunsad ng rebelyon noong 1934 subalit
agaran din itong nasupil. Lubhang napinsala ang partido at marami sa kanilang
kasamahan ang namatay. Pumunta si Ramos sa Tokyo, Japan kung saan hiningi niya ang
suporta ng mga Hapon. Muli siyang bumalik sa bansa noong sumiklab ang Ikalawang
Digmaang Pangdaigdig at naging kaalyado ang mga Hapon. Itinatag niya ang partidong
ganap na naglayong ipalaganap ang propagandang maka-Hapon (Sakdalista 1935, 1-15).
Nagpakita ang partido ng malawakang protesta laban sa pananatili ng mga Amerikano sa

Pilipinas (Sakdalista 1935, 1-15). Binatikos ng mga Sakdalista ang seryeng Philippine
Readers ni Osias dahil sa maka-Amerikanong tema ng mga aklat. Ang edukasyon ang isa
sa mga sektor na matinding binantayan ng mga Sakdalista, lalung lalo na noong naging
partido pulitikal ito noong dekada 1930. Ginamit na espasyo ito sa kanilang
pagmamatyag sa usapin hinggil sa dominasyon ng Estados Unidos sa ekonomiya at ang
mga panukala noon sa pagkakaroon ng base-militar sa bansa. May ilan ding tulang
nalathala ukol kay Osias tulad ng “Ay… ‘Mister’ Osias” ni Enrique Agleham (1932) na
naglalaman ng mga pagbatikos sa paggamit nito ng wikang Ingles sa halip na wikang

Saliksik E-Journal
Tagalog. Bukod dito, may mga batikos din sa Batas Tydings-McDuffie na nag-aantala ng
sampung taon sa ipinangakong independensya na unang ipinanukala ng Batas Jones
noong 1916 (Sakdalista 1935, 1-15).
Ang mga nabanggit sa itaas ay mga salungat na pananaw na maaaring tingnan bilang
pantapat sa mga nagbigay-pugay sa mga pensionado. Bagama’t lehitimo ang mga
pamumunang ito, hindi pa rin maitatanggi ang ambag ng mga pensionado sa lipunang
Pilipino at sa proseso ng Pilipinisasyon noong dantaon 20 (Mojares 2006, 492-495). Ang
kanilang edukasyon mula sa iba’t ibang pamantasan sa Estados Unidos ang naging
panimulang hakbang sa pagpasok ng mga Pilipinong intelektwal sa pamahalaan. Dati-
rati mga banyaga lamang ang maaaring humawak ng mga posisyon sa pamahalaan at iba
pang disiplina. Itinuturing si Osias na isang mahalagang intelektwal ng kanyang panahon
dahil sa bilang ng kanyang mga akda, talumpati, at ipinasang batas hinggil sa iba’t ibang
sektor.
Pagtataguyod ng Demokrasya, Independensya,

Pagkamamamayan, Patriyotismo, at Internasyonalismo
Sa pagiging pensionado, masasabing isa si Osias sa mga nagpasok ng Kanluraning

kaisipan sa bansa mula sa Estados Unidos. Gayumpaman, masasabing sumailalim sa
isang anyo ng pag-aangkop, sa kabila ng pagkakasulat sa wikang Ingles, ang kaisipang
natutunan niya sa Estados Unidos tulad ng demokrasya, independensya,
pagkamamamayan, patriyotismo, at internasyonalismo. Bilang paglilinaw kung paano
sinikap na iniangkop ni Osias ang mga banyagang ideyang kanyang natutunan sa
natatanging kalagayan ng Pilipinas sa kanyang panahon, nasa ibaba ang mga depinisyon
nito ayon mismo sa kanyang sinulat.
Hindi maitatanggi sa konsepto ng demokrasya ang impluwensyang Amerikano sa

edukasyon ni Osias at idagdag pa rito ang naging karanasan niya nang isa siya sa mga
naiwan upang manungkulan sa pamahalaan noong Ikalawang Digmaang Pangdaigdig.
Ayon sa kanya, ang Republika ng Pilipinas bilang katuwang ng Estados Unidos ay
nararapat na maging tapat sa pagtataguyod ng kalayaan at demokrasya; at gayundin ng
kapayapaan at seguridad (Osias 1954, 175). Dahil sa napili ito ng mamamayang Pilipino sa
halip na awtoritaryanismo o komunismo, dapat maging layunin ng edukasyon na
pasiglahin ang kaalaman hinggil dito at ipalaganap ang demokratikong paraan ng
pamumuhay (Osias 1954, 6).
Napakahalaga para kay Osias ng independensya. Ayon sa kanya, sa wakas ang Pilipinas ay
isa nang republikang estado na may kalayaan at soberanya. Hindi na kontrolado ang mga
mamamayan ng banyagang kapangyarihan na dulot ng digmaa’y naging insulang

Saliksik E-Journal
pagmamay-ari ng Estados Unidos. Ang mga Pilipino ay “mamamayan na ng Republika ng

Pilipinas” (Osias 1954, 11).
Sa kaisipan ng pagkamamamayan, ayon kay Osias (1954, 17), nasa Saligang Batas ang
pagtuturo sa kabataan upang maging mabuting mamamayan. Tungkulin ng
pamahalaang ipatupad ito sa pampublikong paaralan at gayundin ang pagbibigay ng
libreng edukasyon para sa adult citizenship training.
Samantala, tumutukoy ang patriyotismo, para kay Osias (1954, 123) hindi lamang sa
pagmamahal sa bayan kundi kaakibat din nito ang pagsunod sa magagandang tradisyon
ng lahing Pilipino. Nangangahulugan ito ng katapatan sa bansa at sa mamamayan na
may layunin at may kusang loob na itaguyod ang mga adhikain nito. Aniya, ang
pagmamahal sa bayan at mamamayan ay hindi nangangahulugan ng pagkapoot sa ibang
bansa at ibang lahi, sa halip ito, pagtataguyod ito ng pagmamahal sa sangkatauhan.
Nagtataguyod ito ng sentimiyentong nasyonalismo na kakampi at hindi kaaway ng
internasyonalismo.
Panghuli, ayon sa kanya, naglalayon ang internasyonalismo na ituro ang kapayapaan

bilang karapatang pantao at ituring ang anumang uri ng digmaan bilang mapanira at
mapangwasak na kasangkapan (Osias 1954, 33). Kaakibat nito, ayon sa kanya, ang
pagtataguyod sa mga bayaning hindi palaging sandata ang hawak kundi sa pamamagitan
ng kanyang pagsusumikap, talento, at patriyotismo, maaaring maglingkod at maging
kasangkapan ng kapayapaan.
Ilan lamang ito sa mga konseptong madalas gamitin ni Osias sa kanyang mga akda at
maging sa kanyang mga talumpati bilang edukador, pulitiko, at estadista. Naging
matingkad ang mga konseptong ito sa kaisipan ni Osias na sunod naman nating
tatalakayin.
KAISIPAN NI CAMILO OSIAS BILANG PILIPINONG INTELEKTWAL, 1940-1976
Inihahandog para sa
mapag-isip na nagsusumikap at sa nagsusumikap na mapag-isip
(Osias 1971, 13) (akin ang malayang salin)
Inilalaan ng mananaliksik ang ikalawang bahagi ng papel sa pagtalakay sa kaisipan ni

Osias bilang intelektwal. Bago gawin ang mga pagtalakay, mainam na magkaroon ng
paglilinaw sa ilang konsepto na mababanggit sa mga susunod na talata. Ginamit sa
bahaging ito ang kaisipan sapagkat malaking bahagi ng ginawang pag-aaral ang pagturing
sa kanyang mga ideya bilang ambag sa kasaysayan ng bansa. Kung pumapaksa ang unang

Saliksik E-Journal
bahagi sa kanyang talambuhay at ang ugnayan nito sa mga kaganapan sa lipunan at

konteksto ng panahon, pinapaksa naman sa ikalawang bahagi ang pag-usbong ng
kanyang kaisipan bilang intelektwal.
Intelektwal si Osias sapagkat naging bahagi siya ng mga mamamayang nagtamasa ng

edukasyon noong panahon ng mga Amerikano. Tulad ng nabanggit sa unang bahagi,
miyembro siya ng unang henerasyon ng mga pensionado (Mojares 2006, 477). Namuo
buhat sa kanila ang isang grupo ng gitnang uring produkto ng Amerikanong edukasyon
subalit aktibo pa ring nakilahok sa mga kampanya para sa independensya sa Asembleyang
Pilipino at mga misyong pang-independensya (Mojares 2006, 13). Ginamit ang salitang
gitnang uri bilang pantukoy sa mga ilustrado o iyong mga nakapag-aral na maaari ring
ituring na nakakaangat sa lipunan bunsod ng kanilang malapit na ugnayan sa edukasyon
at kayamanan. Batay sa pagpapakahulugang ito napapailalim na pangkat ang ilustrado
buhat sa elit at hindi natatangi o nabubukod na uri (Mojares 2006, 468).
Kaugnay nito, malawak ang mga ginalawang disiplina ni Osias bilang indibidwal na
kasapi ng mga elit na Pilipino namuo noong panahong Amerikano. Kabilang sa mga
disiplinang ito ang edukasyon, pulitika, usaping panloob at panlabas ng nasyon o
diplomasya, at maging sa larangan ng pilosopiya. Ilang dekada ang kanyang naging
paninilbihan sa publiko at sa mga panahong ito, ilang aklat, talumpati, at batas ang
kanyang nailathala. Maituturing na naging bahagi ang mga ito sa pagbuo ng isang
Pilipinong pagkakakilanlan. Kinapapalooban ito ng mga panahon mula noong huling
bahagi ng panahong Español sa bansa, pagdating ng mga Amerikano, pagsiklab ng
Ikalawang Digmaang Pangdaigdig, at ang paggawad ng independensya sa nasyon.
Naghahanap ang mga Pilipino noong mga panahong ito ng pagkakakilanlan. Naging
bahagi ang kaisipan ni Osias sa konteksto ng mga panahong ito sa pag-ambag ng mga
pilosopiya na nagtaguyod ng katangiang Pilipino bilang bagong bansa. Bukod sa
pagtalakay sa mga ideyang ito, layunin ding bigyang-diskurso ang teorya at praktika o ang
paglalapat ng kaisipan ni Osias sa realidad ng pulitika ng bansa.
Subalit bago dumako ang papel sa bahaging ito, may ilang konseptong nais bigyang-
kahulugan. Kabilang dito ang salitang “intelektwal” buhat sa salitang Ingles na
intellectual na buhat din sa intellectuel ng wikang Pranses o intellectualis mula sa wikang
Latin. Nangangahulugan ang mga ito ng pag-unawa o pagtuklas ng kaalaman (Almario
2010, 508). Maitutumbas ito sa mga kataga sa bokabularyong Pilipino na gaya ng
dalubhasa, pantas, at paham (Almario 2010, 258, 882, 930). Ayon sa UP Diksiyonaryong
Filipino (Almario 2010, 45), nangangahulugan ang “dalubhasa” na isang taong may
natatanging kasanayan o kaalaman sa isang tanging larangan. Nangangahulugan naman
ang “paham” ng taong matalino, taong bantog sa katalinuhan, o sinasamba dahil sa

Saliksik E-Journal
pambihirang karunungan. Kapareho naman ang “pantas” ng salitang “paham” subalit taal
ito sa wikang Bikolano, Kapampangan, Maguindanaon, at Tagalog.12
Batay sa mga pagpapakahulugang ito, dalubhasa-pantas-paham si Osias. Isa siyang

dalubhasa dahil sa kanyang kasanayan o kaalaman sa isang tanging larangan, partikular
sa larangan ng edukasyon. Higit itong napagtibay dahil sa tinamasa niyang edukasyon
bilang pensionado gayundin naman ang kanyang panunungkulan bilang edukador sa iba’t
ibang larangan sa pampubliko at pribadong hanay ng edukasyon. Maaari rin naman
siyang ituring na pantas-paham batay sa kahulugan nito bilang taong matalino; taong
bantog sa katalinuhan o sinasamba dahil sa pambihirang karunungan. Bagama’t walang
tala ng pagbanggit ng pagsamba sa kanya dahil sa pambihirang karunungan, hindi
maitatanggi ang pagtangkilik sa kanya dahil sa kanyang kaalaman. Nagsanib ang
klasipikasyon kay Osias bilang intelektwal sa pagitan ng dalubhasa at pantas-paham.
Batay sa mga ito, marahil maitatanong bakit mahalagang pag-aralan ang kaisipan ng
isang intelektwal? Ano ang kaugnayan nito sa pag-aaral ng Kasaysayan? Para sa
konteksto ng pananaliksik na ito, hindi nilalayong pairalin ang isang mapangmataas na
pananaw kung saan itinataas ang intelektwal o gawaing intelektwal bilang nakakaangat
na gawain kung ihahambing sa ibang aspekto ng pamumuhay. Layunin ng pananaliksik
na ito na bigyan ng ugnayan ang kaisipan o mga gawaing intelektwal na pumapaloob sa
maraming lebel ng buhay pang-indibidwal at panlipunan. Batay rito, hindi maaaring
iisang-tabi ang Kasaysayang Intelektwal kaugnay ng kaisipan mula sa mas malawak na
kultura (Brett 2002, 113).
Ayon sa kay Brett (2002, 114), may apat na salik na maaaring tingnan hinggil sa pag-
uugnay ng Kasaysayan sa pag-aaral ng kaisipan. Binubuo ang mga salik na ito ng wika,
kaisipan, ahensya, at panahon. Ayon din kay Robin George Collingwood (Brett 2002, 115),
isang dalubhasang Briton na kinilala sa kanyang mga gawain hinggil sa estetika at
pilosopiya ng kasaysayan, hindi maaaring maunawaan ang anumang pagkilos o
produksyon ng indibidwal at ng lipunan kung walang pag-unawa sa pumapaloob na
kaisipan.
Maiuugnay ang kaisipan ng indibidwal o sa konteksto ng papel na ito ng intelektwal sa

Kasaysayan sa pamamagitan ng kanilang pagpapakahulugan o interpretasyon sa kanilang
mundong ginalawan (Brett 2002, 114). Dahil sa aspekto ng pagpapakahulugan o
interpretasyong ito, maiuugnay ang pag-aaral ng kaisipan ng isang indibidwal sa
Kasaysayan sa disiplina ng Pilosopiya (Brett 2002, 115). Maiuugnay ang Pilosopiya at
kaisipan ng indibidwal sa Kasaysayan sapagkat bumuo ang indibidwal ng isang kaisipan o
paraan ng pamumuhay na isa sa mga pangunahing layunin ng nasabing disiplina.

Saliksik E-Journal
Hindi layunin ng papel na sumuong sa malawak na ugnayang namamagitan sa

Kasaysayan at Pilosopiya. Ang katangiang pilosopo ni Osias bilang intelektwal na bumuo
ng kaisipan batay sa kanyang mga akda at karanasan ang nais bigyang-ugnayan sa
konteksto ng pananaliksik na ito. Bilang intelektwal o pilosopo, maipapakita ang isang
bahagi ng kasaysayan ng bansa sa pamamagitan ng kanyang kaisipan. Dahil naniniwala
ang mananaliksik na ambag sa kasaysayan at kamalayang Pilipino ang kaisipan ni Osias,
may mga batayang ginamit upang ituring sa ganitong paraan ang kaisipang ito.
Mababakas sa paglalarawang gawa ng mananaliksik ang limang konseptong tumutukoy sa

identidad ng kamalayan (tingnan ang Diagram 1). Naipapakita sa paglalarawang
nakakaapekto sa paghubog ng identidad ng kamalayan ang mga salik ng layunin, metodo
o pananaw, lugar, panahon, at paksa (Mabaquiao 1998, 213). Hindi nangangailangang
matugugan ng isang identidad ang lahat ng kamalayang nabanggit. Maaaring batay sa
iisang antas o sa maraming antas ang pagkapilipino ng kamalayan. Ito ang dahilan kung
bakit bagama’t hindi Pilipino ang pinapaksa o bagama’t hindi nasusulat sa wikang
Pilipino, Pilipino pa rin itong maituturing kung Pilipino ang pagkamamamayan ng
namimilosopiya. Ang pagkapilipino ng layunin, paksa, panahon, at lugar na ginagalawan
ng kamalayan ay mga pantukoy sa pagkamamamayan ng kamalayan ng namimilosopiya.
Subalit wala sa mga ito ang eksklusibong pantukoy ng Pilosopiyang Pilipino (Mabaquiao
1998, 211).
DIAGRAM 1
Limang Aspektong Tumutukoy sa Identidad ng Kamalayan
Layunin
Metodo
Paksa
o Pananaw
Identitdad
ng
Kamalayan
Panahon Lugar
(Cruz 2016, hango sa Mabaquiao 1998)

Saliksik E-Journal
Mula sa mga panahong ginugol ng mananaliksik sa pagsisiyasat ng mga akda at mga

talumpati ng pangunahing paksa, hindi maiwasang lumangoy sa karagatan ng mga
kaisipan niya tungkol sa napakaraming bagay. Buhat dito, pumili ang mananaliksik ng
mga kategoryang magiging gabay sa pagsasalinsin ng kanyang mga kaisipan tungo sa mas
malinaw na pag-unawa ng mga ito.
Noong unang mabasa ng mananaliksik ang kanyang sinulat na talambuhay, unang

sumambulat ang mga salitang sinipi sa unang bahagi ng seksyong ito. Tunay ngang isang
taong palaisip si Osias, subalit hindi lamang puro pag-iisip at paglalakbay-diwa ang
pinagtuunan niya ng pansin. Isinagawa at isinaproseso niya ang lahat ng mga ito sa loob
ng mahigit walumpung dekada ng kanyang buhay. Tunay ngang naayon siyang tawaging,
“man and dynamo” (Hernandez 1943, 4), “simbolo ng nagbabagong anyo ng Pilipinismo”
(Yap 1972, 294), at “pinunong may taglay na integridad at bisyon” (Laurel 1972, 300). Ilan
lamang ito sa magagandang salitang inilaaan ng kanyang kasamahan sa iba’t ibang
larangang bahagi na rin ng ating nakaraan sa kasalukuyan.
Tulad nila, hindi rin maiwasan ng mananaliksik na mamangha sa talino at husay na

kanyang ipinamalas bilang isang intelektwal. Bukod sa talino at husay, taglay rin ni Osias
ang dedikasyon at kasipagan noong panahong limitado ang maaaring ialok ng
teknolohiya sa mga nagnanais na maglimbag ng kanilang akda. Sulat-kamay ang
karamihan sa kanyang mga aklat na nagpapatunay ng sipag at dedikasyon niya sa
pagsulat. Ibinatay ng mananaliksik buhat sa mga akdang ito ang pagsasakategorya ng
kanyang kaisipan.
Mahalaga ring tingnan sa kabilang banda, ang mga taliwas na pananaw hinggil sa
mabubuting katangian ni Osias bilang intelektwal. Bilang miyembro ng unang
henerasyon ng mga pensionado, bahagi si Osias ng kabataang nagkamalay sa sistema ng
edukasyong buhat sa mga Amerikano. Isa siya sa mga aktibong nagpalaganap ng
Pilipinismo at patakarang Pilipinisasyon sa nasyon sa pamamagitan ng pagiging mataas
na kawani ng edukasyon at matataas na posisyong hinawakan sa pulitika (Mojares 2006,
494). Isa itong uri ng pananaw at damdaming naging akma sa lumaganap na ugnayang
Amerikano at Pilipino kung saan nakalalamang pa rin ang mga Amerikano (Yabes 1963,
201-21). Batay sa pananaw ng mga nasyonalistang Tagalista at rebolusyonaryong
nasyonalista, hindi buo ang diwang makabayan ni Osias dahil sa tinamong Kanluraning
impluwensya sa wika, kaisipan, at kalinangan. Sa kabila ng pangangampanya niya para sa
independensya ng nasyon, itinataguyod naman niya ang kultura ng dayuhan batay sa
kanyang mga akda na nakasulat sa wikang Ingles (Yabes 1963, 201-21).
Gayumpaman, may ilang pananaw ring matagumpay na nagamit ng mga namuong

intelektwal matapos ang himagsikan tulad ni Osias, o iyong mga nagmana ng sekular na
sistema ng edukasyon buhat sa mga propagandista ang kanilang katayuan para sa

Saliksik E-Journal
akdhikang nasyonalista at independensya (Yabes 1963, 201-21). Tinahak ni Osias ang

landas ng disidentipikadong nasyonalismo na may layuning pagsamahin ang mabubuti at
magagandang impluwensya buhat sa labas at iugnay ito sa mga katangiang taal sa mga
Pilipino. Matutunghayan ito sa tatlong pangunahing pangkat ng kaisipan ni Osias:
Pilosopiyang Pluralisado: Dalumat ng Datayo, 1940-1976; Pilosopiya sa Edukasyon Bilang
Gabay Tungo sa Kamalayang Pangdaigdig, 1954-1976; at Dalumat ng Banal na Ekonomiya
Bilang Katangiang Ispiritwal ng mga Pilipino, 1960-1976.
Pilosopiyang Pluralisado: Dalumat ng Datayo, 1940-1976
Inihaharap natin dito ang isang pilosopiyang puno ng pag-asa, optimistiko,

at progresibo. Umasa tayong magiging dinamiko ito. Isa itong pilosopiyang
naglalayong palawakin, palalimin, at iangat ang buhay. Pinapahalagahan
nito ang isang karanasang batay sa totoong buhay. Sa ilalim ng Datayo,
Tayo o Dalumat na Pluralisado, walang puwang para sa kinasanayang
hayaang iba ang gumawa ng tungkulin. Tungkulin ng bawat isang akuin
ang kanyang gawain at responsibilidad. Pakikilahok, pag-iisip, at paggawa
ang mahahalagang katangian ng Pilosopiyang Pluralisado (Osias 1940, xii)
(akin ang malayang salin).
Batay sa pag-unawa sa mga panghalip panao bilang kamalayang panlipunan ang

Pilosopiyang Pluralisado ni Osias (tingnan ang Hanayan 1). Tumutukoy ang Siac, ayon sa
kanya sa kamalayang pansarili. Makasarili ito sapagkat pansariling kapakanan at
kabutihan ang tanging layunin nito. Ikalawa ang data, na kamalayang may kapasidad
magbahagi subalit nahihigitan pa rin ng kamalayang pansarili. Inilalaan nito para sa sarili
ang mas malaking bahagi. Ikatlo ang dacami kung saan nararating ang kamalayang pang-
eksklusibo, o para sa isang natatanging grupo lamang. Bagama’t mas malawak ang
kamalayang panlipunan nito, makitid pa rin ito sapagkat nagtataglay pa rin ito ng
pagtatangi ng sarili o sariling grupo.
Ang ikahuli ang tinatawag niyang datayo. Ito ang sinasabing pinakamainam sapagkat
kinapapalooban ito ng kamalayang bukas, pangsangkatauhan, at hindi nalilimitahan ng
lahi. May kakayahan itong tingnan ang sangkatauhan bilang buo at nakikipagtulungan sa
isa’t isa. Hindi rin nito nililimitahan ng lahi, kulay ng balat, uri sa lipunan o paniniwala at
pananampalataya (Osias 1940, 6-7). Pataas mula sa sukdulang siac o kamalayang “pang-
ako” tungo sa kamalayang datayo ang pag-unlad ng kamalayang ito ayon sa kanya
(tingnan ang Diagram 2).
Ginamit ding batayan ni Osias ang iba pang wika para sa kamalayang pluralisado ng mga
Pilipino (Osias 1940, 151) (tingnan ang Hanayan 2).

Saliksik E-Journal
HANAYAN 1
Konseptong Pluralisado
Wikang Ilokano Wikang Tagalog Wikang Ingles
(Panghalip) (Panghalip) (Pronoun)
Siac Ako I
Data Kita We - two
Dacami Kami We - three or more
Datayo Tayo We - all
(Cruz 2016, hango sa Osias 1940)
DIAGRAM 2
Kamalayang Datayo/Tayo
DATAYO/TAYO
DACAMI/KAMI
DATA/KITA
SIAC/AKO
HANAYAN 3
Pluralisadong Konsepto sa Iba’t Ibang Wika sa Pilipinas
Wika Panghalip
Pampango Ako Ikata Ikami Itamo
Pangasinan Siac Sicata Sicami Sicatayo
Bisaya Ako Kita Kami Kita
Ingles I We – two We - exclusive We - inclusive

Saliksik E-Journal
Maiaatas ang ganitong kamalayang pag-unlad sa pagsusulong ng edukasyon, kultura, at

sibilisasyon. Maaari rin itong maiugnay sa kaisipang panlipunan o kamalayang
panlipunan ayon kay Osias. Hinikayat niyang itaguyod ang kamalayang datayo sa
lipunan sapagkat hanggang hindi natatamasa ang kamalayang ito, hindi maiiwasan ang
hindi pagkakaunawaan sa pagitan ng bawat mamamayan at lipunan.
Ayon din kay Osias (1940, 222), maaaring mabigyan ng bias at gamitin sa disiplina ng
relihiyon o ispiritwalidad ang ideyang datayo o ang pluralisadong konsepto.
Gayumpaman, may ilang limitasyon pa rin ito sapagkat kahit sa pagdadarasal, nariyan pa
rin ang kamalayang pansarili sa pamamagitan ng pagwiwika ng “Panginoon ko” sa halip
na “Panginoon namin” o “Our Father” sa wikang Ingles at “Pater Noster” sa wikang
Ilokano. Pagdating sa usaping may kinalaman sa lahi o bansa, may apat na mga batayan
sa pagbabago ng kamalayang panlahi o panlipi na maiuugnay rin sa kamalayang
nabanggit sa itaas, ito ayon kay Osias ang mga sumusunod:
1. kamangmangang panlahi
2. prehuwisyong panlahi
3. karunungang panlahi
4. damdaming panlahi (Osias 1940, 11-12)
Ang pinakahuling nabanggit ang pinakamalalim at pinakatotoong pagtanggap sa

kabuluhan ng kaluluwa ng sangkatauhan. Nararapat na panatilihin itong bukas at
optimistiko sa kabila ng mga nakaambang panganib sa kamalayang panlahi. Ang
Datayoismo o Tayoismo ayon kay Osias ang naayon at mainam na paraan ng Pilipinong
pamumuhay. Hinihikayat ni Osias na talikdan ang makitid na paraan ng pamumuhay at
magtapos sa isang makatao at ispiritwal na paraan ng pamumuhay. Ito ang pangunahing
layunin at tunguhin ng pluralisadong pilosopiya ni Osias (1940, 14).
Ayon din sa kanya, nakaayon ang ganitong paniniwala sa lumalawak na saklaw ng

tahanang Pilipino (tingnan ang Diagram 3). Ayon pa kay Osias (1940, 11-12), sa
kamalayang Pilipino, lumalawak ang saklaw ng bahagi ng pamilya sa pamamagitan ng
compadrazgo o compadre system. Hinikayat din ni Osias (1940, 14) na iangat ang pamilya
sa kategorya ng isang nasyon upang madama, mag-isip, at kumilos sa loob ng saklaw ng
pamilya ng nasyon upang matamasa ang karampatang lugar at mapabuti ang kinabukasan
sa mundo (tingnan ang Diagram 4).

Saliksik E-Journal
DIAGRAM 3
Pluaralisadong Kamalayang Panlipunan
Cosmopolitanism
Nations/Entente
Barangay/Unit
Family
DIAGRAM 4
Pluralisadong Kamalayan ng Pamilya
World home of human family
Province/Provincial home
Town/Community home
Household/Family home
Kaakibat ng mga nabanggit na ito, hinikayat niya rin ang pagtataguyod ng kapayaan sa
halip na digmaan. Kanyang winika ang mga sumusunod na kataga:

Saliksik E-Journal
Kapayapaan at hindi digmaan ang normal na estado ng pamumuhay. May

iba’t ibang anyo ang digmaan sa modernong panahon. Hindi lamang ito
pangmilitar, pangkaragatan o panghimpapawid, maaari rin itong pang-
ekonomiya o ideolohikal. Ang panawagan ng mga naghihirap na
sangkatauha’y kapayapaan sa pagitan ng bawat indibidwal at bawat nasyon,
isang pilosopiyang nakabatay sa hustisya, karapatan, at katwiran na hindi
sinasang-ayunan ang paggamit ng puwersa para sa pananalakay,
pagpapahirap, at panunupil. Pinahihintulutan nito ang paggamit ng mga
materyal at panlipunang puwersa hindi para sa pagninira subalit para sa
mga konstruktibong layon (Osias 1940, 266) (akin ang malayang salin).
Malaki ang naging pananampalataya ni Osias sa karunungan ng mga Pilipino, mula sa

mga indihenyang tradisyon at mga impluwensyang panlabas. Ayon sa kanya (Osias 1940,
266), hindi maaaring limitahan ang pagpasok ng mga panlabas na impluwensya kung
layunin naman nito ang pagpapabuti ng pagkakakilanlang Pilipino. Ayon pa sa kanya
(Osias 1940, 269), mula kay Willard Price ng Children of the Rising Sun sa kanyang akdang
The Filipino Way of Life, inihalintulad nito ang mga Tsino sa hindi nadudurog na
buhangin (disintegrating sand). Ang mga Hapon naman sa luwad (clay), maihahalintulad
naman sa “inkiwar” o malagkit na may latik ang mga Pilipino. Isa itong uri ng kakaning
hinahaluan ng gatas, kinayod na niyog, at asukal. Isinasaalang-alang ang bawat butil,
pinaghahalo-halo ang ito kahit na magkakaiba sa pamamagitan ng malapot na tinunaw
na asukal. Maihahalintulad dito ang Pilosopiyang Pluralisado ni Osias. Bahagi at
kaakibat sa pagbubuo ng pagkakakilanlang Pilipino ang karanasan at pakikisalamuha nito
sa mga banyaga. Winika ni Osias ang mga sumusunod na kataga hinggil dito:
Nilalayon ng pluralisadong pilosopiya na palawakin ang ideyang

panrehiyonal sa pagitan ng mga mamamayan at nasyon, at siguruhin ang
kaayusang pangsangkatauhan, isang sistemang pangmundo kung saan
iingatan ang indibidwal, kung saan ang republikanismo ang siyang
magiging pulitikal na patakaran at kung saan ang demokrasya ang siyang
paraan ng pamumuhay. Kapag naging unibersal ang mga ito, masasabi na
natin sa wakas na naging pluralisado na ang mga nasyon ng mundo (Osias
1940, 269) (akin ang malayang salin).
Para kay Osias (1940, 269), sa isang pluralisadong lipunan, gagamitin ng mga
mamamayan ang kanilang talento para sa layunin ng pag-unlad at hindi para sa
himagsikan. Kanilang aanihin ang mga biyaya ng kalikasan para sa kaginhawaan.
Kanilang ihahandog ang talentong bigay ng Maykapal sa pagpapayaman ng sining ng
kapayapaan, hindi ng digmaan. Buong puso itong iaalay sa pagpapaunlad ng bayan at
pagbibigay ng karangalan sa buhay. Bilang pagpapalawig sinulat ni Osias ang mga
sumusunod:

Saliksik E-Journal
Nilalayon ng pluralisadong paraan ng pamumuhay ang pagninilay.

Hinihikayat na magnilay ang bawat indibidwal. Hininihikayat ang bawat
indibidwal na matamo ang sariling disiplina at hindi na kailanganin pa ang
sapilitang disiplina. Magiging isang nagninilay na instrumento ang
indibidwal sa halip na isang tagasunod lamang siya sa gawaing
pandaigdigan at hindi lamang isang tagapagmasid. Ang Datayo o Tayo na
pamamaraan ng pamumuhay ay ginagawang abala ang sarili para sa isang
matatag na sibilisasyon at sa pagpapayaman ng isang konstruktibong
pamumuno at matalinong pagsunod (Osias 1940, 269) (akin ang malayang
salin).
Tinawag niyang Pilosopiyang Pluralisado ang pilosopiyang kanyang inialok at

pinamagatan itong The Filipino Way of Life (Osias 1940). Layunin niyang ipamahagi ito
bilang pilosopiya ng pamumuhay kundi man maatim maging ambag man lang sa mga
pilosopiyang maaaring pag-aralan.15 Isa ito sa mga ambag ni Osias bilang isang
intelektwal sa pagbubuo ng pagkakilanlang Pilipino. Bilang pagbubuod, sinipi ng
mananaliksik ang mga sumusunod:
Ang pagbuhay ng isang pilosopiyang humihikayat sa mga mamamayan,

kalalakihan man o kababaihan, sa mga lahi at mga bansang maniwala at
isabuhay ang isang paraan ng pamumuhay na pagtatagumpayan ang
sukdulang pangangailangan ng bayan, ng sangkatauhan, ang pinakamataas
at pinakabuong sukat ng kahusayan, kalayaan, at kaluwalhatian (Osias 1940,
273) (akin ang malayang salin).
Para kay Osias (1940, 271), taglay na ng mamamayan ng nasyon ang isang malaya at may
independensyang Pilipinas. Layunin niyang magsilbing gabay ang pluralisadong
pilosopiya para sa mga mamamayang panatilihin ang kalayaang ito hindi lamang sa
pisikal na antas kundi maging sa antas na ispiritwal at pangkaisipan. Magluluwal din ng
malayang mamamayan at bubuo ng isang malayang lipunan ang isang nagninilay at
malayang nasyon para kay Osias. Inaasahang magluluwal sa hinaharap ng mas malayang
mamamayan at bubuo ng mas malayang lipunan ang lipunang taglay ng kamalayang
pluralisado.
Sa puntong ito, mahalagang bigyang-paglilinaw ang kaibahan ng Datayo sa Pilosopiyang

Pluralisado ni Osias sa Tayo sa Pantayong Pananaw ni Salazar (1991). Sa unang tingin,
masasabing may pagkakahawig ang mga ito sa aspektong parehong gumagamit ng
panhalip panao ang dalawang pilosopiya. Ngunit masasabing maraming pagkakaiba ang
Datayo ni Osias at Tayo ni Salazar (tingnan ang Hanayan 3).

Saliksik E-Journal
HANAYAN 3
Kaibahan ng Pilosopiyang Pluralisado sa Pantayong Pananaw
Pilosopiya Pilosopiyang Pluralisado Pantayong Pananaw
Pangunahing Camilo Osias Zeus Salazar
Tagapagtaguyod
Lapit Pangdisiplina Edukasyon, Pulitika Antropolohiya, Linggwistika,
Kasaysayan
Pangunahing Dalumat Datayo Tayo
Pangunahing Paliwanag Ayon kay Osias, tungkulin ng Ayon kay Salazar, sa lahat ng
edukasyong palayain ang mga wikang Pilipino,
Pilipino sa kamalayang pang- matatagpuan ang mga
isahan o (a) “I,” “siac” o “ako,” konseptong katumbas ng
patungo sa (b) dalawahang “kayo,” “kami,” “sila,” at “tayo.”
konsepto na “we-two,” “kita” o Tinutukoy nitong huli ang
“data,” patungo sa (c) nagsasalita at lahat ng kanyang
pangmaramihan o pluralisado kausap, kasama kahit na iyong
subalit eksklusibo na “kami” o wala subalit ipinapalagay na
“dacami,” patungo sa (d) ang kabahagi sa kabuuang
pluralisadong pangkalahatang kinabibilangan ng nagsasalita
“tayo” o “datayo” na konsepto. at mga kausap... Sa sitwasyong
Nangangahulugan ang misyong ito, ang kalagayan, konsepto,
ito ng paghahanda ng kaisipan, at ugaling maaaring
mamamayan bilang bahagi ng pagtuunan ng pansi’y madaling
kanyang bayan, siyudad, maintindihan, dahil
probinsya, estado, bansa at ng napapaloob sa sariling lipunan-
buong mundo… Nakaangkla at-kalinangan, na kapwa
ito sa panahon ng ipinahihiwatig ng (at nakabalot
internationalismo na sa) isang wikang
nangangailangan ng kaisipan nauunawaan ng bawat isa…
na pang-internasyonal… Ibig sabihin, maihahalintulad
Nangangailangan ito ng isang ito sa isang sistemang closed
konseptong pangmundo (world circuit—isang “nakapinid na
concept) kung saan ang pag-uugnayan/ pakikipag-
sangkatauha’y may ugnayan.” Samakatwid, may
pagkakapareho, at ang “pantayong pananaw” ang isang
ispiritong gabay nito’y walang lipunan-at-kalinangan kung
tao, walang nasyon, walang gumagamit ang lahat ng mga
lahing eksklusibo bilang konseptong alam ng lahat ang
basehan ng demokrasya (Osias kahulugan, pati ang relasyon ng
1954, 170-173). mga kahulugang ito sa isa’t
isa… Mahalaga rito ang
pagkakaroon ng iisang wika
bilang batayan at daluyan ng
pang-unawa at komunikasyon
(Salazar 1991, 57).
(Cruz 2016, hango sa Osias 1954 at Salazar 1991)

Saliksik E-Journal
Hindi lamang sa lapit disiplinal nagkakaiba ang Pilosopiyang Pluralisado ni Osias at

Pantayong Pananaw ni Salazar kundi sa pangkalahatang pagpapaliwanag sa pilosopiya
gamit ang mga pangunahing dalumat na hango sa panghalip panao. Habang
“unibersalista” ang Datayo ni Osias, “partikularista” naman, ibig sabihin, tuon sa Pilipino
ang Tayo ni Salazar. Sa Pantayong Pananaw, malinaw na tinutukoy ang mga Pilipino sa
loob ng talastasan at hindi kasama ang mga hindi Pilipino. Habang sa kaso ni Osias,
tinutukoy ng Pilosopiyang Pluralisado ang mga Pilipino bilang bahagi o kasapi ng
internasyonal na komunidad.
Isa ito sa mga kritisismo kay Osias, ang kanyang Pilosopiyang Pluralisado, bagama’t
nagmumula sa loob patungo sa labas ay nasa wikang Ingles. Kung kaya’t kahit Datayo at
Tayo ang panghalip panaong kanyang ginamit, na nangangahulugang kasama ang
Pilipino, pinapalagay na kasama rin dito ang buong mundo, kung saan ang kanyang
kausap o mambabasa’y patungo sa labas o ang mga banyaga, partikular ang mga
Amerikano, at mga banyagang Pilipino, na tinawag ding “kayumangging Amerikano.”
Maaaring epekto ito ng pagiging Ilokano ni Osias, na nangangahulugang kinagisnang
wika niya ang wikang Ilokano kung kaya’t mahirap para sa kanyang sumulat sa wikang
Filipino na batay sa wikang Tagalog. Dahil produkto ng kolonyal na kapangyarihan at
edukasyon noong panahon ng Amerikano sa Pilipinas, wikang Ingles ang naging
pangunahing wika ni Osias kung kaya’t masasabing hindi karaniwang Pilipino ang
kanyang kausap sa kanyang Pilosopiyang Pluralisado. Para sa Pantayong Pananaw, isang
anyo ng Pangkaming Pananaw (Pilipino ang nagsasalita ngunit banyaga ang kausap sa
dayuhang wika) ang Pilosopiyang Pluralisado.
Ito rin marahil ang dahilan kung bakit may empasis sa kapayapaan at de-empasis sa
himagsikan at digmaan ang Pilosopiyang Pluralisado ni Osias. Sa panahong dinalumat ni
Osias ang Pilosopiyang Pluralisado, kapayapaan na ang pangunahing sigaw ng mga elit na
Pilipino, ng mga banyagang Pilipino o “kayumangging Amerikano,” na kasama ng mga
dayuhan, pangunahing kinakausap ni Osias. Samantala, patuloy ang diwa ng himasikan
at digmaan sa Pantayong Pananaw ni Salazar.
Pilosopiya sa Edukasyon Bilang Gabay

Tungo sa Kamalayang Pangdaigdig, 1954-1976
Dapat itaguyod ang kabuuan ng edukasyon para sa mamamayan, para sa

sambayanan, at para sa sangkatauhan sa pangkalahatan, ang pinakamataas
at pangkalahatang sukatan ng episensya, kalayaan, at kaluwalhatian.
Walang hininga, panahon o kaisipan ang kailangang sayangin upang
patunayang para sa mga nilalang na may dedikasyon sa Pilipinas bilang
isang estadong republikano, isang edukasyong pinakaangkop sa kanila ay

Saliksik E-Journal
yaong huhubugin sila upang maging episyente, malaya, at maluwalhati

(Osias 1954, 1) (akin ang malayang salin).
Ayon kay Osias (1954, 2), ibinatay niya ang trinidad ng pangkalahatang tunguhin ng
edukasyon bilang episensya, kalayaan, at kaluwalhatian sa Artikulo XIV, Seksyon V ng
noo’y Saligang Batas ng Pilipinas: “Lahat ng paaralan, ay nararapat na maging tunguhing
pag-ibayuhin ang moral na karakter, personal na disiplina, kamalayang sibiko, at
bokasyonal na episensya, at pagtuturo ng tungkulin ng pagkamamamayan.”
Dagdag pa rito, isinusulong din ni Osias ang kanyang pormula para sa isang pilosopiyang
nakasentro sa buhay (life-centered philosophy) kaugnay ng edukasyon. Tuon ng
pilosopiyang ito ang buhay bilang sentro—buhay pang-indibidwal, buhay panlipunan,
buhay pangnasyonal, at buhay pang-internasyonal. Para sa ganitong edukasyon, muli
niyang binigyang-tuon na dapat maging layunin ng edukasyong siguraduhin para sa
indibidwal, para sa komunidad, para sa nasyon, at para sa sangkatauhan ang episensya,
kalayaan, at kaluwalhatian (Osias, 1954, 3). Makikitang nakaangkla ang kaisipang ito sa
nauna nang tinalakay na Pilosopiyang Pluralisado ni Osias. Ayon sa kanya, kailangang
balanse ang pagpapaibayo o pagpapabuti sa indibidwal batay pangangailangan at
kahingian ng estado at lipunan kung saan napapabibilang ang indibidwal. Kung gayon,
ang layuning episensya, kalayaan, at kaluwalhatian ng isang indibidwal ay hindi dapat
natatangi o nalalayo mula sa kanyang lipunan at kultura, sa halip at kaugnay at may
kontribusyon sa kabihasnang kanyang kinabibilangan (Osias 1954, 9).
Naniniwala ang mananaliksik na malawak ang saklaw ng mga natutunan ni Osias sa

itinuturing na unibersidad ng buhay. Sumibol ang kabataan niya sa panahong naging
mailap sa nakabababa sa lipunan ang edukasyon. Mga panahon itong nanaig ang
diskriminasyon ng Español sa mga Filipino (Mojares 2006, 403).13 Subalit sa kabila ng
mga balakid na ito, ang pagsusumikap ni Osias bilang mag-aaral ang nagtanghal sa kanya
bilang isa sa kinikilalang guro sa kasaysayan ng Pilipinas.
Ang kanyang karanasan sa Estados Unidos bilang pensionado ang nagpalawak ng kaisipan
at kamalayan ni Osias upang maging isang progresibong guro pagbalik sa Pilipinas. Dala-
dala niya ang mga teorya at kagawiang buhat sa Amerika tungkol sa mga elemento ng
pagtuturo. Kaakibat din ng mga ito ang kanyang mga naging karanasan sa mga
paglalakbay. Hindi nagtagal sunod-sunod ang naging pagtaas ni Osias sa iba’t ibang
posisyon sa larangan ng edukasyon.14
Naging bukas si Osias sa kanyang mga natutunan tulad ng mga prinsipyo ng demokrasya,
independensya, pagkamamamayan, patriyotismo, at internasyonalismo (Osias 1954, 8, 29,
256, 265). Mga susing prinsipyo ang lahat ng mga ito na madalas na bahagi ng kanyang
mga akda lalo na sa pagtuturo. Bilang isang indibidwal, mahalagang unawain ang pinag-

Saliksik E-Journal
uugatan ng kaisipan ni Osias bilang isang intelektwal. Tulad ng pamagat ng bahaging ito,
nagtaguyod si Osias ng isang kamalayang pangdaigdig kung saan magkakaugnay ang mga
prinsipyo ng demokrasya, independensya, pagkamamamayan, patriyotismo, at
internasyonalismo. Kapag pinagsama-sama ang lahat ng mga ito, mabubuo ang tinatawag
na konseptong pangmundo (world concept) para sa edukasyon (tingnan ang Diagram 5).
Sumisimbolo ang mga nasabing prinsipyo ng iba pang disiplinang kinalahukan niya tulad
ng pulitika at pagiging isang estadista. Maiuugnay ang mga disiplinang ito sa kamalayan
ni Osias bilang isang edukador.
Nabuhay siya sa mga panahong kolonya ang bansa ng Estados Unidos, dahilan upang
maging produkto siya ng sistema ng edukasyon na ayon sa pamamaraang Amerikano.
Hindi maitatanggi ang impluwensyang ito unang-una sa wikang Ingles na kanyang
ginamit sa pagsusulat. Nasa wikang Ingles din ang kanyang mga talumpati at iba pang
akda. Gayumpaman, sa kabila nito, hango sa mga batayang ginamit ni Mabaquiao (1998,
206), hindi nangangahulugang hindi Pilipino ang kamalayan ng isang pilosopong
gumagamit ng banyagang wika. Pangkaming Pananaw ito ngunit Pilosopiyang Pilipino pa
rin. Kung babasahin ang mga akda at talumpati ni Osias, sa kabila ng batikos sa kanya
bilang maka-Amerikano, masasabing sumasalungat ang kanyang mga adhikain at layunin
sa bansag na ito. Nagkataon lamang na bilang isang mamamayan ng nasyon na
nagtamasa ng edukasyong kolonyal mula sa Amerika, wala nang higit pang pamamaraan
para sa kanya na maaaring makatawag-pansin para sa layuning independensya kundi ang
makipag-ugnayan sa mga nangongolonya sa wikang kolonyal na kanilang mauunawaan.
Marahil, produkto na rin ito ng lumalaganap noong Pilipinismo noon sa edukasyon na
hindi naman mga karaniwang Pilipino ang pangunahing kausap kundi yaong mga
dayuhan at elit ng nasyon.
DIAGRAM 5
Pilosopiya sa Edukasyon Bilang Gabay Tungo sa Kamalayang Pandaigdig, 1954-1976
(Demokrasya, Internasyonalismo, Nasyonalismo, Patriyotismo, at Pilipinismo)16
Demokrasya
Nasyonalismo Internasyonalismo
Patriyotismo Pilipinismo

Saliksik E-Journal
Hindi naman kakaiba ang ganitong pamamaraan, gumamit din ang pambansang bayani
na si Rizal ng wikang Español sa kanyang mga akda subalit sa kabila nito, layunin pa rin
niyang imulat ang sambayanan sa pagkaalipin (Osias at Osias 1933, vii-x). Kung ating
babalikan ang pinagdaanan ni Osias sa kasaysayan bilang isang pensionado, Residenteng
Komisyoner, Senador, edukador, at estadista, mauunawaan ang dahilan upang binuo niya
ang ideya ng kamalayang pandaigdig para sa pilosopiya ng edukasyon. Bago tumungo sa
bahaging ito, hayaang bigyang-pagtalakay ang mga akda niyang maaaring ituring na
pundasyon ng kanyang pagbuo ng nasabing kaisipan.
Isang aklat ang kanyang inilathala na nagbubuod sa kanyang pilosopiya tungo sa

kamalayang pangdaigdig—ito ang Life-Centered Education (Osias 1954). Ginamit ding
batayan ng mananaliksik ang kanyang mga aklat na Philippine Readers (1932) na kinilala
rin bilang Osias Readers sa kadahilanang maituturing ang mga ito bilang pinakatanyag
niyang pamana sa edukasyon.17 Ginamit itong teksbuk sa elementarya sa loob ng
mahabang panahon. Dahil dito, isa si Osias sa mga nagpasimula ng proseso ng
Pilipinisasyon ng edukasyon pati na rin sa pagsusulat ng mga libro noong dekada 1920.
Maiaatas ito sa ginawang pagbabago sa kurikulum sa mababang paaralang iniugnay sa
Pilipinong pamumuhay. Ibinatay ito sa kasaysayan, mga alamat, mga kuwentong bayan,
at mga talambuhay ng bayani ng bansa.
Noong dekada 1950 itinatag din ni Osias ang dalawang Kolehiyo na ipinangalan sa
kanya—ang Osias Educational Foundation sa La Union at Osias Colleges, Inc. sa Tarlac
(Osias 1971, 177). Nag-aalok ang mga nabanggit na Kolehiyo ng edukasyon para sa
primarya, sekundarya, at kolehiyong antas. Ang pagluluwal ng mga guro ang isa sa mga
katatagan ng mga nasabing institusyon. Sa kasalukuyan, nag-aalok na rin ang mga
nasabing institusyon ng mga kursong bokasyonal.
Ayon kay Osias (1968, 201), itinuturing niya ang sarili hindi lamang bilang tagapagtatag
ng mga nasabing kolehiyo. Isa rin itong institusyong binuo at pinapatakbo sa loob ng
mahabang taon ng mahuhusay at may dedikasyong indibidwal. Layunin ng mga
namumuno nitong pagbutihin ang edukasyon para sa mga mamamayan. Hiniling ni
Osias para sa kanyang kaarawan noong Marso 23, 1968 na higit pa nawang maging
matatag ang mga kolehiyong ito upang patuloy na makapaglingkod at maisulong ang
kaunlaran ng mga mamamayan sa hinaharap. Masasabing nangangahulugan ang
pananatili ng mga kolehiyo sa kasalukuyan bilang katuparan ng hiling niyang ito.
Nakipagtalastasan ang mananaliksik sa mga kolehiyong nabanggit upang alamin ang

vision-mission statement ng mga nasabing institusyon (tingnan ang Tala 1 at 2).
Magbibigay ang mga ito ng kaisipan ukol sa pilosopiya at pananaw ni Osias para sa
edukasyon na bahagi ng mga naunang tinalakay na kaisipan at pananaw niya hinggil sa
edukasyon.

Saliksik E-Journal
TALA 1
Bisyon-Misyon at Logo ng Osias Educational Foundation, La Union
PHILOSOPHY: Life centered philosophy. Life is central. It is the business of education to enrich and improve it.
VISION: To be the center of excellence in the Arts, Management, Education and Technological Studies through
quality education, responsive research, extension and production for a progressive and sustainable society.
MISSION: Shall produce dynamic, self-reliant, socially empowered, ecologically concerned and globally
competitive citizens involved in scientific and technological researches for community development through
advanced instruction.
(Bascos 2009)
(OEF 2012)
TALA 2
Bisyon-Misyon at Logo ng Osias Colleges, Inc., Tarlac
INSTITUTIONAL VISION: Osias Colleges, Inc. shall endeavor to become a center of excellence in academic and
technological education, responsive to the changing times and accessible to the majority of the populace. As we
share the legacy of our founders, it is our goal to bring about the best quality education and training necessary
for developing creative, innovative, productive and versatile citizens thus contributing to the attainment of a
peaceful and progressive society.
INSTITUTIONAL MISSION: Osias Colleges, Inc. was established in 1949 by the late Telesforo B. Concepcion, an
alumnus of the University of the Philippines and retired school District Supervisor of Victoria, Tarlac, and by Dr.
Camilo Osias (former senator), both respected educators. With the doctrine that “Quality education need not be
expensive”, foremost of our missions is to offer affordable quality education, yet will remain as one of the best
educational institution in Tarlac, which is geared towards the pursuit of better quality of life for our graduates.
PHILOSOPHY: In an environment of freedom, excellence and relevance, it is our philosophy to fully contribute
in harnessing and developing the constructive and productive potentials of an individual who shall become: good
Filipino citizens with strong sense of moral and spiritual values, with high regards for the preservation of the
environment and natural resources, and who will contribute for the enrichment of historical and cultural
heritage.
(Araola 2009)
(OCI 2012)

Saliksik E-Journal
Dalawa ang mga institusyong ito sa mga buhay na katibayan ng pamana ni Osias sa
larangan ng edukasyon. Magpahanggang sa kasalukuyan, nagpapatuloy ang mga ito sa
sinimulan niyang tradisyon ng kabutihan sa episensya, kalayaan, at kaluwalhatian na mga
pangunahing tunguhin ng edukasyon para sa mga mamamayan ng bansa.
Bilang pagtatapos sa bahaging ito, sinipi ng mananaliksik ang sinulat na sanaysay ni Jose
Hernandez:
Dahil dito, isinsulong niyang dapat nakasentro ang edukasyon sa buhay,

higit pa sa mga asignatura o mag-aaral… dapat gawing handa ng lahat ng
paaralan ang mga kabataan para sa buhay, at sang-ayon sa Konstitusyon na
nagsasabing nararapat pag-ibayuhin ang moralidad, personal at kolektibong
disiplina, kamalayang sibiko, at kakayahang pangbokasyonal, siguruhin ang
kahusayang panlipunan, at ituro ang mga tungkulin ng mabuting
mamamayan… nang makita ang buhay ng banayad at makita ito ng buo
(Hernandez 1943, 90-94) (akin ang malayang salin).
Ang kanyang sipag, tiyaga, determinasyon, at dedikasyon bilang isang guro ang nagbigay-
daan upang tahakin pa ni Osias ang ibat’t ibang larangan bukod sa edukasyon.
Bilang isang edukador, naniniwala si Osias na mahalagang tesis sa edukasyon ang

pagpapahalaga sa buhay ng bawat indibidwal (Osias 1940, 273). Ito ang nararapat na
pagtuunan ng edukasyon at nararapat na pagyamanin upang maiangat ang buhay ng
mamamayan—ng lipunan at ng kabuuang sangkatauhan.
Ayon sa kanya (Osias 1971, 169), ang mga bagay na mahalaga sa buhay ang nararapat na
bigyang-pagpapahalaga ng edukasyon at sa kabaligtaran hindi nararapat pagtuunan ng
edukasyon ang mga bagay na walang kinalaman sa buhay.
Naniwala rin siyang sumasailalim ang edukasyon sa walang katapusang proseso ng

pagbabago at pag-inog tulad ng buhay ng isang tao (Osias 1971, 177). Kinakailangan itong
pagdaanan ng edukasyon bilang sining at siyensya. Iba’t iba ang pangangailangan at
hamon na kinakaharap ng bawat henerasyon.
Kung sa panahon ni Osias isang malaking pagsubok ang pagtuklas ng isang

pagkakakilanlang Pilipino sa kabila ng pagiging isang kolonya, sa kasalukuyan naman,
isang mahalagang pagsubok para sa edukasyon ang pagpapanatili sa gunita ng kabataan
ang pinagdaanan ng ating bansa para sa independensya.
Marahil masasabing hindi ito isang pundamental na pangangailangan subalit isa itong
pangangailangan sa paghubog ng kamalayang Pilipino ng kabataan para sa susunod na

Saliksik E-Journal
henerasyon. Isang mamamayang globalisado o sa terminolohiya ni Osias, pluralisado

subalit nakaangkla sa isang kamalayang Pilipino. Kung nagkaroon noon ng pagtatangka
si Osias na buksan ang isang sarado at makitid na damdaming nasyonalismo, kailangan sa
kasalukuyan ang pagbakas sa pinagmulan ng kasalukuyang kamalayang globalisado.
Tulad ni Rizal, sa kabila ng mga pinagdaanang pagsubok at suliranin sa bansa, nanindigan

siyang nararapat manatili ang pagtitiwala ng mga Pilipino sa Pilipinas at gayundin sa
bisyon ng isang maluwalhating kinabukasan.
Tulad ng ilan pang pagninilay-nilay ni Osias, mababakas sa kanyang kaisipan ang

progresibong pag-unlad ng kamalayang nagmumula sa buhay pang-indibidwal, tungo sa
buhay panlipunan, buhay pangnasyonal, at buhay pang-internasyonal (tingnan ang
Diagram 6).
Matatagpuan din ang ganitong pagsasalansan sa iba pa niyang kaisipan tulad ng

Pilosopiyang Pluralisado (tingnan ang Diagram 2-4). Sinikap ni Osias na makabuo ng
Pilosopiya na gagabay sa edukasyon, na hindi lamang nakatuon sa indibidwal kundi para
sa sangkatauhan. Dahil dito, naniniwala si Osias na nararapat pag-ibayuhin ang
edukasyon at tiyakin nito para sa indibidwal, para sa komunidad, para sa nasyon, at para
sa sangkatauhan ang biyayang hatid ng episensya, kalayaan, at kaluwalhatian (Osias 1954,
169).
DIAGRAM 6
Pilosopiya ng Kamalayang Pangdaigdig:
Mula sa Kamalayang Pang-Indibidwal Tungo sa Kamalayang Pang-Internasyonal
buhay pang-internasyonal
buhay pangnasyonal
buhay panlipunan
buhay pang-indibidwal

Saliksik E-Journal
Dalumat ng Banal na Ekonomiya

Bilang Katangiang Ispiritwal ng mga Pilipino, 1960-1976
Isa sa nararapat na pahalagahang teorya sa ating buhay ang relihiyon. Ang

relihiyon sa tunay nitong kahulugan ay ispiritwalidad sa anyo nitong
pinakamahusay. Dahilan dito, nararapat itong ituring na mahalaga sa
buhay. Itinuturo nito ang mabuti at hindi ang masamang gawi ng
pamumuhay (Osias 1971, 275) (akin ang malayang salin).
Miyembro si Osias at ang kanyang maybahay ng United Brethren Church na tinawag sa

kinalaunan bilang Evangelical Church of the Philippines (Osias 1971, 215). Naging mag-
aaral sila ng Bibliya at ginawa itong batas ng kanilang pananampalataya sa relihiyong ito
at tiwala sa Diyos Ama at kay Kristong Tagapagligtas. Ayon sa kanila, sa kabila ng ibang
denominasyon, nanatili ang kanilang maayos na pakikipag-ugnayan sa mga Katoliko,
Aglipayan, Muslim, at maging sa iba pang relihiyon. Dahil dito, determinado silang
makapagtaguyod ng pagkakaisa at pagkakapatiran sa iba pang organisadong relihiyon at
sa iba pang naghahanap ng indibidwal na pagkakaligtas at pagtubos ng sangkatauhan
(Osias 1968, xvii).
Naging impluwensya kay Osias bilang bahagi ng Ilocandia ang pag-usbong ng

mahahalagang pinunong ispirtwal tulad nina Padre Jose Apolonio Burgos, isang Katoliko
na siyang naging may-akda ng La Loba Negra, Gregorio Aglipay ang Dakilang Obispo ng
Aglipay na naging tagapagtatag ng simbahan (Osias 1968, xvii). Gayundin naman sa
kanyang naging kapalit na si Obispo Isabelo de los Reyes Jr., Bishop Lorenzana na
tagapagsalin ng Bibliya, at ilan pang nakababatang Obispo tulad nina Sobrepeña,
Fonceca, Navarro, Madriaga, Mabutas, Sison, at Cabangbang na pawang nagbuhat sa
Ilocos Sur, Ilocos Norte, Pangasinan, at La Union. Lahat sila, ayon sa kanya, ay
nagpalakas ng kanyang loob na itaguyod ang Divine Economy o Banal na Ekonomiya
(Osias 1968, 45).
Kinikilala si de los Reyes sa kanyang papel bilang “Father of Filipino Folklore” at bilang
theologian ng Philippine Independent Church. Ang Folk-Lore Filipino ay isang serye ng
mga dokumento, kasulatan, report, tula, at artikulo mula sa peryodiko na akda ni de los
Reyes at iba pang kontribyutor. Sa Pranses, tinatawag itong bibliotheque, kalipunan ng
mga akdang tapos o hindi tapos. Ang proyektong ito ay hindi lamang isang libro subalit
isang talaan o archive ng kultura at kasaysayan ng sinaunang Pilipino (Mojares 2006,
306). Maaaring tingnan sa anggulong ito na isa si de los Reyes sa mga nakaimpluwensya
sa pagsisiyasat hinggil sa pag-aaral sa katutubong kaalaman.
Ayon kay Osias (1968, xviii), kung tumutukoy ang ekonomiyang pulitikal sa materyal na
mapagkukunan at sa pamamahagi ng yaman, nakasentro naman ang Banal na Ekonomiya

Saliksik E-Journal
sa tao at ispiritwal na mapagkukunan; at ang kanilang pag-aangkop upang pamunuan ang

sangkatauhan tungo sa pagtuklas ng sarili at kaligtasan. Bunsod ng paniniwala sa Diyos
bilang May-Likha ang Banal na Ekonomiya at sa pananalig na gawa sa imahe ng
Panginoon ang bawat nilalang.
Ayon sa kanya (Osias 1968, 45), naayong mapagtibay at mapabantog ang Banal na
Ekonomiya bilang sining at siyensya ng buhay na may tuon sa moral, relihiyon,
ispiritwalidad, at Kristiyanismo. Ang mga sumusunod ang ilan sa mga deskripsyon ni
Osias (1968, 45) ng nasabing pilosopiya:
 Tumutukoy ang Banal na Ekonomiya sa isang mas nakaangat at mas

pangmatagalang pag-aalala sa pag-iimpok at pamumuhay ng mabuti
at naayon sa Diyos.
 Isang natatanging terminolohiya ang Banal na Ekonomiya para sa
katotohanan at mga kaisipang natagalan ang mga pagbabago ng
panahon at kalagayan ng buhay.
 Itinuturo ng Banal na Ekonomiya ang pagtuon ng pansin sa mga
bagay na pumupukaw sa puso, isip, at kaluluwa.
 Pinahahalagahan ng Banal na Ekonomiya ang dalumat ng tao bilang
nilalang na kawangis ng Panginoon.
 Pinahahalagahan din ng Banal na Ekonomiya ang kabanalan ng
sangkatauhan, lalaki man o babae, na nanggaling mula sa Banal na
Aklat: “Ginawa ng Panginoong ang sangkatauhan ayon sa Kanyang
imahen, sa imahen ng Panginoon ginawa niya ang lalaki at ang
babae” (Genesis 1:27) (akin ang malayang salin).
 Sa pamamagitan ng Banal na Ekonomiya pinapapurihan ang Ama at
pinaparangalan ang pagiging anak at kapatiran ng sangkatauhan.
 Itinuturo rin ng Banal na Ekonomiya ang pagiging isang pamilya ng
sangkatauhan.
 Bilang panawagan sa Banal na Eknomoniya hinimok niya ang
pagkakaisa, kooperasyon, at pagtatalaga sa isang pamumuhay na
naayon sa Panginoon. Kinapapalooban ito ng mga sumusunod:
1. Pagkilala sa pagkakasala at hindi pagiging perpekto
2. Pagsisisi at pagbabagong-buhay
3. Pagbabago at kaligtasan
May ilang pangungusap sa panalangin na “Ama Namin” ang hinango ni Osias:
Ama Naming sumasalangit, sambahin ang ngalan mo…
Ama Namin sumasalangit Ka,

Saliksik E-Journal
Sambahin ang ngalan Mo

Dito sa lupa, para ng sa langit,
Bigyan mo po Kami ng aming makakanin sa araw-araw
At patawarin mo po kami sa aming mga utang para ng pagpapatawad
namin sa mga nagkakautang sa amin
At iadya mo po kami sa mga dilang masasama, sumainyo ang kaharian, at
kaluwalhatian ngayon at magpagkailanman” (Mateo 6:9-13) (Osias 1968, 45;
akin ang malayang salin).
Layuning ipakita ni Osias sa pamamagitan ng panalangin nating ito ang kahalagahan ng

dalumat ng Datayo o Pilosopiyang Pluralisado sa konteksto ng ating wika at kamalayan.
Tulad halimbawa sa wikang Ilokano, kanyang inihalimbawa ang
SIAC, CUAC, bilang pang-isahan

DATA, CUATA, bilang pangdalawahan
DACAMI, CUAMI, bilang pangmaramihang pang-eksklusibo; at ang
panghuli,
DATAYO, TAYO, ang pluralisado, hindi pluralistiko na pilosopiya na
binubuo ng kamalayang pangkalahatan (Osias 1954, 151).
Ayon kay Osias (1954, 151), sa pamamagitan nito maipapalaganap ang hindi makasarili,
hindi ekslusibo, hindi mapang-uri o geograpikal na kamalayan. Nakaangkla rin ang
ideyang ito sa kanyang kamalayang internasyonalismo. Naniniwala siya sa kahalagahan
ng ispiritwal na internasyonalisasyon at dito maiuugat ang kanyang pagtuklas ng isang
kamalayang ispiritwal na naayon sa kanyang pilosopiyang pluralisado, tinawag niya itong
Banal na Ekonomiya (Osias 1961, 7-9). Bilang isang kongkretong halimbawa, gamitin
natin ang “Pater Noster,” nabubuhay sa antas na pang-siac o ang lebel na pang-ako ang
karamihan sa mga umuulit ng panalanging ito. Hindi winiwika ang “Our Father” sa
wikang Ingles o ang Ama-Tayo. Marami sa mga nagdarasal sa ganitong paraan ang
nabubuhay sa baitang na pang-data o iyong mga nasa ikalawang baitang. Hindi nito
pinapakahulugan ang pananalangin sa iisang pluralisadong pananaw. Tinitingnan
lamang nito ang Ama bilang Ama ng dalawang tao o sa lebel na pang-dacami. Ayon kay
Osias (1940, 269), mayroon ding aplikasyon sa ating pang-araw-araw na pamumuhay ang
ideyang Datayo sa aspektong panrelihiyon o pang-ispiritwal. Batay sa kanyang
obserbasyon, nagtataglay ng katangiang pang-isahan o pangdalawahan ang karamihan sa
mga relihiyon at sa kabila ng layunin nitong ipalaganap ang pananampalataya ng iisang
Diyos na nagdudulot ng pagkakawatak-watak.
Marami sa mga nananalangin ang nabubuhay sa lebel na pang-dacami o plural subalit

pang-ekslusibong lebel. Hindi ito isang kamalayang pang-ispiritwal na pluralisado. May
taglay itong reserbasyong maaaring malay o hindi malay: reserbasyong panlahi, pang-

Saliksik E-Journal
nasyon, rehiyonal o maaari ring denominasyonal. May taglay itong pagtatanging

maaaring ipinahihiwatig o ipinapahayag. Ayon sa kanya (Osias 1940, 271), hindi
naniniwala ang ganitong mga indibidwal sa mga prinsipyo ng pagiging isang Amang
Panginoon, pagkakapatiran ng mga nasyon, ng mga lahi at ng mga indibidwal. Batay sa
pananaw ni Osias (1940, 273), kailangan ng relihiyon ng dalumat ng Datayo sa
pluralisadong kahulugan—walang limitasyon, hindi esklusibo, at nabibilang ang lahat.
Noon pa lamang panahon ni Osias, bisyon na niya ang napapanahong pagsusulong ng

ebanghelikasyon ng mundo at ang diin sa pangangailangang ito (Osias 1940, 273).
Nakakaganyak ang paglago ng modernong transportasyon at komunikasyon upang
marating ang mga hindi pa nararating, palalimin ang pananalig ng mga naniniwala, at
makuha ang loob ng mga hindi pa naniniwala.
Binigyang-pansin din niya ang papel ng mas midya at iba pang pasilidad ng nasabing siglo
upang maabot ang lahat ng sulok ng mundo. Nariyan ang muling pagkabuhay ng mga
hindi-Kristiyanong relihiyon at nariyan din ang mas napapanahong disposisyon upang
paganahin ang mga interpenetrasyon ng iba’t ibang pananampalataya at mga pilosopiya
sa pagitan ng magkakaibang lahi at mga nasyon.
Isinusulong ang Banal na Ekonomiya na may layuning palakasin ang pagkakaisa at

pahinain ang mga hidwaan. Nagdulot ang pagpasok ng modernong panahon ng
pagyaman ng kaalaman sa iba’t ibang larangan tulad ng ekonomiyang pulitikal. Kung may
mga pag-unlad sa aspeto ng ekonomiyang pulitikal, naayon din na magkaroon ng
pagsulong sa aspeto ng banal na ekonomiya (Osias 1961, 114-115).
Pag-uugnay ng Kaisipan ng Isang Intelektwal:

Paglalapat ng Kaisipan ni Osias sa Realidad ng Pulitika ng Bansa
Tatlong mahahalagang kaisipan ni Osias ang binigyang-diskurso para sa pananaliksik na

ito:
 Ang Pilosopiyang Pluralisado: Ang Dalumat ng Datayo

 Pilosopiya sa Edukasyon Bilang Gabay Tungo sa Kamalayang
Pangdaigdig
 Ang Dalumat ng Banal na Ekonomiya Bilang Katangiang Ispiritwal ng
mga Pilipino
Ang mga nabanggit na mga pilosopiya o kaisipan ang siyang nagdulot upang ituring ng
mananaliksik si Osias bilang intelektwal. Maituturing na produkto ito ng tatlong
elemento ng kasaysayan na binubuo ng panahon, tao, at lugar sa kasaysayan (Navarro

Saliksik E-Journal
1998, 110; Reguindin at Elumbre 2008, 52-53). Mahalaga ang mga nasabing elemento sa
produksyon ng mga kaisipan at pilosopiyang namuo na kaugnay ng konteksto ng
panahon at kapaligiran ng isang piryod na sa pananaliksik na ito’y binubuo ng mga
panahong 1889-1976, mga taon kung kailan nabuhay si Osias.
Binubuo ang mga panahong ito ng mahigit sa walong dekada at mula noong isinilang si
Osias, nagdaan ang bansa sa iba’t ibang panahong mula noong panahong kolonyal sa
ilalim ng mga Español, pagdating ng mga Amerikano sa bansa, pagdating ng mga Hapon,
at paggawad ng independensya sa nasyon. Bilang isang intelektwal, aktibong nakibahagi
si Osias sa pagbuo ng isang Pilipinong pagkakakilanlan. Ang mga nasabing kaisipan ang
siyang pagpapatunay sa kanyang ambag na naglalaman ng mga elementong taal na mula
sa kamalayang Pilipino at gayundin naman ang pag-aangkop ng mga paniniwalang
impluwensya ng mga banyaga.
Bilang intelektwal, maituturing si Osias na liberal sa kanyang mga pananaw. Maituturing

na isa siya sa mga nanguna sa pagtataguyod ng global na pananaw sa aspekto ng
edukasyon, pamumuno, at maging sa relihiyon. Mahihinuha ito sa kanyang mga dalumat
tulad ng Pilosopiyang Pluralisado, Dalumat ng Datayo, at Banal na Ekonomiya.
Bilang produkto ng Amerikanong sistema ng edukasyon hindi maiaalis ang

impluwensyang dulot nito sa kanya at isang manipestasyon nito ang wikang Ingles sa
kanyang mga akda. Pangkaming Pananaw ang kanyang Pilosopiyang Pilipino. Malaking
batikos ito kay Osias subalit sa kabila nito, kung babasahin ang kanyang mga akda,
mahihinuha pa rin ang kamalayang Pilipino ni Osias sapagkat kanyang naiuugnay ang
sarili sa pagiging isang mamamayan ng bansa. Bukod dito, aktibo siyang nakilahok sa
pagsusulong ng independensya.
Tulad ng nabanggit na ni Sintos (2004, 101) sa kanyang disertasyon, mainam na nagamit

ni Osias ang kanyang pagiging isang pensionado upang isulong ang mga adhikaing
makabansa. Dahil dito, itinuring niya si Osias bilang isang simbolo ng kanyang binuong
konsepto ng disidentipikadong nasyonalismo na isang mainam na daan tungo sa
pagbabagong angkop sa lumalaganap na sistema ng edukasyon at kalagayang panlipunan
noong panahon ng mga Amerikano. Batay rito, sa pamamagitan ng disidentipikadong
nasyonalismo, nagkaroon ng tulay sa pagitan ng Kanluranin at katutubong ugnayan.
Nagkaroon ng ikatlong espasyo kung saan mapayapang napagtatagpo ang interes ng mga
nangongolonya at kolonya sa pamamagitan ng wika at iba pang estratehiya na
nagsisilbing instrumento ng isang liberal at mapayapang himagsikan.
Bilang pamamaraang hybrid sa pagbaklas sa wika, kapangyarihan, at operasyon ng

mayorya, nagsisilbi ang disidentipikadong nasyonalismo bilang tulay sa pagitan ng
banyaga at katutubong apinidad. Nagbigay-daan ito sa ikatlong espasyo na humikayat sa

Saliksik E-Journal
potensyal na paggamit sa parehong apinidad ng banyaga at gayundin ng katutubo bilang

sandatang rebolusyonaryo. Pinagsanib ng disidentipikadong nasyonalismo ang mga
magkataliwas na elemento ng banyaga at katutubo sa panahon ng tensyon at ng di-
kasiguraduhan na sa halip na estratehiya ng eksklusibong pagpanig sa banyaga o sa
katutubong apinidad lamang. Bukod dito, winawasak ng disidentipikasyon at muling
binubuo nito ang mga elementong unibersalismo at eksklusyonaryo ng isang kultura at
isinasaayos ito upang isali at palakasin ang identidad ng minorya.
Gumagana bilang isang mekanismong may tatlong lebel patungo sa direksyon na

maaaring maunawaan ang kultura bilang teksto, pinapangalanan muna ng
disidentipikasyon ang mga tiyak na simbolo at kodigo ng mga materyal na pangkultura.
Ang mga materyales na ito tulad ng mga dokumentong pampatakaran, teksbuk sa mga
paaralan, mga larawan, kasuotan, at kaugalian ay representasyon upang maunawaan ang
tunay na kalikasan ng isang indibidwal, institusyon o kumunidad sa isang partikular na
sosyo-historikal na konteksto. Buhat dito, muli nitong binubuksan ang mga simbolikong
kultural upang ilabas ang mga paraan kung saan nabibigyang-pribilehiyo ang mayorya at
naiisangtabi ang perspektiba ng minorya. Pinakahuli, binubuo nito at muling ginagamit
ang mga kodigong kultural upang irepresenta ang isang katayuang hindi
makapangyarihan o walang intimidasyon na hindi sumagi sa isipan ng dominanteng
kultura.
Maituturing na lapat ang kaisipan ni Osias sa kanyang panahon sapagkat nagsusulong

ang lahat ng mga ito ng kamalayang layuning buksan ang mga pinto sa pagpasok ng mga
ideyang nagmumula sa ibang nasyon at iugnay ito sa mga taal na kamalayan upang
isulong ang naayon at nakabubuti para sa nakararami sa larangan ng edukasyon,
nasyonalismo, at relihiyon. Ito ang layunin ng mga elit na Pilipino noon na hindi
nangangahulugang tunguhin din ng masa noon.
Umusbong ang realidad ng pulitika ng bansa noong kapanahunan ni Osias. Bilang

produkto ng edukasyong Amerikano, hindi maitatanggi ang impluwensyang dulot nito sa
kanya tulad ng demokrasya at internasyonalismo subalit hindi rin naman ito naging
balakid upang isulong ang independensya sapagkat sa pamamagitan ng mga minanang
impluwensyang ito matagumpay niya itong isinaproseso upang gamiting sandata sa
pagsusulong ng independensya.
Dalawa ang puwersang nagsulong ng independensya noong panahon ni Osias—radikal

ang unang puwersa na humihimok ng himagsikan at pagpiglas sa anumang
impluwensyang dulot ng banyaga tulad ng paggamit ng wikang Tagalog habang
tinanggap naman ng ikalawang puwersa ang mga impluwensyang panlabas kabilang na
ang wikang Ingles subalit nanatili pa ring malay bilang isang mamamayan ng bansa.

Saliksik E-Journal
Masasabing Pantayong Pananaw ang una samantalang Pangkaming Pananaw naman ang
ikalawa.
Realidad ng pulitika ng bansa noong panahon ni Osias ang nagtulak sa kanyang isulong
ang independensya gamit ang kanyang kamalayang pluralisado o kamalayang datayo
kung saan namamayani ang pagsusulong ng mapayapang ugnayan sa pagitan ng lahat ng
mga nasyon sa buong mundo. Maituturing itong isang liberal na pananaw na produkto
ng bago pa lamang noong konsepto ng internasyonalismo na nasa anyo na ng
globalisasyon sa kasalukuyan.
Batay sa ganitong pananaw, maituturing na napapanahon ang naging kaisipan ni Osias sa

realidad ng pulitika ng bansa sapagkat kung ating babalikan ang nakaraan at titingnan sa
kasalukuyan, masasabing nananatiling napapanahon ang kanyang mga ideya. Taglay niya
ang isang bisyon ng globalisadong Pilipinas, kapwa ang kalakasan at kahinaan nito, na
naging bisyon din ni Rizal. Bilang isang iskolar ng pambansang bayani, hindi maiaalis
ang impluwensyang naging dulot nito sa kanyang kaisipan.
Pagbubuo ng Pangkalahatang Pilosopiya ng Isang Intelektwal:

Pagtutuhog sa Kaisipan ni Osias Bilang Pilosopiyang Pilipino
Ang dalumat ng Pilosopiyang Pluralisado ang siyang namamayaning pilosopiya sa

kaisipan ni Osias. Mababakas ang pilosopiyang ito sa kanyang pananaw hinggil dalumat
ng Datayo, pilosopiya ng edukasyon bilang gabay tungo sa kamalayang pangdaigdig, at
Banal na Ekonomiya bilang katangiang ispiritwal ng mga Pilipino. Matatagpuan sa mga
naunang pahina ang mga diagram ng mananaliksik na hango sa akda ni Osias na The
Filipino Way of Life na nagpapakita ng paglago ng kamalayang pluralisado buhat sa
kamalayang pang-ako hanggang sa pagtamo kamalayang datayo (tingnan ang Diagram 2-
4).
Batay sa mga diagram, hinikayat ni Osias ang kamalayang pluralisado para sa bawat
Pilipino sa iba’t ibang antas maging sa pang-indibidwal, pampamilya, at panlipunan.
Bilang edukador at estadistang naging paksa na ng ibang naunang pagtalakay hinggil sa
kanya (Osias 1940, 4-5), mababakas ang pagpapahalaga ni Osias sa kapayapaan at
pagkakaisa. Ito ang layunin ng kanyang pilosopiyang naipamalas niya sa iba’t ibang
larangan at disiplina na kanyang kinalahukan.
Ang kanyang mga naranasang himagsikan at digmaan ang nagbunsod upang maging
adhikain niya ang kapayapaan sa anumang pamamaraan. Malaking impluwensya rin kay
Osias ang kanyang pagiging isang relihiyosong indibidwal na mababakas sa kanyang
ideyang Banal na Ekonomiya (Osias 1968). Hinihikayat din niya rito tulad ng kanyang

Saliksik E-Journal
paghimok sa Pilosopiyang Pluralisado ang isang kamalayang ispiritwal na nagtataguyod

ng pagkakapatiran ng bawat indibidwal sa kabila ng magkakaibang relihiyon.
Kung babalikan ang talambuhay ni Osias, nasaksihan niya buhat pagkabata sa La Union
ang pag-usbong ng himagsikan laban sa mga Español. Napabilang din ang ilan sa
kanyang kamag-anakan sa mga rebolusyonaryo na nagbunsod ng kanilang pagkamatay
(Osias 1971, 15). Mga salik ito upang iwaksi niya ang anumang pamamaraan na tiwali sa
kapayapaan.
Noong dumating ang mga Amerikano sa La Union, hindi naging marahas ang naging
pagtanggap ng mga mamamayan sa kanila bagama’t iba ang kalagayan sa ibang bahagi ng
bansa (Osias 1971, 61). Naging masipag na mag-aaral siya mula pa noong nasa seminaryo
siya at naging bihasa siya sa wikang Ingles. Nagbigay-daan ito upang maging isa siyang
pensionado. Ang ugnayang ito sa pagitan ng Estados Unidos at ni Osias ang nagbigay-
daan ng isang bukas na ugnayan sa pagitan ng dalawa. Gayumpaman, kahit nasa ibang
bansa, mababakas ang kanyang kamalayang makabansa tulad ng kanyang pagkapanalo sa
isang patimpalak kung saan nagbigay-talumpati siya hinggil sa kahalagahan ng paggawad
ng independensya sa nasyon (Osias 1971, 71).
Nang magbalik siya sa Pilipinas bilang guro, nirepresenta niya ang mga Pilipino bilang
mahusay na mamamayan. Bagama’t laganap noon ang mga Amerikanong guro sa sektor
ng edukasyon, nagbigay-daan siya sa unti-unting Pilipinisasyon ng mga kaguruan at
kawani. Kinilala siya sa kanyang mga aklat tulad ng Philippine Readers (Osias 1932) na
nanguna bilang aklat ng kabataang Pilipino sa mababang paaralan. Naglalaman ito ng
mabubuting asal, mga kuwento ukol sa ating mga bayani at maging ng mga bayani ng
ibang bansa. Layunin ni Osias na sa maagang edad pa lamang, maitaguyod na ang
kamalayang pluralisado sa kabataan at gayundin naman ang kanyang pilosopiya sa
edukasyon hinggil sa kamalayang pangmundo na nakaangkla sa internasyonalismo.
Nang manilbihan siya bilang Residenteng Komisyoner sa pamamagitan ng kanyang mga

talumpati, hinikayat niya ang Kongreso ng Estados Unidos upang aprubahan ang
panukalang batas na Hare-Hawes Cutting (Osias at Baradi 1933, 4). Hinikayat niya bilang
Senador ang pagkakaroon ng isang pambansang wika na nakabatay sa mga wika sa
kabuuan ng bansa (Osias 1963, 3-5). Nagtaguyod siya ng mga talaan ng salita na
magsisilbing pundasyon ng bubuing pambansang wika na Pilipino.
Bilang isang estadista, nirepresenta ni Osias sa iba’t ibang panig ng mundo ang Pilipinas
(Bananal 1974, 217). Dito pa lumawak ang kamalayang internasyonalismo ni Osias na
siyang maghuhulma sa kanyang pangkalahatang pilosopiya na nakaangkla sa demokrasya
at sa kapayapaan.

Saliksik E-Journal
Isa rin siyang taong relihiyoso. Bagama’t isang Katoliko mula pagkabata, naging
miyembro siya United Evengelical Church of the Philippines at mataas na pinuno ng
samahan ng mga Mason sa Pilipinas (Osias 1971, 289). Mga salik din ito na nagpapakita
ng napakalawak na ugnayan ni Osias sa iba’t ibang organisasyon sa Pilipinas. Mga salik
itong bumuo sa kanyang pilosopiyang Banal na Ekonomiya (Osias 1968).
Mabubuod o magtutuhog sa tatlong kaisipan ang Datayoismo o Tayoismo bilang

pangkalahatang pilosopiya ni Osias (tingnan ang Diagram 7). Ayon kay Osias (1940, 222),
ang Datayoismo o Tayoismo ang naayong pilosopiya sa pamumuhay ng mga Pilipino na
naayon sa matuwid na pamumuhay. Nabanggit niyang naayon lamang na pahalagahan
ang nasyon at sangkatauhan at iwanan sa nakaraan ang makitid na paraan ng
pamumuhay at yakapin ang isang makatao at banal na pamumuhay. Bakas na bakas sa
mga pananalitang ito ang pagtutuhog ng kanyang kaisipan sa isang pangkalahatang
pilosopiya. Ito ayon sa kanya ang layunin at mithiin ng Pilosopiyang Pluralisado, isang
pluralisadong anyo ng pamumuhay (Osias 1940, 14).
Batay sa pagpapakahulugan ni Mabaquiao (1998, 206), maituturing na Pilosopiyang

Pilipino ang Datayoismo o Tayoismo bilang Pilosopiyang Pluralisado.
DIAGRAM 7
Pagtutuhog ng Kaisipan ni Osias
DATAYOISMO
o
TAYOISMO
Pilosopiya sa Edukasyon Dalumat ng Banal na

Pilosopiyang Pluralisado:
Bilang Gabay Tungo sa Ekonomiya Bilang
Dalumat ng Datayo, 1940-
Kamalayang Pangdaigdig, Katangiang Ispiritwal ng
1976
1954-1976 mga Pilipino, 1960-1976

Saliksik E-Journal
PANGWAKAS
Bilang pangwakas, mainam na tingnan ang talambuhay at kaisipan ni Osias ayon sa daloy
ng kasaysayang Pilipino. Gayundin, mahalagang iugnay ang talambuhay at kaisipan niya
sa mga elemento ng kasaysayan lalo na kaugnay ng Kasaysayang Buhay at Kasaysayang
Intelektwal upang malagom na rin ang naging pagtugon sa mga layunin ng pananaliksik
na ito.
Pagsasaayos ng Talambuhay at Kaisipan ni Osias

Ayon sa Daloy ng Kasaysayang Pilipino
Maituturing na pinakamahalagang panahon sa buhay ng tao ang maging makabuluhan

siya sa kanyang lipunan. Mapalad si Osias sapagkat napagtanto niya ang
pangangailangan ng kanyang bansa sa kanyang panahon. Maisasakonteksto ang
talambuhay at kaisipan ni Osias sa mga pangangailangan ng mga mamamayan sa daloy
ng kasaysayang Pilipino (tingnan ang Diagram 8).
Isang mahalagang sangay ng intelektwalisasyon ni Osias ang kanyang naging pananaw sa

nasyonalismo at pagbubuo ng nasyon. Nasaksihan niya ang panawagan para sa
independensya ng nasyon sa pamamagitan ng mga intelektwal noong panahon ng
reporma at panahon ng himagsikan. Sa maagang edad, nasaksihan din niya ang hinagpis
na dulot ng himagsikan ng 1896 tulad ng pagkamatay ng kanyang kababayan sa La Union,
gayundin ng kanyang kamag-anakan; at pati na ang hindi maiwasang paglipat-lipat ng
tirahan at pagkatigil sa pag-aaral (Osias 1971, 17). Bahagi ng pagkatuto ng nasyonalismo
ni Osias ang kawalan ng katiyakan ng tagumpay o mithiin sa pamamagitan ng digmaan.
Noong magwakas ang Unang Republika ng Pilipinas, panibagong digmaan ang nabuo sa
pagitan ng mga Pilipino at Amerikano (Osias at Baradi 1933, 2-3).
Subalit bunsod ng mga programang tulad ng Benevolent Assimilation at mga proyektong

pang-edukasyon, naging iba ang mukha ng kolonisasyon ng mga Amerikano kumpara sa
naranasang kalupitan ni Osias sa mga Español (Osias at Baradi 1933, 2-3). Bagama’t malay
ang mga mamamayang hindi nila taglay ang independensya at may paninikil ng
karapatan sa ilalim ng tutelehiya ng mga Amerikano, dala ng unti-unting nagbabagong-
anyong sibilisasyon ang alok na bagong kaalaman at modernisasyon. Dahil sa
estratehikal na lokasyon ng bansa at bunsod ng yamang pangkalikasan na taglay nito,
kinailangan ng Estados Unidos ang Pilipinas. Nagdulot ito ng pagpataw ng malaking
taripa sa mga produktong inaangkat ng bansa. Maaaring sa isang banda tunay ang
kanilang layunin pang-edukasyon at modernisasyon subalit hindi rin maiaalis ang layunin
nitong manamantala.

Saliksik E-Journal
DIAGRAM 8
Talambuhay at Kaisipan ni Osias Ayon sa Daloy ng Kasaysayang Pilipino
1946-1976
Paggawad ng Independensya
at Pagtahak ng Landas
para sa Pagkakakilanlang Pilipino
1928-1946
Panahon ng Pilipinisasyon
hanggang Panahon ng Hapon at Liberasyon
1901-1928
Panahon ng Paninikil ng Karapatan
at Nasyonalismo Kaalinsabay
ng Pagpupumiglas ng mga Pilipino
1896-1901
Panahon ng Himagsikan
Tungo sa Panahon ng Amerikano
1889-1896
Panahon ng Reporma
Tungo sa Panahon ng Himagsikan
(Cruz 2016)
Sa harap ng nasyonalismo kaalinsabay ng pagpupumiglas ng mga Pilipino, nagpatuloy

ang krusada para sa independensya sa ilalim ng pamunuang Amerikano at edukasyon ang
naging sandata ng mga elit na Pilipino sa kanilang mapayapang pakikipaglaban para rito
(Sintos 2004, 85). Nagpatuloy rin ang pagkatuto ng mga elit na Pilipino mula sa
Kanluraning impluwensya at pananatili nito sa bansa. Subalit kasabay nito, tumindi rin
ang dependensya ng Pilipinas sa Estados Unidos. Iisa pa rin ang naging layunin ng

Saliksik E-Journal
mamamayan sa kabila ng masalimuot na ugnayan sa pagitan ng Pilipinas at Amerika—

independensya kaakibat ang pagkakaroon ng pamahalaang binubuo ng mga Pilipino.
Ito ang malaking bahagi ng suliraning kinaharap ni Osias, ito ang mga panawagang
kinailangang tugunuan niya bilang intelektwal sa harap ng panawagan ng nasyonalismo.
Mula rito, nabuo ang isang anyo ng nasyonalismong hindi lamang nanaig sa
pamamagitan ng panggegerilya sa kabundukan o digmaan. Nagpapatunay rin itong may
kamalayang panlabas o sibilisasyong internasyonalismo ang mga elit na Pilipino tulad ng
mga Amerikano.
Naging pagkakataon ito para makilahok ang mga elit na Pilipino sa mga gawaing
panlipunan. Ito ang bumuo sa mga intelihensyang nagpakita ng kakayanang intelektwal
upang tapatan ang mga Amerikano matapos ang himagsikan sa halip na hikayatin ang
isang digmaan. Naganap ito noong dekada 1920 hanggang unang bahagi ng dekada 1930,
panahon ng kapayapaan sa mga lunsod ng Maynila at iba pang lugar sa bansa na
pinanghawakan ng Estados Unidos. Ginamit din ng mga Amerikano ang edukasyon
bilang pundasyon ng pagkamamamayang hango sa kanilang tradisyon. Pinalaganap din
ang wikang Ingles na naging wika ng mga intelektwal na dati-rati’y wikang Español.
Ngunit bagama’t bahagi ng mga elit na Pilipino, na produkto ng edukasyong Amerikano,

nagkaroon pa rin ng ugnayan si Osias sa karaniwang mamamayan sa pamamagitan ng
kanyang kaisipan. Isang halimbawa nito ang kanyang Philippine Readers (Osias 1932) na
nalimbag hindi lamang para sa mga nakakaangat sa lipunan kundi sa katunayan, ginamit
pa itong aklat sa mga pampublikong paaralan. Bagama’t limitado pa rin ang abot ng
edukasyon noon, marami sa kabataan noon ang natuto ukol sa mga kuwentong bayan at
mga bayani sa pamamagitan ng mga aklat na ito. Isa si Osias sa mga elit na Pilipino na
hindi nilimitahan ang pakikisalamuha sa lipunan dahil sa kanyang estado. Ang estadong
ito sa halip ang ginamit niyang instrumento upang makipag-ugnayang sa iba’t ibang
sektor ng lipunan ng kanyang panahon maging mahirap man o nakakaangat sa lipunan.
Bilang bahagi ng mga elit na Pilipino, kabilang din si Osias sa mga nagtatag ng pundasyon
ng samahang Pilipino-Amerikano. Nagbigay-daan ito sa pagtatag ng Pamahalaang
Komonwelt noong 1935 at paggawad ng independensya mula sa Estados Unidos noong
1946. Panahon din ito ng Amerikanismo at Pilipinismo na nagbuo ng prosesong
Pilipinisasyon sa nasyon. Hindi radikal ang naging pagpiglas ni Osias sa kolonyalismo ng
mga panahong ito, sa halip, naging bahagi ito ng kanyang pagkakakilanlan bilang
mamamayan ng bansa.
Nagtaguyod ang mga intelektwal ng tunggalian ng kaisipan. Sinimulan ang rebolusyong

intelektwal mula sa itaas para diumano sa kapakanan ng mga nasa ibaba. Isang
rebolusyon ang pinangunahan ng mga intelektwal na elit tungo independensya ng nasyon

Saliksik E-Journal
sa harap ng patuloy na pakikibaka ng sambayanan. Ang independensya noong Hulyo 4,

1946, gaano man kahungkag, ang isa sa mga katibayan ng matagumpay na rebolusyong
isinulong ng mga intelektwal noong panahon ng Amerikano. Subalit matapos ang
paggawad ng independensya ng nasyon, ano ang landas na tinungo ng mga namuong
intelektwal na elit?
Sa kaso ni Osias, nagpatuloy siya sa paglilingkod sa mga kababayan hanggang sa mga

huling taon ng kanyang buhay. Sa panahong ito, masasabing nag-ambag siya sa pagtahak
ng landas para sa pagkakakilanlang Pilipino na pinatunayan ng talambuhay at kaisipan
niya bilang edukador, estadista, at intelektwal sa panahong ito.
Sa larangan ng edukasyon, pinabuti niya bilang edukador ang kurikulum ng mga paaralan
sa pamamagitan ng pagtataguyod ng pagtuturo ng mga gawaing industriyal at
pagtatanim. Tinaguyod din niya ang mga gawaing pampalakasan sa mga paaralan na
hindi lamang nagtataguyod ng mabuting kalusugan kundi pati na rin ng isportsmansyip
bilang bahagi ng pagkakakilanlang Pilipino.
Noong dekada 1950, nagtatag si Osias ng dalawang kolehiyo na ipinangalan sa kanya—

ang Osias Educational Foundation sa La Union at Osias Colleges, Inc. sa Tarlac.
Nahahayag sa vision-mission statement ng mga institusyong ito ang kaisipan ni Osias
hinggil sa edukasyon (tingnan ang Tala 1 at 2). Dalawa ang mga institusyong ito sa mga
buhay na katibayan sa pamana ni Osias sa larangan ng edukasyon na may pagpapahalaga
sa kabutihan sa paggawa, kalayaan, at kaluwalhatian bilang bahagi ng pagkakakilanlang
Pilipino.
Bukod sa edukasyon, kinilala rin si Osias bilang estadista sa larangan ng pulitika.

Pinatingkad ang kanyang pakikilahok sa pulitika ng kanyang husay sa pagtatalumpati.
Ayon sa mga saksi sa kanyang pangangampanya (Hernandez 1943, 4), dinudumog ng mga
mamamayan kahit ng mga nasa kanayunan ang kanyang kampanya upang mapakinggan
siya. Ayon kay Bananal (1974), sa loob ng mahabang panahon, naging pulitikal na kingpin
si Osias sa La Union. Maituturing din siyang tapat na lingkod-bayan sapagkat walang
anumang tala ng pagwawaldas ng pondo ng pamahalaan ang maiuugnay sa kanya.
Kinilala rin si Osias bilang masipag na mambabatas. Patunay ang mga batas na
itinaguyod niya sa kanyang dedikasyon hindi lamang sa pagpapabuti ng edukasyon kundi
maging sa ibang pangangailangan ng bansa tulad ng ekonomiya. Isa siyang mambabatas
na may paninindigan sa kanyang mga paniniwala kung kaya naman tinagurian siyang
lone minority o lone fiscalizer ng kanyang mga kapwa mambabatas (Bananal 1974, 6).
Tulad ng ibang pulitiko, sa kabila ng mga tagumpay, dumanas din siya ng mga dagok
tulad ng pagkabigo bilang standard bearer ng Partido Nacionalista noong 1953 at
pagkatalo sa Senado noong 1955. Dahilan dito, mula sa Partido Nacionalista, lumipat si

Saliksik E-Journal
Osias sa Partido Liberal. Nagdulot ito ng panandaliang pananamlay sa kanyang karerang

pulitikal sa loob ng walong taon. Inilaan ni Osias ang mga panahong ito sa pagninilay-
nilay at pag-aaral ng mga pilosopiya. Dumating ang pagkakataon para manumbalik sa
pulitika si Osias nang manalo siyang Senador noong 1961. Muling sumubok si Osias na
tumakbo noong 1967 subalit hindi na nabigyan pang muli ng pagkakataong
makapaglingkod (Osias 1971, 121). Sa kabila ng ilang pagkabigo, mas marami pa rin ang
kanyang napagtagumpayan. Ang mga batas na kanyang naipasa ay ilan lamang sa
katibayan ng panahong ginugol niya sa larangan ng pulitika.
Bilang estadista, kinatawan din niya ang Pilipinas sa iba’t ibang internasyonal na
kumperensya. Naging pinuno siya ng Philippine Delagation sa 1952 Inter-Parliamentary
Union Conference sa Berne, Switzerland. Naging miyembro naman siya ng delegasyon sa
Inter-Parliamentary Union Conference sa Rome at Istanbul noong 1948 at 1951 (Osias 1971,
186-188). Dumalo rin siya bilang delegado sa 53rd Inter-Parliamentary Union Conference
sa Copenhagen, Denmark noong 1964; First General Assembly of Asian Parliamentarians’
Union sa Tokyo noong 1965; United Nations General Assembly, XIX Session sa New York
noong 1965; Inter-Parliamentary Union 98th Council Session sa Canberra, Australia noong
1966; at maging sa Second General Assembly of Asian Parliamentarians’ Union sa Seoul,
South Korea noong 1968 (Osias 1971, 186-188). Nag-ambag ang kanyang mga karanasan sa
mga internasyonal na kumperensya upang maging nasyonalistang may kamalayang
internasyonalista si Osias. Isang kamalayang pambansa na hindi lamang nakukulong sa
makitid na pagtangkilik sa sariling bayan, sa halip, bukas sa pagtanggap at kritisismo na
makatutulong sa pagpapabuti ng pagkakakilanlang Pilipino.
Sa daloy ng kasaysayang Pilipino, hinubog ng pagiging edukador at estadista ni Osias ang

kanyang pagiging intelektwal. Kung ating susumahin, tatlong kaisipan ang maaaring
ituring na ambag ni Osias bilang intelektwal (tingnan ang Diagram 7). Pinamumunuan
ang lahat ng mga ito ng dalumat ng Datayo kung saan layuning hikayatin ang isang
kamalayang pluralisadong hindi nalilimitahan ng lahi, kulay ng balat, uri sa lipunan o
paniniwala at pananampalataya.
Ayon kay Osias (1940, 14), sa pamamagitan ng ganitong kamalayan, maipapalaganap ang
hindi makasarili, hindi ekslusibo, hindi mapang-uri o geograpikal na kaisipan.
Nakaangkla ang ideyang ito sa kanyang kamalayang internasyonalismo. Naniniwala siya
sa kahalagahan ng ispiritwal na internasyonalisasyon at dito maiuugat ang kanyang
pagtuklas ng isang kamalayang ispiritwal na naayon sa kanyang Pilosopiyang Pluralisado,
tinawag niya itong Banal na Ekonomiya.
Maaari itong tanggapin, maaari rin namang iwaksi, subalit hindi maitatangging bahagi
ang mga ito ng paghubog ng pagkakakilanlang Pilipino sa kasaysayang Pilipino. May
mga radikal na tumanggi sa mga ito sa pamamagitan ng paggamit ng wikang Tagalog na

Saliksik E-Journal
basehan ng kasalukuyang wikang Filipino at may ilan din namang tumanggap at

nagproseso ng anyong hybrid ng nasyonalismo na bagama’t naimpluwensyahan ng
wikang Ingles at mga ideyang Kanluranin, nanatili pa ring nagmamahal sa bansa. Ang
mga ito ang naging mahahalagang kontribusyon ni Osias bilang intelektwal na tinalakay
sa papel na ito. Nabakas ang mga kontribusyong ito ukol sa pagtuklas ng
pagkakakilanlang Pilipino sa pamamagitan ng pagsusuri ng kanyang talambuhay at
kaisipan sa konteksto ng kasaysayang Pilipino mula 1889 hanggang 1976.
Pag-uugnay ng Talambuhay at Kaisipan ni Osias

sa mga Elemento ng Kasaysayan
Batay sa pag-aaral ukol sa talambuhay at kaisipan ni Osias, mababanaag ang ugnayan sa

pagitan ng pag-aaral sa isang indibidwal at kanyang lipunan. Tunay na mahalagang
elemento ng kasaysayan ang tao at dahilan dito, hindi maisasangtabi ang talambuhay sa
disiplinang ito. Ang kakayanang iugnay ang talambuhay ng indibidwal sa malawak na
kasaysayan ng kanyang lipunan ang isa sa mahahalagang ambag sa pagsusulat ng
kasaysayan. Naipakita ang ginampanang papel ng talambuhay at kaisipan ni Osias tungo
sa mas malawak ng pag-unawa ng kasaysayan simula 1889 hanggang 1976 (tingnan ang
Diagram 9).
DIAGRAM 9
Talambuhay at Kaisipan ni Osias
Batay sa mga Elemento ng Kasaysayan
Tao: Mga Kolonisador (mga Amerikano)

at mga Nasakop o Kolonya (mga Pilipino)
Camilo Osias:
Talambuhay at Kaisipan
Panahon: Lugar:
1889-1976 Pilipinas
(Cruz 2016)

Saliksik E-Journal
Tulad ng una nang nabanggit sa panimula pa lamang ng pag-aaral na ito, dalawa ang
kalikasan ng pag-aaral na ito, pumapaksa ang unang bahagi sa Kasaysayang Buhay o mga
kaganapan sa buhay ni Osias noong 1889-1976 at tungkol naman sa Kasaysayang
Intelektwal o pag-unlad ng kanyang kaisipan ang ikalawang bahagi.
Hinango naman ang theoretical framework ng papel hinggil sa konteksto ng talambuhay

sa disiplina ng Kasaysayan batay sa teorya ng sociological imagination ni Mills (1959).
Katuwang din ng teoryang ito ang ilan pang pag-aaral ng ilang iskolar sa Agham
Panlipunang Pilipino na nag-ugnay sa indibidwal at lipunan sa mas malawak na pag-
unawa ng kasaysayan sa kontekstong Pilipino (Reguindin at Elumbre 2008; Elumbre 2014;
Javar 2014).
Batay sa kanilang pag-aaral, mahalagang elemento ng kasaysayan ang tao na tagapaglikha

ng mga kaganapang magkakaugnay sa daloy ng kasaysayan. Kaakibat din nito ang
pagpapahalaga sa lipunan at panahong ginagalawan ng isang indibidwal sa kasaysayan.
Dahil dito, hindi maaaring paghiwalayin ang pag-aaral ng indibidwal sa pag-aaral ng
lipunan. Isang halimbawa na nito ang pagsulat ng talambuhay. Maituturing na
mahalagang instrumento ang pagpapahalaga sa talambuhay ng isang indibidwal tungo sa
pag-unawa sa mga pagbabago sa kanyang lipunan at kung sa paanong paraan hinubog ng
kapaligiran ang isang indibidwal.
Layunin ng ginawang pananaliksik ang makapag-ambag ng bagong pag-aaral sa

talambuhay at kaisipan ni Osias. Matapos ang pananaliksik at pagsusulat ng papel,
sinikap na matugunan ng may-akda ang mga sumusunod na layunin at makapaglahad ng
kasagutan hinggil sa mga katanungang nasa ibaba. Karugtong ng mga katanungan ang
mga kasagutan batay sa ginawang pananaliksik para sa papel na ito.
Unang layunin ang pagtatampok sa kahalagahan ng pagsulat ng Kasaysayang Buhay

tungo sa pag-unawa sa mas malawak ng saklaw ng kasaysayan. Tinungo nitong
maipakitang hindi lamang ang inidibidwal ang pinapaksa sa talambuhay kundi pati na rin
ang lipunan at panahong kinabibilangan nito. Paano maiuugnay ang talambuhay at
kaisipan ni Osias sa konteksto ng kanyang lipunan at panahon mula 1889-1976?
Sinimulan ang pagtanaw sa talambuhay ni Osias mula sa kanyang kabataan sa Balaoan, La
Union na malaking bahagi ng mga probinsyang Ilokano.
Noong 1570, nasakop ng mga Español ang Ilocos at dito itinatag bilang kabisera ng
gawaing misyonaryo ang mga bayan ng Laoag, Vigan at San Fernando (Realubit 1999, 153-
154). Magkahiwalay na binuo ang Ilocos Norte at Ilocos Sur noong 1818 at pinakahuli ang
La Union noong 1850. Batay sa mga nakalap na batis, tahimik at matiwasay ang kalagayan
ng bayan sa kabila ng pagsiklab ng himagsikan ng 1896. Ilan sa mga salik na nakapaloob
dito ang malayong kinalalagyan ng bayan buhat sa sentro ng himagsikan noong itinatag

Saliksik E-Journal
ang Katipunan noong 1892. Walang malay sa mga paghahandang ginawa para sa
himagsikan ang karamihan sa malalayong probinsya.
Nagsilbing pintuan sa kabilang banda ang Pangasinan para sa puwersang kasapi ng mga
rebolusyonaryo. Buhat dito, unti-unting namulat si Osias sa maagang edad sa
himagsikan at kadalasan nakikitira sa kanilang tahanan ang ilan sa mga kasapi. Subalit
nang lisanin ng mga rebolusyonaryo ang bayan upang tumungo sa katimugang bahagi ng
probinsya, nanumbalik sa katahimikan ang bayan at naging abala ang mga mamamayan
sa pagtatanim at iba pang gawaing pangkabuhayan. Hindi nagtagal ipinadala si Osias sa
Vigan upang mag-aral sa isang seminaryo. Narinig ni Osias sa Vigan ang tungkol kay
Aglipay na nagtatag ng Iglesia Filipina Independiente na kilala bilang isa sa mga tahasang
tumutuligsa sa mga prayleng Español.
Nasa Vigan si Osias nang sumiklab ang digmaan sa pagitan ng mga Pilipino at
Amerikano. Naging tahimik sa kabila nito ang bayan hanggang noong Kasunduan ng
Paris kung kailan naging pagmamay-aring insular ng Amerika ang Luzon, Visayas, at
Mindanao (Osias 1971, 15). Nang ipinasara ang seminaryong tinutuluyan ni Osias,
pinabalik siya ng San Fernando upang magpatuloy sa pag-aaral.
Noong 1901, nagsimula siyang mag-aral sa gabay ng mga Amerikanong guro. Ang
edukasyon bilang pensionado ang isa sa kanyang mga tinanggap na benepisyo mula sa
mga Amerikano. Mula rito, tumanaw ng utang na loob si Osias, gayumpaman, ginamit
din niya itong kasangkapan sa pagsusulong ng independensya ng nasyon. Nagbigay-daan
ito upang mapabilang siya sa mga elit matapos ang himagsikan o maaari rin naman bilang
miyembro ng tradisyong sekular na intelektwal. Ito ang naging pundasyon ng kanyang
pagiging isang ganap ng intelektwal.
Bukod sa pagsulat ng talambuhay, tinugunan din ng papel ang ikalawang layunin nitong
mag-ambag sa Kasaysayang Intelektwal sa pamamagitan ng paglalahad sa pag-inog ng
kaisipan ni Osias bilang intelektwal at bahagi na patakarang Pilipinisasyon noong
panahon ng Amerikano. Naging batayan sa pagsusuri ang mga libro, artikulo, talumpati,
at batas na sinulat ni Osias. Sumangguni din ang mananaliksik kay Mabaquiao (1998)
buhat sa kanyang pag-aaral ng Pilosopiyang Pilipino.
Sang-ayon sa mga batayang ito, maituturing na intelektwal si Osias na may kamalayang

Pilipino. Hindi naging balakid ang paggamit ni Osias ng wikang Ingles upang makapag-
ambag siya sa kamalayang Pilipino sapagkat ang kanyang kaisipan at pilosopiya ay sang-
ayon o nakalapat sa konteksto ng kanyang lipunan at panahon—mga panahon kung
kailan laganap ang koloniyalismong Amerikano. Pilosopiyang Pilipino, bagama’t may
Pangkaming Pananaw, ang kanyang Pilosopiyang Pluralisado.

Saliksik E-Journal
Subalit sa kabila nito, paano niya ginamit ang mga ito bilang instrumento ng adhikaing
nasyonalismo, pagpapaunlad ng Pilipinong pagkakakilanlan, at panawagan para sa
independensya ng nasyon?
Tulad ng unang nabanggit sa unang layunin, naging mayabong ang mga papel na
ginampanan ni Osias bilang intelektwal. Naging isa siyang guro, pulitiko, estadista,
manunulat, at pilosopo at sa loob ng panahong iginugol niya sa mga nasabing disiplina,
nagsulat siya ng mga akda na nabasa ng mga elit na Pilipino ng kanyang panahon. Ang
kaisipan niya ay nag-iwan ng marka sa isipan ng mga mambabasa at naging bahagi ng
kanilang kamalayan.
Naging tagapagtaguyod din siya ng independensya nooong panahon ng Amerikano sa

pamamagitan ng panunungkulan bilang Residenteng Komisyoner at pagsusulat ng mga
nasyonalistikong babasahin sa wikang Ingles sa harap ng nanaig na Pilipinismo bunsod
ng impluwensya ng pananatili ng mga Amerikano sa bansa. Naging tagapagtaguyod din
siya ng kapayapaan hindi lamang sa bansa kundi maging sa ibang panig ng mundo bilang
estadista. Kaugnay nito, ang pagbuo niya ng pilosopiyang humihimok sa kapayapaan sa
pamamagitan ng kanyang konseptong datayo.
At ikatlong layunin naman ng papel ang pagbibigay-puna sa mga pagkiling ni Osias sa

pamamagitan ng pagsusuri at pagbabasa ng mga akdang una nang nasulat ukol sa kanya.
Isang pananaw na maaaring bigyang-pansin ang mga tula at panitikang tumataliwas sa uri
ng nasyonalismo ni Osias. Isa na rito si de Jesus (Almario 1995, ii-iii) na bahagi ng
namuong pagkamakabayan na Tagalog noong dantaon 20. Pumiglas sa pinairal na
patakarang Pilipinisasyon ang mga Tagalista tulad ni de Jesus sa pamamagitan
pagtataguyod ng mga panitikang Tagalog. Nariyan din naman ang mga grupong
Sakdalista na tinuligsa ang tutelehiya sa ilalim ng mga Amerikano kabilang ang mga
institusyong edukasyonal, pulitikal, at kultural na itinatag nito sa bansa.
Buhat sa mga batis na nakalap, ano ang mga naging pagkiling ni Osias bilang produkto ng
Amerikanong edukasyon? Ayon kay Almario (1995), isa si de Jesus sa mga nagsulong ng
bago at modernong kalinangang Pilipinong taliwas sa lumaganap na kultura ng mga
“kayumangging Amerikano” bunsod ng pagdating ng mga Thomasite, sistemang
pensionado, panukalang batas na Payne-Aldrich, Asembleyang Pilipino, at Benevolent
Assimilation. Itinuring ni de Jesus (Almario 1995, ii-iii) si Osias bilang isang impraktikal
na bisyonaryo dahilan sa paggamit nito ng wikang banyaga, pananabako ng banyagang
pipa, at pagsusuot ng banyagang kasuotan.
Bukod sa mga manunulat na Tagalog, isa rin ang grupo ng mga Sakdalista na tumutuligsa
sa tradisyong kinabibilangan ni Osias. Isa sa mga katibayan nito ang tula na sinulat ni
Agleham (1932) tungkol kay Osias. Binatikos ng mga Sakdalista ang paggamit ng wikang

Saliksik E-Journal
Ingles sa halip na wikang Tagalog. Bukod dito, binatikos din ang naaantalang
ipinangakong independensya ng mga amerikano at mga tagasuporta nito.
Kaugnay ng mga puna kay Osias, isa pang magandang banggitin ang analisis ni Salazar
(1991) na nagsasabing ang edukasyong bunga ng pagiging pensionado na tulad ng
tinanggap ni Osias ay nagdulot ng akulturasyon. Mahalagang kritisismo ni Salazar:
Ang namamayaning kultura-at-lipunan ng elite ay nabuo sa pagsusumikap

na pulitikal ng mga “intelektuwal” at ng akulturadong uring panlipunan.
Ang akulturasyon ng mga ito ay malinaw na matatalima sa pagkasunud-
sunod na ladino = paring sekular = ilustrado = pensionado/Fulbright-
Mombusho scholar/makabagong intelektuwal. Ang huling kawing ay
napapalooban ng lahat ng klase ng “iskolar,” “fellow,” “manunulat,” at iba
pang “padala” o “panauhin” sa Estados Unidos, Hapon, at iba pang bansa sa
panahong kolonyal at hanggang ngayon. Sila ang napasama sa mga dating
ilustrado ng ika-19 na dantaon. Dahil sa mga pensionado at iba pang
bagong akulturado, at sa katangiang balimbing ng elite, naakit sa wikang
Ingles at kaugaliang Amerikano ang mga bumubuo ng bagong nasyon
matapos ang digmaang Espanyol-Amerikano. May kahirapan din ang
transisyong ito ng mga ilustrado, tulad ng ipinakikita sa obra ni Nick
Joaquin (sa wikang Ingles!). Lalong lumaki ang hanay na ito ng mga
“pensionado” (o makabagong “akulturado”) nang maging matatag ang
sistema ng edukasyong batay sa wika-at-kulturang Amerikano na itinayo
ng mga bagong kolonyalista (sa tawag ng mga aktibista—“Imperyalistang
Amerikano”).
Ang sistema ng edukasyon ang huhubog at huhulma sa diwa at kaisipan ng

mga bagong akulturado na siya na ring aatang sa sarili (nang walang
pahintulot mula kaninuman) na buuin ang “kulturang nasyonal.” Ang
buong produksyon nila sa kalinangan, laluna sa panitikan (sa wikang
Ingles!), ay agad-agad na ipinasok din ng mga Amerikano sa sistema ng
edukasyon. Tingnan dito ang mga babasahing katha ni Camilo Osias,
kasama ang mga unang maikling kuwento at tula ng mga Pinoy sa wikang
Ingles-Amerikano na natanggap sa mga antolohiyang pang-edukasyon.
Pagkatapos nga, ang magiging ambisyon ng mga manunulat (at pati ng
mga “scientist”) ay “mapablis sa abroad” (i.e., Estados Unidos) o
lumaki/palakihin ang kanilang “native clearing” (katutubong kaingin) sa
kagubatang hindi ang Pilipinas kundi ang Estados Unidos o ang
santinakpan pa ngang hindi malirip-lirip kung sinu-sino/anu-ano ang
nakatira. Maaaring tukuyin dito sina Stevan (i.e., Esteban) Javellana, Jose
Garcia Villa, hanggang kina Noriega, Abad, at Rosca ngayon, na hindi

Saliksik E-Journal
naman babasahin ng madla dahil sa ito’y mas mabibighani sa mga sulatin

sa Tagalog o P/Filipino at iba pang wikang Pilipino.
Bukod sa paghubog sa mga bagong henerasyon ng akulturado sa Ingles at

sa American way of life (gawing Amerikano), ang sistema ng edukasyon ay
siya ring nagpuno sa mga kinakailangang puwesto sa mga larangan ng
ekonomiya (kalakalan, bangko, industriya, teknolohiya, atbp.), kultura
(sistema ng edukasyon mismo, agham, sining panitikan, humanidades,
entertainment, atbp.), relihiyon (pagpalit sa mga papaalis na Kastila,
pagpapasulong ng protestantismo, panibagong ebanghelisasyon ng
Kordilyera, Mindoro, Minadanao, Sulu at iba pa), at pulitika (gobyerno
mula sa itaas—ehekutibo, lehislatibo, hustisya; hanggang sa ibaba—
probinsya at bayan; mga kilusang pangmamamayan, pati na yaong mga
“rebolusyonaryo;” kasama na ang militarya).
Lahat ng mga konsepto, kalakaran, ideya, atbp. sa lahat ng larangang ito ay

palalaganapin at matututunan sa wikang Ingles at sa loob ng pang-unawa
(at pati na predyudis) na Amerikano (ibig sabihin, di-atin o banyaga)
(Salazar 1991, 64-65).
Hindi layunin ng papel na itong dakilain lamang si Osias bilang intelektwal na walang
bahid ng pagbibigay-puna sa mga naging pagkiling niya. May mga tumaliwas at hindi
sumang-ayon sa kanyang kaisipan tulad ng mga Tagalista at Sakdalista. Batay kay
Salazar, maituturing ding akulturadong Pilipinong may Pangkaming Pananaw si Osias.
Ngunit sa kabila ng mga ito, mahalaga pa ring pag-aralan ang Kasaysayang Buhay ni
Osias at Kasaysayang Intelektwal ng kanyang kaisipan sapagkat hindi matatawaran ang
kanyang mga kontribusyon bilang intelektwal. Sa kinabutihan man o kinasamaang palad,
pamana niya sa sambayanang Pilipino ang Pilosopiyang Pluralisado: Dalumat ng Datayo,
Pilosopiya sa Edukasyon Bilang Gabay Tungo sa Kamalayang Pangdaigdig, at Dalumat ng
Banal na Ekonomiya Bilang Katangiang Ispiritwal ng mga Pilipino, na maaaring patuloy
na talastasin lalo na sa wikang Filipino. Tungo rito ang kasalukuyang pagpupunyaging ito
sa Kasaysayang Buhay at Kasaysayang Intelektwal na Pilipino.
Talahuli
*
Hango sa M.A. tesis sa Kasaysayan ng may-akda sa Unibersidad ng Pilipinas (UP), Diliman, Lunsod
Quezon, Pilipinas, 2014.
1
Ayon sa University of the Philippines (UP) Diksiyonaryong Filipino (Almario 2010, 497), nangangahulugan
ang “independensiya” ng “kasarinlan.” Samantala, katumbas naman ng “kasarinlan” ang “kakayahang
mabuhay mag-isa ng isang kapisanan, lipunan, o bansa, karaniwan dahil may malayang pamahalaan,

Saliksik E-Journal
sariling kabuhayan, at hindi napailalim sa ibang kapisanan, lipunan, o bansa” (Almario 2010, 588).
Samantala, pinag-iiba-iba ni Zeus Salazar (1998, 59-61) ang konsepto ng “independencia” ng mga elit sa
dalumat ng “kasarinlan” ng bayan.
2
Ipinatupad noong panahon ng Amerikano ang patakarang Filipinization na nagbukas ng maraming
pintuan sa intellectual elite sa sektor ng edukasyon at pamahalaan. Tumutukoy rin ito sa papapakilala ng
mga bagay na may kinalaman sa Pilipino tulad ng pagsusulat ng mga teksbuk para sa pampublikong
paaralan, pagsusulat dito ng mga pambansang bayani tulad nina Jose Rizal at Andres Bonifacio,
pagwawagayway ng bandila ng Pilipinas, at pag-awit ng Lupang Hinirang. Iniuugnay rin dito ang
Pilipinismo bilang nagbagong-anyo ng nasyonalismong rebolusyonaryo. Isang mabait at konserbatibong
pananaw ng paglikom, pagpapanatili, at pagpapaunlad ng mga tradisyong katutubo at kombinasyon ng mga
pinakamabuti buhat sa kultura ng Kanluran (Mojares 2006, 495).
3
Siya ay kasalukuyang Associate Professor ng Departamento ng Pilosopiya mula sa De La Salle University
(DLSU) Manila. Nanungkulan siya bilang Tagapangulo ng nasabing departamento mula noong 2009
hanggang 2016. Naging Katuwang ng Tagapangulo rin siya ng Departamento ng Pilosopiya ng UP noong
1996-2002.
4
Ayon kay Camilo Osias (1940, xii-xiv), kinikilala ng Pilosopiyang Pluralisado ang kahalagahan ng ugnayang
ng mamamayan at ng mga nasyon. Pinanghahawakan nito ang kaisipan ng pagkakaisa sa pagitan ng mga
indibidwal, sa lipunan at nasyon at sa buong sangkatauhan sa pangkalahatan. Nakabatay ito sa pagkilala sa
ugnayan ito at sa kamalayang nagkakaisa at ang pagpapatuloy ng iisa at parehehong interes.
5
Mga halimbawa ng akda kung saan malakas na naipakita ni Osias ang kanyang pagkamamamayan bilang
Pilipino: Rizal and Regaining Our Eden Lost (Osias at Osias 1933); The Filipino Way of Life (Osias 1940); The
Code of Citizenship: A Guide for the Good Citizen (Osias 1948b); at Life-Centered Education (Osias 1954).
6
Pinangunahan nina Senador Sergio Osmeña at Senador Manuel Roxas ang Os-Rox Mission na nagsulong
sa tinawag na Hare-Hawes Cutting Act noong 1933. Ipinangalan naman ang Hare-Hawes Cutting Act kina
Representative Butler Hare ng South Carolina, Senador Harry Hawes ng Missouri, at Senador Bronson
Cutting ng New Mexico (Laurel 1966, 1-5.).
7
Ayon sa talambuhay na sinulat ni Eduardo Bananal (1974, 5), para sa pagsusulit sa katangiang kailangan
upang maging pensionado, nakakuha si Osias ng 89% na marka, isa sa mga nakakuha ng mataas na marka
sa matagumpay na ipinasa ang pagsusulit. Ayon din kay Celia Bocobo Olivar (1950, 44), tumutukoy ang
salitang pensionado sa mga Pilipinong mag-aaral na ipinadala ng Pamahalaang Insulado ng Pilipinas sa
Amerika upang mag-aral sa pamamatnubay ng Pamahalaan ng Estados Unidos.
8
Nang magpatuloy sa pag-aaral, higit na yumabong ang kaalaman ni Osias dahilan sa katangiang
metropolis ng siyudad ng New York. Nilibot niya ang mga parke at nanood ng mga opera sa Manhattan.
Madalas din siyang bumisita sa mga pampublikong aklatan (Osias 1971, 111).
9
Unti-unting napalapit ang kalooban ni Osias sa mga Protestante dahil sa kanyang interes na matutunan
ang wikang Ingles sa pamamagitan ng mga sermon, himno, at awitin tulad ng “Onward Christian Soldiers,”
“What a Friend We have in Jesus,” “Joy to the World,” at mga babasahing ipinapakalat sa kanilang lugar.
Nagalak ng husto si Osias ng makatanggap siya ng isang Bibliya sa wikang Ingles na kanyang pinag-aralan
at minemorya batay sa mga ipinabasa sa kanya ng mga Misyonaryo tulad ng Exodus, Salmo, at Sermon sa
Bundok sa Aklat ni Mateo (Osias 1971, 75).
10
Isa sa mga mungkahing teorya ni Booker Washington ang pagpapalaganap ng edukasyong naayon sa
tinatawag na “Industrial Education.” Tumutukoy ito sa paghahanda sa mga mag-aaral ng mga kahusayan sa
mga gawaing pang-industriya. Ito ang naging gabay ni Fred Atkinson, na naging Kawani ng Bureau of
Education noong 1900 hanggang 1902. Binigyang-pansin din ito ni Osias ng malulok siya sa mga posisyong
administratibo bilang kawani ng edukasyon (Osias 1971, 211).
11
Kinilala rin si Jose Corazon de Jesus bilang si Huseng Batute (Bananal 1974, 4).

Saliksik E-Journal
12
Ayon sa UP Diksiyonaryong Filipino (Almario 2010, 45), nangangahulugan ang “dalubhasa” na isang taong
may natatanging kasanayan o kaalaman sa isang tanging larangan. Nangangahulugan naman ang “paham”
ng taong matalino, tao na bantog sa katalinuhan, o sinasamba dahil sa pambihirang karunungan. Kapareho
naman ang “pantas” ng salitang “paham” subalit taal ito sa wikang Bikolano, Kapampangan, Maguindanaon,
at Tagalog. Samantala, pinag-iiba-iba ni Salazar (1994) ang mga dalumat ng “dalubhasa,” “pantas,” at
“paham.” Para kay Salazar, mga antas ito—samakatwid, mas mababa ang “dalubhasa” sa “pantas” at
pinakamataas sa tatlo ang “paham.”
13
Sa aklat na Resil Mojares (2006, 402), tumutukoy ang Filipino sa mga indio o mestizo, katayuan ito sa
lipunan na balakid noon upang makakuha ng edukasyon sa mga unibersidad. Subalit noong 1705, ipinatayo
ang Seminario de San Clemente, tuluyang nakaalpas ang mga Filipino sa pader ng limpieza de sangre at
nagkaroon sa unang pagkakataon ng mga paring indio.
14
Mga hinawakang posisyon ni Osias: 1910-1914—Nagturo sa pampublikong paaralan sa Balaoan, La Union;
1915-1916—Naging kauna-unahang Pilipinong School Superintendent; 1917-1921—Nanilbihan bilang Assistant
Education Director; 1919-1921—Naging Lektyurer sa UP; at 1921-1936—Naging Tagapangulo ng National
University (NU) (Osias 1971, 151).
15
Hinikayat din ni Osias na paunlarin ang pananaw sa paggawa ng mga Pilipino. Ayon sa kanya (Osias
1940, 265), ang pinakamahahalagang bagay sa mundo tulad ng kahusayan, kalayaan, kaluwalhatian,
hustisya, demokrasya, katotohanan, at iba pa ay may kaakibat na halaga. Nararapat na magsumikap upang
labanan ang mga sumusunod: katamaran, kahirapan, kamangmangan, at pagkakasakit. May taglay na
mapanghimok na tungkulin at gawain ang mga mamamayang Pilipino. May taglay na mga suliranin ayon
sa kanya ang natamasang independensya at sariling pamumuno buhat noong igawad ito sa bansa. May mga
pananaw si Osias upang mapabuti ito. Nasa ibaba ang ilan sa kanyang mungkahi:
1. Ang pagsisiguro ng tamang balanse sa pagitan ng mga sentripetal at sentripugal na
puwersa sa pulitika at pamahalaan.
2. Ang pagdadakila sa katauhan ng sangkatauhan at lipunan.
3. Ang pagtutugma ng institusyonalismo at indibidwalidad.
4. Ang pagtatatag ng sistema ng depensa sa baybay-dagat, sa lupa, at sa himpapawid.
5. Ang pagbabalanse ng pambansang pananalapi at pantay-pantay na pamamahagi
ng pondo para sa iba’t ibang pambansang gawain.
6. Ang sistematikong pagpapabuti ng transportasyon at komunikasyon sa kalupaan,
karagatan, at himpapawid.
7. Ang pagbabalak at pagpapatupad ng isang pangmatagalang programang pang-
ekonomiya na humihikayat sa demokrasyang pang-ekonomiya.
8. Ang pagsasakatuparan ng unawaan at pakikipagtulungan sa pagitan ng
pamahalaan at pampublikong utilidad.
9. Ang pagsasaayos at pagpapanatili ng pamahalaan na (a) nagpapatupad ng
koordinasyon sa pagitan ng tatlong ahensya ng pamahalaan; (b) humihikayat ng
pakikipagtulungan sa pagitan ng munisipal, probinsyal, at sentral na sangay ng
pamahalaan; at (c) bumubuo ng pundasyon para sa isang makinarya na sapat para
panloob at panlabas na mga layunin.
10. Ang pag-aampon ng isang naaayong programa para sa kalusugang pampubliko at
kapakanan na naabot ang matataong lugar hanggang sa malalayong baryo at ang
mga lupang bagong bukas ng mga nangungunang homesteader.
11. Ang pagpapatupad ng hustisya sa mayaman at mahirap ng may pantay na
pagtingin at walang takot o pagkiling.
12. Ang paghihikayat ng artistikong pag-unlad at siyentipikong pananaliksik
13. Ang pagbubuo ng mga mamamayang umuukol sa mga kumikitang hanapbuhay.
14.
Ang pagsisiguro ng kapanatilihan ng isang representatibo at konstitusyonal na
pamahalaan.

Saliksik E-Journal
15.
Ang pagtataguyod ng isang edukasyonal, kultural, at etikal na gawaing
magdudulot sa mga indibidwal at komunidad na umangat sa pinakamataas na
lebel na maaari nilang marating.
16
Gawa ng may-akda ang diagram batay sa mga nakapaloob na salik na bumubuo ng dalumat ng
kamalayang pangdaigdig ayon kay Osias.
Kahulugan ng demokrasya ayon kay Osias: Naniniwala si Osias na ang institusyong Pilipino ay naayon
lamang na ilapat ang mga ideya na naayon sa Konstitusyon. Isang mahalagang probisyong maiuugnay rito
ang Article XIII, Section 4 na nagsasaad ng probisyong “All institutions, shall be under the supervision and
subject to the regulation of the state. Kaakibat nito ang kalayaang makapamili ang mga mamamayan ng
kanilang pananampalataya. Subalit sa kabila nito, mariing ipinaglaban ni Osias ang “optional religious
instruction” sa mga pampublikong paaralan. Ayon kay Osias (1940, 49), isang kalakaran ng sariling
pamumuno ang sistema ng demokrasya. Isa itong kasunduan sa pagitan ng malalayang mamamayang may
pagpapahalaga sa karapatan at kalayaan ng bawat isa. Kapatid ng demokrasya ayon sa kanya ang
international good faith na nag-uugat sa pagbibigay-galang ng mga sibilisadong nasyon at pagpapahalaga sa
kalayaan ng mga karatig at malalayong bansa. Dahil demokrasya ang napiling tunguhin ng bansa, nararapat
ding sundan ng mga “Filipino” ang demokratikong pamamaraan ng pamumuhay. Sa Pilipinas ayon sa
kanya, matatagpuan ang isang pluralisadong uri ang demokrasyang itinataguyod ang pangkalahatang
kapakanan at pagkakapantay-pantay. Dinadala ng demokrasya ang mga konseptong tulad ng:
 Lahat—wikang Tagalog
 Sapsap—wikang Ilocano
 Pantay-pantay—wikang Tagalog
 Pinagpapada—wikang Ilocano
Para sa mga Pilipino, nangangahulugan ang demokrasya ng “all equal,” naghahalo na mga konsepto ng
Datayo o Tayo na konsepto; o ang pluralisadong “all-inclusive idea” at “equalitarian principle.” Ayon pa kay
Osias (1971, 8) batay sa ikalawang artikulo, ikalawang seksyon ng Konstitusyon, sinasaad nitong “Isang uri
ng republikang estado ang Pilipinas.” Nasa kamay ng mga mamamayan ang soberanya at nagmumula sa
kanila ang lahat ng kapangyarihan ng estado. Nagmula sa Pilipinas ang pundasyon ng demokrasyang ito at
naapektuhan ang lahat ng sangay ng lipunan maging pulitikal, ekonomikal, panlipunan, at ispiritwal.
Nararapat lamang ayon sa kanyang pagyamanin ito ng mga mamamayan at bigyan ito ng mas malalim na
pagpapakahulugan.
Internasyonalismo: Binigyan din ng pagpapahalaga ni Osias ang konsepto ng internasyonalismo. Ayon kay
Osias (1971, 8), isa sa mga layunin ng edukasyon ang pagtuturo ng internasyonalismong nagpapahalaga sa
pagtuturo ng kapayapaan. Karapatan ng sangkatauhan ayon sa kanya ang kapayapaan upang paglabanan
ang anumang senyales ng digmaang mapanira at mapagwaldas. Madalas na pinagpipitagan sa iba’t ibang
aklat ayon sa kanya, ang mga bayaning may hawak ng sandata. Nararapat ding bigyan ng pagpapahalaga
ayon sa kanya ang mga bayaning gumamit ng instrumento ng kasipagan, talento, at patriyotismo na nag-
alay ng serbisyo sa ilalim ng kapayapaan. Nangangailangan ding isaalang-alang ang konsepto ng
pagkakaugnay-ugnay (interdependence) sa pag-asam ng mga Pilipino sa independensya (independence).
Bilang nasyon, naayon lamang na ipasok sa kamalayan ng mga Pilipino ang kaugnayan nila sa mga nasyon
sa ibang panig ng mundo. Nakilala siya sa pagwiwika ng “Hindi lamang nasyonalismo subalit
internasyonalismo rin ang dapat gumabay sa proseso ng ating pag-iisip at sumulop sa ating gawi ng
pamumuhay.”
Patriyotismo: Iniugat naman ni Osias (1940, 256) mula sa salitang patria ang konsepto ng patriyotismo o
pagiging makabayan (patriotism). Mahalagang may tinatanaw na patria ang Pilipinas na layuning
payabungin at paunlarin ng bawat mamamayan nito. Nararapat na nakaugat ito sa isang malawak at bukas
na konsepto na dapat pagyamanin ng mga Pilipinong institusyon. Nararapat ding may nagpapahalaga ito sa
kapayapaan at nakaugat sa pagmamahal. Layunin din nito dapat na humikayat ng pakikiisa sa ibang
nasyon at magwaksi sa anumang uri ng digmaan na walang dulot kundi pawang kasiraan at kahirapan.

Saliksik E-Journal
Filipinismo: Sinusundan naman ang konsepto ng patriyotismo ng Pilipinismo (Filipinism) o dinamikong

Pilipinismo (dynamic Filipinism) na madalas ding gamiting konsepto ni Osias (1940, 265). Kasabay ng
pagpapanatili ng konsepto ng patriyotismo, nararapat lamang na kaalinsabay nito ang dinamikong
Pilipinismo. Sa pag-unlad ng kultura at sibilisasyong Pilipino, nararapat lamang din na maging Pilipino, o
Filipino ayon sa salitang ginamit ni Osias ang pundasyon nito.
Ang pagpapanatili at pagpapayaman ng mga bagay na may kaugnayan sa kultura, sibilisasyon, at
pilosopiyang Pilipino ang tungkulin ng bawat mamamayan. Naayon ding iugnay rito ang magagandang
impluwensyang maaaring magmula sa banyagang kultura kung magdudulot ito ng resultang makabubuti
para sa bawat isa. Nagdaan na sa proseso ng pluralistikong proseso (pluralizing process) ang dinamikong
Pilipinismo para kay Osias (1940, 265) na magmumula sa isang kamalayang pang-indibidwal hanggang
marating ang sukdulang kamalayang pang-internasyonal (tingnan ang Diagram 6).
17
Bago ang pagsusulat ni Osias ng Philippine Readers bilang pagtugon sa ginawang pagsusuri ng Komisyong
Monroe, una nang ginamit sa elementarya ang isang teksbuk na naglalayon ilapit ang wikang Ingles sa
kulturang Pilipino, pinamagatan ang mga itong Baldwin Series. Kabuuang pamagat ng akdang nabanggit
ang Philippine Readers; Book One-Seven (Osias 1932). Maaaring tingnan ang pagsusuring ginawa ni Lisandro
Claudio (2015).
Sanggunian
Agleham, Enrique. 1932. Ay… “Mister” Osias. Sakdal, Hulyo 9.
Almario, Virgilio, pat. 1995. Sa Dakong Silangan at mga Tulang Pasalaysay ni Jose
Corazon de Jesus. Manila: National Commision for Culture and the Arts.
Almario, Virgilio, pat. 2010. UP Diksiyonaryong Pilipino; Binagong Edisyon. Quezon City:
University of the Philippines Sentro ng Wikang Filipino at Anvil Publishing Inc.
Araola, Alvin. 2009. Elektronikong liham ni Alvin Araola (Tanggapan ng Administrador

ng Osias Colleges) kay Valerie May Cruz, Disyembre 15.
Avanzado, Vicente Jr. 2010. Camilo Osias on Stamps. Websayt ng The Anthem Philatelist:
My Erudition Through Entrails, Euphony, Easels, Errors, and Entanglements, pinost
noong Marso 7, http://goo.gl/WD1VzV (nakuha noong Oktubre 16, 2016).
Bananal, Eduardo. 1974. Camilo Osias: Educator and Statesman. Quezon City: Manlapaz
Publishing Co.
Bascos, Zenaida. 2009. Elektronikong liham ni Zenaida Bascos (Secretary to the Board of
Trustees ng Osias Educational Foundation) kay Valerie May Cruz, Disyembre 2.
Braudel, Fernand. 1972. History and the Social Sciences: The Longue Durée. Nasa
Economy and Society in Early Modern Europe: Essays from Annales, pat. Peter
Burke, 11-42. New York: Harper.

Saliksik E-Journal
Brett, Annabel. 2002. What is Intellectual History Now? Nasa What is History Now?, pat.
David Cannadine, 113-151. New York: Palgrave MacMillan Ltd.
Croce, Benedetto. 1941. History as the Story of Liberty. London: George Allen & Unwin.
Claudio, Lisandro. 2015. Beyond Colonial Education: Internationalism and Deweyan

Pedagogy in the American-era Philippines. Philippine Studies 63, blg. 2: 192-220.
Cruz, Valerie May. 2014. Camilo Osias: Talambuhay at Ideya, 1886-1974. M.A. tesis sa
Kasaysayan, University of the Philippines - Diliman, Quezon City.
Elumbre, Adonis. 2014. Kasaklawan ng mga Larangan sa Bagong Kasaysayan: Buhay,

Bayan, at Kabanwahan. SALIKSIK E-Journal 3, blg. 1 (Agosto): 1-29.
Hernandez, Jose. 1943. Camilo Osias-Man and Dynamo. Nasa Camilo Osias: Educator
and Statesman, pat. Eduardo Bananal, 4. Quezon City: Manlapaz Publishing Co.,
1974.
Javar, Roderick. 2014. Sinulat ka Ngunit Kulang: Ilang Historiograpikong Suliranin sa

Pananalambuhay Batay sa mga Akdang Nasulat Hinggil sa Pribadong Buhay ni
Manuel Luis Quezon. SALIKSIK E-Journal 3, blg. 1 (Agosto): 30-79.
Laurel, Jose. 1972. Leader with Integrity and Vision. Nasa The Story of a Long Carrer of
Varied Tasks, may-akda Camilo Osias, 90-96. Quezon City: Manlapaz Publishing
Co.
Laurel, Salvador, pat., 1966. Proceedings of the Philippine Constitutional Convention: As

Faithfully Reproduced From the Personal Records Kept by Dr. Jose P. Laurel.
Manila: Lyceum Press, Inc.
Mabaquiao, Napoleon. 1998. Pilosopiyang Pilipino: Isang Pagsusuri. Philippine Social

Sciences Review 55, blg. 1-4 (Enero-Disyembre): 203-215.
McCoy, Alfred, pat. 2000. Lives at the Margin: Biography of Filipinos Obscure, Ordinary,
and Heroic. Quezon City: Ateneo de Manila University Press.
Mills, Charles Wright. 1959. The Sociological Imagination. New York: Grove Press.
Mojares, Resil. 2006. Brains of the Nation: Pedro Paterno, T.H. Pardo de Tavera, Isabelo de
los Reyes, and the Production of Modern Knowledge. Quezon City: Ateneo de
Manila University Press.

Saliksik E-Journal
Olivar, Celia Bocobo. 1950. The First Pensionados: An Appraisal of Their Contributions to
The National Welfare. M.A. tesis sa Edukasyon, University of the Philippines -
Diliman, Quezon City.
Osias, Camilo. 1932. Philippine Readers; Book One-Seven. Boston: Ginn and Company.
Osias, Camilo. 1940. The Filipino Way of Life: The Pluralized Philosophy. New York: Ginn
and Company.
Osias, Camilo. 1948a. Jose Rizal: His Life and Times. Maynila: Oscol Educational
Publications.
Osias, Camilo. 1948b. The Code of Citizenship: A Guide for the Good Citizen. Manila:
Osias Educational Publishers, Inc.
Osias, Camilo. 1954. Life-Centered Education. Quezon City: Bustamante Press.
Osias, Camilo. 1961. Internalization and Internationalization. Philippine Christian 13, blg.
4 (Abril): 7-12.
Osias, Camilo. 1963. Meeting the National Language Problem: Speeches in the National
Language. Manila: Camilo Osias.
Osias, Camilo. 1968. Divine Economy. Caloocan: Philippine Graphic Arts.
Osias, Camilo. 1971. The Story of a Long Career of Varied Tasks. Quezon City: Manlapaz
Publishing Co.
Osias, Camilo at Mauro Baradi. 1933. The Philippine Charter of Liberty. Baltimore,
Maryland: The French Print.
Osias, Camilo at Avelina Lorenzana. 1931. Evangelical Christianity in the Philippines.

Dayton, Ohio: United Brethen Publishing House.
Osias, Camilo at Ildefonsa Osias. 1933. Rizal and Regaining Our Eden Lost. Washington
D.C.: Law Reporter Printing Co.
Osias Colleges, Inc. (OCI). 2012. Logo. Facebook ng Osias Colleges, Inc.,
https://goo.gl/Gacf5b (nakuha noong Nobyembre 15, 2016).

Saliksik E-Journal
Osias Educational Foundation (OEF). 2012. Logo. Facebook ng Osias Educational

Foundation, Inc., https://goo.gl/eTZkko (nakuha noong Nobyembre 15, 2016).
Paras, Corazon de Leon. 2000. The Presidents of the Senate of the Republic of the
Philippines. Quezon City: Giraffe Books.
Realubit, Ma. Lilia. 1999. Spain in the Ilocos Province. Nasa The Philippine Revolution:
The Making of a Nation: Papers from the Regional Conferences Held in Cebu City,
Davao City, Baguio City, and Dapitan City, pat. National Centennial Commission,
153-174. Manila: National Centennial Commission.
Reguindin, Janet at Adonis Elumbre. 2008. Pagsasakasaysayan ng Sarili sa Kasaysayang

Buhay: Talambuhay at Talaangkanan Bilang Pag-uugnay sa Indibidwal at Lipunan.
Nasa Kaalaman at Pamamaraan sa Pagtuturo ng Kasaysayan, mga pat. Atoy
Navarro, Alvin Campomanes, at John Lee Candelaria, 52-65. Quezon City:
University of the Philippines Lipunang Pangkasayayan.
Reyes, Portia. 1996. Isang Kabanata sa Kasaysayang Intelektwal ng Pilipinas: Panahon at

Kaisipang Pangkasaysayan ni Pedro Paterno, 1858-1911. M.A. tesis sa Kasaysayan,
University of the Philippines - Diliman, Quezon City.
Reyes, Portia. 2012. Panahon at Pagsasalaysay ni Pedro Paterno, 1858-1911: Isang Pag-aaral
sa Intelektuwalismo. Quezon City: Bagong Kasaysayan, Inc. at VIBAL Publications,
Inc.
Sakdalista. 1935. The People of the Philippine Islands for the Immediate and Complete
Independence through the Sakdalista Party. Manila: Sakadalista.
Salazar, Zeus. 1991. Ang Pantayong Pananaw Bilang Diskursong Pangkabihasnan.

DALUYAN 2015, blg. 1: 55-78.
Salazar, Zeus. 1994. Pook at Materya: Ang Kaalaman at Karunungang Pangkasaysayan.

Papel na inihanda para sa Klase ng Kasaysayan 199, Enero 29, sa Palma Hall,
University of the Philippines - Diliman, Quezon City.
Salazar, Zeus. 1998. Wika ng Himagsikan, Lengguwahe ng Rebolusyon: Mga Suliranin ng

Pagpapakahulugan sa Pagbubuo ng Bansa. Nasa Wika, Panitikan, Sining, at
Himagsikan, mga pat. Atoy Navarro at Raymund Arthur Abejo, 11-92. Quezon City:
Limbagang Pangkasaysayan.

Saliksik E-Journal
Salazar, Zeus. 2005. Pangulong Erap: Biograpiyang Sosyopulitikal at Pangkalinangan ni

Joseph Ejercito Estrada. San Juan, Metro Manila: RPG Foundation.
Salvatore, Nick. 2004. Biography and Social History: An Intimate Relationship. Labour
History 87 (Nobyembre): 187-192.
Senate of the Philippines (Senate PH). 2016. Biography of Senate President Osias - Senate
of the Philippines. Websayt ng Senate of the Philippines, https://goo.gl/vo5tSj
(nakuha noong Oktubre 16, 2016).
Singh, Amardeep. 2009. Mimicry and Hybridity in Plain English. Websayt ni Amardeep
Singh, pinost noong Mayo 8, https://goo.gl/ik28Qd (nakuha noong Nobyembre 20,
2016).
Sintos, Roland. 2004. Empire and Education: Filipino Schooling Under the United States
Rule From 1900s to 1910. Ph.D. disertasyon sa Kasaysayan, University of Ohio,
USA.
Yabes, Leopoldo. 1963. Two Intellectual Traditions: An Introduction. Quezon City:

Leopoldo Yabes.
Yap, Diosdado. 1972. Dr. Camilo Osias: A Living Symbol of Dynamic Filipinism. Nasa The
Story of a Long Career of Varied Tasks, may-akda Camilo Osias, 294. Quezon City:
Manlapaz Publishing Co.

Camilo Osias 1889-1976

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Camilo Osias 1889-1976

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Camilo Osias 1889-1976

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Saliksik E-Journal

Tomo 5, Bilang 2 | Nobyembre 2016

KASAYSAYANG BUHAY NG ISANG INTELEKTWAL:

Layunin ng papel na ito na mag-ambag sa pag-aaral ng Kasaysayang Buhay at Kasaysayang

Makabuluhang maisakonteksto kung bakit mahalagang pag-aralan ang disiplina ng

48 CRUZ: Talambuhay at mga Ideya ni Camilo Osias, 1889-1976

aralan sa aking karanasan bilang propesor sa kolehiyo. Madalas nagtatanong ang

49 CRUZ: Talambuhay at mga Ideya ni Camilo Osias, 1889-1976

sa Kamalayang Pangdaigdig, 1954-1976; at Dalumat ng Banal na Ekonomiya Bilang

Pagbabalik-tanaw sa mga Pag-aaral kay Osias

Ngunit bago ang ganap na pagtalakay sa talambuhay at kaisipan ni Osias, mainam

50 CRUZ: Talambuhay at mga Ideya ni Camilo Osias, 1889-1976

bilang diskursong pang-edukasyon na repleksyon ng isang anyo ng nasyonalismo na

Pagpopook sa Kasaysayang Buhay at Kasaysayang Intelektwal

Hinggil sa pagsusulat ng talambuhay, may ilang pananaw na tulad ng sa Amerikanong

Samantala, sa Bagong Kasaysayan, maaaring pag-ibahin ang Kasaysayang Buhay sa

51 CRUZ: Talambuhay at mga Ideya ni Camilo Osias, 1889-1976

Mahalaga ring isaalang-alang ang ilang pananaw sa lipunan at panahon na may

Bukod sa kaugnayan sa panahon at lipunan, isa pang lumilitaw na isyu sa pag-aakdang

52 CRUZ: Talambuhay at mga Ideya ni Camilo Osias, 1889-1976

ebidensya, maaaring masiyasat ang layunin ng pananalambuhay kung nakaangkla ba ito

Kaugnay pa rin ng usapin ng kapangyarihan, ipinapakita ng kasaysayan ng

Tinugunan ni Osias ang hamon ng kanyang lipunan batay sa uri ng edukasyong

May pananaw ring nagsasabing naging bahagi si Osias sa namuong disidentipikadong

53 CRUZ: Talambuhay at mga Ideya ni Camilo Osias, 1889-1976

Nakaimpluwensya ang sistema at wikang ito sa paghubog ng kaisipan, kamalayan, at

54 CRUZ: Talambuhay at mga Ideya ni Camilo Osias, 1889-1976

Batay sa pagpapakahulugang ito, maituturing ba si Osias na isang hybrid? Produkto ba

Subalit ang mga karanasan ding ito ng natibisasyon (nativization) at subordinasyon

Naging kasapi ang karamihan sa intelligentsia, kabilang na si Osias sa binuong

55 CRUZ: Talambuhay at mga Ideya ni Camilo Osias, 1889-1976

ng kaisipan, pagkilos, at produksyon sa pag-aaral ng mga pagbabagong naganap sa isang

Pagpopook sa Pilosopiyang Pilipino

Dahil pag-aaral ito sa pag-unlad ng kaisipan ni Osias, ginamit na batayan sa pagtalakay

1. Pilipino ang isang Pilosopiya kung humuhubog ito ng ideolohiyang

56 CRUZ: Talambuhay at mga Ideya ni Camilo Osias, 1889-1976

Batay sa anim na mga kategoryang nabanggit mula sa pagpapaliwanag ni Mabaquiao

Sa unang kategorya, sinasabing nangangahulugang Pilipino ang isang Pilosopiya kung

57 CRUZ: Talambuhay at mga Ideya ni Camilo Osias, 1889-1976

Maiuugnay ang unang kategoryang ito hinggil sa ideolohiyang Pilipino sa ikalawang

Alinsunod naman sa ikatlong kategorya na nagsasabing Pilipino ang isang Pilosopiya

Bukod sa wikang tinutukoy sa ikaapat na kategorya, isa ring kongkretong palatandaan ng

1. Isang uri ng proseso o kilos ng kamalayan ang pamimilosopiya kung

58 CRUZ: Talambuhay at mga Ideya ni Camilo Osias, 1889-1976

Alinsunod sa mga ito, masasabi nating nakasalalay sa pagkapilipino ng kamalayan ng

Batay sa mga ito, maituturing na bahagi si Osias ng namuong tradisyon ng Pilosopiyang

MAIKSING TALAMBUHAY NI CAMILO OSIAS, 1889-1976:

Hango ang bahagi ng pamagat ng kabanatang ito sa sinulat na awtobiograpiya ni Osias

59 CRUZ: Talambuhay at mga Ideya ni Camilo Osias, 1889-1976

iskolar ng pamahalaan sa Estados Unidos. Nabibilang si Osias sa unang henerasyon ng

Pagbalik niyang Pilipinas, sa larangan ng edukasyon, naging kauna-unahan siyang

Sa larangan ng pulitika, naging kasapi si Osias ng kauna-unahang misyong pang-

Bilang delegado sa Kumbensyong Konstitusyonal (Constitutional Convention) noong 1934

60 CRUZ: Talambuhay at mga Ideya ni Camilo Osias, 1889-1976

Pagtatanghal at Pamumuna sa Pagiging Pensionado

Sa kanyang Kasaysayang Buhay, pinakatampok ang pagiging pensionado sapagkat malaki

Tinawag ang mga mag-aaral na pensionado sapagkat suportado ng pamahalaang kolonyal

(Olivar 1950, 47)

61 CRUZ: Talambuhay at mga Ideya ni Camilo Osias, 1889-1976