SOUTH EAST ASIAN INSTITUTE OF TECHNOLOGY, INC.

National Highway, Crossing Rubber, Tupi, South Cotabato

COLLEGE OF EDUCATION
___________________________________________________

MODYUL SA PAGKATUTO SA
GEE2: PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK

_____________________________________________________

GEE2: PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK

SOUTH EAST ASIAN INSTITUTE OF TECHNOLOGY, INC. Page 1 of 25
 SOUTH EAST ASIAN INSTITUTE OF TECHNOLOGY, INC.
National Highway, Crossing Rubber, Tupi, South Cotabato

COLLEGE OF EDUCATION
___________________________________________________

MODYUL SA PAGKATUTO SA
GEE2: PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK

_____________________________________________________

WEEK 2

WEEK 2

GEE2: PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK

SOUTH EAST ASIAN INSTITUTE OF TECHNOLOGY, INC. Page 2 of 25
 PAGBASA: MGA SALALAYANG KAALAMAN PAGBASA

Ano ang pagbasa?

Ang pagbasa ay ang pagkilala at pagkuha ng mga ideya at kaisipan sa mga
sagisag na nakalimbag upang maibigkas nang pasalita. Ito’y isang pag-unawa sa wika
ng awtor sa pamamagitan ng mga nakasulat na simbolo. Paraan din ito ng pagkilala,
pagpapakahulugan at pagtataya sa mga simbolong nakalimbag. (Austero, et al.,1999).

Ang pagbasa ay bahagi ng pakikipagtalastasan na kahanay ng pakikinig,

pagsasalita at pagsuat. (Bernales, et al., 2001)

Ayon kay Goodman (sa Badayos, 2000), ang pagbasa ay isang psycholinguistic
guessing game. Sa pagbasa kinakailangan sa isang mambabasa na bumuo ng
kaisipan o mensahe hango sa tekstong kanyang binasa. Sa depinisyon ni Goodman
binibigyang-diin niya ang mga kasanayan sa paghula, paghahaka, paghihinuha at
paggawa ng prediksyon sa pagpapakahulugan ng tekstong binabasa.

Mula sa http://www.bianys.com/learnet/tutorials/reading_comprehension.html
(pinasok noong Setyembre 12, 2008), may mga kasanayang dapat taglayin ang
mambabasa upang maisagawa ang mga prosesong nabanggit na:

 Literacy Awareness
- Kaalamang ang wikang binabasa ay may kahulugan, may sariling
paraan ng pagsulat at may sariling paraan sa pagbabasa; kaalaman
din ito ukol sa mga tiyak na bahaging dapat mabasa upang ganap na
maunawaan ang teksto/babasahin
 Decoding Skill
- Kakayahang makilala ang mga titik na gamit sa wikang binabasa at
maiangkop sa tunog (ponolohiya, intonasyon) ng wikang ito upang
maibigay ang tiyak na kahulugan ng salita.
 Language Factors

a. Kaalaman sa Ponolohiya

- kaalamang makilala ang ponolohiya ng wikang gamit sa

nakatalang teksto, kabilang ang palapantigan at palabigkasan ng wika

b. Kaalaman sa Salita

- kaalamang makilala ang mga tiyak na salitang gamit sa wika na

maaaring taglay o ikinaiba ng ibang wika subalit nagtataglay ng ibang
kahulugan, pagsulat o pasalita mang paraan

c. Istruktura ng Diskurso

- kaalamang makilala kung paano binubuo ang mga pahayag sa

isang wika, gayundin ang kanilang intonasyon

d. Tuntuning Pampaluwagan

GEE2: PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK

SOUTH EAST ASIAN INSTITUTE OF TECHNOLOGY, INC. Page 3 of 25
 - kaalamang makilala ang paraan ng pag-uugnay ng mga salita,
pangungusap o talata ng isang wika

 Cognition Factors

a. Kaalaman sa mga bagay at pangyayari sa paligid

- kaalamang makilala ang mga inilalarawan at isinasalaysay sa

akda batay sa aktuwal na kaganapan sa paligid

b. Kakayahang Pagpapanatili ng Atensyon

- kaalamang mapanatili ang atensyon sa tekstong binabasa nang

mahabang panahon

c. Kakayahan sa Pag-oorganisa

- kaalamang maorganisa o maisaayos ang mga datos ng tekstong

binabasa batay sa hinihingi ng pangyayari

d. Pag-alala

- kaalamang magtanda ng impormasyon at muling mabalikan ang

mga impormasyong ito kung kakailanganin

e. Kakayahang Magpaliwanag

- kaalamang makapagpaliwanag batay sa kahulugan ng tekstong

babasahin at makapag-uri ng datos ng mahalaga, totoo at balido

Kahalagahan ng Pagbasa
Ang pangunahing layunin ng pagbasa ay umunawa ng mga impormasyon at
ideyang nasa kapaligiran o teksto o akda. Mawawalan ng saysay at kahulugan ang
pagbabasa kung walang pag-unawa. Maaari itong maging daan ng pagtatagumpay ng
isang tao sa paaralan o sa pook ng hanapbuhay. Nakapagpapataas din ito ng tiwala sa
sarili. Malinaw, nagbabasa ang marami dahil sa iba’t ibang dahilan. At upang
mabigyang-pagpapahalaga ang mga maaaring dahilan ng pagbabasa ng tao, iniisa-isa
ito sa ibaba:

 Upang malibang
 Upang matuto
 Upang makapaghanapbuhay
 Upang maging batayan ng wasto at makatarungang desisyon
 Upang matukoy ang tiyak na direksyon
 Upang mapanatili ang ugnayan ng pamilya at mga kaibigan
 Upang maunawaan ang lipunang ginagalawan at mundong
kinabibilangan

GEE2: PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK

SOUTH EAST ASIAN INSTITUTE OF TECHNOLOGY, INC. Page 4 of 25
Proseso at Katangian ng Pagbasa
Ang pagbasa ay isang gawaing pangkaisipan at ang gawaing ito ay mailalarawan
bilang isang proseso. Ayon kay William Gray (sa Bernales, et al., 2001), may apat na
hakbang sa pagbasa:

a. Persepsyon- pagkilala sa nakalimbag na simbolo.

b. Komprehensyon- pagproseso ito ng isipan sa impormasyong ipinapahayag ng
simbolong nakalimbag. Ang pag-unawa sa teksto ay nagaganap sa hakbang
na ito.
c. Reaksyon- pinagpapasyahan ang kawastuhan, kahusayan at pagpapahalaga
ng teksto sa hakbang na ito.
d. Asimilasyon- iniintegreyt at inuugnay ang kaalamang nakuha ng mambabasa
sa kanyang dati nang kaalaman at karanasan sa hakbang na ito.

MGA TEORYA SA PAGBASA

1.Tradisyonal na Pananaw – tinalakay nila Dole et.al (1991) na ang mga
nagsisimulang mambabasa ay nakatuon ang atensyon sa mga nakatalang datos. Mula
rito ang kahulugang kanilang ibibigay sa teksto at siyang magiging laman ng kanilang
pag-unawa. Binibigyang-larawan ang mambabasa sa pagtinging ito bilang tagatanggap
ng kahulugang nasa teksto.

Kinilala ni Nunan (1991) ang pagtinging ito bilang prosesong bottom-up; Ni

McCarthy (1999) bilang prosesong outside-in at; prosesong language-based ni
Block (1992).

2. Kognitibong Pananaw – binigyang kahulugan ni Goodman (1967) na

psycholinguistic guessing game ang pagbasa. Nangangahulugang bumubuo muna ang
mambabasa ng kanyang kahulugan ng teksto. Mula rito bubuo siya ng kanyang hinuha
na maaaring mabago o mapayaman batay sa mga kikilalanin niyang pananda mula sa
teksto. Kabahagi ito ng teoryang iskema. Ang iskema ng mambabasa ang kanyang
salalayan upang maging ganap ang kahulugang ibinibigay niya sa tekstong babasahin.

Kinilala nila Dublin at Bycina (1991) ang kognitibong pananaw bilang prosesong
top-dwon; prosesong knowledge-based para kay Block (1992).

3. Metakognitibong Pananaw – Malinaw na inihayag sa pagtinging ito na ang

binibigyang-diin ay ang gawaing isinasakatuparan ng mambabasa habang
nagbabasa.
Ito’y kinasasangkutan ng pag-iisip hinggil sa ginagawa ng isang mambabasa
habang siya ay nagbabasa. Inisa-isa nina Klien, et al. (1991) ang mga gawaing ito:
a. Pagtukoy sa layunin ng pagbabasa bago magbasa,
b. Pagtukoy sa anyo ng teksto bago magbasa,
c. Pag-iisip hinggil sa pangkalahatang karakter at katangian ng anyo at tipo ng
teksto. Hinahanap ang pamaksang pangungusap, matapos ang mga
sumusuportang detalye, patungo sa kongklusyon.

GEE2: PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK

SOUTH EAST ASIAN INSTITUTE OF TECHNOLOGY, INC. Page 5 of 25
 d. Pagtukoy sa layunin ng awtor sa pagsulat sa teksto. Ginagawa ito habang
binabasa ang teksto,
e. Pagpili, iskaning o kaya’t pagbasa ng detalyado, at
f. Paggawa ng patuloy na prediksyon tungkol sa susunod na mangyayari,
batay sa impormasyong unang nakuha, dating kaalaman at kongklusyon sa
mga naunang yugto.

Ang mambabasa ay maaring gumawa ng buod ng binasa. Kailangang

maisagawa ng mambabasa ang pagkaklasipay, pagsusunod-sunod, pag-uugnay-
ugnay, paghahambing at pagkokontrast, pagtukoy sa sanhi at bunga, paghuhula at
paghihinuha at pagbuo ng kongklusyon.

GEE2: PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK

SOUTH EAST ASIAN INSTITUTE OF TECHNOLOGY, INC. Page 6 of 25
 SOUTH EAST ASIAN INSTITUTE OF TECHNOLOGY, INC.
National Highway, Crossing Rubber, Tupi, South Cotabato

COLLEGE OF EDUCATION
___________________________________________________

MODYUL SA PAGKATUTO SA
GEE2: PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK
_____________________________________________________

WEEK 3

GEE2: PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK

SOUTH EAST ASIAN INSTITUTE OF TECHNOLOGY, INC. Page 7 of 25
 WEEK 3

HULWARAN AT ORGANISASYON NG TEKSTONG EKSPOSITORI

Ano ba ang tekstong ekspositori?

Ang tekstong ekspositori ay anumang teksto na nagpapaliwanang o
naglalahad ng mga kaalaman hinggil sa anumang paksang saklaw ng kaalaman ng tao.
Dito rin nililinaw ang mga katanungan sapagkat tinutugunan nito ang pangangailangan
ng mga mambabasa na malaman ang mga sumusunod na ideya o isyu.
Isinusulat ang tekstong ekspositori ng mga manunulat na may sapat na
kasanayan sa pagsususri ng kapaligirang ginagalawan. Kung gayon,ang manunulat
isang tekstong ekspositori ay kailangan marunong magsuri at kailangan niyang maging
kritikal sa kanyang lipunan upang ang kanyang teksto ay nagtataglay ng mga
sumusunod:
a. Obhetibong pagtatalakay sa paksa,
b. Sapat na mga kaalamang inilalahad sa teksto,
c. Malinaw na pagkakahanay ng mga kaisipan o ideya , at
d. Analitikong pagsusuri ng mga kaisipan.

 DEPINISYON
Kapag nais bigyang-kahulugan ang isang di-pamilyar na termino o mga salitang
bago sa pandinig at susulat ng isang sanaysay, kalimitang ginagamit ang estilong
depinisyon o pagbibigay ng kahulugan. Karaniwang nagtataglay ito ng tatlong bahagi:
(1) Termino o salitang binibigyang-kahulugan,
(2) Ang uri, class o specie kung saan kabilang o nauuri ang terminong binibigyang
kahulugan, at
(3) Ang mga natatanging katangian (distinguishing characteristics) o kung paano
ito naiiba sa mga katulad na uri.
Sa pagbibigay ng kahulugan, may tatlong paraan na maaaring gamitin ang isang
manunulat:
a.) Ang paggamit ng sinonim o mga salitang katulad ang kahulugan o kaisipan,
b.) Intensibong pagbibigay ng kahuugan, at
c.) Ekstensibong pagbibigay ng kahulugan- pinapalawak ang kahulugang

GEE2: PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK

SOUTH EAST ASIAN INSTITUTE OF TECHNOLOGY, INC. Page 8 of 25
 ibinigay o tinalakay. Maaraing gamitin sa iba’t ibang metods sa pagdebelop ng
talata tulad ng pag-uuri, analohiya, paghahambing, pagkokontrast, paglalarawan,
pagpapaliwanag, pagbibigay halimbawa.

 PAG-IISA-ISA O ENUMERASYON

Ang pag-iisa-isa o enumerasyon ay ang pagkaklasipika sa mga detalye sa ayos na

tila magkakasunod, samantalang maari ring magkabaligtaran o walang tiyak na
sinusundang ayos. Mahalagang matiyak na ang mga detalye ay magkakaugnay, may
pagkakatulad; at di nalalayo sa pinag-uusapan. Ang paraang ito ay maaaring ilahad na
pangungusap o parirala o kaya ay sa pamamagitan ng paggamit ng anumang bilang o
mga bullet

Halimbawa:

Mga Hakbang sa Pagsusulat

1) Pagpili ng paksa
2) Pangangalap ng datos
3) Pagpokus sa mga datos
4) Paghahanda ng balangkas
5) Panimulang Pagsulat
6) Pagsasaayos sa isinagawang draft
7) Muling pagsulat
8) Paghahanda ng pinal na kopya

 PAGSUSUNOD-SUNOD O ORDER
Ito’y maaaring sabihing pagtataya o ebalwasyon sa pag-aayos ng mga kaisipan
o detalya batay sa tamang hakbang—sa tamang pagluluto, sa pagsusunud-sunod
ng mahahalagang pangyayari o kuwento o pangyayaring naganap sa ating
kasaysayan. Maaari ring sabihin na ang hulwarang pagsusunud-sunod ay pagsunod
sa panuto o direksyon.
Ayon kina Pagkalinawan et.al. (2008), ang pagsusunud-sunod ay may tatlong uri:
sikwensyal, kronolohikal at prosidyural.

a. Sikwensyal na Pagkakasunud-sunod – ang halimbawa ng ganitong uri ng

pagkakasunud-sunod ay ang wastong pagkakasunud-sunod ng kuwento, napanood,
balita o maging sa pagbibigay ng pangunahing lunas sa tao na nalaman.
b. Kronolohikal - ito naman ay pagkakasund-sunod ng mahahalagang pangyayari

GEE2: PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK

SOUTH EAST ASIAN INSTITUTE OF TECHNOLOGY, INC. Page 9 of 25
 sa ating kasaysayan o ng isang tao.
c. Prosidyural – ito ay serye ng mga gawain upang matamo ang inaasahang
hangganan o resulta. Ang pinakasimpleng halimbawa nito ay ang mga hakbang ng
pagluluto o pagbuo ng isang produkto.
 PAGHAHAMBING O PAGKOKONTRAST
Ang paghahambing at pagkokontrast ay isang tekstong nagbibigay-diin sa
pagkakatulad at pagkakaiba ng dalawa o higit pang tao, bagay, kaisipan o ideya
at maging ng pangyayari.

Halimbawa:
PAGKAKAIBA
Ang dalawang panig na
magkakatapat ng parihaba ay
magkakasukat.
Ang lahat ng apat na panig ng
parisukat ay magkakasukat.
PAGKAKATULAD
Parehong may apat na panig ang
parisukat at parihaba.
Parehong halimbawa ng “plain figure”
ang parisukat at parihaba.

 PROBLEMA AT SOLUSYON
Ang pagtalakay sa isang suliranin at paglapat ng kalutasan ang pukos ng
hulwarang ito. Karaniwang inuuna ang problema bago ang solusyon sa
hulwarang ito bagama’t minsan ay ang kabalikan nito. Ang problema ay maaring
panlipunan o pang-agham na nangangailangan ng solusyon.

 SANHI AT BUNGA
Ang hulwaran ng tekstong ito ay pinapakita ang resulta ng mga
pinagdadaanang pangyayari o epekto ng mga ginawa ng tao, hayop o maging ng
kalikasan maging ito’y mabuti o masama. Kadalasan kung bakit, paano nangyari
ang mga ito. Ibig sabihin palaging naghahanap ng sago tang tao sa mga
katanungang nabubuo sa kanyang sarili.

 ARGUMENTATIBO O PANGANGATWIRAN
Ang tekstong argumentatibo o nangangatwiran ay mahikayat na sumang-
ayon ang sinumang katunggali tungkol sa pinagtatalunan o pinaglalabanang isyu o
anumang argumentatibo. Ang malawak na kaalaman at sapat na mga impormasyon
ay pangangailangan upang mailahad nang tama ang katwiran. Sa anumang paksa
na pinagtatalunan dapat ay may kakayahan na maiayos ang mga kaisipan upang
hind imaging malabo, maligaw o mapunta kung saan-saan ang paksang
GEE2: PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK
SOUTH EAST ASIAN INSTITUTE OF TECHNOLOGY, INC. Page 10 of 25
 pinagtatalunan.

Gawain: Sagutin ang mga sumusuod na katanungan. Isulat sa isang buong papel.
(40 puntos)

1.Paano nagkakaroon kung minsan ng di pagkakaunawaan dahil sa pagbibigay ng

definisyon sa isang salita?

2.Bakit kailangang may maayos na pagkasunod-sunod ang mga aytem sa isang

proseso?

3.Paano nakakatulong sa maayos na paglalahad ng mga detalye ang pagiisa-isa o

enumerasyon?

4.Bakit mahalagang matutunan ang pagsunod-sunod ng mga detalye sa pagsasalaysay

ng mga pangyayaring naranasan o nasaksihan?

5.Bakit kailangang maipakita ang pagkakaiba at pagkakatulad ng mga katangian ng

isang tao, bagay, pook at pangyayari kapag tayo ay naghahambing?

6.Bakit mahalaga na lapatan o angkupan ng kaukulang solusyon ang anumang

problema na dumarating sa buhay?

7.Paano maipapakita ng isang tao ang buong-puso niyang pagharap sa mga problema
na dumarating sa buhay?

8.Kinakailangan bang lagging mabatid ang sanhi ng mga pangyayaring nagaganap sa

buhay?

GEE2: PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK

SOUTH EAST ASIAN INSTITUTE OF TECHNOLOGY, INC. Page 11 of 25
 SOUTH EAST ASIAN INSTITUTE OF TECHNOLOGY, INC.
National Highway, Crossing Rubber, Tupi, South Cotabato

COLLEGE OF EDUCATION
___________________________________________________

MODYUL SA PAGKATUTO SA
GEE 2: PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK

_____________________________________________________

WEEK 4

GEE2: PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK

SOUTH EAST ASIAN INSTITUTE OF TECHNOLOGY, INC. Page 12 of 25
 WEEK 4

MGA KASANAYAN BUNGA NG PAGBASA NG MGA TEKSTONG AKADEMIKO

Sa pag-alam kung anong estratehiya at gampanin ang nararapat na isagawa ng

mambabasa, mahahasa ang kanyang mga sumusunod na kasanayan sa pagbasa ng
mga tekstong akademiko:

 PAG-UURI NG IDEYA AT DETALYE

Ang kasanayang ito ay tumutukoy sa kahusayan ng mambabasang kilalanin ang

impormasyon o detalye kung mahalaga at pangunahin o kung sumusuporta sa
pangunahing detalye.
Karaniwan, kinikilalang pangunahin at mahalaga ang detalye kung ito ang sentro
o paksa ng talakay ng akda. Ito ang pokus ng mga kaganapan sa mga detalye na ubod
ng paksa. Makikilala ang pangunahing detalye kung ito ang paksang pangungusap ng
talata.
Tumutukoy ang kaugnay na detalye sa mga suportang tala lamang sa teksto.
Ang mga detalyeng ito ay tumutulong sa pagpapalawak ng talakay. Karamihan din sa
mga detalyeng ito ang nagbibigay-linaw sa paksa.
 PAGTUKOY SA LAYUNIN NG TEKSTO
Tumutukoy ito sa kung ano ang nais mangyari ng isang awtor sa kanyang
mambabasa. May teksto na layuning manlibang, manghikayat, mang-aliw, magbigay ng
opinyon, magpaliwanag o magbigay ng impormasyon, magbahagi ng isang paniniwala
o prinsipyo, magtanggol, mangaral at iba pa. Laging tandaan na may mga tekstong may
dalawa o higit pang layunin. May mga teksto ring nagbibigay ng impormasyon habang
nanghihikayat.
 PAGTIYAK SA DAMDAMIN, TONO AT PANANAW NG TEKSTO
Sa pamamagitan ng tiyak na salitang ginagamit ng awtor sa isang teksto,
maaaring matiyak kung ano ang damdamin, tono at pananaw sa teksto.
Ang damdamin ng teksto ay tumutukoy sa kung ano ang naging saloobin ng
mambabasa sa binasang teksto. Kung gayon, maaaring ito ay masaya, malungkot,
seryoso, mapagbiro, mapangutya at iba pa.
Ang tono naman ay tumutukoy sa saloobin ng awtor sa paksang kanyang tinalakay.
Samakatuwid, maaaring ito ay masaya, malungkot, seryoso, mapagbiro, mapangutya at
iba pa.
Ang pananaw naman ay tumutukoy sa pananaw ng vistang ginamit ng awtor sa

GEE2: PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK

SOUTH EAST ASIAN INSTITUTE OF TECHNOLOGY, INC. Page 13 of 25
teksto. Makikita ito sa mga panghalip na ginagamit ng awtor. Kung gayon, unang
panauhan ang pananaw kung gumamit ng mga panghalip na ako, ko, din, kita, tayo,
natin, atin, kami, namin at amin. Nasa ikalawang panauhan naman kapag gumamit ng
ikaw, ka, mo, iyo, kayo, ninyo at inyo. Nasa ikatlong panuhan naman kung ang ginamit
na panghalip ay siya, niya, kanya, sila, nila at kanila.

 PAGKILALA SA PAGKAKAIBA NG OPINYON AT KATOTOHANAN

Mahalagang makilatis ng mambabasa ang opinyon at katotohanan. Ano ang
opinyon at ang katotohanan? Ang opinyon ay pahayag ng isang tao hinggil sa isang
paksa batay sa kanyang paniniwala at prinsipyo. Maaari ito, kung gayon, na sang-
ayunan o tutulan ng ibang tao. Ang katotohanan ay paktuwal na kaisipan o pahayag na
hindi na mapapasubalian at tinatanggap ng lahat.

 PAGSUSURI KUNG VALID O HINDI ANG IDEYA O PANANAW

Bilang isang indibidwal na may malaking gampanin sa lipunan, kailangang lagi

nating kinikilatis ang anumang ideya o pananaw kung iyon ay valid o hindi.
Samakatuwid, hindi lahat ng ideya o pananaw n gating mambabasa ay dapat tanggapin
agad.

May mga ilang batayan upang masuri ang validity ng mga ideya o pananaw. Narito
ang ilang mga katanungang dapat na masagot upang masuri kung valid o hindi ang
isang particular na ideya o pananaw:
1. Sino ang magsasabi ng ideya o pananaw?
2. Masasabi bang siya ay awtoridad sa kanyang paksang tinatalakay?
3. Ano ang kanyang naging batayan sa pagsasabi ng ideya o pananaw?
4. Gaano katotoo ang ginamit niyang batayan? Mapapanaligan ba iyon?

 PAGHIHINUHA AT PAGHUHULA
Ang isang mahusay na mambabasa ay may binubuong mga tanong sa kanyang
isipan bago magbasa, habang nagbabasa at maging matapos magbasa, mga
katanungang iyong kanya ring sinasagot at bine-verify sa kanyang pagbabasa.
Halimbawa ng mga tanong na ito ay; Tungkol saan ang teksto? Ano kaya ang
mangyayari? Bakit kaya iyon ang nangyari? Anong nais sabihin saakin ng awtor ng
teksto?

Ang paghihinuha ay tinatawag ding inferencing. Ito ay tumutukoy sa kakayahang

tukuyin ang isang bagay na hindi pa alam batay sa ilang clues. Ang pamagat ng isang
teksto, halimbawa, ay maaaring maging clue sa paghihinuha kung tungkol sa anong
paksa ang teksto. May mga teksto ring may kalakip na larawan. Katulad ng pamagat,
maaring maging clue sa paghihinuha kung tungkol sa anong paksa ang teksto. May
mga teksto ring may kalakip na larawan. Katulad ng pamagat, maaari rin iyong gamiting
pantulong sa paghihinuha.

GEE2: PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK

SOUTH EAST ASIAN INSTITUTE OF TECHNOLOGY, INC. Page 14 of 25
 Ang paghuhula ya tinatawag din naming prediksyon. Gamitin ito sa pagbabasa ng
kwento at nobela. Ang isang matalinong mambabasa ay nakagagawa ng halos akyureyt
na hula kung ano ang susunod na mangyayari o maging ang kalalabasan o wakas.
 PAGBUO NG LAGOM AT KONGKLOSYON
Ang lagom o buod ay tumutukoy sa pinakapayak at pinakamaikling anyo ng diskurso
na batay sa isang binasang teksto. Taglay nito ang pinakadiwa at mahahalagang
kaisipan ng teksto.
Samantala, ang kongklosyon naman ay tumutukoysa mga implikasyog mahahango
sa mga isang binasang teksto.
 PAGBIBIGAY-INTERPRETASYON SA MAPA, TSART, GRAP AT
TALAHANAYAN
Ang mapa, tsart, grap at talahanayan ay mga presentasyong biswal na kadalasang
ginagamit bilang pantulong sa isang teksto. Sa tulong ng mga ito, nagagawang payak at
mas madaling unawain ang mga datos na inilalahad sa isang teksto.
Ang isang mahusay na mambabasa ay kailangang nakapagbibigay ng wastong
interpret:tasyon ng mga mapa, tsart, grap at talahanayan. Narito ang ilang mga
sumusunod :
1. Pansinin ang mga leyenda. Malaki ang maitutulong ng mga ito sa pagbibigay
ng wastong interpretasyon.
2. Pansinin din ang iskeyl na ginamit. Sa pamamagitan nito, malalaman mo
kung ano ang tumbasang ginamit para sa isang particular na sukat.
3. Pansinin kung may talababang ginamit. Maari itong maging hanguan ng
dagdag-impormasyon na kailangan sa pagbibigay-interpretasyon.
4. Pag-aralang mabuti ang bawat bahagi. Bawat bahagi ay madalas na
kinapapalooban ng mga datos na kaiba o kaya’y kaugnay sa iba. Sa
pamamagitan ng pag-unawa sa bawat bahagi, makikilala ang kaibahan o
ugnayan ng mga bahagi.

 Tsart
Nagpapakita ng estruktura ng isang organisasyon maging ng ugnayan at mga
ranggo sa pagitan ng mga posisyon. Ang terminong tsart ay tumutukoy sa isang mapa
na tumutulong sa mga manedyer na Makita ang patern ng kaniyang mga nasasakupan.
Isinasaayos nito ang organisasyon at nagbabalangkas din nito ang direksyon ng control
ng kompanya. Nakatutulong ang mga tsart upang epektibong maipalaganap ang mga
impormasyon sa isang organisasyon. Nagagamit din ito upang maisagawa ang
implementasyon ng pagbabago sa isang organisasyon.

Tsart ng Organisasyon Flow Tsart

GEE2: PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK

SOUTH EAST ASIAN INSTITUTE OF TECHNOLOGY, INC. Page 15 of 25
  Mapa

Ang mapa ay isang mahalagang kasangkapan sa pag-aaral ng Heograpiya. Mapa

ang nakatutulong upang matunton ang lokasyon ng mga lugar at bagay-bagay.

Ang isang mahusay n mapa ay naglalaman ng mga leyenda na siyang magpapakita

sa gumagamit ng mapa kung ano ang pagpapakahulugan ng mga simbolong
nakapaloob sa mapa (Rosenberg, 2007). Ang neatline ang nagtatalaga ng hangganan
ng sakop ng isang particular na mapa. Ang pamagat ang nagbibigay ideya kung anong
uri ng mapa ang nilalayon ng gumawa nito na tinatawag na cartographer. Ang kulay na
ginamit sa ilang mga guhit na nakapaloob sa mapa ay kumakatawan din ng isang
particular na impormasyon tulad halimbawa asul para sa lawa, ilog at dagat at kuay
lupa (brown naman para sa bundok.

GEE2: PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK

SOUTH EAST ASIAN INSTITUTE OF TECHNOLOGY, INC. Page 16 of 25
  Piktograp

Isang larawan na kumakatawan ng isang salita tulad ng isang smiley na karaniwang

ginagamit sa pagte-text, sa email o sa chat (Pictograph, 2007). Sa kabilang banda, sa
mga spreadsheet, ang piktograp ay kumakatawan ng numerical ng datos, tiyakin na ang
sukat ng larawan ay proposyonal sa datos na kinakatawan upang maging tunay na
akyureyt ang piktograps.

 Layn Grap

Layn grap o palinyang grap ay isang uri ng grap na gumagamit ng mga tuldok upang
magpakita ng mga pagbabago sa paglipas ng oras o panahon. Ang palinyang grap ay
isang dayagram na nagpapakita n iisang linya na nag-uugnay ng mga tuldok, o isang
linya na nagpapakita ng ugnayan sa pagitan ng mga tuldok (Line graph, n.d.).

Ang mga bahagi ng palinyang grap ay ang mga sumusunod: pamagat; iskeyl o ang
bilang na nagpapakita ng mga yunit na ginamit na nagbibigay ideya kung anong yunit
ang ginamit sag rap; label na nagbibigay impormasyon kung anong datos ang
nakapaloob sa grap; bar na siyang sumusukat sa datos at ang data values na siyang
aktuwal na numero para sa bawat tuldok.

Apat na uri ng variable:

1. Categoric Variable. Inilalarawan sa pamamagitan ng isang salita at hindi

numero;
2. Ordered Variable. Mga categoric variable na maaaring isaayos ayon sa isang
partikular na order, tulad ng malamig, maalinsangan, maiinit;
3. Discrete Variable. Inilalarawan ang buong bilang, gaya ng 1,2,3; at
4. Continuous Variable. Inilalarawan ng kahit na anong bilang o bahagi ng bilang,
tulad ng 34.7.

GEE2: PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK

SOUTH EAST ASIAN INSTITUTE OF TECHNOLOGY, INC. Page 17 of 25
 Continuous variable naman ang angkop gamitin para sa palinyang gra

 Bar Graph

Ayon kina Joyce, Niel, Watson at Fischer (2008), ang bar grap ay isang uri ng biswal
na presentasyon ng mga impormasyon. Ginagamit ito upang isaayos ang impormasyon
upang maglahad ng mga pattern at mga ugnayan. Ang mga grap, tulad ng iba pang uri
ng biswal na presentasyon ay nakakatulong upang makabuo ang mga tao ng desisyon.
Bagamat, hindi laha ng mga kinakailangang datos ay matatagpuan sa isang grap kung
kaya’t paghihinuha lamang ang maaaring magbuo ng isang mambabasa. Kailangan na
maingat ang sino man sa pagbibigay interpretasyon sa mga datos na nakapaloob sa
isang grap upang hind imaging daan sa maling impormasyon, kalituhan o kahulugan.

Variables ang tawag sa mga komponent na pinaghahambing o sinusukat.

Karaniwang ang mga variable ay inuuri bilang dependent, mga datos na nakikitang
nagbabago kaugnay ng partikular na antas ng mga indeoendent na variable. Sa isang
grap, range ang tawag sa datos sa y-axis o vertical axis samantalang ang x-axis naman
ang domeyn.

Ang bar grap ay karanwang ginagamit para sa mga categoric, ordered at

discrete variables.

GEE2: PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK

SOUTH EAST ASIAN INSTITUTE OF TECHNOLOGY, INC. Page 18 of 25
GEE2: PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK
SOUTH EAST ASIAN INSTITUTE OF TECHNOLOGY, INC. Page 19 of 25
 Pie Graph
Pie gaph naman ay ginagamit upang ipakita ang ugnayan ng mga bahagi na siyang
sangkap ng isang kabuuan. Ito ay mainam upang paghambingin ang sukat ng mga
magkaugnay na bahagi.
Ang mga grap ay nakakapagbgay ng impormasyon, sa katunayan ay maaari nga
itong magamit sa pagbuo ng mga prediksyon, lalo na sa mga palinyang grap, nguni sa
kabilang banda, dapat pakatandaan na mayroong limitasyon ang mga grap kung datos
ang pag-uusapan. Ito ang dahilan kung bakit bukas sa maraming katanungan ang mga
grap kaugnay ng validity nito at kung ito’y lubhang mapagkakatiwalaan ba.

 Talahanayan
Ang talahanayan ay isang organayser ng isang imbestigasyon; isang
pamamaraan ng pagharap ng mga datos; at isang organayser upang makatulong sa
pag-unawa at pag-iisip.
Sa paglikha ng talahanayan, karaniwang nasa kaliwang column ang independent
variable at sa kanan ang dependent variable.

GEE2: PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK

SOUTH EAST ASIAN INSTITUTE OF TECHNOLOGY, INC. Page 20 of 25
Gawain I. Sumulat ng iyong pansariling opinyon hinggil sa pahayag sa ibaba.
Isulat sa isang buong papel. (50 puntos)

“Nasa loob ng bawat balikbayan box ang tunay na Filipino dream – ang makapag-
abroad at makatikim ng masaganang pamumuhay”

GEE2: PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK

SOUTH EAST ASIAN INSTITUTE OF TECHNOLOGY, INC. Page 21 of 25
 SOUTH EAST ASIAN INSTITUTE OF TECHNOLOGY, INC.
National Highway, Crossing Rubber, Tupi, South Cotabato

COLLEGE OF EDUCATION
___________________________________________________

MODYUL SA PAGKATUTO SA
GEE 2: PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK

_____________________________________________________

WEEK 5

GEE2: PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK

SOUTH EAST ASIAN INSTITUTE OF TECHNOLOGY, INC. Page 22 of 25
 WEEK 5
URI NG PAGBASA
1. ISKANING
Uri ng pagbasa sa kung saan ang nagbabasa ay nagsasagawa ng paggalugad sa
materyal na hawak tulad ng pagbasa sa mga susi na salita o key word, pamagat at sub-
titles. Dito, ang mahalagang salita ay di binibigyan pansin. Binibigyan pansin ang
ganitong pagbasa ang mahalagang mensahe sa pahinang binabasa o tinitingnan,
halimbawa nito ay pagtingin sa diyaryo upang alamin kung nakapasa sa isang Board
Examination, pagtingin ng winning number ng lotto.

Ang scanning ay isang uri ng pagbasa ng nangangailangan hanapin ang isang

partikular na impormasyon sa aklat o sa anumang babasahin. Ginagawa ito ng isang
bumabasa sa pamamagitan ng palaktaw-laktaw na pagbuklat sa materyal at pag-uukol
ng mabilisang pagsulyap sa mga ito. Nakatuon ang kanyang mga mata sa partikular na
impormasyon sa isang tiyak na pahina ng materyal. Nagagamit ang ganitong
pamamaraan sa pagbasa ng mga nilalaman (table of contents), index, classified ads at
sa paghahanap ng numero ng isang taong nais makausap.

2. ISKIMING
Ito ay pagsaklaw o mabilisang pagbasa upang makuha ang pangkalahatang ideya o
impresyon, o kaya’y pagpili ng materyal na babasahin. Ito rin ay pagtingin o paghanap
sa mahalagang impormasyon, na maaaring makatulong sa pangangailangan tulad ng
term paper o pamanahong papel, riserts at iba pa.
Ang skimming ay pinaraanang pagbasa at pinakamabilis na pagbasang magagwa ng
isang tao. Ang gumagamit ng kasanayang ito ay pahapyaw na bumabasa ng mga
pahiwatig sa seleksyon katulad ng pamagat at paksang pangungusap. Binabasa niya
nang pahapyaw ang kabuuan ng seleksyon at nilalaktawan ang mga hindi kawili-wili sa
kanya sa sandaling iyon.

3.PREVIEWING
Sa uring ito, ang mambabasa ay hindi kaagad sa aklat o chapter. Sinusuri muna ang
kabuuan at ang estilo at register ng wika ng sumulat. Ang ganitong paraan ay
makatutulong sa mabilis na pagbasa at pag-unawa sa babasa. May iba’t ibang
bahagdan ang pre-viewing gaya ng mga sumusunod:
a. Pagtingin sa pamagat, heding at sub-heding na karaniwang nakasulat ng italik.
b. Pagbasa ng heding na nakasulat sa ng blue print.
c. Pagbasa sa una at huling talata.
d. Pagbasa sa una at huling pangungusap ng mga talata.
e. Kung may kasamang introduksyon o buod, larawan, graps at tsart, ito ay binibigyan
suri o basa.
f. Pagtingin at pagbasa ng table of contents o nilalaman.

4.KASWAL
Pagbasa ng pansamantala o di-palagian. Magaan ang pagbasa tulad halimbawa
habang may inaantay o pampalipas ng oras.

5. PAGBASANG PANG-IMPORMASYON
Ito’y pagbasang may layunin malaman ang impormasyon tulad halimbawa ng pagbasa
sa pahayagan kung may bagyo, sa hangarin malaman kung may pasok o wala. Maaari
rin ang pagbasa ng aklat sa layunin masagot ang takdang-aralin. Ito rin ay pagbasa na
may hangarin na mapalawak ang kaalaman.

GEE2: PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK

SOUTH EAST ASIAN INSTITUTE OF TECHNOLOGY, INC. Page 23 of 25
6.MATIIM NA PAGBASA
Nangangailangan ito ng maingat na pagbasa na may layuning maunawaang ganap ang
binabasa para matugunan ang pangangailangan tulad ng report, riserts, at iba pa.

7. RE-READING O MULING PAGBASA

Paulit na binabasa kung ang binabasa ay mahirap unawain bunga ng mahirap na
talasalitaan o pagkakabuo ng pahayag. Isinasagawa ang muling pagbasa upang
makabuo ng pag-unawa o masakyan ang kabuuang diwa ng materyal na binasa.

8. PAGTATALA
Ito’y pagbasang may kasamang pagtatala ng mga mahalagang kaisipan o ideya bilang
pag-imbak ng impormasyon. Kasama rito ang paggamit ng marker para bigyan ng
pansin o highlight ang bahaging mahalaga sa binabasa lalo na’t ito’y sariling pag-aari.

ANG TEORYA NG PAGBASA

BOTTOM-UP
ISKEMA -Pagkilala ng mga titik at
salita
-Kahon ng kaalamn
-Pag-unawa sa mensaheng taglay ng akda
-Balangkas ng mga kaisipan hinggil sa
paksa

INTERAKTIBO TOP-DOWN
-May dalawang direksyon ang pagbasa -Paglapat ng dating kaalaman ng mambabasa

MANUNULAT MAMBABASA -Pagkilatis sa kabisan ng akda batay sa

Teoryang nalalaman

GEE2: PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK

SOUTH EAST ASIAN INSTITUTE OF TECHNOLOGY, INC. Page 24 of 25
Gawain I. Ipaliwanag ang nais ipakahulugan ng sumusunod na pahayag. Isulat sa
isang buong papel. (50 puntos)

“The reading which counts is the reading which, in making a man think, stirs and exercises and
polishes the edge of his mind”
-Leon Gutterman

GEE2: PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK

SOUTH EAST ASIAN INSTITUTE OF TECHNOLOGY, INC. Page 25 of 25