BIOLOGIE:MICRO-ORGANISMEN

1.Bacteriën en archaea
1.1 Bouw

-Alle bacteriën zijn:

• ééncelligen (kleinste cellen op aarde)
• prokaryoten

-Verschil prokaryoot <-> eukaryoot?

◦Prokaryoot bevat GEEN celkern
◦DNA (erfelijk materiaal) zweeft vrij rond in het cytoplasma
◦Minder celorganellen

- DNA zweeft vrij in het cytoplasma (=celvocht)

◦Centraal in één grote keten
◦DNA-ringen: de plasmiden

- Rond het cytoplasma 3 lagen:

◦Celmembraan -> stofwisseling
◦Celwand -> stevigheid en bescherming
◦SOMS: kapsel of slijmlaag -> extra bescherming

- Beweging?
◦Zweephaar of flagel -> zwemmen
◦Pilus -> kruipen of vooruit katapulteren

1.2.Prokaryoten 3 hoofdvormen

-Ronde kokken
-Staafvormige bacillen
-Spiraalvormige spirillen

1.3.Typerende vormen-> afhankelijk van celdeling

1) diplokokken
◦2 dochtercellen blijven aan elkaar hangen
◦Vb. Neisseria gonorrhoeae -> SOA: gonorroe

2) streptokokken
◦lange keten dochtercellen
◦Vb.: Streptococcus pyogenes = vleesetende bacterie
◦Vb. Streptococcus salivarius -> verhoogt immuniteit

3) stafylokokken
◦willekeurige stapels
◦Vb.: Staphylococcus aureus -> leeft op de huid van de mens

1.4 Metabolisme
1) autotroof - heterotroof

Autotroof = zelfvoorzienend

-> produceren zélf hun eigen organische stoffen aan met behulp van een energiebron

◦Zonlicht: fotoautotroof
Vb. cyanobacteriën: bevatten chlorofyl of bladgroen
◦Verbreken van chemische verbindingen:
chemoautotroof
Vb. zwavelbacteriën verbreken zwavelverbindingen

Heterotroof

-> grootste deel van de bacteriën

-> haalt zijn voedsel uit een andere bron:

◦nemen hun voedingsstoffen op uit organisch materiaal met behulp van enzymes
◦organisch materiaal verteert
Vb. Salmonella bacterie in kip
1.4 Metabolisme:
2) aeroob - anaeroob

3) conjugatie
= doorgeven van genetisch materiaal aan
elkaar

Hoe?
-> Door middel van conjugatiepilus
= holle buisvormige verbinding
-> doorgeven van kopieën van plasmiden
-> van DONOR -> RECEPTOR

3) conjugatie

Voorbeeld: doorgeven van resistentie tegen

antibiotica
Þ Bacteriën wapenen zich tegen antibiotica
Þ meer en meer resistentie tegen antibiotica

4) cystevorming
Cyste = endospore

→beschermende laag
→bacterie kapsels zich in en wacht op betere tijden om terug tot leven te komen. →
‘slaaptoestand’

Doel?

→ om extreme omstandigheden te overleven → bvb

droogte of extreme koude

1.3.Vermeerdering

ongeslachtelijke of aseksuele voortplanting:

§Geen geslachtsgemeenschap
§wel CELDELING:
-> één moedercel
-> twee identieke dochtercellen
-> elke nieuwe dochtercel bevat een kopie van het erfelijk
materiaal

Vermeerdering:de generatietijd

Generatietijd = verdubbelingstijd:
-> tijd nodig om uit één cel twee dochtercellen te vormen
Voorbeeld: generatietijd van 30 minuten
De sterke toename in korte tijd!
Þ Kolonie
= alle bacteriën samen die van één moedercel afkomstig zijn.

Vermeerdering:4 fasen

Fase 1: lagfase
-> aanpassen aan nieuwe omstandigheden

Fase 2: exponentiële fase

-> maximale groei en vermeerdering

Fase 3: stationaire fase

-> aantal bacteriën blijft constant

Fase 4: afstervingsfase
-> meer prokaryoten sterven af
-> tot alle hulpbronnen opgebruikt zijn

Groeivoorwaarden
Afhankelijk van de omstandigheden:

1.Vochtigheid: voldoende water

2.Voedingsstoffen of nutriënten

3.Zuurstofgas (aeroob)

4.Zuurtegraad: optimaal

5.Temperatuur
◦Tussen 20° en 50°: groei!
◦< 20°: desactivatie
◦> 50°: sterfte

Bewaartechniek: verhitten en afsluiten van lucht in conserven

Hoe?
-Grootste deel van de bacteriën wordt gedood door verhitten.
Degene die overblijven kunnen niet vermenigvuldigen door gebrek aan zuurstof.
virussen etc