Professional Documents
Culture Documents
Metodologia Egzamin
Metodologia Egzamin
Metodologia Egzamin
Uniwersytet Gdański
PSYCHOLOGICZNYCH 2021
ORGANIZACJA ZAJĘĆ
Wykład on-line
Zaliczenie: Egzamin testowy składający się z 30 pytań jednokrotnego wyboru
Skala ocen: 0-15 pkt. = 2.0, 16-18 pkt. = 3.0, 19-21 pkt. = 3.5, 22-24 pkt. = 4.0,
25-27 pkt. = 4.5, 28-30 pkt. = 5.0
Literatura (podręcznik do wyboru):
TEMATYKA WYKŁADÓW
1. Psychologia jako nauka – wprowadzenie do
wnioskowania naukowego
Uczestnicząc w zajęciach z
2. Trzy rodzaje doniesień badawczych i ocena
ich trafności metodologii badań psychologicznych
nauczysz się jak:
3. Cztery podstawowe schematy badawcze w
psychologii 1. planować własne badania,
4. Formułowanie hipotez badawczych
2. znajdywać przydatne w pracy
wyniki badań,
5. Narzędzia i metody pomiaru zmiennych
3. czytać wyniki badań i zadawać
6. Podstawowe statystyki właściwe pytania na ich temat.
7. Etyka badań psychologicznych
PSYCHOLOGIA JAKO NAUKA –
WPROWADZENIE DO WNIOSKOWANIA Wykład 1
NAUKOWEGO
PSYCHOLOG JAKO:
Wytwórca informacji Odbiorca informacji Przekaźnik informacji
Jeżeli chcesz myśleć jak psycholog, to musisz nauczyć się myśleć jak
naukowiec.
ŹRÓDŁA INFORMACJI
ŹRÓDŁA WYNIKÓW BADAŃ
1. Artykuł naukowy
2. Monografia naukowa
3. Rozdział w monografii
naukowej
IF: 1.713
ELEMENTY SPRAWOZDANIA Z BADAŃ
NAUKOWYCH
1. Abstrakt
2. Wprowadzenie
3. Metoda
4. Wyniki
5. Dyskusja
6. Bibliografa
ZNAJDYWANIE WYNIKÓW BADAŃ
PsycINFO
W PSYCHOLOGII BADACZE ZBIERAJĄ DANE, ABY
TESTOWAĆ, ZMIENIAĆ LUB UAKTUALNIAĆ TEORIE
W psychologii badacze
zbierają dane, aby
testować, zmieniać lub
uaktualniać teorie.
ROLA BADAŃ NAUKOWYCH
1. Opis – definiowanie, klasyfikowanie,
identyfikowanie związków
2. Przewidywanie – szacowanie interesujących nas
zjawisk, zachowań na podstawie obserwowalnych
zmiennych
3. Zrozumienie – wskazywanie przyczyn zjawisk
DONIESIENIE BADAWCZE: 86% LUDZI NA CAŁYM
ŚWIECIE STWIERDZIŁO, ŻE WCZORAJ CZULI SIĘ
TRAKTOWANI Z SZACUNKIEM
DONIESIENIE BADAWCZE: LUDZIE Z WYŻSZYMI
DOCHODAMI SPĘDZAJĄ MNIEJ CZASU NA BUDOWANIU
RELACJI TOWARZYSKICH
Rodzaje schematów
badawczych umożliwiające
doniesienie
Sposób ustalenia trafności
teoretycznej
Sposób ustalenia trafności
statystycznej
Sposób ustalenia trafności
zewnętrznej
Sposób ustalenia trafności
wewnętrznej
ETYKA BADAŃ PSYCHOLOGICZNYCH Wykład 3
SERIA BADAŃ NAD SYFILISEM W TUSKEGEE (1932-1972) –
PRZYKŁAD SKRAJNIE NIEETYCZNEGO BADANIA
Badanie, w którym wzięło udział 600 ubogich
czarnoskórych mężczyzn, wśród których 400-tu
było zarażonych kiłą. W badaniach trwających
40 lat pod patronatem Amerykańskiej
Publicznej Służby Zdrowia pogwałcono
dziesiątki zasad etycznych, w tym trzy
najważniejsze:
1. Uczestnicy nie byli traktowani z szacunkiem
2. Udział w badaniu powodował krzywdę
3. Badani byli rekrutowani jedynie w grupie
osób nieuprzywilejowanych społecznie
BALANSOWANIE NA GRANICY ETYKI – EKSPERYMENT
MILGRAMA NAD POSŁUSZEŃSTWEM
„Zaobserwowałem, jak dojrzały i
początkowo opanowany biznesmen wchodzi
do laboratorium uśmiechnięty i pewny
siebie. W ciągu 20 minut zamienił się w
rozdrgany, nerwowy wrak, który szybko
zbliżał się do punktu załamania
nerwowego. Ciągle pociągnął za ucho i
wykręcał ręce. W pewnym momencie oparł
czoło na pięści i wymamrotał: „O Boże,
przestańmy”. A jednak nadal reagował na
każde słowo eksperymentatora i był
posłuszny do samego końca.” (Milgram,
1963, s. 377). https://www.youtube.com/watch?v=2YdBVgEApRI
ZASADY ETYCZNE I KODEKS POSTĘPOWANIA
PSYCHOLOGÓW APA
Dokument obejmuje 10 sekcji, z
których ósma dotyczy
przeprowadzania badań
naukowych i publikowania
wyników.
Poza sekcją dotyczą etyki
badań, dokument zawiera
wytyczne dotyczące
postępowania psychologów
również w obszarze psychologii
stosowanej (terapia, edukacja).
8.01 ZATWIERDZENIE BADAŃ PRZEZ
ODPOWIEDNIĄ INSTYTUCJĘ
• Uzyskanie zgody organów opiniujących (na podstawie
projektu badania), np. od uniwersyteckiej komisji etyki.
• Rzetelne opracowanie planu badania
• Minimalizowanie inwazyjności - Ograniczanie wpływu
na normalne funkcjonowania badanych
8.02 ŚWIADOMA ZGODA NA UDZIAŁ W BADANIU
8.03 ŚWIADOMA ZGODA NA REJESTRACJĘ DŹWIĘKU LUB OBRAZU
8.05 ODSTĄPIENIE OD UZYSKANIA ŚWIADOMEJ ZGODY NA
UDZIAŁ W BADANIU
• Jasna i precyzyjna informacja na temat udziału w badaniu
• Pełna informacja o naturze badania
• Ochrona badanych przez konsekwencjami odmowy udziału w badaniu
• Zagwarantowanie wyboru przypadku udziału obowiązkowego w
badaniach (np. punkty kredytowe)
• Informowanie o przebiegu badania osoby niezdolne do świadomego
wyrażania zgody
• Odstąpienie od zgody, gdy badanie jest anonimowe i nieinwazyjne (np.
ankieta online)
8.04 ZALEŻNOŚĆ UCZESTNIKÓW OD PROWADZĄCYCH BADANIA
8.06 OFEROWANIE ZACHĘT ZA UDZIAŁ W BADANIU
• Ból, stres, śmierć – tylko, gdy nie ma innego sposobu na realizację wartościowych badań
wdzięczność
ZMIENNE JAKOŚCIOWE (KATEGORIALNE)
I ILOŚCIOWE
płeć • przypisanie osoby badanej do kategorii
zawód • Jeżeli do oznaczenia zmiennych stosowane są cyfry
(np. 1 = kobieta; 2 = mężczyzna) to mają one
wyznawana religia wyłącznie znaczenie symboliczne
miejsce zamieszkania
kolor oczu
staż pracy
ZMIENNE CIĄGŁE I DYSKRETNE
§ Zmienna ciągła: zbiór wartości zmiennej tworzy kontinuum; pomiędzy dwiema
sąsiadującymi wartościami zmiennej możliwe jest znalezienie trzeciej
§ Zmienna dyskretna: jeżeli pomiędzy dwiema sąsiadującymi wartościami zmiennej
nie ma trzeciej
Jaka to zmienna?
Pytania kontrolne:
czas reakcji, 1. Czy wszystkie zmienne ciągle, to zmienne ilościowe?
wynik z egzaminu 2. Czy wszystkie zmienne dyskretne to zmienne
(wyrażony liczbą jakościowe?
poprawnych odpowiedzi)
ZMIENNE DYCHOTOMICZNE,
ZDYCHOTOMIZOWANE I POLITOMICZNE
§ Zmienna, która przyjmuje tylko dwie wartości, to zmienna …
§ Zmienna, która przyjmuje więcej niż dwie wartości, to zmienna …
§ Zmienna, która pierwotnie jest politomiczna, a po przekształceniu zagregowana
do dwóch kategorii, to zmienna …
Pytania kontrolne:
1. Czy wszystkie zmienne dychotomiczne, to zmienne jakościowe
(kategorialne)?
2. Czy wszystkie zmienne politomiczne, to zmienne ilościowe?
3. Czy wszystkie zmienne dychotomiczne to zmienne dyskretne?
SKALE POMIAROWE WG STEVENSA
1. Nominalna
2. Porządkowa
3. Interwałowa o ile?
Średnia punktów z
oceny wszystkich
wskaźników: 3,8
PRZYKŁADY POMIARÓW ZMIENNYCH „0” faktycznie znaczy
NA SKALI ILORAZOWEJ „nic”/„brak”
Czy poniższy sposób pomiaru zmiennej „poczucie szczęścia” pozwala na pomiar na skali ilorazowej?
Zaznacz na suwaku jak bardzo czujesz się szczęśliwy/szczęśliwa:
|-------------------------------------------------------|
0 100
DOZWOLONE OPERACJE STATYSTYCZNE DLA
POSZCZEGÓLNYCH SKAL POMIAROWYCH
Skala pomiaru Operacje Wskaźniki statystyczne
zmiennej
• Porównanie obiektów/obserwacji Miary tendencji centralnej: modalna, wskaźniki częstości; testy
nominalna • Przypisanie do kategorii istotności różnic: test chi kwadrat; współczynniki siły związku: np.
• Zliczenie obserwacji w danej kategorii Q Kendalla
Miary tendencji centralnej: mediana, kwartyle; miary zmienności:
porządkowa • Porządkowanie (rangowanie) obserwacji odchylenie ćwiartkowe; testy istotności różnic: test Kruskala-
Wallisa; współczynniki siły związku: np. ro Spearmana
• Stwierdzenie o ile nasilenie zmiennej dla
przedziałowa obserwacji A jest większe/mniejsze od Miary tendencji centralnej: średnia arytmetyczna; miary
nasilenia zmiennej dla obserwacji B zmienności: odchylenie standardowe; wskaźniki kształtu
• Stwierdzenie ile razy nasilenie zmiennej dla rozkładu: skośność, kurtoza; testy istotności różnic: analiza
ilorazowa obserwacji A jest większe/mniejsze od wariancji (test F); współczynniki siły związku: np. r Pearsona
nasilenia zmiennej dla obserwacji B
X=T+ε
METODY USTALANIA RZETELNOŚCI
§ Zgodność wewnętrzna pomiaru (alfa Cronbacha) - tym większa im wyższa
zbieżność odpowiedzi na poszczególne pytania skali
§ Zgodność wyników w przypadku dwukrotnego badania tym samym
narzędziem
Kwestionariusz, Test
Skala
Obserwacja Wywiad
KWESTIONARIUSZE
Przeczytaj uważnie poniższe zdania, opisujące rożne zachowania,
uczucia i myśli ludzi. Zastanów się nad każdym z nich – w jakim
stopniu opisuje ono również̇ Ciebie takiego/taką, jakim/jaką zwykle
jesteś? Ludzie są bardzo rożni, wiec nie ma tu dobrych ani złych
odpowiedzi. Za każdym razem po prostu szczerze odpowiedz na
pytanie, w jakim stopniu dane stwierdzenie opisuje Ciebie.
www.liberilibri.pl
Creative Commons Uznanie autorstwa CC BY, 2013
SKALA LIKERTA
Zdjęcie fragmentu oryginalnej skali Likerta z 1932 roku mierzącej postawę imperialistyczną.
SKALE DO MIERZENIA OPINII, POSTAW I
PRZEKONAŃ
SKALE SAMO-OPISOWE DO MIERZENIA
ZACHOWAŃ
NIEPOTRZEBNE KOMPLIKACJE W TWORZENIU
JEDNOSTEK KWESTIONARIUSZY I SKAL
1. Pytania dwulufowe
„Czy uważasz, że art. 54 Konstytucji RP pozwala na swobodne krytykowanie władz
państwowych i skutecznie zapewnia wolność słowa?”
2. Pytania sformułowane negatywnie (nie mylić z odwrotnie kodowanymi)
„Nie obchodzi mnie, co mówią inni.”
TESTY
!
ETAPY POWSTAWANIA KWESTIONARIUSZY,
SKAL I TESTÓW
1. Doprecyzowanie definicji zmiennej
2. Opracowanie wstępnej puli jednostek testowych
3. Zbadanie trafności fasadowej jednostek i opracowanie eksperymentalnej
wersji narzędzia
4. Badania pilotażowe (analiza jednostek testowych, eksploracyjna analiza
czynnikowa) i opracowanie finalnej wersji narzędzia
5. Badania walidacyjne (oszacowanie rzetelności i trafności pomiaru) oraz
opracowanie norm
OBSERWACJA
Obserwacja bez interwencji
Obserwacja z interwencją
Obserwacja uczestnicząca
zamaskowana
Obserwacja uczestnicząca
niezamaskowana
Eksperyment naturalny
Assessment Center
ZNIEKSZTAŁCENIA W PROCESIE POSTRZEGANIA
INNYCH
1. Wynikające z osoby postrzeganej (ocenianej)
2. Wynikające z osoby postrzegającej (oceniającej)
3. Wynikające z interakcji oceniany–oceniający
4. Wynikające ze skali obserwacyjnej
WYWIAD
Kryteria podziału wywiadów:
Liczba i rola uczestników (indywidualny vs grupowy)
Głębokość kontaktu (sondaż, wywiad diagnostyczny)
Poziom ustrukturalizowania
§ Randomizacja II stopnia – losowy dobór osób do grup: eksperymentalnej i kontrolnej w celu zapewnienia warunków,
w których grupy będą różniły się wyłącznie właściwościami wynikającymi ze zmiennej niezależnej (Jakiego rodzaju
trafność to wspiera?)
§ Manipulacja zmienną niezależną – działanie mające na celu wywołanie w grupie eksperymentalnej określonego
natężenia zmiennej niezależnej
§ Instrukcja maskująca – utajenie przed osobami badanymi prawdziwego celu eksperymentu
§ Pomiar zmiennej zależnej we wszystkich grupach
§ Kontrola zmiennych ubocznych i zakłócających
§ Określenie związku przyczynowo–skutkowego pomiędzy zmienną niezależną (X) a zależną (Y)
CZY LEKCJE MUZYKI
POPRAWIAJĄ IQ?
Każde ze144 dzieci losowo
przydzielono do jednej z
czterech grup. Pierwsza grupa
uczęszczała na lekcje gry na
keyboardzie, druga na lekcje
śpiewu, trzecia na zajęcia
teatralne, a czwarta nie
uczestniczyła w żadnych
dodatkowych zajęciach. Po kilku Schellenberg, E. (2004). Music
miesiącach u wszystkich dzieci Lessons Enhance IQ. Psychological
Science, 15, 511 - 514.
zmierzono poziom ogólnej
inteligencji.
EKSPERYMENT „LEKCJE MUZYKI POPRAWIAJĄ IQ”
– KLUCZOWE ELEMENTY
•Manipulacja zmienną niezależną
•Randomizacja II stopnia
•Pomiar zmiennej zależnej
•Ustalenie związku między zmienną niezależną a zależną
•Pierwszeństwo chronologiczne zmiennej niezależnej
•Trafność wewnętrzna – wykluczenie innego wyjaśnienia związku
między zmienną niezależną a zależną
Co jeszcze można byłoby zrobić, aby wzmocnić doniesienie?
CZY JEDZENIE POSIŁKÓW
WRAZ Z RODZINĄ
PROMUJE ZDROWE
NAWYKI ŻYWIENIOWE?
2516 uczniów z 31 szkół dwukrotnie
(w 1999 i 2004 roku) wypełniało
kwestionariusz z pytaniami na temat
częstotliwości jedzenia posiłków
wspólnie z rodziną oraz częstotliwości
występowania zaburzeń odżywiania.
Wyniki badania pokazały, że
dziewczęta, które rzadziej jadły
wspólne posiłki z rodziną (pomiar 1)
Neumark-Sztainer, D., Eisenberg, M.E., Fulkerson, J., Story, M.E., & Larson, N. (2008).
częściej skarżyły się na zaburzenia Family meals and disordered eating in adolescents: longitudinal findings from project
odżywiania (pomiar 2). EAT. Archives of Pediatrics & Adolescent Medicine, 162(1), 17-22 .
CZY BADANIE O RODZINNYM JEDZENIU POSIŁKÓW I
ZABURZENIACH ODŻYWIANIA TO EKSPERYMENT?
•Manipulacja zmienną niezależną
•Randomizacja II stopnia
•Pomiar zmiennej zależnej
•Ustalenie związku między zmienną niezależną a zależną
•Pierwszeństwo chronologiczne zmiennej niezależnej
•Trafność wewnętrzna – wykluczenie innego wyjaśnienia związku
między zmienną niezależną a zależną
Co można byłoby zrobić, aby wzmocnić doniesienie?
CZY CZĘSTE UŻYWANIE
SMARTFONÓW PROWADZI DO
DEPRESJI?
W badaniu wzięło udział 101 studentów, u
których przez 7 dni badano czas spędzony przed
ekranem telefonu, liczbę odblokowań ekranu oraz
pytano ich o nastój. Studenci wypełnili również
trzy kwestionariusze mierzące: problematyczne
używanie smartfonu, depresję i lęk.
Nasilenie depresji i lęku nie było związane z minutami spędzanymi przed ekranem, ale było
ujemnie skorelowane z częstotliwością odblokowywania ekranu telefonu. Ponadto codzienny
nastrój na ogół nie przewidywał obiektywnego wykorzystania smartfonów w danym dniu.
Jednak średni dzienny nastrój depresyjny w ciągu tygodnia pozytywnie korelował z poziomem
problematycznego używania smartfonu.
CZY BADANIE O CZĘSTOŚCI UŻYWANIA
SMARTFONÓW I DEPRESJI TO EKSPERYMENT?
•Manipulacja zmienną niezależną
•Randomizacja II stopnia
•Pomiar zmiennej zależnej
•Ustalenie związku między zmienną niezależną a zależną
•Pierwszeństwo chronologiczne zmiennej niezależnej
•Trafność wewnętrzna – wykluczenie innego wyjaśnienia związku
między zmienną niezależną a zależną
Co można byłoby zrobić, aby wzmocnić doniesienie?
OBECNOŚĆ CZŁOWIEKA LUB JEGO
WIRTUALNEJ REPREZENTACJI A
SKUTECZNOŚĆ DZIAŁANIA
Przebieg eksperymentu: Eksperyment przeprowadzono w
schemacie międzygrupowym 3 (obecność społeczna: rzeczywisty
asystent, wirtualny asystent, brak asystenta) x 2 (zadanie: łatwe,
trudne). Osoba badana wchodziła do pokoju i siadała przed
monitorem (grupa kontrolna). W warunkach obecności społecznej,
naprzeciwko osoby badanej siedział pomocnik eksperymentatora
ze swoim laptopem lub wyświetlał się na ekranie komputera
wirtualny asystent. Pomocnik eksperymentatora oraz wirtualny
asystent byli zawsze tej samej płci, co osoba badana. Wirtualni
asystenci byli stworzeni na podstawie nagrania wideo kobiety oraz
mężczyzny, którzy wykonywali rolę pomocników. Zadanie polegało
na maksymalnie uważnym przepisywaniu do pola tekstowego jedno
po drugim pięciu krótkich zdań od 26 do 34 znaków w każdym. W
przypadku łatwego zadania, zdanie należało przepisywać do pola
tekstowego w zwykły sposób, a w przypadku trudnego – wspak.
CZY BADANIE O REALNYM I WIRTUALNYM
ASYSTENCIE TO EKSPERYMENT?
• Manipulacja zmienną niezależną
• Randomizacja II stopnia
• Pomiar zmiennej zależnej
• Ustalenie związku między zmienną niezależną a zależną
• Pierwszeństwo chronologiczne zmiennej niezależnej
• Trafność wewnętrzna – wykluczenie innego wyjaśnienia związku między
zmienną niezależną a zależną
Co można byłoby zrobić, aby wzmocnić doniesienie?
HIPOTEZY I ZMIENNE
• Przy wykonaniu łatwych zadań na komputerze w obecności wirtualnego asystenta
poprawność (hipoteza 1) oraz szybkość (hipoteza 2) pracy będą wyższe niż w
zadaniu wykonywanym w samotności.
• Przy wykonaniu trudnych zadań na komputerze w obecności wirtualnego asystenta
poprawność (hipoteza 3) oraz szybkość (hipoteza 4) pracy będą niższe niż w
przypadku rzeczywistej obecności człowieka.
2
lęk jako stan lęk jako stan
Ocena
z egzaminu: 5 5 4 4 3 3 2 2
Jaka zmienna kryje się Co może wyjaśnić
za tym wskaźnikiem? zróżnicowanie ocen?
! % !
∑
𝑠 = ( "#$(𝑋" − M) )/𝑁
WPROWADZENIE ZMIENNEJ GRUPUJĄCEJ
(NIEZALEŻNEJ LUB WYJAŚNIAJĄCEJ)
Ocena
z egzaminu: 5 5 4 4 3 3 2 2
Sumienność:
WARIANCJA CAŁKOWITA
. . .
𝑤𝑎𝑟𝑖𝑎𝑛𝑐𝑗𝑎 𝑤𝑎𝑟𝑖𝑎𝑛𝑐𝑗𝑎 𝑤𝑎𝑟𝑖𝑎𝑛𝑐𝑗𝑎
= +
𝑐𝑎ł𝑘𝑜𝑤𝑖𝑡𝑎 𝑤𝑒𝑤𝑛ą𝑡𝑟𝑧𝑔𝑟𝑢𝑝𝑜𝑤𝑎 𝑚𝑖ę𝑑𝑧𝑦𝑔𝑟𝑢𝑝𝑜𝑤𝑎
średnia wariancja w wariancja średnich
grupach wyników w grupach
TO, W JAKIM STOPNIU ZMIENNA X WYJAŚNIA ZMIENNĄ
Y WYRAŻONE JEST TYM, ILE WARIANCJI CAŁKOWITEJ
ZAWIERA SIĘ W WARIANCJI MIĘDZYGRUPOWEJ
. . .
𝑤𝑎𝑟𝑖𝑎𝑛𝑐𝑗𝑎 𝑤𝑎𝑟𝑖𝑎𝑛𝑐𝑗𝑎 𝑤𝑎𝑟𝑖𝑎𝑛𝑐𝑗𝑎
= +
𝑐𝑎ł𝑘𝑜𝑤𝑖𝑡𝑎 𝑤𝑒𝑤𝑛ą𝑡𝑟𝑧𝑔𝑟𝑢𝑝𝑜𝑤𝑎 𝑚𝑖ę𝑑𝑧𝑦𝑔𝑟𝑢𝑝𝑜𝑤𝑎
Ocena
z egzaminu: 5 5 4 4 3 3 2 2
Sumienność:
WPROWADZENIE DRUGIEJ ZMIENNEJ GRUPUJĄCEJ
(NIEZALEŻNEJ LUB WYJAŚNIAJĄCEJ)
Ocena
z egzaminu: 5 5 4 4 3 3 2 2
Sumienność:
Inteligencja:
ANOVA 2X2
Bardziej sumienni i bardziej Bardziej sumienni i mniej
inteligentni inteligentni
5 4 4 2
Mniej sumienni i bardziej Mniej sumienni i mniej
inteligentni inteligentni
5 3 3 2
BADANIE KORELACYJNE Wykład 9-10
SPECYFIKA MODELU KORELACYJNEGO
§ Wszystkie zmienne są mierzone (nie manipulowane)
§ Przewidywany związek między zmiennymi jest liniowy, tzn. oczekuje się, że wraz
ze wzrostem jednej zmiennej, druga zmienna aleje (korelacja negatywna), albo
też rośnie (korelacja pozytywna)
§ Badanie korelacyjne pozwala na dostarczenie doniesień na temat związku
miedzy zmiennymi (association claim) – podobnie jak w przypadku badań
porównawczych
KORELACJA – WYKRES ROZRZUTU
efektywność zawodowa
sumienność
REGRESJA LINIOWA
Nachylenie lini
regresji
Błąd
Stała regresji
+e
Ocena
z egzaminu:
Sumienność: ANALIZA KOWARIANCJI
5 10 – WSPÓŁZMIENNOŚCI
5 8
4 10
4 9 cov = ∑%
"#$. (𝑋" − 𝑀& )(𝑌" − 𝑀' )/𝑁
3 7 !"#!"
𝑟=
3 4 # $#
$! "
2 7
2 5
INTERPRETACJA WSPÓŁCZYNNIKÓW KORELACJI
(0,7 ; 1,0) – bardzo silna korelacja dodatnia
(0,5 ; 0,7) – silna korelacja dodatnia
(0,3 ; 0,5) – umiarkowana korelacja dodatnia
(0,1 ; 0,3) – mała lub słaba korelacja dodatnia
(-0,1 ; 0,1) – brak korelacji
(-0,3 ; -0,1) – mała lub słaba korelacja ujemna
(-0,5 ; -0,3) – umiarkowana korelacja ujemna
(-0,7 ; -0,5) – silna korelacja ujemna
(-1,0 ; -0,7) – bardzo silna korelacja ujemna
PRACOHOLIZM A ETYKA PRACY. WYMIARY ETYKI
PRACY JAKO PREDYKTORY Damian Grabowski, Studia Psychologiczne. t. 53 (2015), z. 2, s. 5-19
Hipotezy:
H1: Im wyższe poleganie na sobie, tym wyższy pracoholizm: kontrola (H1a), obsesja i
kompulsją (H1b), przeciążenie pracą (H1c).
H2: Im wyższe wartościowanie ciężkiej pracy tym wyższy pracoholizm: kontrola
(H2a), obsesja i kompulsją (H2b), przeciążenie pracą (H2c).
H3: Im wyższe traktowanie pracy jako centralnej wartości tym wyższy pracoholizm:
kontrola (H3a), obsesja i kompulsją (H3b), przeciążenie pracą (H3c).
H4: Im wyższa niechęć do marnowania czasu tym wyższy pracoholizm: kontrola
(H4a), obsesja i kompulsją (H4b), przeciążenie pracą (H4c).
BADANE ZMIENNE
Predyktory:
§ Poleganie na sobie
§ Wartościowanie ciężkiej pracy
§ Traktowanie pracy jako centralnej wartości
§ Niechęć do marnowania czasu
Zmienne (zależne):
§ Kontrola
§ Obsesja i kompulsja
§ Przeciążenie pracą
POMIAR ZMIENNYCH
§ WART-R. Skrócona wersja Work Addiction Risk Test (WART) (Robinson,
Philips, 1995) w polskiej adaptacji Wojdyło (2005); badająca: kontrolę,
obsesję i kompulsję, przeciążenie pracą; zbudowana z 14 pozycji z 4-
punktową skalą odpowiedzi: 1 = prawie nigdy, 4 = prawie zawsze).
§ Wielowymiarowy profil etyki pracy (WPEP) Millera, Woehra i Hudspeth
(2002) w polskiej adaptacji Grabowskiego i Chudzickiej-Czupały (2015);
badający m.in.: niezależność, wartościowanie ciężkiej pracy, traktowanie
pracy jako centralnej wartości, niechęć do marnowania czasu; narzędzie
zbudowane z 65 pozycji z 5-punktową skalą typu Likerta.
WYNIKI
DOBRE SAMOPOCZUCIE
WIĄŻE SIĘ Z RZADSZYMI
POGAWĘDKAMI, ALE
CZĘSTSZYMI POWAŻNYMI
ROZMOWAMI
WYNIKI
sumienność
zawody o małej
i umiarkowanej
złożoności
sumienność
sumienność
ŚRODOWISKO RODZINNE JAKO MODERATOR ZWIĄZKU MIĘDZY
EKSPOZYCJĄ NA PRZEMOC W GRACH WIDEO A NORMATYWNYMI
PRZEKONANIAMI NA TEMAT AGRESJI
MEDIACJA
Modele mediacji pomagają zrozumieć mechanizm
leżący u podstaw relacji między dwoma zmiennymi
poprzez wprowadzenie trzeciej zmiennej. Aby
wykazać efekt mediacji należy:
1. wykazać istotny związek między X a Y (ścieżka c)
2. wykazać istotny związek między X a M
(potencjalnym mediatorem) (ścieżka a)
3. wykazać istotny związek między M a Y (ścieżka b)
4. wykazać, że po uwzględnieniu w modelu zarówno
zmiennej X jak i M w przewidywaniu Y, zmienna X
przestaje być istotnym predyktorem (ścieżka c’)
DLACZEGO CZĘSTSZE GŁĘBOKIE (ISTOTNE) ROZMOWY
WIĄŻĄ SIĘ LEPSZYM DOBROSTANEM? - HIPOTETYCZNY
MODEL MEDIACJI
Baka, 2019
ROLA WSPARCIA SPOŁECZNEGO W KONTEKŚCIE STRESU
ORGANIZACYJNEGO ORAZ ZAANGAŻOWANIA W PRACĘ
4 2,7
2,6
3,9
2,5
3,8
Pomiar początkowy 3 miesiące po 6 miesięcy po Rok po 2,4
2,3
Osoby poddające się operacji plastycznej Grupa porównawcza
2,2
2,1
Pomiar początkowy 3 miesiące po 6 miesięcy po Rok po
Osoby poddające się operacji plastycznej Grupa porównawcza
BADANIA BANDURY I WALTERSA (1959) NAD AGRESJĄ