vsa H4 Machtsfuncties Voorkennis Pagina 96 B22 (Q+2+2)-(2-2) De machten hebben hetzelfde grondtal a, dus bij een vermenigvuldiging worden de exponenten bij elkaar opgeteld. xf want x9 x= 29 (23) 28628232 3want (P=? eesesed.e98 32-36 = 324 = 36 pr * PeTeDe PT 2-26 21 -26= I+ Qa B= 22 (SP $5 52 56 = 564 56 = SP Ts 18+ 14+ 12 = (U1 12) (114 11) = 18 118 = 1? 8 = 6-69 7 2 a ROEKEH A +34 RQ= A+ S430 RO=40+ 8 e Pin) =n(n* + 3n) — 23 — 8) P(n) =n + 3n? — 30° + 81? Ak) = k3 + Sk8 = 10K5 P(nt) = -2n? + Ln? Ak) = 64e! — 10K5 Pagina 97 ‘Vulsteeds x= 1 inen kijk naar de functiewaarde, Grafiek | hoort bij g,2 bij h 3 bij fen 4 bij i, Grafiek 1 en 4 (beide lijnsymmetrisch in de y-a8). Grafiek 2 en 3 (beide puntsymmetrisch in de oorsprong). x38 Venster: Xmin = -10, Xmax = 10 Ymin = ~10, Ymax = 10 (0,0) en (3, -8) x =0 isdesymmetrielijn voor fen x=3 voor g. © Noorhoff Utgeersbu 55HOOFOSTUK & MACHTSFUNCTIES vaa at 8+5+5+5= 1000 cm? 8P want de inhoud van én kubus is r++ ener zijn 8 kubussen, r20 veils Zie plot. / Invoer: YI = 8X? Venster: Xmin = 0, Xmax = 10 ‘Ymin = 0, Ymax = 2000 De waarde van r is de oplossing van 8” Gebruik ¥2= 10 000. Opties: CALC, intersect (TI) of G-solv, ISCT (Casio) De oplossingis r= 10,77 em. 10000. Erzijn 8+8+5+543+1+3+1=34 viakken, Eris 34-5-5=850 cm* papier nodig. A= 347? want één viak heeft opperviakte r+ 347° = 200 =m psa ? ener zijn 34 viakken, = p= 2,43 om Rekenregels voor machten Pagina 98 Beide geven hetzelfde getal 0,142857... ¢ Beide geven hetzelfide getal 0,111111.. 7 ineen andere schrijwije voor J. 3? iseen andere schifwize voor ‘Voor elk volgend getal dee! je door 7. Op de rekenmachine geeft 7-1 hetzelfde antwoord a hetzelfde als (1/7)°3. peps=72 a 7:7 ap 1 ina B=? e nT Bid Rips 74 ¢ Fel BOR 22 data pests 2 Beat Batata 3153 2p6 + 3p 2 4p? = 2p6- 3p 12g eT = pAe4r3 38 s3e4eLephep 6P 56 © Nooo! Utoeves bvHOOFOSTUK 4 ACHTSFUNCTIES 5 bendaijn juist. SF POM BRL iy _ DA Spa ayy? =2y8 (© Noorhot Ungevers 57HOOFOSTUK 4 MACHTSFUNCTIES (3x2)5 = 35+ (x2) = 24319 (2p) = 24 pt = 16p4 =5)_ C5 _ 1251s Ge) GP PCP Gah (C-4a)6 = -4)6- af = 409608 (34) = 35 (295 = 243K (2x8 _ C258 _ 325 pe 4st ae Gebroken exponenten Pagina 100 Uit beide komt 1,7320508. Uit beide komt 1,91293... Uit beide komt 1,695218... Vervangen van 3 in (y3)?=3 door 3 geeft (34)? = 3, wat ook klopt. Dus (3 QT =7 en (73 =7, dus 37 (§14)° = 14 en (14%) = 14, dus {14 = 1497 58 © Noort Utgerrs byHOOFDSTUK 4 MACHTSFUNCTIES 158 b 168 Prrcoretsch = » 12: F100 12+ Y0? 150+ 12+ {100? 12+ {708 150+ na 70° T= 150- (2) = 190 kg © @ Paeoeietsne 21° (21) (Ugh LY Paeoeises,na = 12114 Ge TL) Perch, w= 1:2" 113+ Preot, or P geri on = 14126 * Paces roe Zijn prestaties zijn dus (1,126 keer) beter. Ta « —ba_ Tyee. = 2,08 * Tasnion 2,08 is groter dan 2, dus Bert moet een ruim twee keer zo groot gewichttillen, 47a 1dm*= 100cm2, dus H = (9,0+0,040') » 100 = 105 cm? a=11,2= 1405; b=2 en p=3 (© Noordhatf utgeves bv 5918a 19a 20a HOOFDSTUK 4 MACHTSFUNCTIES Machtsfuncties met gehele exponenten Pagina 102 ‘flnvoer: YI=X?_gInvoer: YI=X?_hiInvoer: YI=X4_keInvoer: YI: (0, 0)en (1,1) fen hzijnlijnsymmetrisch; gen kzijn puntsymmetrisch, “Twee, want de grafiek van fsnijdt de lin y =3 twee keer. Eén, want de grafiek van fraakt de x-as in het punt (0, 0). Nul, want de grafiek van fkomt novit onder de x-as Gn, 66n, één ; h: twee, 6én, nul ; kéén, &n, 6én. SS Jlnvoer: YI=1/X__g Invoer: YI=X7 De grafieken zijn hetzelfde, want t =x eeu “ . = KInvoer: YI=1/X?_ m Invoer: Y1 De grafieken zijn hetzelfde, want * én, want de grafiek van fsnijdt de lijn y=~1 één keer Nul, want de grafiek van k ligt altijd boven de x-as. Twwee, want de grafiek van k snijdt de fijn_y fen g ziin puntsymmetrisch in (0,0). cen m zijn lijnsymmetrisch in de y-as. twee keer. Pagina 103, Voor alle n>0 fU)=1"= 1 voorallen Voor oneven n, want (-1, 1) ligt tegenover (1, I) en voor oneven n is de grafiek van f puntsymmetrisch, én, want de grafiek van flx) = 2° snijdt de iin y = 6 één keer Ben kwadraat is nooit negatief, dus. x= (x2? ook niet, 1 =; ligt boven de x-as, dus es 0. De grafiek van x De grafiek van x? 4 heeft de.x-as als asymptoot, dus ¢= 0 nis oneven (positief en negatief) 60 © Noort Utgeers beHOOFDSTUK 4 MACHTSFUNCTIES 2a Venster: Xmin Yimin Voor kleine warden van ¢ liggen punten op de grafiek bij een hoge waarde en voor grote warden van f bij een kleine waarde. Zijn gemiddelde snctheid was bijna 0 km per uur: de grafiek heeft een hori- zontale asymptoot. 1 V = (0,15 3,24) - 60 = 944 liter per minuut Vesun = (OW15 + (1,2 3,2)4)- 60 Veiauy = (On15 + 1,24 3,24) + 60 Veiguy = 1124+ (0,15 *3,24+ 60) Veieuw = 1,24* Vous De hoeveelheid wordt 1,2'= 2,0736 keer groter, dus neemt met 207,36% — 100% = 107% toe. Machtsfuncties met gebroken exponenten Pagina 104 ae filnvoer: Y1= \X g:Invoer: Y1= X12 Venster: Xmin = 1; Xmax = 10 Ymin=-1;Ymax=4 K:Invoer: YI = X"9 m:Invoer: Y= 4X Venster: Xmin = -10; Xmax = 10 Ymin =-3; Ymax=3 De grafieken zijn hetzelfde, want x* =x. {© Noorhot gers 6125a 26a HOOFOSTUK & MACHTSFUNCTIES O51 11 Alleen de grafieken van k en m hebben symmetrie, De grafieken zijn puntsyrmetrisch in (0, 0) f:Invoer: YI Venster: Xmin Ymin ‘flx) =-2 heeft geen oplossing, want de grafiek ligt boven de x-as, fx) = 4 :meem Y2= Opties: CALC, intersect (TD) of G-soly, ISCT (Casio) De oplossing is x = 4096. g: Invoer: YI =X" Venster: Xmin =-5;Xmax = 5 Ymin =-2; Ymax=2 g(x) 5-2 : neem Y2=-2. Opties: CALC, intersect (TI) of G-solv, ISCT (Ca De oplossingis x = ~32. io) (x) = 4: neem ¥2=4, Opties: CALC, intersect (TI) of G-solv, ISCT (Casio) De oplossing is x = 1024. filnvoer: YL Venster: Xmin Ymin g:Invoer: YI = X18 g(x) =-4 : neem Y: Opties: CALC, intersect (Tl) of G-solv, ISCT (Casio) De oplossing is 015625. Pagina 105 41 - 4000°%25 = 30,3. slagen per minuut 161,2 slagen per minut 41 + 10-925 = 135,5 slagen per minuut Dat is lager maar niet de helft van. yay: — 62HOOFDSTUK 4 MACHTSFUNCTIES YI = 241* X-025 en Y2= 50 ‘cei alli) Venster: Xmin = 0 ; Xmax = 1000 Ymin =0; Ymax Opties: CALC, intersect (TT) of G-soly, ISCT (Casio) — De oplossingis x= 539,7 kg. H=2al G05 BaP oe H=1355,24- 02 Dus ¢= 1355,24. Bij diameter en hoogte zijn alleen positieve waarden zimvol, ANT) f= c-d265 = 44-0,360 Y1=44*X%5 en Y: ail Venster: Xmin = =04 Z a ‘Ymin = 0; Ymax = 30 d= 0,19, dus de diameter is 19 om. ENP ae 18 = ¢+0,296 c= hess 0.2% 4+ 2400 = 0,08 liter per kilogram aaa) Z- 2400-5 = 360 liter 4 +20 = 0,147 liter per kilogram Z-20+S=14, liter Y1=0.4*X8 en ¥2=0.08 Venster: Xmin = 0; Xmax = 300 ae Yimin =0; Ymax =0.2 L=125 kg Zen = 04° Li De geit weegt 8 keer zoveel als de haas, dus Zp, = 04 (8° Luu Ze = 89-04 Lida = 84+ Zane ! Dehaas verbruikt Zyays* Laas liter zuurstof. De geit verbruikt Zac’ Laat = Ze *(8* Lynn) =4 Dat is 4 keer zoveel als de has. TZ=Z-L=04+L3+L=04-L3+L'=04-1 Liyang’ (8* Lynas) = 4° Zoaas* Lyons liter zuurstof. TZ-0,1 = 0,4 0,032 + 0,1 = 0,004 liter ‘© Noorahotf Unger by 6345 enog 31% 32a HOOFDSTUK 4 MACHTSFUNCTIES Vergelijkingen oplossen en herleiden Pagina 106 Zie plot. dE Yi=xt Venster: Xmin =~4;Xmax=4 Yin = -1 ; Ymax = 10 ‘Twee, want de grafiek van fsnijdtdeliin y=16 tweekee, =, MEY 24516 en (-2)'= 16 x= {T= 71,63 of x Zie plot. YI=X5 Venster: Xmin = -4; Xmax = 4 Ymin = -10; Ymax = 10 7 x=2=32 De grafiek van g snijdt de lijn y=-32. maar één keer Zie plot. Y1=X en Y2=7 Venster: Xmin = ~30 ; Xmax = 30 Ymin=-1; Ymax = 10 Opties: CALC, intersect (2x) (TD) of G-solv, ISCT (2x) (Casio) x=~7}=-18,52 is de tweede oplossing. BUR ve 532 Een plot laat &n oplossing zien. x=33=2 p*=20 Een plot laat twee oplossingen zien. p=20'=420=2,11 of px-2,11 po Een plot laat én oplossing zien ye (lys=-2,29 26 =-9 @ is nooit negatief dus er ziin geen oplossingen, gh-47=34 gsi Ben plot laat twee oplossingen zien. g=81'=3 of g=-3 64. © Noorhot Uitgees beHOOFDSTUK 4 MACHTSFUNCTIES 34a 7-224 28 =3 Beit Een plot laat twee oplossingen zien, Yi} = 1,05 of k=-1,05 Een plot laat én oplossing zien 60) = Y= 60 = Ben plot at én oplossing zien. w= 2s Wai = 1,54 Een plot laat én oplossing zien. we (w53= -6)3 =-0,70 Ben plot laat twee oplossingen zien, p=(4yi= 0.24 1,50 of px-1,50 Een plot laat én oplossing zien, a= (@)i=34855 2 Een plot laat 660 oplossing zien a=(a)'=2= 16 Een plot laat én oplossing zien s=(e)\= wis7,51 Een plot laat twee oplossingen zien x= (x8 =7,515= 5,37 of x#-5,37 Pagina 107 Een plot laat én oplossing zien. Ben plot laat 6én oplossing zien, w= (WA?) = 6 71,24 a= G25 = (ph «0,87 Een plot laat één oplossing zien. Een plot laat geen oplossing zien P= (pyar = 0,235 = 1,48 fo xt=53 Een plot laat én oplossing zien. Een plot laat één oplossing zien, yb. P= 0,40. P22 143° Po (© Nocrdnot ugar bw 65HOOFDSTUK 4 MACHTSFUNCTIES a e hg): Ph = 1,25+ PO ‘ Gdigyths P= 1,60. PM & ob=5-98 h 368 b A= (46 =(-5)5= (hy $= 2,44 10-0. 56 37a 0,75=0,012- 198 osnyts = (O73 yes L= (LOS = (qa = 479 kg Bb Hic = 012 + Lajeuy T= O12 * (2 + Lys) = 27 = (0,012 + Logs) = 2961 * Hons 2867 = 1,59, dus H wordt ruim anderhalf keer zo groot. ada) + HE = 736,03 Hi? @ De toename van 10 kgis relatief klein op het gewicht van de leeuw, maar groot bij de vos. Op de manier van opdracht b zal H dus veel meer toenemen bij de vos. Het verschil is dus het grootst bij de ree en de vos. 4-6 Gemengde opdrachten Pagina 108, 38a Ven Poh=m +8?+10= 800n = 2011 cm? b 1000=% 9-4 66 (© Noort Ltgeers biaa aa 43a HOOFOSTUK 4 MACHTSFUNCTIES Q=0,1- GS = 0,1 - 360 000° = 528 m? erp = Ge OR Ermag maximaal 31,08» 350! — 150000 = 41930 kg vracht met ye - Ot «31,08 Q'? 0,00154+ 5,19 000154 6,84 = 5,85 Visuo = 0,00154 + 8,849 = 17,73 De formule geeft weinig afwijking van de waarden in de tabel Voug = 0,00154 * Boag’? Veigay = 0.00154 * (2+ Boys) 0.00154 24+ B,,¢° Veieoy = 2° = (0,00154 By) Vn 22+ Vigg Voseay #1947 * Fous Het personenvervoer wordt dus ongeveer 19,7 keer z0 groot. Vay = 0.00154 15,649 = 207,95 miljard km 1,70 Pagina 109 = 57,8 miljoen km = 149,3 miljoen km 292+ 786 Noem x de verhouding tussen twee opeenvolgende tonen, Er zijn 12 opeenvolgende tonen in een octaaf Bij een octaaf yerdubbelt de frequentie, dus moet gelden x!? = 2, De verhouding xis dus x= 27 ="2. Links van de a wordt de frequentie steeds gedeeld door 92, en rechts van de a. steeds vermenigvuldigd met ‘2. des | d | es ft |fis| g | as | a | bes c 261,6 | 27,2 | 293.7] 311,1 | 329,6 [349.2 [370 [392 | 415,3 [440 | 466, 0,12 = a 30° 151=a-70° 0,12 ! a= yp = 012-304 131 >= 151-70" 1,51 0 > Uit opdracht b volgt 0,12-30%= 151-70" © toot itgeves be 67HOOFDSTUK 4 MACHTSFUNCTIES Plotten en oplossen geeft Y1=(3/7-X Y2= 1,510.12 Venster: Xmin = 0; Xmax = 5 Yimin =0; Ymax = 20 Opties: CALC, intersect (TI) of G-solv, ISCT (Casio) aaa b=2,99 Invullen in a =0,12+ 30 of a= geeft a =4,6+ 10°. Controle van de andere tabelwaarden: Wey = 4,6 10°S - 509? = 0,55, klopt. 6 + 10°% - 6029? = 0,95, klopt. + 106+ 702%" = 1,51, klopt. 51-70" Test jezelf Pagina 112 Qn? _ ext _ ae 4x 4x 4x ax 18x yg x? 2x2 Txt s hex? e date f adsafe g Bx texts ay ale 68 © Nocrthot Utgevr byHOOFDSTUK 4 MACHTSFUNCTIES Ta aes tsa Ta fen h: Kinsymmetrie g: puntsymmetrie f fen h: twee; g: én a) k: lijnsymmetrie ; m: puntsymmetrie b) geen ©) k: twee ; m: én Zie plot. Y1=3*xis Y2=-2" {XxX Venster: standaardinstellingen “fbi; g: 6én Px 3ex8 + 2 Pagina 113 Een plot laat één oplossing zien. f x= (05) = (8) =-1,52 Een plot laat twee oplossingen zien. Y= OF = 208 = 1,65 of y=-1,65 g Een plot laat 66n oplossing zien. p= (p)*= 10* = 10000 Een plot laat geen oplossing zien. h Een plot laat twee oplossingen zien. = -0,04+ AN 14 Abas a Een plot laat één oplossing zien Een plot laat &n oplossing zien p= (pi = 27 = 174 wis2 Een plot laat &n oplossing zien, b= (bE = 277 = 0,67 (© Noort Utgeves bv 69HOOFDSTUK & MACHTSFUNCTIES 2 ose} v= (= (43)! =2,9 km per uur E=015- 1 v= (= (ohs))= (ofa) B= 1.88 YE = 0,78 +090" 0,80"! 0,85 mls 20,78 +4197 50 1,22 m/s eer = Pre O78” Sane! Iagge®= 0,78 + 085" ggg b'6 0,78 + Ssccer 7 * Agociter *'® = 0,78 * 0,854 + (2 goose "® 0.78 Seas 8=0,78- 0,855 286 age Site? = 0,854" 2°16 (Links en reohts delen doot 0,78 hugs" Scher = (Scie! = (0,854 - 2-16) = 0,85+2-4H = 0,53 meter s3em Extra oefening - Basis Pagina 114 ple (sz pl pl = pro ye pop pe etree whe wS wy 12-8 ply Bape SOR 1h 4 Qg=4 Qap BP” By (a3? = 9+ (@3)'= 25 De x-asen de y-as Bén, want de grafiek van f(x) = x snijdt de liin y= 10 én keer. Puntsymmetrisch in (0, 0) 70 © Noornot ugeers bvBsa cra HOOFOSTUK & MACHTSFUNCTIES 'b) Twee, want de grafiek van g(x) =.x* snijdt de liin y= 10 twee keer ©) Lijnsymmetrisch in de y-as. Eén, want de grafiek van f(x) = 3x snijdt delijny Nul, want 2x = 2yx is nooit negatief. Zie plot. YI=3x"9 Y2= 2x! i Venster: Xmin ‘cn Yimin De oplossingen zijn Fen plot aat twee oplossingen zien. p= (f= b= 1,53 of p=-1,83 ns} Een plot laat twee oplossingen zien (21 = Gye 0,77 of t=-0,77 2 pa Een plot laat één oplossing zien r= (Pays = 2 = 8 = 32 Een plot laat één oplossing zien Een plot laat één oplossing zien =(tyh= (phe (= 5829195 Fen plot laat één oplossing zien. x= OS$=¢7!= CM =-3,21 Ben plot laat twee oplossingen zien. x=) 1,35 4)13 of x=-4,13 Extra oefening - Gemengd Pagina 115 {© Noordhott utgeves bv 1Ga Ga HOOFOSTUK 4 MACHTSFUNCTIES K=(K%) K= (Kinny = N= 184- N68 NH = 0,54+ NOS 05+ N87 nsbs= 035-80 YI = 320°! Venster: Xmis Yimin = 0; Yma Voor H=0 bestaat p niet en voor kleine warden van H wordt p > 100 %, wat niet mag. 5=320-H'! H=(H')" = (py = 64 Ml 20+ H! =U) =@yt= H= (ly = (yt = 32 ‘Tussen 32.em en 64 cm boven de grondwaterstand is het vochtgehalte tussen 10% en 5%, De wortels mogen maximaal 90 ~ 32 = 58 em diep zitten. +p)=320-p? Zie plot. Y1=10/X?~10/X¢ i Venster: standaardinstellingen i De x-as en -as zijn asymptoten i De grafiekislinsymmetrisch inde y } Bijghaaljeatija “2 vande “9 at 10 an Omdat — altijd positief is, ligt de grafiek van g onder de grafiek van_y = 72 (© Noord gers bvHOOFDSTUK 4 MACHTSFUNCTIES Ultdagende opdrachten Pagina 116 uta axl = 2x2 x=0 is een oplossing. De andere oplossing: 4xl8 2! [owl =I | v2 3 Opties: CALC, intersect (TT) of G-soly, ISCT (Casio) g = 0,62 RE Tnvullen in a 2 of a= geoft a= 54,93. i Controle voor het derde punt: AO) = $4,93 1028 » 229, klopt. © Noordhtf Urgevers by 73HOOFDSTUK 4 MACHTSFUNCTIES usa Zie plot. YI=UX* Y2=X ‘Venster: Xmin = Yunis 15; Yma sx<0 en xzh De oplossing is Q = 30+ 650% - 405 = 17668 Q = 30+ 1300% - 40% = 28702 Detoename is (7tge3 — 1) + 100% = 62%, 30000 = 30+ K+ 10025 07 = 20000 - 199 20, dus 720.000 euro, 30000 = 30+ K+ 405 1000 = K®? « 495 1000 \= Ke 30° Kian" Arian Krie®?* Ason' > Ksg)® Aga = Koyd Aga 57 Ky Age *Aoas®S 5° * Apieaw"? = Agua aga = 587+ Ago Asieow = (Apion (SF + Aye)? = SM + Agyg = O11 * A, Eris nog maar 11% van het oude aantal werknemers nodig, asp oo 74 (© Noordotf Unger: bv