‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬

‫امام شافعی‬ ‫امام مالک‬ ‫امام ابوحنیفه‬

‫امام زید بن علی‬ ‫امام داودظاهری‬ ‫امام امحدبن حنبل‬

‫امام جابربن زید‬ ‫امام جعفرصادق‬

‫{‪}1‬‬
‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬

‫‪‬‬
‫{‪}2‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬

‫{‪}3‬‬
‫ایتمامواشراناجازهاست‬ ‫چاپووشرایهکتاببر‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫صفحات‬ ‫فهرست مطالب‬
‫فصل‪ :‬عقیدهی ما درباره امامان دین‪8/.....................................‬‬
‫فصل‪ :‬معلومات درباره فقیو‪ ،‬وفقهاء‪:/......................................‬‬
‫فصل‪ :‬زندگانی امام ابوحنیفو ‪ ،‬مؤسس وپیشوای مذىب حنفی‪79/........‬‬
‫فصل‪ :‬زندگانی امام مالک ‪ ،‬مؤسس وپیشوای مذىب مالکی‪68/..........‬‬
‫فصل‪ :‬زندگانی امام شافعی ‪ ،‬مؤسس وپیشوای مذىب شافعی ‪57/.....‬‬
‫فصل‪ :‬زندگانی امام امحد ‪ ،‬مؤسس وپیشوای مذىب حنبلی‪68/...........‬‬
‫فصل‪ :‬زندگانی امام داود ظاىری ‪ ،‬مؤسس وپیشوای مذىب ظاىری‪76/....‬‬
‫فص للل‪ :‬زن للدگانی زی للد ب للن عل للی زی للن العاب للدین ب للن ح للن ‪ ،‬مؤس للس وپیش لوای‬
‫مذىب زیدیو‪79/.........................................................‬‬
‫فصل‪ :‬زندگانی امام جعفر صادق ‪ ،‬مؤسس وپیشوای مذىب امامیو‪86/....‬‬
‫فص ل ل للل‪ :‬زن ل ل للدگانی ابوالش ل ل للع اء ج ل ل للابربن زی ل ل للد ‪ ،‬مؤس ل ل للس وپیشل ل ل لوای م ل ل للذىب‬
‫اباضیو‪8;/...............................................................‬‬
‫فهرست منابع و مأخذ‪96/................................................‬‬

‫{‪}4‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫فصل‪:‬‬

‫فمیذُی ها دستاسُ اهاهاى‬

‫دیي‬

‫{‪}5‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫‪ -1‬اّل سٌت ٍخوافت‪ ،‬چِ وساًی اًذ؟‬
‫جواب‪ :‬اىل سنت و مجاعت بو ك اين گفتو مي شود كو بر راه و روش رسلول‬
‫ص ل للَّ اللل للو َعلَمیل ل الو َو َس ل لل و اصل للاا و یل للاران او باشل للند‪ .‬رض ل لوان اهلل علل للیه‬
‫اهلل َ‬
‫امجعن‪ .‬اىل سنت و اجلماعت فقط مهن گروه ى تند‪.‬‬
‫‪ -2‬دس هَسد اهاهاى دیي‪ ،‬چِ فمیذُی داضتِ تاضین؟‬
‫جواب‪ :‬بو این شرح‪:‬‬
‫‪ -‬امامان چهارگانو ىیچکدام خنواستواند کو اجتهلاد و نرلر خلود را اوللن و‬
‫آخرین اجتهلاد و نرلر معرفلی کننلد چنانکلو بارىلا خواسلتواند کلو ملردم از پل وی از‬
‫فتوای آهنا بدون دلیل خودداری کنند‪.‬‬
‫‪ -‬آهنا معصوم نی لتند‪ ،‬از آهنلا نیلط خسلا سلر ملی زنلد‪ ،‬وملا دنبلال خساىلای‬
‫آنان نی تی ‪.‬‬
‫مه ل لواره از خ للوي ىل للای آن للان م للی سل للتایی ‪ ،‬و از رمح للان اس للتدعا مل للی للا کل للو از‬
‫خساىای آنان درگذرد‪.‬‬
‫‪ -‬اهلل تع للالی ى للی یک للی از بن للدگانی را مکلل ل ن ردانی للده‪ ،‬ک للو حتم للا در‬
‫یکی از این مذاىب قرار گ ند‪ ،‬بلکلو مکلل سلاختو تلا‪« :‬قلرآن وحلدی » را‪ ،‬بلو‬
‫فه سل صاحل ب ند‪ ،‬وم ائل مغلل وپیچیلدهی دیلن را کلو توسلط ایلن اماملان‬
‫بطرگلوار‪ ،‬وسللائر ائمللو‪( 7‬کلو در ایللن کتللا اسل شللان ذکللر نشلده اسللت)‪ ،‬حللل وبللو‬
‫بررسی گرفتو اند؛ بدون تعصب وعصبیت أخذ ایی ‪.‬‬

‫‪ -7‬مانند‪ :‬سفیان ثوری‪ ،‬مکاول‪ ،‬اوزاعی‪ ،‬ابن مبارک وغ ه‪.‬‬

‫{‪}6‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫‪ -‬ىیچ اه حک کرده ی توانی کو «این مذىب متام دیلدگاه ىلایی حل ‪،‬‬
‫وسائر مذاىب در باطل روان اند!»‪.‬‬
‫‪ -‬ىرگللاه قللول‪ ،‬عمللل‪ ،‬وفعللل امامللان‪ ،‬بللا قللرآن وحللدی واصللاا در ت للاد‬
‫آمللد‪ ،‬بنللابر توصللیو ای خللود آهنللا‪ ،6‬بللو قللرآن‪ ،‬حللدی وعمللل صللاابو چن ل مللی‬
‫زنی ‪.‬‬
‫‪ -‬ت للوىن‪ ،‬مت للبر‪ ،‬عی للب گل ل ی‪ ،‬وا للام ب ل ل ب للر امام للان؛ حل لرام وناج للائط‬
‫وبدور از اخالق اسالمي وزلمدی است‪.‬‬
‫‪ -‬پ وان این امامان‪ ،‬سبن ویان آهنا نی تند‪ ،‬و ربسی بو آنان ندارند‪.‬‬
‫‪ -‬مهواره امامان بن ىل احلمام داشلتو‪ ،‬وىیچ لاه در مقابلل مهلدی ر‪ ،‬جبهلو‬
‫گ ی ی کردند‪.‬‬

‫‪ -6‬بطور مثال‪:‬‬
‫گفته است‪« :‬ىرگاه سبين گفت کو سلال کتا اهلل و حدی پیامرب بود سبن مرا ترک کنید»‪.‬‬ ‫* امام ابوحنیفه‬
‫* امام مالک گفته است‪ « :‬مهانا من ان امن‪ ،‬گاىي اشتباه مي كن و گاىي درست‪ ،‬آرا و نرریامت را بررسي كنید‪ ،‬آنچو را‬
‫كو مواف با كتا و سنت بود بپذیرید و آنچو را كو با آن موافقت نداشت ترك كنید»‪.‬‬
‫گفته است‪« :‬ىرگاه در كتا من‪ ،‬موردی خالف سنت رسول اهلل ‪ -‬صلَّ اهلل علیو وسل ‪ -‬یافتید‪ ،‬سنت‬ ‫* امام شافعی‬
‫پیامرب ‪ -‬صلَّ اهلل علیو وسل ‪ -‬را گرفتو و سبن مرا رىا كنید‪ .‬و در روایيت فرمود‪ :‬از سنت پیامرب ‪ -‬صلَّ اهلل علیو وسل ‪-‬‬
‫پ وی ائید و بو سبن ك ي دی ر توجو نكنید»‪.‬‬
‫گفته است‪ « :‬ىر ك یكو حدی پیامرب را رد كند‪ ،‬بر كناره ی پرت اه نابودی قرار دارد»‪.‬‬ ‫* امام احمد‬
‫نکته‪ :‬مهو اینها‪ ،‬واقوال بیشم از سل را در کتا ‪« :‬منکرین سنت یا کافران غ م لح‪ ،‬مجع آوری وده ام»‪.‬‬
‫{‪}7‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫فصل‪:‬‬
‫هقلَهات دستاسُ فمیِ‪ٍ ،‬فمْاء‬

‫{‪}8‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫‪ -3‬فتَی چیست؟‬
‫جواب‪ :‬ال َفمتوی و الفتیا‪« :‬ذكر احل مك ادل ؤول عنو لل ائل»‪ ،‬أو «ىي جوا‬
‫ادلفيت»‪ ،‬فتوا و فتیا‪« :‬بیان حك سؤال برای سائل» و یا فتوا‪« ،‬عبارت است از‬
‫جوا مفيت بو سائل و م تفيت»‬
‫با این توضیح‪ ،‬فتوا شامل پاسخ بو سؤاالت شرعي و غ شرعي است‪ ،‬كو‬
‫منرور ما پاسخ بو سؤاالت شرعي میباشد‪.‬‬
‫یقال‪« :‬أفتاه يف ادل ألة یفتیو‪ :‬إذا أجابو‪ .‬واالس ‪ :‬الفتوی»‪.‬‬
‫گفتو مي شود‪ :‬در م ألو ای بو او فتوا داد‪ ،‬در موردی بو او فتوا ميدىد‪،‬‬
‫‪5‬‬
‫زماين كو جوا او را بدىد‪.‬‬
‫‪ -4‬دس هىِ چِ وساًی فتَی هی دادًذ؟‬
‫جواب‪ :‬عسا بن ابیرباح‪ ،‬طاوس بن کی ان‪ ،‬عمر بن دینار و عکرمو‪.‬‬
‫‪ -5‬دس هذیٌِ چِ وساًی فتَی هی دادًذ؟‬
‫جــواب‪ :‬سللعید بللن م للیب‪ ،‬عللروه بللن زب ل ‪ ،‬سللپس ابللان بللن ع مللان بللن عفللان‪،‬‬
‫عبداهلل و سامل پ ران عمر بن خسا ‪.‬‬
‫‪ -6‬دس تصشُ چِ وساًی فتَی هی دادًذ؟‬
‫جواب‪ :‬ح ن بن ح ن‪ ،‬جابر بن زید و زلمد بن س ین و غ ه‪.‬‬

‫‪ -5‬مقدمو فتاوی علمای البلد احلرام‪.‬‬

‫{‪}9‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫‪ -7‬دس وَفِ چِ وساًی فتَی هی دادًذ؟‬
‫جواب‪ :‬صلد بن حطم‪ ،‬ابراىی خنعی‪ ،‬عامر شلعبی‪ ،‬سلعید بلن جبل ‪ ،‬سلپس محلاد‬
‫بن ابیسلیمان‪ ،‬سفیان بن سعید ثوری‪ ،‬ابوحنیفو نعمان بن ثابت و غ ه‪.‬‬
‫‪ -8‬دس هصش چِ وساًی فتَی هی دادًذ؟‬
‫جواب‪ :‬یطید بن حبیب‪ ،‬بک بن عبداهلل بن االشجع‪ ،‬و عمر بن احلارث‪.‬‬
‫‪ -8‬دس لیشٍاى چِ وسی فتَی هی دادًذ؟‬
‫جواب‪ :‬سانون بن سعید‪.‬‬
‫‪ -10‬دس اًذلس چِ وساًی فتَی هی دادًذ؟‬
‫جواب‪ :‬حییی بن حییی و عبدادللک بن حبیب و غ ه‪.‬‬
‫‪ -11‬دس وذام فصش‪ ،‬تَخِ ٍاّتوام تِ فمِ تیطتش ضذ؟‬
‫جواب‪ :‬در قیام دولت عباسی اىتمام و توجو بو فقلو و رجلال آن بیشلم شلد و‬
‫اىتمللام بللو سللنت و مجللع و تللدوین گردیللد و در قللرن دوم و سللوم مللذاىب چهارگانللو‬
‫ت نن باشکوه و عرمت‪ ،‬سراسر شلالک اسالمی را فراگرفت‪.‬‬
‫‪ -12‬داًطوٌذاى ًاهی فمِ اسالهی دس صذس اسالم‪ ،‬چٌذ ًفش‬
‫تَدًذ؟‬
‫جواب‪ :‬دانشمندان نامی فقو اسالمی در صدر اسالم ىفت نفر بودند‪:‬‬
‫‪ -7‬ابوعبداهلل عبیداهلل فرزند عبداهلل ىذلی متوفی ‪ ;:‬ىجری‪.‬‬
‫‪ -6‬ابوعبداهلل عروه فرزند زب بن العوام ‪ ;5-56‬ىجری‪.‬‬
‫{‪}11‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫‪ -5‬ابوزلمد قاس فرزند زلمد فرزند ابوبکر صدی ‪ 709-59‬ىجری‪.‬‬
‫‪ -6‬ابوزلمد بن سعید بن ادل یب ‪ ;6-75‬ىجری‪.‬‬
‫‪ -7‬ابوایو سلیمان بن ی ار ‪ 709-96‬ىجری‪.‬‬
‫‪ -8‬ابوبکر بن عبدالرمحن ا بن احلارث بن ىشام سلطومی متوفی ‪ ;8‬ىجری‪.‬‬
‫‪ -9‬خارجو فرزند زید بلن حلارث ثابلت انصلاری ;‪ ;;-6‬ىجلری‪ .‬رضلوان اهلل‬
‫تعالی علیه امجعن‪.‬‬
‫‪ -13‬فمْاء ٍهفتیاى صحاتِ چِ وساًی تَدًذ؟‬
‫جواب‪:‬‬
‫‪ -7‬ابوبکر صدی (وفات ‪ 75‬ىجری)‪،‬‬
‫‪ -6‬عمر فاروق (وفات ‪ 65‬ىجری)‪،‬‬
‫‪ -5‬ع مان بن عفان (وفات ‪ 58‬ىجری)‪،‬‬
‫‪ -6‬علی بن ابی طالب (وفات ‪ 60‬ىجری)‪،‬‬
‫‪ -7‬عبداهلل بن م عود (وفات ‪ 56‬ىجری)‪،‬‬
‫‪ -8‬معاذ بن جبل (وفات ‪ 79‬یا ‪ 7:‬ىجری)‪،‬‬
‫‪ -9‬زید بن ثابت (وفات ‪ 67‬ىجری)‪،‬‬
‫‪ -:‬ابودرداء عومیر بن مالک (وفات ‪ 79‬یا ‪ 7:‬ىجری)‪،‬‬
‫;‪ -‬عبداهلل بن عباس (وفات ‪ 8:‬ىجری)‪،‬‬
‫‪ -70‬عبداهلل بن عمر (وفات ‪ 96 ،95 ،96‬ىجری)‪،‬‬
‫‪ -77‬عبداهلل بن زب عوام (وفات ‪ 95‬ىجری)‪،‬‬

‫{‪}11‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫‪ -76‬عبداهلل بن عمروعاص (وفات ‪ 87‬یا ‪ 99‬ىجری)‪.‬‬
‫‪ -14‬تٌْا وسی وِ دس حضَس پیاهثش صلی اهلل فلیهِ ٍسهلن‬
‫فتَی صادس هی وشد‪ ،‬چِ وسی تَد؟‬
‫جواب‪ :‬ابوبکر صدی ‪.‬‬
‫‪ -15‬صًاى فمْیِ دٍس صحاتِ چِ وساًی تَدًذ؟‬
‫جـــواب‪ :‬فاطمللو‪ ،‬عایشللو‪ ،‬حفصللو بنللت عمللر‪ ،‬امسلللمو‪ ،‬ام حبیللب ا للاء بنللت‬
‫ابیبکر‪ ،‬امالف ل بنت احلارث و امىانی بنت ابی طالب رضیاهلل عنهن‪.‬‬
‫‪ -16‬وساًی وِ تمشیثاً توام هسایل فمِ اسهالهی سا تهذٍیي‬
‫وشدُ ٍ دس دستشس هسلواًاى لشاس دادُ اًهذ چهِ وسهاًی‬
‫تَدًذ؟‬
‫جواب‪ :‬ک انی کو تقریبا متام م ایل فقو اسالمی را تدوین کلرده و در دسلمس‬
‫م لمانان قرار دادهاند چهار نفر ى تند‪:‬‬
‫الف ف ‪ -‬نعم للان ب للن ثاب للت ام للام ابوحنیف للو متول للد ‪ :0‬در کوف للو مت للوفی ‪ 770‬ىج للری‬
‫مدفون در بغداد‪.‬‬
‫ب‪ -‬امللام ابوعبللداهلل مال لک بللن انللس مللدنی متولللد ‪ ;0‬در مدین لو طیبللو متللوفی‬
‫;‪ 79‬ىجری مدفون در قربستان بقیع مدینو‪.‬‬
‫ج‪ -‬امام ابوعبداهلل زلمد بن ادریس شلافعی متوللد ‪ 770‬ىجلری در شلهر غلطه‬
‫و متوفی در سال ‪ 606‬ىجری مدفون در قرافو مصر‪.‬‬

‫{‪}12‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫د‪ -‬امللام ابوعبللداهلل امحللد بللن حنبللل شللیبانی متولللد ‪ 786‬ىجللری در بغللداد و‬
‫متوفی در سال ‪ 667‬ىجری مدفون در بغداد‪.‬‬
‫‪ -17‬فمِ تِ چِ هقٌاست؟‬
‫‪6‬‬
‫جواب‪ :‬فقو در لغت بو معنی فه است‪.‬‬
‫فمِ سا چگًَِ تقشیف هی وٌذ؟‬ ‫‪ -18‬اهام اتَحٌیفِ‬
‫جواب‪« :‬ىو معرفة النفس ماذلا وما علیها»‪.‬‬
‫یعنی‪« :‬فقو آن ت کو نفس حقوق و واجبات خود را بشناسد»‪.‬‬
‫فمِ سا چگًَِ تقشیف هی ًوایذ؟‬ ‫‪ -18‬اهام ضافقی‬
‫جواب‪« :‬العل باألحکام الشرعیة العملیة ادلکت ب من أدلتها التفصیلیة»‪.‬‬
‫یعنللی‪« :‬عبللارت از عل ل بللو احکللام شللرعی عملللی اسللت کللو از ادلللو تفصللیلی‬
‫گرفتو شده است»‪.‬‬
‫‪ -20‬فمْی چِ وسی است؟‬
‫جـــواب‪ :‬فقهللی مهللان رلتهللد اسللت‪ ،‬ورلتهللد ک للی اسللت کللو ملکللو ای در او‬
‫حاصل شود کو بو وسیلو آن بو استنباط احکام از ادلو آن قادر می شود‪.‬‬
‫‪ -21‬فمِ چِ صهاًی تذٍیي ضذ؟‬

‫‪ -6‬علل فقللو بللر علللوم دی للر ف للیلت دارد‪ ،‬زیلرا اک للر علل تف ل و علل حللدی بیللان ر احکللام فقللو اسللت‪ ،‬و علل اصللول فقللو نیللط‬
‫بیان ر طریقو (فقو) نصوص قلرآن کلر و سلنت نبلوی اسلت‪ ،‬پلس گویلا متلام عللوم شلرعی بلرای فهل و دان ل علل فقلو اسلت‪ ،‬و از‬
‫این جهت است کو عل فقو بر علوم دی ر ف یلت دارد‪ ،‬و عالوه بر آن‪ ،‬علل (فقلو) بیلان ر حل اهلل و حل بنلده اسلت‪ ،‬و ک لی‬
‫کو عل را فقو را میآموزد و بو آن عمل میکند‪ ،‬ح خلدا و بنلدهاش را اداء کلرده اسلت‪ ،‬و اسلاس شلریعت ىل مهلن چیلط اسلت‪،‬‬
‫و سورۀ (والعصر) ى اشاره بو مهن امر دارد‪.‬‬
‫{‪}13‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫جواب‪ :‬مراحلل تلدوین فقلو‪ ،‬از تلدوین سلنت وآثلار آغلاز گردیلد‪ ،‬سلپس آملالی‪،‬‬
‫م للائل وجوامللع تللدوین شللد‪ ،‬بعللد از آن مللدونات وأمهللات الکتللب مب للوطي کللو‬
‫مللذاىب را از فروپاشللي ونللابودی حفللر کللرد‪ ،‬ف لرا رسللید‪ ،‬ومتللون بللا اسلللو علمللي‬
‫ترکیط شدید‪ ،‬تفاوت ترتیب وعبارات مغل وپیچیده پابو میدان عل فقو گذاشت‪.‬‬
‫‪ -22‬هزّة چِ هقٌی داسد؟‬
‫جــواب‪ :‬مللذىب در لغللت بلو معنللای راه یللا جلای رفل اسللت‪ ،‬و در اصللسالح‪:‬‬
‫عبارت از احکامی است کو م ائل را در بر می گ د‪.‬‬
‫‪ -23‬چشا هزّة تِ «خای سفتي» تطثیِ دادُ ضذُ است؟‬
‫جواب‪ :‬ملذىب الاطری بلو «جلای رفل » تشلبیو داده شلده کلو راه بلو معلاش و‬
‫زندگی می اصلامد‪ ،‬و این احکام ان ان را بو معاد یا آخرت می رساند‪.‬‬
‫‪ّ -24‬ستِ ای هزاّة‪ ،‬چِ صهاًی تطىیل ضذ؟‬
‫جـــواب‪ :‬ى للتو م للذاىب در عصللر ص للاابو ش للکل گرف للت‪ ،‬ام للا ن للو آنس للور ک للو‬
‫ىدفشان تفرق وجدایی میان امت بوده باشد‪ ،‬فقط برای فه نصوص بود‪ .‬مل ال‪:‬‬
‫در آن وقت مذىب عائشو‪ ،‬مذىب عبلداهلل بلن عملر‪ ،‬ملذىب عبلداهلل بلن م لعود‬
‫وغ ه‪ ،‬وجود داشتند‪.‬‬
‫‪ -25‬اختْاد تِ چِ هقٌاست؟‬
‫جواب‪ :‬اجتهلاد عبلارت اسلت از‪ ،‬بکلارگ ی هنایلت سلعي و تلالش در رابسلو بلا‬
‫شلناخت احکلام و اسلتبراج و اسلتنباط آن ىلا از ادللو ىلای شلرعي اسلت آن ونلو‬

‫{‪}14‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫کللو رلتهللد خللود اح للاس کنلد دی للر توانللایي اضللافو کللردن مسلللت را بللر اسللتنباط و‬
‫شناخت خود ندارد‪.‬‬
‫‪ -26‬آیا دسب اختْاد تستِ ضذُ؟‬
‫جـواب‪ :‬ب ل در اجتهلاد‪ ،‬بللدعتی اسلت کلو آنلرا وارد دیلن لوده انلد وسللبب‬
‫شک للت م لللمانان گردی للد‪ ،‬در اجته للاد ت للا روز رس للتاخیط ب للر روی علم للاء ب للاز‬
‫است‪.‬‬
‫‪ -27‬چِ صهاًی سا «دٍسُ ای عالیی» اختْاد هی ًاهٌذ؟‬
‫جواب‪ :‬از آغلاز سلده دوم تلا نیملو سلده چهلارم ىجلری بلو دوره طالئلی اجتهلاد‬
‫مشهور است‪.‬‬
‫‪ -28‬تقذ اص آغاص اختْاد‪ ،‬چٌذ هدتْهذ دس افهك آسهواى‬
‫اختْاد دسخطیذًذ؟‪،‬‬
‫‪ٍ -28‬آًْا چِ وساًی تَدًذ؟‬
‫جواب‪ :‬در اف آ ان اجتهاد سیطده رلتهد درخشیدند‪ ،‬کو مذاىب آهنلا تلدوین‬
‫گردیده‪ ،‬ونررات شان در مورد تقلید دی ران قرار گرفت‪.‬‬
‫آنها عبارت اند از‪:‬‬
‫در مکو‪.‬‬ ‫‪ -‬سفیان بن عیینو‬
‫در مدینو‪.‬‬ ‫‪ -‬مالک بن أنس‬
‫در بصره‪.‬‬ ‫‪ -‬ح ن بصری‬

‫{‪}15‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫‪ -‬ابوحنیفو وسفیان ثوری در کوفو‪.‬‬
‫در شام‪.‬‬ ‫‪ -‬اوزاعی‬
‫‪ -‬شافعی ولی بن سعد در مصر‪.‬‬
‫در نیشاپور‪.‬‬ ‫‪ -‬اسااق بن راىویو‬
‫‪ -‬ابوثور‪ ،‬امحد‪ ،‬داؤد ظاىری وابن جریر طربی در بغداد‪.‬‬
‫‪ -30‬آیا توام ایي هزّة‪ ،‬اهشٍصُ ٍخَد داسًذ؟‬
‫جواب‪ :‬اک ر این مذاىب‪ ،‬ااطر از بن رفل پل وان شلان‪ ،‬آهنلا در میلان کتا لا‬
‫باقی ماندند‪ .‬وبرخی دی ر تا بو امروز مهچنان‪ ،‬پابرجا ى تند‪.‬‬
‫‪ -31‬حىن یا «احىام» چیست؟‬
‫جواب‪ :‬احکام مجع حک بلوده‪ ،‬وآن مسللو شلارع حکلی اسلت‪ .‬ویلا احکلام‬
‫عبللارت از خسللا اهلل متعللال بللو افعللال مکلفللن بللو طریل اقت للاء‪ ،‬یل ویللا وضللع‬
‫می باشد‪.‬‬
‫‪ -32‬هَضَؿ فمِ چیست؟‬
‫جواب‪ :‬عبارت از افعال مکلفن آنسور کو از آهنا خواستو شده می باشد‪.‬‬
‫‪ -33‬هىلفیي چِ وساًی اًذ؟‬
‫جواب‪ :‬عبارت از افراد بالغ وعاقلی اند کو تکلالی شلرعی بلو افعلال آهنلا تعلل‬
‫می گ د‪.‬‬
‫‪ -34‬ضشٍست تِ چِ چیضی گفتِ هی ضَد؟‬
‫{‪}16‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫جــواب‪ :‬آن للت کللو اگللر شبصللی از چیللطی شلنللوع اسللتفاده نکنللد‪ ،‬بللو ىالکللت‬
‫نفس و یان ل‪ ،‬یا نابودی مال ویا زایل شدن عقل منجر شود‪.‬‬
‫‪ -35‬حاخت تِ چِ چیضی گفتِ هی ضَد؟‬
‫جــواب‪ :‬آن للت کللو اللاطر عللدم اسللتعمال چیللط شلنللوع‪ ،‬حللرج ومشللقتی در نفللس‬
‫یا اوالدش یا مال یا عقلی پیی می آید‪.‬‬

‫{‪}17‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫فصل‪:‬‬

‫صًذگاًی اهام اتَحٌیفِ‬

‫هؤسس ٍپیطَای هزّة حٌفی‬

‫{‪}18‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫هقلَهات دّیذ؟‬ ‫‪ -36‬دس هَسد اسن ًٍسة اهام اتَحٌیفِ‬
‫جواب‪ :‬ایشان‪ :‬ابوحنیفو نعمان بن ثابت بن زوطی بن ماه می باشد‪.‬‬
‫دس وذام سال هتَلذ‪،‬‬ ‫‪ -37‬اهام اتَحٌیفِ‬
‫‪ ٍ -38‬دس وذام هٌغمِ تذًیا آهذ؟‬
‫جواب‪ :‬در سال ‪ :0‬ىجری در کوفو بو دنیا آمد‪.‬‬
‫تِ چِ وسی هی سسذ؟‬ ‫‪ً -38‬سة اهام اتَحٌیفِ‬
‫جواب‪ :‬ن ب او بو یطدجرد بن شهریار‪ ،‬آخرین ملوک ساسانی میرسد‪.‬‬
‫چٌذ سال تحصیل وشد؟‬ ‫‪ -40‬اهام اتَحٌیفِ‬
‫جواب‪ :‬ابوحنیفو از محاد بن ابیسلیمان اشعری فقیو کلوفی بلو ملدت ‪ 7:‬سلال‬
‫فقو و حدی را آموخت‪.‬‬
‫فمهِ ٍحهذیر سا اص چهِ وسهی‬ ‫‪ -41‬اهام اتَحٌیفهِ‬
‫آهَخت؟‬
‫جــواب‪ :‬از زل للر ابلراىی خنعللی‪ ،‬علقمللو بللن قللیس‪ ،‬و شللعبی ىل بلرای آمللوخ‬
‫فقو رهمند شد‪.‬‬
‫لشائت سا اص چِ وسی آهَخت؟‬ ‫‪ -42‬اهام اتَحٌیفِ‬
‫از امام عاص قرائت قرآن را فراگرفت‪.‬‬ ‫جواب‪ :‬ابوحنیفو‬

‫{‪}19‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫چٌذ تي اص اصحاب پیاهثش اسهالم سا‬ ‫‪ -43‬اهام اتَحٌیفِ‬
‫دیذُ تَد؟‪،‬‬
‫‪ٍ -44‬آیا اص آًْا سٍایت وشدُ است؟‬
‫چهللار تللن از اصللاا نبللی علیللو ال للالم‪ :‬انللس بللن‬ ‫جــواب‪ :‬امللام ابوحنیفللو‬
‫مالللک‪ ،‬عبللداهلل بللن اوفللی در کوفللو‪ ،‬سللهل بللن سللعد سللاعدی در مدینللو‪ ،‬ابوطفیللل‬
‫عامر بن وائلو را در مکو درک ود ولی از آنان چیطی نیاموخت‪.‬‬
‫چِ وساًی تَدًذ؟‬ ‫‪ -45‬ضاگشداى هوتاص اهام اتَحٌیفِ‬
‫جواب‪:‬‬
‫‪.‬‬ ‫‪ -‬ابویوس‬
‫‪.‬‬ ‫‪ -‬زلمد بن ح ن شیبانی‬
‫‪.‬‬ ‫‪ -‬زفر بن اذلذیل‬
‫‪.‬‬ ‫‪ -‬ح ن بن زیاد لؤلؤیی کوفی‬
‫وغ ه‪.‬‬
‫تشای هزّثص‪ ،‬وتاب تألیف وشدُ‬ ‫‪ -46‬آیا اهام اتَحٌیفِ‬
‫است؟‬
‫جواب‪ :‬امام ابوحنیفو برای مذىبی کتابی تألی نکرده است‪.‬‬

‫{‪}21‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫‪ -47‬چِ وساًی تشای هزّة اهام اتَحٌیفِ وتهاب تهألیف‬
‫وشدًذ؟‬
‫در مللذىب او بللو‬ ‫‪ ،‬و زلمللد‬ ‫جـــواب‪ :‬شللاگردانی سلصوصللا ابویوس ل‬
‫تألی کتا ىایی پرداختواند‪.‬‬
‫وهذام‬ ‫‪ -48‬هطَْستشیي وتاب هزّة اههام اتَحٌیفهِ‬
‫است؟‬
‫جواب‪ :‬کتا ىدایو‪.‬‬
‫‪ -48‬دس هَسد وتاب ّذایِ هقلَهات دّیذ؟‬
‫جواب‪ :‬کتلا ىدایلو از معتربتلرین کتلب فقهلی حنفلی اسلت کلو از چهلار جلطء‬
‫تشل ل للکیل یافتل ل للو و شل ل للرحىا و حاشل ل للیوىای ف ل ل لراوان دارد‪[ .‬البتل ل للو در آن احادی ل ل ل‬
‫ساخت ی وضعی ب یاری وجود دارد کو امام زیعلی مهت بو بیلان آهنلا در نصلب‬
‫الرایو وده است]‬
‫‪ -50‬فلواء دستاسُ اّویت فمِ حٌفی چِ گفتِ اًذ؟‬
‫جــواب‪ :‬جللاحر میگویللد‪ :‬ب للا ان للان‪ ،‬پنجللاه سللال در فقللو و تفی للر اشللتغال‬
‫وده و با فقها نش تو و از آهنا آموختو و متلرین کلرده بلاز ملیبینی درخلور ق لا و‬
‫فتوی و صلدور حکل یباشلد‪ ،‬وللی در ملدت یلک سلال کلو فقلو حنفلی یلا ماننلد‬
‫آن را میخوانللد و بللو اصللول فقللو آشللنا میشللود‪ ،‬الیل مقللام ق للا و حکومللت یللک‬

‫{‪}21‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫شهرستان میگردد‪ ،‬چند روزی آموخ فقلو حنفلی مسلاب چنلدین سلال تعلل فقلو‬
‫دی ران است‪.‬‬
‫چیست؟‬ ‫‪ -51‬دیذگاُ فلواء دس استثاط اهام اتَحٌیفِ‬
‫جواب‪:‬‬
‫‪ ‬امام امحد میفرماید‪ :‬امام ابوحنیفو ازنررعل ‪ ،‬تقوی‪ ،‬زىد وراسلت وئی‪،‬‬
‫در جای اه واالیی قرار داشت‪.‬‬
‫میفرمای للد‪ :‬ابوحنیف للو راج للح ب للو م للائل هنای للت مش للکل‬ ‫‪ ‬ام للام اوزاع للی‬
‫ران آگاه بود‪.‬‬ ‫ن بت بو دی‬
‫میفرماید‪ :‬امام ابوحنیفو یک امام وپیشوا بود‪.‬‬ ‫‪ ‬امام ابوداود‬
‫می ویللد‪ :‬امللام ابوحنیفللو یکللی از دانشللمندان دیللن وعللامل‬ ‫‪ ‬امللام ذىبللی‬
‫بطرگ عراق بود‪.‬‬
‫‪ ‬امام وکیع بن جراح می وید‪ :‬امام ابوحنیفو در امت یک امانت بود‪.‬‬
‫‪ ‬حییی بن معن می وید‪ :‬ابوحنیفو مورداعتماداست‪.‬‬
‫‪ ‬علللی ادلللدینی می ویللد‪ :‬امللام ابوحنیفللو ثقللو ومللورد اعتمللاد بللوده وعیللب‬
‫واشکالی در اونی ت‪.‬‬
‫‪ ‬سفیان ثوری می وید‪ :‬ابوحنیفو ازداناترین مردم بود‪.‬‬
‫‪ ‬عبداهلل بن مبارک می وید‪ :‬من ک ی را درفقو م ل ابوحنیفو ندیدم‪.‬‬
‫‪ ‬امللام ابللن تیمیللو می ویللد‪ :‬ابوحنیفللو‪ ،‬مالللک‪ ،‬شللافعی‪ ،‬امحللد؛ اوزاعللی از‬
‫امامان دین بو مشارمی روند‪.‬‬

‫{‪}22‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫می ویلد‪ :‬املام ابوحنیفللو دانلا تلرین اىللل زملان خللودش‬ ‫‪ ‬مکلی بلن ابلراىی‬
‫بود‪.‬‬
‫دس اٍائل تا وذام فلن تَد؟‬ ‫‪ -52‬هطغَلیت اهام اتَحٌیفِ‬
‫جــواب‪ :‬در اوایللل عمللر خللود‪ ،‬سللرگرم مباح ل کالمللی بللوده و بللا علمللاء کللالم‬
‫مراوده داشتو است‪.‬‬
‫هی صیسهت‪ ،‬آًهشا‬ ‫‪ -53‬هىاًی وِ آًدا اهام اتَحٌیفِ‬
‫هحذثیي تِ چِ اسوی یاد هی وٌٌذ؟‬
‫جواب‪ :‬مکان اىل رأی‪.‬‬
‫دس صهیٌِ فتَی‪ ،‬استخشاج ٍاستٌثاط‬ ‫‪ -54‬اهام اتَحٌیفِ‬
‫احىام‪ ،‬هصادسش چِ چیضی تَد؟‬
‫ملی گفلت‪ :‬بلرای اسلتنباط احکلام‪ ،‬خن لت بلو‬ ‫جواب‪ :‬خلود املام ابوحنیفلو‬
‫کت للا اهلل تع للالی مراجع للو م للیکن ‪ ،‬اگ للر نتوان للت از کت للا اهلل و س للنت پی للامرب‬
‫حکمی را استنباط کن از گفتوىای صاابو ره گرفتو‪ ،‬بقیو را رىا می ا ‪.‬‬
‫اص تاتقیي است؟‬ ‫‪ -55‬آیا اهام اتَحٌیفِ‬
‫جــواب‪ :‬برخللی تللاریخ نوی للان گفتللو انللد‪ :‬ابوحنیفللو از تللابعن اسللت زی لرا عصللر‬
‫صاابو را درک کرده است‪.‬‬
‫آًشا سٍایت‬ ‫‪ -56‬هطَْس تشیي حذیثی وِ اهام اتَحٌیفِ‬
‫وشدُ است‪ ،‬وذام است؟‬
‫{‪}23‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫جواب‪ :‬حدی ‪« :‬طلب العل فری ة علی کل م ل »‪.‬‬
‫چِ ضغلی سا داضت؟‬ ‫‪ -57‬اهام اتَحٌیفِ‬
‫‪ ٍ -58‬اص چِ ساّی‪ ،‬خشذ ٍهصاسف خَد سا تذسهت ههی‬
‫آٍسد؟‬
‫در کوفللو بللو اللارت پارچللو مشللغول بللود‪ ،‬و از آن‬ ‫جـــواب‪ :‬امللام ابوحنیفللو‬
‫خرچ ومصارف خود را بدست می آورد‪.‬‬
‫‪ -58‬چِ وسی هٌت تضسگی تش هزّة اههام اتَحٌیفهِ‬
‫گزاضت؟‬
‫جواب‪ :‬املام ابویوسل ‪ ،‬ف لل بطرگلی بلر ملذىب حنفلی در ملورد تلدوین اصلول‬
‫ونشر آرای مذىب در گوشو وکنار دنیا داشتو است‪.‬‬
‫هحفهَػ‬ ‫‪ -60‬تَسظ چِ وسی هزّة اههام اتَحٌیفهِ‬
‫هاًذ؟‬
‫‪.‬‬ ‫جواب‪ :‬توسط امام زلمد بن ح ن شیبانی‬
‫چِ سٍلی سا‬ ‫‪ -61‬وتاتْای اهام هحوذ تي حسي ضیثاًی‬
‫دس هزّة حٌفی داسًذ؟‬
‫جواب‪ :‬کتا ای آن‪« ،‬ظاىر الروایة»‪ ،‬در مذىب احناف حجت است‪.‬‬

‫{‪}24‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫چهِ‬ ‫‪ -62‬تْتشیي لیاس وٌٌذُ دس هزّة اهام اتَحٌیفِ‬
‫ضخصی تَد؟‬
‫‪ ،‬شاگرد شلتاز وی‪.‬‬ ‫جواب‪ :‬ابواذلذیل‪ ،‬زفر بن ىذیل بن قیس کوفی‬
‫تذاى دچهاس ضهذ‪ ،‬چهِ‬ ‫‪ -63‬فتٌِ ای وِ اهام اتَحٌیفِ‬
‫چیضی تَد؟‬
‫جواب‪ :‬حلاک از او خواسلت تلا ق لا را بپلذیرد‪ ،‬للیکن او ابلا ورزیلد‪ ،‬و زنلدانی‬
‫شد‪.‬‬
‫خَاست تا ضغل لضها‬ ‫‪ -64‬چِ ضخصی اص اهام اتَحٌیفِ‬
‫سا تپزیشد؟‬
‫جواب‪ :‬یطید بن عمرو بن ىب ه حاک اموی کوفو‪.‬‬
‫تِ ودها‬ ‫‪ -65‬تقذ اص سّا ضذى اص صًذاى‪ ،‬اهام اتَحٌیفِ‬
‫سخت سفشتست؟‬
‫جــواب‪ :‬ایشلان از جللور حکلام سلتم ر امللوی بلو مکلو گر للت و حلدد ‪ 8‬سللال‬
‫در آصلا بو تدریس فقو و حدی پرداخت‪.‬‬
‫دٍتاسُ ٍاسد تغذاد ضذ؟‬ ‫‪ -66‬چِ صهاًی اهام اتَحٌیفِ‬
‫جواب‪ :‬با روی کار آمدن عباسیان بو بغداد برگشت‪.‬‬
‫‪ٍ -67‬لتی وِ دٍتاسُ تِ وَفِ تشگطت‪ ،‬حالص چگًَِ تَد؟‬

‫{‪}25‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫جواب‪ :‬ایلن بلار نیلط از وی خواسلتند تلا منصلب ق لاوت را بلو عهلده گل د‪ ،‬املا‬
‫با زى نپذیرفت‪.‬‬
‫‪ -68‬پیشٍاى هزّة حٌفی‪ ،‬دس وذام هٌاعك ٍخَد داسًذ؟‬
‫جواب‪ :‬اک ر م لمانان ىندوسلتان‪ ،‬پاک لتان‪ ،‬بلن الدیی‪ ،‬ترکیلو‪ ،‬افغان لتان و‬
‫آسیای مرکطی و ق متی از شرق ایران تابع مذىب حنفی میباشند‪.‬‬
‫دس ودا ٍفات یافت؟‬ ‫‪ -68‬اهام اتَحٌیفِ‬
‫جواب‪ :‬در زندان‪.‬‬
‫تِ چِ سثة ٍفات یافت؟‬ ‫‪ -70‬اهام اتَحٌیفِ‬
‫آملده اسلت کلو املام بلو املر منصلور در زنلدان‬ ‫جواب‪ :‬در تاریخ امام یافعی‬
‫م موم شد و درگذشت‪ .‬واهلل اعل‬
‫دس وذام سال‪،‬‬ ‫‪ -71‬اهام اتَحٌیفِ‬
‫‪ ٍ -72‬دس وذام هٌغمِ ٍفات یافت؟‬
‫جواب‪ :‬در سال ‪ 770‬در بغداد درگذشت‪.‬‬

‫{‪}26‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫فصل‪:‬‬

‫صًذگاًی اهام هاله‬

‫هؤسس ٍپیطَای هزّة هالىی‬

‫{‪}27‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫هقلَهات دّیذ؟‬ ‫‪ -73‬دس هَسد ًام ًٍسة اهام هاله‬
‫جواب‪ :‬ابوعبلداهلل ماللک بلن انلس بلن ماللک بلن ابیعلامر بلن عملرو بلن حلرث‬
‫بن ع مان بن ج یل بن سعد بن ذی اصبح اصبای‪.‬‬
‫‪ ،‬تِ «اصثحی» یهاد ههی‬ ‫‪ -74‬چشا خاًَادُ اهام هاله‬
‫ضًَذ؟‬
‫جواب‪ :‬چلون اصلبای من لو بلو ذی اصلبح کلو قبیللو ای در میلن اسلت‪ ،‬ملی‬
‫باشد‪.‬‬
‫دس ودا تَلذ ضذ؟‪،‬‬ ‫‪ -75‬اهام هاله‬
‫‪ٍ -76‬دس وذام هٌغمِ؟‬
‫جواب‪ :‬در سال ‪ ،;0‬یا ‪ ،;5‬یا ‪ ;7‬در مدینو بو دنیا آمد‪.‬‬
‫‪ -77‬اصل اهام هاله اص ودا تَد؟‬
‫جواب‪ :‬اصل او از امراء قاسانی مینی است‪.‬‬
‫دس صهاى حىوشاًی چِ ضخصهی تَلهذ‬ ‫‪ -78‬اهام هاله‬
‫یافت؟‬
‫جواب‪ :‬در زمان حکمرانی ولید بن عبدادللک بدنیا آمد‪.‬‬

‫{‪}28‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫‪ ،‬ضگَفایی اسالم چگًَِ تَد؟‬ ‫‪ -78‬دس صهاى اهام هاله‬
‫جــــواب‪ :‬در زم للان ام للام مال للک قلم للرو دول للت اس للالمی گ للمش یافت للو ب للود‪،‬‬
‫حاکمی للت اس للالمی از س للوی غ للر ت للا اقی للانوس اطل للس‪ ،‬از ط للرف ش للرق ت للا چ للن‬
‫امتداد یافتو بود‪ ،‬و با فتح اندلس تا قلب اروپا راه باز کرد‪.‬‬
‫چیست؟‬ ‫‪ -80‬گفتِ ّای فلواء دس هَسد اهام هاله‬
‫جواب‪:‬‬
‫‪ ‬امللام شللافعی گفتللو اسللت‪ :‬ىللر گللاه از دانشللمندان یللاد شللود‪ ،‬مالللک سللتاره‬
‫است‪.‬‬
‫‪ ‬مهچن للان گفت للو‪ :‬اگرمال للک و اب للن عیین للو در حج للاز ظه للور یکردن للد علل ل‬
‫بداصلا راه ییافت‪.‬‬
‫چِ وساًی تَدًذ؟‬ ‫‪ -81‬استاداى اهام هاله‬
‫جواب‪:‬‬
‫‪ -‬نافع‪ ،‬بنده آزاد شده عبداهلل بن عمر‪،‬‬
‫زلمد بن م ل الطىری‪،‬‬ ‫‪-‬‬
‫عبدالرمحن بن ذکوان‪،‬‬ ‫‪-‬‬
‫حییی بن سعید االنصاری‪،‬‬ ‫‪-‬‬
‫ابوحازم سلمو بن دینار‪،‬‬ ‫‪-‬‬
‫زلمد بن ادلنکدر‪،‬‬ ‫‪-‬‬

‫{‪}29‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫و عبداهلل بن دینار‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫وهِ تهش ٍی تیطهتش‬ ‫‪ -82‬اص استاداى هطَْس اهام هاله‬
‫صحوت تخشذ داد‪ ،‬چِ وسی تَد؟‪،‬‬
‫‪ٍ -83‬چٌذ سال ًضد اٍ دسس خَاًذ؟‬
‫جواب‪ :‬عبدالرمحان بن ىرمط االعرج‪ ،‬وىفت سال نطد او درس خواند‪.‬‬
‫آیا تاتقی است؟‬ ‫‪ -84‬اهام هاله‬
‫جواب‪ :‬بلو‪ ،‬تابعی می باشد‪.‬‬
‫‪ -85‬اٍلیي وتاب حذیر سا چِ وسی ًَضت؟‬
‫‪.‬‬ ‫جواب‪ :‬امام مالک‬
‫چیست؟‬ ‫‪ -86‬اسن وتاب اهام هاله‬
‫جواب‪« :‬موطأ»‪.‬‬
‫‪ -87‬وتاب «هَعأ» دس تیي وتة حذیر‪ ،‬اص چِ خایگهاّی‬
‫تشخَسداس است؟‬
‫میگویللد‪« :‬موطللأ» اصللل اول اسللت و‬ ‫جـــواب‪ :‬امللام ابللوبکر بللن العربللی‬
‫کتا ااری اصل دوم‪.‬‬
‫عالمللو ابللن اث ل آن را بللو جللای حللدی ابللن ماجللو‪ ،‬ششللمن صللایح از کتللب‬
‫ستو میداند‪.‬‬

‫{‪}31‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫‪ -88‬اص تْتشیي ضشٍح «هَعأ»‪ ،‬وذام وتاب است؟‬
‫‪.‬‬ ‫جواب‪ :‬شرح زلمد بن عبدالباقی زرقانی‬
‫تِ چِ چیضی ضْیش است؟‬ ‫‪ -88‬اهام هاله‬
‫جواب‪ :‬امام داراذلجرتن‪.‬‬
‫چِ تَد؟‬ ‫‪ً -80‬ام ضاگشداى اهام هاله‬
‫جواب‪ :‬زىلری‪ ،‬ایلو سلبتیانی‪ ،‬ابواالسلود‪ ،‬ربیعلو بلن ابیعبلدالرمحن‪ ،‬حییلی بلن‬
‫سعید االنصاری‪ ،‬عبداهلل بلن وىلب‪ ،‬عبلدالرمحن بلن قاسل ‪ ،‬اشلهب بلن عبلدالعطیط‪،‬‬
‫اسد بن الفرات‪ ،‬موسی بن عقبو و ىشام بن عروه و دی ران‪.‬‬
‫ضاگشد اهام هاله تَد؟‬ ‫‪ -81‬آیا اهام ضافقی‬
‫جواب‪ :‬بلو‪.‬‬
‫چٌذ سال ًضد اهام هاله تحصیل وشد؟‬ ‫‪ -82‬اهام ضافقی‬
‫مدت ‪ :‬ماه در خدمت امام مالک تلمذ کرد‪.‬‬ ‫جواب‪ :‬امام شافعی‬
‫دس هذیٌهِ سًٍهك‬ ‫‪ -83‬سثة ایٌىِ‪ ،‬دسس اهام هالهه‬
‫گشفت‪ ،‬چِ تَد؟‬
‫رون ل بیشللم اشللیده اسللت روض لو‬ ‫جــواب‪ :‬بللو حلقللو تللدریس امللام مالللک‬
‫مبارکو نبوی است کو امام در آصلا بو تدریس میپرداخت‪.‬‬
‫وذام ّا اًذ؟‬ ‫‪ -84‬هٌاتـ اختْاد اهام هاله‬

‫{‪}31‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫جـــواب‪ :‬کتللا ‪ ،‬سللنت‪ ،‬اق لوال اصللاا ‪ ،‬امج للاع‪ ،‬عمللل اىللل مدینللو‪ ،‬قیللاس‪،‬‬
‫استا ان‪ ،‬مصاحل مرسلو‪ ،‬عرف و سد ذرایع‪.‬‬
‫هزّثص سا تش چٌذ دلیل تٌا وشد؟‬ ‫‪ -85‬اهام هاله‬
‫جواب‪ :‬بر بیست دلیل‪:‬‬
‫پللن دلیللل از قللرآن‪ ،‬وپللن دلیللل مهاننللد آن از سللنت‪ ،‬امجللاع‪ ،‬قیللاس‪ ،‬عمللل اىللل‬
‫مدینل للو‪ ،‬قل للول صل للاابی‪ ،‬استا ل للان‪ ،‬حک ل ل بل للو سل للد ذرایل للع‪ ،‬مراعل للات اخل للتالف‪،‬‬
‫استصاا ‪ ،‬مصاحل مرسلو وشریعت ىای قبل از ما می باشد‪.‬‬
‫‪ -86‬فالوتشیي ضخص تِ هزّة اهام هاله چِ وسی تَد؟‬
‫جـــواب‪ :‬ابوعبللداهلل‪ ،‬عبللدالرمحن بللن قاس ل ‪ .‬وی م للدت بی للت سللال نللطد امللام‬
‫مالک بو حتصیل پرداخت‪.‬‬
‫سا چِ وسی دس هصش اًتطاس داد؟‬ ‫‪ -87‬هزّة اهام هاله‬
‫جواب‪ :‬ابوزلمد‪ ،‬عبداهلل بن وىب بن م ل ‪.‬‬
‫وذام ّها‬ ‫‪ -88‬هطَْستشیي وتاتْای هزّة اهام هاله‬
‫اًذ؟‬
‫‪ٍ -88‬هؤلفیي آى چِ ضخصی است؟‪،‬‬
‫جواب‪:‬‬
‫‪ -‬کتا الذخ ة‪ ،‬مؤل آن امام قرايف می باشد‪.‬‬
‫‪ -‬ومهچنان کتا ادلوازیو‪ ،‬از زلمد بن ابراىی اسکندری بن زیاد است‪.‬‬
‫{‪}32‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫‪ -‬ادلدونة‪ ،‬از سانون‪ ،‬عبدال الم بن سعید التنوخی می باشد‪.‬‬
‫ًخستیي وسی وِ «هَعأ» سا تِ اًذلس اًتمهال‬ ‫‪-100‬‬
‫داد‪ ،‬چِ وسی تَد؟‬
‫‪.‬‬ ‫جواب‪ :‬ابوعبداهلل زیاد بن عبدالرمحن قرطبی‬
‫سا چِ وسی دس اًهذلس‬ ‫هزّة اهام هاله‬ ‫‪-101‬‬
‫اًتطاس داد؟‬
‫‪.‬‬ ‫جواب‪ :‬حییی بن حییی بن ک لی ی‬
‫سا دس حدهاص‬ ‫چِ وساًی هزّة اهام هاله‬ ‫‪-102‬‬
‫ٍفشاق گستشش دادًذ؟‬
‫جواب‪:‬‬
‫‪.‬‬ ‫‪ -‬ابومروان‪ ،‬عبدادللک بن ابی سلمو ادلاجشون‬
‫‪.‬‬ ‫‪ -‬امحد بن معدل بن غیالن العبدی‬
‫‪.‬‬ ‫‪ -‬ابواسااق‪ ،‬ا اعیل بن اسااق‬
‫دس چِ آصهایطی گشفتاس گشدیذ؟‬ ‫اهام هاله‬ ‫‪-103‬‬
‫جواب‪ :‬منصلور داونیقلی خلیفلو عباسلی از او خواسلت کلو از خوانلدن حلدی‬
‫» (طللالق ک للی کللو بللو زور او را وادار کننللد‪ ،‬واقللع‬ ‫«لففیل عمففی مسففتکرة ف‬
‫یشود)‪ ،‬دست بردارد‪ ،‬اما امام مالک این حدی را می خواند‪.‬‬

‫{‪}33‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫خَاستٌذ وِ ایي حهذیر‬ ‫چشا اص اهام هاله‬ ‫‪-104‬‬
‫سا ًخَاًذ؟‬
‫بنیللاد‬ ‫جـــواب‪ :‬معانل ا‬
‫لدان امللام مال للک ب للو خلیفللو گفتللو بودنللد کللو ایللن حللدی‬
‫خالفت عباسیان را متطلطل میگرداند!‪.‬‬
‫فشههاى خلیفهِ سا‬ ‫ٍلتی وِ اههام هالهه‬ ‫‪-105‬‬
‫ًپزیشفت‪ ،‬سشاًدام اٍ چِ ضذ؟‬
‫جواب‪ :‬منصور دستور داد کو او را ىفتاد تازیانو بطنند‪.‬‬
‫و باز ى از اجرای خواستو او سرباز زد‪.‬‬
‫چِ چیضی تَد؟‬ ‫اص هویضاتی فصش اهام هاله‬ ‫‪-106‬‬
‫جـــواب‪ :‬در عصللر امللام مالللک بللو علللت وسللعت قلمللرو م لللمانان و آمیللطش‬
‫ملتىای گوناگون با یکدی ر اصوص ارتباط اعرا با ایرانیان و ىندیان‪ ،‬عللوم‬
‫حللدی ‪ ،‬فقللو و ق للا‪ ،‬رون ل خاصللی گرفللت و جوامللع بللو فتللاوای فقهللی نیللاز پیللدا‬
‫کردند‪.‬‬
‫دس وذام سال ٍفات یافت؟‬ ‫اهام هاله‬ ‫‪-107‬‬
‫جواب‪ :‬در سال ;‪.79‬‬
‫دس صهاى حىوشاًی چِ ضخصهی‬ ‫اهام هاله‬ ‫‪-108‬‬
‫اص دًیا سفت؟‬
‫جواب‪ :‬در زمان حکمرانی ىارون الرشید‪.‬‬
‫{‪}34‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫دس ودا صیست داسًذ؟‬ ‫پیشٍاى اهام هاله‬ ‫‪-108‬‬
‫جــواب‪ :‬پل وان مالللک بللن انللس‪ ،‬مللردم مشللال آفریقللا‪ ،‬لیبللی و تللونس و اجلطایللر و‬
‫مغر اقصی ى تند‪.‬‬

‫{‪}35‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫فصل‪:‬‬

‫صًذگاًی اهام ضافقی‬

‫هؤسس ٍپیطَای هزّة ضافقی‬

‫{‪}36‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫هقلَههات‬ ‫دس هَسد اسن ٍ ًسة اهام ضافقی‬ ‫‪-110‬‬
‫دّیذ؟‬
‫جواب‪ :‬ابوعبداهلل‪ ،‬زلمد بن ادریس بن ع مان بن شافع بن سائب بن عبید بلن‬
‫عبد یطید بن ىاش بن عبدادلسلب بن عبد مناف‪.‬‬
‫تا پیاهثش اسهالم‪ ،‬دس چهِ‬ ‫ًسة اهام ضافقی‬ ‫‪-111‬‬
‫ضخصی تا ّن هی سسٌذ؟‬
‫جواب‪ :‬ن لبی او بلا پیلامرب صللی اهلل علیلو وسلل در جلدش‪ ،‬عبلدمناف بلو ىل‬
‫می رسد‪.‬‬
‫چیست؟‬ ‫ًام هادس اهام ضافقی‬ ‫‪-112‬‬
‫جواب‪ :‬فاطمو بنت عبداهلل بن احل ن ادل نی بن احل ن بن علی بن ا یساللب‬
‫از قبیلة «ازد» است‪.‬‬
‫اهام ضافقی دس وذام سال‪،‬‬ ‫‪-113‬‬
‫ٍ دس چِ صهاًی‪،‬‬ ‫‪-114‬‬
‫ٍدس وذام هٌغمِ تذًیا آهذ؟‬ ‫‪-115‬‬
‫در شلهر غلطه بلو دنیلا‬ ‫جواب‪ :‬در سلال ‪ 770‬ىجلری‪ ،‬سلال فلوت ابوحنیفلو‬
‫‪7‬‬
‫آمد‪.‬‬

‫‪ -7‬اهلل متعال دینی را تنها ی گذارد‪ ،‬وىی دوره ای را از رلاىدین وعلمای راستن خالی ی گرداند‪:‬‬
‫سال (‪)770‬ىجری امام ابوحنیفو از دنیا رفت‪ ،‬مهان سال(‪ )770‬ىجری امام شافعی بدنیا آمد‪.‬‬
‫{‪}37‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫چِ حال داضت؟‬ ‫پذس اهام ضافقی‬ ‫‪-116‬‬
‫جواب‪ :‬پدر امام شلافعی‪ ،‬فقل ی حجلازی بلود کلو از مکلو بلو شلام ىجلرت کلرد‬
‫و در «غطه» و «ع قالن» اقامت گطید‪.‬‬
‫دس ودا ٍفات یافت؟‪،‬‬ ‫پذس اهام ضافقی‬ ‫‪-117‬‬
‫ٍچِ وسی سشپشستی اٍ سا تِ فْذُ گشفت؟‬ ‫‪-118‬‬
‫جواب‪ :‬مدتی پس از بو دنیا آمدن شافعی درگذشلت و ملادرش سرپرسلتی او را‬
‫بو عهده گرفت‪.‬‬
‫دس سي چٌذ سالگی لهشآى سا‬ ‫اهام ضافقی‬ ‫‪-118‬‬
‫حفؼ وشد؟‬
‫جواب‪ :‬در سن ‪ 9‬یا ; سال ی مهو قرآن را حفر ود‪.‬‬
‫تقذ اص حفؼ لشآى‪ ،‬تهِ وهذام‬ ‫اهام ضافقی‬ ‫‪-120‬‬
‫فلَم پشداخت؟‬
‫ذلجلوىای عربلی پرداخلت آن لاه بلو‬ ‫جواب‪ :‬بلو فلراگ ی عللوم لغلت و تشلبی‬
‫قرآن و حدی روی آورد‪.‬‬ ‫تعل فقو و تف‬
‫لشآى سا اص چِ وسی آهَخت؟‬ ‫اهام ضافقی‬ ‫‪-121‬‬
‫جواب‪ :‬از ا اعیل بن ق سنسن آموخت‪.‬‬

‫بو این ترتیب‪ ،‬در سال(‪)880‬ىجری امام عط بن عبدال الم از دنیا رفت‪ ،‬و در سلال(‪)887‬ىجلری شلیخ االسلالم ابلن تیمیلو بلدنیا‬
‫آمد‪.‬‬
‫{‪}38‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫هی‬
‫هِ وسه‬
‫هذیر سا اص چه‬
‫حه‬ ‫هافقی‬
‫هام ضه‬
‫اهه‬ ‫‪-122‬‬
‫آهَخت؟‬
‫جواب‪ :‬از سلفیان بلن عیینلو‪ ،‬م لل بلن خاللد الطصللی‪ ،‬سلعید بلن سلامل القلداح‪،‬‬
‫داود بن عبدالرمحن العسار و عبداجملید عبدالعطیط بن ابیرواد آموخت‪.‬‬
‫دس چٌذ سالگی‪،‬‬ ‫اهام ضافقی‬ ‫‪-123‬‬
‫ٍتَسظ چِ وسی اخاصُ فتَی دادى سا یافت؟‬ ‫‪-124‬‬
‫جواب‪ :‬م ل بن خالد‪ ،‬مفتی مکو در سن ‪ 77‬سال ی بو او اجازه فتوا داد‪.‬‬
‫دس صًذگاًی اهام هالهه چهِ‬ ‫اهام ضافقی‬ ‫‪-125‬‬
‫هصشٍفیتی داضت؟‬
‫زنده بود‪ ،‬مالزم وی بود‪.‬‬ ‫جواب‪ :‬تا امام مالک‬
‫‪ ،‬اهام ضافقی تِ ودا‬ ‫تقذ اص ٍفات اهام هاله‬ ‫‪-126‬‬
‫سفت؟‬
‫جواب‪ :‬در سال ‪ 7;7‬بو بغداد رفت‪.‬‬
‫چِ وسهاًی فلهن‬ ‫دس فشاق‪ ،‬تِ اهام ضافقی‬ ‫‪-127‬‬
‫آهَختٌذ؟‬
‫جواب‪ :‬وکیع بن اجلراح‪ ،‬ابواسلامو محلاد بلن اسلامو الکلوفی‪ ،‬ا اعیلل بلن علیلو و‬
‫عبدالوىا بن عبداجملید البصری‪.‬‬

‫{‪}39‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫فمِ سا اص چِ وسی‪،‬‬ ‫اهام ضافقی‬ ‫‪-128‬‬
‫ٍتِ سٍش چِ وساًی آهَخت؟‬ ‫‪-128‬‬
‫جــــواب‪ :‬در اثن للاء اقام للت خ للود در ع ل لراق ب للا زلم للد ح للن ش للیبانی ش للاگرد‬
‫آشنایی یافت و از او فقو را بو روش فقهای عراق فراگرفت‪.‬‬ ‫ابوحنیفو‬
‫چِ چیضی تَد؟‬ ‫اص هویضات اهام ضافقی‬ ‫‪-130‬‬
‫جواب‪ :‬خصوصیات اىل حدی و اىل رأی ىر دو در او مجع شده بود‪.‬‬
‫دس یوي اص چهِ وسهاًی فلهن‬ ‫اهام ضافقی‬ ‫‪-131‬‬
‫آهَخت؟‬
‫جــــواب‪ :‬ح للدی و فق للو را از مس للرف ب للن م للازن‪ ،‬ىش للام ب للن یوسل ل قاض للی‬
‫«صنعاء»‪ ،‬عمرو بن ابیسلمو‪ ،‬مصاحب االوزاعلی و حییلی بلن ح لان‪ ،‬مصلاحب‬
‫اللی بن سعد فراگرفت‪.‬‬
‫چمذس تَدًذ؟‬ ‫تقذاد استاداى اهام ضافقی‬ ‫‪-132‬‬
‫جـــواب‪ :‬اسللتادانی ;‪ 7‬نفللر بودنللد؛ پللن نفللر از مکللو‪ ،‬شللی نفللر از مدینللو‪،‬‬
‫چهار نفر از مین و چهار نفر از عراق‪.‬‬
‫چِ وساًی تَدًذ؟‬ ‫ضاگشداى اهام ضافقی‬ ‫‪-133‬‬
‫جــواب‪ :‬امحللد بللن حنبللل‪ ،‬ح للن بللن زلمللد‪ ،‬صللباح زعفرانللی‪ ،‬ح للن بللن علللی‬
‫کرابی ی‪ ،‬ابوثور ابراىی بن خالد کلبی ابوابراىی ا اعیل بن حییی مطنی‪ ،‬ابوزلملد‬
‫ربیللع بللن سلللیمان م لرادی‪ ،‬ربیللع بللن سلللیمان جیللطی‪ ،‬ابویعقللو یوس ل بللن حییللی‬
‫{‪}41‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫ب ل َلویمسی‪ ،‬ابللوحف حرملللو بللن حییللی‪ ،‬ابویوس ل یللونس بللن عبللداالعلی‪ ،‬زلمللد بللن‬
‫عبل ل للداهلل بل ل للن عبل ل للداحلک مصل ل للری‪ ،‬عبل ل للداهلل بل ل للن زب ل ل ل محیل ل للدی و موسل ل للی بل ل للن‬
‫ابیاالجارود‪.‬‬
‫دس چِ آصهایطی لشاس گشفت؟‬ ‫اهام ضافقی‬ ‫‪-134‬‬
‫جواب‪ :‬حاسدان او را مته کردند کو رىرب هن ت سیاسلی علویلان اسلت و از‬
‫خالفت عبداهلل زلض بن ح ن م نی بن امام ح ن محایت میکند‪.‬‬
‫چگًَهِ‬ ‫آٍاصُ ای فمِ ٍهٌْح اهام ضهافقی‬ ‫‪-135‬‬
‫اًتطاس یافت؟‬
‫جواب‪ :‬پلس از اینکلو بلر وی ملت زدنلد‪ ،‬او روانلو مکلو گردیلد‪ ،‬پلس حاجیلان‬
‫سرزمن ىلای اسلالمی را بلا اجتهلاد خلویی آشلنا کلرد‪ .‬آنلان نیلط نرریلات و عقایلد‬
‫ش للافعی را در س للرزمنىای ش للان‪ ،‬ب للو م للردم رس للانیدند و آوازه ام للام‪ ،‬ح للوزه شلال للک‬
‫اسالمی را فراگرفت‪.‬‬
‫دس وهذام‬ ‫آساء هزّة لذین اهام ضهافقی‬ ‫‪-136‬‬
‫وتاتص خوـ آٍسی گشدیذُ است؟‬
‫جواب‪ :‬در کتا «احلجة»‪.‬‬
‫ههزّة لهذیوص سا دس ودها‬ ‫اهام ضافقی‬ ‫‪-137‬‬
‫ًَضت؟‬
‫جواب‪ :‬در بغداد در کتا «احلجة»‪.‬‬

‫{‪}41‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫سا چهِ وسهی‬ ‫هزّة لذین اهام ضهافقی‬ ‫‪-138‬‬
‫سٍایت وشدُ است؟‬
‫جواب‪ :‬چهار نفر از یارانش‪:‬‬
‫‪،‬‬ ‫‪ -‬امحد بن حنبل‬
‫‪،‬‬ ‫‪ -‬ابوثور‬
‫‪،‬‬ ‫‪ -‬زعفرانی‬
‫‪.‬‬ ‫‪ -‬وکرابی ی‬
‫هزّة خذیهذش سا دس ودها‬ ‫اهام ضافقی‬ ‫‪-138‬‬
‫ًَضت؟‬
‫جواب‪ :‬در سال‪600‬ىجری در مصر‪.‬‬
‫سا چهِ وسهاًی‬ ‫هزّة خذیذ اهام ضافقی‬ ‫‪-140‬‬
‫سٍایت وشدًذ؟‬
‫جواب‪ :‬چهار تن از یاران مصری او‪:‬‬
‫‪،‬‬ ‫‪ -‬ادلطنی‬
‫‪،‬‬ ‫‪ -‬بویسی‬
‫‪،‬‬ ‫‪ -‬ربیع اجلیطی‬
‫‪.‬‬ ‫‪ -‬و ربیع بن سلیمان ادلرادی‬

‫{‪}42‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫دس وذام وتهاب‬ ‫هزّة خذیذ اهام ضافقی‬ ‫‪-141‬‬
‫ٍی است؟‬
‫جواب‪ :‬در کتا ا «األم»‪.‬‬
‫هذاس افتثاس اسهت‬ ‫هزّة لذین اهام ضافقی‬ ‫‪-142‬‬
‫یا هزّة خذیذ ٍی؟‬
‫جــواب‪ :‬فتللوی بللر مللذىب جدیللد او معتللرب اسللت‪ ،‬زیلرا امللام شللافعی از مللذىب‬
‫قد خود رجوع کرده است‪.‬‬
‫دس چٌهذ هسههلِ تها ههزّة‬ ‫اهام ضافقی‬ ‫‪-143‬‬
‫لذیوص‪ ،‬هَافك تَد؟‬
‫جواب‪ :‬در (‪ )79‬م ئلو‪.‬‬
‫وتاب «األم»‪ ،‬چِ ًَؿ وتاتیست؟‬ ‫‪-144‬‬
‫جواب‪ :‬از امهات الکتب‪ ،‬و از دست اول‪ ،‬و از مصادر فقیهي می باشد‪.‬‬
‫چِ تَد؟‬ ‫اصَل هزّة اهام ضافقی‬ ‫‪-145‬‬
‫جواب‪ :‬قرآن‪ ،‬سنت‪ ،‬امجاع وقیاس است‪.‬‬
‫سا چِ وسی ًصشت داد؟‬ ‫هزّة اهام ضافقی‬ ‫‪-146‬‬
‫‪.‬‬ ‫جواب‪ :‬ابوابراىی ‪ ،‬ا اعیل بن حییی ادلطنی‬

‫{‪}43‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫هطَْستشیي وتاتْای هزّة اههام ضهافقی‬ ‫‪-147‬‬
‫وذام ّا اًذ؟‪،‬‬
‫ٍهؤلفیي آًْا چِ وساًی اًذ؟‬ ‫‪-148‬‬
‫جواب‪:‬‬
‫‪ -‬سلتصللر کب ل ‪ ،‬کللو مب للوط نامیللده مللی شللود‪ ،‬ومؤل ل آن‪ :‬امللام مطنللی‬
‫است‪،‬‬
‫‪،‬‬ ‫‪ -‬سلتصرصغ ‪ ،‬از امام مطنی‬
‫‪،‬‬ ‫‪ -‬االقناع‪ ،‬از ش بینی‬
‫‪.‬‬ ‫‪ -‬الوسیط‪ ،‬از امام غطالی‬
‫اص عشیك چهِ وسهی‬ ‫وتاتْای اهام ضافقی‬ ‫‪-148‬‬
‫تشای اهت سسیذ؟‬
‫‪.‬‬ ‫جواب‪ :‬از طری ربیع بن سلیمان بن عبداجلبار ادلرادی‬
‫چِ گفتِ اًذ؟‬ ‫فلواء دس هَسد اهام ضافقی‬ ‫‪-150‬‬
‫جواب‪:‬‬
‫‪ o‬امللام امحللد دربللاره او مللی گویللد‪ :‬فقیللو تلرین مللردم در کتللا اهلل وسللنت‬
‫رسول اهلل‪ ،‬امام شافعی بود‪.‬‬
‫‪ o‬مهچنللان( ) مللی گویللد‪ :‬ىللرکس کللو دوات و قلمللی را بدسللت مللی گل د‪،‬‬
‫شافعی منتی بر گردن او دارد‪.‬‬
‫{‪}44‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫اهام ضافقی چٌذ تألیف داسد؟‬ ‫‪-151‬‬
‫جــواب‪ :‬در رحیانللة األد از قللول ابللن نللد تألیفللات امللام شللافعی‪ ،‬متجللاوز از‬
‫صد کتا است و در معج االدبا‪ ،‬صد و چهل و اندی بو مشار آورده است‪.‬‬
‫سا ًام تثشیذ؟‬ ‫تشخی اص وتاتْای اهام ضافقی‬ ‫‪-152‬‬
‫جــــواب‪« :‬الرسل للالو» در اصل للول فقل للو «مجل للاع العل ل ل » در حجیل للت سل للنت در‬
‫شل ل لریعت‪« ،‬ام ل للالء الص ل للغ »‪« ،‬االم ل للالی الک ل للربی»‪« ،‬سلتص ل للر ادلطن ل للی»‪« ،‬سلتص ل للر‬
‫البل ل َلویسی»‪« ،‬احکل للام القل للرآن»‪« ،‬اخل للتالف احلل للدی »‪« ،‬ابسل للال االستا ل للان»‪،‬‬
‫وغ ه‪.‬‬
‫اٍلیي وسی وِ دس فلن اصَل فمِ وتاب ًَضت‪،‬‬ ‫‪-153‬‬
‫چِ وسی تَد؟‬
‫جواب‪ :‬امام شافعی‪ ،‬کتا «الرسالة» را نوشت‪.‬‬
‫‪ ،‬ضغل دٍلتی داضت؟‬ ‫آیا اهام ضافقی‬ ‫‪-154‬‬
‫بعلد از ازدواج چنلدین سلال در م لند ق لاوت شلهر‬ ‫جواب‪ :‬املام شلافعی‬
‫صلران مین باقی ماند‪.‬‬
‫دس وذام هٌاعك صیست‬ ‫پیشٍاى اهام ضافقی‬ ‫‪-155‬‬
‫داسًذ؟‬
‫جـــواب‪ :‬ق للمتی از مللردم آفریقللا و اک للر مللردم شللام‪ ،‬ع لراق‪ ،‬مصللر‪ ،‬وکردسللتان‬
‫عراق وایران شافعی مذىب اند‪.‬‬
‫{‪}45‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫دس وذام سال‪،‬‬ ‫اهام ضافقی‬ ‫‪-156‬‬
‫ٍدس وذام هٌغمِ‪،‬‬ ‫‪-157‬‬
‫ٍ دس وذام همثشُ دفي گشدیذ؟‬ ‫‪-158‬‬
‫جــواب‪ :‬او در سللال ‪ 7;:‬یللا ;;‪ 7‬بللو مصللر رفللت و در روز مجعللو آخلرین روز‬
‫ملاه رجللب سللال ‪ 606‬در مصللر فللوت کلرد و در مقللربه «قرافللو الصللغری» در عصللر‬
‫آن روز دفن گردید‪.‬‬
‫چِ تَدُ است؟‬ ‫سثة هشي اهام ضافقی‬ ‫‪-158‬‬
‫جواب‪ :‬دکم وىبة الطحیلی گفتو است‪ :‬در سال‪606‬ىجلری‪ ،‬املام شلافعی‬
‫شهید شد‪.‬‬
‫چِ تَدُ است؟‬ ‫سثة ضْادت اهام ضافقی‬ ‫‪-160‬‬
‫منللاظره‬ ‫جــواب‪ :‬اشللهب فقیللو مللالکی مصللری‪ ،‬ىن للامی کللو بللا امللام شللافعی‬
‫داشللت‪ ،‬امللام شللافعی او را سللاکت والل للود‪ ،‬اشللهب ب للا کلیللد بللو پیشللانی امللام‬
‫شافعی زد‪ ،‬ااطر آن چند روزی مریض شد‪ ،‬و وفات یافت‪.‬‬
‫اشللهب در سللجده اش بللر ضللد امللام شلافعی دعللاء مللی کللرد ومللی گفللت‪ :‬اذلللی!‬
‫امام شافعی را مب ان‪ ،‬در غ این صورت عل ومذىب مالکی از بن می رود‪.‬‬
‫‪8‬‬
‫البتو مشهور آن ت کو آنک ی کو او را زده است‪ ،‬جوان مغربی بود‪.‬‬

‫‪ -8‬ادلصدر‪ :‬جب می اخلسیب(‪.)6;/7‬‬

‫{‪}46‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫فصل‪:‬‬

‫صًذگاًی اهام احوذ‬

‫هؤسس ٍپیطَای هزّة حٌثلی‬

‫{‪}47‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫هقلَههات‬ ‫دس هَسد اسن ًٍسة اهام احوهذ‬ ‫‪-161‬‬
‫دّیذ؟‬
‫جواب‪ :‬ابوعبداهلل امحد بن زلمد بن ىالل شیبانی َمروزی بغدادی‪.‬‬
‫دس وذام سال‪،‬‬ ‫اهام احوذ‬ ‫‪-162‬‬
‫ٍ دس وذام هٌغمِ تَلذ ضذ؟‬ ‫‪-163‬‬
‫جواب‪ :‬در سال ‪ 786‬ىجری در بغداد متولد شد‪.‬‬
‫اص وذام هٌغمِ تَد؟‬ ‫اصالت اهام احوذ‬ ‫‪-164‬‬
‫جواب‪ :‬اصل او از مرو‪ ،‬ولی والدت و نشأتی در بغداد شد‪.‬‬
‫چِ وساًی اًذ؟‬ ‫ضاگشداى هطَْس اهام احوذ‬ ‫‪-165‬‬
‫جواب‪ :‬امام م ل و امام ااری‪ ،‬از او روایت کردهاند‪.‬‬
‫تشای گشفتي فلهن‪ ،‬تهِ وهذام‬ ‫اهام احوذ‬ ‫‪-166‬‬
‫هٌاعك سفش ًوَدُ است؟‬
‫جواب‪ :‬املام امحلد بلو میلن‪ ،‬شلام‪ ،‬اجلریلطه‪ ،‬کوفلو‪ ،‬حجلاز و مدینلو م لافرت کلرده‬
‫است‪.‬‬
‫فمِ ٍحذیر سا اص چِ وسهی دس‬ ‫اهام احوذ‬ ‫‪-167‬‬
‫آغاصیي سٍصگاس‪ ،‬گشفت؟‬

‫{‪}48‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫جـــواب‪ :‬فقللو و حللدی را از امللام ابویوس ل شللاگرد ابوحنیفللو و قاضللی بغللداد‬
‫فراگرفت‪.‬‬
‫چِ وسی است؟‬ ‫اٍلیي استاد اهام احوذ‬ ‫‪-168‬‬
‫جواب‪ :‬ىشی بن بش بن ابیخازم الواسسی‪.‬‬
‫اص ّطین تي تطیش‪ ،‬چهِ اًهذاصُ‬ ‫اهام احوذ‬ ‫‪-168‬‬
‫احادیر سا فشا گشفت؟‪،‬‬
‫ٍدس چٌذ هذت؟‬ ‫‪-170‬‬
‫جــواب‪ :‬امللام امحللد در مللدت چهللار سللال‪ ،‬بللیی از سللو ى لطار حللدی را از وی‬
‫شنید و یادداشت کرد‪.‬‬
‫تیطتشیي وسی وِ تش سٍح ٍ سٍاى اههام احوهذ‬ ‫‪-171‬‬
‫تأثیش تسضایی سا داضت‪ ،‬چِ وسی تَد؟‬
‫‪ .‬ومیتوان او را دومن استاد ابن حنبل دان ت‪.‬‬ ‫جواب‪ :‬امام شافعی‬
‫اص اهام ضافقی چهِ چیهضی سا‬ ‫اهام احوذ‬ ‫‪-172‬‬
‫آهَخت؟‬
‫جواب‪ :‬امام امحد از شافعی درک و استنباط و استبراج احکام را فراگرفت‪.‬‬
‫گفتِ ّای اّل فلن دس ههَسد اههام احوهذ‬ ‫‪-173‬‬
‫چیست؟‬

‫{‪}49‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫جواب‪:‬‬
‫‪ -‬اب لراىی حربللی در مللورد او گفتللو اسللت‪ :‬امحللد را دیللدم‪ ،‬گللویی کللو اهلل‬
‫متعال عل اولن وآخرین را در او مجع کرده است‪.‬‬
‫در مللورد امللام امحللد مللی گویللد‪ :‬از بغللداد بل ون شللدم‪ ،‬و‬ ‫‪ -‬امللام شللافعی‬
‫در آصلا کس دی ری را متقی تر وفقهی تر از ابن حنبل برجای ن ذاشت ‪.‬‬
‫مللی گویللد‪ :‬اهلل متعللال اسللالم را بللو وسللیلو دو نفللر عللطت‬ ‫‪ -‬ابللن ادلللدینی‬
‫اش للید‪ :‬اب للوبکر در روز مرت للد ش للدن مجع للی از م لللمانان‪ ،‬و اب للن حنب للل در روز‬
‫زلنت(فتنو خل قرآن)‪.‬‬
‫مللی گویللد‪ :‬یقینللا امللام امحللد کللاری را اصلللام داد کللو کللار‬ ‫‪ -‬بشللر حللافی‬
‫انبیاء بود‪.‬‬
‫تا اهام هالهه ضهذُ‬ ‫آیا هاللات اهام احوذ‬ ‫‪-174‬‬
‫است؟‬
‫وفلات یافلت و‬ ‫جواب‪ :‬میخواست بو خدمت امام مالک برسد کو مالک‬
‫از این جهت م تقیما از زل ر آن بطرگوار زلروم شد‪.‬‬
‫چِ وساًی اًذ؟‬ ‫ضاگشداى اهام احوذ‬ ‫‪-175‬‬
‫جـــواب‪ :‬حیی للی بللن آدم‪ ،‬یطیللد ب للن ىللارون‪ ،‬عل للی بللن ادل للدینی‪ ،‬اللاری‪ ،‬م للل ‪،‬‬
‫ابوذرعو‪ ،‬ابوحامت رازی‪ ،‬دمشقی‪ ،‬ابراىی احلربی‪ ،‬ابوبکر امحلد بلن زلملد بلن ىلارون‬

‫{‪}51‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫السللایی االشللرم‪ ،‬امحللد بللن زلمللد مللروزی‪ ،‬زلمللد بللن اسللااق الصللاغانی‪ ،‬امحللد بللن‬
‫ابیاحلواری‪ ،‬موسی بن ىارون‪ ،‬حنبل بن اسااق‪ ،‬ع مان بن سعید الدارمی‪.‬‬
‫سا هٌتطش ساخت؟‬ ‫چِ وسی فمِ اهام احوذ‬ ‫‪-176‬‬
‫جواب‪ :‬امحد بن زلمد اخلالل فقو امام امحد را مجعآوری و منتشر کرد‪.‬‬
‫تهِ چهِ وسهی‬ ‫اصَل هزّة اهام احوهذ‬ ‫‪-177‬‬
‫ًضدیىتش است؟‬
‫جــواب‪ :‬اصللول مللذىب امللام امحللد در اجتهللاد‪ ،‬بللو اصللول مللذىب امللام شللافعی‬
‫استاد اوست‪.‬‬ ‫نطدیک تر است‪ ،‬زیرا امام شافعی‬
‫چِ چیضی است؟‬ ‫اصَل هزّة اهام احوذ‬ ‫‪-178‬‬
‫جـــواب‪ :‬قللرآن‪ ،‬سللنت‪ ،‬فتللوی صللاابی‪ ،‬امجللاع‪ ،‬قی للاس‪ ،‬استصللاا ‪ ،‬مصللاحل‬
‫مرسلو‪ ،‬و سدذرایع است‪.‬‬
‫وذام است؟‬ ‫هطَْستشیي وتاب اهام احوذ‬ ‫‪-178‬‬
‫جواب‪« :‬م ند أمحد»‪.‬‬
‫دس وذام سال وتاتص سا ًَضت؟‬ ‫اهام احوذ‬ ‫‪-180‬‬
‫جواب‪ :‬در سال ‪.7:0‬‬
‫ّوت تِ ًَضتي ایي هسهٌذ‬ ‫چشا اهام احوذ‬ ‫‪-181‬‬
‫تضسي ًوَد؟‬
‫جواب‪ :‬آن را برای رفع اختالف در زمینو احادی نبوی معرفی می اید‪.‬‬
‫{‪}51‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫دس هَسد هسٌذ احوذ‪ ،‬هقلَهات دّیذ؟‬ ‫‪-182‬‬
‫جـــواب‪ :‬ایللن کتللا مشللتمل بللر ىشللت م للند اسللت‪ :‬اول آن‪ ،‬م للند العشللره‬
‫میباشللد‪ ،‬و عبللداهلل پ للرش بللا روایللت از پللدرش زیللاداتی بللو آن ضللمیمو کللرده اسللت‪.‬‬
‫مشهور است کو آن کتا جامع «چهل وچند ىطار» حدی را شامل می شود‪.‬‬
‫تِ وذام ًَؿ حذیر فوهل ههی‬ ‫اهام احوذ‬ ‫‪-183‬‬
‫وشد‪ٍ ،‬تِ وذام ًَؿ حذیر فول ًوی ًوَد؟‬
‫جــواب‪ :‬امللام امحللد بللو حللدی باطللل ومنکللر عمللل للی کللرد‪ ،‬وعمللل بللو حللدی‬
‫مرسل یا ضعی را در برابر قیاس ترجیح می داد‪.‬‬
‫وذام ّها‬ ‫وتاتْای هطَْس هزّة اهام احوذ‬ ‫‪-184‬‬
‫اًذ؟‬
‫جواب‪:‬‬
‫‪ -‬ال نن فی الفقو‪ ،‬از امام اثرم‪،‬‬
‫‪ -‬االنصاف‪ ،‬از مرداوی دمشقی‪،‬‬
‫‪ -‬االختیارات الفقهیة‪ ،‬از شیخ االسالم ابن تیمیو‪،‬‬
‫‪ -‬ادلغنی‪ ،‬از امام ابن قدامو‪،‬‬
‫‪ -‬منار ال بیل‪ ،‬ابن ضویان‪.‬‬
‫سا هقشفهی‬ ‫چٌذتي اص وتاتْای اهام احوهذ‬ ‫‪-185‬‬
‫وٌیذ؟‬
‫{‪}52‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫جــــواب‪« :‬الطى للد»‪« ،‬الص للالة»‪« ،‬ادلناس للک الکبل ل »‪« ،‬ادلناس للک الص للغ »‪،‬‬
‫«التللاریخ»‪« ،‬الناسللخ و ادلن للوخ»‪« ،‬ادلقللدم و ادلللؤخر»‪« ،‬فللی کتللا اهلل تعللالی»‪،‬‬
‫«ف ایل الصاابو» و غ ه‪.‬‬
‫وذام ّا اًذ؟‬ ‫هصادس فمْی اهام احوذ‬ ‫‪-186‬‬
‫جــواب‪ :‬کتللا ‪ ،‬سللنت‪ ،‬اقلوال صللاابو و فتللاوای آهنللا‪ ،‬قیللاس و امجللاع‪ ،‬مصللاحل‬
‫مرسلو و سد ذرایع‪.‬‬
‫دس چِ آصهایطی لشاس گشفت؟‬ ‫اهام احوذ‬ ‫‪-187‬‬
‫جواب‪ :‬گلروه معتطللو در بغلداد نفلوذ و قلدرت فراوانلی پیلدا کردنلد‪ ،‬املام امحلد را‬
‫حتللت فشللار قلرار دادنللد کللو ب ویللد‪ :‬قللرآن کللو کللالم خداسللت‪ ،‬حللادث اسللت‪ .‬امللام‬
‫نپللذیرفت و آنللان‪ ،‬خلیفللو را وادار کردنللد کللو او را رلللازات کنللد‪ ،‬خلیفللو دسللتور داد‬
‫کو او را تازیانو زنند‪.‬‬
‫دس وذام سال ٍفات یافت؟‬ ‫اهام احوذ‬ ‫‪-188‬‬
‫جواب‪ :‬در سال ‪.667‬‬
‫هشدم وذام هٌاعك تیطهتش اص اههام احوهذ‬ ‫‪-188‬‬
‫پیشٍی هی وٌٌذ؟‬
‫جواب‪ :‬ق لمتی از آفریقلا و عرب لتان و حجلاز و شلام و فل لسن پل و ملذىب‬
‫او ى تند‪.‬‬

‫{‪}53‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫فصل‪:‬‬

‫صًذگاًی اهام داٍد‬

‫هؤسس ٍپیطَای هزّة ؽاّشی‬

‫{‪}54‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫دس ودا تَلذ ضذ؟‪،‬‬ ‫اهام داٍد ؽاّشی‬ ‫‪-180‬‬
‫ٍ دس وذام سال؟‬ ‫‪-181‬‬
‫جواب‪ :‬وی در سال(‪606‬ىجری)‪ ،‬درکوفو بدنیا آمد‪.‬‬
‫هزّة ؽاّشی سا چِ وسی تْذاب گزاضت؟‬ ‫‪-182‬‬
‫‪.‬‬ ‫جواب‪ :‬امام داود ظاىری‬
‫هزّة ؽاّشی سا چهِ وسهی گسهتشش داد‪،‬‬ ‫‪-183‬‬
‫ٍآتیاسی وشد؟‬
‫(‪678-5:6‬ىجری)‪.‬‬ ‫جواب‪ :‬ابوزلمد علی بن سعید بن حطم اندل ی‬
‫چِ وسی دس دفاؿ اص هزّة ؽهاّشی وتهاب‬ ‫‪-184‬‬
‫ًَضت؟‬
‫‪.‬‬ ‫جواب‪ :‬امام ابن حطم‬
‫هطَْستشیي وتاتْای وِ دس فمِ ٍاصهَل فمهِ‬ ‫‪-185‬‬
‫هزّة ؽاّشی تحشیش ضذُ اًذ‪ ،‬وذام ّا اًذ؟‬
‫جـــواب‪ :‬مهمل لمین کتا للای آن‪« :‬احملل للی» در فق للو‪ ،‬و «االحک للام ف للی اص للول‬
‫االحکام»‪ ،‬در اصول فقو است‪.‬‬
‫اهام داٍد ؽاّشی چِ ضخصیتی تَد؟‬ ‫‪-186‬‬

‫{‪}55‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫از مجلللو حفللاظ حللدی ‪ ،‬فقهللی‪ ،‬رلتهللد وصللاحب مللذىب‬ ‫جـــواب‪ :‬داود‬
‫م تقل بود‪.‬‬
‫دس وذام هٌغمِ هزّثص‬ ‫اهام داٍد ؽاّشی‬ ‫‪-187‬‬
‫سا تأسیس وشد؟‬
‫جواب‪ :‬در بغداد‪.‬‬
‫چیست؟‬ ‫اساس هزّة اهام داٍد ؽاّشی‬ ‫‪-188‬‬
‫جواب‪ :‬اساس ملذىب ظلاىری‪ ،‬عملل بلو ظلاىر قلرآن وسلنت بلوده‪ ،‬تلا وقتلی کلو‬
‫دلیلی بر خالف ظاىر وجود نداشتو باشد‪ ،‬در حالت عدم وجود نل ‪ ،‬بلو امجلاع‬
‫عمل می کنند‪ ،‬بشرط آنکو امجاع ا‬
‫کل علمای أمت باشد‪ ،‬اگرچو ظاىری ىلا تنهلا‬
‫بو امجاع صاابو استناد کرده اند‪ ،‬اگر ن ویا امجاع یافت نشود‪ ،‬در آن صلورت‬
‫بو استاصا کو مهان اباحو اصلی است‪ ،‬عمل می کنند‪.‬‬
‫ٍپیهشٍاًص هٌىهش چهِ‬ ‫اهام داٍد ؽاّشی‬ ‫‪-188‬‬
‫چیضّایی تَدًذ؟‬
‫جواب‪ :‬قیاس‪ ،‬رأی‪ ،‬استا ان‪ ،‬سد ذرایع‪ ،‬تعلیلل نصلوص بلا اجتهلاد‪ ،‬از نرلر‬
‫آنان مردود بوده‪ ،‬ودلیلی از ادلو احکام دان تو ی شود‪ ،‬وتقلید را نیط مردود ملی‬
‫دانند‪.‬‬
‫هزّة ؽاّشی تا هزاّة دیگش‪ ،‬دس وذام اهَس‬ ‫‪-200‬‬
‫هخالفت داسًذ؟‬
‫{‪}56‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫جواب‪:‬‬
‫‪ -‬حتللر اسللتعمال ظللروف طللال ونقللره را تنهللا در وقللت نوشللیدن مناصللر مللی‬
‫دانند‪.‬‬
‫‪ -‬حتللر ربللا یللا سللود تنهللا در اصللناف شش ل انو ای کللو در حللدی مللذکور‬
‫است‪ ،‬مناصر می دانند‪.‬‬
‫‪ -‬از مجعو در م جد عشار خوانده می شود‪.‬‬
‫‪ -‬مهچن للان زن ثرومتن للد مکل ل ل اس للت ک للو نفق للو خ للود ومه للر تن دس للتی را‬
‫بپردازد‪.‬‬
‫سش اًدام هزّة ؽاّشی چِ ضذ؟‬ ‫‪-201‬‬
‫جـــواب‪ :‬ای للن م للذىب در ان للدلس منتش للر وپراکن للده ش للد‪ ،‬در ق للرن پ للنج روب للو‬
‫اضماالل هناد‪ ،‬و در سده ىشت بو کلی منقرض و نابود گردید‪.‬‬
‫دس وذام سال ٍفات‪،‬‬ ‫اهام داٍد ؽاّشی‬ ‫‪-202‬‬
‫ٍدس وذام هٌغمِ دفي گطت؟‬ ‫‪-203‬‬
‫جواب‪ :‬و در سال (‪690‬ىجری) در بغداد در گذشت‪.‬‬

‫{‪}57‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫فصل‪:‬‬

‫صًذگاًی صیذ تي فلی صیي‬

‫القاتذیي تي حسیي‬
‫هؤسس ٍپیطَای هزّة صیذیِ‬

‫{‪}58‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫هقلَهات دّیذ؟‬ ‫دس هَسد صیذ تي فلی‬ ‫‪-204‬‬
‫جـــواب‪ :‬ایشللان زیللد‪ ،‬پ للر علللی زیللن العابللدین پ للر ح للن مللی باشللد‪ .‬امللام‬
‫زمللانی وشبصللیت علمللی در ن لواحی سلتلل آن بللود‪ ،‬بللو علللوم قللرآن‪ ،‬قرائللت ىللا‪،‬‬
‫وابوا فقو آشنایی داشتو است‪.‬‬
‫دس هیاى هسلواًاى تِ چِ اسوی‬ ‫صیذ تي فلی‬ ‫‪-205‬‬
‫ضْشت داسد؟‬
‫جواب‪ :‬بو اس ‪« :‬حلی القرآن»‪.‬‬
‫هطَْس تشیي وتاب هزّة صیذیِ وذام است؟‪،‬‬ ‫‪-206‬‬
‫ٍآًشا چِ وسی تألیف وشدُ است؟‬ ‫‪-207‬‬
‫للوده اسللت‪ .‬البتللو در مللورد‬ ‫جــواب‪« :‬اجململلوع»‪ ،‬کللو آن لرا زیللد بللن علللی تللألی‬
‫ن بت این کتا بو آن‪ ،‬شک است‪.‬‬
‫فمِ صیذیِ سا چِ وسی سٍایت وشدُ است؟‬ ‫‪-208‬‬
‫جواب‪ :‬ابوخالد واسسی‪.‬‬
‫تیطتشیي وتاتْا سا دس هزّة صیذیِ چِ وسهی‬ ‫‪-208‬‬
‫ًَضتِ است؟‬
‫جواب‪ :‬ابوخالد واسسی‪ ،‬نطدیک بو ‪ 77‬کتا را در این مذىب حتریر کرد‪.‬‬

‫{‪}59‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫صیذیِ چِ فمیذُی داسًذ؟‬ ‫‪-210‬‬
‫جواب‪:‬‬
‫‪ -‬زیدی للو ک للانی ى للتند ک للو امام للت را بع للد از عل للی زی للن العاب للدین‪ ،‬حل ل‬
‫پ رش‪ :‬زید مؤسس مذىب زیدیو می دانند‪.‬‬
‫‪ -‬و در میان شیعو ىا‪ ،‬نطدیک ترین اشباص بو اىل سنت اند‪.‬‬
‫صیذ تي فلی چِ فمیذُ سا داضت؟‬ ‫‪-211‬‬
‫جواب‪:‬‬
‫‪ -‬زید‪ ،‬علی بن ابی طالب را ن بت بو سائر اصاا برتر می دان ت‪،‬‬
‫و ابوبکر وعمر را دوست می داشت‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪ -‬خروج بر امامان ظامل را جایط می دان ت‪.‬‬
‫چشا «ضیقِ ّا» سا‪« ،‬سافضِ» هی ًاهٌذ؟‬ ‫‪-212‬‬
‫جــــواب‪ :‬زی للد‪ ،‬ب للا ک للانی از پل ل وانی ک للو ب للو ب للدگویی از اب للوبکر وعم للر م للی‬
‫پرداختنل للد‪ ،‬سلالفل للت کل للرد‪ ،‬در نتیجل للو آهنل للا پراگنل للده شل للدند‪ ،‬زیل للد بل للو آهنل للا گفل للت‪:‬‬
‫«رف ل للتمونی»‪ ،‬یعن ل للی‪« :‬مل ل لرا ت ل للرک کردی ل للد!»‪ ،‬بع ل للد از آن ایش ل للان را‪« :‬راف ل للو»‬
‫نامیدند‪ .‬چون زید بو آهنا گفتو بود‪« :‬رف تمونی»‪.‬‬
‫هطَْستشیي وتاب هزّة صیذیِ وذام است؟‪،‬‬ ‫‪-213‬‬
‫ٍهؤلف آى‪ ،‬چِ وسی است؟‬ ‫‪-214‬‬

‫{‪}61‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫جواب‪« :‬البارالطخار اجلامع دلذاىب علماء االمصار»‪ ،‬مؤل این کتلا ‪ :‬املام‬
‫امحد بن حییی بن مرت ي(متوفی‪:60:‬ىل)‪.‬‬
‫فمِ هزّة صیذیِ‪ ،‬تِ وذام آساء توایل داسد؟‬ ‫‪-215‬‬
‫جــواب‪ :‬فقللو مللذىب زیدیللو بللو فقللو اىللل علراق کللو مهللد وخاسللت اه تشللیع وائمللو‬
‫است‪ ،‬متایل دارد‪.‬‬
‫هزّة صیذیِ تها ههزاّة اّهل سهٌت‪ ،‬چهِ‬ ‫‪-216‬‬
‫هَافماتی داسد؟‬
‫جواب‪:‬‬
‫‪ -‬مذىب زیدیو توىن وبدگویی شیبن را حرام می پندارند‪.‬‬
‫خالصو اینکو‪ ،‬در م ائل معدودی با مذاىب اىلل سلنت در اخلتالف انلد از‬
‫قبیل‪:‬‬
‫‪ ‬عدم مشروعیت م ح برموزه ىا‪،‬‬
‫‪ ‬حتر ذبیاو نام لمان ىا‪،‬‬
‫‪ ‬حتر ازدواج‪ ،‬با زنان اىل کتا ‪.‬‬
‫هزّة صیذیِ تا هزّة سٍافض چِ اختالفهاتی‬ ‫‪-217‬‬
‫داسًذ؟‬
‫جواب‪:‬‬
‫‪ -‬در اباحو نکاح متعو(نکاح موقت) با شیعو امامیو سلالفت کرده اند‪.‬‬

‫{‪}61‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫‪ -‬در أذان مجلو‪« :‬حی علی خ العمل» را می افطایند‪.‬‬
‫‪ -‬در از جنازه پن تکب می گویند‪.‬‬
‫تیطتش پیشٍاى هزّة صیذیهِ دس ودها صیسهت‬ ‫‪-218‬‬
‫داسًذ؟‬
‫جواب‪ :‬در کشور مین‪.‬‬
‫هزّة صیذیِ اص وذام سال تهاوٌَى‪ ،‬دس یوهي‬ ‫‪-218‬‬
‫فقالیت داسًذ؟‬
‫جواب‪ :‬از سال(‪6::‬ىل) تا اکنون‪.‬‬
‫هزّة افتمادی صیذیِ چِ چیضی است؟‬ ‫‪-220‬‬
‫جواب‪ :‬مذىب اعتقادی آنان «مذىب معتطلو» است‪.‬‬
‫اصَل هزّة صیذیِ دس استٌثاط احىهام چهِ‬ ‫‪-221‬‬
‫چیضی است؟‬
‫جــــواب‪ :‬در اس للتنباط احک للام‪ ،‬ب للر ق للرآن‪ ،‬ح للدی ‪ ،‬اجته للاد ب للو رأی‪ ،‬قی للاس‪،‬‬
‫استا ان‪ ،‬مصاحل مرسلو واستصاا تکیو می کنند‪.‬‬
‫اص فلوای تضسگی وِ ههزّة صیذیهِ سا تهشن‬ ‫‪-222‬‬
‫گفت‪ٍ ،‬تِ هٌْح اّل سٌت گشٍیذ‪ ،‬چِ وسی است؟‬
‫‪.‬‬ ‫جواب‪ :‬امام شوکانی‬

‫{‪}62‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫چِ ضذ؟‬ ‫سشاًدام صیذ تي فلی‬ ‫‪-223‬‬
‫در کوف للو ب للا زی للد بیع للت ص للورت‬ ‫جـــواب‪ :‬در زم للان ىش للام ب للن عب للدادللک‬
‫گرفت‪ ،‬اما یوس بن عمر با او جن ید‪ ،‬تا آنکو زید کشتو شد‪.‬‬
‫صیذ تي فلی دس وذام سال دسگزضت؟‬ ‫‪-224‬‬
‫جواب‪ :‬زید بن علی در سال‪766‬ىجری درگذشت‪.‬‬

‫{‪}63‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫فصل‪:‬‬
‫صًذگاًی اهام خقفش صادق‬
‫هؤسس ٍپیطَای هزّة اهاهیِ‬

‫{‪}64‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫ًام ًٍسة ایطاى چیست؟‬ ‫‪-225‬‬
‫جــواب‪ :‬ابوعبللداهلل‪ ،‬جعفللر صللادق بللن زلمللد بللاقر‪ ،‬بللن علللی زیللن العابللدین‪ ،‬بللن‬
‫ح ن‪.‬‬
‫خقفش صادق تا سسَل اهلل صلی اهلل فلیِ ٍسهلن‬ ‫‪-226‬‬
‫چِ لشاتتی داضت؟‬
‫جواب‪ :‬نوه ای پیامرب اسالم بود‪.‬‬
‫ًاضش فمِ هزّة اهاهیِ‪ ،‬چِ وسی است؟‬ ‫‪-227‬‬
‫جواب‪ :‬ابوجعفر‪ ،‬زلمد بن ح ن بن فروخ الصفار أعرج قمی‪.‬‬
‫آیا اهاهیِ ّا‪ ،‬پاتٌذ فمیذُ خقفش صادق ّستٌذ؟‬ ‫‪-228‬‬
‫جواب‪ :‬خن ‪ ،‬ایشلان فرسلخ ىلا بلدور از عقیلده وکلردار ایلن املام مرللوم وبطرگلوار‬
‫اند‪.‬‬
‫فمیذُ اهاهیِ چیست؟‬ ‫‪-228‬‬
‫جواب‪:‬‬
‫‪ -‬امامیل للو بل للو امامل للت دوازده ام ل للام معصل للوم قائ ل للل ى ل للتند‪ ،‬ک ل للو اولل للن آهن ل للا‬
‫ابواحل ن علی مرت ی‪ ،‬وآخرین آهنا زلمد ادلهدی احلجة بوده است‪.‬‬
‫‪ -‬امامیو ىا گمان می کنند کو امام مهدی م تور وپنهلان بلوده‪ ،‬واملام قلائ‬
‫است‪.‬‬

‫{‪}65‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫‪ -‬مرج للع احک للام ش للرعی ش للان مهیش للو ائم للو ب للوده‪ ،‬وب للو غل ل از آهن للا ک للی‬
‫دی ری را مرجع ی دانند‪.‬‬
‫هطَْس تشیي وتاتْای اهاهیِ وذام ّا اًذ؟‪،‬‬ ‫‪-230‬‬
‫ٍچِ وسی آًْاسا تألیف ًوَدُ است؟‬ ‫‪-231‬‬
‫جواب‪ :‬مشهورترین کتاب آنان‪:‬‬
‫‪« -‬رسللالة احلللالل واحل لرام»‪ ،‬مؤل ل آن‪ :‬اب لراىی بللن زلمللد ابللی حییللی مللدنی‬
‫أسلمی است‪.‬‬
‫‪« -‬بصائرالدرجات فلی عللوم آل زلملد‪ ،‬وملا خصله اهلل بلو» اسلت‪ .‬مؤلل‬
‫آن‪ :‬ابن فروخ می باشد‪.‬‬
‫‪« -‬فقو الرضا»‪ ،‬مؤل آن‪ :‬علی الرضا می باشد‪.‬‬
‫‪« -‬من الحی ره الفقیو»‪ ،‬مؤل آن‪ :‬صدوق قمی است‪.‬‬
‫‪ « -‬ذیب االحکام» و «استبصار»‪ ،‬مؤل ىردو‪ :‬طوسی است‪.‬‬
‫هطَْس تشیي وتاب حذیر اهاهیِ‪ ،‬وذام است؟‬ ‫‪-232‬‬
‫جــواب‪« :‬الکللافی فللی علل الللدین»‪ ،‬مؤلل آن‪ :‬زلمللد بللن یعقللو بللن اسللااق‬
‫کلینی رازی است‪.‬‬
‫دس وتاب الىافی‪ ،‬چِ اًذاصُ احادیهر ٍخهَد‬ ‫‪-233‬‬
‫داسد؟‬

‫{‪}66‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫جــواب‪ :‬در آن(;;‪ )780‬شللانطده ى لطار و نللودو نللو حللدی اسللت‪ ،‬ایللن ارقللام‬
‫(ارقام حدی کتا کلینلی)‪ ،‬بیشلم از ارقلامی اسلت کلو در کتلا ىلای ششل انو‬
‫اىللل سنت(صللایح الببللاری‪ ،‬صللایح م للل ‪ ،‬سللنن ن للائی‪ ،‬سللنن ترم لذی‪ ،‬سللنن‬
‫ابن ماجو وسنن ابوداود) آمده است‪.‬‬
‫تِ فمیهذُ اهاهیهِ‪ ،‬دس وتهاب الىهافی‪ ،‬چهِ‬ ‫‪-234‬‬
‫احادیثی ٍخَد داسد؟‬
‫جــواب‪ :‬احللادی ی کللو از طری ل آل بیللت روایللت شللده‪ ،‬مهللو در آن درج گردیللده‬
‫است‪.‬‬
‫هزّة اهاهیِ تش چِ چیضی اتىا وشدُ است؟‬ ‫‪-235‬‬
‫جـــواب‪ :‬اینهللا بللر فقللو‪ ،‬ماننللد مللذاىب دی للر اتکللا نکللرده انللد‪ ،‬بلکللو تنهللا بللو‬
‫احادی ی مراجعو می کنند کو ائمو شان آهنا را از اىل بیت روایت کرده اند‪.‬‬
‫اّل سٌت تا اهاهیِ دس چِ ههَاسدی اخهتالف‬ ‫‪-236‬‬
‫داسًذ؟‬
‫جــواب‪ :‬در اصللول وفللروع‪ ،‬در توحیللد وشللرک‪ ،‬ودر متللامی احکللام دیللن‪ .‬ب لرای‬
‫تفصیل بو کتا «شیعو وسنت» از عالمو اح ان اذلی ظه مراجعو کنید‪.‬‬
‫برخی از آن موارد‪:‬‬
‫‪ -‬نداء وفریادرسی غ اهلل‪.‬‬
‫‪ -‬عصمت قائل شدن برای امامان‪.‬‬

‫{‪}67‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫‪ -‬نکاح متعو یا صیغو‪.‬‬
‫‪ -‬عدم مشروعیت م ح بر موزه‪ ،‬وپا‪.‬‬
‫‪ -‬اضافو مجلو‪« :‬أشهد أن علیا ولی اهلل»‪ ،‬و «حی علی خ العمل»‪.‬‬
‫وموارد دی ر‪.‬‬
‫هزّة اهاهیِ تیطتش دس وذام هٌاعك پیشٍاًی سا‬ ‫‪-237‬‬
‫داسد؟‬
‫جواب‪ :‬در ایران وعراق‪.‬‬

‫{‪}68‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫فصل‪:‬‬

‫صًذگاًی اتَالطقثاء خاتشتي‬

‫صیذ‬
‫هؤسس ٍپیطَای هزّة اتاضیِ‬

‫{‪}69‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫اتاضیِ چِ گشٍّی است؟‬ ‫‪-238‬‬
‫جواب‪ :‬اباضیو گروىي میانو رو از گروه ىای خوارج است‪.‬‬
‫چِ وساًی هزّة اتاضیِ سا تأسیس وشدًذ؟‬ ‫‪-238‬‬
‫جواب‪ :‬عبداهلل بن اباض مقاع ي مری و جابر بن زید‪.‬‬
‫چشا ایٌْا سا «اتاضیِ» گَیٌذ؟‬ ‫‪-240‬‬
‫جواب‪ :‬اباض قریو ای در یك جانب میامو است‪ ،‬ومؤسس آن از آن دیار ملی‬
‫باشد‪.‬‬
‫خاتش تي صیذ چِ وسی تَد؟‬ ‫‪-241‬‬
‫جـــواب‪ :‬از مجل للوء ك للاين اس للت كللو خن للتن تللدوین كننللدگان حللدی مشللرده‬
‫میشود‪ .‬وتابعی بوده است‪.‬‬
‫خاتش تي صیذ فلن سا اص چِ وسی آهَخت؟‬ ‫‪-242‬‬
‫جواب‪ :‬علوم خویی را از عبلداهلل ابلن عبلاس‪ ،‬عائشلو‪ ،‬انلس بلن ماللك‪ ،‬عبلداهلل‬
‫ابن عمر و دی ر بطرگان صاابو‪ ،‬اخذ وده است‪.‬‬
‫اص ضاگشداى هطَْس خاتش تي صیهذ چهِ وسهی‬ ‫‪-243‬‬
‫است؟‬
‫جواب‪ :‬ابوعبیده م لمو ابن اي كر و ربیع بن حبیب فراىیدی‪.‬‬
‫هطَْس تشیي وتاب هزّة اتاضیِ وذام است؟‪،‬‬ ‫‪-244‬‬

‫{‪}71‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫ٍهؤلف آى چِ وسی است؟‬ ‫‪-245‬‬
‫جواب‪ :‬کتا ‪« :‬م لند ربیلع بلن حبیلب»‪ ،‬کلو مؤلل آن خلود ربیلع بلن حبیلب‬
‫می باشد‪.‬‬
‫اتاضیِ چِ فمایذی داسًذ؟‬ ‫‪-246‬‬
‫جواب‪:‬‬
‫‪ -‬اباضیو ىا بو تنطیو مسلل پروردگار دعلوت مي كنند‪ ،‬وآنچللو از قلرآن كللر‬
‫واحادی ل را كللو ظللاىرا افللادهء تش للبیو مللي ایللد طللوری تأویللل مللي كننللد كللو معللين‬
‫داشتو باشد ومف ي بو تشبیو نشود‪.‬‬
‫‪ -‬بو دیدار اهلل در آخرت قائل نی تند‪.‬‬
‫‪ -‬برخي م ائل آخرت را ‪ ،‬از قبیل ترازوی اعمال وپل صراط وغل ه‪ ،‬تأویلل‬
‫رلازی میكنند‪.‬‬
‫‪ -‬افعال ان ان را اهلل خل كرده‪ ،‬وخود ان ان ك ب وده است‪.‬‬
‫‪ -‬صفات اهلل زیاده بر ذات اهلل نی ت بلكو عن ذات اهلل ى تند‪.‬‬
‫‪ -‬قرآن كر نطد آنان سللوق است‪.‬‬
‫‪ -‬مردم بو نرر آهنا بو سو گروه تق ی مي شوند‪:‬‬
‫‪ -7‬مؤمناين كو تقاضاىای امیان خویی را پوره كرده اند‪.‬‬
‫‪ -6‬مشركاين كو شرك شان ظاىر و آشكار است‪.‬‬

‫{‪}71‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫‪-5‬گروىللي كللو كلمللوء توحیللد را مللي خواننللد وبللو اسللالم معللمف انللد‪ ،‬و در‬
‫سلوك وعبادت ملتطم بو اسالم نی تند ‪ ،‬بنابرین اینها مشلرك نی لتند زیلرا بلو توحیلد‬
‫ویكتللایي خداونللد اق لرار دارنللد‪ ،‬ومللؤمن نیللط نی للتند‪ ،‬چ للون آنللان بللو آنچللو امیللان‬
‫تقاضا دارد ملتطم نی تند‬
‫‪ -‬بللاالی ك للیكو گنللاىي از گناىللان كبل ه را مرتكللب مللي شللود لفللر "كللافر"‬
‫را استعمال مي كنند‪.‬‬
‫‪ -‬خالفت سلصوص بو قریی نی ت‪.‬‬
‫هزّة فمْی اتاضیِ چیست؟‬ ‫‪-247‬‬
‫جـــواب‪ :‬اباضللي ىللا بللو قللرآن‪ ،‬حللدی ‪ ،‬إمجللاع‪ ،‬و قیللاس اعتمللاد للوده از آهنللا‬
‫استدالل مي ایند‪.‬‬
‫از مللذىب أىللل ظللاىر نیللط متللأثر انللد چللون در بع للي مواضللع نصللوص دیللين را‬
‫تف ظاىری و حريف مي ایند‪.‬‬
‫مهچنان از مذىب معتطلو متأثر بوده قول بو سللوق بودن قرآن كر مینمایند‪.‬‬
‫هزّة اتاضیِ دس ودا ًفَر وشد؟‬ ‫‪-248‬‬
‫جــواب‪ :‬آنللان در جنللو جطیللره عللري نفللوذ و ظهللوری داشللتند‪ ،‬للدی كللو بللو‬
‫مكوء مكرمو و مدینوء طیبو رسیده بودند‪.‬‬
‫آیا هزّة اتاضیِ‪ ،‬گستشش پیذا وشد؟‬ ‫‪-248‬‬
‫جــواب‪ :‬بلللو‪ ،‬تاجللایی کللو در مشللال افریقللا دوللليت داشللتند بنللام دولللت رسللتمیو كللو‬
‫پایتبتی تاىرت بود‪.‬‬
‫{‪}72‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫اتاضیِ ّا چٌذ سال حىَهت ساًذًذ؟‬ ‫‪-250‬‬
‫جواب‪ :‬حكمروائلي آنلان در مشلال افریقلا بلو ملدت یكصلد و سلي سلال پلي در‬
‫پي بسور م تقل ادامو یافت‪.‬‬
‫اتاضیِ ّا چِ صهاًی ضىست خَسدًذ؟‬ ‫‪-251‬‬
‫جواب‪ :‬فاطمي ىا حكومت شان را از میان برداشتند‪.‬‬
‫آیا فقالً‪ ،‬اتاضیِ ّا ٍخَد داسًذ؟‬ ‫‪-252‬‬
‫جواب‪ :‬در برخلی از کشلورىای ماننلد‪ :‬عملان‪ ،‬لیبلی‪ ،‬ح لرموت‪ ،‬میلن‪ ،‬تلونس‪،‬‬
‫اجلطائر وسائر مناط وجود دارند‪.‬‬

‫{‪}73‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬
‫فْشست هٌاتـ ٍ هأخز‬
‫س أعالم النبالء‪ ،‬تألی امام مشس الدین الذىبی‪.‬‬ ‫‪-7‬‬
‫األم‪ ،‬تألی االمام ابیعبداهلل زلمد بن ادریس الشافعی‪.‬‬ ‫‪-6‬‬
‫مقدمو فقو اسالمی وأدلتو‪ ،‬تألی دکتور وىبة الطحیلی‪.‬‬ ‫‪-5‬‬
‫موسوعو آسان در بیان فرقو ىا و گروىها‪ ،‬تألی داکم محاد اجلهنی‪.‬‬ ‫‪-6‬‬
‫‪ -7‬پژوىش للی درب للاره امام للان اى للل س للنت ام للام ابوحنیف للو‪ ،‬ام للام مال للک‪ ،‬ام للام‬
‫شافعی‪ ،‬امام امحد‪ ،‬تألی فریدون سپهری‪.‬‬

‫ضٌاخت آًاًی وِ دس ساُ دیي ٍفْن صهحی آى‬

‫صحوات ٍتىالیف تیطواسی سا تخشذ دادًذ‪ ،‬ها سا‬
‫تِ ایي ٍاداس هی ساصد وِ تیطتش ٍتیطتش آًْها سا‬
‫احتشام تهذاسین‪ٍّ ،‬وهَاسُ اص آساء ًٍؾشیهات‬
‫آًاى؛ استفادُ ًوایین‪ٍ ،‬هسائل هغلك ٍپیچیذُ سا‬
‫تَسظ آًْا حل وٌین‪.‬‬

‫{‪}74‬‬
 ‫«‪ »250‬سوال وجواب درباره امامان دیـن‬

‫ضٌاخت آًاًی وِ دس ساُ دیي ٍفْن صهحی آى‬

‫صحوات ٍتىالیف تیطواسی سا تخشذ دادًذ‪ ،‬ها سا‬
‫تِ ایي ٍاداس هی ساصد وِ تیطتش ٍتیطتش آًْها سا‬
‫احتشام تهذاسین‪ٍّ ،‬وهَاسُ اص آساء ًٍؾشیهات‬
‫آًاى؛ استفادُ ًوایین‪ٍ ،‬هسائل هغلك ٍپیچیذُ سا‬
‫تَسظ آًْا حل وٌین‪.‬‬

‫{‪}75‬‬