119331-Pateran Sinain zehar-PD 3P-2 Ib Kumi

Proposamen
didaktikoa 1
proiektua
2
3
LMH
3
Erlijioa
proiektuka
Egileak
Carmen Pellicer
Martín Varela
kumi
LMH
3
Erlijioa
proiektuka
IBAIZABAL
kumi
Proposamen didaktikoa
Egileak
Carmen Pellicer
Martín Varela
Laguntzaileak
Eskerrak
Rosa López Oliván
Lourdes Pavón Cabrera
Aurkibidea
Sarrera 4
Programazioa 6
Sailen garapena 10
Errubrika 21
Goazen! 22
Bidelagunak 26
Interpelatzen gaituzten esperientziak 28
Irakurtzen gaituen Hitza 30
Gure fedea ulertzen dugu 34
Kulturak Jainkoaz hitz egiten digu 38
Eraberrituz 40
Hartu lekukoa 42
Zer garen iragartzen dugu 44
Gelditu eta begiratu 48

Pateran Sinain zehar
SARRERA
«Pateran Sinain zehar» proiektua
Proiektu honetan, ikasleak emigrazioaren gaian Ikasle bakoitzak eranskailu bat ipiniko du besteen
murgiltzea nahi dugu, baina modu enpatiko eta maletan, bidelagun ona bihurtzen duen bere bertute
konprometituan, gai hori egunero-egunero sartzen pertsonala eskainiz.
baita haien etxeetan, indarrez, hedabideetan barna. Era • Interpelatzen gaituzten esperientziak. Baina
horretan, aurreiritziz betetzen da haurren iruditeria, emigratzaile batek bizitza osoa darama bere maletan
dela lanaren eskasiaz edo lan-baldintza txarrez, dela sartua, eta maleta hori utzi egin behar izaten du, edo
kolore-, kultura- eta erlijio-diferentziaren beldurrez, krisi mafiek lapurtzen diote. Eta hutsetik hasi behar du
ekonomikoaz, Siriako gatazkari eta Turkian atxilotutako bizimodu berri bat egiten, ezertxo ere gabe: atzean
errefuxiatuei buruzko kontrako iritziz, itsasoan geratu dira haren familia, lana edo eskola, adiskideak,
dabiltzan paterez… Datu horiek guztiek gauza bat jostailuak, etxeak…
partekatzen dute, eta hura da ahaztu egiten dela
«emigrazioa» emigratzaile bakoitza dela, bere aurpegia Ikasleak zerbaiten hasieran izan dituzten esperientziez
eta bere sentimenduak, bere historia eta bere ametsak ohartzea nahi dugu; alegia, bide ezezagun bati heldu
dauzkana: gure anaia da. aurretik, gauza berri bati aurre egin baino lehen izan
dituzten esperientziez, eta konturatzea nolako
Eta ikasleak konturatuko dira historia hau Israeleko
sentimenduak eta emozioak eragin izan dizkien
herriaren historia ere izan zela, Israelek basamortuan
ziurgabetasun horrek. Horretarako, timeline soil bat
barna egin zuen bidaiarena, Kanaango Lur Aginduaren
egingo dute beren bizitzaz, eta hitzetara itzuli
bila, Egiptoko esklabotasunetik ihes egin ondoren. Eta
beharko dituzten emotikonoekin lotuko dute. Era
baita Jesusen historia ere, Hark Betleemdik Egiptora
horretan, emigratzailearen hiztegia osatuz joango
alde egin behar izan baitzuen Herodes erregearen
dira, iradokitzen dizkiegun hitzetatik eta esploratuz
jazarpenari ihes egiteko.
doazen emozioetatik abiatuta, eta pixkana-pixkana
Launako taldetan arituko dira ikasleak proiektuan, narrazio berri bat sortuko dute emigrazioaren gaiaz.
koordinaturik, eta rol desberdinak eginez, baina
• Irakurtzen gaituen Hitza. Atal hau Irteeraren
funtsezkoak denak azken emaitza bateratua
liburuaren eta Jesusen haurtzaroko ebanjelioaren
diseinatzeko.
ingurukoa da, eta emigrazioa hartuko du ildo
• Goazen! Ikasleek bidaia-agentzia bat eratuko dute, nagusitzat. Moisesen irudia, esklabotasunaren
eta ibilbide bat antolatuko dute Israelen barna, askatzaile eta basamortuko gidari gisa, eta
Irteeraren bidea eta Jesusek korritu zituen lekuak Jainkoaren eta Israelen arteko Aliantzaren
bisitatuz… Bai gertu gaudela Siriatik! esperientzia, Israel baita Haren herri hautatua,
Israelek ondo nabaritzen du nola zaintzen duen historia bat ehunduz joango dira, non Israelek
Jainkoak bere bidean, Moisesen irudiak bereziki. Gaur pixkana hezurmamituko baitu bere zaintza-,
egun gure inguruan sufritzen ari direnentzat zaintza- nahitasun-, probidentzia- eta leialtasun-esperientzia.
eta ardura-seinalea izatera gonbidatuko ditugu Dekalogoak tankeratuko du Aliantza hori.
ikasleak. Hainbat aipu laburrek marraztuko dute pixkana
• Bidelagunak. Bidaia-agentzia antolatzeko Irteeraren ibilbidea Salbamenaren historia gisa.
enpresaburua behar da, lana koordinatuko duena; Ikasleek mugarri horiek zehaztuz joango dira, eta
baita informazioa ematen duen gidaria ere; pentsatuko dute nolako kokapena duten mapan,
materialaz arduratzen den garraiolaria, eta alderdi haien bidaia-agentziak antolatu behar duen ibilbidean.
grafikoaz arduratzen den argazkilaria: rol horiekin, • Gure fedea ulertzen dugu. Irteera da Israel
ikasleek beren taldea osatuko dute, eta zein diren fundatu zuen esperientzia, hura da Israeleko
eragozpenak eta premiak aztertuko dute. herriaren familia-kontakizuna, belaunaldiz belaunaldi
Baina bidaia guztietan behar da maleta bat, igortzen dena, eta horri esker jarraitu du Israelek
nahitaezkoa den guztia eramateko. Elkarrizketa bizirik bere historia dramatikoan zehar. Ikasleek
interesgarri bat sustatuko dugu, bakoitzak ulertuko dute nolako garrantzia duen Moisesek
aukeratuko lukeenaz, bakoitzaren lehentasunez. Jainkoak herria askatzeko eta basamortuan barna
4 Proposamen didaktikoa
gidatzeko erabiltzen duen bitarteko gisa. Izurriak, Beste batzuek ere jarraitu nahi izan diote
Itsaso Gorria gurutzatzea, arrokatik isurtzen den ura, iragarpeneko eta konpromisoko ildo honi, esate
gidatzen dituen hodeia… denak dira Jainkoaren baterako Astral itsasontziko boluntarioek osaturiko
presentzia maitagarriaren esperientziak. eskifaiak, zeinak emigratzaileak itsasoan jaso eta
Aliantzak zigilatuko du elkarrenganako konpromiso salbatzen baititu. Edo Aita Paterak, Isidoro Macíasek,
hori: bizitzazko hamar hitzen moduan aurkezten digu hark bere etxean eta bere parrokian jasotzen baititu
Dekalogoa, gizakiak zoriontsuak izan daitezen. Cádizko kostara pateran heltzen diren emigratzaileak.
Testamentu Berrian Jesus izango da Aliantza Berria, • Hartu lekukoa. Moises berriak izatera gonbidatuko
Haren bizitza haragiztatuko duen agindu bakar ditugu ikasleak, atzoko eta gaurko heroi isil horien
batean pean: maitasunaren agindua. moduan, eta beren familiako edo beren ikasgelako
• Kulturak Jainkoaz hitz egiten digu. Michelangelok pertsonei sufrimenduan laguntzera, baita
egindako Moisesen eskultura txundigarriak eta ikastetxekoei ere: gaixoak, baztertuak, beste herrialde
gertaera hauen islak haren aurpegiaren eta keinuaren batetik heldu berriak diren ikaskideak…
indarrean eta sakontasunean, denek jartzen dute
Ikasleek harrera-dekalogo bat osatuko dute, ikastetxe
agerian haren irudiak artearen historiarako duen
osoan kartelak ipiniz ezagutaraziko dutena: bizitzazko
inspirazio-ahalmena. Ikasleei erakutsiko dizkiegun
hamar hitz ere izango dira, Jainkoaren eta gizadiaren
zenbait film ezin ahaztuzkotan jasotzen du zinemak
arteko maitasunezko hitzarmena gaurkotu eta
kontakizun hau. Ikasleek une nagusiak jaso eta
agerraraziko dutenak.
antolatu beharko dituzte, karta sorta bat diseinatuz.
• Zer garen iragartzen dugu. Bidaia-agentzia
• Eraberrituz. Frantzisko aita santua aukeratu zutenean,
martxan jarriko da, ikasitako guztia eta esperientzia
mundu osoaren begiak zeuden harengan finkatuta:
guztiak taldearen maletan sartuta. Irteeraren lekuak
xehetasun guztiekin errepikatzen eta komentatzen
eta Jesusek korritu zituen herriek eta hiriek ezin
ziren haren hitzak eta keinuak. Frantzisko aita
ahaztuko bidea eratuko dute Sinain, Aliantzaren
santuaren lehen meza guztiz berrizalea izan zen.
mendiaren inguruan.
Lampedusa, pateretan heltzen ziren emigratzaileen
babeslekua eta bizia galtzen zutenen hilerria, toki Ikasleek hainbat ibilbide antolatuko dituzte, garraio-
huraxe aukeratu zuen aita santuak, eta aldarean bideak eta ostatuak prestatuko dituzte, aurrekontuak
nagusitzen zen gurutzea itsasoan hondoratutako aztertu, publizitatea egingo dute, premiak aurkitu,
barku baten hondakinez egina zen. Haren sermoiak bidaiariei klima, hizkuntza, usadioen berri emango
eta keinuaren indarrak lehen mailan jarri zuten gure diete… Triptiko erraldoi batek erakarriko ditu
axolagabekeria emigrazioaren dramaren aurrean, zeina bidaiariak, eta beraientzat berariaz diseinaturiko
krimentzat salatu baitzuen. bidaia-kita oparituko zaie.
Edukiak
Proiektu honek II. blokea garatzen du: Jainkoaren errebelazioa Irteeraren liburuan. Moisesen bokazioa, haren
biografiako gertaerarik garrantzitsuenak, Israelen askapenean izan zuen garrantzia: horiek denak daude
proiektuan. Aliantza, bigarren edukia, atal guztietan lantzen da, bai Biblian formulatu zen moduan
Testamentu Zaharrean eta Berrian, bai gaur egun bizitza ematen dioten pertsonen gaurkotzean. Jainkoak
bere herriari basamortuan eskaintzen dizkion harrera- eta zaintza-ikurren lekukoa hartzera gonbidatuko
ditugu ikasleak, hori baita hirugarren edukia, eta Jainkoak haien bizitzan duen presentzia eta Jesusen oparia
ezagutzera eta eskertzera.
Proposamen didaktikoa 5
PROGRAMAZIOA
Ildo nagusiak Helburuak
1. Zer «aliantza» egin nahi dut Jainkoarekin? •M

oisesi, irteerari eta Aliantzari buruzko testuak irakurtzea eta analizatzea.
2. Zergatik da garrantzitsua besteak zaintzea •M
oises nor izan zen, haren bizitza eta haren misioa ezagutzea.
eta babestea? • Irteeraren historia esploratzea eta irudikatzea.
3. Nola aurre egingo diegu bizitzako • J ainkoak bere herriarekin egin zuen Aliantza ulertzea eta irakatsiak ateratzea.
aldaketa zailei?
• Irteeraren historia artean eta kulturan estimatzea.
4. Zer ibilbide jarraitu nahi dut nire bizitzan?
•N
orberaren eta besteren bertuteak eta trebetasunak identifikatzea.
•M
oisesen bizitzako une erabakigarriak kronologikoki ordenatzea.
• Ideiak, sentimenduak eta historiak azaltzea.
•B
este pertsonen lekuan jartzea.
• Ikaslearen inguruko pertsonek bizi dituzten sufrimendu-egoerez ohartzea.
• P ertsonak hartzeko egin daitezkeen ekintzak seinalatzea.
•B
esteak zoriontsuak egiten dituzten ekintzak eta jarrerak identifikatzea eta
adieraztea.
• E migrazioaz solastatzea eta Irteerarekiko parekotasunak ezartzea.
• E migrazioarekin lotutako terminoak ulertzea.
• E migratzaileei laguntzen dieten pertsonen eta ekintzen berri jakitea.
• Israeli buruz ikerketa bat egin eta informazioa jasotzea.
•B
idaia bat Israelera pentsatzea, antolatzea eta sustatzea.
•B
idaia-ibilbidea egitea Israelen barna.
•H
amar Aginduen eta Itun Berriaren garrantzia balioestea.
• Ikasketen eta prozesuen autoebaluazioko eta koebaluazioko jarduerak egitea.
SIGLAK iKONOAK
Oinarrizko konpetentziak Askotariko adimenak
Hitzez, hitzik gabe eta modu digitalean komunikatzeko konpetentzia (HHGMDKK) Adimen linguistikoa
Ikasten eta pentsatzen ikasteko konpetentzia (IPIK) Adimen logiko-matematikoa
Elkarbizitzarako konpetentzia (EK) Adimen naturalista
Ekimenerako eta ekiteko espiriturako konpetentzia (EEEK) Adimen espaziala
Izaten ikasteko konpetentzia (IIK) Adimen musikala
Adimen zinestesiko-korporala
Hizkuntza eta literatura komunikatzeko konpetentzia (HLKK)
Pertsonaren baitako adimena
Matematikarako konpetentzia (MK)
Pertsonen arteko adimena
Zientziarako konpetentzia (ZK)
Adimen espirituala
Teknologiarako konpetentzia (TK)
Gizarterako eta herritartasunerako konpetentzia (GHK)
Arterako konpetentzia (AK)
Konpetentzia motorra (KM)
IRAILA URRIA AZAROA ABENDUA URTARRILA OTSAILA MARTXOA APIRILA MAIATZA EKAINA
Baliabideak Aniztasunari arreta Feedbacka
• Biblia katolikoa formatu fisiko edo • Taldearen zer eragozpen eta • Eskuratu al dituzte ikasle guztiek
digitalean. gaitasunen berri dakit eta hartu proiekturako programaturiko
• Bibliako pasarteak eta haien behar ditut gogoan proiektuaren ikasketak?
ilustrazioak. garapenean? • Zerk funtzionatu du hoberen?
• Ahalmen handiko galderak. • Nola minimizatuko ditut • Zer aldatuko zenuke proiektuaren
eragozpenak? garapenean datozen ikasturtetarako?
• Michelangeloren Moises.
• Zer ikaslek behar dute ikasketaren Zergatik?
• F ilmak: Exodus, Hamar aginduak eta
egokitzapena edo pertsonalizazioa? • Zer konklusio atera duzu taldeen
Egiptoko printzea.
• Zer egingo dut ikasle hauen premiei funtzionamenduaz hurrengo
• Frantzisko aita santuaren homilia
arreta emateko? proiektuko talde-antolamenduari
Lampedusan (2013).
dagokionez?
• Pertsonaiak: Albert Bargués eta
Isidoro Macías.
• Hamar Aginduak.
• Bidaiako triptikoa osatzeko materiala.
• Aukeren Kutxaren elementuak.
• P roiekturako prestaturiko ikus-
entzunezko baliabideak.
• Interneteko baliabideak.
• Ebaluatzeko tresnak.
PROGRAMAZIOA
Edukiak Ebaluazio-irizpideak Lorpen-adierazleak

Moisesen bokazioa bere herria 1. Gai izatea konturatzeko nolako 1.1. Ikasi ditu eta kronologikoki ordenatu
askatzeko. garrantzia izan zuen Moisesek ditu Moisesen historiako gertaera nagusiak.
Israeleko herriaren askapenerako.
1.2. Ezagutzen du eta deskribatzen du

Moisesen rola Bibliako kontakizunean.
Jainkoaren Aliantza Sinai 2. Gai izatea Jainkoak Israelekin 2.1. Grafikoki adierazten ditu Moisesek
mendian Israeleko herriarekin. egin zuen Aliantzaren ondorioez bere herria askatzeko bete zuen
Israelen Irteera. konturatzeko. eginkizunaren une garrantzitsuak.
2.2. Badaki zein den Aliantzaren edukia,

badaki zer inplikazio duen eta konturatzen
da nolako zentzua izan dezakeen gaur
egungo bizitzan.
Jainkoaren arreta bere 3. Gai izatea Jainkoak bere 3.1. Modu ordenatuan diseinatzen ditu
herriarekin: adiskidetasun- herriarekin duen Jainkoaren adiskidetasunaren ikurrak,
ikurrak (hodeia, mana, ura…). adiskidetasunaren ikurrak herriak basamortua zeharkatu zuenean.
Itun Berria. ezagutzeko eta balioesteko.
3.2. Interesatzen zaizkio eta eskertzen ditu
Jainkoak bere bizitza zaintzen duela
adierazten duten ikurrak: osasuna, familia,
eskola, adiskideak.
IRAILA URRIA AZAROA ABENDUA URTARRILA OTSAILA MARTXOA APIRILA MAIATZA EKAINA
Oinarrizko Askotariko
Ebaluatzeko tresnak konpetentziak adimenak
«Irakurtzen gaituen Hitza» ataleko testua eta jarduerak (10., 11., 12. HHGMDKK
eta 13. or.).
ZK
«Gure fedea ulertzen dugu» ataleko testuak eta jarduerak (15. eta 16. or.).
TK
«Irakurtzen gaituen Hitza» atalean irakaslearen gidak proposaturiko AK
Moisesen historiaren denboraren lerroa (10., 11., 12. eta 13. or.).
«Irakurtzen gaituen Hitza» ataleko jarduerak (12. eta 13. or.). HHGMDKK
EK
ZK
TK
GHK
«Eraberrituz» ataleko testuak eta jarduerak (20. eta 21. or.). AK
«Irakurtzen gaituen Hitza» ataleko jarduera (12. eta 13. or.). HHGMDKK
EK
«Irakurtzen gaituen Hitza» atalean irakaslearen gidak proposaturiko EEEK
Moisesen historiaren denboraren lerroa (12. eta 13. or.).
ZK
TK
«Hartu lekukoa» ataleko testuak eta jarduerak (22. eta 23. or.). GHK
AK
ATALEN GARAPENA ETA DAGOKIEN EBALUAZIOA
ZER EBALUATUKO DUT? NOLA EBALUATUKO DUT?

ATALAK/JARDUERAK
ZER AZTERTUKO DUT? Portfoliorako lan-tresnak/ebidentziak
Goazen!
1. jarduera (Patera batera igoko • Ideiak, kontzeptuak, sentimenduak eta •H

asierako motibazioan adierazitako
gara): Ikasgelako zati bat patera bertuteak adierazi eta deskribatu ditu. ideiak, sentsazioak eta sentimenduak.
bihurtuko dugu. • Gai izan da sufrimendu-egoerei
antzemateko eta uko egiteko, eta
enpatizatu du halakoak bizi
dituztenekin.
2. jarduera (Zer egingo dugu?): • Irudien, filmen edo artelanen • «Zer egingo dugu?» atalean
Ikasleek 4. orriko argazki bat hautatuko xehetasunak sumatu, interpretatu eta irudikatutako emigratzailea (5. or.).
dute, behatuko dute eta hartan deskribatu ditu. • «Zer egingo dugu?» atalean
agertzen den emigratzailearekin • Gai izan da sufrimendu-egoerei adierazitako ideiak, sentimenduak,
enpatizatzen saiatuko dira. antzemateko eta uko egiteko, eta irudiak edo usainak (5. or.).
enpatizatu du halakoak bizi • «Zer egingo dugu?» atalean
dituztenekin. idatzitako mezua edo gutuna (5. or.).
• Ideiak, kontzeptuak, sentimenduak eta
bertuteak adierazi eta deskribatu ditu.
• Gai izan da mezuak edo testuak
idazteko hizkuntza-egiturak
errespetatuz.
3. jarduera (Zer egingo dugu?): • Gai izan da irudien, filmen edo •«

Zer egingo dugu?» atalean bideoaz
Urrats bat gehiago eginda, irabaziaren artelanen xehetasunak sumatzeko, edo Sinaiko mapaz adierazitako ideiak
eta galeraren zentzuari helduko diogu, interpretatzeko eta deskribatzeko. (5. or.).
ondorengo auzia eztabaidatuz • Ideiak, kontzeptuak, sentimenduak eta
ikasleekin: zerk bultza dezake pertsona bertuteak adierazi eta deskribatu ditu.
bat bere etxea, bere herria, bere familia
uztera?
4. jarduera (Zer ulertu nahi dugu?): • Ideiak, kontzeptuak, sentimenduak • «Zer ulertu nahi dugu?» atalean
Irakasleak proiektuaren helburu eta bertuteak adierazi eta deskribatu idatzitako izenak (5. or.).
sakonak aurkeztuko ditu eta ikasleak ditu.
proiektuan mugituko diren
testuinguruan kokatuko ditu.
5. jarduera (Gure erronka): • Ideiak, kontzeptuak, sentimenduak • «Gure erronka» atalean adierazitako
Proiektuaren azken emaitza azalduko eta bertuteak adierazi eta deskribatu iritziak, ideiak eta galderak (5. or.).
diegu ikasleei: bidaia-agentzia izango ditu.
dira eta ibilbidea antolatuko dute Sinain
zehar, Irteeraren lekuak eta Jesusek
zapaldu zituen tokirik garrantzitsuenak
bisitatuz.
ATALAK/JARDUERAK
Bidelagunak
1. eta 2. jarduerak (Zure taldea • Elementu matematikoak ezagutu eta •1

. jardueran osaturiko taula (6. or.).
osatu): Bidaiaren ideiaren inguruan erabili ditu (zenbakiak, datuak, •2
. jardueran adierazitako ezaugarriak
taldea nola antolatu pentsatuko dugu. sinboloak, taulak, unitateak, edo trebetasunak (6. or.).
elementu geometrikoak…).
•1
. jarduerako taldeetan ezarritako
• Ideiak, kontzeptuak, sentimenduak eta rolak (6. or.).
• Elkarrizketara eta adostasunera jo du
eztabaidetan edo erabakiak hartzeko
jardueretan.
3. jarduera (Zure taldea osatu): • Elkarrizketara eta adostasunera jo du • Ikasleek 3. jardueran adierazitako
Talde bakoitzak hausnarketa egingo du eztabaidetan edo erabakiak hartzeko eragozpenak eta irtenbideak (6. or.).
proiektuan zehar, hainbat eratako jardueretan.
eginkizunei aurre egitean, sor litezkeen • Ideiak, kontzeptuak, sentimenduak eta
eragozpenez. bertuteak adierazi eta deskribatu ditu.
4. jarduera (Bidaia prestatuko • Gai izan da eginkizunak eta jarduerak •7

. orrian sorturiko kartoizko bidaia-
dugu): Ikasleak pentsatzera egiteko, bidaia bat Israelera pentsatu, maleta.
gonbidatuko ditugu, zer gauza jakin antolatu eta haren berri zabaltzeko •4
. jarduerako lehen atalean
behar duten bidaian doazen herriaz xedeaz. emandako erantzunak (7. or.).
(Israel) hamar egunerako maleta bat • Elkarrizketara eta adostasunera jo du •A
zkeneko galderan aipaturiko
prestatzeko. eztabaidetan edo erabakiak hartzeko pertsonak (7. or.).
jardueretan.
•4
. jardueran osaturiko gauzen
• Ideiak, kontzeptuak, sentimenduak eta zerrenda (7. or.).
• Gogoratu ditu eta aipatu ditu
beretzat garrantzitsuak diren
pertsonak, lekuak eta objektuak.
• Elementu matematikoak ezagutu eta
erabili ditu (zenbakiak, datuak,
sinboloak, taulak, unitateak,
5. jarduera (Zuen ibilbidea Israelen): • Ideiak, kontzeptuak, sentimenduak • «Zuen ibilbidea Israelen» atalean
Rolak ezartzean, ikasleek beren buruaz eta bertuteak adierazi eta deskribatu idatzitako bertuteak eta trebetasunak
adierazi dituzten gauza positiboak eta ditu. (7. or.).
ikaskideengan ikusi dituztenak
berrikusiko dituzte.
ATALEN GARAPENA ETA DAGOKIEN EBALUAZIOA (jarraipena)

ATALAK/JARDUERAK
Interpelatzen gaituzten esperientziak
1.eta 2. jarduerak (Zuen denboraren • Elementu matematikoak ezagutu eta • 1. jardueran marraztutako denboraren
lerroa): Ikasle bakoitzak bere erabili ditu (zenbakiak, datuak, lerro pertsonala (8. or.).
denboraren lerroa osatuko du sinboloak, taulak, unitateak, • 2. jardueran marraztutako
koadernoan, jazo ziren gertaerak eta elementu geometrikoak…). emotikonoak (8. or.).
datak idatziz. Argazkirik • Gogoratu ditu eta aipatu ditu
garrantzitsuenak ekar ditzakete beretzat garrantzitsuak diren
ikasgelara eta timelinean itsatsi pertsonak, lekuak eta objektuak.
datarekin batera. Emotikonoak asmatuz
aberastu dezakete, izan zituzten
sentimenduak adierazteko.
• Marrazkiak edo kartelak egin ditu,
estetika zainduz.
3. eta 4. jarduerak (Zuen • Ideiak, kontzeptuak, sentimenduak eta • 3. eta 4. jardueretan deskribaturiko
denboraren lerroa): Ikasle bakoitzak bertuteak adierazi eta deskribatu ditu. sentimenduak (9. or.).
2. jardueran emotikonoen bidez adierazi • Elkarrizketara eta adostasunera jo du • 4. jardueran taldeak osaturiko
dituen bi sentimendu hautatuko ditu, eztabaidetan edo erabakiak hartzeko definizioak (9. or.).
eta hitzekin deskribatuko ditu jardueretan.
eskaintzen den lehen taulan.
5. jarduera (Zuen denboraren •B

aliabide digitalak erabili ditu •5
. jardueran emigrazioaz ikertutako
lerroa): Jarduera honetan, informazioa bilatzeko, jarduerak terminoak (9. or.).
emigratzailearen hiztegia osatuko dugu osatzeko edo bidaia bat antolatzeko. •5
. jardueran ikasleek sortutako
denon artean. • Elkarrizketara eta adostasunera jo du hiztegia (9. or.).
jardueretan.
6. jarduera (Zuen ibilbidea Israelen): • Ideiak, kontzeptuak, sentimenduak eta • «Zuen ibilbidea Israelen» atalean
Bukatzeko, taldeak gonbidatuko ditugu bertuteak adierazi eta deskribatu ditu. ikasleek adierazitako ideiak (9. or.).
hausnarketa egitera landutako pertsonak
ezagutzeak eman dezakeen laguntzaz,
bai maila pertsonalean, bai proiektuan
Israelen ibilbidea marrazteko.
Irakurtzen gaituen Hitza
1. eta 2. jarduerak (Moises): Ikasleek •B

aliabide digitalak erabili ditu • 1. jardueran emandako erantzuna
atal honetako testuak landuko dituzte, informazioa bilatzeko, jarduerak (10. or.).
eta aldi berean kronologikoki osatzeko edo bidaia bat antolatzeko. • 3. jardueran adierazitako egoera
ordenatuko dituzte Moisesen historiako • Ideiak, kontzeptuak, sentimenduak eta bidegabeak (11. or.).
gertaerarik garrantzitsuenak, timeline bertuteak adierazi eta deskribatu ditu. • 10. orrian landutako Moisesen
erraldoian.
• Moises, Irteera edo Aliantzari buruzko historiako gertaerak eta ikasgelako
testuak irakurri eta interpretatu ditu. timelime erraldoian idatziak.
• Gai izan da sufrimendu-egoerei
enpatizatzen du halakoak bizi
dituztenekin.
• Moisesen historiako gertaera nagusiak
ikasi eta kronologikoki ordenatu ditu.
ATALAK/JARDUERAK
3. jarduera (Moises): Jainkoarekiko • Moisesen historiako gertaera nagusiak • 11. orrian landutako Moisesen
solasaren gaia sakonduko dugu, hau ikasteko eta kronologikoki ordenatzeko. historiako gertaerak, ikasgelako
da, topaketaren aukera. • Badaki zein den eta gai izan da timelime erraldoian idatziak.
deskribatzeko Moisesek Bibliako • Irteera 3,1-20 irakurria eta
kontakizunean betetzen duen egitekoa. komentatua (11. or.).
• Irudien, filmen edo artelanen • Ikasgelako timelime erraldoian
xehetasunak sumatu, interpretatu eta egindako marrazkiak.
deskribatu ditu.
• 3. jardueran idatzitako gauzak
• Moises, Irteera edo Aliantzari buruzko (11. or.).
testuak irakurri eta interpretatu ditu.
• 3. jardueran idatzitako otoitza
• Ideiak, kontzeptuak, sentimenduak eta (11. or.).
• Gai izan da mezuak edo testuak idazteko
hizkuntza-egiturak errespetatuz.
4. jarduera (Moises): Ikasleek Irteera • Moises, Irteera edo Aliantzari buruzko • E gipton jazotako gertaerak,
10,1-3 eta Irteera 12,1-11 eta 31-42 testuak irakurri eta interpretatu ditu. 4. jardueran idatziak (11. or.).
irakurriko dituzte. Gero eskatuko diegu •B
1. orrian landutako Moisesen
ikertzeko Pazkoaren aurreko gertaerak, informazioa bilatzeko, jarduerak historiako gertaerak eta ikasgelako
zein zen garai hartan Egiptoko egoera osatzeko edo bidaia bat antolatzeko. timelime erraldoian idatziak.
eta zer gorabeheratan gertatu zen • Moisesen historiako gertaera nagusiak
israeldar herriaren irteera. ikasi eta kronologikoki ordenatu ditu.
• Badaki zein den eta gai izan da
deskribatzeko Moisesek Bibliako
kontakizunean betetzen duen egitekoa.
5. eta 6. jarduerak (Basamortuko • Badaki zein den eta gai izan da • 5. jardueraen basamortuaz egindako
zeharkaldia eta Jainkoaren deskribatzeko Moisesek Bibliako marrazkiak (12. or.).
presentzia): 12. eta 13. orrietako kontakizunean betetzen duen egitekoa. • Ikasgelako timelime erraldoian
pasarteak irakurri eta komentatuko •M oisesen historiako gertaera nagusiak egindako marrazkiak basamortuko
ditugu, taldeak gonbidatuz erabakitzera ikasi eta kronologikoki ordenatu ditu. zeharkaldiaz.
zer marrazkirekin nahi duten haietako • Moises, Irteera edo Aliantzari buruzko • 6. jardueran bistaratutako pertsonak
bakoitza osatu. testuak irakurri eta interpretatu ditu. (12. or.).
• Ideiak, kontzeptuak, sentimenduak eta • Irakurritako testuak eta azaldutako
bertuteak adierazi eta deskribatu ditu. ideiak (12. or.).
• Gai da marrazkiak edo kartelak • Moisesen historiako gertaerak,
egiteko, estetika zainduz. 12. orrian landuak eta ikasgelako
• Grafikoki adierazi ditu Moisesen eginki timelime erraldoian idatziak.
zuneko une garrantzitsuak herria • 6. jardueran emandako erantzunak
askatzeko. (12. or.).
• Gai izan da binetak modu ordenatuan
diseinatzeko, haietan azalduz Jainkoaren
adiskidetasunaren ikurrak Israelek
basarmortua gurutzatu zuenean.
dituztenekin.

ATALAK/JARDUERAK
7. jarduera (Zeharbidea basamortuan • Moisesen historiako gertaera • Irakurritako testuak eta azaldutako
eta Jainkoaren presentzia): Laugarren nagusiak ikasi eta kronologikoki ideiak (13. or.).
testuarekin («Erakutsi nola izan ordenatu ditu. •M
oisesen historiako gertaerak,
zoriontsuak»), ikasleei erakutsiko diegu • Badaki zein den eta gai izan da 13. orrian landuak eta ikasgelako
nola Jainkoak zorion-bide bat eskaintzen deskribatzeko Moisesek Bibliako timelime erraldoian idatziak.
dien; hau da, beren herriaren elkarbizitza kontakizunean betetzen duen egitekoa. • 7. jardueran kopiaturiko lekukotasunak
justiziaren eta duintasunaren bidetik
• Gai da mezuak edo testuak idazteko (13. or.).
eraman dezaketen bizimodu-irizpideak
hizkuntza-egiturak errespetatuz.
eskaintzen dizkie.
7. jarduera (Hitz-ehiztariaren • Moises, Irteera edo Aliantzari buruzko • «Hitz-ehiztariaren bazterra» atalean
bazterra): Testuetan hautaturiko hitz testuak irakurri eta interpretatu ditu. landutako hiztegia (13. or.).
batzuen esanahia landuko da. • Ideiak, kontzeptuak, sentimenduak eta
Gure fedea ulertzen dugu
1. eta 2. jarduerak (Nire familiako • Interesatu zaizkio eta eskertu ditu •1

. jardueran aipaturiko ikaslearen
pertsona garrantzitsuak): Jainkoaren arretaren ikurrak bere familiako pertsona eta gertaera
Lehen jarduerak beren sustraiak hobeto bizitzan: osasuna, familia, eskola eta garrantzitsua (14. or.).
ezagutzera gonbidatzen ditu ikasleak, lagunak. •2
. jardueran idatzitako historia
familiaren historiarako gauza • Gogoratu ditu eta aipatu ditu (14. or.).
garrantzitsuren bat egin duten beretzat garrantzitsuak diren •2
. jardueran egindako marrazkia edo
pertsonen bidez. pertsonak, lekuak eta objektuak. itsatsitako argazkia (14. or.).
errespetatuz.
• Gai izan da marrazkiak edo kartelak
egiteko, estetika zainduz.
3. jarduera (Nor da Moises?): • Interesatu zaizkio eta eskertu ditu • 3. jardueran deskribaturiko mahaiaren
Moisesen bizitzako pasarteen Jainkoaren arretaren ikurrak bere bedeinkapena (15. or.).
dramatizazioa, eta gaitasun pertsonalak bizitzan: osasuna, familia, eskola eta • Moisesen bizitzari buruz 3. jardueran
eta erritu soilak sakontzea. lagunak. egindako dramatizazioa (15. or.).
errespetatuz.
• Moises, Irteera edo Aliantzari buruzko
ATALAK/JARDUERAK
4. jarduera (Zer esan nahi du • Badaki zein den Aliantzaren edukia, • Testua irakurri ondoren adierazitako
Aliantzak?): Inkesta baten bidez zer inplikazio duen, eta konturatu da ideiak (16. or.).
egingo dugu Aliantzari buruzko nolako zentzua izan dezaketen • Zoriontsuak egiten gaituzten gauzen
jarduera. Jolas-garaian, talde bakoitzak egungo bizimoduan. zerrenda, 4. jardueran idatzia (16. or.).
beste ikasturteetako lagunei galdetuko • Ideiak, kontzeptuak, sentimenduak eta • Taldeek asmatutako dekalogoa, rap
diete pertsonak zoriontsuak egiten bertuteak adierazi eta deskribatu ditu. formakoa.
dituzten eta bizikidetza hobetzen
• Moises, Irteera edo Aliantzari buruzko
duten, bizitzari duintasuna ematen
dioten hiru elementuri buruz, eta
koadernoan idatziko dituzte • Elementu matematikoak ezagutu eta
garrantzitsuenak iruditzen zaizkien erabili ditu (zenbakiak, datuak,
hamarrak. sinboloak, taulak, unitateak,
jardueretan.
errespetatuz.
5. eta 6. jarduerak (Zergatik da • Moises, Irteera edo Aliantzari buruzko •M

oisesen eta Jesusen arteko
Jesus Aliantza Berria?): Hasteko, testuak irakurri eta interpretatu ditu. paralelotasunak testuak (17. or.).
ikasleei eskatuko diegu irakurtzeko • Ideiak, kontzeptuak, sentimenduak eta •5
. eta 6. jardueretan emandako
banaka Itun Berriari buruzko testua, bertuteak adierazi eta deskribatu ditu. erantzunak (17. or.).
eta, elkarturik, aipatuko dugu zer
paralelotasun dagoen Moisesen eta
Jesusen artean.
7. jarduera (Zuen ibilbidea Israelen): •B

aliabide digitalak erabili ditu • Jesusen bizitzako leku garrantzitsuak,
Ikasle bakoitzak informazioa bilatuko informazioa bilatzeko, jarduerak «Zuen ibilbidea Israelen» atalean
du Jesusen bizitzako leku garrantzitsuei osatzeko edo bidaia bat antolatzeko. idatziak (17. or.).
buruz eta bere koadernoan idatziko du, •G
ai izan da eginkizunak eta jarduerak
gero taldearekin partekatzeko. burutzeko, bidaia bat Israelera
pentsatu, antolatu eta haren berri
zabaltzeko xedeaz.
• E lkarrizketara eta adostasunera jo du
jardueretan.
Kulturak Jainkoaz hitz egiten digu
1. jardueran (Irteera zineman): • Gai izan da mezuak edo testuak • 1. jardueran aurkezturiko filmen
Irakasleak Irteeraz mintzatzen diren hiru idazteko hizkuntza-egiturak deskribapena (18. or.).
film erakutsiko dizkie ikasleei. errespetatuz. • 1. jardueran Hamar aginduak ikusi
• Ideiak, kontzeptuak, sentimenduak eta ondoren adierazitako ideiak eta
bertuteak adierazi eta deskribatu ditu. hipotesiak (18. or.).

ATALAK/JARDUERAK
2., 3., 4. eta 5. jarduerak (Moises • Irudien, filmen edo artelanen •2

eta 3. jardueretan Moisesen
artean): Irakasleak Moisesen eskultura xehetasunak sumatu, interpretatu eta eskulturan antzemandako
proiektatuko du horman edo arbel deskribatu ditu. xehetasunak (19. or.).
digitalean, eta ahalik eta behaketa • Ideiak, kontzeptuak, sentimenduak •4
. jardueran emandako erantzunak
xeheena egingo dugu. eta bertuteak adierazi eta deskribatu (19. or.).
ditu. •5
. jardueran adierazitako ideiak
(19. or.).
Eraberrituz
1. eta 2. jarduerak (Frantzisko aita • Irudien, filmen edo artelanen • 1. jarduerako argazkietan aurkitutako
santua): Frantzisko aita santuaren xehetasunak sumatu, interpretatu eta xehetasunak (20. or.).
homilia eta argazkiak Lampedusan. deskribatu ditu. • 2. jardueran nabarmendutako hitzak
• Badaki zein den Aliantzaren edukia, eta esaldiak (20. or.).
zer inplikazio duen, eta konturatu da • 1. eta 2. jardueretan emandako
nolako zentzua izan dezaketen argudioak (20. or.).
egungo bizimoduan.
3. eta 4. jarduerak (Albert Bargués, •B

aliabide digitalak erabiltzen ditu •A
lbert Barguési buruzko informazioa,
Astral belaontziko kapitaina): informazioa bilatzeko, jarduerak 4. jardueran azaldua (21. or.).
Ikasleei eskatuko diegu behatzeko osatzeko edo bidaia bat antolatzeko. •3
. jardueran kontaturiko historia
argazkiari eta idazteko labur-labur • Irudien, filmen edo artelanen (21. or.).
izenburuaren atzean ezkutatuta dagoen xehetasunak sumatu, interpretatu eta
historia. deskribatu ditu.
dituztenekin.
5. jarduera (Isidoro Macías): Ikasle •B

adaki zein den Aliantzaren edukia, • 5. jardueran landutako pertsonaien
bakoitzak bere kabuz ikasiko du zer zer inplikazio duen, eta konturatu da eta Moisesen edo Jesusen arteko
dioen Wikipediak Isidoro Macíasez eta nolako zentzua izan dezaketen paralelotasunak (21. or.).
jarduera osatuko du haren argazki bat egungo bizimoduan. • 5. jardueran Isidoro Macíasez
itsatsiz koadernoan ematen den • Ideiak, kontzeptuak, sentimenduak eta Wikipedian aurkitutako informazioa
informazioarekin batera. Gero bertuteak adierazi eta deskribatu ditu. (21. or.).
erabiltzen duen izengoitia idatziko du
•B
aliabide digitalak erabili ditu
orriaren bukaeran.
informazioa bilatzeko, jarduerak
osatzeko edo bidaia bat antolatzeko.
ATALAK/JARDUERAK
Hartu lekukoa
1. jarduera (Harrera egiteko dugun • Ideiak, kontzeptuak, sentimenduak •1

. jardueran prestaturiko dinamikan
gaitasuna landuz): Bere argazki bat eta bertuteak adierazi eta deskribatu adierazitako keinuak (22. or.).
ekartzeko eskatuko diogu ikasle ditu.
bakoitzari, nortasun-agiriaren
neurrikoa. Argazkiak sinaduren ondoan
ipiniko ditugu, aurreko atalean
landutako Mateoren testuan. Horrela,
Aita Santuaren, Astral itsasontziaren
eta aita Isidoro Macíasen argazkiei
erantsiko zaizkie.
2. jarduera (Harrera egiteko dugun • Interesatu zaizkio eta eskertu ditu • 2. jarduerako taulan idatzitako
gaitasuna landuz): Ikasleei eskatuko Jainkoaren arretaren ikurrak bere bizi sufrimenduzko egoerak (22. or.).
diegu pentsatzeko «harresia ixten tzan: osasuna, familia, eskola eta
zaien» senide, eskolako lagun edo lagunak.
auzoko pertsonengan, sufritzen ari • E lkarrizketara eta adostasunera jo du
diren arren. eztabaidetan edo erabakiak hartzeko
jardueretan.
•G
ai izan da sufrimendu-egoerei
dituztenekin.
3. jarduera (Harrera egiteko dugun • Interesatu zaizkio eta eskertu ditu •3

. jarduerako taulan idatzitako
gaitasuna landuz): Taldeei eskatuko Jainkoaren arretaren ikurrak bere ekintzak (23. or.).
diegu pentsatzeko zer ekintza egin bizitzan: osasuna, familia, eskola eta
dezaketen hainbat eratako pertsonei lagunak.
harrera egiteko, desberdieni, gaixoei, • Ideiak, kontzeptuak, sentimenduak eta
adiskiderik gabeei… beren ikastetxean, bertuteak adierazi eta deskribatu ditu.
beren hirian edo beren familietan
sufritzen ari direnei.
dituztenekin.

ATALAK/JARDUERAK
4. eta 5. jarduerak (Harrera egiteko • Ideiak, kontzeptuak, sentimenduak eta •H

arreraren dekalogoa ikaslearen
dugun gaitasuna landuz): Beren bertuteak adierazi eta deskribatu ditu. ikastetxerako, 4. eta 5. jardueretan
ikastetxeko sufrimendu-egoeretara • Gai izan da sufrimendu-egoerei idatzia (23. or.).
zuzenduko dugu ikasleen arreta, eta antzemateko eta uko egiteko, eta •5
. jardueran sortutako logoa (23. or.).
talde bakoitzari eskatuko diogu enpatizatu du halakoak bizi
osatzeko «Harreraren dekalogo» bat dituztenekin.
eremu honetarako.
• Interesatu zaizkio eta eskertu ditu
Jainkoaren arretaren ikurrak bere
bizitzan: osasuna, familia, eskola eta
lagunak.
errespetatuz.
jardueretan.
Zer garen iragartzen dugu
1., 2. eta 3. jarduerak (Israelen •B

aliabide digitalak erabili ditu • 1. jardueran Israeleko lekuei buruzko
barrena egiteko ibilbidea informazioa bilatzeko, jarduerak bildutako informazioa (25. or.).
pentsatuko dugu): Proiektuan osatzeko edo bidaia bat antolatzeko. • 1. jardueran mapan kokaturiko lekuak
iradokitzen ditugun tokiak (Egipto, • Gai izan da eginkizunak eta jarduerak (25. or.).
Itsaso Gorria, Kanaan, Nebo mendia, egiteko, bidaia bat Israelera pentsatu, • 2. jardueran asmaturiko eta mapan
Jeriko… eta Betleem, Nazaret, Betania, antolatu eta haren berri zabaltzeko marrazturiko ibilbidea (25. or.).
Jerusalem), Irteerako eta Jesusen xedeaz.
bizitzako leku garrantzitsuak mapan • 3. jardueran Israeleko lekuei
• Elementu matematikoak ezagutu eta emandako puntuazioa (25. or.).
bilatuko ditugu, eta ibilbidearen
proposamena egingo dugu.
jardueretan.
ATALAK/JARDUERAK
4. eta 5. jarduerak (Nola joango •B

aliabide digitalak erabili ditu •G
oogle Mapsen kalkulaturiko
zinateke toki batetik bestera?): informazioa bilatzeko, jarduerak distantziak, 4. jarduerako taulan
Oraintxe zehaztu behar dira guztiz osatzeko edo bidaia bat antolatzeko. idatziak (26. or.).
bidaiaren alderdiak. • Elementu matematikoak ezagutu eta •6
. jardueran taldeek hautaturiko
erabili ditu (zenbakiak, datuak, lekuak (26. or.).
• Gai izan da eginkizunak eta jarduerak
egiteko, bidaia bat Israelera pentsatu,
antolatu eta haren berri zabaltzeko
xedeaz.
jardueretan.
6. eta 7. jarduerak (Nola joango • Baliabide digitalak erabili ditu • 6. jardueran ekarritako argazkiak
zinateke toki batetik bestera?): informazioa bilatzeko, jarduerak (26. or.).
Ibilbidea berriz kalkulatu ondoren, osatzeko edo bidaia bat antolatzeko. • Taldeek 7. jardueran gogoan
beren ibilbideko leku bakoitzeko • Gai izan da eginkizunak eta jarduerak hartutako beste alderdi batzuk
argazkiak bilatzeko eskatuko zaie egiteko, bidaia bat Israelera pentsatu, (26. or.).
taldeei, jakiteko zer aurkitu dezaketen antolatu eta haren berri zabaltzeko
haietan. xedeaz.
jardueretan.
• Ideiak, kontzeptuak, sentimenduak
eta bertuteak adierazi eta deskribatu
ditu.
8. jarduera (Zer gehiago jakin behar •B

. jardueran kontsultaturiko
du bidaia-agentzia batek?): Hainbat informazioa bilatzeko, jarduerak webguneen izenak (27. or.)
webgunetan bilatu behar da beste osatzeko edo bidaia bat antolatzeko. •8
. jardueran idatzitako hotelen izenak
bidaia-agentziek eskaintzen dituzten • Gai izan da eginkizunak eta jarduerak (27. or.)
Israelerako hegaldien eta hotelen egiteko, bidaia bat Israelera pentsatu, •8
. jarduerako tauletan idatzitako
prezioak, bidaiaren kostua guztira antolatu eta haren berri zabaltzeko hegaldien eta hotelen prezioak
kalkulatzeko. xedeaz. (27. or.)
jardueretan.

ATALAK/JARDUERAK
9. eta 10. jarduerak (Gure bidaiaren • Elkarrizketara eta adostasunera jo du •9

. jardueran egindako behin betiko
berri ematera!): Prestatu behar duten eztabaidetan edo erabakiak hartzeko zirriborroa eta triptikoa (28. or.).
triptikoaren zirriborroa, laukian ageri jardueretan. •1
0. jardueran idatzitako «esaldi
diren elementu guztiak ipiniz, gehi • Ideiak, kontzeptuak, sentimenduak eta erakargarriak» eta bidaiaren kitaren
bidaiako kita eta «esaldi erakargarriak». bertuteak adierazi eta deskribatu ditu. elementuak (29. or.).
• Gai izan da eginkizunak eta jarduerak
egiteko, bidaia bat Israelera pentsatu,
antolatu eta haren berri zabaltzeko
xedeaz.
errespetatuz.
Gelditu eta begiratu
1. jarduera (Nire ebaluazio- • Gai izan da ikasitakoaz edo taldelanaz • «Nire ebaluazio-pasaportea» atalean
pasaportea): Banakako ebaluazioa hausnarketa egiten laguntzen dioten erantzundako galderak (30. or.).
pasaporte batean. baliabideak erabiltzeko.
2. jarduera (Lan egingo nuke • Gai izan da ikasitakoaz edo taldelanaz • «Bidaian joango nintzateke berriro…»
berriro…): Ikaskideen lana balioesteko hausnarketa egiten laguntzen dioten atalean adierazitako izena eta argudioa
unea da, eta haietako bat hautatuko da baliabideak erabiltzeko. (30. or.).
hurrengo bidaietarako, eta zergatik • Ideiak, kontzeptuak, sentimenduak eta • «Bidaian joango nintzateke berriro…»
hautatu den hori azalduko da. bertuteak adierazi eta deskribatu ditu. ataleko taulan idatzitako izenak eta
kontseiluak (30. or.).
3. jarduera (Nire bidaia antolatuko • Gai izan da ikasitakoaz edo taldelanaz • Beste taldeen lanaz emandako
nuke…): Jarduera honetan, elkarrekin hausnarketa egiten laguntzen dioten erantzunak (31. or.).
ebaluatuko ditugu, talde gisa, baliabideak erabiltzeko.
ikasgelako gainerako taldeak. • Ideiak, kontzeptuak, sentimenduak eta
4. jarduera (Bidaiariaren egunerokoa): • Gai izan da ikasitakoaz edo taldelanaz • «Bidaiariaren egunerokoa» atalean
Radarraren sinbolismoa baliatuko dugu eta hausnarketa egiten laguntzen dioten egindako hausnarketa pertsonalak
ikasleak beren gogoetei antzematera baliabideak erabiltzeko. (31. or.).
gonbidatuko ditugu. Eskatuko diegu • Ideiak, kontzeptuak, sentimenduak eta
hausnarketa egiteko beren buruaz eta bertuteak adierazi eta deskribatu ditu.
bizitzaz ikasi dutenaz eta pentsatzeko zer
konpromiso dauden hartzeko prest gure
historiak jarrai dezan historia sakratua izaten,
errespetatuz.
gure lehentasuna maitasunaren legea duena.
ERRUBRIKA
Bikain Ongi Nahikoa Gutxi

Moisesen historiako Moisesen historiako Moisesen historiako Ez daki zein diren
gertaera nagusiak ikasi gertaera nagusi gehienak gertaera nagusi batzuk Moisesen historiako
ditu eta kronologikoki ikasi ditu eta kronologikoki ikasi ditu eta kronologikoki gertaera nagusiak.
ordenatu ditu. ordenatu ditu. ordenatu ditu.
Badaki zein den eta ondo Badaki zein den Moisesek Moisesek Bibliako Ez daki zein den Moisesen
deskribatu du Moisesek Bibliako kontakizunean kontakizunean betetzen egitekoa Bibliako
Bibliako kontakizunean betetzen duen egitekoa duen egitekoaren gertaera kontakizunean.
betetzen duen egitekoa. eta bere hitzekin azaldu batzuk deskribatu ditu.
du.
Grafikoki adierazi ditu Badaki zein diren Grafikoki adierazi ditu Ez daki zein diren
Moisesen eginkizuneko Moisesen eginkizuneko Moisesen eginkizuneko Moisesen eginkizuneko
une garrantzitsuak herria une garrantzitsuak herria une garrantzitsu batzuk une garrantzitsuak herria
askatzeko. askatzeko, baina kostatu herria askatzeko. askatzeko.
zaio grafikoki adieraztea.
Badaki zein den Badaki zein den Badaki zein den Ez daki zein den
Aliantzaren edukia, zer Aliantzaren edukia, eta Aliantzaren edukia, Aliantzaren edukia.
inplikazio duen, eta zer inplikazio duen. badakizki inplikazio
konturatu da nolako batzuk eta egin du
zentzua izan dezakeen loturaren bat egungo
egungo bizimoduan. bizimoduarekin.
Gai izan da binetak modu Diseinatu ditu binetak Diseinatu ditu bineta Ez du Jainkoaren
ordenatuan diseinatzeko, Jainkoaren batzuk, Jainkoaren adiskidetasunaren ikurrik
haietan azalduz Jainkoaren adiskidetasunaren ikurrak adiskidetasunaren ikurrak batere ezagutu bere
adiskidetasunaren ikurrak bere herriak basarmortuan bere herriak herriak basarmortuan
bere herriak basarmortuan gurutzatu zuenean basarmortuan gurutzatu gurutzatu zuenean.
gurutzatu zuenean. azaltzen dituztenak, baina zuenean azaltzen
nekez ordenatu ditu. dituztenak.
Interesatu zaizkio eta Eskertu ditu Jainkoaren Adierazi du Jainkoaren Ez du adierazi Jainkoaren
eskertu ditu Jainkoaren arretaren ikurrak bere arretaren ikur posibleren arretaren ikurrik bere
arretaren ikurrak bere bizitzan: osasuna, familia, bat bere bizitzan: bizitzan.
bizitzan: osasuna, familia, eskola eta lagunak. osasuna, familia, eskola
eskola eta lagunak. eta lagunak.
Kumi LMH 3

GOAZEN!
119161_EN_PATERA_3P_Kumi Ibai.indd 4 09/06/17 09:03
HASIERAKO MOTIBAZIOA
Ikasleek emigrazioaren dramaz duten iruditeria aldatzea, horixe
da proiektu honek aurre egiten dion erronketako bat.
Horretarako, bi helburuetara saiatuko gara heltzen: aurpegia ipini
emigratzaileari eta gogoan hartu aurpegi hori anaia batena dela.
Gure ustez, funtsezko gauza da anonimotasuna haustea eta
etsaitasuna desagerraraztea bestelakotzat edo mehatxutzat
hartzen denaren aurrean, eta horregatik landuko ditugu bereziki
identifikazioa eta enpatia.
Hasierako motibazio hau prestatzeko, hain garrantzitsua dena
proiektu orotan, ikasleak harrituta utziko dituen modu batean
antolatuko dugu ikasgela, beren ziurtasunetatik aterako ditugu,
zenbait minutuz «beren lurretik» ateraraziko ditugu: patera
bihurtuko dugu ikasgelako zati bat. Metro erdiko espazioa
kalkulatuko dugu ikasle bakoitzeko —eta hala eta guztiz ere,
patera batean dagoena baino gehiago da—, eta espazio hori
zinta batekin, konoekin edo bankuekin mugatuko dugu.
Banaka-banaka sarrarazi eta lurrean eseraraziko ditugu, beren
bizkar-zorroekin, ikasleak elkarren kontra jarrita estu-estu
egon daitezen.
Ikasleek jakin gabe, audio batean grabatuko dugu esperientzia
hau: hortxe adituko ditugu galderak, deserosotasunak, kexak,
antolamendu-iradokizunak, gatazkak espazioarengatik,
posturarengatik… Denbora horretan irakasleak bakar-bakarrik
esplikatuko die ikasleei, ikasgelako atean, patera batera igoko
direla, eta labur azalduko die patera zer den. Une horretatik
aurrera, ikasleak barnera sartzera eta esertzera gonbidatuz
joango da, besterik ez, argibideak eman gabe eta gatazketan
parte hartu gabe, honako hau bakarrik esanez: «Ez dizut ulertzen,
ez dut zure hizkuntzan egiten».
Kumi LMH 3
Goazen! 5
Zer egingo dugu? Zer ulertu nahi dugu?
Aurreko orrialdeko argazki bakoitzak istorio bat kontatzen 1 Irteera fededunentzat salbamen-istorio bat dela
du, eta istorio horietako bakoitza, aldi berean, galera bati, ulertu.
etorkizun ezezagunari, hutsetik hasteari... buruzko istorio bat
2 Moises nor izan zen gogoratu.
da. Denek utzi dituzte gauzak atzean: familia, herrialdea,
ikastetxea, adiskideak... Inork ez die beren hizkuntzan hitz 3 Irteera hura gogorarazten diguten gaur egungo
egiten, ezin dute batetik bestera askatasunez ibili, ez baitute istorioak eta pertsonak azaldu.
legezko paperik... Ez dakite zer jango duten ez non lo egingo
4 Jainkoaren eta bere herriaren arteko Aliantzak zer
duten, edo ihes egin zuten herrialdera bidaliko dituzten.
esan nahi duen ulertu.
Hautatu argazki horietako pertsona bat, eta jar zaitez haren
5 Jesus Jainkoaren eta gure arteko behin betiko
lekuan. Hitz egin ikaskide batekin horri buruz, eta
Aliantza dela gogoratu.
imajinatu zer entzuten duen, zer sentitzen duen, zer
usaintzen duen, zer ikusten duen... Zerk kezkatzen du?
Mundu osoan gertatzen dira halakoak. Zergatik utz dezake Gure erronka
pertsona batek bere etxea, bere herrialdea, bere familia...?
Israeldarrek ere Egiptotik atera behar izan zuten, Gertaera horiek guztiak garai eta leku zehatz
batean gertatu ziren.
esklabotasunetik ihesi. Israelgo herriarentzat eta guretzat
sakratua da Bidaia-agentzia bat izango zarete, eta bidaia bat
gogoratzea haien antolatuko duzue Israelera, istorio hau gertatzen
den lekuetatik barrena.
historia, bizi izandako
une latzak eta
Jainkoak han
jarritako pertsonak.
Ikasgelako horman, pateran doazen emigratzaileen irudiak

proiektatuz joango gara, baita lekukotasunen bat ere, Santi
Palaciosen argazkia esate baterako, «Bakarrik utzita», Word Press
Photon saritua: bi anaia nigeriar, ama ito ondoren itsasoan galduak.
Honako esteka honetan ikus daiteke argazkia, baita audioa entzun
ere, argazkilariari egindako elkarrizketarekin eta gordetzen duen
giza lekukotasun dramatikoarekin: http://goo.gl/pMCjVC.
Atzetik bihotzeko taupadak aditzen dira, pertsona hauek
itsasoratzean sentitzen duten beldurra, estuasuna, segurtasun
falta eta larritasuna adierazten dutenak (Interneten aurkitu
daitezke). Esperientziak hogei bat minutuko iraupena izan dezake.
Ondoren, «pateratik» ateratzera eta haren inguruan esertzera
gonbidatuko ditugu ikasleak. Grabatu dugun audioa ipiniko dugu,
etenak eginez sumatu dituzten sentimenduak eta sentsazioak
komentatuz joateko. Dena segidan ere ipin genezake, eta ikasleak
joan daitezela ozen aipatzen antzematen dituzten sentimenduak.
Ain Karem-en Los incontables abestia entzunez bukatuko dugu
saioa, pateraren erdian gurutze bat ipintzen dugun bitartean.
Esteka honetan abestiaren hitzak ere ikus daitezke, emigratzaileei
eta errefuxiatuei buruzko irudi askorekin: http://goo.gl/atVHgk.
Kumi LMH 3
IRADOKIZUN METODOLOGIKOAK
Zer egingo dugu? saiatuko dira. Denak elkarrekin, zein izan litekeen
Lehen jardueran, 4. orrialdeko argazki bat hautatu erantzunik hoberena saiatuko dira ikasleak esaten.
behar da, ongi behatu eta enpatizatzen saiatu bertan Laugarren zutabe bat eranstea proposatzen dugu,
ageri den emigratzailearekin. Horretarako, ikasleek «sentitzen dut» izendatuko duguna, enpatia sortzeko
bikoteak osatuko dituzte, eta lagunari adieraziko diote pertsona horiek sentitzen dituzten emozioekin. Era
zer uste duten aditzen, sentitzen, usain egiten edo honetan geratuko da estrategia: «ikusten dut-
ikusten duela pertsona hautatuak. pentsatzen dut-sentitzen dut-neure buruari galdetzen
Garrantzitsua da ikasleek etengabe aipatzea beren diot»; edo, nahiago badira hiru zutabeak mantendu,
paterako esperientzia. Enpatia-ariketa indartzeko «ikusten dut-pentsatzen dut/sentitzen dut-neure
xedeaz, aurpegi batekin bat egiteko eta izen bat buruari galdetzen diot».
emateko hari eskatuko diegu. Era berean, behaketa Irabaziaren eta galeraren zentzuari helduko diogu,
bukatzean, esango diegu idazteko mezu bat edo gutun ondorengo auzia eztabaidatuz ikasleekin: zerk bultza
labur bat, eta adierazteko hartan libreki zer desiratzen dezake pertsona bat bere etxea, bere herria, bere familia
duten. Mezu guztiak gutun-azal handi batean jasoko uztera? Horrekin Irteeraren ibilbidearen behaketa
ditugu, eta idatziko dugu hartan: «Urrutitik etorri den landuko dugu. Emigratzaileek asko jartzen dute jokoan,
nire anaiarentzat», eta gutun-azala ikasgelako oholean guztiek, baita bizitza bera ere, bizitza hobea duela zain
ipiniko dugu, roundtableko orrien erdian. espero duelako: itxaropena esaten zaio horri.
Irakasleak nahiago badu, lau ikasleko taldeetan antola Itxaropena bizitza hobe hori agintzen duenarengan
dezake jarduera, «ikusten dut-pentsatzen dut-neure ipinitako konfiantzan oinarritzen da. Jadanik lurralde
buruari galdetzen diot», eta jakinarazi ikasleek lehen berrira heldu den senide bat izan daiteke pertsona hori,
orrian agertzen diren pertsonetako baten tokian jarri herrialde berrietan oparotasunezko eta segurtasunezko
behar dutela. irudiak erakusten dituen telebista… Jainkoagan zuen
Denbora-tartea utziko dugu taldeek hausnarketa egin konfiantza sendoak eutsi zion Israeleko herriari,
dezaten estrategiaren hiru zatiez. Arbelean ikasleen Jainkoak askatasuna agindu baitzion eta lur emankor
oharrak ipiniko ditugu, hiru zutabetan (ikusten dut- bat, Egiptoko esklabotasunetik urruti.
pentsatzen dut-neure buruari galdetzen diot). Zutabeak Irteeraren ibilbidearen xehetasunak erakutsiko dizkiegu
osatuak daudenean, libreki zutitzeko eta garrantzitsuena ikasleei, Sinairi buruzko bideoren baten bitartez, esate
iruditzen zaien galdera azpimarratzeko eskatuko diegu. baterako https://www.youtube.com/
Boto gehiena duen galdera egiten zaio ikasgelari, eta watch?v=N01NUfTj3TQ, edota mapa baten gainean
berriz ere lau ikasleko taldeetan, erantzun bat ematen etapa bakoitza azalduz, eta horrek asko lagunduko die
Kumi LMH 3
beren ibilbidea diseinatzen Israelen barna: https://goo. idaztera gonbidatuko ditugu, Jainkoaren «Eskuak»
gl/xnWMwo. Bideoa komentatuko dugu eta egindako direlakoan, eta pixka bat hitz egiteko haiez eskatuko
galderarekin lotuko dugu. diegu.
Zer ulertu nahi dugu? Gure erronka

Israelen historia gizadiaren historia dela: sufrimendua, Proiektuaren azken emaitza azalduko diegu ikasleei:
irteera, askatasuna, itxaropena, konfiantza, ukoa, bidaia-agentzia izango dira, eta ibilbide bat antolatuko
harrera… eta Jainkoak orduan bere herriaren alde dute Sinain barna, Irteeraren lekuak eta Jesusek
jokatu zuela Moisesen bitartez, gaur egun pertsona zapaldu zituen tokirik garrantzitsuenak bisitatuz.
guztien alde jokatzen duen bezala, gauzak eraberritzen Ondoren, labur-labur azalduko diegu Israeleko herria
dituzten beste pertsona askoren bitartez. urteetan ibili zela emigratzaile basamortuan, heldu zen
Jainkoaren eta bere herriaren arteko Aliantza da beste arte Jainkoak agindu zien lurrera. Pateran ihes egiten
proposamen bat. Hamar bizitza-proposamen, Jainkoak duten pertsonen beldur eta ziurgabetasunezko
Moisesi Sinain eman zizkionak, israeldarrak bakean bizi sentimendu berak izan zituzten. Ikasleei gogoraraziko
ahal izan eta zoriontsuak izan zitezen. Mende asko diegu Jesusek ere jaio berria zela emigratu zuela
geroago, Jesus izango da Aliantza Berria, Hark Egiptora, Herodesen jazarpenari ihes eginez, eta haren
erakusten baitu Jainkoaren eta gure arteko maitasun gurasoek hutsetik hasi behar izan zutela, eta beren
behin betikoa, era horretan laburtuz zoriontsuak lurraldera itzuli berriz Herodes hil zenean. Azkenik,
izateko deia, maitasunaren zibilizazioaren eraikuntzaren minutu batzuk utziko dizkiegu proiektuari buruz
bitartez, hura da-eta lege bakarra, anai-arreben familia dituzten ideiak eta kezkak adieraz ditzaten, eta sor
batean, Aita beraren seme-alabak baikara denak. daitezkeen zalantzak argituko ditugu.
Proiektuaren helburuak aurkeztu eta ikasleak lehen
agertu den testuinguruan kokatu ondoren, besteei
laguntzen dieten pertsona ezagunen izenak arbelean
BESTE BALIABIDE BATZUK

• Orri bat banatuko dugu lau ikasleko eta
roundtable bat egingo dugu: bakoitzak bere
papereko izkinatik erdialderantz idatziko du,
lau ikasleak aldi berean, pateran zegoen
bitartean bizi izan dituzten sentimenduak
adieraziz. Talde bakoitzak errepikatzen direnak
markatuko ditu eta talde osoarena ongiena
jasotzen dituzten bost sentimenduak
hautatuko ditu. Modu sortzailean idatziko
dituzte orriaren atzealdean, eta denei irakurriko
dizkiete, pateraren erdian ipini aurretik.
Kumi LMH 3
Pateran Sinain zehar Bidelagunak
Zure taldea osatu
Israelgo ibilbidea prestatzeko, hau beharko du zure taldeak: 1 Pentsatu, irakaslearen laguntzarekin, nor den egokia
zeregin bakoitzerako eta aipatu zergatik.
• Bidaia-agentzia bat hautatu, eta haren
funtzionamenduari, propagandari eta ibilbideak
Kidearen Zergatik bete
antolatzeko moduari buruzko informazioa bilatu. Rola
izena dezake rol hori?
Aurretik, galdetu nahi dituzuen gauzen zerrenda bat
Aldez aurreko argibideak osatu beharko duzue.
Arduraduna
• Israelgo mapa ezagutu, bertako leku garrantzitsuenekin. Gida

• Talde orekatuak eratzen saiatuko gara, Egipto, Itsaso Gorria, Kanaan, Nebo media, Jeriko... eta
Betleem/Belen, Nazaret, Betania eta Jerusalem. Garraiolaria
ikasketa-estilo osagarriak dituzten • Informazioa bildu, ohiturei, klimari, elikadurari eta
hizkuntzari buruz. Argazkilaria
ikasleak ipiniz bakoitzean. Garrantzitsua Israelgo ibilbidea prestatzeaz gainera, bidaiarako kita
da konturatzea zer modutan ikasten osatu beharko duzue (pasaportea, progaganda-liburuxka,

ibilbiderako gida...), beraz, antolatzera! Zer zeregin beteko 2 Pentsatu zer indargune dituzun.
duen hobeto ikasle bakoitzak, zein duzue zuetako bakoitzak? • Zer ekarpen egin
Taldeko kide bakoitzak rol bat beteko du. Kasu honetan, diezaiokezu proiektu honi?
diren bakoitzaren indarguneak eta zer hauek izango dira:
ekarpen egin diezaiokeen taldeari: • Arduraduna: lana koordinatuko du. 3 Eta talde gisa?
Hitz egin ikaskideekin.
• Gida: azalpenak eta informazioa emango du.
gogorarazi nahi dugu denak direla oso • Garraiolaria: beharrezko materiala prestatuko du. • Zer zailtasun izan ditzakezue?
baliotsuak eta gauza erruz dutela • Argazkilaria: lanaren alderdi grafikoaz arduratuko da. • Nola konpon ditzakezue?
taldeari eskaintzeko.
Zure taldea osatu Berritasuna estimatzetik eta ondo hartzetik hasten da bestea
Bidaiaren ideiaren inguruan antolatzea taldea «norbait» delakoan hartzeko lana, eta haren bizitzak gainerakoei
proposatzen dugu, horrek inplikatzen duen dakarkien pozetik, elkarbizitzaren gatazka eta eragozpenak baino
guztiarekin, irteeraz, berrikuntzaz, harago. Jarduera erraz honek, gure ustez, proiektuaren helburuak
esperientzia partekatuaz. Era berean, iristen lagundu dezake.
ziurgabetasuna ere badakar bidaiak, gure Ondoren, ikasle bakoitzak pentsatuko du nolako indarguneak
eguneroko inguruaren segurtasunak eta dituen proiektuari dagokionez, eta zer rol egin nahi lukeen
erosotasunak galtzea; eta, jakina, bidaia proposatuko die besteei. Taldeek debatea egingo dute rol guztiak
antolatzeko beharrezkoak dira plangintza eta adosten dituzten arte, eta 1. jardueraren taulan rol bakoitza
antolamendua. beteko duen pertsonaren izena ipiniko dute, eta zer
Irakasleak launako talde heterogeneoetan arrazoirengatik bete lezakeen.
banatuko ditu ikasleak, gogoan izanik haien Bukatzeko, talde bakoitzak hausnarketa egingo du proiektuan
arteko parekotasunak eta baita trebetasun zehar, hainbat eratako eginkizunei aurre egitean, sor litezkeen
pertsonalak ere, halako eran non taldeak eragozpenez. «Orri birakaria» teknikaren bitartez, txandaka,
orekatuak geratuko baitira eta gustura bururatzen zaizkien eragozpen guztiak aipatuko dituzte. Gero haiez
arituko baitira lanean, proiektu honetan solastatuko dira, eta ondoan idatziko dituzte eragozpenak
proposatzen zaien bidaiari poz biziz heltzeko. gainditzeko izan ditzaketen ideiak. Talde bakoitzeko arduradunak
Ondoren, taldeei eskatuko zaie irakurtzeko «Bidaiariaren egunerokoa» deituko dugun karpetan gordeko du
proiektuan zehar egin beharko dituzten orria, beharrezkoa baldin bada proiektuan zehar kontsultatzeko.
eginkizun guztiak beren Israeleko ibilbidea 4. jarduera
prestatzeko, eta eginkizun horiek egiteko
Maleta nahitaezkoa da bidaia guztietan; horregatik proposatzen
bete beharko dituzten rolak azalduko dira.
dugu maletak dinamiza dezala proiektuarekiko lehen harremana.
1., 2. eta 3. jarduerak Kartoizko maleta txiki bat egitea proposatzen dugu, eta talde
Bakoitzak zer ekarpen egin diezaiokeen taldeari bakoitzak bere modura apaintzea. Maleta honen goialdean ikasle
ikusi, eta hura lantzen saiatuko gara. bakoitzak bere bidelagunen ezaugarri positiboak idatzi dituen
Horretarako, ondo egiten dituzten gauzen eranskailuak itsatsiko dira. Albo bakoitzean bidaia-agentziako
zerrenda egiteko eskatuko diegu, eta bost kide bakoitzaren rolak idatziko dira, eta taldearen lan-mahaiaren
behintzat idazteko, eranskailu banatan. Gero, erdian ipiniko da maleta.
taldeak beste eranskailu bat erantsiko du eta Ikasleak pentsatzera gonbidatuko ditugu zer gauza jakin behar
hartan idatziko du zer estimatzen duen duten beren bidaian bisitatu behar duten herriaz (Israel) hamar
gehiena ikaskide bakoitzarengan, halako eran egunerako maleta prestatzeko. Taldeak elkarrekin solastatuko
non ikasle bakoitzak balioespen positibo bat dira, eta beren koadernoan idatziko dute garrantzitsuena
jasoko baitu bere bidaia-lagunengandik. iruditzen zaiena.
Kumi LMH 3
Bidelagunak 7
Bidaia prestatuko dugu
Bidaia bat egiteko bi gauza behar ditugu: nora goazen

jakin eta maleta on bat egin.
4 Pentsatu zure bidaiari buruz, eta erantzun galdera hauei:
• Hamar egunerako maleta bat prestatzeko, zer jakin behar

kudeatzen den… Talde bakoitzak galdera-
duzu bidaiatuko duzun lekuari buruz?
zerrenda bat egingo du aldez aurretik, ea zer
gauza behar duen jakin bere agentziarako.
• Eraman nahi dituzun zer gauza ez dira maletan sartzen?
• Egin zerrenda bat maletan eraman behar dituzun gauzekin. Lehen egin dituen bidaiaz duen esperientziatik
Garbiketa • Norekin joatea gustatuko litzaizuke? Zergatik?
abia liteke ikasle bakoitza. «Arduradunak»
Arropa
elkarrekin koordinatuko dira galderak
Zuen ibilbidea Israelenl
taldeetan hautatzeko eta banatzeko, ez
Oinetakoak
Eta zuk, zer ekarpen egin diezaiokezu bidaiari? daitezen errepikatu.

Liburuak Pentsatu zure gaitasunetan, zure trebetasunetan,
ondo egiten dituzun gauzetan, zure lagunei zure
Jostailuak zer gauza gustatzen zaizkien... Hautatu horietako Zuen ibilbidea Israelen
lau, eta idatzi.
Beste gauza
batzuk Ikasleek buruz berrikusi behar dituzte beren
buruaz adierazi dituzten gauza positibo
guztiak rolak banatzerakoan, baita lagunei
aitortu dizkietenak ere. Ondoren, bidaiari
3 119161_EN_PATERA_3P_Kumi Ibai.indd 7 09/06/17 09:03
ekarpenik handiena egin diezaioketen lauak

aukeratu eta koadernoan idatziko dituzte.
Maletan nahitaez eramango dituzten objektuekin jolastuko gara, Kolorezko paper-zerrendetan ere kopiatu eta
lehentasuna ematen dioten harekin, eta elkarrekin erabaki beren taldearen maletan sartuko dituzte,
dezatela zer sartuko dute maletan, ondorengo alderdietako gogoan izan dezaten egin dezaketen guztia
bakoitzari dagokionez: garbitasuna, arropa, zapatak, liburuak, eta indar handia eman diezaien beren bidaia
jostailuak, beste gauzak… Talde bakoitzeko «garraiolariak» taulan antolatzeko.
nahiz aparteko orri batean idatziko du. Orri hori «Bidaiariaren
egunerokoa» delakoan gordeko da, eta taldearen kartoizko
maletan sartuko da.
Gure iritzian, bigarren egoera batera eraman behar ditugu Sakontzeko jarduerak
ikasleak, beren buruari galde egin diezaioten zer eramango • Proiektu honetan taldearen
luketen bidaia itzulerarik gabea balitz. Pentsatu behar lukete zer identitatea landuko dugu bereziki,
ezingo zuten eraman, zer utziko zuten atzean ezin berreskuratuko agentziaren izenaren eta logoaren
zutena, emigratzaileari gertatzen zaion bezala. Ikasgelara maleta aukeratik abiatuta. Horretarako,
bat edo bizkar-zorro bat eramaten badugu hausnarketa ikasleek Interneten bilatu eta ideiak
aberastuko dugu, eta hartan sartzen dena kalkulatzeko eta har ditzakete. Baina, ikasleen
idazteko eskatzen badiegu. Etxean saiatu behar dute maleta agentzia Palestinako ibilbidean
batean sartzen eraman nahi luketena, eta biharamunean espezializatuko denez, Irteeraren
ikasgelan partekatuko dute beren esperientzia, eta beren arrastoen atzetik eta Jesusen
koadernoan idatziko dute zalantzarik gabe eraman nahi lituzketen herrialdea ezagutuz, berezitasun
gauzak baina sartzen ez zaizkienak. horiek agertu behar dute
Bidaia batean, pertsonak objektuak baino garrantzitsuagoak dira. agentziaren izenean eta baita
Zeinek nahi lukete laguntzea? Zergatik? Zer pertsona dira logoan ere. Beren lantokia ere
garrantzitsuak ikasleentzat, baina ezingo zuten bidaiatu? Badoazela pertsonaliza dezakete, bidaia-
eta ez direla itzuliko imajinatzeko eskatuko diegu, eta esateko zein agentzia baten ahalik eta antz
utziko luketen atzean: aita-amak, seme-alabak, anai-arrebak, handiena izan dezan (posterrak,
aitona-amonak, lagunak… eta idazteko gero segurtasun osoz mapak, dekorazioa eta abar ekar
laguntzea nahi luketenak. Era horretan, berriz ere emigratzaileen ditzakete).
esperientziara eramango ditugu, ikasleen begiratua berriz eramanez • Palestinako mapa bat emango
proiektuaren hasieran mezua idatzi zioten pertsonarengana. diegu, Jesusen garaikoa, talde
Azkenik, proposatuko dugu eramateko ikasleak ikastetxetik gertu bakoitzari. Haren gainean
dagoen bidaia-agentzia batera, edo ikasgelara ekartzeko agentziako Irteeraren bidea marraztuko dute
arduraduna (baliteke ikastetxeko aita edo ama bat bertan lanean (irakaslearen laguntzarekin), eta
aritzea), eta azaldu dezala agentziak nola funtzionatzen duen, zer hori talde/bidaia-agentzia guztiek
urrats egiten den bidaia bat eskatzen denetik egiten den arte, nola egingo dute.
Kumi LMH 3
Pateran Sinain zehar Interpelatzen gaituzten esperientziak
Zure denboraren lerroa
1 Egin denboraren lerro bat, eta zehaztu, bertan, zer unetan hasi behar izan duzun
etapa berri bat edo zer unetan aurre egin behar izan diozun egoera ezezagun
bati. Adibidez: zure lehenengo anai-arreba, zure lehenengo laguna, hiri-aldaketa,
eskolara joatea, kirol batean edo jarduera artistikoren batean egindako
PROIEKTUAREN ESPERIENTZIA lehenengo eguna, maitatu duzun norbaiten heriotza, etxe berri bat, etab.
3. mailako ikasleek badute jadanik denbora

kronologikoaren kontzientzia zehatza. Orain,
proiektu honetan, denbora kronologikoaren
kontzientzia hartzen hastea nahi dugu, horrek
eratuko baititu pertsona gisa, sustraituko ditu
tradizio jakin batzuetan eta lagunduko die une
bereziki garrantzitsuen inguruan heltzen. Era
horretan, bizitzaren aurrerabidea zentzuz
zamatzen da pixkana-pixkana, eta biografia
2 Marraztu emotikono bat, une horietako bakoitzean zer sentitu zenuen adierazteko.
bihurtzen da, hau da, bizitza egokia.
Badira gertaera batzuk pertsonen bizitza modu
erabakigarrian markatzen dutenak; esate 119161_EN_PATERA_3P_Kumi Ibai.indd 8 09/06/17 09:03
baterako, gai honetan bertan landuko

ditugunak; aldi berri baten hasierarekin dute IRADOKIZUN METODOLOGIKOAK
zerikusia, eta horrek berekin dakarrenarekin:
1. eta 2. jarduerak
ezezagunari aurre egin, ziurtasunak hautsi,
ziurgabetasunarekin bizi, baliabide pertsonal Lehen jardueran, ikasle bakoitzak bere bizitzaren timeline edo
berriak aurkitu, mendekotasunak gainetik denbora-lerro bat egingo du, gertaera garrantzitsuek
kendu, erresilientzia sufrimenduaren eta markatutako datekin jokatuz. Jardueraren bezperan, etxera
beldurraren aurrean… Baina helduek batzuetan heltzean, beren argazki-albuma berrikusi beharko dute, eta
haurrak gehiegi babestera jotzen dugu, eta familiari galdetuko dizkiote gertaera garrantzitsuekin loturako
dentsitatea kentzen diogu esperientzia horri, daten berri: anaia edo arreba baten etorrera, haurtzaindegiko eta
barneraino esploratzea galarazten diguten eskolako lehen eguna, senideren baten heriotza, helbide- edo
bigungarriz inguratuz. Era horretan gure haurrek hiri-aldaketak, osasun-arazoren bat, arte- edo kirol-jardueraren
ez dauzkate behar adina elementu ezagutzen ez baten hasiera…
dutenari aurre egin eta ziurgabetasunarekin Ariketa horrek, era berean, bizitzan lagundu dioten eta eutsi
bizitzeko, elementu horiek funtsezkoak diren dioten senide guztiak balioesten lagunduko die ikasleei.
arren xxi. mendeko heziketan. Horregatik, Argazkirik garrantzitsuenak ikasgelara ekar ditzakete, eta
ikasleek beren bizitzaren timeline soil bat egingo timelinean itsatsi dataren ondoan.
dute, aldi berri asko hasteko gauza direla Beren timeline pertsonala egin dutenean, emotikonoak asmatuz
konturaraziko diena, eta badituztela horretarako aberastu dezakete, gertaera bakoitzean izan zituzten
behar adina baliabide pertsonal. sentimenduak adierazteko.
Bigarren proposamena da ikasleek bereizten ikas Nahiago badu, irakasleak ikasleei eska diezaieke talde osoaren
dezatela hazkundeak berezkoak dituen prozesu timeline bat osatzeko, guztiei gertatuak jasoz. Kasu horretan,
horiek eta giza duintasunari eraso egiten dioten adostu egin beharko dute zer emotikono marraztuko duten, eta
gorabeherek kanpotik indarrez ezartzen dituzten gertaera bakoitzarekin lotuko dute, gertaera haiek eragin
gertaerak, nola diren gosea, gerra, langabezia, zizkieten emozioez solastatu ondoren.
jazarpena, etab. Ikasleek gertaera bidegabe
horien kontzientzia hartzea nahi dugu, eta 3. eta 4. jarduerak
ikastea emigrazioari begiratzen bidegabekeriaren Ondoren, ikasle bakoitzak emotikonoen bidez irudikatu dituen
ondorio baten gisa, eta gizaki orok behar duela hiru sentimendu aukeratuko ditu, eta hitzekin deskribatuko ditu
horren aurrean erantzun bat eman. Horixe lehen taulan. Gero sentimendu horiek taldekideekin partekatuko
ikusiko dute Moises pertsonaiengan, Israelen ditu, gehiena errepikatu direnak hautatu, bigarren taulan idatzi
alde, eta Jesusengan, gizadi osoaren alde. Gaur eta bakoitzarentzako definizio bat osatuko dute denek elkarrekin.
egun bidegabekeriaren kontra borrokan
jarraitzen duten pertsonaiak ezagutuko dituzte,
arretaz zainduz urrutirik datorrena eta harrera
amultsua eginez hari, eta lekukoa hartzeko deia
jasoko dute.
Kumi LMH 3
Interpelatzen gaituzten esperientziak 9

3 Hautatu emotikonoaren bidez azaldu dituzun 5 Osatu, denon artean, etorkinaren hiztegi bat.
sentimenduetako hiru, eta hitz bihurtu. Horretarako, definitu hitz hauek, eta erantsi nahi
dituzunak, gaiarekin zerikusia badute:
Emotikonoa Deskribapena hitzetan
• Etorkina:
• Errefuxiatua:
• Etorkinak Barneratzeko Zentroa:
• Bisa:
• Legez kanpokoa, paperik gabea:

4 Hitz egin denon sentimenduei buruz, eta hautatu
gehien errrepikatzen direnak. Ondoren, idatzi • Deportatzea:
horietako bakoitzari buruzko definizio bat. • Aldi baterako osasun-agiria:
Sentimendua Definizioa
Zuen ibilbidea Israelen
Zertan lagundu diezazuke hitz horien esanahia

jakiteak? Hitz egin zure ikaskideekin.
5. jarduera Zuen ibilbidea Israelen

Jarduera honetan, emigratzailearen hiztegi bat osatuko Azkenik, taldeak hausnarketa egitera gonbidatuko
dute talde guztien artean. Definizio baten egitura ditugu, zer laguntza eman diezaiekeen landutako
lantzen lagunduko diegu, hiztegian ageri diren hitzak ezagutzeak, bai maila pertsonalean, bai
adibideetatik abiatuta. Taldeek ikerketa bat egingo proiektuko Israeleko ibilbideak marrazteko.
dute ikaslearen koadernoan proposatzen diren
terminoen inguruan: emigratzaile, errefuxiatu,
Emigratzaile Zentro Itxia, bisatua, legez kanpoko/
paperik gabea, deportazio, aldi bateko osasun-
txartela… eta bi edo hiru termino berri erantsiko
dizkiote zerrendari. Gero, ikasleek txandaka
aurkeztuko dute aurkitu dutena, eta emaitza guztien
ekarpenarekin aberastuko da.
Talde bakoitzaren baitako informazio-igorpena
arintzeko, «buru bidaiarien» estrategia erabil liteke:
talde bakoitzetik hiru kide joango dira beste taldeetara
eta beste taldeetako beste hiru hartuko ditu, era
horretan ikerketak denen artean partekatzeko. Era
berean, talde bakoitzari lehen zerrendako hitz bat Sakontzeko jarduerak
egotz dakioke hartaz ikerketa bat egin dezan, eta gero
beste guztiekin partekatuko du emaitza. • Esperientzia hau bukatzeko, ikasleei eskatuko
diegu egoteko isilik pixka batean eta otoitz
Era berean, osasunaren munduarekin lotutako aita bat
egiteko dena utzi eta beren lurretik alde egin
edo ama bat gonbidatuko dugu ikasgelara, ikasleei
behar izan duten beren anai-arreben alde.
hitz egin diezaien emigratzaileek bizi duten osasun-
Eskaera bat partekatzera gonbidatuko
egoeraz, paperik ez dutenek bereziki, eta azken lege-
ditugu: lehendabizi idatzi egingo dute, eta
aldaketa murriztaileez. Beste aukera bat da bikarioa
gero boz gora irakurri eta taldearen maletan
edo Cáritaseko boluntario/kideren bat gonbidatzea,
sartuko dute. Hautatu duten emigratzaileari
zaintzen dituzten emigratzaileen egoeraz hitz egin
idatzi dioten gutuna ere erants dezakete, eta
diezaieten ikasleei.
era horretan ikasleek egiten dituzten
aurkikuntzekin aberastuz joango da gutuna.
Kumi LMH 3
Irakurtzen gaituen Hitza Irakurtzen gaituen Hitza 11
Moises
Moises egiptoar bezala hazi zen Moises ihes egin beharrean Jainkoa topatzen du, eta misio bat agintzen dio Egiptora itzuli eta faraoiari aurre egin zion. Izurriak
Israeldarrez gogaiturik, egiptoarrek esklabotza gogorra ezarri zieten. Behinola, jadanik heldua zelarik, bere anaia hebrearrengana joan Jaunaren aingerua agertu zitzaion sasi artean pizturiko sugarretan. Jaunak esan zion Moisesi:
Egiptoko erregeak esan zien: zen Moises eta lan neketsuetan aurkitu zituen. Eta han ikusi zuen Moises begira jarri zen: sasia, sutan egon arren, ez zen erretzen.
«Zoaz faraoiagana. Bera eta bere funtzionarioak setatsu bihurtu
—Israeldar emakumeei haurgintzan laguntzean, ohar zaitezte arra ala egiptoar bat hebrear anaia bat jipoitzen. Alde batera eta bestera Begiratzera zetorrela ikustean, Jaunak dei egin zion sasi artetik: ditut, neure mirariak haien artean erakusteko, eta zuk kontatu ahal
emea den umea: mutikoa bada, hil; neska bada, utzi bizirik! […] begiratu eta inor ez zegoela ikusirik, egiptoarra hil eta hondarpean
—Moises! Moises! izango diezu zeure seme eta bilobei nola erabili ditudan egiptoarrak
ezkutatu zuen.
Lebiren leinuko gizaseme bat leinu bereko emakume batekin ezkondu zen. Hark erantzun: eta zer mirari egin ditudan haien artean. Honela jakingo duzue ni
Haurdun gelditu zen emaztea, eta semea izan zuen. Haurra ederra zela Hain zuzen, faraoia, gertatuaren naizela Jauna».
—Hemen nauzu!
ikusirik, gordeta eduki zuen hiru hilabetez; baina, luzaroago gordeta eduki berri jakin zuelarik, Moises hil
Jaunak esan zion: Irteera 10,1-3
ezinik, zumitzezko saski bat hartu eta, Nilo ibaiertzean utzi zuen kanaberen nahian zebilen, baina horrek
artean. […] faraoiagandik ihes egin zuen, —Hara, nireganaino heldu da israeldarren Pazkoa
eta Madian eskualdera joan deiadarra, eta ikusi dut zer gogor
Geroxeago, faraoiaren alaba ibaira etorri zen bainatzera; bitartean, neskameak Gau berean, faraoiak Moisesi eta Aaroni
zen bizitzera. erabiltzen dituzten egiptoarrek. Zoaz, bada;
ibai ondoan zebiltzan. Faraoiaren alabak saskia ikusi zuen kanabera artean, dei egin eta esan zien:
faraoiagana bidaltzen zaitut, ene herria,
eta neskameetako bat bidali zuen Irteera 2,11-25
israeldarrak, Egiptotik atera ditzazun. —Irten nire herritik zuek biok eta
haren bila. Ireki eta mutikoa ikusi zuen
Moisesek esan zion, orduan: israeldar guztiak. Zoazte Jauna gurtzera,
negarrez. Faraoiaren alabak,
esan duzuen bezala. Eraman abere
errukiturik, esan zuen: —Nor naiz ni faraoiagana joateko,
taldeak, zeuek esan bezala, eta alde
—Hartzazu haurra eta hazi, eta neuk nor israeldarrak Egiptotik ateratzeko?
egizue. Agur nazazue, eta zoazte.
Domenico Fetty: Moises Gustave Doré:
ordainduko dizut. 1 Ikertu: zer esan nahi du Moises izenak? Jainkoak erantzun zion:
eta sasia sugarretan. Irteera 12,1-11 eta 31-42 Moises Faraoiaren aurrean.
Emakumeak haurra hartu eta hazi —Zeurekin izango nauzu.
egin zuen. Handia egin zenean, Irteera 3,1-20 4 Zer gertatu zen garai hartan Egipton? Zergatik utzi
faraoiaren alabari eraman zion.
2 Zer egoera bidegabe konpondu nahiko zenituzke? zien faraoiak israeldarrei alde egiten?
Horrek semetzat hartu, eta Moises 3 Eta zuk, hitz egiten al duzu Jainkoarekin otoitz
ezarri zion izena. egiten duzunean? Zer kontatzen diozu?
Nicolas Poussin: Moises, Faraoiaren
alabak Nilo ibaiko uretatik salbatua. Irteera 1,8-22 eta Irteera 2,1-10
119161_EN_PATERA_3P_Kumi Ibai.indd 10 09/06/17 09:03 119161_EN_PATERA_3P_Kumi Ibai.indd 11 09/06/17 09:03
12 Irakurtzen gaituen Hitza Irakurtzen gaituen Hitza 13
Zeharbidea basamortuan eta Jainkoaren presentzia
5 Irakurri Irteera liburuaren testu hauek, eta marraztu horietako bakoitzak basamortuari buruz adierazten duena:
Gidaria Elikatu Nola izan zoriontsu erakusten du Beraiekin kanpatu zen
Jauna aurretik zihoakien: egun-argiz laino-adarrean, bidean Orduan, Moisesek oihu egin zion Jaunari. Eta Jaunak zuhaixka Jainkoak hitz hauek esan zituen: Hartu zuen Moisesek etxola, eta kanpalekutik urruti ezarri zuen.
gidatzeko; gauez su-adarrean, argi egiteko. bat erakutsi zion. Moisesek zuhaixka uretara jaurti eta ura «Elkarketa-etxola» eman zion izen. Jaunaren nahia jakin nahi zuena,
Ez hil inor.
gezatu egin zen. kanpalekutik aparte zegoen elkarketa-etxolara joaten zen.
Irteera 13,20-22
Ez ostu.
[…] Irteera 33,7-11
Bideak zabaltzen laguntzen du
Ez egin gezurrezko testigantzarik lagun hurkoaren aurka.
Ihintza desagertu zenean, antzigarraren itxurako zerbait, xehea
Orduan, Jaunak esan zion Moisesi:
eta garautsua, gelditu zen lur gainean. Moisesek esan zien: Irteera 19,2-8 eta 20,1-17
—Zergatik ari zatzaizkit oihuka? Agindu israeldarrei egiteko
—Jaunak janaritzat ematen dizuen ogia da.
aurrera. Eta zuk altxa makila eta luzatu eskua itsaso gainera:
banatu egingo da itsasoa, eta herriak oinak busti gabe Irteera 15,22-25 eta 16,11-15 • Zure bizitzan izaten al zara norbaitentzat bere «Moises»? 7 Eskatu fedea dutenei azaltzeko nola eta non
zeharkatuko du. Noiz? sentitzen duten Jainkoa beraiekin dagoela, beren
Irteera 14,19-31 eguneroko bizitzan. Idatzi esaten dizutena.
• Pentsatu une honetan zailtasunak dituen pertsona

6 Basamortuko bidea metafora bat da, bizitzan izan
batengan. Nork hartzen du «Moisesen» rola harekin, hau
ditzakegun zailtasunen metafora hain zuzen ere. Hitz-ehiztariaren bazterra
da, nor da haren gidari, nork zaintzen du, nork ematen
dio adorea...?
• Zer da metafora bat? Azaldu zure hitzekin. ra
a antzigar
ihintz kaltea
lurrundu
Bibliako testuak
Atal honetan, garrantzitsua dela iruditzen zaigu ustiapenak judutasunaren oinarrizko elementuez hitz
erlijioen arteko solasaren aldera urratsa egitea, egitera eraman ditzake ikasleak, haiekin partekatzen
funtsezko elementua baita hori emigrazioa lantzen dugun guztiaz —nola den Testamentu Zaharra—,
duen proiektu batentzat. Irteeraren kontakizuna egokia edota bereizten gaituenaz —esate baterako, juduak
da guztiz horretarako, fede juduaren oinarri-oinarrian Mesiasen zain daudela oraindik, ez baitute sinesten
dagoen gertaera baita. Izan ere, «gure anaia nagusiak Jesus Jainkoaren Semea zenik, profeta zela baizik—.
fedean» deitu zien Frantzisko aita santuak juduei, Joan Gauza bera gertatzen da anai-arreben artean, haiek,
Paulo II.a eta Benedikto XVI.a aita santuen ildo beretik. aita beraren seme-alabak izanik ere, elkarren
Irudi eder horren aberastasun pedagogikoaren desberdinak izaten baitira.
Kumi LMH 3
1. eta 2. jarduera 3. jarduera
Testuen gaineko lana, aurreko jardueraren ildo beretik, Jainkoarekiko solasaren gaia sakonduko dugu, hau da,
timeline handi baten inguruan zabaltzen da, eta hartan topaketaren aukera. Jainkoaren ekintza adierazten
ikasleek kronologikoki ordenatuko dituzte proiektua duten aditzetan ipiniko dugu ikasleen arreta: aditu dut,
lantzean aurkitzen dituzten Moisesen historiako ikusi dut, bidaliko zaitut, zurekin egongo naiz, eta nola
gertaerarik garrantzitsuenak. Jainkoak modu berean jokatzen duen haiekin
Irakasleak paperezko zerrenda bat zintzilikatuko du otoitzaren bitartez: aditzen du, ikusten du, hartzen du,
ikasgelako horma batean, 75 bat cm zabal eta 3 bat m bidaltzen du, eta hortxe dago gure ondoan. Talde
luze. Testu edo gertaera bakoitza landu ahala, talde bakoitza otoitz bat idaztera gonbidatuko dugu, kide
baten arduradunak delako gertaera idatziko du (hura bakoitzak Jainkoari kontatzen dizkion eta 3. jardueran
beltzez azpimarratuz ikaslearen liburuan), paperaren idazten dituzten gauzetatik abiatuta. Landutako
goiko zatian. Paperaren erdian marrazki bat egingo du gertaera timelinean erregistratuko da eta proiektuaren
idatzikoa osatzeko, eta noiz eta non izan zen idatziko horma/oholean ipiniko da otoitza, aurreko jardueran
du beheko zatian. Irakasleak hala nahi badu, Hitza egin duten binetaren azpian.
dastatu ahal izan duten jardueraren zenbakia edo
4. jarduera
enuntziatua ere ipin dezakete, era horretan ikasleek
Ikasleek Irteera 10,1-3 eta Irteera 12,1-11 eta 31-42
errazago lotuko baitituzte Bibliako gertaerak eta beren
irakurriko dute. Gero eskatuko diegu ikertzeko
errealitatea.
Pazkoaren aurreko gertaerak, zein zen garai hartan
Ibilbidea diseinatzeko oso garrantzitsua da ikasleei
Egiptoko egoera eta zer gorabeheratan gertatu zen
laguntzea agertuz doazen lekuak kokatzen, eta leku
israeldar herriaren irteera. Israelek salbaziozkoak
horiek talde bakoitzari hasieran eman diogun Israeleko
direlakoan, hau da, Jainkoak bere herriaren alde
planoan jartzea.
egindako ekimen gisa bizi dituen gertaerekin lotuko
• Moisesen jaiotza: Ikasleek Irteera 1,8-22 eta Irteera 2,1- ditugu. Ikasleek ikerketa egin dezakete, zer den sirokoa
10 irakurriko dute, ikerketa bat egingo dute «Moises» edo simuna, eta aztertu gero zer erlazio izan dezaketen
izenaz eta informazioa beren taldearekin partekatuko izurrite batzuekin. Informazioa bildu dutenean, talderen
dute. Azalduko diegu zeinen garrantzitsua den izena bati emango dio irakasleak hitza, Egipton zer gauza
judu batentzat, eta nola sarritan izena aldatzen duten gertatu ziren eta zergatik utzi zion faraoiak israeldar
irudikatzen duten Bibliako ereduari edo deituak herriari alde egiten azaldu dezan.
sentitzen diren bokazioari hobeto erantzuteko, nola
diren Jesus-Emmanuel, Petri-Kefas, Abram-Abraham…
• Ihesa eta bizimodu berria artzain gisa: Irteera 2,11-25
irakurri ondoren, bidegabekeriaren aurrean zuzenean
esku hartzearen gaia landuko dugu, eta nola aurre
egin horrek ekar ditzakeen ondorioei. Talde
bakoitzari eskatzen diogu proposatzeko egoera
bidegabe bat ikasgelan edo ikastetxean, eta zer
soluzio aurkitu daitekeen. Egoera horren bineta bat
marraztu eta oholean ipiniko da, roundtableko orrien
ondoan, haiekin guztiekin kontakizun bat osatuz.
Kumi LMH 3
Pazko juduaren eta gure Pazkoaren arteko erlazioa ikus Jainkoaren gogokoena izateko esperientzia kontatzeko
dezaten, ikasleek Dayenua entzungo dute, Bide erabiltzen duen fedezko hizkuntza. Joan
Neokatekumenalak Pazkoko bezperan abesten duena. Bataiatzailearekin eta Jesusen tentazioekin lotuko dugu
Dayenu Pazko juduaren Hagadan inspiratzen da, basamortua. Hizkuntza sinbolikoaren edertasunean
zeinean salbamenaren historia gogoratzen baita: sartuko gara eta ikasleekin esploratuko dugu, pasarte
kristauak Jesusen Piztueraraino iristen dira, eta gertaera horien hizkera Bibliako hizkeraren testuinguruan
horretan oinarritzen da gure fedea; juduentzat, berriz, kokatuz.
Egiptorekiko askapena eta Irteera dira beraien
Lehen hiru testuak landu ondoren, ikasleei eskatuko
historiako gertaera nagusiak, herri gisa eraikitzen
diegu azaltzeko beren hitzekin metaforaren
dituztenak (https://goo.gl/kvN5Ye).
kontzeptua; gero talde zabalean komentatuko dugu,
5. eta 6. jarduerak ziurtatzeko ulertu dutela haren esanahia. Ondoren,
taldean elkartuta, hausnarketa egingo dute arazoak
Basamortua izango da orain topalekua, Jainkoaren
dituzten beren inguruko pertsonez, eta solastatuko dira
pedagogiaren esparrua, han heziko baitu Hark bere
ea zeinek gidatzen dituen edo zaintzen dituen,
herria eta han agertuko baitzaio herriari, gidaritza eta
Moisesek bere herria gidatu eta zaindu zuen bezala.
zaintzako ikurrekin. Pixkana-pixkana irakurri eta
komentatuko ditugu pasarteak, taldeei eskatuz Era berean, beren ikaskideekin partekatuko dute izan
erabakitzeko zer marrazkirekin nahi duten bakoitza ote diren inoiz «Moises» beren inguruko norbaitentzat,
ilustratu. Marrazkiek dinamika horretan sartzen eta zer gertatu zen. Azkenik, beren lagunen
lagunduko diete, datu historikoa landuz, eta orobat esperientzia batzuk gela osoari labur-labur azaltzera
landuz Israeleko herriak bere salbamen-esperientzia eta gonbidatuko dituzte talde bakoitzeko «gidak».
Kumi LMH 3
7. jarduera Hitz-ehiztariaren bazterra

Laugarren testuarekin («Erakutsi nola izan Zatia bukatzeko, atal honetan agerten diren hitzei
zoriontsuak») nola Jainkoak zorion-bide bat buruz solastatuko gara. Termino horiei buruzko kartelak
eskaintzen dien erakutsiko diegu ikasleei, egingo ditugu, ikasgelako horma baten itsatsiko ditugu,
hau da, nola ematen dizkigun beren herriaren eta ikasleek landu berri duten testuinguruarekin lotura
elkarbizitza justiziaren eta duintasunaren bidetik duten sinboloak, hitzak edo irudiak erantsiko dituzte.
eraman dezaketen bizimodu-irizpideak. Aurrerago
landuko dugunez Moisesen historiako gertaera hau,
azpimarratu besterik ez dugu egingo Irteera 19,2 -8an
eta 20,1-17an agertzen diren hitzak Jainkoak eman
zizkien Hamar Aginduak direla. Ikasleak bultzatuko
ditugu agindu horiek betetzen ez diren eguneroko
bizitzako egoerak edo albisteak kontatzera. Talde
bakoitzak harrizko taula bat marraztuko du
basamortuaren eta denboraren lerroaren gainean,
«Gure fedea ulertzen dugu» atalean osatuko dutena.
Ondoren azkeneko testua irakurriko dugu, Irteera
33,7-11, eta taldeak gonbidatuko ditugu pentsatzera
nola izan litekeen Jaunari kontsulta egiteko zera hori.
Pasartea marrazki batekin ilustratuko dute, eta
paragrafo txiki batean idatziko dute Jainkoari
kontsultatuko lioketen zerbait Moisesekin egon balira
basamortuan. Segidan, talde bakoitzeko «gidariak» boz
gora irakurriko du paragrafo hori.
Bukatzeko, talde bakoitzak elkarrizketa bat prestatuko
du fedea duten hainbat pertsonarentzat. Hartan
galdera batzuk formulatuko dituzte jakiteko nola bizi
duten pertsona horiek Jainkoaren presentzia beren
eguneroko bizitzan. Eskatuko diegu galdetzeko bereziki
Jainkoaren esperientziaz aldi berri aurre egin behar izan
dioten bizitzako egoeretan, edo desiraturiko edo
inposaturiko aldaketa bati, edo sufrimenduzko uneei…
Talde bakoitzak bere galderarik hoberena eta bere
erantzunik hoberena hautatuko du eta orri batean
itsatsiko du, zeina orri zabalgarri gisa erantsiko baitzaio
beste taldeenei. Taldeetako «argazkilariek» Irteeraren
ibilbide bat marraztuko dute kartoi mehe batean, eta
hori luzatuko egingo da elkarrizketen orri
zabalgarriarekin; proiektua eta emigrazioaren
esperientziak lantzen ari garen oholean ipiniko dugu
gero orri hori, Irteeraren eta Jainkoaren presentziaren
esperientziaren gaurkotasuna agertuz. Sakontzeko jarduerak
• Egiptoko printzea filma ikustea gomendatzen
dugu, Bibliako testuak hobeto kokatzeko.
Irakurketak egin baino lehen ikus daiteke, edo
jardueretako testuen aldi berean, eta testu
bakoitzean inspiraturiko uneak hautatuz joan.
Kumi LMH 3
Gure fedea ulertzen dugu Gure fedea ulertzen dugu 15
Askotan entzun diezu zure gurasoei, aiton-amonei edo beste senide batzuei
Nor da Moises?
familiaren pasadizoak kontatzen: non bizi ziren, nola bizi ziren, hiri- edo lan-
aldaketak, senideen ohiturak, eta familiaren alde garrantzizko zerbait egin duten Moises Jainkoaren adiskide handia izan zen. Israeldarra Horrela sentitzen dute jan eta
senideen izena, familiaren historia markatu duen edo haren norabidea aldatu jaio zen, baina egiptoar hezi zen. Heldua zela, ihes egin edan dezaketenean, esate
duen zerbait egin dutenena… behar izan zuen, egiptoar bat hil zuelako; emigratu zuen, baterako, manaren pasartean edo
Familia-istorio hauek suzko hizkiez daude grabatuta Israelgo herrian, eta hark eta artzain gisa hasi zen berriro ere. Israelek adierazten du harkaitzetik ura isurtzen denean,
aitortzen du Jainkoak zaindu eta gidatu zituela, iraganean, garrantzi handiko Jainkoak entzun zuela bere sufrimendua Egiptoren edo hodei gisa gidatzen
pertsonaien bitartez, besteak beste Moisesen bitartez. esklabo zenean eta Moises hautatu zuela bere herria dituenean, legeak ematen
salbatzen laguntzeko. Herriak istorio horiek gogoratzen dizkienean...
1 Galdetu etxean zure familiaren historian dituenean, areagotu egiten ditu xehetasun ederrekin, eta Jainkoa gurekin dagoela sentitzen dugu, gaur egun, beste
garrantzizkoa izan den norbaiti buruz. horrela erakusten du zer garrantzi izan zuen, pertsona batzuk gurean hartu eta zaintzen ditugunean,
esate baterako Moises jaioberria urean esate baterako etorkinak edo behartsuak.
• Nor zen? zegoen saski batetik salbatu zenean, edo
Jainkoak Moisesekin hitz egin zuenean, 3 Eskerrak ematen al dizkiozu Jainkoari eguneroko
• Zergatik izan zen garrantzitsua? sutan zegoen sasitza batean. gauzengatik, esaterako bazkalorduan, mahaia
bedeinkatzean? Idatzi ezagutzen duzun edo etxean
Moisesek lurralde berri batera eraman erabili ohi duzun mahaia bedeinkatzeko modu soil bat.
zuen bere herria, Kanaanera, eta
2 Idatzi zure familiari buruzko istorio atsegin edo faraoiak kontra egin bazaion ere,
interesgarri bat, eta egin marrazki bat hori Jainkoa bere alde zuela adierazten
irudikatzeko. Argazki bat ere itsats dezakezu. duten zantzuak ikusten zituen Israelek,
esate baterako izurrietan edo Itsaso
Gorriko pasagunean. Gero, jabetzen
da Jainkoak babesten duela, nahiz
eta basamortuko bidean une latzak
igaro behar izan dituen.
16 Gure fedea ulertzen dugu Gure fedea ulertzen dugu 17
Zer esan nahi du Aliantzak? Zergatik da Jesus Aliantza Berria?
Aliantza hitzak «tratua», «hitzarmena», «akordioa» esan nahi 4 Zure ustez, zer hamar gauzekin izango lirateke Jesusi «Moises berria» esaten 5 Zer iruditzen zaizu pertsonek elkar maitatzeko
du. Jainkoak Israelgo herriarekin egindako hitzarmen baten zoriontsuak munduko gizon eta emakume guztiak? zioten. Jaiotza miragarria izan konpromisoa hartzen duten hitzarmen bat? Zuk
bitartez zigilatu zen basamortuko gabezia guztien aurrean zuen, Moisesek bezala; etorkina egingo al zenuke? Azaldu zergatik.
izandako laguntzaren esperientzia. Jainkoak zaindu egiten 1 izan zen, jaioberritan Mariak eta
du, eta Israelek hitz ematen du Jainkoak nahi bezala biziko Josefek/Josek Egiptora ihes egin
dela. Jainkoaren arabera nola bizi behar duten jakiteko, behar izan baitzuten Berarekin,
2
Moisesek Hamar Hitz ematen dizkie zoriontsu izateko Herodes erregearengandik
moduari buruzkoak (edo Dekalogo bat), «harrian» idatzitako salbatzeko, Moises
3 6 Demagun lagun batekin egiten duzula hitzarmen hori.
tauletan, hau da, denontzat eta betirako. Jainkoak Moisesi faraoiarengandik bezala. Hala
Joachim Patinir: Kristoren bataioa.
Sinai mendian emandako Hamar Aginduak dira horiek. ere, oraingo honetan irteera Zer eragin izango luke horrek zugan?
4 alderantziz izan zen, hau da Egiptora… Eta Jainkoa urean
Hamar Aginduak agertu zen, ez suzko sasian, Jesusen Bataioan aldarrikatzen
1. Jainkoa maitatuko duzu gainerako guztiaren gainetik. 5 baitu Jainkoak bere Semearen misioa: Jainkoaren Erreinua
2. Ez duzu Jainkoaren izena alferrik erabiliko. iragarri zuen bere hitzen, bere bizitzaren, bitartez.
3. Jaiegunak santuetsiko dituzu. 6 Bera da Aliantza berria, hitzarmen berria, Maitasunaren

4. Aita eta ama ohoratuko dituzu. Legean adierazitako konpromiso berria, Dekalogoaren
7 laburpen bikaina. Zoriontsu egiten gaituen
5. Ez duzu erailko. Zuen ibilbidea Israelen
guztia hitz bakar batean laburtzea,
6. Ez duzu ekintza lizunik egingo.
8 «maitatu», behin bakarrik da posible, hain Ikertu Jesusen bizitzan garrantzizkoak izan ziren
7. Ez duzu lapurtuko.
zuzen ere, maitasun hori Jesusek bere lekuei buruz, eta idatzi. Ondoren, hitz egin zuen
8. Ez duzu testigantza faltsurik egingo, ikaskideekin aurkitu duzuenari buruz.
bizitzan erakutsi ziguna bezain handia bada.
ez eta gezurrik esango ere. 9
Horixe da Jainkoak proposatzen digun
9. Ez duzu pentsamendu edo ekintza lizunik onartuko.
10 hitzarmena: maitatu Jesusek bezala eta
10. Ez irrikatu inoren ondasunak.
betirako izango zara zoriontsua.
Edukia
• Israelen barna ibilbide bat eginda eta hortik abiatuta, emigratzaileren esperientzia, zeinek, atzo bezala,
ikasleak Irteera ezagutzea nahi dugu, gertaera irteerako-bide berriak urratzen baitituzte, eta Moises
horretan oinarritzen baita fede judua eta gertaera berriak espero baitituzte, Jainkoaren izenean jaso eta
horrek bihurtzen du Israel Jainkoaren herri hautatua, lagunduko dienak.
Aliantzaren herria. Elementu horietan oinarrituta, bi • Aliantza da aurkezten dugun beste edukia. Sinain
gai landuko ditugu: norberaren familiaren sustraien zigilatu zen Aliantza Zaharra, Jainkoaren eta Moisesen
kontzientzia da aurrenekoa, tradizioak, gertaera artekoa, hamar aginduren gaineko bizitza-proposamen
esanguratsuak eta pertsonaia garrantzitsuak baten ingurukoa. Ikasleek landu egingo dute eta haren
gordetzearen garrantzia, Israelek egin zuen bezala, unibertsaltasuna balioetsiko dute. Jainkoak gizakiekin
salbamenaren historia jasoz eta gogoratuz; bigarren egiten duen Aliantza Berria delakoan aurkeztuko dugu
gaia emigrazioa da, gabetzearen eta norberarengandik Jesus: proposamena oraingo honetan oroz gain
irtetzearen esperientzia gisa, osatuagoa eta aginduz maitatzea izango da, bizitzako arau bakarra delakoan,
beteagoa ageri den etorkizun berri baten itxaropenaz. eta Jesusen Piztuerak eskaintzen digun betiereko bizitza
Elkarrekin gurutzatzen dira Jainkoaren herriaren izango da horren erantzuna. Hori guztia denbora eta
esperientzia Kanaango basamortuan, eta Jesusena espazio jakinetan gertatzen da, eta ikasleek denbora
Egiptora ihes egin zuenean, sinbolikoki itxiz horrela eta espazio horiek ikertu eta esploratuko dituzte, beren
Israeleko herriaren historia; eta gaur egungo hainbeste bidaia-agentziako ibilbideari forma emateko.
Kumi LMH 3
1. eta 2. jarduerak arimarentzat den elikagaia eskertu genitzake. Era
Lehen jarduerak beren sustraiak hobeto ezagutzera berean, familien mahai-bedeinkatze tradizionalak jaso
gonbidatzen ditu ikasleak, familiaren historiarako gauza genitzake, bizi garen hiriak berezkoak dituenak, garai
garrantzitsuren bat egin duten pertsonen bidez. liturgikoaren araberakoak, etab.; lan interesgarria izan
Oraingo honetan gonbida genitzake aitona-amonei liteke. Bestalde, munduko beste lekuetako mahai-
eskatzera erakusteko familiako argazkiak, eta bedeinkatzeak bilatuz aberastu liteke lan hori.
kontatzeko beren gurasoen eta aitona-amonen
4. jarduera
bizitzako gauzak, zer tokitan gertatu ziren, zer egin
Irakasleak boz gora irakurriko du Aliantzari buruzko
zuten, eta nolako bizitza-lekukotasuna jaso duten,
sarrera-testua, eta ikasleekin komentatuko du. Ondoren,
familiaren ondare inmateriala baita.
talde bakoitzak agindu bat edo bi marraztuko ditu orri
Topaketa-une horren ondoren, ikasleek beren familiako
baten neurriko taula batean, zenbat talde diren.
pertsona garrantzitsu baten izena idatziko dute beren
Marrazki horiekin legearen harlauza handiak egingo
koadernoan, eta zer arrazoi entzun duten delako
ditugu, eta ikasgelako atearen gainean ipiniko ditugu.
pertsona hori garrantzitsua izateko. Gero eskatuko
Mezu bat igorriko dugu, ikasgelan sartzean
diegu beren familiako istorio dibertigarri edo
erreparatuko diogula edo handik ateratzean Jainkoak
interesgarri bat idazteko, eta marrazki batez osatzeko.
guretzat duen ametsari, Jesusek mendeak pasatuta
Ondoren, taldeko lagunekin partekatuko dituzte istorio
Maitasunaren aginduan laburbildu zuen horri.
horiek. Irakasleak eskatuko dio talde bakoitzeko kide
bati, zoriz hautaturik, azaltzeko bere ikaskideek kontatu
dituzten istorioetatik gehien gustatu zaiona.
3. jarduera
Jarduera honetan Moisesen irudiaz arituko gara, zeina
xehetasunez landu baitute «Irakurtzen gaituen Hitza»
atalean. Irudi bikaina da Moises, eta bizitzarako eredu
handia. Jainkoaren aurpegia izan zen bere herriarentzat,
Haren izenean jokatu zuen, eta era horretan Jainkoak
eman zion eginkizuna bete zuen, hau da, herri esklabo
bat askatu eta Lur Aginduraino eraman.
Testua irakurri ondoren, edukia aberastu liteke taldeei
Moisesen bizitzako gertaera bana emanez, aurreko
testuetan landutakoetatik hartuta; baina zabalago
oraingoan, eta ikasleei eskatuko zaie aurkezteko
gertaera hori dramatizazio soil baten bidez, ordena
kronologikoari jarraituz.
Jainkoak gure eguneroko bizitzan zaintzeko ematen
dizkigun dohainengatik eskerrak ematea da atal honen
zati honek zabaltzen duen beste ildo bat.
Basamortuan, gauza guztiez gabeturik, Israelek oso
modu konkretuan bizi izan zuen Jainkoaren zaintza,
elikaduraren bitartez: mana, galeperrak, ura… eta
gidaritza, hodei- edo su-forman.
Horregatik, ikasle bakoitzari eskatuko diogu idazteko
bere koadernoan etxean ezagutzen duten edo
erabiltzen duten mahaia bedeinkatzeko modu soilen
bat, eta haietako batzuk irakurriko ditugu boz gora.
Mahaia bedeinkatzeari buruzko lana zabaldu nahi
badugu, nutrizio materiala eta mahaia partekatzea gure
Kumi LMH 3
Ikasleei azalduko diegu juduek beren etxeko atean 5. eta 6. jarduerak

mezuzá deritzana ipintzen dutela, kutxa txiki bat, eta Hasteko, ikasleei eskatuko diegu irakurtzeko banaka
haren barruan daudela Deuteronomioa 6,4-9 liburuko Itun Berriari buruzko testua, eta elkarturik, aipatuko
bertsoak, zeinak fede juduaren funtsa baitira. Ondoren, dugu zer paralelotasun dagoen Moisesen eta Jesusen
talde bateko «argazkilariari» eskatuko diogu Hamar artean. Horretarako, bi zutabe marraztuko dira
Aginduak idazteko aurreko ataleko timeline erraldoian arbelean (Moises-Jesus) eta testuan antzematen
marraztu zuten taulan. dituzten paralelotasun guztiak idatziko dira, edo
Inkesta batetik abia daiteke Aliantzari buruzko jarduera. aurreko ataletan egindako lanetik ondorioztatzen
Jolas-garaian, talde bakoitzak beste ikasturteetako dituztenak.
lagunei galdetuko die pertsonak zoriontsuak egiten Garrantzitsua da ikasleak Moisesen eta Jesusen
dituzten eta bizikidetza hobetzen duten, duintasuna haurtzaroen artean dauden parekotasunez ohartzea
ematen dioten hiru elementuri buruz. Inkestaren —Jesusi «Moises berria» ere deitu zioten—, zeinak
emaitzarekin eta taldearen hausnarketarekin, dekalogo gertaera miragarriekin handitzen baitira. Moisesek
bat osatzen da idatziz, eta rap baten moduan Israelen alde egin zituen ekintzetara eramango dugu
aurkeztuko zaie lagunei. Inspiratzen dituen raperoren ikasleen begiratua, eta azalduko dugu nola baztertu
baten abesti bat ipin liteke, esate baterako, zuen, bere herriagatik, bere bizitza erosotasunez betea
arrazismoaren kontrako eta emigratzaileen eta Egiptoko printze gisa zuen etorkizun oparoa.
integrazioaren aldeko rap hau: «Solo una raza, la raza Jesusekin duen antzaz konturatuko gara, Hark
humana», El Chojín-ena (https://www.youtube.com/ gurutzeraino eraman baitzuen bere sakrifizioa.
watch?v=Zl8W6ddWfM8).
Kumi LMH 3
Ondoren, Fanoren binetak bilatuko ditugu —Aliantzari

buruzkoak dira— eta ikasleei proiektatuko dizkiegu,
edo interesgarrienak inprimatu eta plastifikatuko ditugu.
Talde bakoitzak gehien gustatzen zaiona aukeratuko du,
eta hartatik abiatuta Aliantzari buruzko gaurko
kontakizun bat idatziko dute ikasleek, Irteera 19ren
irakurketan oinarrituta. Jesus Legearen Harlauzekin
lotua ateratzen den binetak azalduko dizkiegu, Aliantza
Zaharraren eta Aliantza Berriaren trantsizioa egiten
laguntzeko. Jesusek bere kontakizunari erantsi zion
maitasunaren legea ere azalduko diegu, eta lagunduko
diegu ikusten nola hori den Dekalogoari betetasuna
ematen dion agindu bakarra.
Geroago galdetuko diegu egingo ote luketen Jainkoak
maitasunaren legean proposatzen duen aliantza edo
ituna, eta argudiatzeko erantzuna koadernoan. Debate
informal bat sorraraziko dugu, ikasleek beren ideiak
argudia ditzaten gainerako ikaskideen aurrean. Gero
aliantza hori adiskide batekin egiten dutela imajinatzera
gonbidatuko ditugu, eta bakoitza bere kabuz idaztera
zer iruditzen zaien ekarriko lukeela aliantza horrek.
Zuen ibilbidea Israelen

Ikasle bakoitzak informazioa bilatuko du Jesusen
bizitzako leku garrantzitsuei buruz, eta bere
koadernoan idatziko du. Ondoren informazio hori bere
taldekideekin partekatuko du eta denen artean
erabakiko dute zer leku ipini beren ibilbidean, eta
taldeak daukan Israeleko mapan markatuko dituzte
lekuak.
Kumi LMH 3
Pateran Sinain zehar Kulturak Jainkoaz hitz egiten digu
Irteera zineman
Irteeraren istorioak herri baten jaiotza kontatzen du, 1 Ikusi al duzu inoiz halako filmik? Ikusi al du senide
Jainkoaren Herriarena. Funtsezko gertaera izan zen, edo adiskideren batek? Kontatu zure ikaskideei horiei
belaunaldiz belaunaldi helarazia eta, hortaz, indar buruz dakizuna.
handiko sinboloz eta pertsonaiez betea. Haren indar etiko
eta estetikoa —eta Biblia osoarena— urrezko iturri bat
Aldez aurretiko argibideak izan zen artearentzat, eta kultura osoarentzat.
Zinema era saiatu da Biblian kontatutako istorioen
• Irteeraren historiak arrasto luzea utzi du epika islatzen.
artean. Proiektu honetarako zinema eta

eskultura hautatu ditugu. Zineman era
askotako lanak aurkitzen ditugu:
lehen aipatu dugun animazio-filmetik
hasi Egiptoko printzea, eta Hamar
Aginduak superprodukzio klasikoraino
edo azkenaldi honetako Exoduseraino.
• Eskulturan Michelangelok egindako
Moises nabarmentzen da; haren
Pietárekin batera, denbora guztietako 119161_EN_PATERA_3P_Kumi Ibai.indd 18 09/06/17 09:04
artearen harribitxia da, guztiz bikaina

baita bere adierazkortasunean eta
sakontasun psikologikoan.
1. jardunaldia
Irakasleak Irteeraz mintzatzen diren hiru film erakutsiko dizkie
ikasleei, eta galdetuko die ikusi al duten haietakoren bat edo
ezagutzen al duten ikusi dituen inor. Zer erantzun ematen duten,
film baten edo bestearen zatiak proiektatuko ditugu, ikasleek
proposatzen den jarduera osa dezaten.
Egiptoko printzea ikusi baldin badute «Irakurtzen gaituen Hitza»
atalean, Cecil B. de Milleren Hamar Aginduak filmeko bi edo hiru
zati adierazgarri eman genitzake.1956koa da, eta argi ikus daiteke
film horretan zinemaren bilakaera: argazkigintza, antzezleen lana,
eszenografia, soinu-banda, pertsonaien diseinua, plano-motak…
Sakontzeko jarduerak
• Jarduera osatzeko, Moisesi buruzko margolan batzuk
erakutsiko dizkiegu ikasleei, haien jaiotzaren gaia
hautatuz, Itsaso Gorria nola igaro zuten, edota
Aliantza eta Legearen Harlauzen irudiak. Edota
Irteeraren beste sekuentzia batzuk, nola diren
manarena edo urrezko zekorraren adorazioa…
Margolan hauek berebat izan daitezke karta sorta
diseinatzeko inspirazioa.
Kumi LMH 3
Kulturak Jainkoaz hitz egiten digu 19

Moises artean
2 Idatzi Michelangeloren eskulturan ikusten dituzun 3 Galdetu ikaskideei zer idatzi duten eta idatzi zuk
hamar xehetasun. idatzi ez dituzun bost xehetasun.
ikasleak gonbida ditzake ikasgelara, taldeek

azal dezaten zer dakiten film hauez.
4 Orain, imajinatu eta idatzi.
• Zer ikusten du?

2., 3., 4. eta 5. jarduerak
• Zer entzuten du?
• Zer pentsatzen du? Moisesen eskultura proiektatuko dugu horman

• Zer sentitzen du? edo arbel digitalean, eta ahalik eta behaketa
5 Ikusi eta landutako guztiaren ondoren, zer xeheena egingo dugu. Hasieran ikasle
pentsatzen duzu artelan horri buruz? Zer adierazi
nahi izan zuen egileak lan horren bitartez? bakoitzak eskulturan ikusi dituen hamar
xehetasun idatziko ditu. Gero bere taldekoekin
elkartuko da ikaslea, denek partekatuko dute
Michelangelo: Moises.
idatzi dutena eta beste bost xehetasun
erantsiko dizkiote hasierako zerrendari.
Antzemandako elementuetan oinarrituta,
talde bakoitza Moisesen lekuan jarriko da eta
gogoeta egingo du, zer sentitzen ote zuen, zer
pentsatzen, zer ikusten eta aditzen ote zuen…
Talde bakoitzari eskatuko diogu idazteko
Egiptoko printzea filma ikusi ondoren, forum txiki bat antola
irudimenezko elkarrizketa bat, taldearen eta
genezake, galdera honetatik abiatuta: «Zer gertatuko zen
marmolezko Moisesen artekoa: nolakoa ote
baldin…?». Talde bakoitzak horrela hasten den galdera bat egiten
litzateke elkarrizketa hori? Ikasleei proposatuko
dio eskuinean daukan taldeari, eta hipotesi batekin erantzuten
diegu jartzeko galderen artean emigrazioaren
dio ezkerreko taldetik jasotzen duen galderari. Esate baterako:
gaiari dagokion bat, eta pentsatzeko zer
«Zer gertatuko zen baldin Moisesek egiptoarra hil ez balu,
erantzun emango lukeen Moisesek. Talde
Jainkoak emandako misioa onartu ez balu, faroiak egin/esan balu,
guztien elkarrizketak azalduko dira, eskulturak
Jainkoak bere herria askatu ez balu», etab. Aldaera hau ere erabil
proiektaturik jarraitzen duen bitartean.
daiteke: «Zer gertatuko zen halako eszena ez balego?».
Segidan, ikasleei proposatuko diegu
Azkenik, ikasleei eskatuko diegu idazteko beren koadernoan, modu informazioa bilatzeko Michelangelori buruz,
laburrean, zer dakiten orain film horiei buruz (edo film horietako haren obra hobeto ulertzearren. Labur-labur
batzuei buruz), eta dakitena kontatzeko ikaskide bati eta ideiak idatziko dute beren koadernoan hartaz duten
harekin alderatzeko. Irakasleak nahiago badu, beste ikasturteetako iritzia, eta zer igorri nahi izan zuen egileak
obra horrekin.
• Irteeraren karta sorta egitea proposatzen dugu, landutako

edukiak modu ludikoan sakontzeko. Komeni da gogoan
hartzea une honetaraino egindako urratsak: talde
bakoitzak adieraziko ditu Moisesen eta Irteeraren inguruan
egin dituen jarduerak, bakoitzean ikasi duena bi esalditan
laburtuz, orobat erabiliz dramatizazioa, foruma, rapa,
proiektuaren oholeko ebidentziak, hasierako roundtabletik
abiatuta. Elementu horiek aurrean ditugula, talde
bakoitzak dagozkion kartak marraztuko ditu, Irteeraren
karta sorta osatuz joateko. Talde bakoitzeko
«enpresaburuek» eszenen errepartoa koordinatuko dute.
Talde bakoitzak joko-arau batzuk asmatuko ditu karta
sortarentzat: egunero-egunero, taldearen arauekin partida
bat jokatuz itxiko da eskola, eta proiektuaren amaieran
hiru joko hoberenak jasoko dira.
Kumi LMH 3
Pateran Sinain zehar Eraberrituz
Frantzisko aita santua
Lampedusan eman zuen lehenengo mezan, 2013ko uztailaren 8an, hau da Aita Santu egin
eta berehala, Frantziskok salatu egin zuen etorkinen heriotzaren aurreko axolagabetasuna.
Salaketa hori gurutze baten alboan egin zuen, hain zuzen ere, hirurehun
pertsona barruan zituela urperatutako
patera baten hondakinekin egindako
Irakaslearentzako informazioa gurutzearen alboan.
Hona hemen sermoi haren zati bat:
Frantzisko aita santua, Astral belaontziaren «Itsasoan hildako etorkinak, ontzi horietan,
eskifaia eta Isidoro Macías, Aita Patera itxaropenerako bidea izan beharrean
heriotzarako bidea izan diren horietan. Hau da
deitua aukeratu ditugu. Mundu osoa egunkarien izenburua. Orain dela aste batzuk
zoritxarrez behin eta berriro errepikatzen den
Frantzisko aita santu aukeratu berriari albiste hori ezagutu nuenetik, etengabe etorri
zait gai hori gogora, bihotzean sufrimendua
1 Zer da zuretzat deigarriena argazki horietan?
eragiten duen arantza horren antzera.
begira zegoenean, haren edozein keinuk, Eta orduan sentitu dut errezatzera etorri behar nuela, hurbiltasuneko
Zergatik?
edozein hitzek, haren bizitzako datuek… keinu bat egitera, baina baita gure kontzientziak ernatzera ere,
gertatu dena ez dadin berriro gertatu, ez dadin berriro gertatu, arren.
segundotan korritzen zituzten albiste- Baina aurretik, esker eta adore hitzak esan nahi dizkizuet zuei,
2 Eta sermoiaren testuan?
Lampedusako eta Linosako biztanleei, elkarteei, boluntarioei eta
agentziak. Irrikaz itxaroten zen aita santu segurtasun-indarrei, zerbait hobea lortzeko bidaian arreta eskaini
diezuelako. Zuek errealitate txiki bat zarete, baina baita solidaritate-
gisa eman behar zuen lehen meza. Eta eredua ere!».
Frantziskok Lampedusa aukeratu zuen,

«emigratzaileen hilerria» deitzen duten 119161_EN_PATERA_3P_Kumi Ibai.indd 20 09/06/17 09:04
uhartea, bertako kostetan hil diren

emigratzaileen kopuruagatik. Mundu
osoari buelta eman zioten itsasoan
hondoratutako barku baten hondakinez 1. eta 2. jarduerak
egindako gurutzeak eta aita santuaren Irakasleak boz gora irakurriko du Frantzisko aita santuaren
homilia hunkigarriak, emigrazioaren homilia, ikasleek arretaz aditzen eta testuen ondoan dauden
dramaren axolagabekeria salatuz. Keinu argazkiei behatzen dien bitartean. Ondoren, ikasleei eskatuko die
baten indarra zuten. idazteko argazki bakoitzetik zer gertatzen zaien deigarriena, eta
Astral belaontzia luxuzko itsasontzi bat partekatzeko beren talde-lagunekin. Ondoren, talde bakoitzeko
zen, eta jabeak, negozio-gizon aberatsa «argazkilariei» ematen zaie hitz egiteko txanda, azal dezaten zer
bera, oparitu zuen ikusi zuenean, gertatu zaien deigarriena beren taldekideei argazkietan. Segidan,
hunkiturik, zenbat emigratzaile hiltzen Frantzisko aita santuaren homiliatik azpimarratu dituzten
zen aisialdiko itsasontziek korritzen zuen alderdiak azaltzera gonbidatuko dira «gidak».
itsaso berean. Albert Bargués, kapitaina,
boluntarioz osaturiko eskifaia batek 3. eta 4. jarduerak
lagundurik, emigratzaileak erreskatatzen Ikasleei eskatuko diegu behatzeko argazkiari eta idazteko labur-
aritzen da, eta txalupa pneumatikoetan labur izenburuaren atzean dagoen istorioa. Ikasleek beren
eramaten dituzte gero, Italiako eta borondatez kontatuko dute irudia ikustean bururatu zaien
Greziako kostara. Emigratzaileen txalupak istorioa. Albistea osorik irakurriko dugu eta haiekin komentatuko
oso kaskarrak dira, eta emigratzaileak dugu zer pentsamendu eta sentimendu sorrarazten dien Astralen
lehertuta heltzen direlarik, in extremis lanak eta emigratzaileek bizi duten dramak.
erreskatatzen dituzte, boluntarioek bizitza Geroago, taldeei eskatuko diegu Albert Barguési buruzko
arriskuan jartzen duten operazioetan. informazioa bilatzeko, eta azaltzeko minutu batean gainerako
Isidoro Macías espainiar apaizak, zeinaren ikasleei, emigrazioarekin lotutako haren alderdi edo bizitzako
bitarteko bakarrak bere etxea eta bere gertaera interesgarriren bat azpimarratuz. Ikastetxean edo
eliza baitira, aspalditik laguntzen die ikasgelan Internetekiko nolabaiteko lotura baldin badago,
Andaluziako kostaldeera heltzen diren eskolako orduan egin ahal izango da bilaketa. Bestela, irakasleak
emigratzaileei, eta aita bihurtzen da esan beharko du jarduera hori eskola baino lehenago egiteko,
haientzat. Time aldizkariak urteko heroia aurretiazko ikerketa moduan.
izendatu du, eta, bere eguneroko lan
errukitsu isiletik, legeen bidegabekeria eta
erakundeen sentiberatasun falta salatuz
jarraitzen du.
Kumi LMH 3
Eraberrituz 21
Albert Bargués, Astral belaontziko kapitaina Isidoro Macías
3 Begiratu argazkiei, eta imajinatu eta kontatu zure ustez 5 Irakurri Wikipediak Isidoro Macíasi buruz esaten
zer istorio dagoen egunkariko titulu honen atzean: duena. Bilatu nor den. Itsasi argazki bat
informazioaren alboan, eta idatzi azpian haren
ezizena.
Omenaldi eta aitorpen ugari

jaso ditu bere bizitzan zehar,
Astral, luxuzko belaontzi bat besteak beste «Urteko
errefuxiatuen erreskatean heroia» izendatu zuen Time
aldizkariak 2003. urtean (bera
izan da izendapen hori izan
duen espainiar bakarra). Baina,
horrez gainera, aipagarriak dira:
• SER irratiko UVA saria, 1991.
• Algeciras hiriaren urrezko domina.

http://www.elmundo.es/ • Polizia sindikatuen saria, egindako lan sozialaren
aitorpen gisa, 1996.
• Ohorezko Andalusí saria, 2001.
4 Bilatu Albert Barguési buruzko informazioa, • Guardia Zibilaren Merituaren domina, bereizgarri
misteriozko pertsonaia… Nor ote da? zuriarekin, 2002.
• Mundo negro saria, 2006.
5. jarduera
Ikasle bakoitzak banaka aztertuko du Wikipediak Isidoro daitezke eginkizun horretan, eta «argazkilariak»
Macíasi buruz dioena, eta jarduera osatzeko haren argazki horma-pintura dekoratzeaz. Ikasleek proiektuaren
bat itsatsiko du koadernoan ematen den informazioaren horma-pintura osoari batasuna eman diezaiokete
ondoan, eta orriaren amaieran haren goitizena idatziko kolorezko harien edo zerrenden bidez, eta hari edo
du. Ondoren hiruna post-it banatuko dugu taldeetan, zerrenda horiek guztion ahaleginak bateratzen eta
pertsonaia bakoitzeko bana (aita Frantzisko, Albert bizitzak salbatzen dituzten sare modukoak izango dira.
Bargués eta Isidoro Macías). Ondorengo galderak egingo Jarduera bukatzeko, ikasle bakoitzari hari zati bat eman
dizkiegu ikasleei: zertan dute Moisen antza? Zertan dute dakioke eta nahi duten tokian korapilatzeko esango
Jesusen antza? Bukatzean, ondorengo testua irakurriko diegu, horma-pinturan, pertsonaia hauen lana
dugu (Mt 25,34-40): jarraitzeko konpromisoa sinbolizatuz.
Orduan erregek honela esango die bere eskuinekoei:
«Zatozte, nire Aitaren bedeinkatuok; har ezazue,
munduaren sortzetik zuentzat prestaturik dagoen erreinua.
Gose baitnintzen, eta zuek jaten eman zenidaten; egarri
nintzen, eta edaten eman zenidaten; arrotz nintzen, eta
etxean hartu ninduzuen; biluzik nengoen, eta jantzi egin • Mapak landuko ditugu: talde bakoitzak
ninduzuen; gaixorik nintzen, eta ni ikustera etorri zineten; gaurko emigrazioaren mapa aztertuko du, eta
espetxean nengoen, eta Niregana etorri zineten». Orduan paretaren gainean edo arbel digitalean ipini
zintzoek erantzungo diote: Jauna, noiz ikusi zintugun liteke gero. Emigrazio-herrialde bat ematen
goserik, eta eman genizun jaten; edo egarri, eta edaten zaio talde bakoitzari (Siria, Irak, Nigeria,
eman? Noiz ikusi zintugun arrotz, eta etxean hartu; edo
Sudan…), iker dezaten zer motibok
biluzik, eta jantzi? Noiz ikusi zintugun gaixorik edo
bultzatzen dituen bertakoak beren lurraldetik
espetxean, eta joan ginen Zuregana? Eta erregek erantzun
ihes egin eta dena uztera. Eska liteke bi talde
eta esango die: Benetan diotsuet: Nire senide diren txiki
hauetako bati egina, neuri egin zenidaten». elkarlanean aritzea herrialde beraren inguruan
informazioa eskuratzeko, zortzi laguneko
Talde bakoitzeko «arduradunek» eta «gidariek» taldeetan lan eginez, ordenagailu batekin edo
txandaka kopiatuko dute kartoi mehe batean testuko birekin. Egokitu zaien herrialdearen maparen
esaldi bat, ahalik eta letra hoberenarekin, eta gainean, beren ikerketaren emaitzak azaldu
bukatzean denek izenpetuko dute. Aita Santuaren, Aita behar dizkiete lagunei. Gogoan izan behar
Pateraren eta Astralen eskifaiaren argazkiak itsatsiko dute gatazka hauetako batzuk, Siriakoa edo
ditugu esaldiaren inguruan, eta bakoitzari dagozkion Libanokoa, beren bidaia-agentziak antolatu
postitak ipiniko ditugu. «Garraiolariak» arduratu behar duen Israeleko ibilbidean ondo-ondoan
daudela.
Kumi LMH 3
Pateran Sinain zehar Hartu lekukoa
Harrera egiteko dugun gaitasuna landuz
Ikusi dugunaren arabera, sufrimenduaren aurrean, 1 Zu ere izan zaitezke horietako bat, animatuko al zara?
zenbait ez dira geldi geratzeko gai, eta ikusgai bihurtzen Itsatsi zure argazkia edo marraztu
dute Jainkoaren presentzia beren bizitzan (patriarkak, zeure burua horien artean.
Moises, igarleak, Jesus, santuak, eta Kumi proiektuaren
HASIERAKO MOTIBAZIOA bitartez ezagutzen ditugun beste pertsona asko). 2 Radarra prestatuko dugu
inguruko premiak eta
sufrimendua hautemateko,
Proiektu honetan egindako ibilbide osoak Astral belaontzian egiten
duten bezala. Nork sufritzen
ikasleak sentsibilizatu nahi ditu harreraren du? Egin zerrenda bat
ikastetxean, hirian gertatzen
eta bestelakoa denarekiko topaketaren diren edo zure familiako
pertsonei gertatzen zaizkien
aurrean. Bestelakoa da hizkuntzaz, kulturaz, sufrimendu egoerekin.
erlijioaz edo arrazaz, baina anaia da, Aita Ikastetxea Hiria Familia
beraren semea da eta: atzerritarraren

pertzepzio hori bilatzen dugu, ongi gisakoa,
ez mehatxu gisakoa; hau da, gure premia,
desira, sentimendu, amets, nahitasun,
atxikimendu, sustrai gisakoa … eta ez irudi
edo estatistika baten gisakoa.
Badakigu nolako ahalmena duten haurrek 119161_EN_PATERA_3P_Kumi Ibai.indd 22 09/06/17 09:04
heroismorako, errukirako, erantzukizunerako,

zaintzarako; baita bidegabekeriaren kontra IRADOKIZUN METODOLOGIKOAK
borrokatzeko ere, eta hura salatzeko. Pateran
1. jarduera
Sinain barna honen xedea da ikasleek begiak
mundura zabaltzea, begiratu kritikoa izatea Bere argazki bat ekartzeko eskatuko diogu ikasle bakoitzari,
emigrazioaren aurrean, eta dena galdu nortasun-agiriaren neurrikoa. Haien sinaduren ondoan ipiniko
dutenak zaindu dituzten eskuen kate ditugu argazkiak, aurreko atalean landutako Mateoren testuaren
horretan sartzea. Moisesen, Jesusen, ondoren. Era horretan, aita santuaren, Astralen eta aita Isidoro
Frantzisko aita santuaren, Aita Pateraren, Macíasen argazkiei erantsiko zaizkie. Haur bakoitzari eskatuko
Astralen eskifaiakoen bezalako eskuak… eta diogu hartzeko horma-irudian korapilatu zuen haria, orain itxi
haietako bakoitzarenak. egingo baitu kate baten begia balitz bezala, eta aldamenean
dituen lagunen kate-mailan lotuko du, ikasle guztien hariekin kate
bat osatuz horrela. Talde bakoitzeko «gidek» lehenbizi
Moisesekin, gero Jesusekin, ondoren Eraberrituzeko pertsonaien
argazkiekin eta azkenik beren argazkiarekin lotuko dute katearen
hasiera.
2. jarduera
Ikasleei eskatuko diegu, sufritzen ari badira ere, «harresia ixten
zaien», senideez, ikasketa-lagunez, auzoko pertsonez
gogoratzeko. Iradokiko diegu taldean solastatzeko beren
inguruko esparruetan ikusten dituzten premiez eta egoerez, eta
idazteko 2. jardueraren taulan. Ikasgela osoaren aurrean azalduko
dugu idatzitakoa gero, eta arbelean ipiniko ditugu ikasleek
aipatzen dituzten premia eta sufrimenduzko egoera guztiak:
ikastetxea, hiria eta familia.
Kumi LMH 3
Hartu lekukoa 23
3 Zer egin dezakezu zuk, desberdina dena, gaixorik dagoena, adiskiderik ez duena... hartzeko?
Ikastetxea Hiria Familia
4 Jarri arreta ikastetxean gertatzen diren sufrimendu egoeretan, baina izenik esan gabe.
Egin horiekin «Harreraren dekalogoa: denontzako lekua dago hemen».
1. 6.
2. 7.
3. 8.
4. 9.
5. 10.
5 Azaldu ikaskideei dekalogoa, eta egin behin betiko

dekalogo bat, kartelen bitartez ikastetxean erakusteko.
Jarri horiekin batera logo bat. Begiratu ACNURen
(Errefuxiatuen aldeko NBEren agentzia) logoari.
• Nola adierazten du logo horrek harrerarako gaitasuna?

Zuen logoak ere hori adierazi behar du.
3. jarduera
Denbora-tartea ematen da ikasleek isilik irakur ditzaten arbelean
ipini diren premia eta sufrimenduzko egoera guztiak. Taldeei
eskatuko diegu hautatzeko bi egoera zutabe bakoitzetik, eta
pentsatzeko zer ekintza egin ditzaketen bestelako pertsona
horiek, gaixo horiek, adiskiderik ez duten horiek, beren
ikastetxean, beren hirian edo beren familietan sufritzen ari
direnak hartzeko. Aurreko atalean bezala, hiru zutabe marraztuko
ditugu arbelean, eta talde bakoitzak aipatzen dituen ekintza
solidario eta harrerazkoekin osatuko ditugu.
4. eta 5. jarduerak
Une batez, beren inguruan sufritzen ari diren pertsonei
laguntzeko ikasleek egin ditzaketen gauza on guztiak miretsiko
ditugu. Ikastetxeko sufrimenduzko egoeretara eramango dugu
ikasleen arreta, eta talde bakoitzari eskatuko diogu osatzeko
esparru horretarako «Harreraren dekalogoa» izenekoa. Ondoren,
beren dekalogoa ikasgela osoarekin partekatuko dute ikasleek eta
behin betiko dekalogoa osatuko dute, taldeetan gehiena
errepikatzen diren alderdiak jasoz. Talde bakoitzak kartoi mehe
batean gauzatuko ditu ikasgelak adostutako dekalogoa eta logoa,
eta kartoi horiek korridorean eta patioan zintzilikatuko dira,
ikasleek, irakasleek eta gurasoek irakur ditzaten eta kontura
daitezen zeinen garrantzitsua den sufritzen ari denari harrera
egokia eskaintzea.
Kumi LMH 3
Zer garen iragartzen dugu Zer garen iragartzen dugu 25
1 Kokatu mapan Irteeraren eta Jesusen bizitzaren leku 2 Orain, eman puntuak zure ustez garrantzizkoak diren
Israelen barrena egiteko ibilbidea pentsatuko dugu
aipagarrienak. Zehaztu, ikertu horiei buruz eta idatzi lekuei, 1 zenbakiarekin hasita. Beharbada, hainbat
alboan zergatik den garrantzizkoa hori ezagutzea. Hona ibilbide eman beharko dizkiezu aukeran bezeroei.
hemen horietako batzuk: Egipto, Itsaso Gorria, Kanaan, Nondik hasiko zinateke? Zergatik?
Nebo mendia, Jeriko… eta Betleem/Belen, Nazaret, Konparatu zure ordena zure
Betania, Jerusalem… Baina beste batzuk ere erantsi taldeko kideenarekin,
ditzakezue. Behar izanez gero, eskatu laguntza irakasleari. eta adostu.
3 Amaitzeko, marraztu mapan ibilbidea,

gune batetik bestera joanez.
26 Zer garen iragartzen dugu Zer garen iragartzen dugu 27
Nola joango zinateke leku batetik bestera? Zer gehiago jakin behar du bidaia-agentzia batek?
4 Ikertu eta idatzi ibilbideko puntuen arteko 6 Han topatuko duzuena irudikatzeko, taldeko kide Pixka bat hobeto ezagutzen duzue zuen bezeroei Egin dezagun enpresa hizkuntzan benchmarking
distantziak kilometrotan. Zenbat denbora beharko bakoitzak bilatu bi argazki garrantzizko leku horiei gomendatu diezuen lekuari buruz. Baina kontuan hartu esaten den hori, hau da, merkatu-ikerketa txiki bat.
litzateke ibilbide osoa osatzeko? buruzkoak. Itsatsi zureak hemen. beharreko gauza gehiago ere badaude: Nola iristen da
Israelera? Zenbat balio du bidaia horrek berak beste
Denboraren
Irteera Iritsiera Distantzia bidaia-agentzia batzuetan? Non egingo dute lo bezeroek?...
kalkulua
8 Ikertu hainbat webgunetan (behar izanez gero, eskatu laguntza zuen

irakasleari), bidaiaren gutxi gorabeherako kostuak kalkulatzeko.
Kontuan hartu garrantzi handiko datua dela hori bezeroentzat.
Hegaldiak
Webgunea Hegaldiaren prezioa Webgunea Hegaldiaren prezioa
7 Begiratu argazkiei. Zer datorkizu burura prestatzen Hotela

ari zareten bidaiari buruz? Ba al duzue
Webgunea Hiria Hotelaren izena Prezioa, gaueko
bidaiarientzako aholkurik?
5 Astebeteko bidaia antolatu beharko bazenu,

zer leku ikusteko astia izango zenuke?
ALDEZ AURRETIKO argibideak

• «Pateran Sinain zehar» proiektua haziz joan da • Ikasleek orain berrikusi egingo dute egin duten lana,
ikasleen begirada ireki ahala, emigratzailea ikusi beren taldearen ibilbidea, gutunak gorde ziren
duten arte bidean dabilen eta bide horretan maleta irekiko dute, gogoan hartuko dituzte horma-
lagunduko dion Moises bat behar duen anaia baten irudian ere jaso diren ikasketa-probak, raparen letra,
gisa. Bide horrek erakusteko duen unera heltzen Irteeraren testuaren dramatizazioaren gidoia eta bere
gara: emaitza, oraingo honetan, Israelen barrena, taldearen harreraren dekalogoa. Elementu horiekin
Irteearen lurrean, Jesus bizi izan zen lurrean barna guztiekin, emigrazioari buruzko zutabe hirukoitz bat
egindako ibilbidea da. egingo dute, eta hartan azalduko dute: «lehen
pentsatzen nuen…» eta «orain pentsatzen dut…,
zeren…». Sintesi pertsonal hori izango da proiektuko
koadernoaren kontrazala.
Kumi LMH 3
28 Zer garen iragartzen dugu Zer garen iragartzen dugu 29
Bidaiaren publizitatea!
Baduzue zuen bidaia antolatzeko eta sustatzeko 9 Egin triptikoaren zirriborro bat.
informazioa. Orain, informazioa emateko triptiko bat Zuen bidaia sustatzeko ideia on bat izan liteke bezeroei Zer sartuko zenuke bertan? Mapak, informazio-gidak,
prestatu behar duzu kartoi mehe batean, eta bertan «bidaiariaren kit» bat eskaintzea opari. oroigarriren bat?
osagai hauek agertu behar dute:
• Zuen bidaia-agentziaren izena.
• Antolatu behar duzuen bidaia zehatz

horren izena.
• Ezagutuko dituzuen lekuak.
• Leku horien argazkiak.

10 Ondoren, egin ideia-jasa triptikorako esaldi erakargarriekin
• Bidaiaren iraupena eta hotelak. eta bidaiariaren kita osatzeko gauzekin.
• Prezioa guztira.
• Prezioan egingo diren beherapenak

(taldeak, aurretiko erreserba, beherapen
bereziak...).
Kontuan hartu esaldi erakargarriak erabili behar

dituzuela jendea erakarri eta ilusioa eragiteko.
1., 2. eta 3. jarduerak Gero ikasle bakoitzak puntuak ezarriko dizkiete lekuei
Taldeei elkartzeko eskatuko diegu, eta idazteko orri mapan, duten garrantziaren arabera, 1etik hasieta, eta
batean Israeli buruz jaso dituzten behaketa guztiak, taldeko lagunek ezarritako ordena partekatuko dute,
iradokitzen ditugun tokiei erreparatuz (Egipto, Itsaso beren aukera argudiatuz. Ondoren, denen artean
Gorria, Kanaan, Nebo mendia, Jeriko… eta Betleem, adostuko dute zer ordenatan nahi luketen toki
Nazaret, Betania, Jerusalem). Irteerako eta Jesusen horietara guztietara bidaiatu. Bukatzeko, bidaiaren
bizitzako tokirik esanguratsuenak lokalizatuko dituzte ibilbidea marraztuko dute, puntu batetik bestera
gero mapan, eta puntu batez markatuko dituzte joanez.
arkatzarekin. Ondoren, denbora-tartea utziko da toki Ibilbidearen plangintza egin behar den egunaren
horiez informazioa bilatzeko eta haien ondoan esaldi bezperan, taldeei adieraziko diegu ekartzeko bidaia-
batean idatziko dute zergatik diren toki garrantzitsuak, agentziaren batetik edo etxetik liburuxkak, ideiak
bidaian bisitatu beharrekoak. emango dizkiete eta.
Kumi LMH 3
Era berean, gogoan har ditzakete inguruko bidaia- ditzaketen lekuez, gogoan hartu behar dituzten
agentziaren bateko erakusleihoak edo Interneten alderdiez, edota ibilbide hori bera egin nahi duten
dauden bidaia-agentzien iragarkiak. Talde bakoitzeko bidaiarientzako aholkuez.
«gidak» arduratuko dira ikaskideek eginkizun
8. jarduera
honetarako egin dituzten ekarpenak berrikusteaz.
Irakasleak denbora-tartea ezarriko du (ikasgelan edo
4. eta 5. jarduerak etxean) taldeek webguneetan kontsulta ditzaten
Heldu da bidaiaren alderdiak zehazten hasteko unea. Israelerako hegaldien eta hotelen prezioak, eta beste
Taldeei eskatuko diegu informazioa bilatzeko Google bidaia-agentziek eskaintzen dituztenekin aldera
Mapsen beren ibilbideko puntu batetik bestera, ditzaten, eta eskaintzen diren tauletan idatziko dituzte
neurtzen saiatzeko batetik bestera joateko denbora, eta gero datu horiek.
era horretan pentsatu ahal izango dute nolako garraioa «Enpresaburua» eta «garraiolaria» arduratuko dira
eskaini bezeroei, nolako ostatua edota zenbat denboraz garraioen eta hotelen prezioak egokitzeaz, ibilbidea
gera daitezkeen toki jakin batean. Informazio hori guztia erakargarria izan dadin eta bidaiariek ezin ahaztuko
bildu denean, dagozkien datuak idatziko dituzte 4. bidaia izan dezaten.
jardueran eskaintzen zaien taulan. Bidaia astebeterako
antolatzera gonbidatuko ditugu ikasleak, eta, hortaz,
pentsatu beharko dute zer toki bisita litezkeen denbora
horretan. Taldeek ostera ere taulako datuak berrikusiko
dituzte, eta egin duten bidaiaren ibilbidea, beharrezko
egokitzapenak egiteko, eta denbora horretan egin
litekeen ibilbide errealista bat eskaintzeko bezeroei.
6. eta 7. jarduerak
Ibilbidea berriz kalkulatu ondoren, toki bakoitzeko
puntu interesgarrienen argazkiak bilatzeko eskatuko
zaie taldeei, jakiteko zer aurki dezaketen haietan.
Taldeko kide bakoitzak bi argazki aterako ditu, bere
koadernoan itsatsiko ditu, bere ikaskideei erakutsiko
dizkie eta elkarrekin hausnarketa egingo dute bisitatu
• Ikasleei gogorarazi behar zaie gogoan hartu behar
dutela era askotako bidaiariak etor litezkeela bidaiara.
Era horretan, haientzako jarduera bereziak antolatu
behar dituzte edo haien premiei arreta eman (Irteeran
baziren haurrak eta zaharrak, gaixoak eta
sasoikoak…). Pentsa dezakete zer gauza egin
haurrekin toki bakoitzean, modu errazak bilatuz han
gertatu zena azaltzeko, edo geldialdi bakoitzeko aisia-
edo jolaseko aukerak, ibilbiderako distrazioak,
Kumi LMH 3
9. eta 10. jarduerak egongo da bidaiako kita, ibilbiderako garrantzitsuak

28. eta 29. orrialdeetan eskaintzen zaien informazio direla pentsatzen den elementu guztiekin: txanoa,
guztia irakurtzeko eskatuko die irakasleak ikasleei. mapa, gidaliburu bat klimari, usadioei, elikagaiei,
erlijioari eta abarri buruzko aholkuekin. Horretarako,
Ondoren, zentzuzko denbora-tartea utziko da taldeek
ideia-zaparrada egingo dugu, lehendabizi bidaiako
egin behar duten triptikoaren zirriborroa osa dezaten,
kitaz eta osatu ditugun esaldi erakargarriez gero.
laukian ageri diren elementu guztiak, gehi bidaiako
Esaldi horiek definitzeko orduan, «garraiolari» eta
kita eta «esaldi erakargarriak» baliatuz.
«gida» direlakoei emango diegu protagonismoa, eta
Talde bakoitzeko «gidak» banaka elkartuko dira haiek hartuko dute bidaiako kitako elementuak eta
irakaslearekin eta hark egiten dizkien oharrak idatziko esaldi «erakargarriak» hautatzeko ardura, hurrenez
dituzte, eta triptikoaren forma nola edukia txukunduko hurren. «Argazkilariak», bestalde, oniritzia emango
dute, behin betikoa osatu eta gainerako ikaskideei die lagunek proposatzen dituzten argazkiei, eta
aurkeztu aurretik. «arduraduna» lan-denbora eta lan-materialak
Ondoren diptiko erraldoia diseinatuko dute erditik koordinatzen arituko da.
tolesturiko kartoi mehe batean, nahi duten kolorean. Azkenik, saio bat utziko da taldeek bere bidaia-
Ibilbidea, prezioa, argazkia, hotelak, eskaintzak… orri agentzia eta Israelen barrena prestatu duten ibilbidea
honetan erakusten diren informazio-elementuek agertu ikasgelako gainerako lagunei aurkez diezaieten, osatu
behar dute, bidaia-agentzien liburuxken ereduari jarraituz. duten diptikoa, eta egoki deritzaten beste edozein
Agentziaren logoa, goiburua eta izena azalean marraztuko material (uniformea, aurkezpen digitala, mapa,
dira (kartoi mehe bat erditik tolestuta, lau aurpegi dira). musika, etab.) erabiliz horretarako.
Nahitaez agertu behar dute bezeroak bidaian joatera
animatu eta eramango dituzten esaldiak; hantxe Aukeren kutxarekiko lotura
Proiektu honetan, Israelen barrena egin beharreko
ibilbide baten diseinu baten aldera bideratua dago
Kutxa. Eskaintzen diren elementuekin, irakasleak behar
diren baliabideak segurta ditzake ikasle guztiek eskura
izan ditzaten Moisesen herriarentzat eta Israeleko
herriarentzat garrantzitsuak ziren tokiak eta gertaerak
aurkitzeko beharrezkoak diren materialak.
menuaren auziak, eta abar balioetsi. Gogoan hartu behar

dute, era berean, bidaiara joan litekeen adineko jendea.
Kontuan hartu behar dituzte adineko jendeak mugitzeko
dituen mugak. Interesgarria izan liteke ikasleek
irisgarritasunaren arazoari
erreparatzea, nolako irtenbidea
ematen zaion, eta nola
bideratzen den aireportuetan eta
autobusetan.
Kumi LMH 3
Pateran Sinain zehar Gelditu eta begiratu
Nire ebaluazio-pasaportea Bidaian joango nintzateke berriro…
Ebaluatu zure bidaia proiektu honetan. Ebaluatu agentziako zure lankideak.
• Ikasgelako proiektu batean joango nintzateke berriro...

(Hautatu kide bakar bat).
aldez aurretiko argibideak

• Zergatik?
• Zer alderdi izan da onena abentura honetan?
• Hauxe da ikasketaren une
garrantzitsuenetako bat, ikasleak • Zer kostatu zaizu gehien? Eman aholku bat etorkizuneko proiektuetan
bidelagun hautatu ez dituzun ikaskideei.
konturatzea nahi baitugu nola garatu • Zer dakizu Israelgo historia sakratuari buruz?
Izena Aholkua
duten ikasketa-prozesua, zer ikasi
duten eta zer ekarpen egin dieten • Eta Jesusek proposatzen digun Maitasun Aliantzari buruz?
egin dituzten esperientziek: • Joango al zinateke zure bidaian proposatutako

lekuetara? Zergatik?
metakognizioa.
Nire ebaluazio-pasaportea 119161_EN_PATERA_3P_Kumi Ibai.indd 30 09/06/17 09:05
Jarduera hau funtsezkoa da ikasketa-ibilbide

pertsonala sendotzeko landutako edukiei txandaka, taldearen barruan partekatzera gonbidatuko ditugu,
dagokienez. Eragozpenen eta lorpenen, hala gogoan izanik zeinen garrantzitsua den ikaskideei errespetuz
nola haiei aurre egiteko eta bideratzeko mintzatzea, eta modu positiboan hartzea beraiei egiten dizkieten
moduaren kontzientziak, asko lagunduko die balioespenak.
ikasleei beren ahalmenen garapenaz Bidaia antolatzeko hautatuko nuke…
ohartzen, eta konturatuko dira gainera nola
erabil ditzaketen ahalmen horiek gainerakoei Jarduera honetan, talde gisa balioetsiko ditugu beste taldeak.
laguntzeko, Moisesek egin zuen bezala. Talde bakoitzak hausnarketa egingo du laneko giroaz,
proiektuaren horma-irudiari egindako ekarpenez, diptikoaz eta
Proiektu honen hasieran aipatu dugu zeinen proiektuak iraun duen bitartean beste taldeek edo bidaia-
indartsua den haurren konpromisoa, agentziek egin duten elkarlanaz. Ondoren hitz egiteko txanda
sentiberatasuna eta zaintza, eta nola zabalduko da, eta talde bakoitzeko arduradunek gaineko
mobilizatu, dena galdu ondoren kanpotik ikaskideei azalduko diete zer iritzi duten egin diren hiru galderez,
datorrenaren aldera. Horregatik, azpimarratu erantzunak argudiatuz.
nahi dugu hausnarketa sakon bat egin behar
dela norberaren lanaren gainean, zerk Patera batean pilatuta denak ekin genion proiektuari;
eramango duen ikaslea «bere baitatik ateratze» emigratzailearen premiei Astral isasontzikoa bezain zabalik
horretara, horixe baita lan honetan egin nahi dagoen radarrarekin buka genezake. Talde guztiei aditu ondoren,
dugun egiazko irteera, pasaportearekin eta
ikasleek banaka erantzungo dituzten
galderekin sinbolizatuko duguna.
BESTE BALIABIDE BATZUK
Bidaian izango nintzateke berriro…
Aukeren Kutxa
Hauxe da ikaskideen lana balioesteko unea, Kutxa honetan hainbat eratako materialak eskaintzen
haietako bat aukeratuko baita hurrengo dizkizugu, proiektu hau zure ikasleentzat esperientzia
bidaietarako. Aukera hau bezain garrantzisua garrantzitsua izan dadin. Izan ere, gamifikazioaren
izango dira hautatu ez den ikaskide bakoitzari bidez, ikasitakoa finkatzen lagunduko die. Ez duzu
ematen zaizkion arrazoiak. Berriz ere esan zertan material guztiak erabili, eta askoz gutxiago
nahi dugu denek laguntzen digutela hazten horietara mugatu, utzi irudimenari hegan egiten; baina,
eta hobetzen. Horregatik, ikasleak animatzen nolanahi ere, oinarri egokia dira proiektua lantzeko.
ditugu argitasunez aukeratzera motiboak eta
maitasunez aholkuak, eta arduraz idaztera, Ikus-entzunezko elementuak
beraiei esatea nahi luketen modu berean. Proiektuaren abestia.
Irakasleak denbora-tarte zentzuzko bat utziko
du taldeko kide bakoitzak bere galderak
pentsa ditzan. Ondoren, beren hausnarketak,
Kumi LMH 3
Gelditu eta begiratu 31

Bidaia antolatzeko hautatuko nuke... Bidaiariaren egunerokoa
Ikasgelako zer bidaia-agentzia hautatuko zenuke Idatzi zure gogoetak eta pentsamenduak bidaia honen
historia sakratuko lekuetara joateko? amaieran. Zer ikasi duzu zure buruari buruz, bizitzari
buruz? Zer konpromiso hartuko zenituzke gure historia
etorkizunean ere historia sakratua izan dadin? Ikaskuntza ospatzeko
Azaldu zergatik joango zinatekeen horiekin, eta adierazi
zer egin duten ongi beren publizitate-triptikoan. Ikasitakoaren azken emaitzaren aurkezpena
eta ikasgelan ustiatzeko proposamenak.
Idatzi beste bidaia-agentzietako zer gauza gustatu
zaizkizun. Diptiko guztiak jartzen dira erakusgai: talde
Agentziaren izena Gehien gustatu zaidana bakoitzeko ikasle bat geratuko da bere
ibilbidea ezkerreko taldeari azaltzen, eta
haren taldeko gainerako ikasleek
eskuinaldera egingo dute. Ondoren, beste
ikaskide batek hurrengo taldeari emango
dizkio azalpenak, hurrengo taldearen aldera
egiten duten bitartean; hala, beti dago behin
geratu eta bere ibilbidea azaltzen duen ikasle
5 119161_EN_PATERA_3P_Kumi Ibai.indd 31 09/06/17 09:05 bat, eta beste talde baten lana ikusten duten
hiru ikasle egongo dira. Hau dena jai-giroan
bakoitzari eskatuko diogu radar bat ipintzeko bidaia-agentziaren egin liteke, talde bakoitzak konposatu dituen
logoan, dekorazioan edo ikurritzean, adieraziz beraiek lekukoa rapak abestuko diren jaialdi batekin amaituz.
hartzen dutela eta zer diren iragartzen dutela beren familian, Irakasleak taldeen une batzuk graba baldin
ikastetxean eta auzoan. baditu, jarduera honetan proiekta ditzake:
lehen audioa «paterara» igotzean, taldeak
Bidaiariaren egunerokoa harrera-dekalogoa osatzean, rapa abestean,
beren Irteerako eszena antzeztean, adiskide
Radarraren sinbolismoa baliatuko dugu, eta beren gogoetei
emigratzaileari mezuak idaztean, jolas-garaian
antzematera gonbidatuko ditugu ikasleak. Beren buruaz eta
lagunei elkarrizketak eginez, lanak
bizitzaz ikasi dutenaz hausnarketa egitera bultzatuko ditugu, eta
proiektuaren horma-irudian ipintzean,
pentsa dezatela zer konpromiso dauden hartzeko prest gure
diptikoak osatzean eta azaltzean…
historiak historia sakratua izaten jarrai dezan, zeinean gure
lehentasuna maitasunaren legea betetzea izango baita. Ikasi Amaiera zirkuluan egingo da: talde bakoitzak
dutena lagun batekin partekatzera gonbidatuko ditugu, eta beren bere maleta irekiko du eta ikasle bakoitzak bere
konpromisoak eskolako gainerako lagunekin partekatzera. Ikasle adiskide emigratzaileari idatzitako mezua
bakoitzak paperezko zerrenda batean idatziko ditu bere irakurriko du. Aita Gurea errezatuz bukatuko
konpromisoak, eta proiektuaren oholaren inguruan itsatsiko du dugu. «Gurea» esateko unean eskutik helduko
zerrenda gero, hartu duen konpromisoa argi adierazia gera dadin. diogu elkarri, denok anai-arrebak garela adieraziz.
Interneten
idaia-agentziak eta hotelen erreserba:
•B • Kartoizko bidaia-maleta bat egiteko:
https://www.expedia.es https://goo.gl/yFwH4F
https://www.booking.com https://goo.gl/h5itpU
https://www.bibleland-tours.com/espanol https://goo.gl/rV2fU4
http://www.edreams.es
https://www.kayak.es/flights
http://www.rumbo.es
• Timeline pertsonala eta Moisesen historiarena
egiteko:
https://goo.gl/xJtiU7
https://goo.gl/cb5EVy
https://goo.gl/XICV6x
kumi

119331-Pateran Sinain zehar-PD 3P-2 Ib Kumi

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

119331-Pateran Sinain zehar-PD 3P-2 Ib Kumi

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Proposamen

Interpelatzen gaituzten esperientziak 28

Irakurtzen gaituen Hitza 30

Gure fedea ulertzen dugu 34

Kulturak Jainkoaz hitz egiten digu 38

Zer garen iragartzen dugu 44

Gelditu eta begiratu 48

Ildo nagusiak Helburuak

1. Zer «aliantza» egin nahi dut Jainkoarekin? •M

Baliabideak Aniztasunari arreta Feedbacka

Edukiak Ebaluazio-irizpideak Lorpen-adierazleak

1.2. Ezagutzen du eta deskribatzen du

2.2. Badaki zein den Aliantzaren edukia,

ATALEN GARAPENA ETA DAGOKIEN EBALUAZIOA

ZER EBALUATUKO DUT? NOLA EBALUATUKO DUT?

1. jarduera (Patera batera igoko • Ideiak, kontzeptuak, sentimenduak eta •H

3. jarduera (Zer egingo dugu?): • Gai izan da irudien, filmen edo •«

1. eta 2. jarduerak (Zure taldea • Elementu matematikoak ezagutu eta •1

4. jarduera (Bidaia prestatuko • Gai izan da eginkizunak eta jarduerak •7

ATALEN GARAPENA ETA DAGOKIEN EBALUAZIOA (jarraipena)

ZER EBALUATUKO DUT? NOLA EBALUATUKO DUT?

Interpelatzen gaituzten esperientziak

5. jarduera (Zuen denboraren •B

Irakurtzen gaituen Hitza

1. eta 2. jarduerak (Moises): Ikasleek •B

ATALEN GARAPENA ETA DAGOKIEN EBALUAZIOA (jarraipena)

ZER EBALUATUKO DUT? NOLA EBALUATUKO DUT?

Gure fedea ulertzen dugu

1. eta 2. jarduerak (Nire familiako • Interesatu zaizkio eta eskertu ditu •1

5. eta 6. jarduerak (Zergatik da • Moises, Irteera edo Aliantzari buruzko •M

7. jarduera (Zuen ibilbidea Israelen): •B

Kulturak Jainkoaz hitz egiten digu

ATALEN GARAPENA ETA DAGOKIEN EBALUAZIOA (jarraipena)

ZER EBALUATUKO DUT? NOLA EBALUATUKO DUT?

2., 3., 4. eta 5. jarduerak (Moises • Irudien, filmen edo artelanen •2

3. eta 4. jarduerak (Albert Bargués, •B

5. jarduera (Isidoro Macías): Ikasle •B

1. jarduera (Harrera egiteko dugun • Ideiak, kontzeptuak, sentimenduak •1

3. jarduera (Harrera egiteko dugun • Interesatu zaizkio eta eskertu ditu •3

ATALEN GARAPENA ETA DAGOKIEN EBALUAZIOA (jarraipena)

ZER EBALUATUKO DUT? NOLA EBALUATUKO DUT?

4. eta 5. jarduerak (Harrera egiteko • Ideiak, kontzeptuak, sentimenduak eta •H

Zer garen iragartzen dugu

1., 2. eta 3. jarduerak (Israelen •B

4. eta 5. jarduerak (Nola joango •B

8. jarduera (Zer gehiago jakin behar •B

ATALEN GARAPENA ETA DAGOKIEN EBALUAZIOA (jarraipena)

ZER EBALUATUKO DUT? NOLA EBALUATUKO DUT?

9. eta 10. jarduerak (Gure bidaiaren • Elkarrizketara eta adostasunera jo du •9

Gelditu eta begiratu

Bikain Ongi Nahikoa Gutxi

Pateran Sinain zehar

119161_EN_PATERA_3P_Kumi Ibai.indd 4 09/06/17 09:03

119161_EN_PATERA_3P_Kumi Ibai.indd 5 09/06/17 09:03

Ikasgelako horman, pateran doazen emigratzaileen irudiak

Pateran Sinain zehar

Pateran Sinain zehar

Zer ulertu nahi dugu? Gure erronka

BESTE BALIABIDE BATZUK

Pateran Sinain zehar Bidelagunak

Zure taldea osatu

• Israelgo mapa ezagutu, bertako leku garrantzitsuenekin. Gida

da konturatzea zer modutan ikasten osatu beharko duzue (pasaportea, progaganda-liburuxka,

1. Zer «aliantza» egin nahi dut Jainkoarekin? •M

1. jarduera (Patera batera igoko • Ideiak, kontzeptuak, sentimenduak eta •H

3. jarduera (Zer egingo dugu?): • Gai izan da irudien, filmen edo •«

1. eta 2. jarduerak (Zure taldea • Elementu matematikoak ezagutu eta •1

4. jarduera (Bidaia prestatuko • Gai izan da eginkizunak eta jarduerak •7

1. eta 2. jarduerak (Nire familiako • Interesatu zaizkio eta eskertu ditu •1

5. eta 6. jarduerak (Zergatik da • Moises, Irteera edo Aliantzari buruzko •M

2., 3., 4. eta 5. jarduerak (Moises • Irudien, filmen edo artelanen •2

1. jarduera (Harrera egiteko dugun • Ideiak, kontzeptuak, sentimenduak •1

3. jarduera (Harrera egiteko dugun • Interesatu zaizkio eta eskertu ditu •3

4. eta 5. jarduerak (Harrera egiteko • Ideiak, kontzeptuak, sentimenduak eta •H

9. eta 10. jarduerak (Gure bidaiaren • Elkarrizketara eta adostasunera jo du •9