BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP. HCM

KHOA CHÍNH TRỊ VÀ LUẬT

CƠ CẤU XÃ HỘI – GIAI CẤP TRONG

THỜI KÌ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA
XÃ HỘI. LIÊN HÊ THỰC TIỄN

Tiểu luận cuối kỳ môn Chủ nghĩa xã hội khoa học

MÃ MÔN HỌC & MÃ LỚP: LLCT120405_01UTExMC

NHÓM THỰC HIỆN: NHÓM MEDUSA

GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN: ThS. Trần Ngọc Chung

Tp. Hồ Chí Minh, Ngày 14 tháng 7 năm 2022

 DANH SÁCH NHÓM THAM GIA VIẾT TIỂU LUẬN

HỌC KÌ 3, NĂM HỌC: 2022-2023

Nhóm: MEDUSA

Tên đề tài: Cơ cấu xã hội – giai cấp trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Liên hệ
thực tế

HỌ VÀ TÊN SINH MÃ SỐ SINH TỶ LỆ % SĐT

STT VIÊN VIÊN HOÀN THÀNH

1 Huỳnh Minh Tấn 19146386 100%

2 Đoàn Lê Huyền Anh 22131005 100%

3 Huỳnh Hồng Hạnh 21140012 100%

4 Nguyễn Thành Lộc 19124270 100%

5 Bùi Huỳnh Như 21140074 100%

6 Lâm Trí Thiên 19135044 100%

7 Nguyễn Hoàng Việt 21130105 100%

Ghi chú:
 Trưởng nhóm: Huỳnh Minh Tấn
 Tỷ lệ % = 100%
 Nhận xét của giáo viên:

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

Ngày ............ tháng......... năm.......

Giáo viên chấm điểm

 MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU..........................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài.......................................................................................................1
2.Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................................2
CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN VỀ CƠ CẤU XÃ HỘI – GIAI CẤP TRONG
THỜI KÌ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI .....................................................3
1.1 Khái niệm cơ cấu xã hội – giai cấp trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. 3
1.2. Vị trí của cơ cấu xã hội – giai cấp trong cơ cấu xã hội.......................................4
1.3. Sự biến đổi có tính quy luật của cơ cấu xã hội – giai cấp trong thời kỳ quá
độ lên chủ nghĩa xã hội................................................................................................5
1.3.1.Cơ cấu xã hội – giai cấp biến đổi gắn liền và bị quy định bởi cơ cấu kinh tế của
thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội............................................................................5
1.3.2.Cơ cấu xã hội – giai cấp biến đổi phức tạp, đa dạng, làm xuất hiện các tầng lớp
xã hội mới..........................................................................................................6
1.3.2.Cơ cấu xã hội – giai cấp biến đổi mối quan hệ vừa đấu tranh, vừa liên minh,
Từng bước xoá bỏ bất bình đẳng xã hội dẫn đến sự xích lại gần nhau .....................7
CHƯƠNG 2 : THỰC TRẠNG VỀ BIẾN ĐỔI CỦA CƠ CẤU XÃ HỘI – GIAI
CẤP TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY .....................................................................8
2.1. Sự biến đổi của cơ cấu xã hội giai – tầng trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa. 8
2.2 Những vấn đề đặt ra cần nghiên cứu....................................................................11
2.3 Một số kiến nghị ....................................................................................................12
KẾT LUẬN................................................................................................................14
PHỤ LỤC – BẢNG PHÂN CÔNG NHIÊM VỤ TRONG NHÓM........................15
TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................................................17
 PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Chủ nghĩa xã hội nhằm giải quyết và giảm thiểu bất bình đẳng kinh tế xã hội.
Bằng cách xem xét cơ cấu giai cấp xã hội trong thời kì quá độ lên chủ nghĩa xã hội,
chúng ta có thể hiểu rõ hơn về sự chênh lệch hiện có và những thách thức liên quan
đến việc đạt được một xã hội bình đẳng hơn. Sự hiểu biết này rất quan trọng để xây
dựng các chính sách và chiến lược hiệu quả nhằm giảm thiểu bất bình đẳng.

Cơ cấu xã hội – giai cấp có liên quan chặt chẽ với động lực quyền lực trong một
xã hội. Trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, điều cần thiết là phải phân tích cách
thức phân bổ quyền lực giữa các giai cấp khác nhau và nó ảnh hưởng như thế nào đến
quá trình ra quyết định. Hiểu được động lực của quyền lực giúp đánh giá những thách
thức mà các tầng lớp yếu thế phải đối mặt và tạo điều kiện thiết lập các cơ chế đảm
bảo một xã hội chủ nghĩa dân chủ và có sự tham gia của mọi người hơn.

Thời kì quá độ lên chủ nghĩa xã hội thường nhằm mục đích thúc đẩy xã hội và
tạo cơ hội cho các cá nhân cải thiện điều kiện kinh tế xã hội của họ. Việc xem xét cơ
cấu tầng lớp xã hội có thể làm sáng tỏ những rào cản và cơ chế tạo điều kiện hoặc cản
trở sự dịch chuyển xã hội. Phân tích này giúp phát triển các chính sách nhằm nâng cao
khả năng di chuyển lên trên và giảm ảnh hưởng của các đặc quyền kế thừa.

Bằng cách nghiên cứu cấu trúc giai cấp xã hội trong những nỗ lực chuyển đổi
lên chủ nghĩa xã hội trước đây, chúng ta có thể hiểu rõ hơn về những thành công và
thất bại của những nỗ lực này. Phân tích các ví dụ lịch sử giúp xác định các mẫu phổ
biến và các cạm bẫy tiềm ẩn, giúp đưa ra quyết định sáng suốt hơn trong quá trình
chuyển đổi.

Nhìn chung, nghiên cứu cơ cấu xã hội – giap cấp trong thời kì quá độ lên chủ
nghĩa xã hội là điều cần thiết để hiểu được động lực của quyền lực, bất bình đẳng và
dịch chuyển xã hội. Nó cung cấp những kiến thức có giá trị có thể cung cấp thông tin
cho việc hoạch định chính sách, thúc đẩy công bằng xã hội và góp phần thực hiện
 thành công các nguyên tắc xã hội chủ nghĩa.

2.Muc tiêu nghiên cứu

Nắm được những kiến thức cơ bản về những quan điểm của chủ nghĩa Mác –
Lênin về chủ nghĩa xã hội, về cơ cấu xã hội – giai cấp trong thời kỳ quá độ lên chủ
nghĩa xã hội.

Tiến hành vận dụng những tri thức đã được học vào phân tích, nghiên cứu
những vấn đề cơ bản về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội của
Việt Nam ngày nay.

Tạo dựng niềm tin ở các thế hệ sau vào chế độ xã hội chủ nghĩa, tuyên truyền
và luôn ủng hộ đường lối mới theo con đường xã hội chủ nghĩa dưới sự lãnh đạo của
Đảng Cộng sản Việt Nam.
 CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN VỀ CƠ CẤU XÃ HỘI – GIAI CẤP TRONG
THỜI KÌ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

1.1 Khái niệm cơ cấu xã hội – giai cấp trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội

Các cộng đồng của con người tạo thành các cấu trúc xã hội, cùng với tất cả các
mối quan hệ giữa các cá nhân bắt nguồn từ sự tương tác của họ. Cơ cấu xã hội có các
loại như cơ cấu xã hội – dân cư, cơ cấu xã hội – nghề nghiệp, cơ cấu xã hội – giai cấp,
cơ cấu xã hội — dân tộc, cơ cấu xã hội – tôn giáo, vv... Nghiên cứu về cơ cấu xã hội -
giai cấp là một thành phần quan trọng của Chủ nghĩa xã hội khoa học từ quan điểm
chính trị xã hội vì nó đóng vai trò là nền tảng để điều tra vấn đề liên minh giai cấp và
các tầng lớp xã hội. một cấu trúc xã hội cụ thể.
Thông qua quan hệ sở hữu về tư liệu sản xuất và quan hệ tổ chức, điều khiển
quá trình đó, cơ cấu xã hội - giai cấp là hệ thống các giai cấp, tầng lớp xã hội tồn tại
với tư cách là đối tượng quan trọng của một chế độ xã hội nhất định giữa các giai cấp
và tầng lớp đó, địa vị chính trị và địa vị xã hội. Cơ cấu giai cấp - xã hội trong thời kỳ
quá độ xã hội chủ nghĩa được hình thành từ các giai cấp, tầng lớp, các nhóm xã hội
liên minh chặt chẽ và cùng nhau hợp tác Những nỗ lực chung của họ để hiện đại hóa
xã hội lỗi thời và tạo ra một xã hội hoàn toàn mới trong mọi lĩnh vực của đời sống xã
hội là yếu tố quyết định trong quan hệ đối tác của họ. Các giai cấp, tầng lớp xã hội và
các nhóm xã hội cơ bản tạo nên cấu trúc của xã hội tạo nên các giai cấp của quá độ xã
hội chủ nghĩa. Các nhóm này bao gồm giai cấp công nhân, giai cấp nông dân, giới trí
thức, những người thuộc tầng lớp doanh nhân, tiểu chủ, thanh niên, phụ nữ, v.v. Tuy
nhiên, dưới sự chỉ đạo của Đảng Cộng sản, đội tiên phong của giai cấp công nhân cũng
hợp lực, hợp lực để thực hiện mục tiêu đó. Mỗi tầng lớp, giai cấp, tập thể xã hội này
đều có những vị trí và nhiệm vụ nhất định, thực hiện thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ và
trách nhiệm của thời kỳ quá độ lên định hướng xã hội chủ nghĩa nhằm xây dựng thành
công chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản là hình thức quá độ mới về kinh tế - xã
hội thay thế cơ cấu kinh tế xã hội trước đây đã lỗi thời.
1.2 Vị trí của cơ cấu xã hội – giai cấp trong cơ cấu xã hội

Cùng một con người sẽ thuộc về nhiều nhóm xã hội khác nhau theo những hình
thái phân loại khác nhau (thuộc cùng một giai cấp hoặc tầng lớp trong một nhóm nghề
nghiệp, một địa bàn sinh sống, một tôn giáo hoặc không theo tôn giáo nào, ...). Các
loại hình của cơ cấu xã hội có mối quan hệ với nhau và ảnh hưởng qua lại với nhau.
Trong xã hội có giai cấp thống trị thì cơ cấu xã hội – giai cấp là loại hình quan
trọng và có vị trí quyết định nhất và bao trùm các loại hình cơ cấu xã hội khác, bởi vì
trong quan hệ về phương diện giai cấp của một xã hội có sự khác nhau về địa vị giai
cấp, về sở hữu sức lao động và mối quan hệ xã hội giữa người với người trong quá
trình sản xuất, tổ chức xã hội và phân chia thu nhập ở những loại hình cơ cấu xã hội
khác không có được những mối quan hệ cơ bản và quyết định trên đây.
Từ đó, cho thấy cơ cấu giai cấp xã hội có mối quan hệ trực tiếp với quyền lực
chính trị vì nó tác động đến tính chất và xu hướng phát triển của mọi loại hình cơ cấu
xã hội khác. Mỗi xã hội có giai cấp đều có cơ cấu giai cấp xã hội đặc trưng riêng và
thể hiện sự khác biệt về bản chất của cơ cấu xã hội này với cơ cấu xã hội khác.
Xuất phát từ cơ cấu giai cấp xã hội, con người hoạch định các chính sách kinh
tế - xã hội, văn hóa của mỗi xã hội trong một thời kỳ nhất định. Vị trí của cơ cấu giai
cấp xã hội có ý nghĩa hết sức quan trọng, nhưng không nên chủ quan, tức là chỉ nhìn
và căn cứ vào cơ cấu giai cấp xã hội mà bỏ qua các loại cơ cấu xã hội khác; nó cũng
không thể tùy tiện xóa bỏ các giai cấp và các tầng lớp xã hội chỉ bằng ý chí chủ quan.
Mặc dù cơ cấu xã hội - giai cấp có vị trí quan trọng nhưng không vì thế mà
tuyệt đối hoá nó và coi nhẹ những loại hình cơ cấu xã hội khác, điều đó dễ dẫn đến
mong muốn loại bỏ những giai cấp, tầng lớp xã hội một cách đơn giản theo ý muốn
chủ quan. Vì vậy, cơ cấu xã hội – giai cấp là cơ sở quan trọng để từ đó hoạch định
chiến lược phát triển kinh tế, văn hoá và xã hội của mỗi xã hội theo từng thời kỳ lịch
sử nhất định. Những đặc trưng và xu thế biến đổi của cơ cấu xã hội – giai cấp tác động
đến toàn bộ các mặt của đời sống xã hội, từng tầng lớp xã hội và mọi thành phần trong
xã hội, từ đó nhận thức được đặc điểm, tính chất, chức năng, nhiệm vụ và tương lai
của mỗi giai cấp, tầng lớp đối với quá trình biến đổi cơ cấu xã hội và phát triển xã hội.
1.3 Sự biến đổi có tính quy luật của cơ cấu xã hội – giai cấp trong thời kỳ quá độ lên
chủ nghĩa xã hội

Cơ cấu xã hội – giai cấp của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội thường xuyên
có những biến đổi mang tính qui luật sau đây:

1.3.1 Cơ cấu xã hội – giai cấp biến đổi gắn liền và bị quy định bởi cơ cấu kinh tế của
thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội

Thư nhât, từ phương thưc làm việc, phương thưc sản xuât: Giai câp công nhân
là sản phẩm và chủ thể của nền sản xuât công nghiệp hàng loat, là những ngươi trực
tiếp hoặc gián tiếp sử dung tư liệu sản xuât công nghiệp ngày càng hiện đai và mang
tính xã hội rât cao. Họ lao động vơi phương thưc công nghiệp ngày càng hiện đai, có
đặc điểm: sản xuât bằng máy móc, lao động xã hội, năng suât lao động cao, đem lai
Trong một hệ thống sản xuất nhất định, cơ cấu xã hội – giai cấp thường xuyên biến đổi
do tác động của nhiều yếu tố, đặc biệt là những thay đổi về phương thức sản xuất, về
cơ cấu ngành nghề, thành phần kinh tế, cơ cấu kinh tế, cơ chế kinh tế…. Ph.Ăng ghen
chỉ rõ: “Trong mọi thời đại lịch sử, sản xuất kinh tế và cơ cấu xã hội – cơ cấu này tất
yếu phải do sản xuất kinh tế mà ra, – cả hai cái đó cấu thành cơ sở của lịch sử chính trị
và lịch sử tư tưởng của thời đại ấy…”.
Sau thắng lợi của cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa, dưới sự lãnh đạo của Đảng
Cộng sản, giai cấp công nhân cùng toàn thể các giai cấp, tầng lớp xã hội, các nhóm xã
hội bước vào thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Trong thời kỳ mới, cơ cấu kinh tế –
tất yếu có những biến đổi và những thay đổi đó cũng tất yếu dẫn đến những thay đổi
trong cơ cấu xã hội theo hướng phục vụ thiết thực lợi ích của giai cấp công nhân và
nhân dân lao động do Đảng cộng sản lãnh đạo. Cơ cấu kinh tế trong thời kỳ quá độ tuy
vận động theo cơ chế thị trường, song có sự quản lý của Nhà nước pháp quyền xã hội
chủ nghĩa nhằm xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội.
Ở những nước bước vào thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội với xuất phát điểm
thấp, cơ cấu kinh tế sẽ có những biến đổi đa dạng: từ một cơ cấu kinh tế chủ yếu là
nông nghiệp và công nghiệp còn ở trình độ sơ khai chuyển sang cơ cấu kinh tế theo
hướng tăng tỉ trọng công nghiệp và dịch vụ, giảm tỉ trọng nông nghiệp; chuyển từ cơ
cấu vùng lãnh thổ còn chưa định hình sang hình thành các vùng, các trung tâm kinh tế
lớn; chuyển từ cơ cấu lực lượng sản xuất hiện đại nhưng không cân đối, trình độ công
nghệ nhìn chung còn lạc hậu hoặc trung bình chuyển sang phát triển lực lượng sản
xuất với trình độ công nghệ cao, tiên tiến theo xu hướng ứng dụng những thành quả
của cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại, của kinh tế tri thức, kinh tế số, cách
mạng công nghiệp lần thứ tư…, từ đó hình thành những cơ cấu kinh tế mới hiện đại
hơn, với trình độ xã hội hóa cao và đồng bộ hài hòa hơn giữa các vùng, các khu vực,
giữa nông thôn và thành thị, đô thị… Quá trình biến đổi trong cơ cấu kinh tế đó tất yếu
dẫn đến những biến đổi trong cơ cấu xã hội – giai cấp, cả trong cơ cấu tổng thể cũng
như những biến đổi trong nội bộ từng giai cấp, tầng lớp xã hội, nhóm xã hội. Từ đó, vị
trí, vai trò của các giai cấp, tầng lớp, các nhóm xã hội cũng thay đổi theo. Mặt khác,
nền kinh tế thị trường phát triển mạnh với tính cạnh tranh cao, cộng với xu thế hội
nhập ngày càng sâu rộng khiến cho các giai cấp, tầng lớp xã hội cơ bản trong thời kỳ
này trở nên năng động, có khả năng thích ứng nhanh, chủ động sáng tạo trong lao động
sản xuất để tạo ra những sản phẩm có giá trị, hiệu quả cao và chất lượng tốt đáp ứng
nhu cầu của thị trường trong bối cảnh mới.
Xu hướng biến đổi này diễn ra rất khác nhau ở mỗi quốc gia khi bắt đầu thời kỳ
quá độ lên chủ nghĩa xã hội do bị qui định bởi những khác biệt về trình độ phát triển
kinh tế, về hoàn cảnh, điều kiện lịch sử cụ thể của mỗi nước.

1.3.2 Cơ cấu xã hội – giai cấp biến đổi phức tạp, đa dạng, làm xuất hiện các tầng lớp
xã hội mới.

Chủ nghĩa Mác – Lênin chỉ ra rằng, hình thái kinh tế – xã hội cộng sản chủ
nghĩa đã được “thai nghén” từ trong lòng xã hội tư bản chủ nghĩa, do vậy ở giai đoạn
đầu của nó vẫn còn những “dấu vết của xã hội cũ” được phản ánh “về mọi phương
diện – kinh tế, đạo đức, tinh thần”. Bên cạnh những dấu vết của xã hội cũ, xuất hiện
những yếu tố của xã hội mới do giai cấp công nhân và các giai cấp, tầng lớp trong xã
hội bắt tay vào tổ chức xây dựng, do vậy tất yếu sẽ diễn ra sự tồn tại “đan xen” giữa
những yếu tố cũ và yếu tố mới. Đây là vấn đề mang tính qui luật và được thể hiện rõ
nét nhất trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Về mặt kinh tế, đó là còn tồn tại kết
cấu kinh tế nhiều thành phần. Chính cái kết cấu kinh tế đa dạng, phức tạp này dẫn đến
những biến đổi đa dạng, phức tạp trong cơ cấu xã hội – giai cấp mà biểu hiện của nó là
trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội còn tồn tại các giai cấp, tầng lớp xã hội khác
nhau. Ngoài giai cấp công nhân, giai cấp nông dân, tầng lớp trí thức, giai cấp tư sản
(tuy đã bị đánh bại nhưng vẫn còn sức mạnh – V.I.Lênin) đã xuất hiện sự tồn tại và
phát triển của các tầng lớp xã hội mới như: tầng lớp doanh nhân, tiểu chủ, tầng lớp
những người giàu có và trung lưu trong xã hội…

1.3.3 Cơ cấu xã hội – giai cấp biến đổi mối quan hệ vừa đấu tranh, vừa liên minh, từng
bước xoá bỏ bất bình đẳng xã hội dẫn đến sự xích lại gần nhau.

Trong thời kỳ quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội, cơ cấu xã hội –
giai cấp biến đổi và phát triển trong mối quan hệ vừa có mâu thuẫn, đấu tranh, vừa có
mối quan hệ liên minh với nhau, dẫn đến sự xích lại gần nhau giữa các giai cấp, tầng
lớp cơ bản trong xã hội, đặc biệt là giữa giai cấp công nhân, giai cấp nông dân và tầng
lớp trí thức. Mức độ liên minh, xích lại gần nhau giữa các giai cấp, tầng lớp trong xã
hội tùy thuộc vào các điều kiện kinh tế – xã hội của đất nước trong từng giai đoạn của
thời kỳ quá độ. Tính đa dạng và tính độc lập tương đối của các giai cấp, tầng lớp sẽ
diễn ra việc hòa nhập, chuyển đổi bộ phận giữa các nhóm xã hội và có xu hướng tiến
tới từng bước xóa bỏ dần tình trạng bóc lột giai cấp trong xã hội, vươn tới những giá
trị công bằng, bình đẳng. Đây là một quá trình lâu dài thông qua những cải biến cách
mạng toàn diện của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Đó là xu hướng tất yếu và là
biện chứng của sự vận động, phát triển cơ cấu xã hội – giai cấp trong thời kỳ quá độ
lên chủ nghĩa xã hội.
Trong cơ cấu xã hội – giai cấp ấy, giai cấp công nhân, lực lượng tiêu biểu cho
phương thức sản xuất mới giữ vai trò chủ đạo, tiên phong trong quá trình công nghiệp
hóa, hiện đại hóa đất nước, cải tạo xã hội cũ, xây dựng xã hội mới. Vai trò chủ đạo của
giai cấp công nhân còn được thể hiện ở sự phát triển mối quan hệ liên minh giữa giai
cấp công nhân, giai cấp nông dân và tầng lớp trí thức ngày càng giữ vị trí nền tảng
chính trị – xã hội, từ đó tạo nên sự thống nhất của cơ cấu xã hội – giai cấp trong suốt
thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội.
CHƯƠNG 2 : THỰC TRẠNG VỀ BIẾN ĐỔI CỦA CƠ CẤU XÃ HỘI – GIAI
CẤP TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY.

2.1. Sự biến đổi của cơ cấu xã hội giai - tầng trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã
hội ở Việt Nam hiện nay

Quá trình phát triển kinh tế thị trường, mở cửa hội nhập và đổi mới đất nước đã
làm kinh tế - xã hội có nhiều thay đổi đang kể. Cơ cấu xã hội cũng có sự phân hóa,
phân tầng mạnh mẽ bên cạnh những thành tựu có ý nghĩa lịch sử. Những giai - tầng xã
hội khác nhau về thu nhập, mức sống, địa vị kinh tế, hưởng thụ văn hóa, quyền lực
chính trị và uy tín xã hội... được hình thành từ mmột xã hội có “cấu trúc tầng bậc” rõ
ràng. Do đó việc rà soát và điều chỉnh các chính sách kinh tế - xã hội là rất cần thiết để
góp phần giúp cơ cấu giai - tầng xã hội có những thay đổi tích cực trong bối cảnh hiện
nay.

Chúng ta đã chuyển sang xây dựng kinh tế hàng hóa nhiều thành phần từ nền
kinh tế tập trung quan liêu bao cấp kể từ sau Đại hội VI (1986), phát triển kinh tế thị
trường định hướng Xã Hội Chủ Nghĩa, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, tích
cực, chủ động hội nhập quốc tế. trong CCXH giai cấp, nghề nghiệp, dân số, lãnh thổ,
dân tộc, tôn giáo..., đã có những biến đổi vĩ mô trong quá trình này, đặc biệt trong cơ
cấu xã hội giai cấp có sự biến đổi rõ rệt. Cả hai mặt số lượng và chất lượng (kể cả số
lượng tuyệt đối cũng như tỷ trọng trong dân cư) của giai cấp công nhân có tốc độ tăng
tương đối nhanh. Tỉ lệ lao động có trình độ, tay nghề cao gia tăng một cách đáng kể.
Hiện nay, sản xuất theo chuỗi và theo tiêu chuẩn Vietgap ngày một gia tăng đã góp
phần công sức to lớn đưa nền nông nghiệp nước nhà nhanh chóng bứt phá tiến ra thị
trường quốc tế, đặc biệt là thâm nhập vào cả những thị trường khó tính như Mỹ, Tây
Âu, Nhật Bản, Úc, Newdilan... Sản phẩm xuất khẩu nông nghiệp nước ta đã đạt hơn 10
tỷ US vào năm 2018. Nông nghiệp nước ta còn tiếp tục bứt phá và tiềm năng sẽ nằm
trong top 30 nước có nền nông nghiệp phát triển nhất thế giới trong tương lai. Điều
này khiến cơ cấu lao động - việc làm xảy ra nhiều thay đổi. Lao động dịch vụ cùng với
thành phần kinh tế tư nhân có sự gia tăng nhanh chóng, trong đó tầng lớp doanh nhân
có sự phát triển đáng kể (cả nước hiện có trên 3 triệu hộ sản xuất kinh doanh, gần một
triệu doanh nghiệp với đội ngũ đông đảo doanh nhân).
 Tầng lớp trí thức tăng nhanh về mặt số lượng, cơ cấu nghề nghiệp và lĩnh vực
hoạt động cũng trở nên đa dạng hơn. Công nghệ thông tin phát triển mạnh cùng các
lĩnh vực dầu khí, điện tử, bưu chính viễn thông (đặc biệt là điện thoại di động). Lực
lượng Trí thức tăng lên nhiều hơn lực lượng tham gia lao động trực tiếp ra của cải vật
chất, góp phần thúc đẩy tăng trưởng và tăng cường khối đoàn kết công- nông- trí. Đã
có nhiều trí thức trở thành doanh nhân, dần trở thành một lực lượng xã hội quan trọng
trong thời kỳ đổi mới, cùng đồng hành “4 nhà”, “5 nhà” với nhà nước, nhà nông, ngân
hàng, nhà quản lý.

Kinh tế- xã hội có nhiều biến đổi khi quá trình đổi mới đất nước, mở cửa hội
nhập, phát triển kinh tế thị trường diễn ra. Bên cạnh những thành tựu đạt được có ý
nghĩa lịch sử thì đó là quá trình phân hóa, phân tầng xã hội mạnh mẽ. Từ một cấu trúc
về cơ bản và phổ biến là ngang bằng nhau trước đổi mới (thời bao cấp) thì cho tới nay
đã xuất hiện một xã hội có “cấu trúc tầng bậc” (hierarchical structure) ngày càng rõ
ràng; hình thành nên những giai - tầng xã hội khác nhau về thu nhập, mức sống, địa vị
kinh tế, hưởng thụ văn hóa, quyền lực chính trị và uy tín xã hội... Những giai - tầng
này không phải là phép cộng cơ học đơn giản của hai giai cấp và tầng lớp mà là kết
quả của sự hình thành phức tạp “đan kết: nhiều chiều thông qua những cơ động
“ngang” (horizontal mobility), dọc(vertical), “vào”, “ra”của những cá nhân, nhóm từ
khắp các giai cấp, tầng lớp, tổ chức, đoàn thể xã hội.

Theo cách nhìn mới hiện nay, cơ cấu giai - tầng ở nước ta vừa có cấu trúc
“ngang”, vừa có cấu trúc “dọc”, là một cấu trúc “đan kết”. Cấu trúc “ngang”, đó là một
tập hợp các giai cấp, tầng lớp, nghề nghiệp, tổ chức, đoàn thể trong xã hội. Trong đó
bao hàm các giai cấp công nhân, nông dân, tiểu thương, doanh nhân, trí thức... Cấu
trúc “dọc” là cấu trúc “tầng bậc” cao thấp khác nhau trong xã hội, được xem xét (biểu
hiện) ở ba dấu hiệu cơ bản khác nhau: địa vị chính trị (quyền lực), địa vị kinh tế (tài
sản, thu nhập), địa vị xã hội (uy tín).

Tầng lớp xã hội “ưu trội”

Trong bối cảnh đổi mới đất nước, xây dựng nền kinh tế đa thành phần, phát
triển kinh tế thị trường, mở cửa, hội nhập quốc tế với những tác nhân kinh tế - xã hội
khác nhau (kể cả những tác nhân quốc tế bên ngoài cũng như những yếu tố nội sinh)
đều không tĩnh tại mà biến đổi không ngừng bên trong, mỗi giai cấp, tầng lớp, tổ chức
xã hội. Sự biến đổi này diễn ra trong nội bộ mỗi giai cấp, tầng lớp, cũng như trong mối
quan hệ giữa chúng và trên bình diện toàn xã hội (xã hội tổng thể). Sự phân tầng xã
hội, phân hóa giàu nghèo là biểu hiện nổi bật nhất. Đáng lưu ý là có sự xuất hiện của
tầng lớp xã hội “ưu trội”. Tầng lớp này không “nổi” lên như một lực lượng xã hội,
nhóm xã hội riêng rẽ mà là những người ưu tú, tài hoa nhất vượt trội lên từ khắp các
giai cấp, tầng lớp, tổ chức trong xã hội… Họ là những công nhân với nhiều sáng kiến
tìm tòi, làm việc có năng suất cao, tạo ra được nhiều sản phẩm tốt đẹp, chất lượng,
mang lại những lợi ích hữu dụng cho xã hội; những doanh nhân tài ba, sản xuất kinh
doanh giỏi, áp dụng được những cơ chế quản lý mới, công nghệ - kỹ thuật tiên tiến
mang lại nhiều lợi nhuận, giải quyết được nhiều việc làm cho người lao động, nâng
cao năng lực cạnh tranh trong thương trường, trích nộp được nhiều ngân sách cho nhà
nước cũng như đóng góp nhiều nguồn tài chính cho các việc làm thiện nguyện… Là
những người thợ thủ công, phát huy bàn tay vàng với những ý tưởng “vàng” tạo ra
những sản phẩm độc đáo mang lại thương hiệu có uy tín và lợi ích cao cho xã hội…Là
những nhà quản lý giỏi, những nhà khoa học có nhiều phát minh, sáng chế, những cơ
chế quản lý ưu việt. Là những nông dân, những chủ trang trại dám nghĩ, dám làm, tháo
vát, năng động, sáng tạo. Đó là những công chức đưa ra được nhiều ý tưởng cải cách,
tối ưu hóa các giải pháp, thủ tục hành chính, mang lại nhiều tiện ích và sự hài lòng cho
người dân...

Tầng lớp xã hội yếu thế

Đi cùng với sự hình thành của “tầng lớp xã hội ưu trội”, là sự xuất hiện một
cách tất yếu của tầng lớp “yếu thế”. Đây là tầng lớp được hình thành từ khắp các giai
cấp, tầng lớp, tổ chức, nghề nghiệp, đoàn thể xã hội; đa số họ là những người vừa hạn
chế về các nguồn lực kinh tế, xã hội, văn hóa tổ chức, vừa có những yếu kém về thể
chất, tinh thần và gặp nhiều rủi ro, không may mắn trong cuộc sống.

Cơ cấu xã hội biến đổi đã hình thành một số nhóm xã hội khác trong đó có
nhóm xã hội gâyra những bất ổn xã hội, hoặc tạo ra mầm mống của những bất ổn
(những người làm nghề mại dâm, buôn lậu...với con số lên đến hàng chục nghìn
người); nhóm xã hội sống nhờ người khác, xem tiền của người thân đang sống và làm
việc ở nước ngoài gửi về (số lượng hàng vạn người, chủ yếu ở các thành phố phía
Nam) là nguồn sống.

Tóm lại, một xã hội đa cơ cấu - giai tầng xã hội là đặc điểm cơ cấu xã hội nước
ta hiện nay. Trong mỗi giai cấp, tầng lớp lại có sự đan xen đa dạng, đa cấu trúc. Các
giai cấp và tầng lớp xã hội vẫn đang trong quá trình biến động, chưa thể định hình, khó
xác định và khó nhận diện.

2.2. Những vấn đề đặt ra cần nghiên cứu.

Dấu mốc đổi mới lịch sử từ nghị quyết đại hội VI (1986), xã hội nước ta đã có
những chuyển biến to lớn, có ý nghĩa lịch sử đặc biệt quan trọng trong kết cấu giai
tầng xã hội. Các giai cấp, tầng lớp xã hội bao gồm giai cấp công nhân, nông dân, tầng
lớp trí thức. đã định hình các đặc trưng xã hội. Cùng với sự chuyển động kinh tế- xã
hội của đất nước, các giai cấp, tầng lớp xã hội này đã và đang có sự chuyển dịch kết
cấu nội bộ của mỗi giai cấp, tầng lớp cũng như trong sự tương tác với các giai cấp,
tầng lớp khác. Sự chuyển dịch đó bắt nguồn từ sự chuyển dịch các hình thức sở hữu
ngành nghề trong các giai cấp, tầng lớp.
Giai cấp nông dân đã hình thành những nông dân làm dịch vụ, có nông dân làm
chủ trang trại, có nông dân làm thuê, có nông dân sống và làm việc ở nông thôn nhưng
cũng đã ly nông. nó đã làm cho tính chất thuần nông của giai cấp nông dân giảm.
Trong thời gian tới, thực hiện chủ trương chuyển mạnh theo hướng giảm nhanh tỷ
trọng lao động làm nông nghiệp, tăng tỷ trọng lao động công nghiệp, dịch vụ, tạo điều
kiện để nông dân có việc làm ngoài khu vực nông thôn, kể cả ở nước ngoài. Điều này
sẽ làm cho giai cấp nông dân có sự chuyển dịch mạnh về kết cấu và tính chất giai cấp.
Giai cấp nông dân nước ta hiện nay hình thành một nhóm có vị trí kinh tế, xã hội như
chủ trang trại. Tên gọi chủ trang trại chỉ mới phản ánh vị trí, vị thế trong sản xuất của
họ với tính chất là những ông chủ sở hữu (sử dụng một số đất đai, ao hồ, ruộng vườn,
mở man sản xuất, thuê khoán nhân công, sản xuất ra nông lâm, hải sản), chứ chưa
phản ánh vị trí, vị thế xã hội. Trên thực tế, họ chưa có sự “liên hệ bên trong” để hình
thành một tầng lớp xã hội, nhưng nó cho chúng ta thấy rõ hơn sự phân hóa, tính phức
tạp trong kết cấu của giai cấp nông dân.
Trong quá trình đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, mở cửa và
hội nhập quốc tế thì giai cấp công nhân đã có nhiều chuyển dịch về ngành nghề. Điều
đó dẫn đến sự chuyển dịch về kết cấu trong nội bộ của giai cấp. Tính phức tạp trong
giai cấp ngày càng tăng lên, công nhân làm thuê đan xen với công nhân có cổ phần,
thậm chí là chủ xưởng. Trong giai cấp công nhân đã xuất hiện nhiều tầng lớp khác
nhau. Điều này rất cần chúng ta phải tiếp tục nghiên cứu để có thể đưa ra những quyết
sách hợp lý.
Tầng lớp trí thức ngày càng đông đảo về mặt số lượng, tầng lớp trí thức Việt
Nam là một tầng lớp hội tụ đủ các thành phần xã hội như nông dân, công nhân, tiểu
thương, tiểu chủ với mọi lứa tuổi và dân tộc. Đây cũng là tầng lớp làm việc cho tất cả
các ngành nghề trong xã hội, họ gia nhập “không tự giác” vào các giai cấp và tầng lớp
xã hội khác. Phần lớn trí thức là những người lao động trong các cơ sở sản xuất kinh
doanh, một số trí thức đã trở thành doanh nhân.
Ở nước ta hiện nay đã xuất hiện nhiều nhà tư sản, nhưng do nhiều yếu tố khác
nhau nên họ chưa “liên kết” để trở thành một giai cấp. Tuy nhiên, tầng lớp này đang
ngày càng lớn mạnh và có vai trò quan trọng trong nền kinh tế- xã hội, không chỉ trong
nước mà cả chiếm lĩnh những vị trí quan trọng trên trường quốc tế. Xét trong xu
hướng vận động kinh tế- xã hội và quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, trong tương lai
không xa ở nước ta sẽ xuất hiện “tầng lớp là những người tư sản”.
Như vậy, các giai- tầng xã hội nước ta hiện nay đang có sự biến động, chưa
định hình hoàn chỉnh. song, trong quá trình đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa
đất nước và mở cửa, hội nhập quốc tế sẽ làm tăng thêm sự biến động tính chất xã hội,
kết cấu xã hội của các giai- tầng xã hội ở nước ta.

2.3. Một số kiến nghị.

Như vậy, các giai- tầng xã hội nước ta hiện nay đang có sự biến động, chưa
định hình hoàn chỉnh. song, trong quá trình đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa
đất nước và mở cửa, hội nhập quốc tế sẽ làm tăng thêm sự biến động tính chất xã hội,
kết cấu xã hội của các giai- tầng xã hội ở nước ta. Như vậy, các giai- tầng xã hội nước
ta hiện nay đang có sự biến động, chưa định hình hoàn chỉnh. song, trong quá trình đẩy
mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và mở cửa, hội nhập quốc tế sẽ làm tăng
thêm sự biến động tính chất xã hội, kết cấu xã hội của các giai- tầng xã hội ở nước ta.
 Một là các cơ quan ở cấp trung ương tiếp tục rà soát và điều chỉnh các chính
sách kinh tế- xã hội như chính sách xóa đói giảm nghèo, tạo công ăn việc làm, xây
dựng cơ sở hạ tầng, phát triển giáo dục và đào tạo nghề nghiệp, chăm sóc sức khỏe,
phòng chống tệ nạn xã hội
Hai là Nhà nước cần tìm ra cơ chế thích hợp nhằm phát hiện và sớm có chính
sách thu hút, đào tạo, sử dụng, sắp xếp những lực lượng xã hội ưu trội, những cá nhân
ưu tú, năng động, có trình độ năng lực lãnh đạo quản lý, năng lực sản xuất kinh doanh
vào những vị trí thích hợp để họ có thể phát huy tốt nhất tiềm năng, trí tuệ của họ vào
tiến trình phát triển kinh tế- xã hội. Đây là cơ hội để hiện thực hóa những bứt phá về
mặt chính sách, cải cách thể chế mà Đảng ta đã đề ra.
Ba là Đảng và Nhà nước cũng cần đẩy mạnh hoạt động tôn vinh các nhà khoa
học có nhiều phát minh, sáng kiến, các nhà lãnh đạo- quản lý tài ba, các doanh nhân
làm ăn giỏi, tạo ra những môi trường tốt nhất để cho họ phát triển, để họ tiếp tục phát
huy hơn nữa những sự sáng tạo và đóng góp sức mình cho xã hội.
Bốn là Các cấp ủy Đảng cần tăng cường sự lãnh đạo thực hiện rà soát lại công
tác tổ chức cán bộ, chấn chỉnh bộ máy; xây dựng đồng bộ các giải pháp, bao gồm cả
việc cải cách thể chế, nâng cao năng lực điều hành và sự phối hợp hoạt động giữa các
ban, bộ, cơ quan chức năng, các ngành, các cấp. Xây dựng quy hoạch cán bộ một cách
bài bản, đồng bộ, tương đối ổn định và có trình tự trong một chỉnh thể thống nhất. Cần
phải đưa ra được những tiêu chuẩn về những phẩm chất và yêu cầu cần thiết của từng
cán bộ. Có chế độ khen thưởng đối với những người làm tốt, có thành tích và xử phạt
nghiêm minh đối với những người sai phạm, làm việc kém hiệu quả. Cần sớm xây
dựng bộ chỉ báo đánh giá, hệ thống lương thưởng phù hợp với tài năng, đức độ và sự
cống hiến, đóng góp thực tế của mỗi cá nhân, tổ chức cho xã hội
Năm là Đối với cộng đồng xã hội chúng ta cần tích cực đẩy mạnh công tác
thông tin, giáo dục, truyền thông. Nhằm xóa đói, giảm nghèo, phòng chống tệ nạn xã
hội và tăng cường sản xuất. Tạo dư luận xã hội ủng hộ tích cực cho các cá nhân vượt
trội, các nhóm xã hội ưu trội, đồng thời phê phán, đấu tranh với các phần tử tiêu cực.
 KẾT LUẬN

Tóm lại, trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, cơ cấu xã hội
có giai cấp là hình thức cơ bản nhất của cơ cấu xã hội và có ảnh hưởng lớn đến các
loại hình cơ cấu khác. Sự vận động của cơ cấu xã hội có giai cấp luôn gắn liền với sự
vận động của cơ cấu kinh tế và được quyết định. Hiểu và đánh giá đúng những yếu tố
cơ bản nhất, cốt lõi nhất của cơ cấu xã hội có lợi cho việc xây dựng hệ thống chính
sách đúng đắn, khoa học của Đảng và Nhà nước, đáp ứng yêu cầu của các giai đoạn
phát triển khác nhau của xã hội. Trước thực tế đó, việc nghiên cứu, xem xét một cách
toàn diện thực trạng cơ cấu giai cấp xã hội trong thời kỳ quá độ là một nhiệm vụ cấp
thiết và quan trọng không chỉ cấp bách mà còn lâu dài.
Trong và sau giai đoạn này, cấu trúc của xã hội có giai cấp sẽ tiếp tục diễn ra
những biến đổi mạnh mẽ và phức tạp. Trong đó, các giai cấp, tầng lớp xã hội sẽ tiếp
tục phát triển, địa vị, vai trò kinh tế - xã hội trong thời kỳ quá độ ngày càng được
khẳng định rõ hơn. Cùng với quá trình trên, giai cấp công nhân, nông dân, đội ngũ trí
thức và các giai cấp, tầng lớp cơ bản khác trong xã hội trong thời kỳ quá độ xã hội
chủ nghĩa sẽ tiếp tục hợp tác, đoàn kết chặt chẽ với Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ
nghĩa Việt Nam để trở thành một cộng đồng xã hội ngày càng đoàn kết.Từ đó góp
phần vào quá trình phát triển đất nước trong thời đại hội nhập quốc tế .
 PHỤ LỤC – BẢNG PHÂN CÔNG NHIÊM VỤ TRONG
NHÓM

Nhóm tư đánh
giá mức độ
Nội dung thưc hiện Sinh viên thưc hiện hoàn thành

(Tốt / Khá /
Kém)
PHẦN MỞ ĐẦU

Nội dung 1: Lý do chọn đề tài, mục

Đoàn Lê Huyền Anh Tốt
tiêu

PHẦN KIẾN
THƯC CƠ BẢN
Nội dung 1: Khái niệm cơ cấu xã hội
Đoàn Lê Huyền Anh Tốt
– giai cấp trong thời kì quá độ lên
chủ nghĩa xã hội
Nội dung 2: Vị trí của cấu xã hội –
Huỳnh Minh Tấn Tốt
giai cấp trong cơ cấu xã hội

Nội dung 3: Sự biến đổi có tính quy

luật của cơ cấu xã hội – giai cấp
trong thời kì quá độ lên chủ nghĩa xã Lâm Trí Thiên Tốt
hội
PHẦN KIẾN
THỨC VẬN DỤNG
Nội dung 1: Sự biến đổi của cơ cấu xã
hội – giai cấp trong thời kì quá độ lên Huỳnh Hồng Hạnh Tốt
chủ nghĩa xã hội
Nội dung 2: Những vấn đề đặt ra cần
nghiên cứu Nguyễn Thành Lộc Tốt
Nội dung 3: Một số kiến nghị
Nguyễn Thành lộc Tốt

PHẦN KẾT LUẬN

Viết kết luận + tổng hợp nguồn Nguyễn Hoàng Việt Tốt
PHẦN CHỈNH
SỬA, TỔNG HỢP
Tổng hợp file, chỉnh sửa nội dung,
Bùi Huỳnh Như Tốt
hình thức tiểu luận
TÀI LIỆU THAM KHẢO

1.Sự biến đổi có tính quy luật của cơ cấu xã hội -giai cấp trong thời kỳ quá độ
lên chủ nghĩa xã hội
Link: .https://tip.edu.vn/su-bien-doi-co-tinh-qui-luat-cua-co-cau-xa-hoi-giai-
cap-trong-thoi-ky-qua-do-len-chu-nghia-xa-hoi/
2.Link: https://www.studocu.com/vn/document/dai-hoc-ha-noi/chu-nghia-xa-
hoi-khoa-hoc/su-bien-doi-co-tinh-qui-luat-cua-co-cau-xa-hoi-giai-cap-trong-thoi-ky-
qua-do-len-chu-nghia-xa-hoi/26475671
3.Link:https://www.youtube.com/watch?v=A3oH3cIcSMI
4. Khái niệm cơ cấu xã hội giai cấp. Xu hướng biến đổi của cơ cấu xã hội giai
cấp trong thời kỳ quá độ lên CNXH
Link: .https://toploigiai.vn/khai-niem-co-cau-xa-hoi-giai-cap-xu-huong-bien-
doi-cua-co-cau-xa-hoi-giai-cap-trong-thoi-ky-qua-do-len-cnx
5.Link:https://accgroup.vn/tieu-luan-co-cau-xa-hoi-giai-cap-trong-thoi-ky-qua-
do-len-chu-nghia-xa-7
6. Bàn luận về giai tầng xã hội, cơ cấu xã hội - giai tầng xã hội, Tạp chí Thông
tin Khoa học xã hội, số 9/2007, tr.51-53.
7. GS, TS Nguyễn Đình Tấn (25/10/2019) Sự biến đổi của cơ cấu giai - tầng xã
hội và những vấn đề đặt ra trong bối cảnh hiện nay.
Link : http://lyluanchinhtri.vn/home/index.php/dien-dan/item/2955-su-bien-doi-
cua-co-cau-giai-tang-xa-hoi-va-nhung-van-de-dat-ra-trong-boi-canh-hien-nay.html?
zarsrc=30&utm_source=zalo&utm_medium=zalo&utm_campaign=zalo
8. Đội ngũ Luật Sư Công ty luật ACC, Tiểu luận cơ cấu xã hội – giai cấp trong
thời kì quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Link:
https://accgroup.vn/tieu-luan-co-cau-xa-hoi-giai-cap-trong-thoi-ky-qua-do-len-
chu-nghia-xa-hoi/#:~:text=t%E1%BA%A7ng%20l%E1%BB%9Bp
%20%C4%91%C3%B3.-,Trong%20th%E1%BB%9Di%20k%E1%BB%B3%20qu
%C3%A1%20%C4%91%E1%BB%99%20l%C3%AAn%20ch%E1%BB%A7%20ngh
%C4%A9a%20x%C3%A3%20h%E1%BB%99i,c%E1%BB%A7a
%20%C4%91%E1%BB%9Di%20s%E1%BB%91ng%20x%C3%A3%20h%E1%BB

21
%99i.

22