Grandin - Bllod - of - Guatemala 1-179

Machine Translated by Google
GREG GRANDIN
Guatemala'nın Kanı
Serideki bir kitap
Latin Amerika Aksi Diller, İmparatorluklar, Milletler
Dizi editörleri:
Walter D. Mignolo, Duke Üniversitesi
Irene Silverblatt, Duke Üniversitesi
Sonia Saldívar-Hull, Kaliforniya Üniversitesi
Los Angeles'ta
Greg grandin
ırk ve milletin tarihi
Duke University Press Durham ve Londra 2000

2000 Duke University Press
Tüm hakları saklıdır

$
Amerika Birleşik Devletleri'nde asitsiz kağıt üzerine basılmıştır
CH Westmoreland tarafından
tasarlanan Keystone Typesetting, Inc. tarafından
Monotype Fournier'de kadife çiçeği desenli dizgi.
Kongre Kütüphanesi Yayında Kataloglama Verileri bu kitabın
son basılı sayfasında görünür.

dizi hakkında
Aksi takdirde Latin Amerika: Diller, İmparatorluklar, Milletler kritik bir dizi. BT
kullanılan kavramların ortaya çıkışını ve sonuçlarını araştırmayı amaçlamaktadır.
“Latin Amerika”yı tanımlarken aynı zamanda Latin Amerika'yı şekillendiren
siyasi, ekonomik ve kültürel uygulamaların geniş kapsamlı etkileşimini de keşfeder.
Amerikan dünyaları. Latin Amerika, rakip emperyalistlerin kavşağında
tasarımlar ve yerel tepkiler, jeokültürel ve
on dokuzuncu yüzyıldan bu yana jeopolitik varlık. Bu seri şunları sağlar:
Latin Amerika'yı bir siyasi konfigürasyon olarak yeniden tanımlamanın başlangıç noktası,
süreklilik gerektiren dilsel, kültürel ve ekonomik kesişimler
Amerika kıtasının tarihteki rolünün ve devam eden gelişmelerin yeniden değerlendirilmesi
Küreselleşme süreci ve insanların ve kültürlerin yer değiştirmesi
Latin Amerika'nın deneyimini karakterize ettiler. Latin Amerika Aksi takdirde:
Diller, İmparatorluklar, Milletler yerleşik jeokültürel yapılarla yüzleşen, alan
çalışmalarını ve disiplin sınırlarını yeniden düşünen, akademinin ve kamu
politikasının kanaatlerini değerlendiren ve
bu da buna bağlı olarak Latin Amerika hakkında ve Latin Amerika'dan bilgi ve
anlayış ürettiğimiz uygulamaların
sıkı ve eleştirel bir incelemeye tabidir.
Guatemala'nın Kanı K'iche'nin iki yüz yıllık tarihini anlatıyor
(Maya) gücü, hem K'iche' topluluğu içindeki dinamiklerini inceliyor
ve baskın Ladino siyasi yapılarıyla ilişkili olarak. Farklı bir bakış açısını benimseyen
bu açıklama, geleneksel varsayımlara meydan okuyor. Biz
örneğin devlet ile toplum arasında aracı olarak hareket eden ve habersiz bir
yazıt bırakan K'iche' elitlerinin kullandığı gücü görün.
Guatemala ulusu hakkında. Siyasi meşruiyet mücadeleleri zorunlu olarak bir
"Maya" kimliğinin ve Guatemala'nın Kanının gelişimini sağladı.
ırksal eşitliğin doğuşunu, yeniden tanımlanmasını ve geniş vizyonunu anlatıyor.
Yüzyıllar süren taramasıyla Guatemala'nın Kanı, o ulusun siyasi kültüründeki
değişimleri tanımlayan belgeleri belgeliyor.
yarışan ırk ve etnik köken kavramlarının yarattığı gerilimler. Bu kitap
aynı zamanda elit kültürel vizyonun sınırlarını da tasvir ediyor.
Maya toplumunun kendi içindeki sınıf karşıtlığı nedeniyle gölgelenmişti.
K'iche' elitleri, toprak reformu için harekete geçen yerli köylü gruplarına iktidarı
devretmeyi reddettiler. Grandin cesurca ve ikna edici bir şekilde şunu savunuyor:
bu eylemler Guatemala'nın 1950'lerin başındaki kısa süreli demokrasisinin
çöküşüne katkıda bulundu.
Bu sayfa bilerek boş bırakılmıştır

hafızaya
babamın Edward'ı

Ama sonra kan
köklerin arkasına saklanmıştı
yıkandı ve reddedildi.
—pablo neruda,
Kanto Genel
Elektronik bilgisayarların tüm kusurlarına sahip olan bazı Kuzey
Amerikalı antropologların görüşlerine rağmen
erdemlerin hiçbiri, Hintliler her yönüyle katılıyor
ülke ekonomisi: Mağdur olarak katılıyorlar ama
katılıyorlar. İyi bir kısmını alıp satıyorlar
tükettikleri ve ürettikleri kıt mallar tarafından sömürülüyorlar.

çok fazla ücret alan ve çok az ödeyen aracılar; Onlar
Plantasyonlarda işçiler, dağlarda askerler var ve hayatlarını
çalışarak ve savaşarak geçiriyorlar. Yerli toplumu bir boşlukta,
yerli toplumun dışında var olmaz.
Daha geniş bağlam: Hintliler sosyal ve ekonomik düzenin bir

parçasını oluştururlar. . . en çok sömürülen onlar
sömürülenler. Quetzalte'nin yerli burjuvazisi. . durumu
Nango. vurgulayan istisnadır
Maya'nın torunları yaşıyor. Onların anahtarı
kurtuluş ulusun kurtuluşunun anahtarıdır: İrade
Oligarşiye ve emperyalizme karşı mücadelede kendilerini diğer
Guatemalalılarla birleştiren bir kimlik mi keşfediyorlar? Hiç
omuz omuza mücadele edecekler mi?
diğer köylüler ve işçiler zalimlere karşı mı?
—eduardo galeano, País ocupado


İçindekiler
çizimlerin listesi xiii
teşekkürler xv
Giriş: Ölülerin Arasında Yaşayanları Aramak 1 Başlangıç:
Düzeltilmiş Bir Dünya, 31 Mart 1840 20 1.
Dünyanın En Büyük Hint Şehri: Kast, Cinsiyet,

ve Politika, 1750–1821 25
2. Pueblo'yu Savunmak: Popüler Protestolar ve Elit Politika, 1786–1826 54
3. Zararlı Bir Milliyetçilik: 1837 Kolera Salgını

Yeniden değerlendirildi 82
4. İki Efendisi Olan Bir Ev: Carrera ve Yeniden Kurulan Kızılderili

Cumhuriyeti 99
5. Prensiplerden Patrones'e, Macehuales'ten Mozos'a: Toprak,

Emek ve Topluluğun Metalaştırılması110
6. Irkın Yeniden Canlandırılması: Irk, Sınıf ve Etnisitenin

Ulusallaştırılması130
7. Mayalarda Zaman ve Mekan: Maya Modernizmi ve Şehrin

Dönüşümü159
8. Guatemalalıların Kanı: Sınıf Mücadelesi ve K'iche'

Milliyetçiliğinin Ölümü 198
Sonuçlar: Ulusun Sınırları, 1954–1999 220
Sonsöz: Ölüler Arasında Yaşayanlar 234
ek 1 İsimler ve Yerler 237 ek 2

Sözlük241
notlar 243
alıntı yapılan çalışmalar 315
dizin 337

Çizimler listesi
tablolar
1. Etnisiteye Göre Quetzaltenango Şehri Nüfusu (1689–1840)

56 2. Buğday,
Mısır, Yulaf ve Yoncada Yetiştirilen Toplam Caballerias
Belediye Sınırları İçerisinde (1840–1900) 115 3.
Büyüklüklerine Göre Belediye Sınırları İçerisinde 25 Cuerda veya Daha Fazlasından Oluşan Çiftlikler
ve Etnik Köken (1894 ve 1901) 116 4.

Çiftlik Büyüklüğüne Göre Üretimdeki Arazi Caballerias'ı
(1894 ve 1901) 117 5.
K'iche' Arazi Sahipliklerinin Cuerdas'ında Seçilmiş Değişiklikler
(1894–1901) 118 6.
Quetzaltenango'da Meslek ve Çalışan Sayısı (1894) 122
haritalar
1. Guatemala, Batı Dağlık Bölgesi xx 2.

Quetzaltenango Çevresindeki Bölgenin Topografyası 2 3.
Quetzaltenango Şehri, 1887 58
fotoğraflar
1. Agatón Boj 3 2.
Santiago Coyoy 3 3.
Micaela Pisquiy de Coyoy'un Mezarı 3 4.
Quetzaltenango Meydanı, 1875 28 5.
Quetzaltenango Meydanı, 1875 30 6.
Cofradía del Niño Salvador del Mundo, c. 1900 46 7.
Municipalidad Indígena, 1886 132 8.
Municipalidad Indígena, 1894 133 9.
Birleşik Ladino, K'iche' belediyesi, yak. 1920 133 10. Agatón
Boj tarafından inşa edilen Quetzaltenango belediye tiyatrosunun yeni
cephesinin açılışı, 1907 138
xiv Çizim Listesi
11. ''Kızılderililerin kurtuluşu'' anısına yapılan anıt

1894 147
12. Banco de Occidente'nin ikinci katının inşası, c. 1910 163 13. ''O
Kadar Anlamlı Bir Tanıklık'': Kentin katedralinin yanındaki Municipalidad
Indígena'ya ev sahipliği yapması planlanan binanın önünden
geçen geçit
töreni 164 14. ''Belirgin İzler'': Tikal Kazısı, 1892 166 15.
K tarafından yönetilen bir atölyede 'iche' çırak duvarcılar ve İtalyan ustalar
Sociedad El Adelanto, c. 1935 170
16. ''Böylece Öğrensinler'': Sociedad El Adelanto'nun Okul Çocukları,
C. 1920 171
17. Ferrocarril Nacional de Los Altos'un açılışı, 1930 175 18. ''Kan
Taşımacılığı'': K'iche' oğlanlarının odun taşımak için mecapales
kullandığı stüdyo
çekimi 184 19. K'iche' kadını ve çocuğu, c.
1930 186 20. K'iche' ailesi, yak.
1915 188 21. K'iche' ailesi, yak.
1930 189 22. Silvia Esperanza Velásquez Xicará'nın taç giyme
töreni, La Reina Indígena, belediye tiyatrosunda, 1955 192
23. La Reina Indígena, Silvia Esperanza Velásquez Xicará, 1955 192
24. Baile de los Convites, Chupol, Chichicastenango, 1999 193
25. ''Yeni Bir Guatemala'': Kütük üzerinde Juan José Arévalo, 1944 203
26. Palajunoj Vadisi Santa María Yanardağı'ndan 208
27. Arbenz'in devrilmesinden sonra yakalanan Arbencista köylüleri, 1954 215
Teşekkür
Teşekkür önemli bir Marksist görevi yerine getirir: Bireysel bir eserin
üretimini uzun bir etki, sevgi (erken Marx) ve teşvik zincirine yerleştirir.
Bu bölüm üzerinde kitabın diğer bölümlerinden çok daha fazla çalıştım,
bu yüzden burada duracağım, kaçırmış olabileceğim herkesten özür
dileyip baştan başlayacağım.
Brooklyn College'dayken, siyaset ve tarih arasındaki bağlantıyı ilk
kez Renate Bridenthal, Paul St. Clair, Steve London, Hoby Spalding,
Teo Ruíz, Nancy Romer, Bart Meyers, Nick Papayanis, Jonathan
Abraham tarafından öğretilme şansına sahip oldum. Leah Rosenberg,
Stuart Schaar ve David Blancuzzi. Bu çalışma onların öğretileri ve
dostlukları sayesinde orada başladı.
Brooklyn'de, New Haven'da, Guatemala City'de ve Quetzaltenango'da
pek çok insan bu işi ve hayatımı zenginleştirdi. Katkılarından dolayı
onlara teşekkür etmekten ziyade, bu fırsatı Marcie, Diane ile birlikte
Carlota McAllister, Arturo Taracena, Diane Nelson, Valia Garzón ( y su
tío), Marcie Mersky, Liz Oglesby'nin dostluklarına takdir etmek
istiyorum. Arturo ve Carlota, Guatemala, Tani Adams, Matilde González,
Charlie Hale, Erwin Rabanales, Frank Goldman, Bob Perillo, John Pauly,
José Osorio, Wendi Walsh, Patricia'daki yönetim ve şiddete ilişkin daha
büyük meselelerle ilgili bu çalışmayı anlamama yardımcı oldu.
Mathews, Debo Rah Levenson, Clara Arenas, Rachel Sieder, Daniel
Rothenberg, sabahın erken saatlerinde daktiloya katlanan los de Lo
de Bran ve Frank Sinatra: Fernando Bances, Alison Crosby, María
Baquero, Kate Doyle, Richard Wilson, René Reeves, Deb Coltry, Todd
Little-Siebold, Krista Little Siebold, Kieko Matteson, Aníbal López,
Barbara Grandin, Kit Grandin, María Montoya, Robert Perkinson, Billy
Fitzpatrick, Peter Brown, Re becca Haggerty ve Michelle Stephens.
küstah olmak.
Quezaltenango'da araştırmayı ve yazmayı mümkün kılan birçok
kişiye minnettarım. Hepsinden önemlisi, Proyecto Lingüístico
Quetzalteco de Español'un öğretim üyeleri ve arkadaşları - özellikle
Federico Velás quez, Sonia Alvarez, Marleny Castillo, Carlos Sánchez,
Teresa Serrano, Juan Pablo, Aaron Polack, Rosabla Piazzi, Leslye Rivera, Da
xvi Teşekkür
trodonato, Linda Mastrodonato, Manuela Méndez (en iyi frijoleler ve

tüm Guatemala'da akşam yemeği şirketi), Alfa Escobar, Irma González—
Quezaltenango'ya dönüş, ne kadar uzun süre olursa olsun, her zaman eve dönmüş gibi
hissettirirdi. Özellikle Daniel Wilkin'in oğlundan bahsetmek istiyorum. Bu çalışma
boyunca sürekli bir yol arkadaşı oldu, paylaşımlarda bulundu.
chismes, tristezas, alegrías ve esperanzas ve Edificio'nun yapılmasına yardımcı olmak
Ramírez yaşamak için harika bir yer, en azından tarçın alma zahmetine girdiğinde
rulolar ve kahve. Daniel ve ben Parque Central'da bir sürü vuelta gezdik
şehrin benim olduğu kadar onun da projesi olduğunu tartışıyorum.
Ana Rosario de Tobar sadece Archivo de Tobar'daki çalışmayı kolaylaştırmakla kalmadı
Gobernación de Quetzaltenango (agq) ama sıcakla keyifli hale getirdi
atol ve alaycı mizah. Ayrıca Rigoberto Quemé ve Irma Alicia'ya da teşekkür etmek istiyorum.
Velásquez Nimatuj, René Girón, Juan Girón ve So ciedad El Adelanto'nun sosyoları ,
özellikle de Ulises Quijivix ve Noé Quijivix.
Bu çalışmaya olan ilgi bana bu işi doğru yapmam için güçlü bir teşvik sağladı.
Umarım onların geçmişine dair yorumum bir nebze de olsa yardımcı olur
işlerinde onları. Silvia Esperanza Velázquez'e de minnettarım.
Xicará, Quetzaltenango'nun 1955 Reina Indígena'sı, onu nezaketle paylaştığı için
anılar ve fotoğraflar. Sergio'nun öyküsünü paylaştığı ve bana Quet zalteco tarihinin
1954'te sona ermediğini hatırlattığı için Jorge Mario Aguilar Velásquez'e özel teşekkür
borçluyum.
Bu kitabın temelini oluşturan tezimi bitirirken, çalışmaya başladım.
Guatemala'daki Comisión Para el Esclarecimiento Histórico ile çalışın
Hakikat Komisyonu. Orada geçirdiğim süre sadece bu projeye perspektif kazandırmakla

kalmadı, aynı zamanda bana Rebecca Cox, Ana González, Alejandro Valencia gibi
unutulmaz masa insanlarıyla çalışma fırsatı da verdi.
Sonia Zambrano, Rocío Mézquita, Veronica Puentes ve bir adam
günlerin hepsinde Fernando López var.
Guatemala Şehrindeki ağca personeli, özellikle de Anna Carla Ericas tilta her zaman
inanılmaz derecede sabırlı ve yardımseverdi. Bir araştırmanın eseri
asistanı ve arkadaşı Ana Bela Castro çok değerliydi. ben de istiyorum
İspanyolca düzenlemeye cömertçe yardım ettiği için Melba Luna'ya teşekkür ederim.
Antigua'da Centro de Investigaciones Regionales de istasyonu
Mesoamérica, özellikle de yönetmeni Tani Adams ve fotoğraf arşivcisi Valia Garzón
önemli destek sağladı. Guatemala Şehri'ne döndüğümüzde,
Museo Gerard bana bir kısmını kullanmam için izin verdi.
fotoğraflar. Arturo Taracena ve Jorge González'e de teşekkür etmek istiyorum.
Los Altos'a dair araştırmalarını ve heyecanlarını benimle paylaştığı için. Chris
Teşekkür xvii
Lutz, devam eden çalışmayı okudu ve birçok önemli noktada akıllıca tavsiyeler,
öneriler ve teşvikler sundu.
Panajachel'deki Patzisotz Tarih Şirketi'nin ana şubesinden Betty ve Rick
Adams'a habersiz hacı araştırmacılarını ve misafirlerini her zaman nezaketle
kabul ettikleri için teşekkür etmek istiyorum.
Haritalara sabırla yardım eden Radhika Wijetunge'ye ve Yale harita
koleksiyonu ekibine minnettarım. Tam zamanında, Ambroziak Üçüncü Boyut
Teknolojilerinden Je rey R. Am broziak ve Russell A. Ambroziak, sonu
gelmeyen bir harita projesini kurtarmak için kahramanca bir iş çıkardılar.

Quetzaltenango çevresindeki bölgenin bölgesel haritasını oluşturan dijital
dönüştürme ve görselleştirme tamamen onların işi. Teşekkürler. Ayrıca
Quetzaltenango'nun şehir haritasını yeniden ürettiği için Carlos Eugenio Rojas
Loarca'ya da teşekkür etmek istiyorum.
En büyük entelektüel borcumu baş danışmanlarım Emilia Viotti da Costa ve
Gil Joseph'e borçluyum. Bu çalışmadaki her güzel şey onların gözlemlerinin,
eleştirilerinin ve desteklerinin bir sonucudur. Emilia özellikle beni her zaman
klişelerin, basit gözlemlerin ve geçmiş çalışmalara yönelik kolay eleştirilerin
ötesine geçmeye itti. Onunla çalışmak bir onur ve ayrıcalıktı. Ancak bunun da
ötesinde, hem Gil hem de Emilia, öğrencileri için yaratıcı bir destek ve teşvik
ağı oluşturmak amacıyla akademik yükümlülüklerinin çok ötesine geçtiler. Bu
destekten bahsetmeden, Emilia ve Gil ile birlikte evlerini ve yorumlarını
nezaketle paylaşan Jack ''Sangre'' Wilson ve Patricia Pessar'dan bahsetmeden
olmazdı. Gil, emekliliği sırasında Emilia'ya kadeh kaldırırken , bir danışman
olarak Emilia'da taklit etmek istediği bir şey varsa, bunun onun sadece
entelektüel bir akıl hocası değil aynı zamanda bir arkadaş ve sırdaş olma
yeteneği olduğunu söyledi. O bunu fazlasıyla yaptı. John Demos da ilgi, destek
ve gözlemleriyle bu çalışmaya katkıda bulunmuştur.
Gücün günlük yaşamda nasıl işlediğine dair belki de en önemli derslerim,

Yale Sendikalı Çalışanlar Federasyonu (34 ve 35. Yerliler) ve kendi öğretim
asistanları sendikamız Mezun Çalışanlar ve Öğrenci Organizasyonu (geso) ile
çalışma deneyimimden geldi. Ortak bir topluluk oluşturma çabasının bir
parçası olmak, akademik çalışma yapanların çoğunu etkileyen izolasyon ve
kendini beğenmişlikten kaçışı sağlamakla kalmıyor, aynı zamanda önemli
olduğunu düşündüğüm bir model de sunuyor. çalışmalarının siyasi geçerliliği
ve bütünlüğü konusunda endişe duyan akademisyenler için. Yale yönetiminin
ve birçok fakültenin eylemleri,
xviii Teşekkür
Utandırmaktan ve öfkelendirmekten asla vazgeçmedi, sendika üyelerinin bağlılığı,

cesareti ve iyi niyeti şaşırtmaktan ve ilham vermekten asla vazgeçmedi.
İlerledikçe birçok kişi bu çalışmayı okudu ve yorumladı. Danışmanlarımın ilgisinin
yanı sıra, Diane Nelson, Charlie Hale, Carol Smith, Je Gould, Todd Little-Siebold,
Richard Adams, Jorge Aguilar, Irma Velásquez, Deborah Levenson, Chris Lutz'un bu
çalışmaya gösterdiği ilgiyi de çok takdir ediyorum. , Marcie Mersky, John Watanabe,
George Lovell, Arturo Taracena, Daniel Wilkinson, Corey Robin, Di Paton, John Tutino
ve Lowell Gudmundson. Önerilerinden dolayı tüm okuyuculara minnetle teşekkür
ederken, bu arkadaşlardan özellikle ikisinden bahsetmek istiyorum. Bazı nedenlerden
dolayı (belki de Yale'de bir sendika kurmaya çalışan yüksek lisans öğrencileri olarak
ortak deneyimimizdi), Di, Corey ve ben baskı hakkında yazmayı seçtik. Çalışmalarımı
onlarla paylaşabilmek bir ayrıcalıktı ve seçtiğimiz temalara rağmen bunlar umut,
ilham ve bağlılık kaynağı olmaya devam ediyor. Ayrıca yüksek lisans öğrencilerinin
hayalini kurduğu türden bir editör olduğu için Valerie Millholland'a da teşekkür
etmek istiyorum.
Bu çalışmayı mümkün kılan fon sağlayan kurumları da takdir etmek isterim:

Sosyal Bilimler Araştırma Konseyi, Mellon Vakfı, Yale'in Uluslararası Bölge
Araştırmaları Merkezi, Yale'deki Tarım Çalışmaları Programı, Orta Amerika
Araştırmalarını Geliştirme Vakfı ve Latin Amerika ve Karayipler için Fulbright
Programı.
Son olarak, 1995-96'da edindiğim ya da değer vermeyi yeniden öğrendiğim bir
grup arkadaşa özellikle teşekkür borçluyum. Araştırmamı yazmaya hazırlanırken
babam aniden öldü. Bu insanların bana verdiği sevgi bana ailenin kandan daha
fazlası olduğunu öğretti. Gordon Lafer, Di Paton, Bob Wheeler, Daniel Wilkinson,
Corey Robin ve Dave Sanders; teşekkür etmekten başka ne söyleyebilirim? Bu
çalışma babamın anısına ithaf edilmiştir, çünkü kendi tarzında bana tarihin
sonuçlarını ilk öğreten oydu.
MEKSİKA
GUATEMALA
El Peten BELİZ
0 50 100 kilometre
Karayib
Denizi
0 50 100 mil
BATI YAYLIKLARI
Santa Cruz del Quiche
San Marcos Oriente

Quetzaltenango
Atitlan Gölü Guatemala şehri

HONDURAS
Antigua
KAHVE PIEDMONT PASİFİK OVALARI
Pasifik Okyanusu EL SALVADOR
1. Guatemala, Batı Yaylaları.

Giriiş:
Ölüler Arasında Yaşayanları Aramak
Yaşayanların hatırası ölülere hayat verir.
—Quetzaltenango'nun genel mezarlığının girişinin üzerindeki yazıt, 1894
Mezarlıkta Bir Yürüyüş
Quetzaltenango şehrinin genişleyen genel mezarlığının Guatemala toplumu için bir

metafor olduğunu hayal etmek kolaydır. Biber ağaçlarının çardaklarıyla gölgelenen,
önde gelen Ladino ailelerinin gösterişli mozoleleri, mezarlığın önündeki ana yol
boyunca sıralanıyor. Güvenlikli yerleşim bölgeleri, Guatemala'nın ticari tesislerinin
inşasına yardım eden İtalyan imalatçılar ve Alman yetiştiriciler ve tüccarlar gibi zengin
Avrupalı göçmenlerin mezarlarını ayırıyor ve koruyor. ee ekonomi. Yürüyüşün
sonunda merdivenler aniden yoksulların kalabalık toprak yığınlarının altına gömüldüğü
bir platoya çıkıyor. Kır çiçekleri arasında, basit haçlar ve mezar taşları çoğunlukla Hint
soyadlarını taşıyor.
Görünüşe göre Quetzaltecos ölürken bile adaletsiz ve ırksal olarak bölünmüş bir
varoluştan kaçamayacaktı.
Ancak ana yoldan ayrılıp ovadaki mezarları daha yakından incelersek şehrin daha
karmaşık bir tablosu ortaya çıkıyor. Ladino mahzenleri arasında yer alan çok sayıda
Maya-K'iche mozolesi, zanaatkârlardan, inşaatçılardan, çiftçilerden, tüccarlardan ve
siyasi elitlerden oluşan büyük bir kentli yerli orta sınıfın varlığına tanıklık ediyor. Bu
Kızılderililerin bölgesel ve ulusal politikadaki önemi ve benzer yerli toplulukların
kaderinden nasıl kurtuldukları bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır.
Eski Guatemala başkanı Manuel Estrada Cabrera'nın panteonunun hemen

aşağısında, 1915'te ölen Agatón Boj'un mezarı duruyor.
Kendi zamanında yetenekli bir duvar ustası ve şehrin en büyük işverenlerinden biri
olan Boj, 1907'de Estrada'nın mezarını - süslü bir friz ve yivli sütunlarla dolu - inşa etti.
Birkaç sıra ötede, Santiago Coyoy'un mütevazı mezarı onun önemini olduğundan az
gösteriyor. On dokuzuncu yüzyılın sonlarında Coyoy, kendi grubunun önemli bir lideriydi.
2 Guatemala'nın Kanı
35 kilometre
8
9
11 7
16 6
5 bin
30
22 10
1 20
18 4 21
15 12 14
2 17
3
13
19
23
1 Quetzaltenango (2.350 metre) 13 Volkan Santa María (3.772 metre)

2 Almolonga 14 Volkan Cerro Quemado
3 Zunil 15 Volkan Siete Orejas
4 Cantel 16 Sierra Santa Rita
5 Salcaja 17 Pico Zunil
6 San Andrés Xecul 18 Palajunoj Vadisi
7 San Cristóbal Totonicapån 19 Samalá Nehri Vadisi (Pasifik Kıyısına)
8San Francisco El Alto 20 Santa Catarina Ixtahuacán (2.335 metre)
9 Totonicapan 21 Atitlán Gölü'ne ve başkente
10 San Juan Ostuncalco 22 San Marcos'a
11 Cajola 23 Santa María de Jesús (1.500 metre)
12 Llanos de Pinal
2. Quetzaltenango Çevresindeki Bölgenin Topografyası.

Ambroziak Third Dimension Technologies, Inc.'in izniyle
toplum; artık yalnızca adının üzerine kazınmış bir çapa, orak, buğday sapı ve
mısır başağı, onun şehrin on dokuzuncu yüzyılın sonlarındaki en zengin
K'iche' toprak sahipleri ve çiftçilerinden biri olduğunu gösteriyor. Onun
altında eşi Micaela Pisquiy de Coyoy yatıyor. Cenaze plakası, kadın emeğinin
kocalarının ekonomik faaliyetinin güvence altına alınmasında oynadığı
vazgeçilmez, ancak çoğu zaman kabul edilmeyen rolün ipuçlarını veriyor:
Piyasa terazileri ve ölçüm ağırlıkları, biber ve ekmekle dolu bir sepetin üzerinde
1. Agatón Boj (solda). 2. Santiago Coyoy (sağda).

Sociedad El Adelanto'nun izniyle.
3. Micaela Pisquiy de Coyoy'un Mezarı. Daniel Wilkinson'ın fotoğrafı.

oyulmuş portre aynı zamanda kadınların bakımda ne kadar önemli olduğunu da gösteriyor
göreceğimiz gibi, etnik kimlik, işleyişi açısından çok önemliydi.
erkeklerin siyasi ve ekonomik gücünün etkisi: Santiago hayattayken
Batı tarzı yakalı ceketler ve düğmeli gömlekler, Micaela'nın mezarı
büstü onu karmaşık bir şekilde dokunmuş K'iche' tunik ve saç sargısıyla sunuyor.
Mezarlık şehri başka şekillerde de ortaya çıkarıyor. Neoklasik mezarlar
pergellerle, sekstantlarla süslenmiş önemli liberal Ladino aileleri,
Sfenksler ve glifler, on dokuzuncu yüzyıl Latin Amerika liberalizmini aşılayan Avrupa
rasyonalizmi ile mistisizmin kafa karıştırıcı karışımını yakalıyor. Çeşitli mezar
topluluklarının kriptaları bu konunun önemini anlatıyor
loncalar ve karşılıklı yardım dernekleri şehir yaşamında rol oynamaya devam ediyor.
Tarihsel olayları ve liberal şehitleri anımsatan anıtlar, şehrin geçmişinin kanıtıdır.
Ulusal siyasette önemi. Bu mezarların çoğunun inşa edildiği
yetenekli erkek K'iche' duvar ustaları, Quetzalteco tarihinde etnik köken, cinsiyet,
sınıf ve ulusal kimliğin karmaşık kesişimini vurguluyor. Ve
şehirde pek yaygın olmayan birçok Avrupalı ve Maya soyadı buna tanıklık ediyor
Quetzaltenango'nun açıklığı ve kozmopolitliği.
Her ne kadar Quetzaltenango, Guatemala ordusunun 1960'lar, 1970'ler ve
1980'ler boyunca diğer topluluklara uyguladığı düzeyde siyasi baskıya maruz
kalmamış olsa da, yerel aktivistler yine de seçici olarak öldürüldü veya ortadan
kayboldu. Çok sayıda mezar
bu yıllarda ölen genç erkek ve kadınlar (hem K'iche' hem de
Ladino) hayatlarını motive eden umutlara ve
ölümlerine neden olan güçler: ''Adil ve asil bir toplum için mücadele etti''; ''yeni bir
Guatemala için hayatını verdi.'' Benzer kitabeler zaman zaman kamusal yaşamda
dile getirilmeyen duyguları aktarıyor ve çoğu zaman şehrin etnik ilişkilerini
karakterize ediyor gibi görünen sükunetle çelişiyor:
Şehrin K'iche' güzellik kraliçesi Thelma Beatriz Quixtán Argueta'nın mezarı
1970 yılında saltanatının başında ölen kişinin üzerinde şu sözler yazılıdır: ''Biz
Dövüldüler ve aşağılandılar ama ırk asla yenilmedi.''
Mezarlık aynı zamanda yerli kültür ile devlet oluşumu arasında gelişen ilişkiyi de
yansıtıyor. Dönemsel salgınlar sırasında
örneğin 1820'ler ve 1830'larda yerli topluluklar şiddetle
Liberal reformcuların mezarlık alanlarını dışarıya taşıma çabalarına direndi
kasaba sınırları. Göreceğimiz gibi Quetzaltenango'da Kızılderililer mezarlıklarını
taşıma girişimlerini defalarca engellediler. Ancak 1890'lara gelindiğinde Quetzalteco
K'iche'ler ölülerini binanın dışındaki halka açık bir mezarlığa gömmeye başlamıştı.
Batı sembolleriyle süslenmiş mezarlarda: kırık sütunlar açıkça görülüyor
Giriş 5
insan ölümlülüğü, heykelli melekler umut edilen kurtuluşa işaret ediyor ve

oyulmuş mezar taşları bir kişinin hayatını ve işini hatırlatıyor. Bu dönüşün
nasıl ve neden gerçekleştiği, cevaplamayı umduğum sorulardan biri.
Amaç ve Tartışma
Bu çalışma Quetzaltenango kentindeki K'iche' topluluğunun iki yüzyıl boyunca

geçirdiği dönüşümü incelemektedir. On sekizinci yüzyılın ortalarındaki
Bourbon Reformları ile başlayıp 1954'te Guate mala'nın başarısızlığa
mahkum toprak reformuyla sona eren bu çalışma, yalnızca olmasa da
öncelikli olarak bu topluluk içindeki patriklerin ve siyasi liderlerin eylemlerine
ve ideolojilerine odaklanacaktır.
K'iche' yaşlılarının sosyal ve kültürel otoritelerini korumak için toplumsal
ilişkileri ve anlamları yeniden yapılandırmalarının akıllıca yolları, Guatemala
devleti ve ulusunun oluşumu üzerinde derin bir etkiye sahipti. Bu nedenle
güç ve kültürü iki şekilde birbirine bağlamak için topluluk çalışmalarının
genellikle dar sınırlarını aşmayı umuyorum. İlk olarak, K'iche' seçkinlerinin
bölgesel imparatorluk ve cumhuriyet hükümetlerinin oluşumuna nasıl aracılık
ettiğini inceleyeceğim. Yalnızca yerel Hintli ve Hintli olmayan halklar arasında
aracı olarak durmakla kalmadılar, aynı zamanda kendi çıkarlarını ilerletmek
için ulusal ve yerel gerilimleri stratejik olarak kullandılar.
Değişen siyasi ve ekonomik koşullar, ittifakların ve stratejilerin değişmesine
yol açtı. On sekizinci yüzyılda ve on dokuzuncu yüzyılın başlarında, K'iche'
müdürleri (yaşlılar, topluluk liderleri) ve yerel Kreoller (özellikle Amerika
doğumlu İspanyollar, ancak burada genel olarak Hispanik seçkinler) çekişmeli
ama karşılıklı olarak bağımlı bir ilişki geliştirdiler. Hint pueblo'larını hızla
ticari, çok ırklı bir şehre dönüştüren siyasi ve ekonomik değişimler karşısında,
müdürler kültürel otoritelerini sürdürmek, siyasi güçlerini güçlendirmek ve
sermayeye erişim kazanmak için Creole seçkinlerine güvenmeye başladı.
Creole'lerin şehri yönetmelerine ve pleb nüfusunu kast hatlarına göre
bölmelerine yardımcı olacak müdürlere ihtiyaçları vardı, bu da çok etnikli bir
halk ittifakı olasılığını sınırlıyordu. 1821'deki bağımsızlığın ardından,
liberalizm kast otoritelerinin ideolojik temelini aşındırırken, K'iche' elitleri
ayrıcalıklarını ve güçlerini korumak için José Rafael Carrera'nın muhafazakar
rejimiyle ittifak kurdu. On dokuzuncu yüzyılın sonlarında, müdürlerin ulusal
hükümete yaptığı çağrılar, dağlık bölgenin uzun süredir devam eden ayrılıkçı
eğilimlerini kısıtladı.
Ladinos ve gücün merkezileşmesine katkıda bulundu. Nihayet 1950'lerde

bazı K'iche' elitleri, halk örgütlenmesini teşvik eden ulusal hükümete karşı
yerel Ladino'lara katıldılar ve böylece Guatemala'nın demokrasiyle dolu on
yılının sona ermesine yardımcı oldular.
İkinci olarak çalışma, K'iche' elitlerinin devlet oluşumu ve sermaye
birikiminin daha büyük süreçlerini öznel olarak nasıl deneyimlediklerini ve
bunları kontrol etmeye çalıştıklarını inceliyor; bu süreçler Guatemala tarih
yazımının sıklıkla "nesnel statü" işaretleri olarak gördüğü ve devletin görüş
alanının dışına yerleştirdiği süreçlerdir. ''etnografik bakış.'' Bu kitabın
temel argümanlarından biri, Guatemala'nın on dokuzuncu yüzyılda kahve
kapitalizmine geçişinin getirdiği kültürel kaygının, Maya patriklerini etnisite
ve milliyetçiliğe dair alternatif bir anlayış geliştirmeye zorladığıdır.
Guatemala gibi tarımsal ihracat yapan bir ulusa dönüştü, emeğin
karşılıklılığına ilişkin toplumsal gelenekler sınıf ilişkilerine dönüştü. K'iche'
elitlerinin, kadın ev emeği de dahil olmak üzere yerli emeği harekete geçirme
yeteneklerini haklı çıkarmaya devam etmek için topluluklarının doğasını
yeniden tanımlamaları gerekiyordu. La nación'un ilerlemesiyle yakından bağlantıl
Milliyetçiliği ve yerli etnisiteyi birbirini dışlayan kavramlar olarak gören
Ladinos'tan farklı olarak (ulusun ilerleyişi Kızılderililerin bastırılmasına
bağlıydı) K'iche' yöneticileri bu kavramları birbirine bağımlı olarak
görüyorlardı; biri olmadan diğeri ilerleyemezdi. K'iche' elitlerine göre,
Hintlilerin yeniden doğuşu, demokrasinin temeli olduğunu iddia ettikleri sivil
ve siyasi eşitliğe yol açacaktı. Ulusun ilerleyişini kültürel yenilenmeye
bağlayarak, bu yenilenme, yöneticilerin kast otoritesi konumunu yerel ve
ulusal Ladino devletine meşrulaştırdı; tersine, etnik ilerlemeyi ulusun
ilerlemesine bağlayarak, sıradan Hintliler ve kadınlar için K'iche' patriklerinin
devam eden siyasi gücünü meşrulaştırdı.
Ladino milliyetçiliğinde olduğu gibi, K'iche' milliyetçiliğinin de çelişkileri

çözmesi gerekiyordu: Ladinolar ile Kızılderililer arasındaki çelişkiler; erkekler
ve kadınlar; zenginler ve fakirler. Bunu yapmak için K'iche' patrikleri, kan
kısıtlamalarına bağlılık, ortak köken arayışı ve kültürel işaretlerin sürdürülmesi
yoluyla desteklenen, son derece bilinçli bir etnik kimlik geliştirdiler.
Fotoğraf gibi yeni teknolojiler kullandılar ve gelenekseli modernle
ilişkilendirmek için Maya güzellik yarışması gibi yeni kamusal ritüellerin
oluşturulması. Kadınlar, doğurdukları çocuklarla ve giydikleri kıyafetlerle,
kültürel özgünlüğün taşıyıcıları olarak artan ataerkil baskıya maruz kaldılar.
Bu alternatif
Giriş 7
Ancak sınıfsal ve etnik ayrımlarla rantlanmış bir ülkede gerçekçi bir ulusal
vizyon yerleşemezdi. Çalışmam, Guatemala'nın demokrasiyle dolu on yılını
sona erdiren bir darbeden önce, K'iche' topluluğunun sınıf çizgilerine göre
bölündüğü 1954'te sona eriyor: Maya seçkinleri bir anti-komünist komite
kurdular ve bir tarım reformu kapsamında yerli köylülerin toprak taleplerine
şiddetle karşı çıktılar. kanun.
Şiddet ve Milliyetçilik
Bu milliyetçilik, ırk, sınıf ve cinsiyet hakkında bir kitap. Özellikle Guatemala'yla ilgili
ama hikayesi, ulusal bir kültür inşa etme çabaları ekonomik bağımlılık, etnik bölünme
ve sınıf mücadelesi gerçekleriyle doğrudan çarpışan çok sayıda ülkenin hikayesine
benziyor. Bugün Guatemalalılar bu çatışmanın sonuçlarıyla yaşıyor; yaklaşık kırk
yıldır süren devlet terörü ve yarıküredeki en eşitsiz servet dağılımlarından biriyle
uğraşan bir toplum.
Yirminci yüzyılın ikinci yarısındaki Guatemala tarihi, çok önemli umut

ve seferberlik dönemleriyle, ardından şiddetli tepki ve baskı dönemleriyle
damgasını vurdu. 1944'te, on üç yıllık bir diktatörlüğün ardından, orta
sınıf devrimciler devleti ele geçirdiler ve Guatemala'nın toprak sahibi
oligarşisinin gücüne kökten meydan okuyan bir dizi benzeri görülmemiş
sosyal ve politik reform başlattılar. Ancak 1954'te Amerika Birleşik
Devletleri Merkezi İstihbarat Teşkilatı ile ülkenin seçkin kesimleri
arasındaki bir ittifak bu meydan okumayı geri püskürterek Guatemala'nın
demokratik açılımına son verdi. Bu tarihten itibaren Guatemala devleti
sosyal reform taleplerinin neredeyse tamamını giderek artan şiddet ve
terörle karşıladı ve bu da Guatemala toplumunun geniş kesimlerinin
hükümete karşı çıkmasına neden oldu: 1960'tan 1996'ya kadar silahlı
isyanlar devletin meşruiyetine meydan okudu ve oligarşi; 1970'lerde
sendikacılar, Maya aktivistleri, köylüler, öğrenciler, sosyal ve Hıristiyan
demokratlar reform için baskı yapmak üzere bir araya geldi. Orta
Amerika'daki başka hiçbir ülke, bu dönemde Guatemala'da yaşanan
düzeyde bir siyasi hareketliliğe tanık olmadı. Birleşmiş Milletler
tarafından idare edilen Hakikat Komisyonu'nun (resmi olarak Tarihsel
Açıklama Komisyonu olarak bilinen) 1999 tarihli raporuna göre, devlet
hem isyana hem de sivil harekete akla hayale sığmaz bir baskıyla karşılık
verdi ve 1981-82'de bir yıl süren kan gölünde doruğa ulaştı. ordu dört yüzde
yüzlerce Maya topluluğunu yerle bir etti, yüz binden fazla Guatemalalıya
işkence yaptı, öldürdü ve ortadan kayboldu.
Tarihçiler, 1871'de kurulan liberal Guatemala devletinin halk
desteğinden ve meşruiyetten yoksun olduğu konusunda neredeyse
hemfikir.π Analistler, son kırk yıldaki yoğun devlet baskısını açıklamak
için sıklıkla bu meşruiyet yokluğunu kullanıyorlar. Hakikat Komisyonu
Örneğin, siyasi şiddetin kökenlerinin ırkçılık, ekonomik sömürü ve
siyasi dışlama üzerine kurulu adaletsiz bir sosyal sisteme kadar
izlenebileceği sonucuna vardı:
Dışlayıcı doğası nedeniyle Devlet, tüm nüfusu birleştirebilecek ulusal

bir proje etrafında toplumsal fikir birliğine varmak konusunda yetersizdi.
Aynı zamanda, farklı sosyal ve ekonomik çıkarlar arasındaki
arabuluculuk rolünü de terk etti ve böylece aralarında doğrudan
çatışmayı daha olası hale getiren bir uçurum yarattı. . . . Ekonomik,
siyasi, sosyal ve kültürel değişim öneren hareketlerle karşı karşıya
kalan devlet, toplumsal kontrolü sürdürmek için giderek şiddete ve
teröre başvurdu. Dolayısıyla siyasi şiddet yapısal şiddetin doğrudan bir ifad
Guatemala devletinin, diğer Latin Amerika uluslarının çoğuyla

karşılaştırıldığında, ulusal bir kimlik yaratma ve siyasi meşruiyet
oluşturma konusunda çok daha az başarılı olduğu kesinlikle doğrudur.
Kapsayıcı bir ulusal projenin gelişmesini engellemek için derin etnik
bölünmelerle birleşen acımasız bir kapitalist gelişme modeli. Yine de
bu çalışma, Guatemala milliyetçiliğinin “başarısızlığının” açıklayıcı
olarak sunulmak yerine açıklanması gerektiği önermesiyle başlıyor.
Milliyetçiliğin, bir avuç ülkenin kendi halklarını tutarlı bir ekonomik,
politik ve kültürel sistemle bütünleştirerek "vatandaş" olarak
oluşturmadaki göreceli başarısıyla ölçülmesi gereken sosyal bir olgu
olduğu, pek çok bilim insanı arasında yaygın bir kanıdır. proje.
Eric Hobsbawm, ulusların kökeni olarak ortak etnisite veya dili varsayan
liberal teorisyenlere karşı argümanlarında, milliyetçiliğin sınıf temelli
bir analizini güçlü bir şekilde sunmuştur. Hobsbawm'a göre
milliyetçilik, örgütle yakından bağlantılıdır. endüstriyel kapitalizm ve
ekonomik elitlerin oluşumu. Bu bakış açısı, ulusal oluşum analizlerine
toplumsal mücadele kavramını yeniden dahil ederken, aynı zamanda
elit milliyetçiliğin etnik içeriğinin önemini de azaltmıştır. Böyle yaparak
Batı'nın önyargıları doğrulanıyor: milliyetçilik tek bir şey olarak sunuluyor.
Giriş 9
ters; etnik köken özel olarak anlaşılmaktadır. Gelişmekte olan ülkelerde

tutarlı bir ekonomik veya politik yapı inşa edememiş veya sürdürememişlerdir.
Ulusal kimlikleri inşa etmeye veya bunlara meydan okumaya çalışan yeni ortaya çıkan
toplumsal hareketler sıklıkla “kabilesel” veya “etnik” olarak değerlendirilerek bir kenara atılıyor.
Bu çalışmada, iki rakip etno milliyetçiliğin (K'iche' ve Ladino) ortaya çıkışını devlet
ve sosyal süreçlerden ayırmaya çalışıyorum.
ekonomik oluşum. Böylece Ladinos'un ulusal vizyonunu evrensel olarak
yansıtamaması, başarısız bir milliyetçilik olarak değil, bir milliyetçilik olarak sunulmaktadır
başarısız milliyetçilik. Bunu yaparken, K'iche milliyetçiliğini 'etnik' olduğu
gerekçesiyle reddetmediğim gibi, Ladino reformcularının ideolojisini de göz ardı etmiyoru
ve devrimciler ırkçı olarak görülüyor.
Bu çalışmanın da göstereceği gibi, hem K'iche' hem de Ladino elitleri için ulusal
kimlik önemliydi. Quetzaltenango'da oluşumu ve bakımı
K'iche' etnisitesi ayrılmaz bir biçimde bölgesel ve etnik grupların oluşumuyla bağlantılıydı.
ulusal bilinç. Ve günümüzün Pan-Maya hareketi tarafından ortaya atılan ırk, kültür,
cinsiyet ve milliyetçiliğe ilişkin soruların çoğu:
Quetzalteco K'iche'lerin kilit oyuncular olduğu ve kökenlerinin
Ladinos'un on dokuzuncu yüzyılda homojen bir ulusal toplum yaratma çabaları
kimlik. Çoğu zaman olduğu gibi tamamen yeni bir şey olarak görülmek yerine
Başarısız bir Ladino ulusal projesinin yıkıntıları arasında ortaya çıkan olay,
Bu çalışma, Pan-Maya hareketinin kökenlerinin ve gelişiminin, devlet oluşumunun
toplumsal süreçleri (hareketin şimdiki projesini doğuran süreçler) içinde anlaşılması
gerektiğini öne sürüyor.
yerinden etmeye çalışıyor.
Bu nedenle kitabın başlığının ikili bir anlamı var. İlk olarak şuna atıfta bulunur:
Guatemala'nın her yerinde neyin oluştuğuna dair bir çekişme yaşandı.
Ulusal kimlik. Paradoksal olarak 19. yüzyılın sonlarında Ladinos gibi
Kentsel Quetzalteco “ırkın” kültürel içeriğini giderek daha fazla vurguladı
K'iche' zanaatkarları ve tüccarları (kıyafet, meslek, dil ve yaşam koşulları açısından
İspanyol kökenliydi) ırkın kanla tanımlanmasında ısrar ediyordu. Ama bu
Ulusal kimlik konusundaki çekişme bir ülke kirasında çözülemedi
sınıf ve etnik ayrımlara göre ve başlığın ikinci anlamı da burada yatıyor. İçinde
1954, Ladino liderlerinin bütünleşik bir sistem yaratma yönündeki en ciddi çabası
Ulus, siyasi bölünmenin, sınıfın toplam ağırlığı altında çöktü.
Mücadele ve dış müdahale. Önümüzdeki kırk yıl boyunca Guatemala
Yarımküredeki en baskıcı durum katledilirken kan aktı
iki yüz bin vatandaşı.
Kültür ve Güç
Bugünlerde gücün tarihini yazmak zor bir iştir. Bize gücün tüm ilişkilere nüfuz ettiği
söylendi; Hem bireyler içinde hem de toplumlar genelinde çoklu ve değişken
öznellikler, bu ilişkilerin sıralanacağı bir standart oluşturmayı, bir tavır almayı ve
gücün bulunduğu yerin burası olduğunu ve onunla yüzleşilmesi gereken yerin
burası olduğunu söylemeyi imkansız hale getiriyor. Disiplinler ve bölgeler arasında
bu karmaşıklık, akademik yazımın kafasını karıştırdı ve siyasi bağlılığı felce
uğrattı. Guatemala'da, bu bilimsel agnostisizm, başarısız bir sosyalist devrimin
yansımalarıyla, hayal edilemeyecek derecede yüksek düzeydeki devlet baskısıyla ve
pan-Maya'nın ortaya çıkışıyla birleşti. hareket, entelektüel bir şüphe ve belirsizlik
ortamı yarattı; Akademisyenlerin 1970'ler ve 1980'ler boyunca gerilla hareketini
desteklediğinden emin olmaları, yerini özeleştiriye ve entelektüel revizyonizme
bırakmıştır. π Bu yeniden düşünme, birinci dünya entelektüellerinin geleneksel
kibrine karşı sağlıklı bir düzeltici olsa da, çoğu, derinlere kök salmış kökleşmiş
düşüncelerden yararlanmaktadır. Mayaları tarihsel süreçlerin dışında konumlandırmak
için Guatemala tarihi ve antropolojik yazılarının eğilimleri.
Guatemala'nın akademik ilgisine iki soru hakimdir. Esas olarak tarihsel bir sorun
olan ilki, liberallerin 1871'den sonra siyasi kontrolü nasıl kurabildikleri ve
Guatemala'nın modern tarımsal ihracatçı ulus devleti haline gelen şeyin temelini
nasıl atabildikleri ile ilgilidir. Büyük ölçüde etnografik bir değerlendirme olan ikinci
soru, Hintlilerin bugüne kadar tanınabilir bir topluluk yapısını korurken, en azından
niteliksel olarak kültürel asimilasyonun güçlü baskılarına nasıl direnmeyi
başardıklarını ele alıyor. Benzersiz tarihi ve kültürel mirasıyla Guatemala'nın çok
disiplinli çalışma için hayırlı bir fırsat sağlamasına rağmen, tarih ve antropoloji
huzursuz bir ilişkiyi paylaşıyor. Tarihçiler çoğunlukla kültürel değişimin genel ve
basit özetlerini sunarken, antropologlar daha büyük, ulusal düzeydeki sosyal ve
politik süreçlere üstünkörü selam vermekten fazlasını yapmıyorlar.
Ne tarihçiler ne de antropologlar henüz tarihsel ve etnik dönüşüme ilişkin ayrıntılı

bir şekilde tanımlanmış bir çalışma üretmediler.
On dokuzuncu yüzyıl Guatemala tarihinin temel sorusu, liberallerin, kültürel
olmasa da siyasi ve askeri hegemonyaya sahip uyumlu bir devlet yaratmaya yönelik
birbirini izleyen iki girişimine dayanıyor. 1821'de İspanya'dan bağımsızlığı takip
eden yıllarda aydınlanma liberalleri,
Giriş 11
Katolik Kilisesi'nin kurumsal gücünü ortadan kaldırdı ve yerli toplulukların kurumsal

korumasını kaldırdı. Ancak elit hizipçilik ve kitlesel bir halk isyanı, kısa sürede
liberal rüyayı yerle bir etti. Muhafazakar Rafael Carrera, 1839'dan itibaren Guatemala'yı
yönetti ve yirmi altı yıl boyunca Orta Amerika siyasetine egemen oldu. 1871'de
liberaller bir kez daha iktidarı ele geçirdi; ve 1873'ten 1885'e kadar kahve yetiştiricisi
Justo Rufino Barrios'un liderliğindeki devlet, yerli toprakları, emeği ve geliri yeni kahve
ekonomisinin ve gelişen bürokrasinin açgözlü ihtiyaçlarına uygun hale getiren bir yasa
çıkardı. İlk liberal rejimin kararlaştırdığı reformların yerli belediyeler üzerindeki zararlı
etkileri, ''kahve devleti''nin yürürlüğe koyduğu reformlarla karşılaştırıldığında sönük
kalıyor; 1871'den sonra kalıcı bir halk direnişi ortaya çıkmadı. Neden ?
Guatemala tarih yazımı henüz başlangıç aşamasındadır ve bu soruya verilen yanıtlar

akademik literatürün yeni ortaya çıkan gelişimini oldukça yansıtmaktadır.
İlk yanıtlar, devletin Hindistan'daki muhalefeti bastırmak için artan teknik ve mali
becerisine odaklandı. Son zamanlarda, çoğunlukla David McCreery'nin titiz
çalışması sayesinde, tarihçiler daha karmaşık araştırmaların peşine düşmeye başladılar.
Arazi kamulaştırma ve emek sömürüsü süreci artık tarihçilerin daha önce özetlediğinden
daha az ani görünüyor ve muhafazakar ve liberal rejimler arasındaki süreklilikler
vurgulanıyor.
Guatemala devletinin konsolidasyonuna ilişkin giderek daha incelikli hale gelen bu

yoruma rağmen, bazı keskin noktalar hâlâ varlığını sürdürüyor. Sömürünün genellikle
etnik çizgiler üzerinden gerçekleştiği Guatemala'da edebiyat, Kızılderilileri kurban,
Ladino'ları ise kötü adam olarak kodlama eğiliminde. Bu nedenle tarihçiler, Mayaları
hem kendi topluluklarına hem de Ladino toplumuna bağlayan karmaşık ilişkileri
incelemekte hâlâ tereddüt ediyor. McCreery 1994'te Hindistan'ın "seçkinler ve devletle
ilişkilerinin neredeyse tamamen tepki ve kaçınmaya dayalı olduğunu" yazmıştı. O
halde yerli kültürü, analitik olarak sınıf ve devlet gücüyle yan yana ve onlardan farklı
olarak konumlanıyor.
Bu ikilik, tarihçilerin kültürel hayatta kalma konusundaki açıklamalarına da yansıyor.
Latin Amerika'nın pek çok bölgesinde olduğu gibi Guatemala'da da Hint etnisitesinin
kalıcılığı çoğunlukla "üretim tarzlarının eklemlenmesini", yani kapitalizmin diğer üretim
ilişkilerine nasıl izin vermekle kalmayıp aynı zamanda buna ihtiyaç duyduğunu
inceleyen teorilerle açıklanmaktadır. Guatemala'da bu neden genellikle Maya
topluluklarının varlığını sürdürmesini açıklamak için kullanılır. Tam zamanlı bir işgücünü
destekleyemeyen kahve üretimi, Hint topluluklarına ve onların kapitalist olmayan
ilişkilerine dayanıyordu.
Mevsimlik işçilerin geçim ihtiyaçlarının karşılanması için üretim yapılıyor. Hintli

topluluklar aslında Guatemala'nın kahve ekimine geçişini sübvanse etti. Bu
kavramsallaştırma, görünüşte ikincil üretim tarzlarının (kültürel karşılıklarıyla
birlikte) neden sadece oyalanmakla kalmayıp bazen de geliştiğini anlamada çok
faydalıdır. Ancak çok az işe yarıyor
bireylerin aynı anda nasıl çoğaldıklarını ve anladıklarını açıklamak
alternatif bilinç (ister Hint etnik kökeni ister popüler milliyetçilik olsun) ve bu
yeniden üretim ve anlayışın yerel, bölgesel ve ulusal güç ve tahakküm ilişkilerini
nasıl belirlediği.
Bu teoriler genellikle kültürel dönüşümün yukarıdan aşağıya analizine bağlı
kalır: Milliyetçi bir söylemi dile getirme becerisine yalnızca
egemen sosyal sınıfa (burjuvaziyi okuyun). Alt sınıflar
yalnızca parçalı veya dar görüşlü kimlikleri kavramsallaştırma yeteneğine sahiptirler.
Dolayısıyla eklemlenme meydana geldikçe, egemen olanın evrenselleştirici
söylemi olan milliyetçilik veya liberalizm, etnik kökene, yerelleştirici kimliğe galip gelir
egemen olanlardan. Zayıf, bağımlı kapitalist gelişme,
Etnik kökene ya da bölgeselciliğin başka bir tezahürüne odaklanan, yerel
söylemlerle sürekli olarak meydan okunan kırılgan, savunmacı milliyetçilik.
Öte yandan Guatemala etnografyası bu konuda çok hassastır.
toplumsal aktörlerin kültürel varlıklarını yeniden ürettiği ve yorumladığı süreçler
Ve antropoloji daha tarihsel ve küresel hale geldikçe
Guatemalalılar giderek güç ve güç arasındaki bağlantıları daha fazla araştırdılar.
kültür. π Ancak tarihte olduğu gibi, kültürler arasında keskin bir uçurum varlığını sürdürüyor.
“toplumsal otorite”nin ayrı bir şey olarak incelendiği iki kavram

''devlet gücü''nden. Yaygın sorular ne kadar küresel olduğuyla ilgilidir.
Sömürgecilik, kapitalizm, artan metalaşma gibi süreçler veya
Merkezi bir devletin yaratılmasının sosyal yapı üzerinde etkisi oldu.
yerli topluluklar. Ancak birkaç istisna dışında hiçbir araştırma yok
Kültürün devam eden devlet oluşumunu aşılama yollarından biri.
Bu çalışma, yalnızca uzun vadeli bir inceleme yoluyla
kasıp kavuran dönüşümlerde halk sınıflarının oynadığı tarihsel rol
Guatemala'nın bağımsızlığından önce ve sonra, son kırk yılın siyasi çalkantılarına
ilişkin daha derin bir anlayış geliştirebilir miyiz? Ne devleti ve yabancı sermayeyi
her şeye gücü yeten olarak anlayan bağımlılık teorisi, ne de madunları devletin
dışında konumlandıran mevcut akademik moda.
Daha büyük hegemonik süreçler, hem popüler kültürün hem de devletin azmini
ve dayanıklılığını açıklamada faydalıdır. Bu,
Guatemala gibi aşırı düzeyde şiddete başvuran ülke
Giriş 13
ve düzeni korumak için terör. İhtiyaç duyulan şeyin iki konumu birbirine bağlayan
bir metodoloji olduğuna inanıyorum. Kültür teorisyenlerinin çalışmalarından
yararlanılarak böyle bir yaklaşım Latin Amerika'nın Meksika, Nikaragua ve And
ülkeleri gibi benzer bölgelerinde yaratılıyor. Bu çalışma, bu metodolojiyi
Guatemala tarihine uygulama girişimidir.
Bu yaklaşımda en yararlı bulduğum şey, toplumsal anlamın yaratılmasında
mücadeleye yapılan vurgudur. Örneğin Florencia Mallon'un Peru ve Meksika'daki
popüler milliyetçilik üzerine çalışması, K'iche' elitlerinin alternatif ulusal vizyonunu
anlamamda son derece yardımcı oldu. Milliyetçiliği, "burjuva olmayan sınıflara
hiçbir yaratıcı rol yüklemeyen ", "pozitivist, tek yönlü" bir tarihsel gelişim süreci
olarak gören teorilere meydan okuyan Mallon, daha akışkan, dinamik bir model
önermiştir. Perulu ve Meksikalı köylüler arasındaki milliyetçi bilincin etkisini
araştırırken, Guatemala çalışmasıyla ilgili iki soruyu gündeme getiriyor: Milliyetçilik
sınıflara göre ne dereceye kadar değişebilir? Ve ulusal birleşme süreciyle çatışan
ve çelişen belirli milliyetçi bilinç biçimleri ne ölçüde gelişiyor? Etnisitenin
milliyetçiliğin gelişmesiyle olan bağlantısını incelerken bize yararlı bir analitik
ayrım sağlayan, özellikle ikinci sorudur. Milliyetçi bilincin duygu ve ifadelerini
ulusal birleşme sürecinden ayırarak, Guatemala'daki etnik kimliğin dönüşümü ve
genişlemesinin Ladino elitlerinin ulusal projesiyle nasıl çatıştığını inceleyebiliriz.
Benim çalışmamın Mallon'unkinden farklı olduğu nokta, ulusun yerel söylemlerini

karakterize etmemizdir. Onun ''popüler milliyetçilik'' olarak tanımladığı şeyi, ben
bölgesel simsarların milliyetçiliği olarak tanımlıyorum; önemli açılardan
Ladino'daki muadilinden daha az elitist değil.
Benzer şekilde, hegemonya kavramını kullanımım William Roseberry ve Jerey
Gould gibi yazarların çalışmalarından yararlanmaktadır. Hegemonya, madunları
seçkin projelere bağlayan bir dizi ortak inançtan ziyade, "tahakkümle karakterize
edilen bir toplumsal düzeni yaşamak, onun hakkında konuşmak ve bu düzene
göre hareket etmek için ortak maddi ve anlamlı bir çerçeve" olarak anlaşılmaktadır.
hem totalleştirici Geertzci ya da Foucaultcu ideoloji görüşünü hem de elitlerin
yönetilenlerin rızasını kazanmak için sembolleri, ritüelleri ve dili bilinçli olarak
manipüle ettiği hegemonyaya ilişkin komplo teorisini reddeder. Roseberry
özellikle hegemonyanın siyasi anlamını yeniden tesis etmekte ısrar ediyor ilk
olarak Gramsci tarafından önerilmiştir.
Egemen sınıfta toplumun nasıl örgütlenmesi gerektiğine dair bir dizi fikrin nasıl
egemen hale geldiğini anlayabiliriz.
Hegemonyanın yönetimle ve tarihsel değişimle ilişkisini anlamada üç nokta
çok önemlidir. Birincisi, hegemonya burada "ortak bir çerçeve" içinde işlese de,
toplumdaki herkes kendi fikirlerini toplumsal örgütlenmenin baskın vizyonu
olarak yansıtma yeteneğine sahip değildir. Devlet oluşumu ve sermaye
birikiminin maddi süreçleri aracılığıyla, belirli sınıflar ve bu sınıflar içindeki alt
gruplar, yasal destek, askeri güç, üretim araçlarının kontrolü, iletişim ve eğitim
gibi siyasi ve ekonomik kaynaklara farklı erişim elde ederler. karşılığında kendi
vizyonlarını baskın vizyon olarak yansıtmalarına olanak tanır. İkincisi,
hegemonyanın gerçekten etkili olabilmesi için "siyasi kültüre dair elit görüşlerin
yanı sıra popüler kavramları da içeren ortak bir sosyal ve ahlaki proje" yaratması
gerekir; böylece iktidardakiler "bir yönetim yoluyla yönetebilirler". baskı ve
rızanın birleşimi.'' π Bu ortak proje, dini sembolleri ve ritüelleri, yerel ve
bölgesel tarihleri, dilin yanı sıra sınıf ayrımlarını aşan ve bireyleri cinsiyete dayalı
veya etnik ittifaklarda birleştiren ideolojileri içerebilir. Son olarak elitlerin
kendileri de bu projeye bağlıdır ve mücadele ve değişimin meydana geldiği yer
burasıdır. Hâkim olan gruplar, talepte bulunmak için yöneticileriyle ilişkilendirilen
dili kullanabilirler.
Florencia Mallon'un Meksika ve Peru'daki popüler gruplar üzerine yaptığı

akademik çalışmanın ötesinde, güney Meksika'daki Zapatistaların milliyetçi
retoriği bu olgunun çarpıcı bir örneğidir. Ve Nikaragua'da Je rey Gould
köylülerin liberalizme dair yaratıcı yorumunun nasıl olduğunu ortaya koydu
Hacienda paternalizmi ve Somocista popülizmi "tarımsal ihracat seçkinleri
arasındaki bölünmeleri şiddetlendirdi ve böylece rejimi yalnızca geriye kalan
tek destek tabanı olan Ulusal Muhafızlara güvenmeye itti."
Bu yaklaşımın önemi, yalnızca popüler aktörlerin tarihlerine yer açmakla
kalmayıp, aynı zamanda iktidarın nasıl işlediğine ve değişimin nasıl meydana
geldiğine dair bütünsel bir analiz için de onlara bağlı olmasıdır. Diğer dağlık
topluluklarla birlikte Quetzalteco K'iche'nin siyasi katılımı, bağımsızlık sonrası
ilk liberal rejimin başarısızlığına (1821-38), dağlık ayrılıkçı hareketin yenilgisine
(1838-40), Rafael Carrera'nın uzun muhafazakar yönetiminin dayanıklılığına
katkıda bulundu. (1840-65), liberal kahve devletinin kuruluşu (1871) ve
Guatemala'nın demokratik devriminin hem zaferi hem de yenilgisi (1944-54). Bu
çalışma, bu olayları etnik ilişkileri şekillendiren siyasi bilincin ışığında anlamaya
çalışmaktadır.
Giriş 15
Quetzaltenango'da, en azından Cortes de Cádiz'den (İspanyollar) beri

Napolyon krizi sırasında kurulan parlamento)
On dokuzuncu yüzyılda yerli siyasi liderler bunlarla mücadele etmek zorunda kaldı.
liberalizm—kast güçlerini tehdit eden bir ideoloji. Bundan
19. yüzyılın sonunda alternatif bir tartışma ortaya çıktı
Büyük ölçüde Ladino seçkinlerinin ilerleme, ırk, ırk gibi kavramlarına dayanan milliyetçilik
ve milliyetçilik. Bu K'iche' milliyetçiliği kök salmayı başaramadı. Sert
Guatemala'nın kalkınma modelinin gerçekleri ve bağımlı kapitalizmin sınırları bu

alternatif ulus vizyonunu bastırdı.
1950'lere gelindiğinde K'iche' topluluğu sınıfsal sınırlara göre bölünmüştü; kast
mücadele - Hintliler ve Hintliler arasında şehir kaynakları konusunda aralıksız mücadele
Ladino elitleri — şehirli K'iche' elitlerinin başlattığı sınıf mücadelesine yol açtı
Guatemala'nın övülen tarım reformunun himayesi altında örgütlenen kırsal yerli
kamp pesinosuna karşı bir gözdağı ve baskı kampanyası. Bunu takip eden siyasi
istikrarsızlık yerel çöküşe katkıda bulundu.
Jacobo Arbenz'in hükümeti ve devletin kırk yıllık döneminin başlamasına yardımcı oldu
bunu takip eden terör.
Bu çalışma yerli kültürün olduğu varsayımıyla başlıyor.

bugün de aynı tarihsel süreç içerisinde oluştuğu anlaşılmaktadır.
Ladino kimliği, direniş, baskı, ırkçılık, etnik canlanma, milliyetçilik ve siyasi
meşruiyet gibi çeşitli sonuçlar doğuran sömürgecilik, kapitalizm ve devlet oluşumu
gibi süreçler. İçinde
Yukarıda anılan çalışmalarda halk sınıfları ekonomik ve politik dönüşüm karşısında
ne özerk ne de güçsüz olarak tasvir ediliyor;
onlar tarihin kahramanca kurtarıcıları, sömürgecilik ve kapitalizmin sessiz
kurbanları ya da kapitalizm öncesi ve devlet öncesi geleneklerin özerk taşıyıcıları
değiller.
Ancak bugün Guatemala'da bu yaklaşımı benimsemek zordur. A

popüler olduğu görüşünü yeniden üretmek için birçok faktör bir araya geldi.
Sınıfların, özellikle de Mayaların, halklardan farklı bir tarihi ve kültürü vardır.
Guatemala devletini oluşturan güçler. Her ne kadar kast
Sömürgecilik, kapitalizm ve devlet oluşumunun bir sonucu olarak ittifak kurulup
güçlendiğinden, yerli kimliğinin süregelen belirginliği,
Maya kültürünün ulusal yaşamın dışında var olduğu inancına katkıda bulundu.
Meksika'nın pek çok bölgesinde yaşananlardan farklı olarak Guatemala'nın çevre bölgesi
sömürge ve erken cumhuriyet ekonomisi yerlileri çökertmedi
etnik kökeni daha homojen bir kırsal kimliğe dönüştürüyoruz.
19. yüzyılın ortalarında kahve ekiminin başlaması, Guate-
Mala'nın tarım proletaryası açıkça tanımlanmış etnik çizgilerde yer alıyordu.

On dokuzuncu yüzyılda cumhuriyetçi ırkçılığın gelişmesi kast ayrımlarını
daha da derinleştirdi. Guatemala'nın siyasi gidişatı genellikle muhafazakarlar
ve yerli topluluklar arasındaki ittifakları gerektiriyordu. 1871'de liberaller
devletin ve onun ideolojik aygıtının kontrolünü ele geçirdiğinde, Hindistan'ın
siyasi katılımı ya reddedildi ya da gerici ve tarih dışı olarak tasvir edildi.
Son olaylar bu
önyargıyı güçlendirdi . Hintliler, 1970'ler ve 1980'lerdeki devrimci
ayaklanmalara kitlesel ölçekte katıldılar. Hintlilerden oluşan örgütler,
muhalif bir hareketten geriye kalanlara hayat vermeye devam ediyor. Ancak
yine de bu katılımın reddedilmesi yönünde güçlü baskılar var. Devrimin
başarısızlığı, isyancı grupların yerli tabanlarını korkunç düzeydeki askeri
baskıya karşı koruyamamaları ile birleştiğinde, ilk destekçilerinin çoğunun
yeniden düşünmesine ve başlangıçtaki siyasi bağlılıklarından uzaklaşmalarına
yol açtı. Dahası, Guatemala direnişinin retoriği yerli katılımın inkarını
güçlendirdi. 1983'ten sonra, geçmişe bakıldığında isyancıların devlet iktidarını
ele geçirme şanslarını tamamen kaybettiği zaman, mücadele artık devrimci
değişim için verilen bir mücadele olarak değil, toptan kıyıma karşı bir artçı
savunma olarak anlaşılmaya başlandı. Yerli halkların kötü durumuna yönelik
dünya çapındaki ilginin güçlendirdiği yerli haklarının formülasyonu, ordu
şiddetini önlemede etkili bir silah haline geldi. Pek çok toplumda “Gerilla
değil, ordu değil” argümanı orduyu çeşitli derecelerde uzakta tuttu.
Ancak şiddeti bu şekilde çerçevelemek, baskının hafızasını dönüştürdü.

1981 yılına kadar devlet şiddetinin kurbanlarının çoğunluğu Ladinolardı;
öğrenciler, köylüler, sendika örgütleyicileri, politikacılar ve devrimciler.
Ordunun 1981'de yakıp yıkma harekâtını başlatmasına kadar, Kızılderililer,
Kızılderili olarak hedef alınmıyordu. Bu baskı boyunca devlet Ladinos'u
öldürmekten hiç vazgeçmedi. Bununla birlikte, terör zaman zaman çok ırklı
bir halk hareketine yönelik olarak anılmak yerine “üçüncü Maya Holokostu”
olarak tanımlanıyor.
Bu çalışmanın amacı bu bakış açısını reddetmek değil, bunun nasıl ve
neden üretildiğini anlamaktır. Akademisyenlerin ve aktivistlerin tarihi,
çatışmayı ve şiddeti basit, ikili bir yaklaşımla anlama konusunda özellikle
dikkatli olmaları gerektiğini savunuyorum. Burada incelenen özel durumda,
bu, bir topluluk içindeki çelişkileri ve Kızılderililer ile Ladinoslar arasındaki
ittifakları incelemek ve böylece bu durumun nasıl gerçekleştiğini anlamak anlamı
Giriş 17
Önemli bir bölgeden Maya, kahve kapitalizmine ve liberal devlet oluşumuna geçişle
aktif olarak ilgilendi ve bunu anladı. Bu, özellikle son kırk yıldır Guatemala'da
yaşanan çatışma açısından acil bir durum. Yirminci yüzyıl Kızılderililerini iki ordu
arasında kalmış olarak anlamak, on dokuzuncu yüzyıl Quetzalteco'larını her şeye
gücü yeten bir devletin kurbanları olarak anlamak kadar az amaca hizmet eder;
kendileri olayları böyle hatırlasalar bile. En azından Quetzaltenango'da K'iche'nin
devletle ve Ladinos'la ilişkisi "tepki ve kaçınmanın" çok ötesine geçmişti. Hint tarihi
fetihle bitmedi. Savaşın ardından popüler, kapsayıcı bir kimlik inşa edilecekse, o
zaman Maya Kızılderililerinin Guatemala tarihinin gelişmesinde oynadıkları rolün
onarılması gerekiyor.
Kitap Yapısı
Bu kitabın anlatısı karşılıklılık ve baskı arasındaki diyalektik tarafından

yönlendirilmektedir. Karşılıklılık derken, elitler ile halk, erkekler ile kadınlar, K'iche'ler,
Creole'ler ve Ladinolar arasındaki, hem elitlerin yükümlülüklerini hem de madunların
saygısını şekillendiren ideolojik çekişmeleri kastediyorum. Bu tarihin kilit noktalarında
karşılıklı bağlar gerildi ve zaman zaman koptu ve seçkinler (Kreole, Ladino, K'iche')
düzeni sağlamak için devletin baskıcı gücüne başvurmak zorunda kaldı. Karşılıklılık
ve baskı diyalektiğinin geliştirilmesi, yeni toplumsal ve belediye otoritesi yapılanmaları,
yeni etnik ve ulusal kimlik ifadeleri ve yeni devlet iktidarı biçimleri üretti.
İlk iki bölüm, halkın, kadınların, müdürlerin ve kraliyet görevlilerinin, geçim

beklentileri, cinsiyet hakları ve yükümlülükleri, otoriteye bağlılık, kast korumaları,
ticaret ve sömürge gücüne dayalı karmaşık bir siyasi ve ekonomik topluluğu nasıl
inşa ettiklerini inceliyor.
3. Bölüm, 1837'deki kolera salgınına tepki olarak ırksal korkularını ortaya koyan
Ladino siyasi elitlerine odaklanıyor; 4. Bölüm daha sonra Carrera'nın isyanının
sunduğu siyasi açılımdan kendi toplumsal otoritelerini yeniden kurmak için
yararlanan K'iche' müdürlerine dönüyor. 5. Bölüm, zengin ve sıradan K'iche'lerin on
dokuzuncu yüzyılda komünal toprakların özelleştirilmesi ve ücretli emeğin
yoğunlaşması konusunda nasıl müzakere yürüttüğünü inceliyor. 6. Bölüm, oldukça
ideolojik bir etnik köken geliştirdikleri için neredeyse tamamen K'iche' prenslerine
odaklanıyor.
tartışılan ekonomik ve politik değişimlere yanıt olarak kimlik

önceki bölümler. Ve 7. Bölüm cinsiyet ve sınıf ilişkilerinin nasıl olduğunu anlatıyor
bu yeni oluşan milliyetçiliği ve kentsel gelişimi bilgilendirdi.
Bu çalışmanın temel amacı Guatemala kahvesinin nasıl yapıldığını araştırmaktır.
ekonomi çelişkili bir etki yarattı. K'iche' elitleri bir geliştirdi
siyasi, kültürel ve sosyal sorunlarla baş etmek için daha bilinçli etnik kimlik
kahve kapitalizminin getirdiği ekonomik değişiklikler; aynı zamanda,
artan sınıf tabakalaşması ve zayıflayan toplumsal ilişkilerle karşı karşıya
otoriteye bağlı olarak bu elitler ideolojik ve baskıcı politikalara giderek daha fazla bel bağladılar.
Ladino devletinin kendi iktidarını ve ayrıcalıklarını sürdürme işlevi. Etnik

Devletin gücü artarken kimlik derinleşti. Bölüm 8 şunları inceliyor:
Bu çelişkinin yarattığı kriz: kast mücadelesinin kalıntıları yok oldu
Kentli K'iche'ler yerli köylülerle yüzleşirken sınıf mücadelesine
şehrin kırsal iç bölgeleri arazi vaadini yerine getirmeye çalışıyor
reform ve ulusal kurtuluş.
Sonuç, belgede ortaya konan argümanları uygulamaya yönelik bir girişimdir.
Guatemala'nın yakın kanlı tarihinin daha geniş bir tartışmasına açılan kitap. Bu
Çalışma, Hakikat Komisyonu'nun, daha önce alıntılanan paragrafta vurgulanan,
Guatemala devletinin arabuluculuk yapma konusundaki başarısızlığı kararını paylaşıyor.
Rekabet halindeki sosyal gruplar arasındaki çatışma, yakın zamandaki siyasi şiddetin
önemli bir “yapısal” sebebine katkıda bulundu. Pek çok biçim alırken, bir
Devletin sosyal çatışmalara aracılık etmedeki başarısızlığının tezahürü
Yerli topluluklar ve devlet arasındaki ilişki değişiyor.

1954'ün ardından hızlı ekonomik büyüme, Ladino elitleri arasındaki yönetim
konsensüsünün şiddetle bozulması, dış müdahale ve artan devlet baskısı bir araya
gelerek yerli elitlerin yeteneklerini baltaladı.
yerel, bölgesel ve ulusal çıkarlar arasında aracı olma rollerini yerine getirmek.
Rafael Carrera'yı getiren isyana benzemeyen şekillerde
Hakikat Komisyonu'na göre 1840'ta iktidara gelen Hintliler,
. .
diğer ''toplumun geniş kesimlerinden vatandaşlar. [a] büyüyen sosyal alanda
Ülkenin devamlılığına karşı seferberlik ve siyasi muhalefet
düzen kuruldu.''
Devlet şiddeti genellikle Ladino otoritesini geliştirirken, bazen de benzersiz

ittifaklar beklenmedik sonuçlar doğurdu. Bağımsızlığın ardından
1821, liberaller modern bir ulus olduğunu düşündükleri şeyi inşa etmeye çalıştılar
Beş Orta Amerika devleti tarafından kuruldu. Ω Muhafazakar elitlerin aralıksız
ayaklanmaları 1837'de yerini bir halk isyanına bıraktı.
Giriş 19
alışılmadık devlet müdahalesine, vergilendirmeye ve arazi

kamulaştırmasına tepki gösteren köylüler ve Kızılderililer.
Ayaklanma doğu Guate mala'da başladı ve José Rafael Carrera
adında okuma yazma bilmeyen bir Mestizo domuz çobanı
tarafından yönetiliyordu. Guatemala Şehri hızla kuşatma altına
girdi. Bu arada, Şubat 1838'de batıdaki dağlık bölgelerde, Ladino
asilzadeleri başkentin sıkıntılarından yararlanarak Guatemala'dan
ayrıldılar ve başkenti Quetzaltenango şehri olmak üzere Orta
Amerika federasyonunun altıncı eyaletini (Estado de los Altos)
kurdular. Carrera liberal düşmanı Salvadorlu Francisco
Morazán'la savaşırken, Altenses (dağlılar), dağlık bölgedeki
çoğunluk yerli nüfusu nezdinde çok az meşruiyete sahip olan bir
devlet kurmaya çalıştı. yeni ulusun taleplerine direnmek. Nisan
1839'da Carrera, Kızılderili ve Ladino köylü ordusunun başında
zaferle Guate Mala Şehri'ne girdiğinde, Estado de los Altos'a kalan g
Bu çalışmanın kapsadığı dönem İspanyol kolonisinde başlıyor, ancak
hikaye Quetzaltenango'nun meydanındaki, Estado de los Altos'un son
gününde, kızıl bir sahneyle açılıyor.
Prelüd:
Düzeltilmiş Bir Dünya, 31 Mart 1840
İsimsiz Hintli habercinin mektubu teslim etmek için Guatemala Şehri'ne

gitmek yerine neden Quetzal tenango'da oyalandığı açık değil.
Quetzaltenango'nun Ladino alcalde'si (belediye başkanı) Roberto Molina
tarafından kardeşi Marcelo'ya yazılan mesaj, Orta Amerika'nın altıncı
eyaleti El Estado de los Altos'un kuruluşunu bir kez daha ilan ediyordu.
Belki habercinin gecikmesi, Quetzaltenango'nun başkenti olduğu dağlık
bir ülkeye karşı muhalefetine dayanan siyasi bir eylemdi, ya da belki de
şiddet ve şiddet döneminde Guatemala otoyollarında seyahat etmenin
tehlikelerine dayanan daha sıradan bir hesaplamaydı. devrim.
Molina'yı mektubun teslimini bir Kızılderiliye emanet etmeye neyin
zorladığını da bilmiyoruz. Morazán'ın "haydut" Carrera'ya karşı
kazandığı zafere dair yalan söylentiler, kısa bir an için de olsa şehrin
ileri gelenleri açısından dünyayı tersine çevirmiş olmalı. Onlarca yıldır
Quetzalteco Ladinos, Guatemala Şehri'nin kontrolünden bağımsız bir
cumhuriyet yaratmanın hayalini kurdu. 1838'de Altense'ler uzun
zamandır özledikleri bağımsızlıklarını Te Deum'lar, geçit törenleri,
havai fişekler ve boğa güreşleriyle sevinçle kutlamışlardı. Ancak Los
Altoslu soylular, Guatemala Şehri'nin 1839'da Carrera'nın köylü
ordusunun eline geçmesini endişeyle izlemişlerdi. En büyük korkuları,
1839'da gerçekleşti. yaylalardaki Maya nüfusu giderek daha fazla
Carrera'nın adını anmaya başladı. Artan vergilendirme, arazi
kamulaştırması ve ticaret kısıtlamaları nedeniyle bazı yerli topluluklarda
isyanlar patlak verdi. Ocak 1840'ta Carrera dağlık cumhuriyeti işgal etti.
Yaygın yerli desteğiyle Los Altos'un savunan ordusunu kolayca yendi.
İşgalciler şehre doğru yürürken, Hintli topluluklar onları alaylarla,
haçlar taşıyarak ve derme çatma davullara vurarak, çiçeklerle kaplı
sokaklarda "sanki İsa Mesih'in temsilcileriymiş gibi" karşıladılar. Bir
Altense subayının kesik kafasını Carrera'nın birliklerine sundu. Carrera
şehrin meydanına girdiğinde, çevre bölgelerden Kızılderililer ellerinde
hediyelerle ve bağlılık yemini ederek geldiler. Carrera yeni bir belediye mec
Prelüd 21
bir kez daha Guatemala'nın bir parçası olmak için karaya çıktı ve ardından Guatemala
Şehri'ne geri döndü ve burada Morazán'ın güçlerini kesin olarak yendi.
Artık dünyaları ters giden ve Morazán'ın Guatemala Şehri'ni yeniden ele geçirdiğine
dair yanlış haberler duyan Altenses'in neden aceleyle yeniden bağımsızlıklarını ilan
ettiğini anlamak kolaydır. Belki de Molina'yı -bölgedeki etnik gerginliklere rağmen-
hiç düşünmeden yerli bir kurye göndermeye iten şey, yaşadığı coşkulu rahatlama
duygusuydu. Ya da belki de aksi yöndeki ikna edici kanıtlara rağmen Hintlilerin siyasi
aktörler olduğunu inkar etmek basit bir kibirdi.
Altense'lerin pronunciamiento'sunu (isyan) duyan Carrera öfkeyle dağlık bölgelere

geri döndü. Sonuçlardan korkan belediye yetkilileri, şehrin rahibi Peder Urbano
Ugarte, K'iche' alcalde'si Balentín Cayax, Carrera sempatizanı Cenevizli tüccar Juan
Lavanigna ve yayla korregidoru Gerónimo Pais'ten oluşan bir heyet gönderdi.
Generalle görüşmek ve onu yatıştırmak için Carrera tarafından atandı. Heyete şehre
bakan bir dağ sırtından yaklaşırken Carrera öfkeye kapıldı. Rahibin Morazán'ın kardeşi
olduğunu söyleyerek adamlarına onu hemen vurmalarını emretti. Cayax kendini
Ugarte'nin önüne atarak, ''Rahibimi öldürmeyin'' diye yalvardı. Öfkelenen Carrera
kılıcını çekti ve Cayax'ın omzuna iki kez saldırdı. Rahibi ve tüccarı tutukladı ve şehre
doğru ilerledi; burada Molina da dahil olmak üzere birkaç belediye yetkilisinin onu
endişeyle beklediğini gördü. İşte o zaman Hintli haberci Molina'nın mesajını Carrera'ya
teslim etti.
Sekreteri mektubu okumayı bitiremeden okuma yazma bilmeyen Carrera kılıcını

tekrar çekti ve Molina'ya saldırdı. Askeri bando degüello ( ağıt) çalarken, birlikler şehri
yağmaladı ve Estado de los Altos ile bağlantısı olan herkesi tutukladı. Ertesi gün
Molina ve on yedi belediye memuru arkadaşı teker teker meydana götürülüp kurşuna
dizildi.
İnfazın ardından infaz yapılırken, Carrera plazaya bakan bir pencerede oturup gitarını
çalarken Cenevizli Lavanigna, Carrera'nın ısrarı üzerine hizmetçi bir kadınla dans etti.
Askerler idam edilenlerin cesetlerini meydanın ortasına yığdı ve süngülerle parçaladı.
Geriye kalan mahkumlar daha sonra hücrelerinden çıkarıldı ve parçalanmış ceset
yığınının etrafında daire şeklinde yürütüldü. Durumun kontrolünü kaybettiği için
Carrera tarafından ölümle tehdit edilen korregidor, mahkumları "General Carrera'nın
büyük insanlığı olmasaydı onlar da bu yığının içinde olacaklardı" diye uyardı. Ve eğer
rahatsız olurlarsa
nüfus tekrar geri dönecekti ve en küçük çocuk bile kaçamayacaktı.'' Daha

sonra, sonunda serbest bırakılmadan önce onlara, işkenceciye 'vivas' diye
bağırmalarını emretti.
Muzaffer Carrera Guatemala Şehrindeki gücünü pekiştirirken, artık
dünyalarının düzeldiğine inanma sırası dağlık Maya'daydı. On sekizinci
yüzyıldaki Bourbon Reformlarından bağımsızlık döneminin siyasi çalkantılarına
ve Estado de los Altos'un kuruluşuna kadar, Guatemala'nın batı dağlık
bölgelerindeki Maya toplulukları, siyasi güçlerinde kademeli ama kalıcı bir
azalma, kültürel güç kaybı yaşadı. özerklik ve vergilendirme ve arazi
kamulaştırması şeklinde artan ekonomik sömürü düzeyleri.
Bu değişikliklere karşı tepki ve direniş birçok biçim alırken, Estado de los

Altos'un son aylarında bazı dağlık ve kıyı Hint köyleri açık isyana başladı.
Carrera bir dizi sözünü hemen yerine getirdi. Liberal reformlar tarafından
yavaş yavaş aşındırılan komünal kurumsal korumaların çoğunu yeniden tesis
etti; bu, aslında sömürgecilik sonrası bir Hint cumhuriyetine yakın bir
yaklaşımdı. Quetzaltenango belediyesine, nefret edilen contribución directa'nın
(kafa vergisi) tahsilatını askıya almasını ve "hiçbir şekilde bu departmanın
pueblolarını rahatsız etmeye devam etmemesini" emretti. 1840 yılının Temmuz
ayında, Zunil'li K'iche's nakliye vergisini ödemeyi reddetti. sahilden getirdikleri
pamuğun üzerine para toplayarak gişe görevlisini sopalarla dövmekle tehdit
ediyor ve "Carrera bize istediğimizi ödeyebileceğimizi söyledi" dedi.π
Los Altos'un yenilgisinin hemen ardından, Cantel'deki Kızılderililer, haksız yere
kamulaştırıldığını düşündükleri arazilerin kendilerine iade edilmesi için ulusal
bir mahkemede dava açtılar; San Sebastián'da ise Kızılderililer yakın zamanda
el konulan ejidal (ortak veya kurumsal) araziyi geri aldılar . Ladinos. Aslına
bakılırsa, Mayalar, Los Altos'un düşüşüne tüm dağlık bölgelerde ve kıyılarda
o kadar coşkuyla karşılık verdi ki, Carrera bir kast savaşından kaçınmak için
hızlı hareket etmek zorunda kaldı ve Kızılderililerin "her şeyi ortadan
kaldırmakla" tehdit ettiği topluluklara birlikler gönderdi. Ladinos.
Müdürler yalnızca Hint ve Ladino dünyaları arasında değil, yerli topluluklar
içinde de dengeyi yeniden sağlamak için harekete geçti. Hindistan işlerinin
yönetimini bir kez daha yalnızca departman kordidoruna karşı sorumlu olan
müdürlerin ellerine bırakan yasalar yeniden oluşturuldu. Yetkililer, liberal
reformlarla ortadan kaldırılan geleneksel disiplin ve cezalandırma yöntemlerinin
yeniden uygulamaya konması için baskı yaptı.
Carrera'nın zaferinden birkaç hafta sonra kırbaç direkleri yeniden yerleştirildi.
Prelüd 23
köy plazaları. Mart 1840'ta Santo Tomás Chichicastenango'da, liberallerin
uygulamayı yasaklamasından bu yana ilk halka açık kırbaçlamalar
düzenlendi. Alguacil (şeri) mahkumları birbiri ardına kırbaçlarken , köy
müdürleri tüm Hintlilerden oluşan bir kalabalığın önünde sessizce
oturuyordu . Alcalde durdurulmasını emredene kadar her kırbaçlama
devam etti. Disiplin altına alınanlar arasında, ayrı yaşayarak toplumun
ahlaki duyarlılığını zedeleyen, birbirlerine dokunmamaları için
parmaklıklarla zincirlenmiş evli bir çift de vardı. Quetzaltenango

şehrinde onarılacak dünya, karmaşık bir durum ve Quetzalteco K'iche'nin
ayaklanmanın başlangıcında Carrera'ya gerçekte ne kadar destek verdiği
belli değil. Şehir müdürleri onu ilk girişinde kabul etti, ancak San
Sebastián Retalhuleu veya Santa Catarina Ixtahuacán gibi köylerde
meydana gelen şiddet ve isyanla karşılaştırıldığında, Quetzaltenango'nun
yerli halkının sessizliği dikkate değer. Elbette, Carrera'nın Balentín
Cayax'a yönelik şiddetli saldırısı göz önüne alındığında, generalin
kendini özellikle Quetzalteco Kızılderililerine borçlu hissetmiyormuş gibi
görünüyor. Carrera'nın gelişinden önce kentte yaşanan rahatsızlıklara
ilişkin hiçbir raporda Kızılderililerin katılımından bahsedilmiyor.
Carrera'nın Kızılderililerin Ladinos'a karşı sarhoş şenlikleri ve
cezalandırmalarının sıradanlaştığı diğer topluluklarda olduğu gibi
kendinden geçmiş bir şekilde hareket ettiği zaferini takiben herhangi bir
duyuru da yapılmadı. Bir hesapta, Carrera'nın ikinci ayrılışının ardından
şehrin, infazlar nedeniyle öyle bir şok içinde olduğu ve "birkaç kadın ve
Kızılderili"
dışında sokakların günlerce sessiz kaldığı belirtiliyor. Quetzalteco
K' ise Iche'ler Guatemala'daki Hint topluluklarını isyana sürükleyen
baskılardan muaf değillerdi, ancak bu tür baskıların etkilerine aracılık etme k
Kentteki Ladinolar ile Kızılderililer arasındaki ekonomik, siyasi ve etnik
ilişkiler daha karşılıklı, bağımlı ve karmaşıktı. Belki de Kızılderililerin
Carrera isyanına karşı kararsız tepkisinin nedeni budur. Ve belki de bu,
Molina'nın mektubunu neden bir Kızılderiliye emanet ettiğini de kısmen
açıklıyor.
Bu, Quetzalteco K'iche'nin düzeltecek bir dünyaları olmadığını hissettiği
anlamına gelmiyor. Bağımsızlıktan önceki onlarca yıl boyunca, K'iche'
prensleri siyasi güçlerine ve özerkliklerine getirilen kısıtlamalara karşı
mücadele etmişti. Örneğin 1806'da Kraliyet, yerel Creole ileri gelenlerine,
yerli halklara paralel olarak kendi şehir yönetimlerini kurma hakkını verdi.
nezaket. 1821'deki bağımsızlığın ardından Ladinos şehri, K'iche' cabildo'yu

(belediye meclisi) feshetti ve yerli subayların şehrin artık tek olan
ayuntamiento'sunun (belediye meclisi) haftalık oturumlarında gözlemci
olarak oturmasını zorunlu kıldı. K'iche' alcaldes ve regidores (konsey
üyeleri), Carrera'nın ilk ortaya çıkışına kadar konsey toplantılarına
katıldılar. Ancak idamların ardından, müdürler sadece Ladino
belediye oturumlarına katılmayı reddetmekle kalmadı, aynı zamanda
kendi ayrı cabildo'larını "şu şekilde ve tarzda" yeniden kurdular.
atalarımızın uyguladığı bir gelenekti.'' Ladino yetkilileri Kızılderililerin
kendilerini belediye organlarına yeniden dahil etmeleri konusunda
defalarca ısrar etti; Carrera'nın şehrin “tek bir şirketi” olduğunu
doğruladığını iddia ettiler. Bu talep 1840'lar boyunca devam etti ve
Ladinolar yerli yetkilileri defalarca toplantılarına çağırdı.
Bu yeniden birleştirme girişimlerini reddeden K'iche's, bunların yalnızca
korregidor'a karşı sorumlu olduklarını ve iki belediye organının "yaklaşık
üç yüz yıldır olduğu gibi" ayrı kalması gerektiğini ileri sürdü. 1895'e
kadar değil. Quetzalteco Ladinos, liberallerin devlet iktidarını ele
geçirmeyi (ve bu sefer elinde tutmayı) başarmasından yirmi dört yıl
sonra, K'iche' cabildo'yu ortadan kaldırabildi ve bunu ancak önemli siyasi
tavizler verdikten sonra başardı.
Rekabet halindeki belediyelerin bu çatışmasının merkezinde,
kaynakların kontrolüne yönelik bir mücadele vardı. Özerk bir yerli kabildo
altında, topluluğun kaynakları -para, toprak ve emek- ulusal otoritelerin
arabuluculuğuna tabi olarak yerli seçkinler tarafından kurumsal olarak
korunuyor ve kontrol ediliyordu. Ejidal arazisi, topluluk fonları ve Hint
işçileri común'un (yerli kurumsal topluluk) parçasıydı ve Los Altos'un
düşüşünün ardından bu común, en azından bir süreliğine K'iche's
tarafından yönetilmeye devam edecekti.
Bölüm 1
Dünyanın En Büyük Hint Şehri:
Kast, Cinsiyet ve Politika, 1750–1821
Quetzaltenango. . . dünyanın en büyük Hint şehridir. . . .

[Bu] kendi atmosferiyle zengin, binlerce Kızılderiliden oluşan bir şehir
Tuğla ve kerpiç evlerde yaşıyor, çoğu modern dünyanın

kıyafetlerini giyiyor, ama yine de buradaki sokaklar tarih öncesi
bir Hint köyünün keçi izlerinden büyümüş.—Wallace Thompson,
Orta Amerika'nın Gökkuşağı Ülkeleri, 1926
Quetzalteco Kızılderilileri genel olarak tarıma başvuruyor. . . Ve

buğday, mısır veya patatesle ekilen kırk veya daha fazla
cuerdaya sahip olmayanları bulmak çok nadirdir. Kasabada
yaşayanların çoğu, Guatemala'ya ve Guatemala eyaletine kadar
taşıdıkları domuz, yünlü ürünler ve diğer ürünlerin ticaretine yöneliyor.
Sonsonate, San Salvador, San Miguel ve Esquipulas. Yeterince var
toprak, koyun, at, öküz ve yeterli sayıda kısrak. Tüm türler gibi
onlar da içmeye eğilimlidirler, ancak işlerini ve ticaretlerini
ihmal edecek kadar fazla değildirler. Sonuç olarak otoriteye saygı
duyarlar. . . ve Ladinos oluyoruz. Ladinos'ta ise durum tam tersidir;
bunların yalnızca onda biri onurlu bir şekilde tarım ve ticaretle uğraşmakt
Hıristiyan düşünceleri. Geri kalanlar ise yalan söylüyor, içki içiyor, kumar oynuyor ve aldatıyor. Bu
çocuklarını kıyafetsiz, şaşkın, fakir ve hasta görmek utanç verici.

—Kraliyet değerlendirmesi, 1817
On yedinci yüzyılın son yarısı ile on sekizinci yüzyılın Bourbon Reformları

arasında, Quetzaltenango'nun K'iche' nüfusunun bir bölümü kendisini toprak
sahibi bir sınıf olarak oluşturdu. K'iche' elitlerinin mülkiyet haklarını güvence
altına alma yeteneği -bu da onların çiftçi, tüccar, tacir ve zanaatkâr olarak
gelişmelerine olanak sağladı- daha geniş sömürge çerçevesi içinde kültürel
ve siyasi otoritelerini güçlendirdi. Sınıf ve kast gücü arasındaki bu etkileşim,
Quetzalteco K'iche'lerin ekonomik ve politik refahlarına yönelik çeşitli
tehditlere etkili bir şekilde yanıt vermelerine ve bazen de en iyi şekilde yanıt
vermelerine olanak sağladı.
Bölgesel bir Creole elitinin ortaya çıkışı, toprağın ve emeğin metalaşması
ve İspanyol sömürgeciliğinin sona ermesi, birçok benzer Maya topluluğunu
harap etti. Ancak Quetzaltenango'da tarım kapitalizminin eşitsiz yayılmasına
ve yavaş, işkence dolu bir ulus-devlet oluşumuna, yerli güç ve hayatta
kalmanın yeni biçimlerinin yaratılması eşlik etti. Bu bölüm, yerlilerin
dirençliliğine izin veren sömürgeci politik ekonomiyi inceleyecek . . K'iche' elit
erkeklerinin, genişleyen bölgesel pazara başarılı bir şekilde katılmak için siyasi
liderler ve aile reisi olarak örtüşen rollerini nasıl kullandıklarını araştıracak.
Kraliyet tahminlerinin aksine, kast kimliğinin kaybına yol açmak yerine, bu
katılım Quetzal tenango'nun yirminci yüzyıla kadar nasıl en azından heyecanlı
bir gezginin düzyazısında "dünyanın en büyük Hint şehri" olarak kaldığını
açıklıyor. ''
Toprak ve Uzun Onyedinci Yüzyıl
Guatemala'daki İspanyol egemenliğinin ilk on yılları (1524-41), yağma ve

karışıklık yıllarıydı. Xelaju ya da yakınlardaki K'iche'nin başkenti Utatlán,
Tenochtitlán değildi. Batı Guatemala'nın zapt edilmesi, İspanyolların fethinde
yeterince erken gerçekleşti, böylece başka yerlerde bulunabilecek zenginlik
vaatleri mantıksız değildi. Meksika anıları ve El Dorado hayalleri, istilacıların
yağmalanan ilk yerleşim yerlerini ordugâhlardan biraz daha fazlası, sakinlerini
ise zorunlu asker olarak görmelerine yol açtı. Pedro de Alvarado, İspanyol ve
Hintli askerlerin ve kölelerin şu anda El Salvador olarak bilinen yerden And
Dağları'na doğru seferlerine bizzat öncülük etti. Yerli ayaklanmalar, İspanyol
rekabetleri ve komşu bölgedeki kolay zenginlik söylentileri değişken bir iklim
yarattı ve Alvarado'nun dürtüsel, gaddar ve otokratik yönetimi sömürgeci
yerleşim için çok az teşvik sağladı.
Kast, Cinsiyet ve Politika 27
Alvarado'nun 1541'deki ölümünün ardından, fetihten sömürge

toplumuna geçmek isteyen Kraliyet, bir grup kraliyet bürokratını dağlık
bölgelere gönderdi ve Alvarado ve rakipleri tarafından dağıtılan
encomiendas'ın (Kızılderililere haraç ödeyen bağışlar) çoğuna el koydu .
Onlarca yıl süren yağma, savaş, zorunlu göç ve demografik çöküşün
ardından Kızılderililer zorla cemaatlere ( nüfusların yoğunlaşması)
yerleştirildi. İdari bölgeler oluşturuldu ve bir tür sömürge düzeni
empoze edildi. Ancak çok az maden zenginliği ve azalan iş gücü ve
haraç nüfusu nedeniyle Guatemala, özellikle de Batı Dağlık Bölgesi ve
Pasifik kıyı toprakları politik ve ekonomik olarak marjinal kalacaktı .
toprak taleplerini İspanyol hukuk sistemi içerisinde standartlaştırmak
için devlet ve uzun süreli ekonomik daralma. Kasabanın 1687'den önce
kaydedilen tüm arazi işlemlerinden 65 caballería'nın ( Quetzaltenango'da,
111 dönüm) 53'ü İspanyollar tarafından talep edildi. Ancak 1687'den
sonra alınan 139 caballe ría'dan 88'i K'iche's tarafından talep edildi.
Toplamda İspanyollar 104, K'iche ise 100 kabalería aldı.
İspanyol sömürge yasasına göre her Hint cemaati , genellikle mera,

tarım ve orman arazilerinden oluşan bir fersahlık (kabaca otuz dokuz
kaba llería'ya eşit) ejidal arazisini ortak tapuda alacak ve elinde
bulunduracaktı. kasabanın ejidos'u, özel ve kurumsal arazi mülkiyeti ve
kullanımının karmaşık bir karışımından oluşuyordu. Kasaba, volkanlar
ve dağlarla çevrili geniş bir dağlık ovanın güneybatı köşesinde yer
alıyor. Sınırları vadinin ekilebilir arazisinin çoğunu oluşturur; güney
sınırları, vadiyi Pasifik eteklerinden ve ovalardan ayıran Santa María ve
Cerro Quemado yanardağlarının doğu kıvrımlarına kadar uzanır.
Quetzal tenango'nun yerli köylü nüfusunun çoğunluğu, odun için
kayalık, dağlık orman arazisine (bosque) güvenirken, on ila kırk cuerda
(on altı cuerda bir dönüme eşittir) değerinde milpa (geçimlik küçük
mısır, fasulye ve kabak parselleri) yetiştiriyordu. Bu küçük arazilerin
çoğu , uygun ejido olarak kabul edilebilecek alan dahilindeydi; yerel
cabildo tarafından kurumsal olarak yönetilen ve yönetilen belediye
sınırları içindeki arazi. Quetzaltenango'da cabildo bu araziler için kira
talep etmiyordu. Birkaç nesil sonra köylüler genellikle milpalarını
satılacak, ipotek edilecek ve mirasçılara devredilecek kendi mülkleri
olarak görmeye başladılar . mısır, buğday ve fasulye ektiler ve
4. Quetzaltenango Meydanı, 1875. Fotoğraf: Eadweard Muybridge,

Boston Athenaeum'un izniyle.
domuz, koyun, keçi ve sığır besliyorlardı. Ve daha az sayıda

Kızılderili, büyüklükleri bir ile on arasında değişen büyük topraklar
üzerinde hak iddia ediyordu. Zaman zaman bu K'iche' toprak sahipleri
topraklarını kendileri yetiştirmeyip onları İspanyollara ya da diğer
Hintlilere
kiralıyorlardı. açgözlü, hevesli Creole sınıfı. Toprak sahibi K'iche'ler
genişleyen bir pazarla oldukça iyi şartlarda ilişki kurabildiler: devam
eden geçimlik üretim yalnızca ticari faaliyetlerini desteklemekle kalmadı,
aynı zamanda bağımsızlıktan önceki ve sonraki yıllarda olduğu gibi
ekonomi daraldığında Hintlilere bir sığınak sağladı. . Dahası, on
dokuzuncu yüzyıldaki nüfus artışı kasabanın ortak alanlarına erişimi
sınırlamaya başladı. Bir yandan giderek daha fazla Hintli kasabanın
ejidolarını kullanıyordu, diğer yandan Ladino topraklarının işgali,
kullanılabilir toplam arazi miktarını azaltıyordu. Mutlak geçim hakları
tehdit altına girdi. Bununla birlikte, topraklarının tapusunu elinde
bulunduran K'iche'ler, orman, otlak ve milpa için ortak alanlara güvenen
daha fakir macehuale'lere (halk halkına) kıyasla bu tehditlere karşı daha
az savunmasızdı.
Ticaret ve Kentin Doğuşu
On dokuzuncu yüzyıla gelindiğinde Quetzaltenango şehri, sömürgeci

idari bir durgunluktan (kasaba genellikle on altıncı ve on yedinci yüzyıl
haritalarından çıkarılmıştı), hızla gelişen bir bölgesel ticari, siyasi ve
askeri merkeze dönüştü. yerli olmayan nüfus artıyor. 1797 yılına
gelindiğinde Kraliyet, şehrin öneminin farkına vararak bir posta ofisi,
barut, güherçile ve tütün acenteleri, bir konsolosluk ve satış vergisi
tahsildarı ve arazi hakimi ofisleri kurdu. Savaşlar sırasında, yaklaşık
sekiz yüz kişiden oluşan, İspanyol subayları ve Mestizo birliklerinden
oluşan üç milis bölüğü kuruldu.
İndigo patlaması ve Bourbon ekonomik reformlarının yarattığı

genişleyen bölgesel pazar, Altenses'i buğday ekimi ve tekstil imalatına
yatırım yapmaya yöneltti. 1773 depremi Santiago'yu (Guatemala
ve Guatemala'nın sömürge başkenti) yok ettiğinde yayla ürünlerine
olan talep daha da arttı. bugün Antigua olarak biliniyor) ve
Guatemala'nın merkez vadisinin ekonomisini bozdu. On sekizinci
yüzyılın sonuna gelindiğinde, Quetzalteco buğdayı ve tekstil ürünleri
güney Meksika'nın kuzeybatı eyaletlerine, kuzeyde Cuchumatanes ve
Verapaces'in dağ kasabalarına, güneyde Pasifik'in kıyı ovalarına ve
doğuda başkent El Salvador'a ulaştı. ve Honduras. Malların büyük
bir kısmı Nueva Guatemala'ya (yeni başkent) gönderildi; burada ya
Nikaragua ve Kosta Rika'ya gönderildi ya da şehrin mağaza ve
pazarlarında perakende olarak satıldı. Diğer sevkiyatlar Retalhuleu,
Esquipulas ve Sololá gibi daha küçük eyalet merkezlerine gitti ve burada
Hint topluluklarında satılmak üzere daha küçük toptan satış partilerine
bölündü. Ticaret genellikle köy şenliklerinden bir ay önce arttı - Kasım'da
Mazatán, Aralık'ta Esquipulas, Ocak'ta Chiantla vb. ) şehirde işletmeler
kurduk. On dokuzuncu yüzyılın başlarında şehirde İber şarabı, kıyafetler
ve mobilyalar gibi lüks eşyalar da dahil olmak üzere yerel ve ithal
malların satıldığı yüzün üzerinde mağaza vardı.
Daha az bilinen bir diğer düzeyde, bölgesel ticaret, köy meydanlarını

birbirine bağlayan geniş yerli yollar üzerinden gerçekleşiyordu.
5. Quetzaltenango Meydanı, 1875. Fotoğraf: Eadweard Muybridge, Boston

Athenaeum'un izniyle.
Haftalık veya haftada iki kez kurulan köy pazarı günlerine odaklanıyordu
ve daha büyük toptan ticaret gibi, fuarlar ve şenlikler sırasında ticaret
yapmak için Katolik ayin takviminden yararlanıyordu. On dokuzuncu
yüzyılın başında şehre gelen ziyaretçiler, Batı Guatemala'nın ekolojik
çeşitliliğini yansıtan çeşitli ürünlerle dolu, Guatemala Şehri'nden sonra
en hareketli meydan olarak tanımlanan bu yerden fışkırdılar. Pasifik
ovalarından Kızılderililer balık, narenciye, kakao, tuz, pamuk, sığır, panela
(kamışın öğütülmesinden elde edilen artık) ve şeker getirdi. Kıyıda iki
yıllık büyüme döngüsüne sahip olan mısır, dağlık bölgelerdeki tek hasatı
tamamlıyordu. Sahil ve dağlık bölgelerde bulunan Zunil kasabasındaki
K'iche'ler, buğday ve hayvancılık karşılığında pamuk, şeker ürünleri ve
narenciye ticareti yapıyordu. Quet zaltenango ve Totonicapan vadilerinde
yaşayan topluluklar domuz, kümes hayvanları, buğday, mısır, sebze,
fasulye ve meyve ticareti yapıyordu. Vadinin kuzeybatısındaki Mam
toplulukları hayvan yetiştiriyor ve mısır ve kireç taşı ticareti yapıyordu
(ekmeği ve tamales için mısır unu yapımında ve inşaatta kullanılıyordu).
Cantel, geniş çam ve verimli toprak rezervlerine sahip olup, yakacak olarak od
mobilya ve inşaat. Cuchumantanes'in dağ kasabalarından gelen Mames,

bölgenin kendi yün ihtiyacını karşıladı.
Bölgesel Üretim İlişkileri
Los Altos'un çevre ekonomisi ve bunun sonucunda ortaya çıkan zayıf

bölgesel devlet aygıtı nedeniyle, on sekizinci yüzyılın sonuna gelindiğinde
Quetzaltenango kasabası ve hemen çevresindeki çalışma ilişkileri
zorlayıcı değildi. Kötü şöhretli repartimiento biçimindeki zorunlu
çalıştırma taslakları periyodik olarak Kakaonun ve Bourbon Reformlarının
azalmasının ardından alınan vergiler, Quetzaltenango'yu çevreleyen
topluluklarda hiçbir zaman temel çalışma ilişkileri biçimi haline gelmedi.
K'iche'ler bölge rahiplerini desteklemek, kilise ve manastırın bakımını
yapmak, ayin ücretlerini ve ara sıra acil durum vergilerini ödemek
zorundaydı, ancak ondalık ve alcabala'dan (kraliyet satış vergisi) muaf
tutuldular. Meydanda satılan mallardan alınan bir vergi olsa da bu vergi
düzensiz ve hatalı bir şekilde uygulanıyordu. Haraç konusuna
gelince, 1766'da Quetzalteco'lar bir miktar mısıra ek olarak yılda bir
buçuk peso ödüyorlardı. buğday ve kümes hayvanları. Ancak
1796'ya gelindiğinde ayni ödeme kaldırıldı ve Hintliler artık yalnızca bir
buçuk peso ödüyorlardı. Sonuçta, en
azından bir dereceye kadar, nispeten zorlayıcı olmayan tarım ve tarım
sektörünün oluşması oldu. zanaatkar üretim ilişkileri. Elit Creole'ler ve
İspanyollar hiçbir zaman tekstil ve tarım ticaretinde hammadde tedariği,
üretim, nakliye veya pazar açısından tekel kontrolünü elde edemediler.
En azından yirminci yüzyılın başlarına kadar, yerel K'iche' aileleri şehrin
yün tedarikine hakim oldular (Huehuetenango ve Sija-San Marcos
vadisinden gelen tüccarlar da destekledi), özel ve şehir mülklerinde
büyük koyun sürülerini güttüler. Geçimlik ve ticari ekimdeki artış,
yirminci yüzyılın başlarına kadar mera için mevcut özel ve ortak arazi
miktarını azaltmadı. Ayrıca, her ne kadar kapsamlı bir belgesel kanıt
bulunmasa da, on dokuzuncu yüzyılın başlarında geçiş vergilerinin
uygulamaya konulmasıyla ilgili olarak yerli tüccarların şikâyetlerinin
sayısına bakılırsa, kıyıdan pamuk tedariki de aynı şekilde Hintliler
tarafından kontrol ediliyordu.
Geç sömürge dönemi boyunca, bölgesel tekstil endüstrisi geliştikçe,
bazı zengin İspanyol (ve K'iche') girişimciler,
bitmiş ürünlerden bir pay karşılığında yerli ve İspanyol ailelere kredi veya
malzeme (yün veya pamuk, boyalar ve makineler) veriliyor.
Bu tüccarlar daha sonra mallarını büyük toptan partiler halinde başkente
ve diğer il merkezlerine göndereceklerdi. Ancak bu “dışarı koyma” sistemi
hiçbir zaman şehrin zanaatkar sektörü üzerinde kontrol sahibi olmayı
başaramadı. 1797 yılına gelindiğinde Quetzaltenango'da 190 usta ve
çırak çalıştıran ve yılda 107.520 yardadan fazla kumaş üreten otuz yün ve
pamuklu tekstil atölyesi ve ayrıca çok sayıda kayıtsız K'iche' atölyesi
mevcuttu. π K' envanterlerine göre Aynı şekilde, tekstil üreten haneler
genellikle tekstil üretimi için gerekli olan çeşitli kaynaklara (toprak, koyun,
makine, işçilik ve boyalar) erişimini sürdürdüler.
Kreoller kargo emeği üzerinde de tekel kuramadı. On sekizinci yüzyılın
başında toptan buğday ve tekstil ihracatçıları, yüklerini taşımaları için
katır sürücülerini görevlendirmekte zorluk çekiyorlardı. Örneğin 1804'te
Audiencia (Nueva de Guate mala merkezli kraliyet hükümeti),
Quetzaltenango'nun belki de en zengin çiftçisi ve tüccarı olan İspanyol
Juan Antonio López'e, buğday hasadını başkente göndermesi için iki yüz
katır ve sürücüyü askere alma izni verdi. .
Yakın kasabalardan K'iche'ler (şehrin doğusundaki K'iche' puebloları
ulaşım endüstrisini kontrol ediyordu) Audiencia'ya altı günlük yolculuk
için alacakları iki buçuk ila üç peso'nun zamanlarına değmez. Kraliyet
valisi, Kraliyet'in onayladığı günde dört realden daha fazlasını ödemeye
istekli kişilere kiralayarak kazandıkları para nedeniyle Hintlilerin çalışma
yükümlülüklerini yerine getirmesinin neredeyse imkansız olduğundan
şikayet etti. Ω Audiencia önceki kararını tersine çevirdi . ve López ekip
üyeleriyle özel olarak pazarlık yapmak zorunda kaldı.
Genel olarak şehrin tekstil endüstrisini yönlendiren sosyal ilişkiler, ticari

tarımsal üretimi de yapılandırdı. İspanyollar ve Kreoller buğdaydan üç
şekilde kazanç elde ediyorlardı. İlk olarak, emek sağlamak için ücret ve
borç karışımını kullanarak, büyük arazilerinde mahsul yetiştirdiler.
Kanıtlar yarım yamalak olsa da, Quetzalteco köylülerinin geçim kapasiteleri
üzerindeki baskı nedeniyle kölelik çağına zorlanmış olmaları pek olası
görünmüyor. Nüfus yoğunluğu arttığında ve ticari ekim yaygınlaştığında
bile, K'iche' nüfusunun çoğunluğu hâlâ geçimlik üretime ulaşabiliyordu.
Aksine, borç ilişkileri John Tutino'nun orta Meksika'nın Bajío bölgesi için
tanımladığı ilişkilere paralel görünüyor. Malikaneler yaratmak ve
yaratmak için yüksek ücretler, yiyecek ve güvenli koşullar sunmak zorundaydı
bir işgücünü sürdürmek. Borç, zorlamadan ziyade teşvik işlevi görüyordu.
Quetzalteco işçileri bu nedenle nispeten yüksek ücretler talep ederek çiftçilere

(korregidor'un bir zamanlar söylediği gibi) 'hakaret'
edebiliyorlardı. İkincisi, Kreoller ve İspanyollar hasadı almak için mülklerinin
bir kısmını kiraladılar. Bu düzenlemelerin ayrıntıları belgelenmemiştir, ancak
bağımsızlık döneminin ilk on yıllarında bir dizi ailenin İspanyol mülklerinde yaşadığı
ve ekip biçtiği görülmektedir. hasadın bir kısmı. Kayıtlar, zengin K'iche'lerin mısır
hasatlarından önce Creole'lerden büyük meblağlar borç aldığını gösteriyor.
Ancak tekstil endüstrisinde olduğu gibi, çok sayıda K'iche ekim yapmaya devam
ettiğinden, İspanyol ticari tarım kültürü hiçbir zaman yerli üretimi tekeline alamadı.
ve yirminci yüzyıla kadar buğday ve mısır ticareti yaptık.
İspanyolların ve Kreollerin tekstil ve buğday ticaretinde tekel oluşturmasını

engelleyen bir dizi faktör bir araya geldi. Yeni İspanya'nın diğer bölgelerindeki
durumla karşılaştırıldığında İspanyollar ve Kreoller sömürge döneminde oyuna
oldukça geç girdiler. Bu noktada Quetzaltenango ve çevresindeki Kızılderililer
zaten mülklerini ve pazarlara erişimlerini güvence altına almışlardı. Bağımsız bir
kara üssü, Hintlilerin üretim sürecinin önemli yönleri üzerinde kontrol sahibi
olmalarına olanak tanıdı ve onlara olası rakiplerine göre stratejik bir avantaj sağladı.
Bu sadece daha ucuz üretim maliyetlerine olanak sağlamakla kalmadı, aynı

zamanda zor zamanlarda evin geçim ihtiyaçlarını da karşıladı. Ancak yerlilerin
üretken kaynaklar üzerindeki kontrolüne karşı standart sömürgeci tepkisi (dışarı
çıkarma sistemi) bile tutunamadı. Yerli pazarlara ve topluluk kredisine erişim,
İspanyol ve Creole kredilerinin potansiyel tuzağına düşmekten önemli bir kaçış yolu
sağladı.
Ayrıca İspanyollar ve Kreoller, tekstil ticaretine nispeten geç girdiklerinden, on
sekizinci yüzyılın sonlarından itibaren sürekli kriz içinde olan bir sektördeki
konumlarını sağlamlaştıramadılar. Siyasi huzursuzluk, İngiliz kaçakçılığı, ticari
kısıtlamaların liberalleşmesi ve İspanyol tekstil endüstrisine fayda sağlayan vergi
indirimlerinin tümü yayla ticaretini baltaladı. Dahası, yerli olmayan tekstillerin
bölgesel olarak kutlanmasına rağmen ("Cuzco ve Quito'dakilerden daha üstün!"),
yaylalardaki üretim aslında vasattı. Kraliyet yetkilileri, yayla tekstillerinin
kalitesini sürekli olarak iyileştirmeye çalışıyorlardı. Daha ucuz ve daha kaliteli
ithalatla rekabet etmek. Buna karşılık ne ekonomik dalgalanma ne de Avrupa
ithalat, köylülerin yerel olarak üretilen tekstil ürünlerine olan talebini büyük
ölçüde azalttı ve böylece ev üreticilerine geç sömürge dönemi boyunca bir
miktar istikrar sağladı.
Toplumsal Üretim İlişkileri
Ortak kredi kaynakları da aynı şekilde K'iche's'in üretim üzerinde önemli

derecede kontrol sahibi olmasına olanak tanıdı. Geçim ve ticari üretimi
finanse etmek için gereken sermaye, para, arazi veya kaynak şeklinde üç
şekilde elde ediliyordu. π
Birincisi, yoksul Hintliler, özel borç verme yoluyla, ya daha mütevazı ticari
ve geçimlik girişimleri için ya da haraç, kilise ve cofradía desteği gibi
toplumsal yükümlülüklerini karşılamak için borç para alacak ve borçlarını
emek ya da madeni para olarak geri ödeyeceklerdi. Guatemala gibi nakit
kıtlığı çeken bir sömürge toplumunda, vasiyetnamelere kaydedilen küçük
borçların çoğu, peso cinsinden değerlenen ayni borçlardı. Yiyecek, mal ve
hizmetler takas edildi ve avans olarak verildi; tahmini değerleri
vasiyetnamelerde veya
teminat envanterlerinde peso cinsinden kaydedildi. İkincisi, caja de
comunidad'dan (topluluk hazinesi) gelen para yerli üretimi finanse etti.
Quetzaltenango'da, belediye arazisinde yetiştirilen tarım ürünlerinin
satışından, yerel bir vergiden, su kuyusu ücretinden ve plazadaki on altı mağazan
Her ne kadar korregidor bu fonların denetiminden sorumlu olsa da, kanıtlar
yerli valinin bu paranın nasıl kullanıldığı konusunda hatırı sayılır bir
serbestliğe sahip olduğunu gösteriyor. 1710'da K'iche' valisi Joseph
Gómez Tih, başka bir Hintliye 260 peso borç verdi. , Baltazar Cachachulac.
Ca chachulac , mezarlığın bakım masraflarını karşılamak için bu krediden
(belirtilmemiş bir işletmeye yatırılan) elde ettiği kazancının yarısını verecekti.
Kocası Gober nador Anizeto López'in yakın zamanda ölmesi üzerine, "mısır
ve buğday ekmek için" caja'dan 1.000 peso borç aldı. Ve 1810'da Manuel
Jocol, "ailesini geçindirmek için" caja'dan 400 peso aldı ve [dini]
yükümlülükleri.'' Bu büyük kredilere ek olarak, ya acil geçim ihtiyaçları
için ya da ticari bir hasadı ya da başka bir ticari girişimi finanse etmek için
caja'dan daha fakir Hintlilere ve Ladinolara zaman zaman daha küçük
avanslar yapıldı.
Son olarak, kofradíalar -İberya cenaze törenleri ve muadillerini örnek alan kardeşlikler-
Adı geçen bir azize saygı duyan ve onunla ilgilenen yardım dernekleri de bir
diğer önemli kredi kaynağıydı. 1770 yılında yirmi bir K'iche' ve sekiz Ladino
cofradias vardı. Neredeyse ölmek üzere olan Ladino cemaatlerinin
aksine (bunların çoğu 1848'de onlarca yıldır seçim yapmamıştı ve neredeyse
iflas etmişti), K'iche' cofradías ekonomik ve politik açıdan canlıydı. 1810'da
Quetzaltenango yerli kofradíalarının toplam sermayesi 11.857 pesoydu.
Cofradías onların faaliyetlerini finanse etti: üyeler için cenaze törenleri,
yoksullar için yardım, ruhlar için ayinler, sunaklar için balmumu ve tütsü,
yiyecek, müzik ve içecek yıllık şenlikleri için - üyelik aidatları, zorunlu katkılar,
ödünç verilen paranın faizi, arazi kiraları ve vasiyetler yoluyla. π
Kadınlar ve erkekler, azizleri geçit törenleri, şenlikler ve kitlelerle

onurlandırarak kendilerini göksel varlıkların ilahi koruması altına aldıkları
inancıyla kofradíalara para ve mülk bağışladılar.
Bireyler genellikle belirli bir miktarda sermayeyi kredi için gönderirlerdi ve
bunun faizi tahsis edilen cofradía'ya giderdi. Chantries, cofradía gelirinin bir
başka yaygın biçimini oluşturuyordu. Bireyler, dinsel çalışmaları finanse
etmek ya da ruhları için ayinler düzenlemek amacıyla, bir mülk üzerine alınan
hacizin değerini kiliseye ya da cofradía olarak miras bırakıyorlardı. Ω
Kiracılar veya alıcılar Arazinin yüzde 5'i genellikle tahsis edilen cofradía'ya
ipotek değerinin yıllık yüzde 5'ini ödedi. Öngörülen yükümlülükleri yerine
getirdikten sonra, cofradías fazla sermayelerini genellikle iki yıllık bir süre
için yüzde 6 faizle ödünç verebilirdi.
Bu nedenle Cofradía mülkü yalnızca üreticilere kredi sağlamakla kalmadı,
aynı zamanda yetiştiricilerin uygun fiyatlı arazilere erişmesine de olanak
sağladı. Örneğin 1803'te Domingo Fuentes ve Victoria Vela, Blas Vela
arazisinden 320 cuerda arazi satın aldı. Her ne kadar arazi 170 peso olarak
değerlendirilse de, bir cofradía'yı desteklemek için 120 peso haciz içeriyordu,
çift yalnızca 50 peso ödedi ve ilahiyatın yüzde 5'ini bursa ödeme sözü verdi.
Geçim, yalnızca geniş belediye arazilerine erişim ve sömürgeci işgücü
gereksinimlerinin bulunmaması ile değil, aynı zamanda toplumsal kaynakların
yerli ve kraliyet görevlileri tarafından düzenlenmesiyle de garanti altına
alınıyordu. Hint prensleri ormanlık alanları ormansızlaşmaya ve meraları
aşırı otlatmaya karşı koruyordu, ortak ekimi yönetiyordu ve kasabanın
hasadının ne zaman başlayacağını düzenliyordu. On sekizinci yüzyılın
ortalarından itibaren Kraliyet, her pueblo de indios'ta bir siembra de
comunidad (topluluk ekimi) ekimi ve hasadı yapılmasına karar verdi; bu, ya
haraç ödemek ya da açlık dönemlerinde geçim sağlamak için kullanılacaktı.
ine. Örneğin 1810 baharında kötü bir buğday hasadının ardından,

korregidor ortak tahılın dağıtılmasını, mümkün olan en kısa sürede kıyıya
mısır ekilmesini ve yaylalarda buğday ve mısır ekiminin 200 kat artırılmasını
emretti. üçüncüsü ise ''gelecekteki acil durumlara karşı hazırlıklı olmak
için'' kötü hasat ve hırsızlık korkusu. Yoksul milperolar (geçimlik mısır
çiftçileri) mısırlarını olgunlaşmadan hasat ediyorlardı ve kadınlar buğdayın
dağıtımını talep ediyordu. İspanyol cabildo, şehirdeki fırıncılara 2.668
pound buğday dağıttı ve daha fazlasını satın almaları için çevre bölgelere
bir komisyon gönderdi. On dokuzuncu yüzyılın ilk on yıllarında
kraliyet gücü gerilerken, Creole belediye yetkilileri, kıtlık ve kriz
zamanlarında yardım sağlamak için yerli elitlerle birlikte çalışarak kraliyet
yetkililerinin yerini aldı.
Yerli ticari üretim, ücretli emek, borç yükümlülüğü ve aile ve toplumsal

emek üzerindeki ataerkil kontrolün karmaşık bir karışımıyla gerçekleştirildi.
Toptan tekstil ticaretinin en yüksek seviyelerinde, zengin K'iche'ler ya
üretilen tekstiller karşılığında yerli evlere para, makine ya da mal ödünç
veriyor ya da konsinye olarak üretilen malları alıp ürünleri Guate mala
Şehrindeki üreticiler adına satıyorlar. . 1804'teki ölümünden önceki yıl,
K'iche' valisi Anizeto López, Guate mala şehrine 10.500 poundluk şaşırtıcı
miktarda tekstil sevk etti. Bu malların üretimi veya sevkiyatını
düzenleyen şartlar bilinmiyor, ancak bu, López, vali olarak K'iche' tekstil
üretimi üzerinde büyük bir kontrole sahipti. Diğer K'iche'lerin de aynı
şekilde büyük miktarda tekstil siparişleri göndermesi, bu otoritenin
mutlak olmadığını gösteriyor. π Durum ne olursa olsun, zanaatkâr
aileler on dokuzuncu yüzyıla kadar tekstil üretimi üzerinde önemli bir
kontrole sahip oldular. Bu aile işletmelerinin çoğu, on dokuzuncu yüzyılın
ikinci yarısına gelindiğinde, çırakların ve ücretli işçilerin emeğine dayanan
atölyelere dönüşmüştü.
İspanyol çıraklık, özel öğretmenlik ve evlat edinme kurumunu

yansıtmak, K'iche' nüfusunda önemli uygulamalardı. 1760 yılında yirmi
iki yerli yetim, K'iche' ailelerine yerleştirildi. Ω Yerli vasiyet ve
vasiyetnamelerdeki çok sayıda referans, evlat edinmenin yalnızca yüksek
ölüm oranlarını azaltmaya hizmet etmediğini, aynı zamanda işgücü
ihtiyaçlarını da karşıladığını ileri sürüyor. Evlat edinilen bu çocuklar,
öncelikle aile emeğine dayanan zanaatkarlık ve tarımsal üretim sistemine iyi u
Örneğin Mateo Pac, üvey babasının tekstil atölyesini miras aldı. Ve

1840'ta María Ygnacia Coyoy, kocası onu terk ettikten sonra "bu güne
kadar bana önemli hizmetler sağlayarak" onunla birlikte yaşayan
evlatlık oğlu Juan'ı mirasçı olarak tanıdı. . . ve beni bir an bile
bırakmadan çalışmak.'' Ev işleri
de aynı şekilde şehrin işgücünün önemli bir bölümünü oluşturuyordu.
1813'te Quetzaltenango'nun 2.015 evinde 323 hizmetçi çalışıyordu:
127 İspanyol ailede 210 hizmetçi çalışıyordu ve 734 Mestizo ve Ladino
hanesinde 109 hizmetçi çalışıyordu. Ve 1813 nüfus sayımında
şehrin 1.154 K' bölgesinde çalışan yalnızca 4 hizmetçi listeleniyor. iche'
aileleri için bu, yerli hanelerdeki ev emeğinin doğru bir temsili değildir,
çünkü önceki paragrafta açıklanan himaye ilişkileri, özellikle daha
zengin K'iche'ler arasında büyük olasılıkla ev işlerini de içermektedir.
323 hizmetçiden 130'u K'iche'ydi ve çoğunluğu (193) Mestizo olarak
listelenmişti. Bu nüfusun 229'si Kadın, 94'si Erkektir. Kadınların
çoğunluğu Mestiza veya Ladina'ydı (141'i Mestiza veya Ladina; 88'i
K'iche' idi). 229 kadının 197'si bekar, 12'si dul ve 9'u evliydi (11 kişinin
durumu belirtilmemişti). 94 erkekten 80'i bekar, 6'sı dul ve 7'si evliydi
(1'in durumu listelenmemişti).
Çalışma ilişkilerinin oluşumunda kast ve ataerkilliğin kesişimine dikkat

edin. Aile emeğine ve ataerkil bağlara ve dolayısıyla geçimlik üretime
sınırlı erişimi olan bekar bireyler, özellikle de bekar kadınlar, evli
bireylere kıyasla kendilerini daha yüksek oranda kölelik ilişkilerine
girerken buldular. Hizmetçi işgücünün çoğunluğunu Hintli olmayanların
oluşturması, sosyal güvenlik ağının K'iche'ler arasında Ladinolar veya
Mestizolar'a göre biraz daha sıkı olduğunu gösteriyor. Örneğin K'iche'
yetimleri K'iche' ailelerine yerleştirildi. Hint kimliği yıkıldıkça yerli
toplulukları karakterize eden ataerkil bağlar da zayıfladı (bu bölümün
ikinci epigrafındaki Ladinos tanımını hatırlayın) . Ladinolaşmış bir
K'iche', evlatlık yükümlülükleri konusunda daha az talepte bulunabilir
ve dolayısıyla hayatta kalmak için ücrete veya borçlu köleliğe güvenmeyi
seçmiş veya buna zorlanmıştır.
Tarımda borç emeğin güvence altına alınmasına yardımcı oldu. Ancak Creole ve İspanyol
çiftçilerde olduğu gibi, bu borç zorlayıcı değildi. Anizeto López 1804'te, saha çalışanlarının
kendisine toplu olarak "büyük miktarlarda" para borçlu olmasıyla birlikte öldü. Bu
uygulama, onun borç hesaplarını tutmak için bir gözetmen görevlendirmesi ölçüsünde
standartlaştırılmıştı, ancak görünen o ki bu konuda herhangi bir girişimde bulunulmamış. TOPLA
ya onun ölümünden önce ya da sonra. On dokuzuncu yüzyılın başlarında
kayıtlar, bazı toprak sahibi K'iche'lerin kendi mülklerinde diğer Kızılderililerin
ikamet etmesine izin verdiğini gösteriyor. Bunun karşılığında bölge sakinleri ya
ev sahiplerinin tarlalarında çalıştılar ya da onlara kendi gelirlerinin bir kısmını
sağladılar. Mülksüzleştirme, babalık yükümlülüklerindeki artış, aile üyelerinin
ölümü ve toplumsal hakların kaybı şüphesiz pek çok kişiyi borçlara daha fazla
bağımlı hale getirdi. Ancak geç sömürge döneminde köleliğin daha sonra kahve
ekonomisinde olacağı kadar zorlayıcı veya önemli bir kurum olduğuna dair hiçbir
belirti yok.
Kadınlar
Quetzalteco kadınları kamusal alanda oldukça görünür ve aktifti ve üretim ve

ticaretin neredeyse her alanına katılıyorlardı. Ticaret ve kredi yoluyla kadınlar,
ataerkilliğin iniş çıkışlarını hafifleten dengeleyici bir güç dünyası yarattılar.
Kadınlar çiftçilik yapıyor, hayvancılık yapıyor, dokuma yapıyor, ticaret yapıyor,
araziye, besi hayvanlarına, aletlere ve işlere sahip oluyor, borç veriyor ve dava
konusu mülklere sahip oluyordu. Pazar kadınları müşteriler için bıçaklarla
birbirleriyle kavga ediyor ve plaza tezgahlarına uygulanan yeni belediye vergilerini
protesto etmek için bir araya geliyorlardı . her pazar pazar kurulur.
Quetzalteca'lar tarımsal ürünler satmanın yanı sıra sabun, domuz yağı, çam zifti,
tütsü, mum, tortilla ve ekmek ile diğer yaygın el sanatları ve yiyecek ürünleri de
yapıp satıyordu; Diğerleri, genellikle müdürlerin eşleri, ünlü Quetzaltenango
huipil (yerli kadın tunik), bal, et ve kümes hayvanları gibi yüksek kaliteli tekstil
ürünlerinin ticaretini yapıyordu. Bu ticaretten kazanılan para veya mallar onlara
bir nebze olsun bağımsızlık ve erkek bir hane reisinin yokluğunda hayatta kalma
olanağı sağlıyordu.
Topluluk kaynaklarını erkeklerin yapabileceği derecede harekete geçirme

konusunda siyasi yetenekten yoksun olan kadınlar, üretici güçler üzerinde
kontrol elde etmek için paraya ve krediye güvendiler. Zengin İspanyol ve Creole
kadınları emek ve malların parasını kolayca ödeyebiliyorken, diğer kadınların
çoğunun yerel ekonomiye katılmak için borç alması gerekiyordu. Kadınlar,
erkeklere sunulan büyük ölçekli kredilere erişemedikleri için akrabaları, arkadaşları
ve patronları aracılığıyla aralarında dolaşan krediye bağımlıydılar.
1801 ile 1804 yılları arasında kadınlar toplam borcun 1.830 pesosunu borç aldılar.
Şehirde 21.667 peso ödünç verildi. Ω Kadınlar ayrıca verilen toplam kredi
miktarının 2.982 pesosu gibi önemli bir miktarı da avans olarak verdi. Erkekler
tarafından gerçekleştirilen 1000 peso veya daha fazla tutarındaki büyük işlemleri
çıkarırsak, aslında kredinin çoğunluğunu kadınlar verdi. Dahası, kadınlar
cofradía'lara cömertçe bağış yapma eğilimindeydiler, böylece kredi için mevcut
fonlara katkıda bulundular. π Bu belki de erkeklerin erişebileceği kaynaklara
sahip olmayan kadınların sosyal güvenlik sağlayıcıları olarak cofradía'lara daha
fazla güvenmeleriyle ilişkilendirilebilir.
Ancak kadınlar, faaliyetleri üzerinde kendilerine yalnızca sınırlı bir siyasi güç
tanıyan bir toplumsal yapı içinde alıp satıyor, ödünç veriyor ve borç alıyordu .
Şu ana kadar anlatılan emek, toprak ve sermayenin toplumsal ilişkileri, erkeklerin
(müdürler, kraliyet memurları, Creole elitleri, kilise rahipleri) ekonomiyi bir dizi
komünal, yasal yönetim yoluyla kontrol ettiği daha geniş bir ataerkil kast gücü
bağlamında gerçekleşti. ve siyasi normlar ve yaptırımlar.π Erkekler bir dizi
önemli
noktada üretimi, ticareti ve mülkiyeti kontrol ediyordu. Kadınların küçük ölçekli

krediye erişimi varken, erkekler önemli miktarlarda sermaye elde etmek için
siyasi bağlantılarından yararlanabiliyorlardı.
Gobernador Anizeto López, çeşitli sermaye yoğun girişimlerini finanse etmek ve
diğer Kızılderililerle patronaj ilişkileri kurmak için borç para alabildi ve böylece
gücünü artırdı; kadınların bu tür bir krediye erişimi yoktu. Dahası, erkekler
topluluk hazinesinden kredi almayı bekleyebilirlerdi. Bunun aksine, Anizeto
López'in dul eşi María Salomé Quijivix, 1804'te caja'dan bin peso kredi talep
ettiğinde, oğlunun senet imzalaması gerekiyordu. Benzer şekilde, yerli belediye
memurları da kendi özel girişimleri için ortak işgücü oluşturmak amacıyla siyasi
konumlarını kullanabilirler.π Ve kadınlar yerel ticarete enerjik bir şekilde
katılırken, erkekler uzun mesafeli ve kazançlı ticari ağları kontrol ediyordu.π
Hane düzeyinde de kadınlar üretken kaynaklara erişim konusunda erkeklere

bağımlıydı. Hane halkı, komündeki en yaşlı erkek üye tarafından temsil ediliyordu
ve kadınların ortak araziye, meraya, ormana ve suya erişmesi onun aracılığıyla
mümkün oluyordu. Dahası, sömürge hukukuna göre evli kadınların, mülkü kendi
emeğiyle veya evlenmeden önce edinmiş olsa bile, mülkle ilgili işlemlerde
bulunmak için kocalarından izin alması gerekiyordu. Kocasının yokluğunda
kadınlar, işlem yaparken korregidordan izin almak zorunda kalıyorlardı. Örneğin
1803'te Rosa
López'in , ölen kocasından kendisine kalan araziyi satabilmesi için
koridordan izin alması gerekiyordu. torunu Juan Yac.π Buna ek olarak,
erkekler hane gelirini kontrol etme ayrıcalığına sahipti; çoğu zaman ya
kadınların kazancını diğer erkeklere ödünç veriyor ya da borç alırken
kadınların mallarını teminat olarak gösteriyordu.π Bu ilişkiler, cinsiyet
eşitsizliği üretmekten çok daha fazlası. Kentin ekonomik dönüşümünü
anlamanın anahtarıdır. ππ Yukarıda anlatıldığı
gibi, hem K'iche' üreticilerinin göreli bağımsızlığı hem de kapitalist
ilişkilerin yeni oluşmaya başlaması için gerekli olan kentin kredisinin
çoğu, kadınlar tarafından oluşturulan ağlar aracılığıyla geçiyordu. Dahası,
kadınların çoğu, aile veya toplumsal emeği harekete geçirmek için
erkekler tarafından kullanılan siyasi güçten yoksun bırakıldıkları için,
genellikle babaları ve kocaları tarafından kendilerine bırakılan evleri veya
arazileri satmaya zorlandılar.π Kredide olduğu gibi, bu işlemler , ortak
mülkiyet. Örneğin 1801'de Micaela Salazar, ölen kocası Nicolás Coyoy'un
kendisine bıraktığı evi sattı. Ve 1803'te, adı geçen K'iche'nin dul eşi Rosa
López, şehrin eteklerinde kendisine bırakılan 194 cuerdayı sattı. "Yaşamak
için kasabada küçük bir ev satın alabilir, çünkü tarlalarda yalnız yaşayıp
tehlikeye maruz kalmak istemez."
Hayatta kalma ile yıkım arasındaki, özellikle de bekar kadınlar için

istikrarsız olan denge, doğadaki olaylarla kolaylıkla bozulabilir. 1773
yılında Lorenzo Cortés'in dul eşi Jacinta Nimatuj , veba nedeniyle on altı
kiracının ölmesi üzerine babasından kalan evi kaybetti. Nimatuj'un mülkü
devretmekten başka seçeneği yoktu.
Kadınların dinamik ekonomik faaliyetleri ile emeği harekete geçirmedeki

yetersizlikleri arasındaki çelişki - en azından erkeklerin yapabileceği
ölçüde - María Ygnacia Coyoy'un 1840 vasiyetinde vurgulanıyor. Yedi yıl
önce kendisine “bir gerçek bile” bırakmayan kocası tarafından terk edilen
Coyoy, “karnını doyurabilmek için” evini satmak zorunda kaldı.
Geçimini kireçtaşı sağlayarak sağlamayı başardı . evlatlık oğlu Juan'ın
emeğiyle inşaat projelerine başladı. Minnettarlıkla, yalnızca Juan onun
mirasçısı olacaktı: ''Kocam değil'' diye vurguladı, ''Yetkili bir yargıç
tarafından beyan edildiği gibi, yalnızca benim çalışmamla elde edildiği
için sahip olduğum mülke başka hiç kimse itiraz edemez. Kocamın benim
mallarım üzerinde hiçbir hakkı yoktur.'' Ancak bu bile kocasından bağımsız old
Coyoy'un algılanan yükümlülüklerinden vazgeçmesine yol açmaz.

Vasiyetinde, eğer kocasının hasta olduğu ya da başka bir talihsizliğe
yakalandığı fark edilirse Juan'ın gidip onu bulmasını, Quetzaltenango'ya
geri getirmesini ve "ona babasıymış gibi davranmasını" şart koşuyordu. '
Erkekler
Bazı Quetzalteco K'iche' erkekleri bölgesel ve şehir ticaretinin en üst

seviyelerine katılabildiler. Bunu yapabilmeleri, "Hispanik birikim
stratejilerini" ataerkil kast gücüyle birleştirme yeteneklerine dayanıyordu.
emek onların ticari faaliyetlerini sübvanse ediyordu ve geçimlik üretime
erişim onlara zor zamanlarda sığınacak bir yer sağlıyordu; müdürler
olarak toplumsal kaynakları kendi özel girişimlerine uygulayabilirler; ve
siyasi seçkinler olarak, çoğu sıradan insanın veya kadının erişemediği
kredi ve pazarlara erişim kazanmak için Creole toplumuyla olan
bağlantılarını kullandılar.
Etnik açıdan bağımlı bir nüfusun siyasi elitleri olarak müdürler,

ekonomik faaliyetlerini finanse etmek için kredi ve sermayeye erişimlerini
kullandılar. K'iche' müdürü ve tüccarı Desidero Cayax'ın 1801 mal
envanteri, dört fıçı İspanyol şarabı, altmış sekiz brüt ip, Fas derisinden
yapılmış yirmi dört ayakkabı, altı battaniye, on yedi şapka ve kırk fıçı
içeriyordu. altı kilo boya. Cayax'ın üç yüz peso değerinde bir evi, elli
cuerda arazisi, iki atı ve bir katırı vardı. Ticari girişimini tarım ve
tekstil üretimiyle destekledi. Bu düzeydeki ekonomik faaliyet, genellikle
yalnızca İspanyol veya Creole alacaklılarının alabileceği bir düzeyde
yatırım gerektiriyordu. Örneğin Cayax, 1801 mısır hasadını, hasattan
önce bir İspanyol'a beş bin başak (on bin verimden) sağlama sözleşmesi
yaparak finanse etti. Aynı yıl Cayax, iki İspanyol kadından 400 peso borç
alarak ticari faaliyetini sermayeye dönüştürdü ve toplam borcunu 665
pesoya çıkardı. Ancak bu faaliyeti finanse eden cinsiyet yardımı,
Cayax'ın 1803'teki ölümüyle açıkça ortaya çıktı. Yoksulluk çeken dul eşi
Teresa Mejía, borçlarını ödemek için evlerini satmak zorunda kaldı. 1801
yılında değeri 300 peso olan ev, Mejía tarafından 160 pesoya başka bir
K'iche'ye satıldı. Ancak yerli girişimciliğin en çarpıcı örneği,
daha önce Anizeto López'den bahsetmiştik. López, Quetzaltenango'nun
en güçlü Creole sakinlerinden bazılarının komşusu olarak şehrin en
prestijli caddesinde yaşadı ve 1786'dan 1804'teki ölümüne kadar K'iche'
gobernador (bir Kızılderili tarafından tutulan en yüksek topluluk ofisi)
olarak hizmet etti. ekonomik faaliyet çeşitlendi; çiftçi ve tekstil tüccarı
olarak para kazandı ve görünen o ki, bir arazi spekülatörü olarak
hayatının son yıllarında kâr amacıyla mülk alıp satıyordu. López'in sosyal
bağlantıları ve vali olarak otoritesi, çoğu K'iche'nin ulaşamayacağı
ticarete, toprağa ve krediye erişmesine izin verdi.
Öldüğü zaman, López'in toplam üç yüz dönümden fazla mülkün yanı
sıra bir dizi şehir arsası ve evi de vardı. π Yukarıda açıklanan mülk
transferinin cinsiyete dayalı doğası, López'in 1800 yılında bir çiftliği satın
almasında görülebilir. don Diego Simón'un dul eşi. 1803'te, Sebastián
Tzunún'un ruhu için ayinlerin ödenmesi amacıyla 600 peso ipotek içeren
bir ev satın aldı. Ω Belki de şehrin rahibiyle olan siyasi bağlarından
yararlanan López, bir indirim aldı kiliseye bağlı ilahiyatta mülkünü hızla
1.600 pesoya bir Creole'ye sattı. Dahası , López görünüşe göre arazi
elde etmek için güç kullanmaya istekliydi. Hayatının ve görev süresinin
son yıllarında, diğer K'iche'ler López'i defalarca daha fazla mülk biriktirmek
için siyasi gücünü kötüye kullanmakla suçladılar. Ve 1813'te, ölümünden
dokuz yıl sonra, oğlu Manuel'in beş komploculuk talebinde bulunması
engellendi. babasının malı. Kraliyet maliyesi, arazinin Manuel'in iddia
ettiği gibi Ladinos'tan değil, "zor ve korku" ile López'e satmaya zorlanan
Kızılderililerden satın alındığına karar verdi. López'in, girişimlerini
finanse etmek için büyük miktarlarda kredi ve sermayeye erişimi
vardı . . Öldüğü sırada üç kofradía'nın toplam 701 pesoluk fonunu kontrol
ediyordu.Ω Muhtemelen bu paranın nasıl kullanılacağı konusunda
biraz takdir yetkisi vardı. Dahası, vali olarak López, siyasi ve sosyal
bağlantılarını şehrin en güçlü sakinlerinden borç almak için kullandı.
1804'te öldüğünde López'in şehrin en zengin Kreolleri ve İspanyollarına
6.000 pesodan fazla borcu vardı.
López'in vasiyeti, borcun K'iche' nüfusu arasında himaye bağları
yaratmak için nasıl kullanıldığına dair sınırlı ama etkileyici bir örnek
veriyor. Yukarıda adı geçen isimsiz ve numarasız tarla çalışanlarına
verilen "büyük miktarların" yanı sıra, López, çoğu K'iche' olan çeşitli
kişilere 5 ila 125 peso arasında değişen bir dizi küçük kredi verdi.
Yardımseverliği ölümünden sonra da devam etti: López, mirasının bir dizi
yoksul kadının dini yükümlülüklerini üstleneceğini şart koştu.
Felipe Aguilar Tunai'nin bir kofradía'ya on üç kilo balmumu ve 60 peso borcu olan
dul eşi gibi. Ayrıca Cofradía Santísimo Sacramento'ya festivali ve belirtilmeyen bir
kutsal eser için 900 peso bağışladı.
López'in ölümü, K'iche'nin ekonomik faaliyetinin ataerkil güce ne ölçüde

dayandığını bir kez daha gösteriyor: Ölümünün ardından çocukları ve karısı,
kredilerini geri ödemek için neredeyse tüm mal varlığını satmak zorunda kaldı .
Topluluk ekonomisi (maddenin siyasi garantisi, toprağa erişim, yün ve pamuk gibi
hammaddeler, pazarlar ve kredi ve aile kaynakları üzerindeki ataerkil kontrol dahil),
yerli tarım ve zanaat üretiminin genişleyen bir bölgesel pazarla eklemlenmesine
olanak sağladı. Topluluk kredisi, İspanyol sermayesine olan bağımlılığı azalttı ve
esnek ve güvenli geçim ve ticari üretim ilişkilerine olanak sağladı. Araziye erişim,
kronik işgücü sıkıntısıyla birleşerek tarım işçilerine yetiştiricilerle ilişkilerinde avantaj
sağlıyor. Büyüyen kentsel ekonomi, çırak, hizmetçi ya da pazar kadını olarak evlatlık
güvenlik ağından düşenlerin çoğunu bünyesine kattı. Bu nedenle, kanıtlar az
olmasına rağmen, on sekizinci yüzyılın son onyıllarında yayla ekonomisinin şehrin
K'iche' nüfusuna istikrarlı ve zaman zaman faydalı maddi koşullar sunduğu görülüyor.
Kültürel Meşruluğun O Kadar da Kırılgan Olmayan Politikası
Quetzalteco'lar, sınıf ve etnik sınırların ötesinde, kültürel otorite, statü, itaat ve

yükümlülük etrafında yapılandırılmış bir topluma anlam kazandıran ritüellere ve
günlük eylemlere katıldı. Bu kolektif katılıma ve kaynakların toplumsal normlara göre
düzenlenmesine rağmen basit bir ahlaki topluluk yoktu. Quetzaltenango,
mücadelenin anlam yarattığı, tabakalı, çekişmeli bir yönetimdi. Rekabet eden gruplar,
çıkarlar ve kimlikler, kültürel önem oluşturmak için birbirleriyle yarıştı; bunların hepsi
daha geniş bir sömürgeci tahakküm ve güç bağlamında gerçekleşti.
Siyaset
Şehrin yerli belediye yapısı basit bir şekilde oluşturulmuştu. İki K'iche' alkaldesi ve
dört regidorun her biri bir yıl süreyle görev yaptı. Reklamda-
Bu altıya ek olarak bir veya iki sendika, bir sayman ve bir katip de genellikle
görev yapıyordu. Cabildo'nun başında, genellikle ölümüyle sonuçlanan uzun
bir süre boyunca ofisi elinde bulunduran yerli bir vali vardı. Bu belediye
yetkilileri şehrin K'iche' nüfusunun idaresinden sorumluydu. Haraç topladılar,
nüfus sayımları yaptılar, kamu ve dini projeler için işçi çalıştırdılar ve kaynakları
ve üretimi düzenleyerek ve her üyeyi kendi dini, ailevi ve sosyal sorumluluklarını
yerine getirmeye zorlayarak toplumun sosyal ve ahlaki refahını korudular.
Vali dışındaki tüm K'iche' subaylarının seçimi, yılda bir kez, genellikle Aralık
ayında toplanan daha
büyük müdürler organı tarafından yapılıyordu. İspanyol belgeleri yıllık
toplantıdan bir seçim olarak söz ederken, yeni görevlileri seçmek için oylama
yerine fikir birliği kullanıldı.
Bir alcalde olabilmek için, müdürlerin akranlarının saygısını yalnızca yoldaşlar

(cofra día üyeleri) ve regidores olarak yıllarca hizmet ederek değil, aynı
zamanda sömürge toplumunda K'iche'nin çıkarlarının savunucuları olarak
siyasi zekalarıyla da kazanmış olmaları gerekiyordu . Seçimden sonra yeni ca
bildo'nun rahip ve korregidor tarafından onaylanması gerekiyordu.
Gobernador, corregidor tarafından seçildi. Bu ofisi elinde tutmak için
gereken nitelikler, alcalde olmak için gereken niteliklere benziyordu. Bu
pozisyon genellikle topluma yönelik uzun bir dini ve belediye hizmet kariyerini
sınırlıyordu. Hapsburg yönetimi altında, ahlaki dürüstlük ve Kızılderililerin dini
yükümlülüklerini yerine getirmesini sağlama yeteneği, en azından retorik
olarak valilik için önemli niteliklerdi. Ancak Bourbon idarecileri, basitçe ifade
etmek gerekirse, birlikte çalışabileceklerini düşündükleri müdürleri seçtiler.
Bu şartı üç kriter karşılıyordu: İspanyolca yeterliliği, ayıklık ve "akıl yürütme
yeteneği". Örneğin 1780'de, Corregidor, Manuel Silverio'yu vali olarak aday
gösterdi, Silverio'nun "ana dili" ile birlikte İspanyolca konuştuğunu, içki
içmediğini ve bunun sonucunda "çok mantıklı" olduğunu belirtti.
Silverio'nun adaylığı , eski valinin dul eşiyle olan son evliliği.
Cinsiyet bağımlılığı bir kez daha kast gücünün teminatı oldu, bu sefer siyasi
alanda.
Sömürge döneminin sonlarına gelindiğinde Quetzaltenango'daki toplumsal
ilişkiler, Rodolfo Pastor'un Meksika'nın Mixteca bölgesi üzerine yaptığı
araştırmada "macehualizasyon" olarak tanımladığı şeyi, yani yerli topluluk
içindeki katı siyasi bölünmenin yıkılmasını sağlayan süreci deneyimledi.
Caciques (yerli soylular) siyasi gücünü kaybetti ve daha büyük halk kitleleri tarafınd
müdürler; Toplumdaki bölünmeler müdürleri ittifak kurmaya itti

Macehuales'le birlikte onlar da bu yeni fırsattan yararlandılar.
kendilerini politik ve ekonomik olarak ilerletme esnekliği. Quet
zaltenango'da, on sekizinci yüzyılın başlarında müdürler ve yöneticiler
Macehuales, bölgede siyasi açıdan öne çıkan iki sosyal grup haline gelmişti.
K'iche' topluluğu. Bu zamana kadar ''cacique'' sınıflandırması vardı.
şehirde varlığı sona erdi. Asıl durum kalıtsaldı (erkek çocuklar
müdürler müdür olarak kabul ediliyordu ve kız çocuklar genellikle elit ailelerle
evlendiriliyordu), ancak topuz huales'in siyasi güce erişmesine izin veren yeni
kanallar açıldı. Hizmet sağlayan halk
Kraliyet'e sosyal konumlarını geliştirebilirler. Nicolás Quijivix,
Örneğin, ünlü Cancuk Maya isyanının “yatıştırılmasına” yardımcı olduktan sonra
Chiapas (1708-13) müdür oldu. Belki de marjinal
Şehir içinde ve çevresinde repartimiento'nun önemi nedeniyle kraliyet yetkilileri
halkla prensler arasında keskin bir ayrımın sürdürülmesi konusunda özellikle
dikkatli değildi. Dahası, sömürge süreci ilerledikçe halk, yerli seçkinler
arasındaki bölünmelerden giderek daha fazla yararlandı.
sonraki bölümlerde göreceğimiz gibi konumlarını ilerletmek için.
Kültür
Günlük yaşamın hemen her alanında kültürel otorite sergileniyor ve

ironik ve istikrarsız bir şekilde, İspanyol normlarına ve
uygulamalar. Dini ritüeller özellikle ideolojik içeriğe gebeydi. Her yılın başında
yeni yerlilerin seçimi
cabildo bir ayin ve Te Deum ile kutlandı. K'iche' seçkinleri oturdu
“Müdürleri mac ehuales'ten” ayırmak için kilisenin ön cephesi. Müdürler

sosyal statülerini finansman ve destek yoluyla gösterdiler.
Geçit törenlerini yönetecekleri şehrin en prestijli ve zengin kofradíalarına,
muhteşem tören kıyafetleri giyerek hizmet veriyorlardı.
sokaklar. En seçkin kofradíaların sunakları orta nefi çevreliyordu
yoksul kardeşlikler ikonlarını ve tapınaklarını korurken, katedralin

ya dört barrio kilisesinden birinde ya da özel evlerde.
Bir kişinin ölümünden sonra ritüelleştirilmiş ayrım, anma törenleri ve uygulamaları
aracılığıyla devam etti. Cofradías mezar toplulukları olarak hizmet ediyordu ve zengin
ayrılan arkadaşlarından kalan parayla artan kardeşlikler,
toplumsal önemini güçlendiren ayrıntılı cenaze törenlerine ev sahipliği yaptı.
merhum. Aynı şekilde kişinin son dinlenme yeri de sosyal kurallarla yönetiliyordu.
6. Cofradía del Niño Salvador del Mundo, c. 1900. Fotoğraf: Tomás Zanotti,
Museo Girard'ın izniyle.
durum. On dokuzuncu yüzyılın başına kadar, müdürler genellikle kilisenin

mezarlarına gömülürken, Macehuales kilise bahçesine gömülüyordu. π
Ruhun bakımı bile statüye göre sıralanıyordu. Prin cipales, yıllık ayinler
için Macehuales'e göre daha uzun ömürlü ilahiler miras bıraktı.
Giyim, Quetzalteco kimliğinin inşasında önemli bir rol oynadı. Ω On

dokuzuncu yüzyılın ortalarına gelindiğinde, önde gelen kadınların
huipile'lerinin, şallarının ve pilili elbiselerinin kalitesi ve karmaşık tasarımı,
onları giderek daha yoksul Quetzalteca'lardan ayırıyordu. Erkek müdürler
İspanyol tarzı pamuklu pantolonlar, yakalı ceketler ve ayakkabılar giydiler
ve yerli kültürü simgeleyen aksesuarların günlük kullanımından yavaş yavaş vaz
(örneğin bel kemerleri ve başörtüleri). Bunun tersine, sıradan insanlar

kaba pamuklu veya yünlü pantolonlar, basit gömlekler veya pançolar
giyiyor, sandalet giyiyor veya yalınayak dolaşıyorlardı. Törenlerde erkekler
Avrupa tarzı mavi kadife veya kumaş pelerinler, kuşaklar ve geniş kenarlı
fötr şapkalar giyerken, kadınlar özel tunikler, saç örtüleri ve peçeler
giyerlerdi. Daha zengin K'iche' adamlarından birkaçı belinde kılıç taşıyordu
ve ata biniyordu. Pek çok K'iche "don" ve "doña"nın İspanyolca kullanımını
etkilerken, Francisco Xavier Cojulún y Aguilar gibi bazıları İspanyolların
çoklu ve/veya tireli soyadları uygulamasını benimsedi.
Zengin K'iche'ler şehir merkezinde yaşama eğilimindeydiler: Dört
barriodan birinde evleri vardı ve şehrin iç kısımlarında çiftlikleri vardı.
Kreoller arasında kişi plaza ne kadar yakın yaşarsa konumu da o kadar
prestijli oluyordu. On sekizinci yüzyılın sonları ve on dokuzuncu yüzyıl
boyunca, müdürlerin evleri büyüklük ve lüks açısından İspanyolların
evleriyle giderek daha fazla eşleşiyordu. Anizeto López, örneğin
verandası, birden fazla odası ve ayrı bir mutfağı olan geniş duvarlı bir
evde yaşıyordu. Bir İspanyol'dan satın aldı. Yerli konutların saman saz ve
toprak zeminlerinin yerini fayanslar aldı. On dokuzuncu yüzyıldan
başlayarak kasaba merkezindeki Kızılderililer, kendilerine ait su kuyularının
sağlanması için belediyeye çok sayıda talepte bulundular ve daha sonra
yüzyılın sonlarında evlerine doğrudan su boruları çekilmesi için dilekçe
verdiler. Müdürlerin vasiyetnameleri ve envanterleri, yataklarda
uyuduklarını ve masa, şifonyer, çalışma masası ve sandık gibi diğer Avrupa tar
Daha yoksul Macehuale'ler (çobanlar ve milpa çiftçileri) şehrin kırsal
kesimlerinde, tek odalı ahşap veya kerpiç sazdan yapılmış evlerde
yaşıyordu. Şehirde yaşayanlar ya küçük bir eve sahip oldu ya da kiraladı
ya da daha büyük bir konut kompleksinde bir oda kiraladı. Kızılderililerin
yaşam koşullarına ilişkin Kreol tanımları sıklıkla onların toprak zeminde,
hasırların üzerinde uyumak ve odun sobalarından çıkan dumanı solumak
gibi sağlıksız
alışkanlıklarından yakınıyordu. İspanyolca dili, müdürlerin kültürel
otoritesinin önemli bir bileşeniydi. Ancak İspanyolca yeterliliği, yalnızca
hakim kastın dilini konuşma ve belki de okuma ve yazma becerisini değil,
aynı zamanda bu dilin etkili bir şekilde nasıl kullanılacağına dair bilgiyi de
gerektiriyordu. Quetzaltenango'da, 1683'teki korregidor'a göre "Castellino
konusunda bilgili" olan K'iche' princi pales, sayısız dilekçe, sözleşme ve
vasiyetlerinde İspanyol hukuk ve retorik geleneğini nasıl kullanacaklarını
sömürge sürecinin başlarında öğrenmişti. .
Dil, sömürge toplumuyla etkileşimin yöneticilerin yeterliliğini arttırdığı bir

meşrulaştırma ve güç döngüsünün parçasıydı.
Bu onların İspanyollar ve Kreoller ile olan ekonomik ve politik ilişkilerinde daha
büyük başarı sağladı ve bu da onların dilsel ve politik bilgilerini güçlendirdi.
Önemli etkileşimin dışında bırakılanlar (macehuale'ler ve kadınlar), siyasi
bağımlılık ve ekonomik güçsüzlükten oluşan ters bir döngüye kapıldılar.
Hakim grupla görece etkileşim eksikliği, yalnızca dilsel analfabetizmi değil,
aynı zamanda izolasyonlarını ve patriklere bağımlılıklarını derinleştiren siyasi
cehaleti de sürdürdü. Seçilmiş bir grup patrik arasında İspanyolca yeterliliği,
siyasi ve ekonomik güce erişime izin verdi ve bu gücü kültürel alanda cinsiyet
ve sınıf bağımlılığı yoluyla meşrulaştırdı.
K'iche halkı ve kadınlar bu döngüye uyum sağladılar ve kendi çıkarlarını

desteklemek için saygı ve bağımlılık ritüellerine katıldılar. Örneğin 1815'te,
macehual kocalarının bir plaza isyanına katıldıkları için tutuklanmasının
ardından, ismi açıklanmayan kadınlar, kocalarını savunan koridora bir dilekçe
yazdılar. yerli bir yazardı ve İspanyol tarzı süslü paragraflar taşıyan imzalarla
doluydu; isimsiz kadınların mektupları basit ve geçiciydi, bu da onların İspanyol
usulüne aşina olmamalarını yansıtıyordu. Mektuplara tarih ve imza atılmamıştı
ve kadınların isimleri bir katip tarafından bile listelenmemişti. Bununla birlikte
dilekçe, kocalarının neden masum olduğuna dair kanıt olarak protestoya yol
açan gerçeklere ilişkin açık bir analitik tartışma içeriyordu. Cevap alamayınca,
kadınlar giderek umutsuzlaşan iki çağrı daha yazdılar: "Ekinlerimizle, evlerimizle,
hayvanlarımızla ve işimizle ilgilenmek, yemek yiyebilmek ve kocalarımıza
bakabilmek için elimizden geleni satarak yalnız bırakıldık." hapiste. Bizi
savunacak ya da bizimle ilgilenecek kimsemiz yok. Kocalarımızın hapishaneden
çıkıp davamızı yeniden ayağa kaldırması için sizden tüm itaatkârlığınızı rica
ediyoruz. . . koruyucumuz olarak bize takva ve şefkatle davran.''
Kadınlar yalnızca kendilerini kendileriyle ilgilenecek kimsenin olmadığını

göstermekle kalmıyor, aynı zamanda ataerkil hayırseverliği ortaya çıkarmak
için - artık hapisteki kocalarının geçimini sağlayanların da olduğu - bozulmuş
bir doğal düzenin resmini çiziyorlar. Bir katibin yokluğu ve K'iche' cabildo'nun
sessizliği, kadınların kocalarını serbest bırakma çabalarında gerçekten de
yalnız olduklarını gösteriyor (müdürler isyana katılmayı reddetti ve rahatsızlığı suçla
sıradan insanlara yasak). Başka bir başvuru yolu olmaksızın, kimliği bilinmeyen kadınlar
kocalarını savunmaya yönelik mantıklı girişimlerinden hızla vazgeçtiler ve
cinsiyete dayalı itaatkârlığın beklenen bir performansıyla meşgul.
Seksen yıl sonra yazılan başka bir dilekçede (bu,
K'iche' yetkilileri tarafından yazılmış ve bir katip tarafından yazılmış), 257 K'iche' kadını protesto etti
Pazar tezgahlarına yeni belediye vergileri: ''Bütün kocalarımız pazarda

milis. Gerektiğinde şikayet etmeden savaşa girecekler,
eşlerinin piyasada çalışarak kendilerini ve çocuklarını geçindirebileceklerini bilmenin
güveni içindedirler. Ancak yeni belediye vergisi bizi pazarın dışına iterse binlerce şey
yapmak zorunda kalacağız
sadece hayatta kalmak için.''
Hem bu dilekçeler hem de María Ygna cia Coyoy'un yukarıda bahsedilen vasiyeti,
toplumsal ilişkilerin ne ölçüde yapılandırıldığını ortaya koyuyor
cinsiyet ideolojisi ve kontrolü ile. Bu nedenle kadınlar, kadınların çaresizliği
varsayımlarını, aslında vazgeçilmez olanlarıyla uzlaştırmak zorunda kaldılar.
çıkarlarını öne çıkaracak şekilde topluluk ve ailenin yeniden üretiminde rol oynarlar.
Meşruiyet
Sosyal şöhretin kamusal tezahürlerinin yanı sıra gündelik formlar
K'iche' kadınlarının ve halkın, müdürlerin otoritesini ve rütbesini kabul etmelerindeki
kayıtsız hürmet, nasıl bir şeydi?
Quetzalteco'lar kendi dünyalarını organize ettiler. Müdürler bu yetkiyi kullandı
daha önce gördüğümüz gibi, sadece bireysel, aile ve toplumsal üretim için kaynakları
kontrol eden patrikler olarak değil, aynı zamanda al caldes, gobernadores ve yargıçlar
gibi kamu görevlileri olarak da.
Belediye memurları olarak K'iche' müdürleri, hızla büyüyen bir toplumun gerektirdiği
çok sayıda kamu projesi için işçi sağlama sorumluluğuna sahipti.
şehir. Bu projeler kilisenin ve diğer kamu hizmetlerinin bakımını içeriyordu.
Binalar, kuru havalarda yolların, köprülerin ve kanalizasyonların yıllık onarımı
sezon ve şehir su kemerinin inşaatı. Şehir büyüdükçe
K'iche' alcaldes, belediye yardımcılarından (gönüllüler) oluşan bir birliğe kaydoldu -
orman nöbetçileri ( guardabosques), gece devriyeleri ve yardımcı alcaldes
kırsal kantonlardan - ortak arazinin korunmasına, düzeni sağlamaya ve
Şehrin kırsal alanlarını yönetin. Bu pozisyonlar gönüllülük esasına dayalıydı.
maaş gerektirmediklerini ancak tüm erkek yönetici başkanları için zorunlu olduklarını düşünüyorlar.
hanelerin hizmet vermesi bekleniyordu. π

Yerli yetkililer aynı zamanda toplumsal fonların denetlenmesinden ve gelirin

artırılmasından da sorumluydu. Cabildo hazinesini kontrol etmenin yanı sıra,
gobernador şehrin tüm yerli kofradíalarının gelirlerinin yazılı bir kaydını
tutuyordu. Aynı şekilde, o ve alcaldes, haraçın yanı sıra diğer yerel veya
imparatorluk vergilerinin toplanması ve ödenmesinden de sorumluydu. Buna
karşılık, bu fonların kontrolü, müdürlerin toplumsal otoritesini güçlendirdi,
çünkü hazineden ve (bağımsızlığın ardından) kofradíalardan gelen para, kıtlık
ve hastalık zamanlarında hayatta kalmayı garantilemek ve yardımları yönetmek
için kullanıldı.
Emek repartimientos'unun önemi azalsa bile, yerli alcalde'ler, nakliyecileri

özel ihtiyaçlar için askere alma gücünü korudu. On dokuzuncu yüzyıl
seyahat literatürü, uzak bir pueblo'ya inip alcalde'yi arayan yorgun ve tozlu
Avrupalı gezginleri sıklıkla canlı bir şekilde anlatır. varışlarını duyurun ve
seyahatlerinin bir sonraki ayağı için bir katır ve birkaç yerli cargador (taşımacı)
temin edin; bunun için yasal ücreti ödeyecekler. Alcalde aracılığıyla işe alınanlar
yerli yetkililer tarafından hapse atılıyordu (tesadüfen, Carrera'nın
Quetzaltenango'ya gelişinden sadece birkaç hafta sonra), böylece bir sonraki
günün seyahati için hazır olmaları sağlanıyordu. Belediye olarak
sorumluluklarının bir parçası olarak cers, K'iche' alcaldes yargıç olarak görev
yaptı ve
topluluk meselelerini karara bağlama yetkisine sahipti. K'iche' yargıçları
sarhoşları ve çalışma yükümlülüklerinden kaçan işçileri cezalandırdı, küçük
kişisel çatışmalarda hakemlik yaptı ve aile ve toplumsal ilişkileri hakemleştirdi.
Ataerkil normlara göre anlaşmazlıklar. Yetkileri onlara tecavüzcüleri, zina
yapanları ve ailelerini terk eden erkek ve kadınları hapse atmalarına izin
veriyordu. Bağımsızlığın ardından alkaliler güçlerini yardımcılar ağı aracılığıyla
uygulamaya koydular. Dört barriodan veya kırsal kantondan gelen devriyeler,
herhangi bir uygunsuzluk veya düzensizlik vakasını bildirmekten sorumluydu;
guardaboskların kasabanın ortak arazisini savunması bekleniyordu. Aux iliares,

kendi yetki alanında çağrılanların yerli juzgado'da (mahkeme) görünmesini
sağlamaktan sorumluydu.
Yetkilerinin kapsamı, gobernador ve alcaldes'in Saturnino Pisquiy'i hapse

attığı 1870 tarihli bir davada gösterilmiştir. Pisquiy, koridora, "benim
sınıfımdaki alkaliler" tarafından neredeyse on yıl boyunca keyfi olarak hapiste
tutulduğunu söyleyerek protesto etti. Bir ay boyunca “ayaklarımda zincirlerle”
ve maddi durumu yetersiz olduğu için sürekli kırbaçlanma tehdidiyle karşı karşıya ka
daha fazla cofradía kargosu (pozisyon veya yükümlülük) üstlendi.

zaten şehrin dört kardeşlik birliğinde görev yaptı ve 800 pesodan fazla harcadı
ve 150 dolar daha borcu vardı. Koridor, K'iche' prenslerinin yanında yer aldı ve
Pisquiy'nin askerlik yapmayı reddettiği için hapse atılmadığına karar verdi.
cofradías'ta ancak alkali yardımcı maddesi olarak hizmet etme isteksizliği nedeniyle.
Bu vakadaki gerçek ne olursa olsun, yerli yetkililerin
Kararlarının temyiz edilmesi durumunda onaylanacağı beklentisiyle, adaleti uygun
gördükleri şekilde dağıtma konusunda önemli bir serbestlik vardı. Bunun için olup olmadığı
cofradía veya belediye hizmeti nedeniyle toplumsal yükümlülük, keyfi hapsetme
tehdidiyle desteklenen adli yaptırıma tabiydi.
Müdürlerin kaynakları harekete geçirme ve otoriteyi kullanma yeteneği iki
taraflıydı. Yalnızca ekonomik, politik ve
İspanyol toplumuna kültürel bağlılık aynı zamanda yükümlülük ve saygı ilişkilerinin
sürdürülmesine de dayanıyordu. Müdürler, özellikle
belediye memurları İspanyol dünyası ile arasında ince bir çizgide yürümek zorundaydı.
onlara siyasi güç kazandıran ve bu gücü kullanmalarına izin veren K'iche'
dünyası. K'iche' otoritelerine itaat ve saygı, belirli beklentilerin karşılanmasına
bağlıydı. Bunlar
beklentiler - kriz zamanlarında tedarik ve destek,
común'un çıkarları (buna genellikle sadece İspanyollarla mücadeleler dahil değildir)
ve Ladinos'un yanı sıra çevredeki yerli topluluklarla da) ve
iktidarın adil ve kabul edilen bir şekilde yönetilmesi - giderek daha fazla hale geldi
onsekizinci yüzyıl ilerledikçe bunu gerçekleştirmek zorlaştı.
Bu otoritenin ve gücün karmaşık doğası şu şekilde gösterilmektedir:
K'iche' valisi Manuel Silverio'nun denediği 1783'ten örnek
bir kilise evi inşa etmek ve kiliseyi onarmak için işçi çalıştırmak
bina. Silverio muhalefetle karşılaştığında çalışma durdu. Diğer Hintliler
Silverio'nun koridorla çok yakın çalışmasından şikayetçiydi.
ve “Ladino oldukları için” onların çıkarlarını temsil etmediler.
safkan bir K'iche' olmak. π Sadece taleplere itiraz etmekle kalmadılar.
çalışıyordu ama Silverio'nun koridorun desteğiyle yürüttüğü ölçülülük
kampanyasından rahatsızdı. arasında sokak kavgası çıktı.
Silverio ve iki müdür, Juan Estacuy ve Yldefonso Estrada,
ikisi de valinin iş taleplerini bir "şaka" olarak değerlendirip görmezden geldiler ve
Görünüşe göre Silverio ve koridoror onlardan ikisiydi, "hiç endişe etmeden dört
kafayı kesecekler" tehdidinde bulundu. Silverio olduğunda
iki müdürü tutuklatmaya çalıştılar, azarladılar, kendisinin olduğunu iddia ettiler
bunu yapacak yetkisi yoktu ve meydana doğru devam etti. Üzerine

Meydanın merkezine gelindiğinde bir arbede çıktı, askerler
çağrıldı ve Estacuy ile Estrada tutuklandı.
Bu anekdot, kırılganlığın açık bir örneği gibi görünüyor.
Güç kültürel meşrulaştırmaya dayalıdır. Alay edildi ve reddedildi
Ladino, Silverio akranları nezdinde güvenilirliğini kaybetti ve kraliyete güvenmek zorunda kaldı
Askerler otoritesini uygulamak için. Nitekim daha sonra müdürlerin sorgusunda,

korregidor sorularını neden bu duruma odaklandı?
müdürler valilerine güldüler ve kendilerini rahat bırakmayı reddettiler
tutuklanmış. Ancak çatışmanın anlamı bundan daha karmaşıktır.
Pueblo'ya yakın zamanda yapılan göç, topluluğu daha büyük fırsatlara açmıştı.
ticari sömürü. Silverio gerçekten de Corregidor'la müttefikti.
ama esas olarak yakın zamanda iktidara karşı koymak için kurulmuş bir ittifaktı.
İspanyollardan oluşan bir grup geldi. Bu İspanyollar da bir başkasıyla birleşti
Aralarında Estacuy ve Estrada'nın da bulunduğu bir grup K'iche, Silverio'ya
karşıydı. Ortaya çıkan gerilimler 1786'da patlayacaktı.
Birçok K'iche'nin ekonomik kişisel çıkarlarının peşinden koşma coşkusuna ve

yerli temel gıda maddeleri ile kaynakların metalaştırılmasına rağmen, bir dizi
faktör, yavaş ve eşitsiz bir ekonomik dönüşüme yol açtı.
sınıflı toplum. On dokuzuncu yüzyılın büyük bir bölümünde geçim
Haklar giderek kısıtlansa da piyasanın etkilerini hafifletti
ve Hintlilerin daha büyük sömürge ekonomisiyle kendi başlarına ilgilenmelerine izin verdi
Kendi şartlarına göre hareket etmelerine veya piyasa ilişkilerinden çekilmelerine veya
bunları tamamlamalarına olanak tanıyor. Dahası, krediye aşırı bağımlılık ve cinsiyet eşitsizliği
sıklıkla ömür boyu edinilmiş sermaye ve mülkün hızla yok olmasına yol açtı.
Aynı şekilde, Macehuales'in komün'e sadık kalması yönündeki baskısı da
Bir sonraki bölümde göreceğimiz gibi, bu durum yöneticilerin özel servet
biriktirme çabalarını sınırlandırabilir. Müdürler bu baskılara maruz kaldı
bölgesel ekonomiye başarılı katılımları için hayati bir önkoşul olan kültürel
meşruiyeti koruma ihtiyaçları nedeniyle aşağıdan.
“Geçim haklarının temeli” var olduğu sürece, üretim
toplumsal ve ataerkil kültürel kalıplar etrafında merkezlenmeye devam etmek
daha geniş bir kasta dayanan ve onun içinde yer alan ilişkiler
İspanyol sömürgeciliğinin siyasi kalbini oluşturan sistem. Ω Gerilimler
ve çatışmalar (hem K'iche'ler arasında hem de İspanyollar ile K'iche'ler arasında),
kaçınılmaz olarak toplumsal ilişkilerin metalaşmasının bir sonucuydu.
bu kültürel kalıplarda herhangi bir dramatik değişiklik olmadan patlayabilir. Ve
Geçimlik üretime erişim bu gerilimleri hafiflettiği sürece, yöneticiler

enerjilerini siyasi güçlerini savunmaya adayabilirlerdi ve kraliyet gücü
azaldıkça bunu giderek artan bir sıklıkta yapmak zorunda kaldılar.
Yayla toplumu hızla değişiyordu. İspanya zayıflıyor, yerel Kreoller

güçleniyordu. Yükselen Creole sınıfının siyasi emelleri vardı ve bunun
önündeki tek engel Kraliyet değildi.
Bölüm 2
Pueblo'yu Savunmak: Popüler Protestolar
ve Elit Politika, 1786–1826
Pueblo'yu savunacak kimsemiz yok, bu yüzden onu kendimiz savunmak
zorunda kalacağız.—Macehual değerlendirmesi, 1786
Pueblo'ya ihanet ettiğimizi söylüyorlar.—Ana savunma, 1813
İspanyol egemenliğinin son yarım yüzyılı boyunca, K'iche' elitleri siyasi

güçlerinin yavaş ama sürekli bir erozyona uğradığına tanık oldu. Kast
özerkliği normdan çok ideal olsa da, K'iche' yöneticilerinin ekonomik ve
politik güçlerine izin veren tam da etnik egemenlik ve kültürel bölünme
idealiydi. Sömürge döneminin son onyıllarında bu ideal üç şekilde
tehdit edildi. Birincisi, hem göç hem de nüfus artışı nedeniyle şehir
büyüdükçe mestizaje, yöneticilerin siyasi kontrolü altındaki insan
sayısını orantılı olarak azaltan yeni sosyal gruplar yarattı. İkincisi,
Creole'lar bölgesel elit olarak konumlarını sağlamlaştırdıkça, şehrin
ekonomik kaynaklarının kontrolü için müdürlere meydan okudular.
Kreoller, şehirlerini kelimenin tam anlamıyla K'iche' komünü etrafında
inşa ederek müdürleri izole etti ve siyasi güçlerini sınırladı. Son olarak,
İspanyol yönetiminin son onyıllarında emperyal gerilimlerin yol açtığı
ideolojik ve hukuki değişiklikler, yerli tebaanın kurumsal korumasını
ortadan kaldırdı. Cortes de Cádiz'in (1809'da kurulan İspanyol liberal
parlamentosu) ve bağımsızlığının ardından Hintliler, Creole'lerle sözde
aynı hak ve özgürlüklere sahip vatandaşlar haline geldi.
Bu bölüm, K'iche' halkının ve elitlerinin bu değişikliklere nasıl tepki
verdiklerini ve bunu yaparak "kendi pueblolarını savunduklarını"
inceleyecektir. Bu çalışma boyunca geçerli olan merkezi argüman,
değişen, giderek metalaşan bir ekonominin toplumsal ilişkileri
bozduğudur. K'iche' elitleri, kast güçlerini ve ayrıcalıklarını korumak
için giderek artan ölçüde devlete güvenmeye başladı. Bu görünüşte
çelişkili bir etki yarattı: devlet gücü artarken etnik kimlik derinleşti. Bu bö
Popüler Protestolar ve Elit Politika 55
bu dinamiğin sömürgeci kökenlerini araştırıyor. Toplumsal otoriteleri

zayıfladıkça, prensler yerli olmayan elitlerle yapılan ittifaklara giderek
daha fazla bağımlı hale geldi. Bu ittifaklar düzeni sağlamak için kuvvete
ihtiyaç duymanın çok ötesine geçmişti; ancak bu da kesinlikle önemliydi.
Bu elit paktları etnik bölünmenin devamına dayanıyordu. Müdürler,
yalnızca halkla ilişkilerinde kast ayrıcalıklarını korumak için değil, aynı
zamanda K'iche' elitlerinin muhalif gruplarına karşı mücadelelerinde
de, giderek artan bir şekilde emperyal ve ardından ulusal güç tarafından
desteklenen topluluk dilini kullandılar . kendileri de şehrin K'iche'
olmayan pleb nüfusuyla ittifak kurdular ve kendi çıkarlarını desteklemek
için komünal ideolojileri (müdürlerin otoritesinin kaynağı) kullandılar.
Komünal ilişkiler parçalanırken cemaat kimliği bu şekilde gelişti.
Pueblo'yu Savunmak I: 1786 İsyanı
Demografik değişim
Geç sömürge dönemine gelindiğinde Quetzaltenango, kapalı kurumsal

bir Hint-köylü topluluğuna benzeyen herhangi bir şeye benzemeyi
bırakmıştı. Bölgesel bir ticaret merkezi olarak yükselişi Avrupalıları,
Kreolleri, Mestizoları ve diğer Hintlileri cezbetti. Guatemala'nın orta
vadisindeki kaçaklar ve sürgünler Los Altos'a doğru yol aldılar ve Cenova
ve Fransa'nın yanı sıra diğer Latin Amerika ülkelerinden tüccarlar ve
zanaatkarlar dükkan açtılar. 1773 depreminin ardından pek çok kişi
yeni bir başkentin zorlu inşaatına katılmak yerine yayladaki şehre
taşındı. 1689 ile 1770 arasında şehrin Hintli olmayan nüfusu yüzde
1.000'in üzerinde arttı (bkz. Tablo 1). Kızılderililer de aynı şekilde artan
ekonomik faaliyetlerden yararlanmak ve muhtemelen 1747'den bu
yana Bourbon eyaletine para olarak talep edilen haraçtan kaçınmak
veya bu vergiyi karşılamak için Quetzaltenango'ya göç ettiler. 1755'te,
toplam 675 yerli aileden 223'ünün eşleri şehirde doğmamıştı. Bu göç,
fethin yol açtığı demografik çöküşün ardından nüfustaki yavaş artışı
destekledi. 1689'da Quetzaltenango'nun nüfusu 2.650 idi. 1830'a
gelindiğinde neredeyse üç katına çıkarak 7.632'ye ulaştı.
K'iche' olarak kabul edilen şehir nüfusunun yüzdesi, karma evliliklerle
açıklanabilecek orandan daha büyük bir oranda azaldı. (1737 nüfus
sayımında 27 "karışık" evlilik listeleniyor.) Sömürgeci gücün etkili
uygulamasından uzak büyüyen bir sınır kasabasında, Kızılderili olmayanlar
Tablo 1 Quetzaltenango Şehri Nüfusu,
Etnik Köken (1689–1840)
Yıl İspanyolca/Ladino K'iche' Toplam
1689 150 2.500 2.650

1770 1.539 2.589 4.128
1813 4.143 4.174 8.317

1817 Yok 4.485 Yok
1830 4.241 3.391 7.632

1840 3.298 4.149 7.442
Kaynak: Tartışma için bkz. Grandin, ''Kan'' Ek 11.

bu sayımların kaynakları.
alt sınıflar genellikle kendilerini politik ve ekonomik gelişmelerden bağımsız buldular.
talepler. K'iche' yetkilileri kendi kontrolleri üzerinde çok daha fazla kontrole sahipti.
şehir nüfusunun İspanyol emsallerine göre daha büyük bir kısmı. Haraç ve emekten kaçınmak
için Ladino olarak kabul edilmek isteyen Dianlarda
yükümlülükler şüphesiz ortaya çıkan karışıklıktan yararlandı
yerli ve yerli olmayan göç ve evlilikler arasındaki yüksek oranlar nedeniyle. 1813'te Hintli
olmayan 4.143 kişiden 3.310'u kültürleşmiş Kızılderili olarak kabul ediliyordu. Örneğin Pedro
Ysqueregua, 1765'te
yerli alcaldes, şehir katibi tarafından imzalanan ve beyan eden yasal bir belgedir.
"haraç olmaktan çok uzak" bir Ladino olduğunu söyledi. Joseph Saquiel,
1765'te yine karısı Antonia Coyoy'un Mestiza olduğunu savundu ve belki de çocuklarının kast
yükümlülüklerinden muaf tutulacağını umuyordu.
Dahası, yerli olmayan hanelerde istihdam edilen K'iche' hizmetçilerinin artan sayısı şüphesiz
kültürel kimliğin değişmesine yol açtı. Benzer şekilde, hem erkek hem de kadın pek çok
Kızılderili, ya iş ya da eş arayışı içinde ya da haraçtan kaçınmak amacıyla Quetzalte Nango'dan
göç etti.
ödeme. 1765 yılında kasabanın dışında 212 Quetzalteco K'iche yaşıyordu.
yargı yetkisi.
Bu durumun getirdiği ekonomik, politik ve sosyal değişimler
Demografik değişim, halkın kaygısının artmasına, toplumsal liderliğin bozulmasına ve sınıf
ilişkilerinin yeniden düzenlenmesine yol açtı. Hatta öncesinde
isyan, müdürler bu demografik tehdidin farkına varmış olmalı
iktidarlarına getirilen değişiklikler. Sadece Hintli olmayanların sayısı değil
artıyor ancak Hintli olanların büyük bir yüzdesi

Quetzaltenango ve dolayısıyla müdürlerin siyasi otoritesine o kadar da

bağlı değil. Örneğin diğer Pueblo'lardaki Hint haraççılarının, Quetzalteco
K'iche'lerin tabi olduğu haraçın yalnızca yarısını ödemesi gerekiyordu.
Plaza'ya
Merkezi meydan şehrin kalbiydi. Quetzalteco'lar burada günlük

ticaretlerini yürütüyor ve haftalık pazarlarını, hem İspanyol hem de
K'iche' elitlerinin dini, siyasi ve hukuki yetkilerini kullandıkları binalarla
çevrelenmiş olarak kuruyorlardı. Meydanda bölge kilisesi Espíritu Santo,
onun mezarlıkları ve manastırları duruyordu; muhabirin ve diğer
bürokratların evi ve ofisi; kraliyet sarayı, kışla ve hapishane; K'iche'
cabildo; Perakende mağazaları; ve 1806'dan sonra Creole ayunta
miento. Çevredeki sokaklarda, zengin Kreoller ve K'iche'lerin büyük
evleri, hem ödül hem de zenginlik ve güçlerinin göstergesi olan büyük
evlere sahipti.
Plazaya yaklaşmak, Gobernador Anizeto López'in San Nicolás
Caddesi'ndeki evini satın alması ve böylece şehrin en ünlü sakinlerinin
komşusu olması gibi siyasi bir eylemdi. Plazaya yaklaşmak aynı
zamanda etnik kızgınlığı da tetikleyebilir. 1778'de yeni gelen İspanyol
ve milis yüzbaşısı Domingo Gutiérrez Marroquín, müdür Manuel García
Ixcot'un mirasçılarından meydanın hemen doğusunda bir ev satın
aldığında olduğu gibi. Binanın temelini caddeye dört metre kadar
uzatan duvar ustalarını bulunca, K 'iche' yetkilileri bu genişlemeye
"sanki sokak ona aitmiş gibi" şiddetle karşı çıktılar. Rosa López gibi
yetim veya dul kadınların pazar tezgahları kurduğu veya zenginlerin ev
hizmetçisi olduğu yer meydanın çevresindeydi. merkezi konutlar; hem
askeri geçit törenlerinin hem de dini törenlerin yürüdüğü yerdi;
Kızılderililerin fethi maskeli danslarla ritüelleştirdiği yer plazaydı;
suçluların kırbaçlandığı ve ara sıra idam edildiği, siyasi bildirilerin
okunduğu ve isyanların çıktığı yer burasıydı. Ve 19 Nisan 1786 sabahı
erken saatlerde, K'iche's, Mestizos ve İspanyollardan oluşan 1.500'den
fazla erkek ve kadından oluşan bir kalabalık, koridoror Fernando
Corona'ya bir dilekçe sunmak için merkezi meydanda toplandı.
Protestonun asıl nedeni, yeni gelen üç İspanyol'un -Joseph Rodríguez,
Domingo Gutiérrez Marroquín (sokağın sahibi olduğunu düşünen kişi)
ve şehirden sınır dışı edilmesini talep etmekti.
Hastane
Cajola
Cuartel
Tiyatro
CİÉNAGA
Bir San Marcos
Mezarlıklar
Calvario
Saray
Katedral
Mercado S. Sebastián
S.
Camino a la Costa Bartolome
Dönüşüm
Felipe
San
Bir
3. Quetzaltenango Şehri, 1887

Yakın zamanda kraliyet içki tekelini yönetme hakkını satın alan Pedro Maceyras.
Korregidorun böyle bir emir verme yetkisine sahip olmadığını anlamaları için
yalvarmasının ardından kalabalık isyan çıkardı.
1770'lerin sonlarında Kraliyet, üretim ve dağıtım tekellerini (asientos) en
yüksek teklifi verene açık arttırmayla satarak aguardiente'yi (önyükleme ayağı
damıtılmış kamış likörü) düzenlemeye çalıştı. Mart 1785'te Audiencia, Joseph
Rodríguez'e beş yıllık bir sözleşme verdi ve o daha sonra Gutiérrez Marroquín
ve Maceyras ile iş hayatına atıldı. İçki damıtıp satma münhasır hakkının yanı
sıra, üç ortağın intikam alarak yaptığı, gizli üretimi bastırma sorumluluğunu (ve
iradesini) de beraberinde getirdi. Kaçakçı olduğundan şüphelenilen
kişilerin evlerine giren devriyeleri bizzat Rodríguez yönetiyordu. kral adına.''
''Uçan ekipler'' kadınları sokaklarda durdurdu ve sepetlerini aradı. Damıtma
veya satış olduğuna dair herhangi bir işaret (damıtıcılar, büyük tencereler,
fırınlar, şişeler) daha fazla zulme zemin oluşturuyordu . Kişiler hapse gönderildi
ve mallarına el konuldu.
Örneğin Manuel'in erkek kardeşi Paulino Silverio kaçakçılık yapmaktan
tutuklandı ve evine, hayvanlarına, mobilyalarına, mısırına ve buğdayına el konuldu.
Şehirdeki alkol üretimi etnik, sınıfsal ve toplumsal cinsiyet çizgilerini aştı ve
asentistalara (tekelcilere) yönelik kızgınlık hızla yaygınlaştı. Birçoğu, kaçak
üretime yönelik baskılardan etkilendi: yoksul K'iche'ler ve Ladinos'ta aguardiente
üreten fakirler evleri; π kapı önlerinde veya pazarda içki satan kadınlar
(Rodriguez'in görev süresi boyunca kaydedilen on yedi tutuklamadan dokuzu
kadındı); Panela (rafine kamışın siyahımsı kalıntısından yapılan şeker somunları)
öğüten İspanyollar ve Hintliler; Somunları kıyıdan ya da Verapaces'in kamış
yetiştirilen ovalarından şehre taşıyan Hintli erkekler; ve Corregidor Fernando
Corona gibi zengin İspanyollar artık kârlı içki ticaretinden mahrum kalıyor.
İlk yağmalananlar Rodríguez'in evi ve mağazası oldu. Kalabalık, muhafızların

silahlarını aldıktan sonra pencereleri ve kapıları kırdı ve malları, korumaları ve
parayı çaldı. Mestizo'lu bir gümüşçü, Rodríguez'in likörünün bir fıçısını plazaya
yuvarladı ve üç asentistaya da yapacağını bağırarak fıçıyı kırarak açtı. Yedi
içki deposu, birkaç meyhane ve şehrin evleri ve mağazaları. diğer iki tekelci
yağmalandı. İçki sokağa döküldü; tabaklar ve şişeler paramparça oldu; para ve
mallar gasp edildi. Daha sonra isyancıların büyük bir kısmı kalabalığın arasından
ayrılarak Maceyras'ın çiftliğine ve içki imalathanesine doğru iki fersah yürüdüler
ve orayı yağmaladılar.
Peki. İlk yağma turundan sonra, bir kalabalık depolarda arama yaparak "Kralın
fıçılarında likör" aradı. "Tüm alcabaleroları (vergi tahsildarlarını) ortadan kaldıracaktı."
Askeri desteği olmayan Corona, dilekçeyi kabul etti ve üçünün sınır dışı edilmesini
emretti.
Ertesi gün, Maceyras'ın çiftliği yakınındaki ormanda iki Kızılderili

dövülerek öldürülmüş halde bulundu. Cesetler şehre geri getirildi ve
kilisenin avlusuna bırakıldı ve binden fazla K'iche' erkek ve kadın
toplanmaya başladı. Kalabalığın liderleri, kurbanların Maceyras'ın
çalışanları tarafından öldürüldüğü konusunda ısrar etti ve eğer koridorör
sorumluları cezalandırmazsa, "korregidor'a adaleti nasıl uygulayacağını
öğretmek için asasını serbest bırakacaklarını" söyledi. Ayrıca bu sefer
“herkese karşı” yeniden ayaklanma tehdidinde bulundular.
Korregidor, hacienda işçilerini tutuklamak için bir milis müfrezesi
gönderdi (hiçbiri bulunamadı) ve cesetleri gömülmek üzere kalabalığa
bıraktı. Günün ilerleyen saatlerinde, kilise meydanında bir K'iche'nin
davul çalmaya başlaması ve "hintler ve Hindistan'dan" oluşan bir
kalabalığın toplanmasıyla bir başka neredeyse isyan çıktı. Meydanda
yarım saat süren bir gezinin ardından kalabalık dağıldı. . Ertesi gün başka
bir Kızılderili grubu, koridorun ofisine gelerek, öldürülen iki Kızılderili'nin
dul eşlerine tazminat ödenmesi için Maceyras'ın mallarına el konulmasını
talep etti. Daha sonra Huehuete Nango'dan milis takviyeleri geldi ve düzen sa
Kralın İçkisi
Ayaklanmadan önceki yıllarda kasabadaki gerilimler, müdürlerin

gruplarının sokaklarda ve mahkemelerde birbirleriyle kavga ettiği noktaya
kadar derinleşmişti. Rodríguez, Gutiérrez ve Maceyras şehre yeni
gelenlerdi. Örneğin Gutiérrez, Santiago'dan 1773 depreminden hemen
sonra geldi. Sermayeye erişimleri ve siyasi bağlantılarıyla, on sekizinci
yüzyılda şehre yeni gelenler arasında en güçlü ve hırslı olanlar
arasındaydılar ve birçok Quetzalteco'ya göre en kötü ekonomik durumu
temsil ediyorlardı. Bu göçün etkileri. Onlar ve diğer bazı kişiler, buğday
ve mısırda spekülasyon yapmak, diğer ihtiyaç maddelerinin fiyatlarını
artırmak, Kızılderilileri mülk satmaya zorlamak, şehrin suyunu sığırları için
yönlendirmek ve mera ve ormanlık alanları ele geçirmekle suçlandılar.
Audiencia asiento'nun kurulmasını ilk emrettiğinde
1784, Corona muhtemelen aguar diente ticaretine olan ilgisinden dolayı durdu.
Konunun açıklığa kavuşturulması için yalvardı: Kraliyet düzenlemelerine göre
yalnızca İspanyol topluluklarında uygulanması gereken asiento politikasının,
yasal olarak hala bir pueblo de indios olan Quetzalte nango'da uygulanıp
uygulanamayacağını araştırdı. kurulduğunda, Corona sarhoşluğun arttığından
şikayetçi oldu ve asentistaları yoksul Kızılderililere içki ve kredi satarak kasıtlı
olarak bağımlılığı teşvik etmekle suçladı. π İki Kızılderili'nin yerde bayıldığını
gördükten sonra bir meyhaneyi kapattı. Gutiérrez'i de suçladı. Corona'nın
ticari bir rakip olarak kendisine kızması ve K'iche' valisi Manuel Silverio'yu
kendisine karşı dava açması konusunda teşvik etmesi. Ω 1781'de Silverio,
Audiencia'ya Gutiérrez'in "çeşitli ürünlerin kaçakçısı" olduğundan ve kendisinin
"çeşitli ürünlerin kaçakçısı" olduğundan şikayet etti. Kızılderilileri kendisine
toprak satmaları için kandırdı. Gutiérrez'in kasabadan atılmasını istedi.
Asentistalar da aynı şekilde yerli desteği geliştirdiler. Rodríguez, içki

kaçakçılarından el konulan malları, suçlamalarını sunarken tanık olarak görev
yapan Kızılderililere teslim etti. Corona, Silverio ve diğerleri, Gutiérrez ve
Rodríguez'i on sekiz müdürden oluşan bir grubu kışkırtmakla suçladılar; bunlar
arasında Juan Estacuy ve Yldefonso Estrada da vardı. 1785'te cabildo'ya dava
açmak için Silverio'yla bir sokak kavgası yapmıştı (bkz. Bölüm 1) . Adil olmayan
emek talepleri. Muhalif müdürler, tamamen yerli olmadığı için onun ofisinden
çıkarılmasını talep etmeye devam ettiler. Yargıç, doğum kayıtlarını inceledikten
sonra Silverio'nun gerçekten bir Mestizo olduğuna karar verdi ve onu görevden
aldı.
Zaferden coşan aynı müdürler grubu, Aralık 1785'te Estacuy'u ilk alcalde
olarak seçti. Corona, sonuçları tanımayı reddetti ve Silverio'nun ortağı ve
eski katibi Francisco Cojulún başkanlığındaki bir cabildo'nun seçildiği başka bir
oylama topladı. Estacuy'u seçen müdürler hemen yeni cabildo'ya uymayacaklarını
açıkladılar. Komün bölünmesi nedeniyle konu bir kraliyet yargıcına gönderildi
ve o da Corona ve Cojulún lehine karar verdi.
Kasabayı Temizlemek
En azından ilk gün isyan homojen bir "motín de indios" değildi.

(Kızılderili isyanı) daha çok erkeklerden ve insanlardan oluşan planlı bir protesto.
kadınlar, Hintliler, Ladinolar, Mestizolar ve hatta birkaç İspanyol. Bir

tanığın ifade ettiği gibi, "her iki cinsiyetten ve her sınıftan bir milyon kişi
tek bir sesle üçünün şehri terk etmesini talep ediyordu."
Ayaklanmanın ardından etnik kökenleri belirtilen otuz dört mahkum
tutuklandı. on beşi Mestizo, on tanesi İspanyol, üçü castizas, üçü Ladino
ve ikisi de Hintli olarak listelendi. Mahkumların çoğunluğu şehrin
yerli olmayan zanaatkâr kesimini temsil ediyordu. Listelenen meslekler
arasında yedi yünlü kumaş imalatçısı, beş dokumacı, iki terzi, iki çiftçi,
bir fırıncı, bir gümüşçü, bir ressam, bir tüccar, bir çiftçi, bir domuz
çobanı ve bir tabakçı vardı. En az üçü kaçakçıydı; bunlardan biri yalnızca
kör annesini geçindirmek için koruyuculuk yaptığını iddia eden diğeri
ise evine ve diğer mallarına Rodríguez tarafından el konulan kişiydi. π
Ancak yetkilileri en çok korkutan şey, isyanın planlanması ve

gerçekleştirilmesinde yer alan çok sayıda milisyanın olmasıydı.
Tutuklananlardan 28'i milis askerleriydi; bunların arasında iki çavuş ve
üç onbaşı da vardı. Milis birliğinin kaptanı Florencio Cancinos,
"ayaklanmanın baş lideri" olmaktan suçlu bulunarak ölüm cezasına
çarptırıldı. Vücudunun başı kesilecek ve başı, son dilekçeyle birlikte
meydandaki bir mızrağa asılacaktı. İsyanın "ikinci liderleri" olarak
suçlanan on iki kişiden 11'i milis askerleriydi ve bunlar da aynı şekilde
ölüm cezasına çarptırıldı. Ω Subaylar dışındaki tüm askerlerin Mestizo
veya Ladino olduğu belirlendi ve hepsi Yukarıda sözü edilen küçük el
sanatları ve ticaret türleri. Milislerin sömürge düzenini sürdürmedeki
önemi, muhalifleri bastırma yeteneklerinden daha fazlasına dayanıyordu.
Basit bir milis gönüllüsünün askeri rütbesi bile -ayrıcalıkları, muafiyetleri
ve statüsüyle birlikte- alt sınıfları kast çizgileri boyunca bölmeye hizmet
ediyordu. Milislerin bu kadar çok Ladino üyesinin Kızılderililerle
ittifak kurmaya istekli olması şüphesiz İspanyolların cesaretini kırmıştı.
Yetkililer, sert cümleleri açıklıyor.
Dikkatli okunursa, protestoyu organize etmekle suçlanan milis
komutanı Cancinos'un uzun savunması, halkın Quetzaltenango'nun
ekonomisinin ve nüfusunun dışa açılmasına nasıl tepki verdiğinin
kanıtını sunuyor. Cancinos, protestonun lideri olduğunu itiraf etti.
protesto. 16 Şubat'ta başıboş sığırlarından birkaçını toplamak için dışarı
çıktığında kasabanın eteklerinde büyük bir Kızılderili kalabalığıyla
karşılaştığını iddia etti. Toplantının neyle ilgili olduğunu sorduğunda
Macehuale'ler görünüşe göre değişikliklerle ilgili uzun bir açıklama yaparak
forasteros (göçmen) akınından bu yana kasabanın politik ve kültürel

ekonomisi . Cancinos savunmasına onların şikayetlerini de ekledi. Elbette
Cancinos'un açıklamasına biraz şüpheyle yaklaşmak gerekiyor.
Kızılderililerin yaptığı ya da söylemediği her şey, Cancinos'un savunmasının
zorunlulukları, önyargıları, aylarca süren hafızası ve anlatımın retorik
talepleri tarafından süzülüyordu. Ancak dilekçesinde sıralanan şikâyetlerin
özgüllüğü ve isyanı çevreleyen olaylarla ve diğer kişilerin yönelttiği
suçlamalarla uyumu göz önüne alındığında, Cancinos'un öfkeli öfkesini
yeniden anlatması doğru gibi görünüyor. Toplantının liderlerinin şöyle başladı
Siz de biliyorsunuz ki, senor, bizim köyümüz zengindi ve her şey yolundaydı.
Plaza her zaman iyi bir şekilde tedarik edildi. Buğdayın fanegası altı real ,
elli ya da altmış başak mısır yarım real, on ya da on iki yumurta yarım real,
iyi ekmek, iyi et, hepsi ucuzdu, bir yük odun bir reale mal oluyordu. Ama
şimdi . . . her şey harabe halinde. Hasat zamanı altı başak mısırın yarım
reale, buğdayın ise dört pesoya satıldığını gördüğünüzde her şey
kayboluyor. . . Yarım pesoya her zaman bulunmayan bir kilo sığır eti, yarım
reale üç yumurta, üç ila dört reale bir yük odun.
Cancinos'a göre Macehuales, "şehir dışından gelenleri" istifçilik,

spekülasyon ve fiyatları yükseltmekle suçladı. Yeni gelenler onlara, "Evet
mısır var ama onu size satmayacağım" diyor. Şöyle devam ettiler:
''Kasabada her şey kaybolmuş ve çok fakir. Ve neden?
yüzünden. . . Gutiérrez, Maceyras, La Francesa [Gutiérrez'in karısı] . . . El
Capuchino [Rodríguez'in takma adı] . . . José Carballo [ayaklanma sırasında
tehdit edilen vergi tahsildarı] ve diğer birçok forastero. Topraklarımızı,
evlerimizi, paramızı aldılar.''
Tekelciler meyhanelerini "sanki Guatemala şehriymiş gibi" kurmuşlardı.
Macehuales, asentistaları içkiye "kim bilir hangi ağacın ve maguey"in
kabuğunu eklemekle görevlendirdi ve birçok Kızılderili'nin bu hastalıktan
öldüğünü gözlemledi. satılan aguardiente'nin ucuz ve öldürücü kalitesi.
Macehuale'ler geçmişte olduğu gibi içki yasağının olmayışı nedeniyle

Kızılderililerden faydalanmak kolaylaştı. Gutiérrez onları içkiyle baştan
çıkarırdı: '' 'İşte güzel bir içki. Ne kadar istiyorsun? Sen iyi bir adamsın.' La
Francesa daha da kötüydü: 'Buraya gel dostum. Bakın ne kadar iyi bir
koruyucu. Arsanız olduğu doğru mu? Onları satmak istediğin doğru mu?
Onları bana sat. Bu içkiyi al.' Paramızı, topraklarımızı bu şekilde aldılar.''
Yine Cancinos'a göre Macehuales, asentistaların gözdağı ve aldatma

yoluyla kasabanın ortak alanlarının çoğunu ele geçirdiğini iddia etti.
Maceyras'ın yakında yağmalanacak olan çiftliği, "biz yoksulların geçimini
sağladığımız, haraç ödemek için para kazandığımız yer" olan komün'e
aitti. Maceyras, tehdit ve güç kullanarak onu daha önceki bir cabildo'dan
sadece bir ücret karşılığında satın aldı. yirmi beş peso. Gutiérrez'i aynı
şeyi başka bir ormanlık alanda yapmakla ve Manuel García Ixcot'nun
mirasçılarına on peso nakit ve otuz peso içki ödeyerek aldatma yoluyla
plazayı genişletmeye çalıştığı evi satın almakla suçladılar.
Macehuale'ler, tüm bunlara rağmen, müdürlerinin toplumun çıkarlarını

savunmada başarısız olmasından yakınıyordu. Geçmişteki cabildos'ların
büyük miktardaki arazileri aldatılmıştı ve yakında, kalan orman arazileriyle
birlikte "kasabanın meson'unda (gezginler için otel) ne olduysa o olacak".
Rodríguez ve Maceyeras alkaldeleri içkilerle doldurdular ve müdürler
"gözlerini açtıklarında meson Maceyras'a aitti." Asentistaları Silverio'nun
otoritesine meydan okumak için altı veya yedi "yarı müdür" yetiştirmekle
suçladılar. Bu “hainlere” bedava yemek, içki, para, pelerin ve ipek tütün
keseleri gibi hediyeler verildi. Kızılderililer, daha sonra vali olarak atanacak
olan Anizeto López'i, asentistalarla özellikle zararlı ilişkiler içinde olduğu
için seçtiler.
Cancinos daha az sayıda başka adaletsizliği de anlatmaya devam etti.
Gutiérrez sığırları için suyun yönünü değiştirdiği için kasabanın
çeşmelerine su ulaşmıyordu; Vergi tahsildarı Carballo, gelenek olduğu
gibi plaza tüccarlarından mallarını sattıktan sonra değil, önce vergi
toplamaya çalışıyordu; aynı zamanda ticari mallara da el koyuyor ve
uymayı reddedenleri hapse atıyordu; ve son olarak, asentistalar saha
çalışanlarına daha önce geçerli olan iki reallik günlük ücret yerine günde
bir buçuk real ödüyorlardı.
Artık Asentistalar valiyi görevden almayı başardıkları için kalabalık, "Los
pobres Macehuales'in pueblo'yu savunacak kimsesi yok" diye tehditte
bulundu. . . ve bunu kendimiz savunmak zorunda kalacağız." Cancinos,
toplantının liderlerinin kendisine Sábado de Gloria gecesi (Paskalya Pazar
arifesi) şehre yeni gelen her kişiyi öldürme planlarını açıkladığını yazdı:
"Biz bunu yapacağız" Kızılderili olsun ya da olmasın forasteroların ev ev
dolaşıp kapılarını kırıp onları öldürüyorlar. . . sadece yerliler kalacak ve
kaçanlar pueblo'nun temizlenmesi için kendi pueblo'larına koşacak (para
quede el pueblo)
Limpio).'' Cancinos, Paskalya'nın kutsallığını hatırlatarak liderleri

katliamdan vazgeçirdiğini ve üç asentistanın sınır dışı edilmesini talep
etme alternatifini öne sürdüğünü iddia etti. Bu şekilde protestonun
isteksiz organizatörü haline geldi.
Liderlerimiz Hiçbir Şeye İyi Değildir
Cancinos'un bir katliamı önlediği yönündeki iddialarına rağmen, dilekçe

diğer kanıtlarla birlikte okunduğunda isyanın aslında baş liderlerden
çok, oyunbaz öfkeden kaynaklandığını gösteriyor. Anlatılanların çoğuna
göre, Corona ile müttefik olan müdürler ilk gösteriye yardım etmiş
veya gösteriyi organize etmiş olsa da, dilekçe koridora iletildiğinde
protestonun liderleri kalabalığın kontrolünü kaybetti. Cancinos'un
savunmasına göre, protestoyu düzenleyenleri şok eden çok ırklı bir
isyanla halkın öfkesi patlak verdi. İsyanı takip eden günlerde cabildo,
protestoya “tek bir müdürün” katılmadığına dair yasal belge talep etti
ve kargaşanın sorumlusu olarak Ladinos ve Mace Huales'i suçladı.
Aslında cabildo devam etti, öyle oldu . iki Kızılderili'nin ölümünden
sonra kalabalığı sakinleştiren ve şiddetin daha fazla ilerlemesini önleyen
müdürler. Koridor, isyan sırasında genellikle müdürlerin giydiği türden
bir mavi pelerin görmediğini belirterek iddialarını doğruladı.
Toplumsal liderliğin başarısızlığının ardından Macehuales meseleyi
kendi ellerine aldı. İsyan sadece yönetici kasttakilere değil, aynı zamanda
kendi liderlerine de yönelikti; yani "hiçbir işe yaramayan (no servan
para nada)" olmaktan çıkmış liderlere. Halk, liderlerinden savunma
ve adalet bekliyordu. . Bu beklentiler sadece Cancinos'un alkaldelerine
yönelik alaycı eleştirilere ilişkin açıklamasını yansıtmakla kalmadı, aynı
zamanda isyan sırasındaki eylemlerine de yansıdı. İki ölü K'iche'nin
cesetlerini bulduktan sonra, toplanan kalabalık (tanığa göre tamamı
yerli halktı) intikam talep etti. Eğer bunu almazlarsa, Corregidor'un
asasını alıp ona adaleti nasıl uygulayacağını kendileri öğreteceklerdi.
Guatemala'daki Maya toplulukları içindeki ekonomik ve sosyal

farklılaşma süreçleri veya bu farklılaşmanın kendisini siyasi çatışmalarda
nasıl gösterdiği konusunda çok az tarihsel araştırma yapılmıştır. Ancak
And Dağları ve Meksika'daki benzer topluluklar için yapılan çalışmalardan
yararlanarak isyanın deliğinden geçerek topluluk kimliğini oluşturan
temel siyasi ilişkileri teorize edebiliriz.
Müdürler, İspanyol üretim ve ticaret tarzlarını benimseyip aynı zamanda

patrikler ve belediye görevlileri olarak toplumsal kaynakları kontrol
etmeye devam edebildikleri için kaynaklara daha fazla erişime sahipti.
Dahası, hem Macehuale'ler hem de diğer prenslikler karşısında konumlarını
güçlendirmek için İspanyollarla ittifaklara girebilirlerdi. Ani zeto López,
asentistalarla ekonomik anlaşmaları müzakere ederek siyasi güce
dönüştürmeyi başardı. Vali olarak görev yaptığı süre boyunca, bir yandan
ortak toprakları, emeği ve sermayeyi harekete geçirmeye devam ederken
bir yandan da İspanyol dünyasında nasıl büyüdüğünü gördük. López
gibi K'iche'lerin biriktirdiği türden zenginlik ve siyasi güç, kaçınılmaz olarak
yıkıcı sonuçlara yol açtı siyasi çatışma ve bu çatışmalardan ortaya çıkan
rakip grupların tümü, topluluk adına konuşmak için toplum dışı siyasi
kaynaklardan yararlanmaya çalıştı. Örneğin Estacuy ve diğerleri,
Silverio'nun valilikten alınması için Audiencia'ya başvurduklarında, bunu
"müdürler ve pueblo adına" yaptılar . aynı zamanda kimin topluluğun
parçası olduğunu tanımlama girişimini de gerektiriyordu. Böylece, hayatı
boyunca diğer siyasi ve dini mevkilerde bulunabilecek kadar K'iche' olan,
(kayıtlı hiçbir itiraz olmaksızın) vali olan ve selefinin karısıyla evlenen
Silverio'nun aslında bir Mestizo olduğunu ve aniden bir Mestizo olduğunu
kanıtlamayı başardılar. siyasi görev için uygun değildir.
Hem geçimlik hem de haraçlı üretim elde ettikleri toprak kaybıyla ve

sürüklenen ve etkisiz liderlerle karşı karşıya kalan Macehuales, iç
anlaşmazlıkların en kötü etkilerini sınırlamak amacıyla seçkinlere
topluluğa bağlılıklarını sürdürmeleri için baskı yapacaktı. oryantasyon. Bu
baskı şüphesiz gündelik, tespit edilemeyecek seviyelerde meydana geldi.
1786'da şiddet ve isyan patlak verdi. Macehuales de topluluğu kendi
şartlarına göre, geçimin garanti edildiği, malların beklenen değerleri
karşılığında takas edildiği, spekülasyondan, istifçilikten ve yabancılar
tarafından yapılan diğer suiistimallerden uzak bir yer olarak tanımlamaya
çalışacaktı. Liderleri böyle bir topluluğu garanti edemediğinde ya da daha
kötüsü onun mahvolmasına katkıda bulunduklarında, pueblo'yu
kendilerinin savunma hakkını üstlendiler. Müdürlerden daha az siyasi
kaynağa sahip olan Macehuales, çıkarlarını korumak için kasabanın popüler sın
Seçkinler için, hem Hispanik hem de K'iche' dünyalarındaki kaynakları
seferber etmelerine izin veren ayrıcalıklı konum aynı zamanda onları "çifte
çıkmaza" soktu. Sosyal dışlanmayı ve toplumsal güç kaybını önlemek
için , popüler baskıya ve sınırlamalara yanıt vermek zorundaydılar.
derece, özel kazanç girişimleri ve İspanyol kültürleşmesi. İpek tütün

kesesini kabul etmek bir şeydi; Toprak topluluğunu yağmalamak için
İspanyollarla birlikte çalışmak bambaşka bir şeydi. Bu nedenle, toplumsal
kimliğin, gücün ve beklentilerin inşası, kendi topluluk vizyonlarının baskın
vizyon olarak anlaşılmasını sağlamak için rakip grupların farklı kaynaklardan
yararlandığı, istikrarsız bir şekilde müzakere edilen bir çabaydı.
1786 isyanı şehir ilişkilerinde bir dönüm noktasına işaret ediyordu. Ω
Yeni siyasi ve ticari fırsatlar, müdürler arasındaki bölünmeleri derinleştirdi
ve onların sıradan taleplere etkili bir şekilde yanıt verme yeteneklerini
sınırladı. Sonuç olarak K'iche' elitleri, diğer müdürler, müstakbel müdürler
ve endişeli ve öfkeli şehir nüfusu karşısında güçlerini ve ayrıcalıklarını
ellerinde tutmaya çalışırken İspanyol otoritesine olan bağımlılıklarını
yoğunlaştırdılar. İsyana yol açan olaylarda görüldüğü gibi, hem K'iche' hem
de İspanyol elitleri, kendi iç mücadelelerinde kendi konumlarını desteklemek
ve hem Kızılderililerden hem de Ladinolardan oluşan, giderek daha çekişmeli
bir pleb nüfusu üzerindeki kontrolü sürdürmek için birbirlerine güvendiler. .
Bu karşılıklı güvenin açık bir şekilde kabulü 1802'de gerçekleşti. Anizeto
López on altı yıl boyunca vali olarak görev yapmıştı ve daha önce de
belirtildiği gibi, yönetiminin sonraki yıllarında, diğer müdürler ve
macehuale'lerin yetkilerini kötüye kullandığı yönündeki suçlamalarla giderek
daha fazla kuşatılmıştı. Corregidor, goberna dor'u eleştirenleri "itaatsizlik"
ve "saygısızlık" nedeniyle mahkemeye çıkardı ve López'in kamu düzenini
korumadaki değerini vurguladı. Yargıca, López'in 1786'da "yalnızca kişisel
değeri nedeniyle değil, aynı zamanda isyanı sakinleştirmeye yaptığı yardım
nedeniyle" vali ilan edildiğini hatırlattı. Tek başına sona eren yüzyılda, bu
şehir dört isyana tanık oldu.'' Yargıç, López'i suçlayanların lideri olarak
tanımlanan Isidro Ixcot'u on beş gün hapis cezasına çarptırdı ve dört yıl
boyunca belediye görevlerinde bulunmasını yasakladı. .
İronik bir şekilde, bu sınıf ittifakı etnik bölünmelerin derinleşmesine
dayanıyordu. Hem siyasi ayrıcalıklarını korumak hem de toplumsal
kaynakları harekete geçirmek için K'iche' elitleri kast ayrımlarının
korunmasına ihtiyaç duyuyordu; İspanyolların ve daha sonra Ladinos'un,
şehri yönetmeye ve düzeni sağlamaya yardımcı olacak müdürlere ihtiyacı
vardı. Böylece, ilerleyen bölümlerde göreceğimiz gibi, kurumsal
korumalarının yasal olarak feshedildiği dönemlerde bile K'iche' elitleri kast
güçlerini korumayı başardılar. Bu etnik bölünmelerin sürdürülmesi yalnızca
yönetimi kolaylaştırmakla kalmadı, aynı zamanda popüler sınıfları kültürel
olarak böldü ve 1786 ayaklanmasını körükleyen türden çok etnikli ittifakların geli
Pueblo II'yi Savunmak: Cortes ve Costumbre
K'iche' prensleri için, Creole ve İspanyol elitleriyle ittifaklar, en azından

onsekizinci yüzyıl boyunca, artan nüfus ve değişen ekonominin
otoritelerine yönelik yarattığı zorluklara direnmek için yeterli olabilirdi.
Bununla birlikte, on dokuzuncu yüzyıl yaklaşırken daha uğursuz
tehditler ortaya çıktı. Bir yandan, kraliyet otoritesinin gerilemesi,
K'iche'ye Creole seçkinlerinin iddialarına karşı daha az koruma sağladı;
diğer yandan Kraliyet, iktidara umutsuzca tutunduğu için giderek daha
fazla gelir talep ediyordu. Bu arada Creole'lar, kasabanın kaynaklarının
kontrolünü ele geçirmek ve siyasi ve ekonomik yönetimlerini K'iche'
cabildo etrafında inşa etmek için uzun süren imparatorluk krizinden
yararlandı. Son olarak, yönetilenler ile onların yöneticileri arasındaki
ilişkiyi yeniden tanımlayan yeni ideolojiler, müdürlerin kurumsal
korumasını yasal olarak kaldırdı ve şehrin siyasi kontrolü için verilen
mücadelede Kreollerin retorik konumunu güçlendirdi. Şehir yetkilileri
artık K'iche' fonlarından yararlanabiliyor ve halk sağlığı ve refahı adına
çok çeşitli sosyal faaliyetleri düzenleyebiliyordu.
İmparatorluğun Alacakaranlığında Los Altos
Dağlık bölgelerin artan ticari önemine, merkezi Quetzaltenango

şehrinde bulunan, hem Creole hem de İspanyol yerel seçkinler ağının
ortaya çıkışı eşlik etti. ve bürokratlar, on sekizinci yüzyılın sonuna
gelindiğinde emperyalist ve sermayedarların çıkarlarıyla giderek daha
fazla çatışan, tanımlanmış bir bölgesel kimlik geliştirdiler . Bu seçkinler,
yüksek topraklardaki yerli olmayan başlıca yerleşim yerleri
(Huehuetenango ve Sija-San Marcos vadisi) boyunca dağlara ve kıyı
ovalarına kadar uzanan aile ve ticari bağlantılar yoluyla ittifaklar
kurdular.
Yükselen bir sınıf olarak bu elitler, Napolyon Savaşları'nın başlamasının

getirdiği krizden yararlanarak şehrin, eyaletin ve Audiencia'nın siyasi
işlerinde temsil edilmeyi talep ettiler. Kendilerini giderek artan bir
şekilde yalnızca emperyal çıkarların en yakın temsilcisi olan corregidor'a
karşı değil, aynı zamanda ticareti ve krediyi kontrol eden sermayedar
tüccarlara ve politikacılara karşı da muhalefet halinde buldular. Quetzalteco
ileri gelenler, tekelci ve kaçakçı olarak ticari kısıtlamaların hem

uygulanmasından hem de kaçınılmasından kâr elde eden Guatemala
Şehri'nin politik açıdan güçlü tüccarlarına kızdılar. Tüccarların
büyük ölçekli kredi üzerindeki kontrolüne kızdılar ve özellikle de bu
kısıtlamaların sermaye tüccarları onların siyasi isteklerini reddetti.
Krizin başlangıcında Altense'nin talepleri nispeten mütevazıydı.
Quetzaltecos, yeni kurulan Cortes de Cádiz'de siyasi temsil ve korregidor
ofisinin yerel yönetim cuntalarıyla değiştirilmesinin yanı sıra, ciddi
ekonomik bunalıma çözüm bulmak istiyordu. yüzyılın başından beri
bölgeyi etkisi altına almıştı. Kronik savaşlar, doğal afetler, dış rekabet
ve yasadışı kaçakçılık indigo ekonomisini neredeyse yok etti. Yayla
ürünlerine yönelik bölgesel talep düştü. Yerel gözlemcilere göre Los
Altos'ta eşkıyalık ve şiddet olaylarında artış yaşandı; serseriler
kasabalarda ve kırsal kesimde dolaşıyorlardı; ve çok sayıda insan iş
aramak için başka yerlere göç etti, bu da nüfusun azalmasına yol
açtı. Cortes'e yaptıkları çeşitli tavsiye ve dilekçelerde Altenses
defalarca, İngiliz pamuklu mallarının kaçakçılığına karşı daha dikkatli
bir politika talep etti ve İspanya'nın Amerika toprakları boyunca yayla
ürünlerinin ticaretini yapma özgürlüğü.
Artan huzursuzluklarına rağmen Altenseler, İspanya'ya olan
bağlılıklarını açıkça ilan etmekten asla vazgeçmediler. 1780'de Peru,
1789'da Fransa, 1804'te Haiti, 1810'da Meksika ve eve daha yakın olan
bir dizi yerel yerli ayaklanma ve isyan, dağlık bölgelerdeki asilzadeleri
kraliyet otoritesi ve İspanyollarla uzun ve sağlıklı olacağını umdukları
bir ittifaka zorlamıştı. gelenek. π Meşruiyetin her cephede sorgulandığı
uzun bir siyasi kriz dönemi boyunca uzak bir dağlık kasabada yaşadıkları
için Altenselerin kaygısı hem eylemlerinde hem de yazılarında açıkça
görülüyordu; isyanlar ve isyan söylentileri yaygındı; Kreoller'in siyasi ve
ekonomik hırslarına engel olarak algıladığı bir nüfus arasında
spekülasyon ve söylentiler resmi haberlerden daha hızlı yayıldı.
Altensler, yerlilerin
ayaklanması düşüncesi karşısında özellikle tedirgindi. Ω
1811'de Leon, Granada ve San Salvador'da kısa süreliğine alevlenen
bağımsızlık hareketlerinin ardından, yeni kurulan İspanyol ayunta
miento, Audiencia'ya şehirde tam bir askeri taburun konuşlandırılıp
konuşlandırılamayacağını sordu ve bu hareketin önlenmesi için bir dizi
acil durum kararı aldı. 'Hintlilerin haraçtan memnun kalmamaları
nedeniyle kötü arzuların teşvik edilmesi.'' Belediye, şehre gelen tüm ziya
Sorgulanacaksa, San Salvador'dan gelen tüccarlara tanık olabilecekleri olaylar
hakkında sessiz kalmaları tavsiye edilecek ve aguardiente kullanımına kısıtlamalar
getirilecekti. Audiencia'nın başkanı ve kaptanı José de Bustamante y Guerra,
tavsiyede bulundu Her zaman haraç toplama işlemine devam etme konusunda
dikkatli olun, ancak "ihtiyatlı" olun. Oaxaca 1813'te Meksikalı isyancıların
eline geçtiğinde, şehir yetkilileri karşı saldırıya yardım etmek için aceleyle askere
asker gönderdiler.
Aslına bakılırsa Altenses, Corregidor ve Guatemala Şehri tüccarlarıyla birlikte
yaylanın çoğunluk yerli nüfusunun, siyasi özerklik ve ekonomik refah hayallerinin
önünde büyük bir engel olduğuna açıkça inanıyordu. Bu engel hiçbir yerde kendi
şehirlerindeki kadar zorlu değildi. 1806 yılına kadar Quetzaltenango yasal olarak
bir Hint Adaları idi.
Böylelikle kasabanın ortak kaynakları (toprak, vergiler ve emek) K'iche'ler
tarafından kontrol ediliyordu. Konumlarını güçlendirdikçe, şehrin ileri
gelenleri kelimenin tam anlamıyla K'iche' komününün merkezi etrafında bir
siyasi aygıt inşa etmeye koyuldu. . Quetzalteco Creole'ler ve yerel imparatorluk
ajanları arasında yıllarca süren dilekçeler ve mücadelelerden sonra Audiencia, 3
Ocak 1806'da Quetzaltenango'nun ilk İspanyol ayuntamiento'sunun kurulumunu onay
Yeni İspanyol belediye görevlilerinin en acil kaygısı, yönetimleri için gelirin
nasıl artırılacağıydı. 1806 yılına kadar, şehir projeleri için mevcut olan tek düzenli
fon, daha önce de gördüğümüz gibi, K'iche' yetkilileri, korregidor ve rahip
tarafından kontrol edilen caja de comunidad aracılığıyla değerlendirilen ücretler,
vergiler ve kiralardı. İspanyol ayuntamiento, yerli hazineye paralel olarak
varlığını sürdürecek bir caja de ladinos (Kızılderili olmayanlara uygulanan yarım
peso vergiyle finanse edilen) kurma iznini aldı. π
Bu yeni hazineyi desteklemek için, ayuntamiento sürekli olarak şehrin önemli

bir ticaret ve şehir merkezi olarak büyümesini yansıtan bir dizi mal ve hizmete
yeni vergiler getirilmesini talep etti; tüm buğday, kakao, pamuk, şeker, balıktan
alınan vergiler pazara getirilen et ve canlı hayvanlar; yerel olarak üretilen
pamuklu kıyafetlerin satıldığı pazar tezgahlarında; Ladinos ve İspanyolların
evlerinde; şehir fırınlarında; İspanyol ithal ürünleri ve yerel üretim ürünler satan
yüzden fazla mağazada; Avrupa'dan gelen her “sandık, kefalet, kutu ve yük”te;
gecenin ''makul saatine'' kadar müzik çalma hakkı; ve son olarak yapay
aydınlatmanın kullanımı üzerine. Yeni vergi taleplerinin çoğu reddedildi ve
Kreoller, kraliyetin suskunluğu karşısında giderek daha fazla hayal kırıklığına
uğradı. Ω
Quetzaltecos, üzüntülerini sunmak için sahip oldukları fırsatları kullandı.
Hindistan sorunlarını anlatmak için İspanya'ya gittiler. İlgili tartışmalar

Kızılderilileri İspanyol toplumuna asimile etmenin en iyi yolu uzun zamandır bu yöntemin bir parçasıydı.
Bourbon Reformu projesinin bir sonucuydu ve bağımsızlığa giden on yıllar

boyunca giderek daha acil hale geldiler.
1810'da Guatemalalı ayuntamiento Quetzalteco'lara şunu sordu:
Bölge temsilcisi için endişelere ilişkin bir dilekçe hazırlamak
Cortes. Gerekli siyasi ve ekonomik taleplerin yanı sıra,
belediye Hintlileri de içine alacak bir kampanya çağrısında bulundu
İspanyol kültürü, böylece daha sonraki on dokuzuncu yüzyıl asimilasyon görüşlerinin
habercisi oldu.
1811'de, korregidor Miguel Carrillo de Albornoz - onun aksine

selefi, Altense elitleriyle iyi bir çalışma ilişkisine sahipti ve Audiencia'ya emek
repartimiento'sunu yeniden kurması için dilekçe verdi ancak başarısızlıkla sonuçlandı.
Corregidor, başkana yazdığı mektupta,
Vergi, kasabayı yeniden refaha kavuşturacak ve Hintlilerin talep ettiği “inanılmaz”
ücretlere son vererek makul işgücü sağlayacaktı. A
repartimiento'nun yeniden canlandırılması ve kurumsal siyasi statüye son verilmesi
belki de felsefi olarak çelişkili, politik ve
Altense elitlerinin ekonomik vizyonu. Siyasi özerkliğin kırılması
Hintli elit, Altensler için yerliler üzerinde kontrol sahibi olmak anlamına geliyordu
İşgücü de dahil olmak üzere kaynaklar. Bu çelişki aslında şunun habercisiydi:
zorunlu çalıştırma taslaklarının ikinci liberal rejim kapsamında yeniden uygulamaya konması,
kahve finquerolarının ihtiyaçlarına uyacak şekilde yeniden tasarlandı .
Vatandaşlar ve Hintliler
Ferdinand VII, 1808'de İngiltere'ye karşı mücadelesinde devrimci Fransa ile olan
ittifakını bozma belirtileri gösterdiğinde, Napolyon işgal etti.
İspanya, kararsız kralı yakaladı ve kardeşini İspanyol olarak atadı.
hükümdar. Ferdinand İspanya'dan ayrılmadan önce toplantıya çağrıldı
para toplamak için ileri gelenlerden oluşan bir meclis ve Fransızlarla savaşmak için bir ordu.
Ertesi yıl ünlü Cortes de Cádiz toplandı ve imparatorluğun her eyaletinden gelen
delegeler derhal bir anayasa taslağı hazırlamaya koyuldu. Liberallerin
hakimiyetindeki Cortes, geniş kapsamlı bir karar aldı.
sömürge yönetimini reform etmeyi amaçlayan yasa.π 1811'de Cortes
yerli haraç kaldırıldı. 1812'de anayasa Hintlilerin vatandaş olduğunu hükmetti. Ve
1813'te her türlü işçi taslağı yasa dışı ilan edildi.
Ayrıca, kurumsal korumanın feshedilmesi ve kurumsal korumanın kurulması
Anayasal ayuntamientos yerel yönetimi kökten değiştirdi. Yalnızca tek bir

belediye yapısına sahip yerli kasabalarda, Kızılderili olmayanlar artık oy
kullanma ve siyasi görevde bulunma hakkına sahipti. Quetzalte nango
gibi ikili belediye sistemine sahip kasabalarda, yerli cabildo'nun kaldırılması
ve Kızılderililerin yerel yönetimlere Creoles'dekilerle eşit haklara sahip
vatandaşlar olarak katılmaları bekleniyordu. İspanya'nınki
kadar geniş ve çeşitli olan Cortes'in mevzuatı, yaratıcı bölgesel yorumlara
tabiydi. Örneğin Guatemala'da haraçların kaldırılması neredeyse bir yıl
ertelendi. Bazı topluluklar satış vergisine tabi olmak yerine haraç ödemeye
devam etmekte ısrar etti ve vatandaşların ödemek zorunda olduğu aşar
vergisini ödediler.π Quetzaltenango'da Kreoller ilk anayasal dönemde
yerli cabildo'yu ortadan kaldıramadı. Bununla birlikte, reformların
birçoğunun hayata geçirilmesi mümkün olmasa da, bunların önemini hafife
almak yanlış olur. On dokuzuncu yüzyıl boyunca tebaayı vatandaşlara ve
Hintlileri eşitlere dönüştüren ideolojik değişim, Quetzalteco K'iche'nin
İspanyol toplumuyla ilişki kurma koşullarını radikal bir şekilde dönüştürmeye
devam edecekti.
Vergiler ve Ölüm: 1815 Plaza İsyanı
Vergiler
1813'te, haraç yerine tüm "vatandaşların" eşit ödeyeceği bir vergi kanunu
koyan kararnamenin yayınlanması üzerine, rahip ve müdürler, Macehuales'in
"tek verginin kaldırılmasını" protesto etmek için kendilerine geldiklerine
dair corregidor uyarısı yazdılar. sadece başka birini uygulamak için.''π
Müdürler halkın bundan şikayetçi olduğunu yazdı
Bizler pueblo'ya ihanet ettik (diciendo que vendemos el pueblo),

çünkü liderler olarak onları temsil etmeliyiz. Antik çağ, geleneklerini
değişmez kıldığından ve bu gergin pueblo'daki farklı görüşlerden
dolayı, tek bir vuruşla (un golpe) akıl kurulamaz . Kontrolü
sürdürmek ve kargaşayı susturmak için. . . Hükümdar Cortes, bizim
temsilimizle birlikte meseleyi tekrar değerlendirip adil bir şekilde
karar verene kadar, ağustos kararnamesinin infazının ertelenmesi
için otoritenize başvuracağımıza dair halka söz vermekten başka
çaremiz yoktu. Pueblo'nun yöneticileri yeni kurallara itaat edemeyecekle
emir . . . Sorunlardan ve sonuçlardan kaçınmak için. Bu nedenle, önemli
yükümlülüğümüzü yerine getirirken körü körüne itaat ve sadakatimizi yineliyoruz.

pueblo.π
Macehuales bu şikayetleri yapmamış olsa bile, yöneticilerin siyasi

yükümlülüklerini eylemlerinin gerekçesi olarak kullanacakları gerçeği,
karşılıklılığın kurulması ve geliştirilmesinde varsayılan önemi vurgulamaktadır.
Kültürel meşruluğun sürdürülmesi.
Pueblo adına konuştukları iddialarına rağmen
Görünüşe göre bunu yapanlar halktan değil, rahipler ve müdürlerdi.
haraç ''geleneğini'' sürdürmek istiyordu. İddia ettiğim gibi,
Etnik bölünmenin sürdürülmesi, müdürlerin siyasi ve ekonomik gücü açısından
temel önemdeydi ve haraç, şehir nüfusunu kast çizgileri boyunca bölen somut
bir işaretti. Quetzalteco prensipleri kanıtlandı
haraç ve daha sonra cumhuriyet vergilerinin toplanmasında özellikle dikkatli davrandı.
İki yıl sonraki olaylar da bu yorumu desteklemektedir. 17 Nisan 1815'te
Quetzalteco, Creoles adına yıllarca süren endişe ve korkudan sonra
K'iche isyan çıkardı. 5 yıl sonra Totoni capán'daki Atanasio Tzul ayaklanmasında
olduğu gibi, haraçın kaldırılacağına dair söylentiler gerilimleri ateşledi. Tutuklu
isyancılar savunmalarında, Kral Ferdinand'ın yayınladığı son bildiriyi dinlemek
için meydanda toplandıklarını iddia ettiler.
sanıklara göre bu onları bir kez daha özgür kılacak
haraç yükümlülükleri (1813'teki ana dilekçenin ardından, haraç
Quetzaltenango'da kaldırıldı). İsyan bir K'iche'nin tırmanmasıyla başladı
elinde bir belge olan bir masaya öfkeyle işaret etmeye başladı.
gerçek bir ev. Ayuntamiento'nun corregidor'un yerine geçen ilk alkalisi,
paniğe kapıldı ve silahlı birliklere ateş açma emri verdi. Görgü tanıkları altı kişinin olduğunu söylüyor
İlk protestoya yüz Hintli katıldı. Düzen geri yüklendikten sonra

İlk gün caddenin etrafına yüz silahlı adam sevk edildi.
Kızılderilileri dışarıda tutmak için plazanın girişleri. Bunu takip eden dokuz gün boyunca
Meydanı geri almak için yapılan başarısız girişimin ardından ilk isyan, K'iche'nin grupları tarafından yapıldı.
Meydanı çevreleyen barriolarda dolaşarak kargaşa yarattılar.

Beş yıl sonraki Totonicapan isyanında olduğu gibi, sömürge otoritesini
güçlendirmeye yönelik söylentiler ve sert girişimler, uzun süredir devam eden
gerginlikleri ve öfkeyi ateşledi.π Totonicapan'da olduğu gibi, gizemli “belgelerin” ge
Guatemala'lı söylentileri meşrulaştırdı ve olayın odak noktası oldu
Kalabalık heyecanı.πΩ 1813'teki haraç restorasyonu yönündeki ana talebi
okuyunca, olay haraç karşıtlığının geldiğini gösteriyor
müdürlerden değil halktan. İsimsiz mahkumlara topluca macehuales adı verildi

ve 1. bölümde tartışıldığı gibi cabildo onların savunmasına gelmedi.
Müdürler, siyasi güçlerinin önemli bir kaynağı
olan haraçın kaldırılmasını görmeye istekli olmayabilirler ve Bu yorum,
hem David McCreery'nin beş yıl sonraki Totonicapan isyanı üzerine çalışması
hem de Terry Rugeley'in bağımsızlık döneminde Yucatán Mayası üzerine
çalışması tarafından desteklenmektedir. McCreery, ayaklanma sırasında ortaya
çıkan halk ve müdürler arasındaki gerilimlerin muhtemelen sınıf
mücadelelerinden kaynaklandığını belirtiyor. Bir keresinde, Macehuales'te haraç
toplamaya devam eden müdürler bayılıncaya kadar kırbaçlanmıştı.
Yucatan'da Maya köylüleri, Cortes'in haraçları kaldırmasından hemen
yararlanarak sadece çeşitli dini ve imparatorluk vergilerini ödemekten
vazgeçmekle kalmadı, aynı zamanda "egemen sınıflara karşı tüm sosyal
yükümlülüklerin sona erdiğine inandıklarını" ima edecek şekilde hareket
ettiler. Bazı topluluklarda Maya köylüleri, K'iche'nin Yucatec eşdeğeri olan
yerli república'nın dağıtılması çağrısında bulundu. ' cabildo.
Ölüm
Ancak 1815 isyanı, haraçtan muaf olma konusundaki macehual arzudan daha
fazlası tarafından ateşlendi. Hastalık, veba ve felaket, sömürge yaşamının
geleneksel bir parçasıydı. Fetihten bu yana, çiçek hastalığı, tifüs, veba,
boğmaca, kızamık ve tanımlanamayan ateş ve zararlılar, yalnızca inatçı nüfus
artışının karşı koyabileceği bir vahşetle dağlık bölgeleri yok etmişti. . Doğal
afetler, mahsul kıtlığı ve kıtlıklar hastalıkların etkilerini ağırlaştırdı; hayata,
özellikle de kırsal kesimdeki yayla yaşamına öngörülemeyen, istikrarsız bir
nitelik kazandırdı. Yaygın olmayan şey, bir devletin toplum yaşamının
neredeyse her alanına karışmasıydı. - bağımsızlıktan önceki yıllarda giderek
daha fazla meydana geleceği gibi.
On dokuzuncu yüzyıla gelindiğinde Hintli tebaayı vatandaşlara dönüştüren
aynı entelektüel eğilimler, artık hükümetin nüfusa ilişkin rolünü değiştirmeye
başladı. Liberal reformculardan giderek daha fazla etkilenen İspanyol
hükümeti, önleme ve korumayı vurgulamaya başladı Giderek "kamu sağlığı"
olarak anılan şeye karşı tutumu, teselli ve Hıristiyan teslimiyetinden ziyade
tedavi edicidir. π Kasabaların, bölgelerin ve insanların karantinaya alınması,
yaptırımlar
Hijyen düzenlemeleri ve aşılama programları salgınlara karşı yaygın

tepkiler haline gelmişti.
1803 yılında, sığır çiçeği irininden yapılan bir çiçek aşısının
geliştirilmesinin ardından İspanyol Kraliyeti, Amerika ve Asya kolonilerine
ünlü tıbbi misyonunu başlattı. Francisco Xavier de Balmis liderliğindeki
misyonun amacı yerel doktorları yeni aşı konusunda bilgilendirmek ve
nüfusu aşılamaktı; 1807'ye gelindiğinde binlerce Kızılderili
aşılanmıştı. Bürokratik beceriksizlik, yerli direniş ve aşının düzensiz
tedariki, on dokuzuncu yüzyılın başlarında çiçek hastalığı salgınlarının
devam etmesine yol açtı. Ω
Quetzalteco Creole'lu tanınmış bir doktor olan Cirilio Flores,
kampanyanın batıdaki dağlık bölgelerde yönetilmesine yardımcı oldu
ve kampanyanın sonuçlanmasından sonra da eyaletin bölgedeki sağlık
girişimlerinden sorumlu olmaya devam etti. Guatemala'daki Univer
sidad de San Carlos tıp fakültesinden yeni mezun olan Flores, örnek bir
liberaldi. Sadece tıbbi reformları güçlü bir şekilde uygulamakla kalmadı,
aynı zamanda geniş bir yelpazedeki sosyal davranışları da düzenlemeye
çalıştı. Şehir yönetimini, hem şehrin mezbahalarında hem de özel
konutlarda hayvan kesiminin denetlenmesinde daha büyük bir rol
üstlenmeye çağırdı. Hastalık salgınları sırasında hijyen standartlarını
kontrol etmek için ev denetimlerine liderlik etti. Ve
1815'te ayuntamiento'yu horoz dövüşünü kontrol altına almaya
zorladı. 1814'ün sonlarına doğru çiçek hastalığı yeniden ortaya çıktı ve
aşıyı uygulamak için Flores başkanlığındaki bir kraliyet komisyonuyla
sözleşme yapıldı. Ω Aşı kampanyasının maliyetinin sekizde beşi - için
maaşlar, aşının üretimi ve nakliyesi, hastaların bakımı için gereken
yiyecek ve
diğer malzemeler topluluk caja'larından alınıyordu ve geri kalan
kısım İspanyollara uygulanan vergilerle karşılanıyordu . aşı yapanlar.
San Bartolomé Sipacapa'daki Hintli yetkililer, bölgelerine atanan doktoru
övdü.Ω Ancak Quetzaltenango ve çevre kasabalarda yaşayanlar,
Flores'in tutumu konusunda daha az hevesliydi. Flores'in aşıyı uygulama
çabalarına direnen Kızılderililer ve Ladinos, çocuklarını sakladı ve aşı
yapanlara hakaret etti. Yakınlardaki San Juan Ostuncalco'da Flores daha
fazla pasif direnişle karşılaştı; yerli yetkililerin kampanyanın yönetimine
yardımcı olmaması nedeniyle kampanyanın tamamlanmasının olması
gerekenden daha uzun sürdüğünü iddia etti.
Çiçek hastalığı yayılmaya devam etti ve Mart 1815'in sonunda
Quetzaltenango'ya ulaştı. Flores, doktorlara enfekte kasabalara dönmelerini
ve nüfusu yeniden aşılamalarını emretti. Quetzaltenango bölgesinde Flores
bizzat 3.726 kişiyi yeniden aşıladı.Ω Bazı kasabalarda Kızılderililer hem
salgından hem de doktorlardan kaçmak için evlerini terk edip dağlara
kaçtılar.Ω Comitancillo'da kasaba liderleri aşılandıkları konusunda ısrar
etti hasta ve aşı yüzünden ölüyorlardı: hem inek çiçeği hem de çiçek
hastalığına yakalandıklarını iddia ediyorlardı. Tejutla'lı rahip, silahlı ev
denetimleri (muhtemelen temizliği kontrol etmek için) ve kasabanın
ticareti kesen karantinası nedeniyle öfkenin arttığını bildirdi. . Ayaklanma
çıkmasından korkan rahip, "karşı koyamayız" diyerek denetimlerin ve aşının
durdurulmasını emretti. Flores aşıyı savundu ve devam etmesi konusunda
ısrar etti . Artan halk kaygısıyla karşı karşıya kalan Audiencia başkanı, kamu
düzenini korumak için ayuntamiento'ya Paskalya haftası boyunca plazanın
etrafına altmış silahlı adam yerleştirmesini emretti.
Nüfusun günlük yaşamına yönelik bu alışılmadık müdahaleler düşmanlık

yarattı ve özellikle gergin bir anda direnişi ateşledi. Nisan isyanını takip
eden günlerde, Kızılderili grupları Flores'in karantina evine saldırdı ve ilk
girişimin kaçırılmasının ardından hastanede yatan çiçek hastalığı
kurbanlarını serbest bıraktılar ve onlar daha sonra kasabadan kaçtılar.
Quetzaltenango'da düzen sağlandıktan bir hafta sonra şehrin
kuzeybatısındaki Mam kasabalarında başka bir isyan çıktı. 1 Mayıs'ta
yetkililer, San Martín, Concepción ve San Juan Ostuncalco'dan dört binden
fazla Kızılderili'nin, "putperestlik"le uğraşan Kızılderililere şiddetle zulmeden
Ostuncalco'nun alkaldesinin kaldırılmasını talep etmek için ikincisinin
meydanında toplandığını iddia etti (muhtemelen 1930'larda). çiçek
hastalığına yanıt olarak artış) ve aşılama kampanyasının yürütülmesi.
Katedralde Cinayet
Yönetimin kuralları değişti. Bir yandan, kamu hijyeni ve sağlığı kavramları

önceleri Kraliyet tarafından göz ardı edilen bir dizi sosyal davranışı
düzenlemek için Creole'lara ve ardından Ladino'lara yeni teşvikler sağladı.
Kırsal ve kentsel pleb nüfusu için evlere ve bedenlere yönelik ihlaller,
devleti giderek toplumsal yaşamın en mahrem ve bedensel alanlarına
taşıdı. Öte yandan Ladinos, siyasi emellerine layık bir şehir inşa etmek için
yerli emeği seferber etmeye başladı.
. Ladinos, bu yeni hükümet vizyonunun bedelini ödemek için toplumsal, kilise ve

kofradía hazinelerinden giderek daha fazla yararlandı. Kronik savaşların (hem
emperyalist hem de cumhuriyetçi) mali zorunlulukları da aynı şekilde yerli halkları
tüketiyordu.
Nisan 1826'da çiçek hastalığı bir kez daha Los Altos'u vurdu. Mayıs ayına
gelindiğinde hastalık salgın boyutlarına ulaşmış ve şehre ulaşmıştı. Şu anda
Guatemala'nın başkan yardımcısı olan Flores, aşı kampanyasının sorumluluğunu
bir kez daha bizzat üstlendi. Çürüyen cesetlerin çıkardığı buharların salgının
yayılmasına katkıda bulunduğuna inanarak katedralde cenaze törenlerini yasakladı
ve yeni bir halk mezarlığı inşaatı planlarına başladı. Ayrıca yeni bir su işleri
projesinin inşaatı konusunda ısrar etti . ilerlemek. Flores, ezici şöhretine yakışır
şekilde, bu projelerin kiliseden ve dostlarından elde edilen gelirlerle finanse
edilmesini talep etti. Şehir rahibi ve K'iche' müdürleri, Flores'in taleplerine
direndiler. Daha da kötüsü, salgın, muhafazakarların Guatemala Şehri'nin
kontrolünü ele geçirdiği bir iç savaş dönemi.
Ekim ayında, şu anda Guatemala'nın geçici başkanı olarak görev yapan Flores,
kuşatma altındaki hükümetini Quetzaltenango'ya taşımaya karar verdi. Bu
kadersel bir karardı. Flores, muhafazakar düşmanlarıyla savaşmak için tedbirsizce
ve buyurgan bir şekilde erkekleri askere aldı, atlara ve silahlara el koydu ve şehrin
nüfusuna özel bir savaş vergisi koydu. 13 Ekim 1826'da, şehirden ve çevre
kasabalardan bir Kızılderili kalabalığı, Flores'in vergilerini, zorunlu askerlik
işlemlerini ve din adamlarına yönelik saldırıları protesto etmek için Quetzalte
Nango'nun meydanında toplandı. Kalabalık, nefretlerinin nesnesini görünce
Flores'i katedrale kadar kovaladı; burada görgü tanıklarına göre, yüzlerce K'iche
"zorbaya ölüm, sapkınlığa ölüm, zalime ölüm" sloganları atarak onu kelimenin
tam anlamıyla parçalara ayırdı. Hırsız.''
Sonraki gözlemciler Flores'in ölümünün doğrudan suçunu muhafazakar ve dini
muhaliflerine yüklese de, kalabalığı harekete geçiren öfke (hem Flores'in dağlık
bölgelerde halk sağlığını yönetme hem de etnik gerilimleri artırma konusundaki
geçmişine bakılırsa) bir süredir inşaat halindeydi.
Kast Mücadelesi
Quetzaltenango'nun 1821'deki bağımsızlığın arifesindeki sakinliği dikkat çekicidir.

Mart ile ağustos ayları arasında Totonicapan'da sadece otuz kilometre uzakta
1820'de yerli isyancılar kraliyet otoritesine yaklaşık üç yüzyıllık dağlık
hakimiyetteki en ciddi meydan okumasını sundular. Yine de
Quetzalteco'ların bu olaylardan etkilendiğine dair hiçbir belgesel kanıt
mevcut değil; bu belki de K'iche' ve Creole elitleri arasında yapılan
anlaşmanın istikrarına tanıklık ediyor. Bu yorum, büyük ölçüde yerli
elitlerin düzeni sağlamadaki rolü nedeniyle Maya köylü direnişinin açık
isyana dönüşmediği Yucatán'daki olaylar tarafından desteklenmektedir.
Her ne kadar karşılıklı olarak faydalı olsa da, aynı zamanda karşılıklı
olarak da tartışmalıydı.
Ocak 1820'de İspanyol anayasasının yeniden yürürlüğe girmesiyle
birlikte (bir ordu darbesi, Ferdinand'ı, 1814'teki restorasyonundan bu
yana yürürlükten kaldırılan tüzüğü yeniden uygulamaya zorladı),
ayuntamiento, 1812'de olmadığı gibi, K'iche'yi dağıtmaya aktif olarak
çalıştı. ' cabildo. Ladinos, korregidordan anayasanın “tam olarak yerine
getirilmesine bağlı kalmasını” ve valilik pozisyonunu kaldırmasını talep
etti. Müdürlerin haraç toplamayı reddetme tehditlerine rağmen
(“Ayuntamiento'muzun Ladino'ya katılmasına izin vermeyeceğiz”
kraliyet haraçından dolayı ayuntamiento; iki asanın ayrı kalması
gerekiyor''), tek bir belediye organı için seçimler Ocak 1821'de yapıldı .
göreve seçildiler.
Bağımsızlığı takip eden yaklaşık yirmi yıl boyunca, Carrera'nın gelişine
kadar, tek belediye üç alcaldes, sekiz regidor ve iki sendikadan
oluşuyordu. Üçüncü alcalde, sekiz meclis üyesinden dördü gibi K'iche'
olacaktı. Ayrı, muhalif bir müdürler grubunun belgesel kapsamı dışında
toplanmaya devam edip etmediği bilinmiyor.
Belediye tutanaklarında toplu olarak ciudadanos alcaldes indígenas
olarak anılan K'iche' yetkililerinin artık şehrin yerli nüfusunu daha büyük
bir bütün içinde astlar olarak yönetmeleri bekleniyordu. Ladinos'la
birlikte komitelerde görev alacaklar ve belediye oturumlarına katılacaklar.
Ancak K'iche'nin katılımı yetersizdi ve görünen o ki Ladinos onların
yalnızca acil durumlarda veya özel istekler için hazır bulunmalarını
talep
etmişti . 1829'da sömürge topraklarını kökten değiştirmedi.
Halen kiliseye, kofradía'ya ve komünal mülklere izin veriyordu ve hatta
toplulukların ejidolarının boyutunu artırabilecekleri mekanizmalar
sağlıyordu. Yasaların amacı ancak tanıtım amaçlıydı
tarım -''kamu zenginliğinin temel kaynağı''-kamu arazilerinin (baldíos) açık

artırması yoluyla. Daha sonra 1830'larda yürürlüğe giren arazi kanunu
Kamu arazilerinin özel mülkiyete dönüştürülmesini daha da teşvik etti. İçinde
1832'de, sömürgeci aşar vergisinin yerini, kabalerya başına yarım pesoluk bir arazi vergisi aldı. İçinde
Nisan 1836'da ulusal meclis, topluluklara, ortaklaşa sahip olunan mülklerden

yoksun kalma yetkisi verdi ve tüm keldioların ve
ejidos özel mülkiyete dönüştürülecek.
Pek çok tarihçiye göre bu fermanlar ve bunların doğurduğu suiistimaller
Carrera'yı harekete geçiren halk isyanının provokasyonu olmak
güç. Gerçekten de Los Altos'ta Ladinos, yeni kanunları kendine mal etmek için kullandı.
yerli holdinglerin önemli uzantıları. Tecpán ve San Martín'de
Örneğin Jilotepeque, Ladinos yasaları yerlilerin topraklarını yağmalamak için
uyguladı. Şehre daha yakın olan Agustín Guzmán ve Totonicapan'ın patronu
politico (corregidor'un liberal eşdeğeri), Macario Rodas,
Çevredekilerden büyük arazilerin tapusunu kazanmak için mevzuatın avantajı
topluluklar.
Quetzalteco K'iche'nin özel mülkiyeti hiçbir zaman önemli ölçüde tehdit

edilmemiş olsa da, K'iche' cabildo'nun kaldırılması ortak mülkiyetin yönetimini
yeniden tanımladı. Eskiden ejidos muydu
Pueblos de indios yerli komünler tarafından mı yoksa artık çoğunlukla Ladinos'un
hakimiyetinde olan belediyeler tarafından mı kontrol edilecek? Yeni toprak iken
yasalar konuyla ilgili belirsizdi (belki de kasıtlı olarak), 1829 tarihli bir kararname
açıkça şunu ifade etti: ''hepsi vecinos.'' . . ejidos'u hiçbir ayrım gözetmeksizin
kullanmanın keyfine varacaksınız. . . belirli bir vatandaş sınıfını kayıran önceki
yasalara veya düzenlemelere rağmen kira ücretsizdir.'' π Bu yasal olarak kaldırıldı.
belirlemeye devam etmiş olabilecek herhangi bir kast ayrıcalığı kalıntısı
şehrin ejido'suna erişim.
Quetzalteco Ladinos yeni yasaları kullanarak ülkenin kontrolünü ele geçirmek için baskı yaptı.
topluluğun arazisi. Belediye arazisi 283 çeteden oluşuyordu. 1825

Arazi kanunu, belediyelerin sınırları içindeki mülkleri incelemesini gerektiriyordu
ve sonuçları ulusal makamlara iletin. Toprakları elinde bulunduranlar ''
çok eski zamanlardan beri'' yasal tapu olmadan fırsata sahip olurdu
tarihinden itibaren altı ay içinde talepte bulunmaları şartıyla bunları tescil ettirin.
yasanın yürürlüğe girmesi. Sahipsiz araziler daha sonra kullanılabilir hale getirilecek
açık artırma. Ladinos bu ve sonraki kanunları kullanarak

Arazi mülkiyetini standartlaştırın, resmi olarak şehirdeki ortak kullanım alanlarını kırka düşürün
caballerías ve belediye kontrolüne verilmesi. Onlar da olmayı umuyorlardı

bu arazi üzerinde kira talep edebilir. 21 Temmuz 1826'da belediye, tüm

vecinoların on beş gün içinde mülklerinin tapusunu vermelerini emreden
bir bildiri yayınladı.
Müdürler açıkça işbirliği yapmayı reddetti. Yaklaşık bir yıl boyunca bir
eyalet araştırmacısının unvanlarını ve haritalarını sunma talebini
görmezden geldiler ve konuyu açıklığa kavuşturmak için belediye
oturumlarına katılmayı reddettiler . ve dört yerli regidor toplantıları
boykot etmeye devam etti. Jefe Politico müdürlere elli peso para
cezası verdi ve Coyoy'u üç gün hapse attı. Müdürler yine de talep
edilen materyali sunmayı reddettiler ve bunun istendiğini iddia ettiler.
kayıp. Haritacı, başlıklar ve haritalar olmadan çalışmasının “felce
uğrayacağını” söyleyerek itiraz etti. Belgelere sahip olmadığı için
belediye katibini suçladı. Yazar, "unvanların her zaman bir gemide
müdürler indígenas tarafından korunduğunu" iddia ederek kendini
savundu. Araştırmanın aslında ejidal arazisinde bir artışla
sonuçlanabileceğine dair güvencelere rağmen Coyoy reddetmeye
devam etti. malzemeyi sağlamak için.
Ladinolar konuyu takip edemedi. Başka bir çiçek hastalığı salgınının
ortasında, düzeni sağlamak için yerli yetkililere ihtiyaçları vardı. Örneğin,
hapisten çıktıktan sadece birkaç gün sonra Coyoy'dan, yerli domuz
satıcılarının çokluğu nedeniyle sıkışık ve pis kokulu bir sokağın
temizlenmesine yardım etmesi istendi. İç savaşın dehşeti, Flores
ile açıkça ortaya çıktı ' Katedral zemininde hala taze kan bulunması,
Ladino elitlerinin konuyu gündeme getirme çabasını şüphesiz zayıflattı.
1786 isyanı şehrin etnik ilişkilerini değiştirdi. Quetzaltenango'nun bir

asiento likörü kurmaya uygun olup olmadığı konusundaki tartışma,
açılış bölümünde tartışılan hızlı ekonomik ve politik değişiklikleri
yansıtıyordu. Yerli olmayan büyük bir nüfusa sahip önemli bir ticaret
merkezi olan Quetzaltenango, hiçbir şekilde (yasal olarak hariç) bir yerli
halk olmaktan çıktı. Pek çok müdür, kendilerini zenginleştirmek için
İspanyol üretim ve değişim biçimlerinde ustalaşabilirken, sürmekte olan
hızlı ekonomik ve demografik değişimlerin getirdiği siyasi zorluklara
yanıt verme konusunda yeterli donanıma sahip değillerdi. İsyan, pek
çok bakımdan, K'iche' seçkinlerinin konumlarını desteklemek için toplum
dışı ittifaklara daha fazla güvenmeleriyle sonuçlanan yerli topluluk
içindeki bir liderlik krizinden kaynaklandı.
K'iche' elitleri için bu ittifaklar tam bir uzlaşmayı gerektiremezdi.
Ekonomik ve politik güçleri, toplumsal kaynakları kontrol etme ve

harekete geçirme yeteneklerine bağlı olduğundan, İspanyol toplumuna
göre bir versiyonu vardı. Kültürel meşruluğun korunması ve toplumsal
beklentilerin karşılanması gerekiyordu. Böylelikle halk, müdürlerin gücü
üzerinde önemli derecede nüfuz sahibi oldu. Ancak Macehuales,
Quetzalteco toplumunu yabancılara kapatma konusunda sonuçta başarılı
olamadı. Şehri açan demografik, politik ve ekonomik güçler, Macehuales'in
getirebileceği baskılara dayanamayacak kadar güçlüydü.
İspanyollar da ikilemde kalmıştı. Sadece Hintliler üzerindeki kast

güçlerini sürdürmek için değil, aynı zamanda sınıf güçlerini de sürdürmek
için yerli seçkinlerle ittifaklara güvenmeye başladılar. İspanyollar, şehrin
Mestizo zanaatkarlarının giderek artan düşmanca talepleriyle karşı
karşıya kaldı. Etnik bölünmelerin güçlenmesi, 1786 isyanını körükleyen
çok etnikli halk dayanışmasının önlenmesine hizmet edecektir.
Bağımsızlığa giden yıllarda İspanyollar ve Kreoller, müdürlerin gücünü
gerekli bir engel olarak görmeye başladılar; her ikisi de toplumsal
kaynakların kontrolünün önünde duran ve onlarla şehrin yoksul sınıfları
arasında duran bir engeldi. Konumları güçlendikçe Creole'lar, müdürlerin
kurumsal gücüne olan bağımlılıklarını karışık sonuçlarla kırmaya
çalışacaklardı.
Ayaklanmalar, tüm yabancıları öldürmeye yönelik komplolar,
karantinadan kaçışlar, kraliyet kararnamelerinde sahtecilik ve şehir
katedralindeki cinayetler: bunlar son iki bölümde tartışılan tarihsel
dönüşümlere verilen sansasyonel popüler tepkilerden sadece birkaçı.
Bununla birlikte, bireylerin topluluk içindeki daha sıradan değişikliklere,
yani erkeklerle kadınlar, çocuklarla ebeveynler, zenginlerle yoksullar
arasındaki değişikliklere nasıl tepki verdiklerini çizelgeye dökmek ve
değerlendirmek daha zor. On dokuzuncu yüzyıl boyunca, K'iche'
topluluğu içindeki siyasi ve sınıfsal ayrımlar, özellikle kahve ekimine
geçişi takip eden yıllarda derinleşecekti. Ancak sosyal ilişkiler kısmen
metalaştırıldığı ve şehir nüfusunun çoğunluğu en azından bir miktar
geçimlik üretime erişebildiği sürece bu bölünmeler kontrol altına
alınabilir. Böylece, on dokuzuncu yüzyıl boyunca, K'iche' elitleri
kaybettikleri toprakları yeniden kazanmak için Ladinos'la savaşırken, mücade
Bölüm 3
Salgın Bir Milliyetçilik:
1837 Kolera Salgını Yeniden Değerlendirildi
Kriz tam olarak eskinin ölmesi ve yeninin doğamaması gerçeğinden

oluşuyor; bu fetret döneminde çok çeşitli hastalıklı semptomlar ortaya
çıkıyor.—Antonio Gramci, Hapishane Defterleri, 1971
Bunlar, olgun limon renginde, sarı, yumuşak, şiş yüzleri olan

Kızılderililerdi. Şeffaf derisi ve devasa, şişmiş karınlarıyla. Luis
onlara dokundu ve kafa derilerindeki kistleri hissetti. ''Onlara çare
olarak ne verdin?'' ''. . . Paralarını çalan bir cadıyı tercih ediyorlar.''
Kızılderili ölüm gibi bir sandalyeye çöktü. . . sarsıcı titremelerle
titriyordu; ağzı, burnu, kulakları, kanlar akıyordu. Luis bu ırkın
melankolik kaderini, ölümcül kehanetini düşündü. Irk? . . . çevresi
tarafından boğulmuş, çarpıtılmış, dövülmüş. . . Hintli . . .
kusurlarından yararlanan mestizo tarafından reddedildi. . . Bu
Kızılderili'nin kendi kanına karıştığını unutarak.—flavio herrera, El tigre,
1934
Tarihçiler ve antropologlar uzun süredir Guatemala milliyetçiliği

tarafından engelleniyor. İddiaya göre kanın önemini inkar ediyor,
ancak tarihsel olarak Mayalara karşı şiddetli bir ırkçılık yapıyor. Bir
yandan, onuncu yüzyılda ve yirminci yüzyılın başlarındaki dokuz ulusal
reformcu, bir dizi kültürel, eğitimsel girişim yoluyla Kızılderililerin
Ladinos'a dönüşmesini destekledi. Diğer yandan, Guatemala
milliyetçiliği , Mestizo'nun la raza cosmica'nın ( her ikisinin de en iyisini
taşıdığı varsayılan genetik ve kültürel melez) temsilcisi olarak retorik
olarak kutlandığı Meksika'da görülene benzer hiçbir şeye izin vermez.
Avrupalı ve Amerikalı “ırklar”. Guatemala'da ise tam tersine bu terim
1837 Kolera Salgını 83
Bağımsızlığı takip eden yıllarda Kızılderili olmayan tüm insanları temsil etmeye
başlayan Ladino , yalnızca Avrupalı bir kimliğe işaret ediyor.
Bu bölüm, 1837'deki kolera krizine odaklanarak, bu çelişkiyi üreten
sömürgeci ve erken cumhuriyetçi toplumsal ilişkileri araştırıyor. Devlet
elitlerinin salgının gelişine tepkisi, Hint kimliğini açıkça sınıfsal terimlerle
tanımlama yönünde ortaya çıkan bir eğilimden kaynaklandı ve onların
zihinlerinde teyit edilmesine yardımcı oldu. Kültürel asimilasyona duyulan
inanca rağmen, Guatemala ırkçılığının kalıcı gücünü açıklayan da işte bu
kültür ve sınıf eşitliğidir.
1837 baharında kolera Belize'den Guatemala'ya girdi ve birkaç ay içinde tüm
cumhuriyete yayıldı. Hastalık yaklaştıkça eyalet ve belediye yetkilileri salgını
kontrol altına almak için harekete geçti, enfeksiyon kapmış bölgeleri kordon
altına aldı, vebaya neden olduğu düşünülen davranışları düzenledi ve hastaları
karantinaya alıp tedavi etti. Daha önce çiçek hastalığında olduğu gibi, yerli ve
köylü topluluklar bu sağlık ve hijyen müdahalelerine direndiler. Ancak daha
önce Creole ve Ladino'da çiçek hastalığını kontrol altına alma çabalarına
duyulan öfke izole edilmiş ve kontrol altına alınmış halde kalırken, 1837'nin
sonuna gelindiğinde ülkenin doğusundaki geniş bölgeler, Rafael Carrera'nın
arkasında birleşerek açık isyan halindeydi. Bu isyan sonunda Guatemala'nın ilk
liberal rejiminin sonunu, Quetzaltenango'nun Estado de los Altos'unun
çöküşünü ve Orta Amerika federasyonunun dağılmasını beraberinde getirecekti.
Bugün tarihçiler, ilk olarak 19. yüzyıl liberalleri tarafından ileri sürülen,
Hindistan'ın Carrera isyanına katılımının, salgını kontrol altına almak için
tasarlanmış devlet girişimlerine karşı muhafazakarlar ve din adamları
tarafından teşvik edilen atalardan kalma bir tepki olduğu fikrini reddediyorlar.
Daha önceki yazarlar, Ladinos'un su kaynaklarını zehirlediğine dair Guatemala
kırsalında dolaşan söylentilere odaklanmışken, bilim adamları artık toprak
kaybı ve siyasi özerkliğin ilk liberal devlete karşı yaygın yerli muhalefetin
başlıca nedenleri olduğuna işaret ediyor. İsyanı artan sömürüye verilen
rasyonel bir tepki olarak anladıklarında, koleranın gelişinin hem ırksal hem de
ulusal kimlikleri temsil etme ve tanımlama açısından sahip olduğu önemi
görmezden geliyorlar.
Kendi Kanlarına Karışmışlar
Guatemala ulusal kimliğinin oluşumunun en esrarengiz sonuçlarından biri,

karmaşık sömürgeci ırksal şemanın indirgenmesiydi.
Españoles, Mestizos, Indígenas, Castas ve Ladinos'u iki önemli siyasi
kategoriye ayırıyordu: Indígenas ve Ladinolar. Arturo Taracena, Ladino
teriminin Kızılderili olmayan tüm insanları tanımlamak için kullanılan mevcut
kullanımının, başlangıçta geç sömürge ve erken cumhuriyet döneminde
ortaya çıkan bölgesel bir dağlık fenomen olduğunu ileri sürmüştür. Ezici
bir yerli nüfus, nispeten zorlayıcı olmayan bir piyasa ekonomisi ve Kendilerini
başkentteki rakiplerinden ayırma arzusu, dağlık Creole ve Mestizo elitlerinin
ırksal kategorilere dayanan ancak kültürel asimilasyon gerektiren bir ulusal
kimliği desteklemelerine yol açtı. 1871'de Altense çiftçileri eyaleti
devraldığında, etnik ilişkileri düzenleyen dağlık terminoloji ülke genelinde
genelleşti.
Ladino teriminin Guatemala'da uzun ve karmaşık bir etimolojisi vardır.
On altıncı ve on yedinci yüzyıl boyunca, genellikle İspanyolca konuşma
yetenekleri açısından kültürleşmiş Kızılderililere atıfta bulunuldu. On
sekizinci yüzyıla gelindiğinde, yüzyıllar süren sömürgeciliğin ardından kast
ayrımları bozuldukça, çoğu zaman tüm Hintleri ifade etmeye başladı. Avrupalı
ya da Kızılderili olarak kabul edilemeyecek ''karışık ırk''. Quetzaltenango'da
her iki kullanım da sömürgeciliğin sonuna kadar yaygındı; çünkü Anizeto
López, yani tam bir K'iche', 1802'de "un indio muy Ladino" olarak
adlandırılıyordu. on sekizinci yüzyıla kadar şehrin pleb nüfusunun daha
yoksul, genellikle evsiz kesimlerini tanımlamak için kullanıldı. Ancak on
dokuzuncu yüzyılın arifesinde, Quetzaltenango'yu çevreleyen bölgede Ladino,
Hintli olarak kabul edilemeyecek herkesi ifade etmeye başladı. .
Tabii ki, Kızılderili olmayanların tamamının Ladino kategorisine indirilmesi

çoğunlukla kamusal söylem düzeyinde gerçekleşti ve davranış değişikliğinin
ırksal dönüşümle sonuçlanabileceği inancı ancak bu kadar ileri götürülebildi.π
Guatemala toplumu birçok ırksal, etnik ve sınıfsal kimlikten oluşmaya devam
ediyor. Bu kimlikleri işaret eden kan ideolojileri, kültüre yapılan vurguya
rağmen hala güçlü. Bununla birlikte, bağımsızlıktan sonraki yüzyılda, ırk
terimi , en azından kamusal söylemde ve özellikle dağlık bölgelerde, biyolojik
terimlerden ziyade kültürel terimlerle anlaşılmaya başlandı. Ladinos olarak
adlandırılan, tanımlanabilir bir yerli yaşam tarzına dahil olmayan herkesle.
Asimilasyon vurgusu, şehri ve çevresindeki bölgeleri yöneten sosyal ve

politik ilişkiler göz önüne alındığında anlamlıdır. Quetzaltenango'yu
çevreleyen dağlık bölgenin ekonomisi, on dokuzuncu yüzyılın sonlarına doğru
kahvenin gelişiyle temellendirilmemişti.
And Dağları ve Meksika'nın bazı bölgelerinde olduğu gibi, devletin kitlesel

emek seferberliği üzerine. Nispeten zorlayıcı olmayan piyasa üretim
ilişkileri, iki etnik grubu birbirinden ayıran çizginin biraz bulanık olmasına
izin verdi, çünkü devletin ve yerel elitlerin katı bir ırksal ayrımı dayatmaya
yönelik itici bir çıkarı yoktu. Hintlileri bir ırk olarak anlamak yerine
kastın korunması ve kendi emeği için seferber edilmesi gerektiğinden,
bölgenin egemen sınıfı (İspanyollar, Kreoller ve en sonunda Ladinler) yerli
kültürü asimilasyon yoluyla ortadan kaldırılacak bir engel olarak görmeye
başladı.
Dahası, dağlık bölgedeki elitlerin çoğu, İspanya'dan özgürleşmeyi,
kendilerine siyasi söz hakkı tanımayan katı ırksal hiyerarşiyi ortadan
kaldırma fırsatı olarak gören Mestizo'lardı. hem Quetzaltenango'da hem
de yeni ulusun her yerinde, İspanyollar ve Kreoller tarafından kendilerine
dayatılan ırksal hiyerarşiye meydan okumak için.
Asimilasyona dayalı bu olgunlaşmamış milliyetçilik, Altense Ladinos'un

siyasi yazılarında defalarca karşımıza çıktı.
Tanımlayıcı Bir Hastalık
1837 salgını, Guatemala'nın yeni siyasi elitlerinin, kraliyetin veya kilisenin

aracılığı veya iç savaşın dikkati dağıtması olmadan, doğrudan halkla
uğraşmak zorunda kaldığı ilk büyük krizdi. Siyasi belirsizliğin yoğun olduğu
bu dönemde, liberaller bağımsız, meşru bir ulus inşa etmek için hizipçi
çabalarını sürdürürken, seçkinlerin tutumları ve salgına yönelik tepkileri,
sömürgeciliğin ırksal ve siyasi mantığından ortaya çıktı.
Quetzaltenango'da belediye görevlileri, tıpkı dünyanın diğer

bölgelerindeki devlet görevlileri gibi, kolerayı bir yoksul hastalığı olarak
görüyorlardı. Ancak Quetzalteco'lar, kolerayı yerli yoksulların bir
hastalığı olarak
göstererek etnik kökeni de karışıma kattı. Altenses için kolera üç
önemli açıdan tanımlayıcı bir hastalık haline geldi. Sınıfın etnik kökene
indirgenmesi ve sonucun hastalıkla eşitlenmesi, parçalanmış ve siyasi
açıdan zayıf Ladinos'a kimliklerini ve meşruiyetlerini kültürel olarak
pekiştirme fırsatı sağladı. Ekonomik, politik, bölgesel ve etnik farklılıklar
Ladinos'un kim olduğunu tanımlamasına izin vermiyorsa, o zaman Hintliler ve d
kim olmadıklarını tanımlamak için. İkincisi, ulusal devletin salgınla

mücadele için tekrarlanan mali yardım taleplerine yanıt verememesi,
Ladinos'un Guatemala Şehri'ne yabancılaşmasını derinleştirdi.
Altenseler, sömürgecilik döneminde olduğu gibi, ulusal hükümetin
çıkarları ile dağlık bölgedeki yerli halkın çıkarları arasında kalmaktan
rahatsız olmaya devam etti ve salgınla ilgili deneyimleri, Guatemala'dan
ayrılma kararlılıklarını güçlendirdi. Son olarak kendilerini “talihsiz
yoksulların” kurtarıcıları olarak göstererek, ulusa dair vizyonlarının
evrensel olduğunu hayal etme fırsatını kendilerine yarattılar. Bu
evrenselleştirici varsayımlar, Ladinos'a şehir kaynaklarını harekete
geçirecek ve sosyal davranışı düzenleyecek yeni bir ideolojik gerekçe sağlad
Hastalık Yaklaşımları
Geçmişteki salgın hastalıklarda yaşananlardan farklı olarak Quetzaltecos,

koleranın yaklaşmasıyla ilgili çok sayıda uyarı ve birçok yanlış alarma
sahipti. 1817'de Aşağı Bengal'de neredeyse tüm Hindistan'ı etkileyen
yeni bir kolera türü ortaya çıktı. Kolera batıya doğru yayıldıkça
hastalığın sömürgecilik, ırk ve yoksullukla ilişkisi, ani ve dramatik
belirtileri, hızlı ölüm ve Bilinmeyen bir neden, Batı Avrupa ve
Amerika'da olağanüstü miktarda korku, tartışma ve hazırlık yaratılmasına
neden oldu. π 1832'de kolera Londra, Paris, Quebec, Montreal, New
York ve Chicago'da görülüyordu. 1835'te Meksika ve Belize'deydi. Önce
Guatemala'nın yeni kurulan Academia de Es tudios tıp fakültesi ve
ardından acil durum cuntası de sanidad tarafından yayınlanan bültenler
ve talimatlar , şehir yetkililerini ve bölgesel seçkinleri hastalığın
yaklaşımı hakkında bilgilendirdi. 1834'te belediye, tıbbi malzemeleri
ve 1835'te ulusal hükümet, Chiapas'ta bir salgın olduğuna dair raporlar
aldıktan sonra Los Altos ile Meksika arasındaki sınırı kapatmak için
birlikler gönderdi.
Guatemalalılar da aynı şekilde hastalığın nedenine ilişkin uluslararası
tartışmalara ayak uydurdu. Kolera bireylerden mi bulaştı, yani bulaşıcı
mıydı, yoksa çevreden mi, sağlıksız yaşam koşullarından mı
kaynaklanıyordu? Tartışma Parisli tıp uzmanları arasında en ileri
düzeydeydi ve her iki tarafın da kendi pozisyonlarını destekleyecek ikna
edici kanıtları vardı. Bulaşıcılar, başarılı karantinaların uzun bir
geçmişine, aşılamadaki son gelişmelere ve aşıdaki son gelişmelere dikkat çe
hastalığın bulaşması ile birlik hareketleri ve ticaret yolları arasında güçlü bir
ilişki vardır.
Bu iddialara rağmen, bulaşıcılık karşıtı konum istikrarlı bir şekilde zemin

kazandı. Kolera, şehir şehir, şimdiye kadar tecrit edilmiş insanları beraberinde getirdi
ve on dokuzuncu yüzyıl reformcularının gözünde kentsel yeraltı dünyasının
yoksulluğunu görmezden geldi. Aniden hastalık, gelen bir şey değildi
siyasetin dışında ama içinden ortaya çıktı.
alt sınıfın yaşam alışkanlıkları - giydikleri kıyafetler, içtikleri içki,
yedikleri ve elimine ettikleri yiyecekler, çöpe atma şekilleri
çöpleri, ölülerini gömme şekilleri tartışmaya açıktı,
kınama ve reform. ''Güçlü korelasyon.'' . . arasında bulundu
pislik, yoksulluk, hastalık ve ölüm [tıp profesyonellerini] ikna etti
kokuşmuş miazmalarda yatan tehlikeler, ortaya çıkan zehirli hava
durgun su, fosseptik, çürüyen çöp, çürüyen hayvan leşleri ve çürüyen cesetler
gibi itici maddelerdir.'' Ayrıca,
kolera belirli bir şehrin farklı bölgelerinde ortaya çıktı ve çiçek hastalığından farklı olarak
tekrar tekrar sözleşme yapılabileceği, bulaşıcıların sağlığını baltalıyor gibi görünüyordu
argüman.
Çünkü her iki taraf da hastalıkla ilgili doğru varsayımlarda bulundu
(kolera su kaynaklı bir bakteri ve sıhhi reform yoluyla bulaşır
yaygınlaşmasını önlüyor), tartışma çoğu zaman karmaşık bir anlambilim haline
geldi ve her şeyden çok burjuva endişelerini ifade etmeye hizmet etti.
hastalık, yoksulluk ve sosyal düzensizlik ile ilgili. Profilaktik girişimler
(karantinalar, kordonlar ve hijyen reformları) aslında her iki pozisyon tarafından
da bilgilendirildi.
Diğer Latin Amerika ülkelerinde olduğu gibi Guatemala'nın tıp kurumu da
Fransız tıbbi görüşlerinden ve Guatemalalı doktorlardan çok etkilenmişti.
koleranın niteliğine ilişkin tartışmayı yakından takip etti. Savaş sırasında
kurulan ulusal acil sağlık komitesinin bir üyesi
José Luna Arbizú, tıp eğitimini Paris'te aldı.
Fransız kolera salgınının yüksekliği. π 1833'te akademi bir yayın yayınladı.
Bu görüş, karşıt taraflarda yer alan iki Fransız doktordan uzun uzun alıntılar
içeriyordu. Rapor, Alexandre Moreau de Jonnès'in bulaşıcı hastalığıyla ilgiliydi.
Kolera'nın ticaret ve asker hareketleri yoluyla bulaştığı iddiasını savundu ve
Moreau'nun dini toplantılar ve hac ziyaretlerine yönelik eleştirisini özellikle
dikkate aldı. Bir dizi Hint örneğine değindi;
1825 dini hac: Kolera "çok sayıda yerliye" saldırdıktan sonra
binlerce kişi öldü, cesetler su kaynaklarını istila etti ve kaçanlar
Hayatta kalanlar hastalığı bölgeye yaydı. Guatemala için

doktorlar, dini ritüeller arasındaki bu ilişkinin yerel ilgisi,
''Kızılderililer'' ve hastalıklar özellikle dokunaklı olsa gerek. Rapor
daha sonra bir dizi bulaşıcılık karşıtı argüman sundu. Bir kişiyle ilişki kurduktan sonra
''güçlü ulusların'' bile göremediği postkolonyal güvensizliğin izleri
Rapor, koleranın nedenlerini bildiği ve yayılmasını durduramadığı için kapandı
her iki konumdan da alınan bir takım öneriler: enfeksiyon kapmış alanlarla
iletişimi kesmek; karantina evleri kurun; halka açık yasaklamak
"kriz anlarında bu tür toplantıların yol açabileceği kötü sonuçlardan kaçınmak
için" hem sivil hem de dini toplantılar; bunu sağlamak
piyasada sadece sağlıklı yiyecekler satılıyor; satış için ayrılmış alanlar oluşturmak
balık, et, meyve; ayrı mahkumlar; ve fakirlere sağlıklı gıda sağlayın
çünkü bir belediye yetkilisinin belirttiği gibi, "sınıf ne yiyorsa onu yer"
çürümüş olsa bile bulur.'' Ω
Kolera salgınının arifesinde, bir dereceye kadar burjuva kibri, artan korku
duygusunu hafifletti. Gerçekten de, 1837 baharının başlarında tıp uzmanları,
"çok saf" havası, "sabit sıcaklığı", "temiz sokakları" ve dağınık nüfusu nedeniyle
Guatemala'nın
Salgını atlattı. Akademisyenler genelge ve raporlarda şunu vurguladı:
vebadan kurtulmanın en iyi yolu her türlü aşırılıktan kaçınmaktı: doktorlar hafif
yiyecek ve egzersizden oluşan düzenli bir diyet önerdiler, ancak bu öyle bir noktaya gelmed
bitkinlik. Aşırı ruh hali değişikliğine neden olacak aktivite
korku, üzüntü ve öfkenin yanı sıra "zührevi zevkler" de vardı
kaçınılmıştır. Viktorya dönemi öz kontrolünün en iyi profilaktik yöntem olduğu düşünülmüştür.
Bir doktor, koleranın yaklaşma korkusundan sağlıklı oyalanmalar olarak

"masum eğlenceler, yaz yürüyüşleri, tatlı sohbetler" tavsiyesinde bulundu.
Özellikle doktorlar yerli kültürle ilişkili gıdaları
zararlı: kırmızı biber, baharatlı yiyecekler ve ev yapımı içkiler (chicha, pulque
(fermente içkiler) ve aguardiente) vücudu koleraya yatkın hale getiriyordu;
ancak ölçülü olarak şarap ''sağlıklıydı.'' İlk saldıran oydu
Belize'de de aynı şekilde koleranın
hem dışarıdan istila edildi hem de sağlıksız yaşam tarzlarının içinden çıktı;
gerçekten de Izabal'ın kıyı departmanından gelen ilk raporlar şu konuda ısrar ediyordu:
sadece “Afrikalılar” hastalıktan ölüyordu.
Guatemala'da ilk vaka 8 Mart'ta bildirildi ve kordon altına alındı
başkenti korumak için doğuda sanitaire kuruldu. Hükümet
doğudaki kasabalara sokaklarını temizlemelerini ve sağlık komisyonları kurmalarını emretti.
Nisan ayı başında kolera El Salvador'a ulaşmıştı ve şehir yetkilileri

tarafından Paskalya sırasında Esquipulas'ta Kara İsa'ya tapınmak için toplanan
binlerce hacı (romerista) tarafından yayıldığına inanılıyordu. π Federal
Kongre, San Salvador'da oturumlarını askıya aldı. Guate mala'nın ulusal
meclisi 11 Nisan'da kapandı. Ω Şehrin nüfusu hastalığın yayılmasını kontrol
altına alma çabalarını görmezden geldikçe veya direnirken, doktorlar ve siyasi
liderler umutsuzluğa kapıldı ve kendilerini kuşatılmış hissettiler.
İlk girişimlerin çoğu, kızamık ve çiçek hastalığı gibi bilinen salgın hastalıklarla
mücadelede önceki deneyimlerden ve Luna Arbizú'nun Paris'te kolera
konusunda ilk elden edindiği deneyimlerden alınmıştır. Dr.
Luna, Fransız salgını sırasında halkın öfkesinin hedefi olan ünlü Paris devlet
hastanesi Hôtel Dieu'da staj yapmıştı. Fransız tıp mesleğine hakim hale
gelen bulaşma karşıtı tutum, şüphesiz onun hastalık anlayışını etkiledi.
Belediye ve sanidad cuntası evlerin temizlenmesini ve ağaçların budanmasını
emretti, yerel sıhhi ve hayır komitelerinin kurulmasını talep etti ve içki üretimi
ve satışını yasakladı. Belediye şehre meyve girişini yasakladı çünkü
mideyi tahriş ettiğine ve dolayısıyla vücudu salgına yatkın hale getirdiğine
inanılıyordu. 4 Nisan'da yayınlanmaya başlayan Boletín de Noticias de
Cólera Morbo'da hastalığın yaklaşmakta olduğuna dair uyarılar yer aldı. Şehir
nüfusunun ilgisizliğiyle mücadele etmek için belediye polise evleri denetlemesi
ve hijyen standartlarını uygulaması için özel yetkiler verdi. Polis pazarları
arayacak ve bulduğu meyvelere el koyup imha edecekti.
Kolera, Nisan ayı sonunda Guatemala Şehri'ni vurdu ve bir ay içinde 640
vaka ve 204 ölüm bildirildi. Şehir memurları halkın uzlaşmazlığı karşısında
paniğe kapıldı. Sadece insanlar yeni hijyen gerekliliklerine uymayı reddetmekle
kalmıyor, aynı zamanda hastalar da tıbbi yardım aramıyordu. Çok geçmeden
şehir ve sağlık yetkilileri artık sanki önlenmesi gereken istilacı bir hastalıkmış
gibi davranmamaya başladı; artık bastırılması gereken nüfustu. Belediye, blok
kaptanlarına, para cezası ve hapis cezasıyla, sağlık ihlallerini bildirmeleri ve
enfeksiyon kapmış kişilerin evlerine beyaz bayraklar asmaları emrini verdi. π
Yetkililer, etkilenenleri bulmak ve tedavi uygulamak için ev bazında arama
yapılması çağrısında bulundu. . Polis "casuslara" bildirdikleri her yasa dışı
içki satışı için bir peso ödedi. Ω
Belediye, acil durum düzenlemelerinin ihlali durumunda cezaları hapis
cezasına kadar artırdı ve her türlü suç için cezaları otomatik olarak iki katına çıkard
salgın sırasında işlendi. Sarhoş yakalanan kişiler, polis gözetiminde beş

gün süreyle kamu hizmetine mahkum edildi. Kilise çanlarının çalınması
ve dini toplantılar yasaklandı. Belediye, spekülasyondan kaçınmak için el
koydu ve tedbir aldı. Buğday dağıtımı. Hastaların ve kente giren kişilerin
evleri, kıyafetleri ve eşyaları kireç, tuz ve sirke ile dezenfekte ediliyordu. Alt
sınıfların günlük yaşamlarında kullandıkları malzemeler bile şüpheliydi:
Belediye çuval kullanımını yasakladı ve organik atıklarının hastalığı yaydığı
düşünülen tabakhanelerin üretimlerini şehir dışına taşımalarını emretti.
Nisan ayında kırsal kesimde karışıklık olduğuna dair raporlar gelmeye

başladı. Spekülasyon ve kıtlık huzursuzluğa neden oluyordu ve insanlar
kordon oluşturmaya yardım etmeyi reddediyordu. Alcaldes ve bölge
valileri içki satışını durduramayacaklarından veya dini toplantıları
yasaklayamayacaklarından şikayetçiydi. , ''uygun otorite eksikliği''
nedeniyle. π Mayıs ayının başında koleranın zehirli sudan kaynaklandığına
veya ilacın kendisinin bozuk olduğuna dair söylentiler dolaşıyordu. San
Martín Jilotepeque'de köpekler ve domuzlar kazdı aceleyle gömülmüş cesetleri
yukarı kaldırdı; Şehirde, insanların diri diri gömüldüğüne dair yaygın
suçlamalar yayıldı ve bu durum, yetkilileri mümkün olduğu kadar hızlı bir
şekilde cenazelerin defnedilmesi yönündeki önceki kararı iptal etmeye
zorladı. Ω Sanki beş yıl önceki Paris gibi Guate mala da bu yeteneğini
kaybetmişti. 'ölülerini absorbe etmek için.'' Kolera Haziran ayına kadar
Quetzaltenango şehrine ulaşmamış olsa da Altenses, Boletín de Cólera
Morbo, El Editor ve Boletín Extraordinario gibi yayınlar aracılığıyla ulusal
olaylardan haberdar edildi. Bağımsızlık sonrası yeni basının bu ve benzeri
yayınları, meşru hükümetin yalnızca uygun otoriteler tarafından eğitilmiş bilgili bir
Bu tür yayınlar aynı zamanda hükümete, okuryazar insanlara krizi etkin bir
şekilde yönettiğini gösterebileceği bir alan sunarak, bir düzen ve otorite
görünümü oluşturmayı umut ediyordu.
Ancak, kolera'nın Guatemala'da ortaya çıkmasının arifesinde Boletín'de
yayınlanan, yakın bir kasabadaki bir kolera kurbanının takip edilmesi gibi bir
açıklama, tarafsız bir bilimsel yönetim anlayışını aktarmak yerine,
City, okuyanlarda endişe ve korku uyandırmış olmalı:
Yüz solgun ve şekli bozuk; gözler camsı ve çökük; ağız kuru. Yüz her zaman
kül benzeri sarı bir kabukla kaplıdır.
Solunum sanki kısa nefesliymiş gibi hızlanır; ses zayıf.

nabız . . . tespit edilemez. [Kurban] çok kaygılıdır; ve kendini buluyor
hareket etme gücü çok az olduğundan sırtüstü dümdüz. Cilt
soğuktur; özellikle burun ucu, kulaklar, eller ve özellikle ayaklar;
tüm vücut yağlı bir terle kaplıdır.
Boletín , ölümün ardından yapılan otopsinin şunu ortaya çıkardığını bildirdi:

boş bağırsaklar ve küçülmüş, kansız bir kalp.
Hastalığı iç politik bir meseleye dönüştüren ideolojik değişim
Aynı olayda başka bir kurbanın tarifinde patojen yakalandı
sorun. Önceki gün chicha'yla sarhoş olup sarhoş olduktan sonra,
kurban koleraya yakalandı. Kusarken " chicha kanlı bir hal aldı "
madde.'' Bu chicha, yakından ilişkili ev yapımı fermente bir içecek.
Hintliler okuryazar halk arasında kaybolamazdı.
İki Ateş Arasında Quetzalteco Ladinos
Quet zaltenango belediyesinin kıtlık zamanlarında uyguladığı babacan

yardımseverlikten halk sağlığını yönetmeyi amaçlayan daha müdahaleci duruşa
geçiş kısa bir adımdı. ''İlkel'' olduğunu belirterek
yükümlülük . .13
. Nisan 1837'de "nüfusun sağlığına dikkat etmek"
belediye bir İngiliz doktorla 1.500 peso karşılığında sözleşme imzaladı
Meksika'da kolera tedavisinde başarılı olduğu iddia edilen kişi. O
dört ay boyunca şehirde kalacak ve eğer kolera gelirse 'ziyaret edecek'
fakirlerin evleri. . . ilaç ve tedaviyi ücretsiz sağlamak''
Kolera günlerinin başlangıcından itibaren belediye kayıtları kaçınılmaz olarak
ve defalarca hastalığın kurbanlarından ve potansiyel kurbanlarından şu şekilde söz etti:
yerliler. Aslında bu durumdan etkilenenlerin büyük çoğunluğunun
dağlık bölgelerde yerliler vardı ve bu soydaş seçimi fazlasıyla geçerliydi.
tesadüfi. Şehir katibi en az bir kere bu kelimeyi kullandı
belediye yetkililerinin Kızılderilileri tartıştığı açıkken indigente. π
Hastalığı yerli yoksullara özgü bir hastalık olarak göstermek, Ladinos'a
kimliklerini pekiştirme ve kendi kimliklerini pekiştirme fırsatı verdi.
bu kimliği evrensel olarak yansıtın. Hintlileri kolerayla eşitleyen iddia ortaya çıktı
Yukarıda tartışılan olgunlaşmamış milliyetçi asimilasyon kavramının
kristalleşmesine yardımcı oldu. İlerleme ve medeniyetle birlikte Kızılderililer
Ladinos'a dönüşecek ve Guatemala ya da en azından Los Altos bir hale gelecekti.
müreffeh Ladino ülkesi. Böyle bir vizyon içerisinde sınıf kavramlarının
kültürel veya etnik terimlerle anlaşılması gerekiyordu. “Ladino” tüm
sınıfları içerebilecek evrensel bir kategori olacakken, yeni ülkede zengin
Kızılderililere yer olmayacaktı.
Ladinos, krizin kendi kontrolleri altında olduğunu göstererek siyasi
meşruiyetini tesis etmeye çalıştı. Belediye, hastalıktan en iyi nasıl
kaçınılacağına dair talimatlar yayınladı, etkilenenlere ilaç ve kıyafet
dağıtmak için sağlık ve yardım komiteleri kurdu ve ihtiyaç sahiplerine
yiyecek ve diğer malzemeleri temin etmek için komisyonlar gönderdi.
Yetkililer, bir karantina evi ve kıyıdan ve Guatemala Şehri'nden gelen
yollarda ticareti yasaklayan bir kordon. Ω Domuz eti, meyve ve alkol
tüketimini yasaklayan ve et kesimini düzenleyen bir dizi kararname
çıkarıldı.π belediye, kordonu korumak ve kokuşmuş hendek ve
bataklıkları kurutmak için mahkumları askere aldı.π Belki de hastalığın
menstruasyonla ilişkilendirilmesi nedeniyle yetkililer kız okullarını
kapattı.π
Ladinos'un kültürel ve politik hegemonya kurma girişiminin önünde iki
engel vardı: fon eksikliği ve halkın düşmanlığı. 3 Nisan'da belediye merkezi
hükümetten "nüfusun çoğunluğunu oluşturan yoksullara giyecek, gıda,
ilaç ve doktor sağlamak" için para talep etti.π Belediye büyük miktarda
borç aldığından derin borç içindeydi . Kamu projeleri (hiç bitmeyen su
kemerleri gibi) için ödenecek meblağlar. Hastalıkla mücadele edecek fon
yoktu.
13 Nisan'daki acil oturum sırasında belediye görevlileri gerekli geliri en iyi
şekilde nasıl artırabileceklerini tartıştılar. Yasal olarak cofradías'tan para
alabilecekken, 1824 tarihli bir yasaya göre, yaratacağı öfke göz önüne
alındığında, bu "tedavinin belki de hastalığın kendisinden daha kötü
olabileceğine" karar verildi.π
Ulusal hükümetten para gelmeyince yetkililer giderek daha fazla
kaygılanmaya başladı. Mariano Gálvez'in 1831'de ulusal başkan olarak
göreve başlamasından bu yana, dağlık şehir ile başkent arasındaki ilişkiler
gergin ve gergindi. Gálvez, Quetzalte nango'nun muhafazakar bir kale
olduğundan şüphelenmiş ve jefatura política'yı San Marcos'a taşıyarak
birçok Quetzalteco'yu kızdırmıştı.π Gálvez'in mali yardım sağlayamaması,
Altenseler ile başkentler arasındaki düşmanlığı ve yabancılaşmayı artırdı.
Manuel Aparicio gibi birkaç zengin Ladinos'tan alınanlar hariç, gönüllü
yardım talepleri
katkılar çok az sonuç verdi.π 8 Haziran'da belediye, daha önceki

tereddütlerine rağmen, cofradías'tan para alınmasını emretti.ππ
Ancak şehir rahibi Ugarte (üç yıl sonra Carrera tarafından tehdit edilen
aynı din adamı), Kardeşliğin hesap defterlerinin kaybolduğunda ısrar
etti ve K'iche' arkadaşları mal varlıklarının listesini sunmayı reddetti.
Kolera şehre 9 Haziran'da geldi; Temmuz ayı sonuna kadar 161'den
fazla kişiyi öldürmüştü. Ceset sayısı arttıkça, belediye yetkilileri halkın
"ilgisizliği" ve düşmanlığı karşısında giderek daha çılgına döndü ve
kırgın hale geldi. Kordonu korumak, sağlık ve yardım komitelerini (ki
onlar da onlar tarafından yönetildi) idare etmek için yeterli sayıda
adam bulamadılar. şikayeti “sadece ismen” mevcuttu) ya da acil durum
fonuna katkıda bulundular. Belediyenin alkol satışı ve kullanımına
yönelik cezaları defalarca artırmasına rağmen, en azından yetkililere
göre sarhoşluk vakaları arttı. Belediye polise, temizliği denetlemek ve
enfekte kişileri tıbbi tedaviye zorlamak için evden eve gitme konusunda
özel yetkiler verdi; ayrıca şehirdeki tüm meyve ağaçlarının yok
edilmesine karar verdi; fırınlarının zararlı olduğu düşünülen tabakçı
ve çömlekçilerin atölyeleri kapatıldı; ve et kesimi ve satışını üç Ladino
kasapıyla sınırlandırdı.
Kolera'nın gelişiyle birlikte, yakınlardaki dağlık kasabalar da dahil
olmak üzere ülke genelinde huzursuzluk dikkat çekti. 5 Haziran'da
Sololá'nın Ladino yetkilileri, kolera nedeniyle meydana gelebilecek
herhangi bir yerli ayaklanmayı önlemek amacıyla daimi bir askeri güç
bulundurmak için izin istedi. 25 Haziran'da doğuda Mita isyanının
haberi geldi. . Sololá bölgesindeki yerli pueblolarda şiddet bildirildi
ve 9 Ağustos'ta Huehuetenango'daki Ladinler ve Kızılderililer yeni
vergileri protesto etmek için güçlerini birleştirdi. Yaygın isyanla
karşı karşıya kalan ulusal hükümet, vergileri toplama çabalarından
vazgeçti ve daha önce huzursuzluk yaratan bir dizi adli ve arazi
kararnamesini askıya aldı. 26 Haziran'da belediyeler ulusal
hükümetten şu talimatı aldı: ''Ladinoların önemli bir kısmının bulunduğu
kasabalarda, her türlü olaydan kaçınmak için onları silahlandırın.
Hintlilerin cehaleti sorun yaratabilir. Tamamen yerli olan kasabalarda
hoşnutsuzluk belirtileri fark edilirse ve ilaç almayı reddediyorlarsa. . .
onları kendi kaderlerine bırakın. . . kışkırtıcıları tutuklayın ve onları
bayındırlık işlerine mahkum edilmek üzere başkente gönderin.''
Semptom kelimesinin bu anlatım tarzı, Ladinos'un yerli davranışlarını hasta
Kolera Zamanında Çatışma
Açıkçası Quetzalteco K'iche'nin algılarını ölçmek daha zor.

Ladino muadillerine göre koleraya daha yatkındır. Salgınlar Los Altos'ta düzenli
olarak meydana geliyordu. π Bağımsızlık sonrası K'iche' liderleri kuşağı, 1824'te
calenturas (ateş) salgınlarına ve 1824'te çiçek hastalığına tanık oldu.
1826. Ve 1815 salgını sırasında pek çok kişi hayatta olmuş olmalı. Gibi
kolera patlak verdi ve belediye girişimleri daha da çılgınlaştı, Ladinos'un şikayet
ettiği yerli “kayıtsızlık” aktif hale geldi.
düşmanlık. Enfekte olan K'iche'ler kendilerini doktora göstermediler, arkadaşları
para vermeyi reddettiler ve Kızılderililer yapılan birçok müdahaleyi protesto etti.
acil belediye düzenlemeleri. Ω Bu direnç gelişmese de
arkasında doğu Guatemala'da görülen geniş çaplı ayaklanmaya
Carrera, Ladino'nun kolerayı durdurma girişimlerini çevreleyen çatışma, şehrin

etnik ilişkilerine önemli bir pencere açıyor.
Reformların ve kararnamelerin birçoğu yerli toplulukların üretim ve ticari
faaliyetlerini kesintiye uğrattı. Quetzaltenango'da içki ve domuz eti satışının
yasaklanması, tabakhane ve çömlek atölyelerinin kapatılması, meyve ağaçlarının
kesilmesi ve ticareti kesen kordonun kapatılması
kırgınlığa yol açmış olmalı. Örneğin temmuz ortasında bahsediliyor
Panela'yı şehre getirmeleri yasaklanan Kızılderililer "kızgındı".
Ve etin kesilmesi ve satışının üç Ladino ile sınırlandırılması,
şehrin yirmi beş K'iche' kasapını kızdırdı.
Ancak yerli direnişin tamamı ekonomik nedenlerle açıklanamaz.
şartlar. Birçok K'iche'nin tıbbi tedavi ihtiyaçlarını karşılamayı reddetmesi
tarihsel bağlamda anlaşılması gerekmektedir. Bundan önceki onyıllarda
Salgının ardından benzer belediye girişimleri şiddet ve ölümle sonuçlanmıştı.
Aynı şekilde, tedavilerin etkinliği ve sağlığa yararlılığı da
hiçbir şekilde güvence altına alınamadı. Francisco Quiñones'in savunduğu bir tedavi
Quetzaltenango'da çalışan doktor, dört gram cıva reçete etti
her yarım saatte bir ağızdan alınmalıdır; aynı zamanda adet görmenizi de tavsiye etti
kadınlar sıcak su, tuz ve hardalla dolu bir fıçıda bekletilir, böylece buharlar dışarı çıkar.
vulvalarını yıkayabiliyorlardı.Ω Dahası, Ladino'nun kibri ve ırkçılığı
doktorlar şüphesiz kaba ve nezaketsiz muameleye yol açtılar. İçinde
Örneğin Ağustos ayının başında kırsal bir kantondan gelen K'iche's, kendisine kötü
davranan bir doktorun görevden alınmasını talep etti.Ω
Yas ritüelleri özellikle çatışma için verimli bir zemin oluşturuyordu ve

Guatemala'nın her yerinde cenaze törenlerini ve uygulamalarını

düzenleme girişimlerine karşı bir dizi protesto ve isyan çıktı. Sömürge
döneminin sona ermesinden bu yana devlet, mezarlıkların kasabaların
dışında olmasını zorunlu kılmıştı. Çürüyen cesetlerin oluşturduğu
'miyazmaların' hastalığa neden olduğu düşünülüyordu ve yüzyıllarca
süren definden sonra kiliselerde fazla yer kalmamıştı. Bağımsızlığın
ardından liberaller, ulusal bir kimlik tanımlama çabaları içinde, cenaze
reformunu öncelik haline getirdiler. Ancak bağımsızlığın ilk onyılları
boyunca, çoğu kişi için kiliseye ya yer altına ya da ücretleri ödeyebilenler
için kriptalara gömülmek bir statü işareti olarak kaldı. 1840 yılında ABD'li
bir gezgin böyle bir cenaze töreniyle ilgili oldukça canlı bir açıklama yaptı.
Baba 'zengin' olduğu için oğlunu kilisenin toprak zeminine gömebildi.
Çocuğun mezara yatırılıp toprakla kaplanmasını izledikten sonra gezgin,
zangonun bir kütüğü kaldırdığı ve "tüm gücüyle" toprağı başının üzerine
vurduğu "acımasız ve iğrenç sahneyi" hatırladı. Baba tokmağı aldı ve
çocuğun bedeni 'atomlarına kadar parçalanana' kadar vurmayı bitirdi.
Kolera semptomlarına ilişkin elit algılarda olduğu gibi, bu tür gösteriler

liberal ilerleme, dini fanatizm, hastalık ve hijyen kavramlarının kişisel,
bedensel bir alana indirgenmesine ve ifade edilmesine yardımcı oldu.
Kolera ve diğer salgın hastalıkların gün ışığına çıkardığı korkunç olaylar
(çürüyen ceset yığınları, hayvanlar tarafından parçalanan cesetler,
hastalığı yayan batıl ritüeller, dikkatsiz alkol kullanımı ve cahil söylentilerle
körüklenen kontrol edilemeyen tutkular, aralıksız kusma ve ishal) Ladinos
için ne anlama geldiğini temsil ediyordu. değildiler ve eğer Guatemala
modern bir ulus olacaksa kaçmak zorunda kalacaktı.
1834'te ulusal hükümet, bundan böyle tüm cenaze törenlerinin
şehirlerin dışında inşa edilen yeni mezarlıklarda yapılmasına karar verdi.
Yeni politikayı uygulama girişimleri, yerli bölgelerde "mezarlık isyanları"
olarak bilinen olaylarla sonuçlandı. Guatemala'nın. San Miguel
Totonicapán, Momostenango, Quiché, San Martín Jilotepeque ve San
Pedro Chipilapa gibi kasabalardan Kızılderililer, ya bu politikaya uymayı
şiddetle reddederek ya da kararnamenin askıya alınması için yerel dini
veya siyasi yetkililere başvurarak yeni politikayı protesto ettiler. Bu
çatışmaları karşıt kültürel normlar ile sosyal vizyonlar arasındaki bir
çatışma olarak görmek cazip geliyor. Bir tarihçi, Kızılderililerin yeni
mezarlıklara karşı direnişinin, atalarıyla manevi bağlarını sürdürme
arzusundan ve dolayısıyla onların dünyevi kalıntılarına mekansal yakınlıktan k
Bununla birlikte, Hintliler tarafından 1834 kararnamesine aykırı olarak

kaydedilenler, ilahi korkuları çağrıştırsa da, doğası gereği son derece
sıradandı. Momostenango'da Kızılderililer yeni mezarlığın bir mil uzakta
olmasına itiraz etti. Quiché ve San Pedro Chipilapa'da topluluk liderleri
hayvanların ve kuşların cesetleri yediğinden şikayetçi oldu. Ve San Martín'de
bir müdür, yeni mezarlığın zemininin çok kayalık olduğunu protesto etti.
Mezarlar derin kazılamazdı ve bu yönden kente doğru esen rüzgarlar
hastalıkları da beraberinde getirirdi. Bu inanç Ladino reformcularının görüşlerine
Mart 1800'de Quetzaltenango, katedralin hemen dışında bir mezarlık açtı.
Bundan önce Quetzalteco'ların, K'iche'lerin ve Ladino'ların çoğu kilise
binasının içine ve çevresine gömülmüştü. 1800'den sonraki cenazelerin
çoğunluğu yeni mezarlıkta gerçekleşirken, kilise içindeki definler (çoğunlukla
katedralde, ancak ara sıra dört barrio şapelinden birinde) 1820'lerin
sonlarına kadar özellikle zengin K'iche'ler için hala nispeten yaygındı. Ω
1826 yılındaki çiçek hastalığı salgınının ardından şehrin sağlık komitesi,

belediyeyi şehir dışında bir mezarlık kurmaya çağırdı. 1837'deki kolera
salgını sırasında, plazanın yaklaşık yarım kilometre batısında bir şapel ve
yanındaki mezarlık faaliyet gösteriyordu. Ancak yeni mezarlık koleradan
kaynaklanan çok sayıda cesetle başa çıkabilecek donanıma sahip değildi. 18
Haziran'a gelindiğinde cesetler, "özellikle de indígena sınıfına ait olanlar"
yerde açıkta yatıyordu. Salgın dört aydan fazla sürdü ve ölüm oranı o
kadar yüksekti ki şehrin rahibi Ugarte kayıt yapmayı bıraktı. kilisenin mezar
kayıtlarındaki ölümler. Mahkumlar, meydanın doğusundaki San
Bartolomé kilisesinin yakınında toplu mezarlar kazmak üzere
görevlendirildi. Cenaze töreni mümkün olan en kısa sürede
gerçekleştirilecek ve mezarın üzerine kireç dökülecekti. bedenler. Cesetlere
maruz kalmanın hastalığın yayılmasından korktuğu için belediye halka açık
yas tutmayı yasakladı ve yoldaşların şarkı söylemesini ve ölenleri sokaklarda
taşımasını yasakladı.
Bu önlemler, nedenleri belirtilmese de şehir K'iche'yi kızdırdı. K'iche'
nüfusu zaten mezarlık gömme işlemlerini yas uygulamalarına dahil etmişti
ve protesto, cenazelere uygulanan kaba ve saygısız tavrın yanı sıra
belediyenin yas geleneklerine getirdiği kısıtlamalara da yönelik olabilirdi.
Yeni mezarlığın açılışı, belediyenin "özellikle Kızılderililer arasında genel bir
huzursuzluk" olarak tanımladığı ve "kendi sınıflarından olup da bu durumu
kabul etmeyen baş belası kişiler" tarafından kışkırtılan bir durum yüzünden
gecikti.
hayır getirecektir.'' Bu düşmanlığa rağmen mezarlık salgın süresince

açılıp kullanıldı. Ancak yerlilerin protestolarının devam etmesi korkusu,
Ladinoların ikinci bir toplu mezar açmasını engelledi. Her zamanki gibi,
müdürlerin protestodaki rolü belirsizdi. Yerli alcalde ve regidorlar, kriz

boyunca belediye oturumlarının çoğuna katıldı ve acil durum komitelerinde
görev yaptı. Yeni mezarlık için yer bulmakla görevli komite, iki önde gelen
Ladinos, Manuel Aparicio ve Florencio Molino ile iki yerli regidorun yanı sıra
özel bir K'iche' ''vatandaşı'' José María Paz'dan oluşuyordu. K'iche' alcalde
tarafından bir araya getirilen bazı müdürler, yeni mezar alanının aceleyle
düzenlenen kutsanmasına katıldı.
Julio Cambranes, Mestizo kökenli dağlık liberallerin 1871 devriminin ardından

nihayet devlet iktidarını ele geçirdiklerinde görüşlerinin herhangi bir
İspanyol'unki kadar ırkçı olduğunu belirtiyor. π Haklı. Ama artık kandan
ziyade kültüre dayalı daha kötü niyetli bir ırkçılık söz
konusuydu. Kızılderilileri yoksul kurbanlar olarak göstermek ve
koleranın yayılmasını onların davranışlarına bağlamak, Ladino'lara kimliklerini
ve değerlerini evrensel olarak yansıtma ve asimilasyonu evrensel olarak teşvik etme
Guatemalalı Ladino reformcularının sefalet ve salgın hastalığı yerli kültürle
eşitleme saplantısı, tarihçi Nancy Leys Stepan'ın "önleyici" veya "neo-Lamarckçı"
öjenik olarak tanımladığı daha sonraki Latin Amerika sosyal reform hareketiyle
esrarengiz bir benzerlik taşıyor. Ω
On dokuzuncu yüzyılın başlangıcından önceki ve sonraki on yıllarda, Latin
Amerikalı savunucular (cinsel üremenin düzenlenmesini destekleyen ABD ve
Avrupalı savunucuların aksine) çevresel değişikliğin kalıcı ırksal gelişmeyi
teşvik etmenin yolu olduğunu vurguladılar. Ladino'nun kolera salgını bu
toplumsal hareketin önemli bir tarih öncesine sahip olduğunu gösteriyor.
Stepan'ın ifadesiyle, "sağlıklı bir çevreyi ırk sağlığına bağlayan" yorumlayıcı bir
çerçeve, Ladinos'un hem İspanyol sömürgeciliğinin empoze ettiği kan
kısıtlamalarından kaçmasına hem de Guatemala'nın kalıcı etnik bölünmesini
anlamlandırmasına olanak sağladı. Aynı zamanda Zamanla sosyal
reformun destekçileri olarak Ladinos'un kendilerini ulusal yenilenmenin
temsilcileri olarak kaydetmesine olanak tanıdı.
Yoksulluk ve hastalık artık alt sınıfların kaderi olarak görülmüyordu. Bunlar
koşulların, davranışların ve eğitimin sonucuydu. Bu tutum, hükümet ile devlet
arasındaki ilişkiyi kökten değiştirdi.
Flores ve diğer Guatemalalı reformcuların uyguladığı türden proaktif
toplumsal müdahale, yönetilenler ve izin verilenler. Kast sömürgeciliğinin
kan kısıtlamalarının ortadan kalkmasıyla Ladinos, Kızılderililerin eğitim,
davranış değişikliği ve çevresel değişim yoluyla gelişebilecek kapasitede
olduğunu görmeye başladı. Yoksulluk ve hastalık gibi yerli kimliği de artık
düzeltilebilecek bir şeydi. Ancak Guatemala milliyetçiliğinin koşullarını
belirleyen bu ideolojik değişim, daha derin ve şiddetli bir ırkçılığın
koşullarını yarattı. Şimdi, Ladinos'un Kızılderilileri "potansiyel olarak"
Avrupalıların siyasi ve entelektüel eşitleri olarak görmesine dair tüm kendi
çıkarlarına hizmet eden konuşmalarına rağmen, eğer Hintliler bu
potansiyeli gerçekleştirememişse bunun onların hatası olduğu
düşünülüyordu. Ladinolar için koleranın Kızılderililere saldırma eğilimi,
yerli kültürün değişmesi gerektiğinin kanıtıydı. Böylece kolera, hastalıklı
bir halkın neden olduğu bir iç patoloji haline geldi.
Kolera, Ladinos'un yalnızca dağlık bölgenin yerli nüfusu karşısında
kimliklerini sağlamlaştırmasına değil, aynı zamanda başkent rakiplerine
karşı da kimliklerini pekiştirmelerine yardımcı oldu. Salgınla mücadele
için maddi yardım için yalvardılar: ''Baş vali halkın babasıdır. Bu kritik
durumlarda, hayırsever ve koruyucu bir el uzatmanızı ve kaynak
yetersizliğinden dolayı bu korkunç hastalığa kurban gitmemize izin vermemeni
Yüce lider! . . . insanlık adına. . . sizden çaresizce ihtiyaç duyduğumuz
fonları bize vermenizi rica ediyoruz.'' Ancak para gelmediği gibi
sermaye otoriteleri de ne salgını durdurabildi ne de Carrera'nın isyanını
bastırabildi. Guatemala hükümetinin dağılmasından yararlanan Estado de
los Altos, 2 Şubat 1838'de (salgının sona ermesinden sadece birkaç ay
sonra) kendisini resmen Orta Amerika federasyonunun altıncı eyaleti ilan
etti.
Bir yüzyıldan kısa bir süre içinde, Estado de los Altos'un kuruluşunun
arifesinde, Quetzalteco K'iche'ler şehir nüfusunun ezici bir çoğunluğu
olmaktan çıkıp azınlığa dönüştü. Kronik siyasi çalkantılara ve ekonomik
bunalımlara rağmen, bu demografik eğilim on dokuzuncu yüzyılın ilk yarısı
boyunca hızla devam etti. Quetzaltenango, Carrera'nın gelişine kadar hızla
bir Ladino şehri haline geliyordu.
4. Bölüm
İki Efendili Bir Ev:
Carrera ve Yeniden Kurulan Kızılderililer Cumhuriyeti
Tanrım, krallığı yeniden kuracağın zaman bu mu?—Elçilerin İşleri 1:6
Hem liberalizm hem de muhafazakarlık bu şiddet ortamında doğmuştur.
Dalgalanan kamuoyu ve bunlar, yalnızca teori ve ideoloji alanında

rakiplerinin varlığı olmadan her birinin özünü kaybedeceği için değil,
aynı zamanda her ikisi de öncelikle restorasyonla, özgürlüğün
veya otoritenin yeniden sağlanmasıyla veya her ikisi arasındaki ilişki
geleneksel konumuna göre değişir. İşte bu anlamda aynı madalyonun
iki yüzünü oluştururlar, tıpkı ilerleme ya da felaket
ideolojilerinin tarihsel sürecin iki olası yönüne tekabül etmesi gibi;
Her ikisinin de yaptığı gibi, tanımlanabilir bir yönü ve öngörülebilir bir
sonu olan tarihsel bir süreç olduğu varsayılırsa, bunun bizi
yalnızca cennete ya da cehenneme götüreceği açıktır.
—hannah rendt, Geçmişle Gelecek Arasında, 1961
Carrera'nın 1840 yılında Ladino belediye memurlarını idam etmesinden

bir hafta sonra Quetzaltecos, İsa'nın şehrin katedralinde idam edilmesini
kutladı. Son olaylardan dehşete düşen tanınmış Ladinos, kiliseden ve
tören alaylarından uzak durdu. Şehrin soyluları için ayrılan yüksek
arkalıklı sandalyeler boş kaldı. Toplantıya iki seyyah ve rahip dışında
"beyaz insan" katılmadı. Şehirden ve çevre kasabalardan binlerce Hintli
kiliseyi doldurdu. Erkekler sıralarda otururken, resmi olarak acıya tanık
olmaları yasaklanan kadınlar yerde diz çöktü. Sunağın dibinde, çam ve
selvi dallarından oluşan kemerli bir çardakla kaplı büyük, gümüş telkari
bir haç duruyordu. "Vahşi Hint müziği"nin yönlendirdiği ve K'iche'
cabildo'nun önderlik ettiği bir kortej, İsa'nın cesedini taşıyan sunağa yaklaşt
Din adamları Kurtarıcı'yı kaldırdı ve Carrera tarafından yaralanan yerli

gobernador Balentín Cayax, uzun siyah bir pelerin ve geniş kenarlı keçe
şapka giymiş, gümüş bir çekici kaldırmış ve İsa'yı çarmıha çivilemişti.
Tasarım veya koşullar gereği, K'iche'nin siyasi yenilenme girişimleri
Paskalya civarında gerçekleşti. Guatemala Katolikliği'nin dirilişten ziyade
süvariye ve çarmıha gerilmeye daha fazla vurgu yapması gibi bu popüler
müdahalelerin sonuçları belirsizdi. Müdürlerin şehir siyasetinde oynadıkları
rol göz önüne alındığında, Pilatus'un ölüm cezasının infazcısı olarak
gobernador'un seçilmesinde pek de ustaca uyandırılmayan şey bu
belirsizliktir.
Şu ana kadar tartışılan halk protestolarının uzun vadede yerel siyaset
üzerindeki etkisi ne olursa olsun, Quetzaltenango Pueblo'sunu 1838'de
bağımsız bir devletin başkentine dönüştüren toplumsal dönüşümleri
önleyemediler. Sadece iki yıl sonra Los Altos'tan Guatemala'ya geçen
K'iche' principales, hemen kendi ayrı cabildo'larını kurdu ve otoritelerini
"atalarımızın gelenek gereği uyguladığı şekil ve tarzda" yeniden tesis etti.
Ama tam olarak neyi restore ettiler? ?
Ulusu Tanımlamak
Her şeyin ötesinde, K'iche' topluluğu liderleri yeni ulustaki konumlarını

belirleme yetkisini geri aldılar. Bağımsız yönetimin ilk yirmi yılı boyunca
yaşanan kronik siyasi çalkantı ve kafa karışıklığı sırasında, Guatemala
toplumunun rakip vizyonları egemenlik için rekabet etmek üzere ortaya
çıktı. Bu rakip vizyonların başında muhafazakarlar (çoğunlukla Guatemala
Şehri'nin tüccar ve hükümet aristokrasisi) ile liberaller (çoğunlukla orta halli
şehir ve taşra elitlerinden oluşan) arasındaki zorunlu rekabet vardı.
Iturbide'nin Meksika imparatorluğuna (1821-23) iki yıllık kısa bir ilhakın
ardından, Orta Amerika Birleşik Eyaletleri ilan edildi. Liberallerin ve
muhafazakarların yönetim konusunda fikir birliğine varamamaları,
bölünmüş bir kongre tarafından dolaylı olarak seçilen zayıf bir yöneticiyle
birleştiğinde, hızla iç savaşa (1826-29) yol açtı. Francisco Morazán
liderliğindeki liberal güçler sonunda muhafazakarları geri püskürttü ve
1839'a kadar Orta Amerika'yı yönetti.
Morazán'ın federasyonun başkanı olmasıyla, Mariano Gálvez
başkanlığındaki Guatemala eyaleti aydınlanma için bir test alanı haline geldi
Carrera ve Yeniden Kurulan Cumhuriyet 101
Orta Amerika'yı modern, müreffeh bir ulusa dönüştürmek için tasarlanan politikalar.
Liberal politikacılardan ve entelektüellerden oluşan bir nesil siyasi çağa geldi. Proaktif
sosyal reformlar yoluyla bu yeni liderler, Katolik Kilisesi'ne ve farklı topluluklara
sağlanan kurumsal koruma da dahil olmak üzere, arkaik olduğunu düşündükleri
İspanyol kurumlarını ortadan kaldırmaya çalıştılar. Liberaller serbest ticaret
politikalarını yürürlüğe koydular ve Guatemala'nın karmaşık vergilendirme sistemini
basitleştirmeye çalıştılar. Kamu ve özel arazileri genişleyen kırmız ekonomisine
sunmaya çalıştılar ve yabancı sermayeyi ve göçmenleri davet ettiler. Hükümet
boşanmayı ve medeni evliliği yasallaştırdı ve eğitimi kilisenin kontrolünden çıkardı.
Liberal davaya düşman olduklarını hisseden din adamları sürgüne gönderildi; dini
emirler bastırıldı, kilise mülklerine el konuldu, ondalık vergi kaldırıldı ve dini özgürlük
ilan edildi. 1837'de hükümet, fueros'u (belirli sosyal gruplara tanınan özel ayrıcalıklar
veya dokunulmazlıklar), çoklu mahkemeleri, bedensel cezayı ortadan kaldırarak ve
kişinin akranları tarafından yargılanmasını sağlayarak yargı sisteminde reform yapmayı
amaçlayan kötü şöhretli Livingston Yasalarını kabul etti. Federasyonun tüm sakinlerini
"ayrım veya ırk olmaksızın" eşit ilan eden 1824 federal anayasasının ardından liberaller,
Kızılderililerin yeni ulusa katılımını ilerleteceğini umdukları bir dizi yasayı kabul ettiler .
ulusal dil ve “yerli dillerini yok etme” hedefi. Hükümet asimilasyonu teşvik etmek
için eğitimi teşvik etti ve yerli çocuklara burs verdi. Şimdilik liberaller yeni dillerin ne
olduğunu tanımlama yetkisini kazandılar. ulus en azından retorik ve hukuki olarak öyle
olacaktı.
Kızılderililerin Cumhuriyetçi Cumhuriyeti
Quetzalteco yöneticilerinin ilk liberal devlete tepkisi karışıktı ve K'iche' yetkilileri seçilmiş
direniş biçimlerini uyguladılar. Örneğin, Flores'in 1826'da katedralde öldürülmesinden
önceki haftalarda, müdürler açık bir şekilde Flores'in acil durum vergisine ne kendilerinin
ne de sınıflarından herhangi birinin katkıda bulunacağını açıklamıştı. 1824'te yerli
regidorlar aşıya katılmayı reddettiler . Çiçek hastalığına karşı kampanya. Ve müdürler,
ister toprak, ister vergi, ister siyasi reformlar olsun, kurumsal ayrıcalıklarını kısıtlayacak
kararnamelere uymayı defalarca -karışık sonuçlarla- reddetmişlerdi.
Ancak bu göze çarpan olayların dışında, müdürler kamu yönetiminin gündelik

biçimleriyle meşgul olmaya devam ettiler. Bunun en çarpıcı örneği, 1825 federal
anayasasında belirlenen ancak liberaller iç savaşın ardından güçlerini
sağlamlaştırana kadar değerlendirilmeyen yeni kafa vergisi olan contribución
directa'yı toplamalarıydı. Daha önce de belirtildiği gibi, K'iche'lerin, artık
vatandaş olmasına rağmen, doğrudan katkı kapsamında değerlendirilen
gelirlerin toplanması da dahil olmak üzere şehrin yerli sektörünü yönetmesi
bekleniyordu. 1833 ile 1836 yılları arasında, müdürler Ladino emsallerinden
(836 peso) çok daha büyük meblağlar (4.000 peso) toplamayı başardılar; gerçi
1830'da K'iche'ler, en azından istatistiksel olarak tanımlandığı şekliyle, şehir
nüfusunun azınlığını oluşturuyordu (bkz. Bölüm 2'deki Tablo 1).
Müdürlerin şehrin yönetimine yardım etmeye devam etme istekliliğinin

açıklaması, bölge devletinin artan baskı ve baskı kapasitesinde yatıyor olabilir.
1826'da üç gün hapis ve elli peso para cezası, K'iche' yetkililerini daha işbirlikçi
olmaya ikna etmiş olabilir. Ancak bu çatışma bir tür müzakere yoluyla çözümle
sonuçlandı, çünkü Ladinos hiçbir zaman ejido tapularını gözden geçiremedi
veya belediye arazisi için kira talep edemedi. Bunun açıklamasının, şehir
siyasetini anlamak için etnik gruplar arası elit ittifakların devam eden ilişkisinde
bulunması daha olasıdır. Örneğin, 1835 ve 1836'da contribución directa'nın
toplanmasına yardım eden ve belediyenin mezarlık komisyonunda özel
vatandaş olarak görev yapan José María Paz, 1840'larda K'iche' valisi oldu.
Önceki bölümlerde gördüğümüz gibi liberalizm, Quetzalteco prenslerinin

otoritesine yönelik en ciddi tehditti. K'iche'ler şehrin yerli kesimi üzerinde siyasi
güç kullanmaya devam etti, ancak artık vatandaş olarak bunu yapmaları
bekleniyordu. Devletin kast ayrıcalığı yaptırımı olmadan, müdürler iki cephede
güç kaybıyla tehdit ediliyordu.
Ladinos giderek toplumsal kaynakların kontrolünü ele geçirmeye çalışırken,
halk onların kontrolünden kaçmak için daha fazla özgürlüğe sahipti.
Quetzalteco K'iche' topluluğunun göreceli sessizliğine rağmen, 1838'de
Estado de Los Altos'un kurulması yayla pueblolarını yeni devlete karşı aktif
direnişe kışkırttı. Kızılderililer, kendilerini yerel elitlerin yağmacı taleplerinden
korumak için uzak bir otoriteye, önce Guate mala Şehri'ne, ardından Carrera'ya
başvurmak gibi asırlık taktiği uyguladılar. Atitlán Gölü çevresindeki
topluluklar, Guatemala'daki eyalet yetkililerine çok sayıda mektup yazdı . City,
başkentle ticaretlerinin kesintiye uğramaması için Guatemala'nın bir parçası

olarak kalmak istediklerini iddia etti .
Sahildeki San Sebastián gibi diğer topluluklar ise bu yasaya itiraz etti.
Altenses'in ihtiyaç duyduğu yol ve köprüleri inşa etmek için talep ettiği emek
yayla ürünlerini taşıyor. Diğer yerli pueblolar topraklarına el konulmasına ve
yeni vergilerin belirlenmesine direndi ve Hintliler
tüccarlar getirilen mallara uygulanan artan tarifeleri protesto etti
Quetzaltenango, şehrin kamu projelerinin masraflarını karşılamak için. Ağustos'ta
1839, Quetzaltenango, vergileri zorla toplamak için Ladino birliklerini Santa
Caterina Ix tahuacán'a gönderdi. Sonraki çatışma otuz dokuz kişiyi bıraktı
İki müdür de dahil olmak üzere Hintliler öldü.
Carrera bu direnişi iyi bir şekilde değerlendirdi. Hint toplulukları aktif olarak
1840'ın ilk aylarında Los Altos'a yapılan iki saldırıyı destekledi.
Altenses'in savunma ordusunu yenmesine yardımcı olmak için dağlık arazi
hakkındaki derin bilgilerini kullanıyor. Uzun görev süresi boyunca Carrera
yerlilerin savunucusu olarak itibarından ustaca yararlanacaktı
gücünü pekiştirmek için çıkarları vardır. Carrera ve
Yerli topluluklar çok sayıda isyana ve ayrılıkçı olabilecek hareketlere direnecek
kadar azimliydi.
1848 Estado de Los Altos'u yeniden kurmak için. Yerlilik karşılığında
Toplumsal destek sayesinde, sonraki yirmi yıl boyunca ulusal hükümet, sömürge
döneminde bu topluluklara sağlanan kurumsal korumaların çoğunu yeniden
sağladı. Los Altos Guatemala'ya yeniden dahil edilmeden önce, ulusal anayasal
meclis bir yasa yayınladı.
Kolonyal Leyes de Indias'ı yeniden eski durumuna getiren bir dizi kararname
İspanyol yasal korumaları Hint topluluklarına olanak tanıdı. Yeni yasa, yerlilerin
belediye ve yargı özerkliğini yeniden tesis etti.
koruyucu de indios'un, corregidores'un, yerli goberna dore'ların ve tercümanların
ofisleri . Hükümet kendisini yayıncılığa adadı
Yerli dillerde kararnameler ve kanunlar çıkardı ve bir komisyon topladı.
yerlilerin şikayetlerini ve endişelerini işleme almak için beş kişi. Rağmen
liberal vergiler askıya alındı, hükümet çeşitli baldíos de crees altında kaybedilen
topluluk topraklarının toptan restorasyonunu gerçekleştirmedi. Ancak Carrera
çoğu zaman arazi vermek için kişisel olarak müdahale ediyordu.
mağdur Hintliler. π
Bunu doğrulamak için daha fazla araştırma yapılması gerekse de, öyle görünüyor ki
1820'lerde Guatemala'nın ana ihracatı olan kırmız otu ekimi
Carrera'nın projesinin arka planı olarak uğurlu bir ekonomi politiği yarattı.
topluluklara önemli derecede özerklik verme isteği.
Koşineal (kırmızı bir boya) üretmek mümkün olmasına rağmen
Nopal kaktüslerle beslenen böcekler) ücretli emek kullanılarak büyük
tarlalarda yetiştirilirken, ekim ağırlıklı olarak yerli aileler tarafından, özellikle
de Antigua ve Amatitlán Gölü çevresindeki bölgede gerçekleştiriliyordu ve
Hintli olmayan tüccarlar ticaret ve ihracattan kâr elde ediyordu. Ω Merkezi
olmayan üretim , Carrera'nın yerli topluluklarla ittifak kurmasına izin vermek
için daha az iddialı ve dolayısıyla mali açıdan daha az muhtaç bir devletle birleştile
Pek çok tarihçi Guatemala Şehri'nde gücün merkezileşmesi açısından bu
ittifakların öneminin farkındaydı, ancak çok azı bu ittifakın yerli topluluklarda
nasıl işlediğini araştırdı. Dağlık bölgelerdeki yöneticiler, Carrera'nın
desteğinden yalnızca Ladino iddialarına direnmek için değil, aynı zamanda
kendi toplulukları içinde otoritelerini yeniden öne sürebilirler.
Carrera'nın zaferinden sonra müdürlerin ilk taleplerinden biri, şehir
meydanlarına kırbaçlama direklerinin yeniden kurulmasıydı. Yeni yasalar,
müdürlere önemli miktarda yargılama ve cezalandırma yetkisini yeniden verdi.
Kızılderililer tarafından gerçekleştirilen küçük ihlal vakalarının çoğu, aynı
zamanda jueces de paz (barış yargıçları) olarak da görev yapan yerli alcalde'ler
tarafından karara bağlanacaktı. Daha ciddi ihlaller, belirli bir yetkiye
sahip olan ilk devre yargıçları tarafından karara bağlanacaktı. ''Genel
Eğitim . . . böylece Kızılderililere karşı davalar leyes de Indias'ın öngördüğü
adaletle çözülür .'' Quetzaltenango'da, korregidor bu kararnameleri
şehir ve bölge genelinde dağıttı ve "Kızılderililere karşı hiçbir davanın belediye
mahkemelerinde görülmemesini" emretti. .''
Ancak müdürlerin geri kazanılan gücü mutlak olmaktan uzaktı. Artık
güçlenen bir on dokuzuncu yüzyıl devletinin parametreleri dahilinde işliyordu.
Carrera ve müttefiklerinin otuz bir yıl boyunca hakimiyetindeki rejim kesinlikle
muhafazakar ve dindar olsa da bu, sömürge yönetimine basit bir geri dönüş
değildi. Devlet, liberallerin daha önce denediğinden çok daha yavaş bir hızda
da olsa, özel mülkiyeti, sanayiyi ve teknolojik gelişmeyi teşvik ederken,
hükümet ve toplum sekülerleşmeyi deneyimlemeye devam etti.
Carrera'nın devleti, sosyal reform ve otorite anlayışı açısından esasen
Burke'cüydü . . Aslında, Kızılderililere yönelik kurumsal korumayı yeniden
tesis eden ilk kararnamesinde anayasal meclis, yasalara yalnızca Kızılderilileri
"korumak" ve "onların geleneklerini ve medeniyetlerini geliştirmek" için değil,
aynı zamanda Kızılderililere "kendilerini korumaları için araçlar" vermek için
de ihtiyaç duyulduğunu yazdı. küçük mülklerini ve sanayilerini satın alıp
büyüttüler.'' Kurulan şey aslında cumhuriyetçi bir Hint cumhuriyetiydi.
Yerli valilik makamını yeniden kuran yasa, Hindistan'daki yeni leyes'in
nasıl izin verdiğini gösteren özellikle büyüleyici bir örnektir.
devlet ve ataerkil çıkarların eklemlenmesi. Müdürlerin kendi yetkilerini kullanması

beklenen şart ve koşulları ortaya koyuyordu. π Daha önce olduğu gibi, korregidor
gober nador'u aday gösterecekti. Ancak bu sefer askerlik yapmaya uygunluk için
herhangi bir nitelik verilmedi. Hatta valinin yerli olması gerektiğine dair herhangi bir
ifade bile yoktu. Kanundaki pek çok maddede karşılıklı ve ataerkil sorumluluk
ve yükümlülüklere özel olarak atıfta bulunuluyor. Vali, haftanın ilk günlerinde kendi
pueblo'sunu gezecek ve başka türlü istihdam edilmeyen tüm sağlıklı erkekleri
çalıştıracaktı. Aynı zamanda ortak ekimi yönetmekten ve "açlık, hastalık veya benzeri
kriz durumunda" bu ekimden elde edilen mısırın önce yaşlılara, sonra dullara ve
sakatlara ve son olarak da tüm diğer Hintlilere dağıtılmasından sorumluydu. .
Normal zamanlarda ekimden elde edilen kâr satılacak ve para yeni restore edilen
ortak hazineye aktarılacaktı. Bu satışlardan elde edilen gelirlere ek olarak, üç reallik
bir topluluk vergisi, kesilen her inek için yarım peso vergisi, topluluk mülklerinden
kira ve para cezaları caja'ya gidecekti. Gobernador bu fonları yönetecek, sıkı kayıtlar
tutacak ve anahtarları yerli alcalde ve rahiple paylaşacaktı. Kârlar kamu projelerine
ve öğretmen maaşlarına yatırılacaktı.
Yeni yasayla evlilik anlaşmazlıklarında hakemlik yapma yetkisi verilen

gobernadores, çiftlere "barış ve birlik içinde karşılıklı olarak birbirlerini desteklemeleri
gerektiği" yönünde tavsiyede bulundu. Danışmanlık başarısız olursa, gobernadores
erkekleri kamu hijyen projelerinde çalışmaya mahkum edebilir ve onları başka bir
yere koyabilirdi. kadınların satışı caja'yı tamamlayacak tekstil ürünleri dokumada
çalışması. Yerli bir adam karısını "ciddi şekilde" yaralarsa ya da başka bir "zalim
muameleye" maruz kalırsa, vali onu eylemlerini savunabilmesi için alkaliye
gönderecekti. Sanık daha sonra ilk daire hakimine teslim edilebilir. Ailesine yiyecek
ve giyecek sağlamayan herhangi bir yerli erkek ya paradan mahrum kalacak ya da
yükümlülüklerini yerine getirmek için çalışmaya zorlanacak. Dahası, gobernadores,
Hintlilerin dini etkinliklere ve doktrinsel konuşmalara katılmasını sağlayacaktı. Yoksul
yaşlılara ve yetimlere bakmak, onların bakım masraflarını topluluk fonlarından
ödemek ve çocukları uygun Ladino veya yerli evlere yerleştirmekle suçlandılar.
Pozisyonun doldurulması için belirlenmiş bir kan standardının bulunmaması ve yerli

yetimlerin Ladino evlerine yerleştirilebilmesi, muhafazakar rejim boyunca varlığını
sürdüren asimilasyonist varsayımları yansıtıyor.
Bu yetki karşılığında gobernadorların yardım etmesi bekleniyordu.

yeni eyalet yönetimi. Korregidor'un emirlerine harfiyen uymaları gerekiyordu.

Gobernadorları görevlerinden alma yetkisine sahip olan kişi. Ve
En önemlisi, daha önce liberallerin denediği pek çok reformu
gerçekleştireceklerdi, böylece liberallerin ne kadar becerikli olduğunu gösterecekle
Muhafazakar rejim, iktidarı kurmak ve sürdürmek için toplumsal otoriteyi
kullandı. Gobernadores ayrıca tahakkuk eden vergileri de toplayacak ve yardım edecek
kamu düzenini korumak. Yerli çocukların
okula gitti ve bayındırlık işleri projeleri, özellikle de
halk sağlığına yönelik çalışmalar yapıldı. Su kemerleri, çeşmeler ve ortak
lavaboların yapımında belediye yetkilileriyle işbirliği yapmaları gerekiyordu
ve temizliği denetlemeleri gerekiyordu.
kamuya açık alanlar ve özel evlerin, bu kapsamda sayılanlara para cezası verme yetkisi
Hijyen kurallarının ihlali.
Yeni yasa, gobernadorların
konumlarını kullanarak özel teşebbüsleri için işgücü veya geliri zorunlu hale
getiriyorlar. 1847'de hükümet yerli yetkililerin
Kızılderilileri kofradíalara hizmet etmeye veya maddi olarak katkıda bulunmaya zorlamayın;
''Ekonomi karşıtı harcamalar'' sarhoşluğa, iflasa ve ''yıkınmaya'' yol açtı
Ω Diğer yasa ve kararnameler bu cezayı kısıtladı
yerli yetkililer tarafından karşılanabilir. Bir yargı reformu şöyle diyordu: "Eğer
[gobernadores] olduğundan daha aşırı ceza uygularsa"
geleneklere göre tutuklanmaları, azarlanmaları ve kendileri
cezalandırıldı.''
Bu kısıtlamalara rağmen bu pozisyon, sömürgeci muadili gibi,

istismarla dolu. Gobernadores'a yıllık 180 peso ödenecekti.
topluluk cajası, böylece vergilerin cezalandırılması ve değerlendirilmesi için baskı yaratılıyor ve
özellikle yoksul topluluklarda maaşları karşılamak için diğer ücretler

gelir kaynakları sınırlıdır. Gobernadorlara verilen keyfi güç
hapse atılma, para cezası, zorunlu çalıştırma ve kontrol fonları olgunlaşmış olmalı
Yolsuzluk koşulları. 1847'de Quetzaltenango'da Macehuales, ulusal hükümet
bakanına, valileri José'nin
María Paz - mezarlık komisyonunda görev yapan kişi
1837 kolera salgını—gücünü kötüye kullanıyor ve onları çalışmaya zorluyordu
topluluğa ücretsiz ve nasıl yapılacağını bilmeden ekim yapma konusunda
hasadın satışından elde edilen kâr kullanıldı. Paz'ı savunan
Corregidor, paranın yeni bir cabildo inşa etmek ve onarımı için harcandığını belirtti.
hapse at ve fakirlerin geçimini sağla. Dahası, Quetzalte Nango'nun 1812'den
bu yana ortak ekim yapmadığından "genç" olduğunu savundu.
Hintliler bu yükümlülüğe alışık olmadıkları için emeklerini sağlamakta

direndiler. Korregidor Paz'ı övdü. Kamu düzenini ve K'iche'ler ile Ladinos
arasındaki uyumlu ilişkileri sürdürme becerisine sahip "başka bir Hintli
bulmanın kolay olmadığını" yazdı ve böylece K'iche' ile devlet elitleri arasındaki
sömürge anlaşmasının dayanıklılığına dikkat çekti.
İki Efendili Bir Ev
Quetzalteco Ladinos, K'iche' belediyesinin yeniden kurulmasına sert bir şekilde

karşı çıktı. Ladino protestoları üzerine korregidor, Kızılderililerin lehine karar
vermek için yeni ley de las belediyeidades'i kullandı. Sonraki elli dört yıl
boyunca, müdürler Aralık ayında bir araya gelerek bir sonraki yılın K'iche'
cabildo'sunda görev yapacak iki alcaldes ve dört regidoru seçeceklerdi.
Sonraki yirmi yıl boyunca Ladinos periyodik olarak bu yetkiyi elde etmeye
çalışacaktı. yerli belediye kaldırıldı. Örneğin 1846'da Ladino belediyesi ulusal
hükümete, yerli belediyenin kapatılmasını talep eden uzun bir dilekçe yazdı.
Seçici bir tarihsel hafızaya sahip olan Ladinolar, 1806'dan bu yana yalnızca bir
belediye şirketinin bulunduğunu iddia ediyordu. Dilekçeleri, çok sayıda
Ladino'ya sahip topluluklarla ilgili olarak ley de belediyeidades'in belirsiz
olduğuna doğru bir şekilde işaret ediyordu: ''Eski kanunlarda değil, ne modern
yasalarda ne de Kızılderililere koruma ve ayrıcalıklar tanıyan birçok yasada,
her iki sınıftan oluşan nüfuslarda Hintlilerin kendilerine ait olması gerektiğini
söyleyen tek bir referans bulunamaz. . . belediye.
Burada ortaya çıkan şey, iki efendisi olan bir evin yarattığı kafa
karışıklığıdır.'' Davayı inceledikten sonra gobernación bakanı yasanın
belirsiz olduğunu ancak K'iche'ler adına karar verildiğini kabul etti ve
Ladino'lara bu yasadan vazgeçmelerini emretti. Daha önce olduğu gibi,
bu mücadelede söz konusu olan, Ladino dilekçesinde açıkça belirtildiği
gibi, toplumsal kaynakların kontrolüydü: ''Kızılderililer şehir mülkünün
kendilerinin olduğunu söylüyor, ancak bu Belediye, sınıfı ne olursa olsun tek
bir sakini dahi dışlamadan, kirayı kamu yararına yatırıyor. Çoğunluğu
Hintlilerden oluşan mahkumların bakımını biz yapıyoruz ve hastalandıklarında
ilaç ve doktor sağlıyoruz. Yeni kurulan cemaat hazinesi hatırı sayılır bir para
ve bununla ne yaptıklarını bilmiyoruz.'' 1847'de Ladino yetkilileri bin pesoluk
bir kredi talep etti.
krizin etkilerini hafifletmek için K'iche' hazinesinden buğday satın almak üzere
tahıl kıtlığı. π Vali José María Paz bu talebi reddetti.
"Parayı borç vermek istemelerine" rağmen,
yapamıyorum. Hasat için işçilere ödeme yapmak için harcanan paranın yanı sıra
topluluk ekimi nedeniyle evlerinin çatısını onarmak için malzeme satın almak zorunda kaldılar
alay manastırı. Ley de'den neredeyse kelimesi kelimesine kaldırma pasajları

gobernadores'a konuşan Paz, kalan fonun hastalık veya başka bir felaket
durumunda ayrılması ve okul masraflarının karşılanması gerektiğini belirtti.
yerli çocuklar. Birkaç yıl önce, 1845'te Ladinos şunu talep etti:
Kızılderililer yeni bir kamu mezbahası inşa etmelerine yardım ediyor. K'iche'
yetkililer projeden yana olmalarına rağmen,
kendi ortak arazileri olduğunu düşündükleri yer üzerinde önerilen yere karşıydılar:
"Toprak bu bölgenin ejidos'una aittir."
şehir ve bu nedenle bizim mülkümüz. Ayrıca gitmemiz gereken tek yer orası
hayvanlarımızı otlatın.'' Ω Her iki talepte de ulusal hükümet K'iche'nin kararını
destekledi.
Carrera'nın zaferi, şehir kaynakları üzerinde yeniden kontrol elde etmenin
ötesinde, Quetzaltenango'nun ladinoizasyonunu da durdurdu. K'iche'ler bir kez
daha şehir nüfusunun çoğunluğunu oluşturdular ve bu güne kadar da öyle kaldılar.
Bu tersine dönmenin açıklamasının bir kısmı Ladi nos'un uçuşunda bulunabilir.
Şiddetin devam etmesinden korkan pek çok kişi Meksika'ya gitti. Ama fazlasıyla
bu, Kızılderili cumhuriyetinin restorasyonu K'iche' yetkililerine verdi
Etnisiteyi tanımlama mücadelesinde çok ihtiyaç duyulan takviye. Esnasında
İspanyol yönetimi döneminde nüfus sayımları çoğunlukla haraç yükümlülükleriyle
ilgiliydi ve korregidorun gözetimi altında yürütülüyordu.
rahip ve yerli görevliler. Bağımsızlığın ardından Ladinos,
sorumluluk. Örneğin şehrin 1830 nüfus sayımı devam ederken
şehri iki etnik kategoriye ayırma çalışması bir komite tarafından yürütüldü.
dört Ladino belediye görevlisinden biri. Bu, aşağıdakiler için kısmi bir açıklama sağlar:
Daha önce tartıştığımız hızlı demografik dönüşüm, Ladinos'un
1830'larda şehir nüfusunun çoğunluğu haline geldi. Önyargılı
asimilasyonist beklentiler ve nihayet kısıtlamalardan kurtulmuş
Kraliyet, kilise veya haraç talepleri göz önüne alındığında, Ladino karşı çıkma olasılığı daha yüksekti
şehrin K'iche' olmayan nüfusunun daha yüksek bir çetelesini sağlamak için. Daha öte,
Vergilerden ve diğer topluluk yükümlülüklerinden kaçmayı uman sıradan
Kızılderililer, daha az bir topluma geçmek için Ladino önyargılarından yararlanmış olabili
kontrollü kast. Ancak Carrera'nın zaferinin ardından padronlar
saymaktan sorumlu müdürler ile kastlara göre ayrı ayrı yürütülür
Hintliler. Devam eden karşılıklı evlilik, göç ve

Kültürel asimilasyonun ardından, müdürler artık yeniden tesis ettikleri siyasi güçlerini,
K'iche'leri şehir nüfusunun çoğunluğu haline getirmek için kullanabilirler.
Carrera'nın zaferi, K'iche'ye, Estado de'nin uzun yükselişini ve hızlı düşüşünü sağlayan
toplumsal ve ideolojik süreçlerden kurtulma olanağı sağladı.
los Altos. Kurumsal korumalarının yeniden sağlanması onlara zaman kazandırdı
olarak siyasi otoritelerini yeniden gruplandırmak ve yeniden kurmak için siyasi alan ve
''ataları'' tarafından uygulanıyordu.
Ancak K'iche' müdürleri, amansız tarihsel güçler karşısında artçı manevralar
yapmaktan daha fazlasını yaptı. Sonraki üç için
On yıllar boyunca siyasi istikrar bölge genelinde genel ekonomik büyümeye olanak
sağladı. 1840'tan sonra Latin Amerika ve Avrupa'ya ihracat arttı ve tarımsal
üretim genişledi. 1820'lerde çivit mavisi
Ekonomide kısa bir canlanma yaşandı ve ardından kırmız yosunu yoğunlaştı
üretimi. 1850'lerde ve 1860'larda kırmız otu ihracatı azaldıkça
Nopal'a doğal ve sentetik boyalar, kahve ağaçları dikilmeye başlandı
korular oluşturdu ve sonunda Pasifik'in volkanik yamaçlarına doğru genişledi
sahil. 1860'lar boyunca kahve ihracatının değerindeki istikrarlı artış
ve 1870'ler Guatemala'nın kahve devriminin başladığının sinyalini verdi.
Siyasi istikrar ve kurumsal korumayla birleşen ekonomik büyüme, şehirdeki
Kızılderililerin ekonomik konumlarını güçlendirmelerine olanak sağladı. Gibi
Bir sonraki bölümde daha detaylı olarak göreceğimiz gibi, birçok K'iche
yerel ticaret üzerindeki kontrollerini sağlamlaştırabilir ve belirli ticaretlere hakim
olabilirler. K'iche'nin ejidal topraklarında yeni onaylanan kontrolüne izin verildi

ticari faaliyeti ticari faaliyetle birleştirme uygulamasını sürdürmeleri
geçimlik üretim ve patriklerin yeniden yatırılan siyasi otoritesi, topluluk kaynaklarını
harekete geçirmeye devam etmelerine olanak tanıdı.
Bölgesel pazara katılın. Quetzalteco K'iche's, ekonomik konumlarını sağlamlaştırmanın
yanı sıra, Ladino milliyetçiliğinin ırkçı önermelerinden yararlanırken, Kızılderililerin
yok olan bir ırk olduğu fikrini reddeden kentsel ve ulusal bir kimlik de geliştirdi. İle
kendi benzersiz sınıflarına dayalı alternatif bir ulusal vizyonu teşvik etmek ve
K'iche'nin siyasi konumu, oluşumunda çok önemli bir rol oynadı.
Ladino eyaleti. Şimdi etnisitenin millileştirilmesi konusuna dönüyoruz.
Bölüm 5
Müdürlerden Patrones'e, Macehuales'ten Mozos'a:
Toprak, Emek ve Topluluğun Metalaşması
Ejido kelimesi belediyenin sözlüğünden silinmiştir.
—Quetzaltenango'nun yıllık belediye raporu, 1883
1871'de batıdaki dağlık bölgelerden gelen liberal isyancılar devlet iktidarını ele geçirdi.
Özgürlük konusunda aydınlanmış bir inançtan ziyade, kanun olmasa da
ilerleme ve düzen ilkelerinden ilham alan Justo Rufino Barrios liderliğindeki
bu yeni kahve liberalleri, kahve ekimini ve ihracatını teşvik etmeyi amaçlayan
toprak ve emek reformlarını yürürlüğe koydular. Devlet aynı zamanda geliri
artırmak ve toplumsal kontrolü etkilemek için tasarlanmış bir dizi daha küçük
kararname ve yasayı da kabul etti. Liberal devrim birçok açıdan eski Estado
de los Altos'un nihai zaferini temsil ediyordu; bu kez tüm ülkeye yayıldı.
İspanya doğumlu Miguel García Granados'un (1871-73) kısa süreli
başkanlığının ardından, sonraki dört başkan Los Altos'tan geldi. Bunlardan
ikisi, Barrios ve halefi Manuel Lisandro Barillas kahve yetiştiricisiydi.
Barrios, San Marcos bölgesindendi ve devrimden hemen sonra, 1873'te
başkanlığı üstlenmeden önce dağlık bölgelerin askeri komutanı olarak
gücünü pekiştirmek için geri döndü. ulusal politikada önemli bir yer. Yayla
toplumunun ekonomik temeli onlarca yıl içinde değişse de (bölgesel
ticaretten kahve üretimine geçiş), oyuncuların çoğu ya da en azından aileler
aynı kaldı.
Uzun Carrera dönemi, K'iche' topluluğuna yeniden bir araya gelip

güçlenmeleri için zaman sağladıysa da, liberalleri zafere iten ekonomik ve
politik değişimleri engelleyemezdi. Yüzyıllar boyunca hane ve topluluk
üretimine dayalı kendi kendine yeterlilik, birçok K'iche' köylüsünün ticari bir
üretime başarılı bir şekilde katılmasına olanak tanımıştı.
Toprak, Emek ve Metalaşma 111
bölgesel pazar. Gördüğümüz gibi, bu üretimi yapılandıran toplumsal ideolojiler pek

çok yönde kesişiyor. Macehuales, geçimi sağlamak ve elitleri eylemlerinden sorumlu
tutmak için karşılıklılık beklentilerine çağrıda bulundu; müdürler aynı bağları emeği
harekete geçirmek ve otoritelerini kurmak için kullandılar; kadınlar kendi ekonomik
ve politik çıkarlarını öne çıkarmak için ataerkil varsayımları manipüle ettiler; ve
rakip seçkinler meşruiyet kazanmak için topluluk adına konuşuyorlardı. 'Geçim
haklarının temeli' var olmaya devam ettiği sürece toplumsal bölünmeler kontrol
altına alınabilir ve kolektif çıkarlar savunulabilirdi. Ancak on dokuzuncu yüzyılın
ikinci yarısında bir takım faktörler bu geçim temelini aşındırmaya başladı.
Kahve ekimine geçiş ve militarize bir devletin inşası, Guatemala'nın yönetici sınıfı
ile çoğunluktaki Hint nüfusu arasındaki ilişkileri çarpıcı biçimde değiştirdi. Seçkinler,
koloninin veya ulusun tarihinde her zamankinden daha fazla, Kızılderilileri harekete
geçirilecek bir işgücü olarak gördüler. Sonraki yetmiş yıl boyunca, bir dizi
“reform” ve kararnameyle devlet, Yani, toplulukların geçim tabanını kırmak ve yerli
toprakları ve emeği, finansçıların açgözlü ihtiyaçları için kullanılabilir hale getirmek
için siyasi ve askeri gücünü kullanarak ilkel sermaye birikimini yasalaştırdı. Kahve
devletinin yağmacı doğası ve yerli topluluklar üzerindeki etkileri, akademisyenlerin
daha incelikli bir yorum yapma çabalarına rağmen, Guatemala'nın on dokuzuncu
yüzyıl uluslararası kahve pazarına girişinin başka bir yerde grafiksel olarak
detaylandırılmıştır. yarım küredeki en acımasızlardan biri olmaya devam ediyor.
Quetzaltenango'da, yeniden kurulan liberal rejimin yürürlüğe koyduğu toprak

ve çalışma reformları, şehir içindeki toplumsal ilişkiler üzerinde çelişkili etkiler yarattı.
Quetzaltenango'nun benzersiz ekonomik ve politik konumu, birçok K'iche'yi ilkel
sermaye birikiminin en kötü etkilerinden korudu. Şehir kahve yetiştirmek için çok
yüksek bir rakımda olduğundan, Finquero adayları Quetzalteco topraklarına göz
dikmedi ve Kızılderililer mülklerinin büyük bir kısmını ellerinde tutabildiler. Benzer
şekilde Quetzaltenango, yakınlardaki diğer dağlık kasabalarda gerçekleşen toptan
toprak tahsisi açısından politik açıdan fazlasıyla önemliydi. Bu nedenle, diğer
birçok toplulukta olduğu gibi, geçimlik arazinin ani kaybı, Quetzaltecos'u plantasyon
kurmaya zorlamadı. işçiler. Ayrıca, 1877 ile 1894 yılları arasında yürürlüğe giren
zorunlu çalıştırma taslağı olan mandamiento , Quetzaltenango'da uygulanmadı.
Bu göreceli korumalara rağmen, yine de yoksul Quetzalteco'ları ücretli veya borç

emek ilişkilerine iten güçlü faktörler vardı.
Guatemalalıların artık bir dizi yeni vergi ödemek ve büyüyen devlet

bürokrasisini ve kahve altyapısını finanse etmek amacıyla "katkı
payları" ödemek için paraya ihtiyaçları vardı. Toprağa toptan el
konulması gerçekleşmezken, artan nüfus, arazi yoğunlaşmasındaki
artışla birleşince, geçim tabanının azalmasıyla sonuçlandı. Ancak
büyüyen bir kentsel ekonomi ve genişleyen tarımsal üretim, büyüyen
bu yabancılaşmış emek sınıfının çoğunu absorbe edebilir. Yerli
nüfus içinde birçok K'iche, büyüyen inşaat sektöründe işçi olarak,
dağlık çiftliklerde işçi olarak, zanaatkâr olarak veya şehre hizmet
veren diğer birçok meslekte iş bulabilir. Yeni ortaya çıkan yerli
burjuvazi ekonomik temelini sağlamlaştırırken, bu ücretli işçilerin
çoğu diğer K'iche'ler için çalışmaya gitti.
Kara
Barrios, 1873'te başkanlığı alır almaz, kahve yetiştiricilerine toprak

sağlayan bir dizi kararname başlattı. 1820'ler ve 1830'larda olduğu
gibi, bu yasalar, topluluk mülkiyetinin dönüştürülmesine ilişkin
prosedürleri basitleştirerek özelleştirmeyi teşvik etti. ayrı ayrı başlıklı
holdinglere bölünür. Ancak yaygın inanışın aksine, Barrios ve
halefleri , çağdaşlarının komşu El Salvador'da yaptığı gibi, ejidolara
ilişkin toplumsal hakları ortadan kaldırmadılar. Hintlilerin bir miktar
geçimlik üretime erişimlerini sürdürmelerini zorluyor. Toprak
reformunun en acil etkisi, binlerce kabilenin ortak ve işlenmemiş
topraklarının kahveye devredildiği güney kıyılarındaki ve
Verapaces'teki kahve üreten bölgelerde görüldü. Bununla birlikte,
yeni mevzuatın Hindistan'ın dağlık kesimlerindeki kasabaları
üzerinde çelişkili de olsa önemli bir etkisi oldu. Bu yasaların belirli
topluluklarda uygulanma şekli çoğunlukla topluluklar içindeki
sosyal ilişkilere bağlıydı. Bazı pueblolarda zenginleşme ya da geçim
amacıyla toprak arzulayan Kızılderililer, liberal yasalardan
yararlanmak ve belediye arazilerini özel arazilere dönüştürmek için
Ladinos'la ittifaklar kurdular; diğer kasabalarda liderler birleşik bir
cephe oluşturabildiler ve toplumsal varlıkları fiilen artırabildiler.
Quet zaltenango'da bu yeni yasalar uzun süredir devam eden bir
süreci hızlandırdı; Son üç yüzyılda yavaş yavaş ve eşitsiz bir şekilde
gerçekleşen toprağın metalaştırılması ve özelleştirilmesi,
hızlı sonuç. Yirminci yüzyılın başlarında büyük çoğunluk

Belediye bünyesindeki tüm tarım arazilerinin tamamı dağıtıldı
ve ejido kelimesi artık sadece belediyeyi ifade etmek için kullanılıyordu.
ormanlar ve sahipsiz araziler ekim için fazla kayalık veya fazla fakir kabul
ediliyor. Bu dönem ile ilk liberal ara dönem arasındaki en önemli fark, artık
K'iche' yetkililerinin yeni toprak kanunlarının uygulanmasına isteyerek
katılmalarıydı.
Quetzaltenango'da özelleştirme üç şekilde gerçekleşti. İlk olarak,
Önümüzdeki kırk yıl boyunca çeşitli noktalarda bireylerden şunları yapmaları istendi:
tapularını alabilir ve varlıklarını tescil ettirebilirler. Bu sadece onların iddialarını kabul etmekle kalmadı, aynı zamanda
satış ve ipotek işlemlerini kolaylaştırdı. Takip eden kırk yıl boyunca yüzlerce
büyük ve küçük arazi sahibi - K'iche's
ve Ladinos mülklerini tescil ettirebilmek için tapu talep etti. İçinde
1874, örneğin eski K'iche valisi José María Paz, Quetzaltenango belediyesinin
hemen dışında altı kabile arazisini tescil ettirdi
1851'de annesi tarafından kendisine bırakıldığını iddia ettiği sınırlar. Paz
Altı çeteden dördünü hemen José Aguilar'a sattı. İkincisi, sonra
1871, Ladino belediyesi ilk kez kullanılmayan araziyi kiraladı.
Bireylerin kiralanan araziyi tahmini değerinin belirli bir yüzdesi karşılığında
satın almasına izin veren 1877 kararnamesinin yayımlanmasının ardından,
bu kiralanan mülk özel mülklere dönüştürüldü.
Sonunda şehrin tarımsal ejido'su şehirdekiler arasında dağıtıldı.
daha fakir sınıflar. İlk büyük imtiyaz denilen bölgede meydana geldi.
Llanos de Pinal, kuzey eteklerinden yayılan geniş bir ova
yanardağ Santa María. 1877'den 1889'a kadar 790 K'iche' erkek reis
hanelere dört ile yirmi beş arasında değişen parseller verildi
cuerdas. Toplamda 8.813 cuerda dağıtıldı. Bu, büyük ölçüde
dağıtım basitçe halihazırda mevcut olan arazi ilişkilerini standartlaştırdı;
bireyler zaten kendilerine ait olduğunu düşündükleri arazileri aldılar.
Şehir topraklarının dağılımı liberal devletin karşılaştığı zorlukları yansıtıyordu.
Ulusun etnik ilişkilerini yöneten tutarlı bir ideoloji geliştirmek.
Liberal retoriğine rağmen Barrios meselelerde son derece pratikti.
Etnik siyasetle ilgili. 1876'da Ladino'nun Llanos de Pinal dağıtımına katılma
talebini reddetti. Ladinos'un daha önceki bir dağıtımda arazi aldığını yazdı. Bu
nedenle ''korumak için''
Bu şehri oluşturan iki sınıfın iyi uyumu'' diye hükmetti
Llanos'un dağıtımı kesinlikle Hintliler arasında yapılmalıdır.
Barrios'un halefi Barillas rotayı tersine çevirdi. 1887'de şunu emretti:
kalan ejido hem Ladinos hem de Kızılderililer arasında eşit olarak dağıtılacak:
''Arzu edilen şey iki ırkın tek bir ırkta kaynaşması'' diye düşündü;
Toprağı yalnızca Kızılderililer arasında dağıtmak yalnızca "aynı nüfusa sahip
komşular arasındaki karşılıklı antipatiyi artıracaktır." Yerine gelen José María
Reina Barrios bir kez daha geri döndü. 1892 yılında Reina
Hükümeti önceki hükümetlerden daha fazla flört eden Barrios
Yerlilerin söylemi ve politikası, Chichiguitán'daki o arazinin
yalnızca ''los indios pobres'' arasında dağıtılmıştır.
Yerli eğilimleri nedeniyle Reina Barrios, dağıtılan toprakların
beş yıl süreyle satılamaz ve ipotek edilemez.
Quetzalte nango'nun ejidos'unun özelleştirilmesine eşzamanlı iki eğilim eşlik etti:
her yıl işlenen arazi miktarında artış
ve arazinin giderek daha az sayıda mülk sahibi arasında yoğunlaşması. Aksine
kronik durgunluklar ve ekonomik gerilemeler, nüfustaki sürekli artış
ve kahveden oluşan bir işgücünün yaratılması, şehrin ürünleri için yeni pazarlar yarattı.
Tarım ürünleri. Quetzalteco çiftçileri, hem K'iche'ler hem de Ladinoslar,
buna daha fazla buğday ekerek yanıt verdi (bkz. Tablo 2). Bu değişim kayda değer
herhangi bir teknolojik yenilikten (cuerda başına verim) önce gerçekleştiği için
19. yüzyılın sonları boyunca mısır ve buğday miktarı sabit kaldı.
yüzyılda), buğday ekiminin artması, tarımın genişlemesini gerektirdi.
önceden nadasa bırakılmış veya mısır için ayrılmış arazide ekim. Bu
Zavallı Milperoları belediyenin tarım sınırını şehrin ormanlık alanına doğru itmeye
zorlayan bir etki yarattı, bu da Milperolar ile suçlanan yerli yetkililer arasındaki
çatışmanın artmasına yol açtı.
orman koruma işiyle. Ω K'iche' alcalde'nin 1879'da belirttiği gibi,
''İnsanların ihtiyaçları onları geçmişte kullanılan toprakları kullanmaya zorluyor''
kullanılmamış (dejado al olvida).''
Yüzyıllar boyunca, K'iche' erkekleri topluluk dışında satmak üzere mahsul ektiler,
ancak istikrarsız bir pazar, toplumsal ideolojiler, geçim kaygıları,
ve sermaye eksikliği K'iche'nin servet biriktirme yeteneğini sınırladı
ve bölgesel pazara tam olarak katılmak. Onlarca yıl geçmesine rağmen
Krediye daha kolay erişim ve teknolojik ilerlemeler değişmeden önce
K'iche'nin tarım kapitalistlerine meraklı olması nedeniyle, yerli çiftçilerden oluşan
bu son de siecle kuşağı, kâr teşviklerinin ve politikaların benimsendiği ilk kuşak olabilir.
Statü, tüketim veya geçim kaygılarından ziyade piyasa faktörleri
üretim kararlarına hakim olmaya başladı. Tüm bunların üçte ikisinden fazlası
K'iche's'in sahip olduğu, elli veya daha fazla cuerda üretilen çiftlikler
biraz buğday. Ayrıca Hintliler diğer mahsulleri denemeye başladılar ve
Tablo 2 Buğday, Mısır, Tarımda Yetiştirilen Toplam Caballerias
Belediye Sınırları İçinde Yulaf ve Yonca (1840–1900)
Yıl Toplam Mısır Buğday
1840 48.0 34.0 14.0

1878 68.0 — —
1882 80.0a 53,0 25.0

1900 97.5a 61,0 36.5
Kaynak: ahq, caja 1840, 1878; agq, 1882, 1900. a

Bu rakamlara yulaf ve yoncanın da dahil olduğu gerçeği
yetiştirme aralarındaki küçük farkı açıklıyor
ve Tablo 4'teki rakamlar.
üretim teknikleri. 1890'larda Tomás Pac ve Pioquinto Guzmán

patates yetiştirmek için dönümlerce ormanı kesti ve 1910'da José María
Citalán beş yüz cuerda yayla buğdayı üretimini destekledi
beş yüz cuerda kıyıda mısır ekimi ile.
Geçimlik çiftçiler yalnızca daralan arazi tabanıyla mücadele etmek zorunda kalmadı
Artan nüfus ve buğday ekiminin yaygınlaşması nedeniyle,
ama aynı zamanda toprağın yoğunlaşmasıyla da uğraşmak zorunda kaldılar. Bir karşılaştırma
1894 ve 1901 yılları ise keskin bir düşüş olduğunu ortaya koymaktadır.
yirmi beş cuerda veya daha fazlasına sahip çiftlik sahiplerinin sayısı (bkz. Tablo 3).
Ancak toplam malik sayısı azalırken arazi miktarı
orta ve büyük ölçekli çiftliklerin kurulması arttı (bkz. Tablo 4). Böylece, bir süre içinde
Birkaç yıl içinde küçük geçimlik milpalar için kalan arazi miktarı azaldı
nüfus artmaya devam ettikçe tehlikeli bir hal aldı.
1. Bölümde tartışıldığı gibi, cinsiyete dayalı bağımlılık mülkiyetin yoğunlaşmasını ve
metalaşmasını daha da ileri götürdü. Örneğin 1870 yılında
dul Juana Pac Francisco Acabal'a elli cuerda sattı ve 1896'da Rita
Coyoy de Bautista, yirmi sekiz yaşında, "kararlı" olmayan bir dul.
kocasının ona bıraktığı araziyi Bonfacio Nimatuj'a sattı.
K'iche' topluluğunda bu işlemler genellikle geniş aileler arasında ve nesiller arasında
gerçekleşiyordu. 1875'te Lucio, Pedro, Manuela,
ve Eulalia Cayax ailelerinden miras aldıkları 272 cuerdayı sattı
kuzenleri Manuel'in babası. 1876'da dul María Francisca
Hernández evini ve arazisini torununa sattı. Bu satışlar, ağırlıklı olarak köylü
toplumundan nesiller arası değişimi yansıtıyordu.
şehirde meydana gelen kentsel zanaat ekonomisine. 1897'de
Tablo 3 Belediye Sınırları İçerisindeki 25 Cuerda veya Daha Fazla Çiftlik, Büyüklük ve
Etnik Köken (1894 ve 1901)
Toplam Sayı K'iche' Ladino

Boyut (cuerdas cinsinden) 1894 1901 1894 1901 1894 1901
25–49 103 36 70 26 33 10
50–99 79 29 45 14 34 15
100–499 83 63 41 29 42 34
500–999 14 9 7 4 7 5
1000+ 6 13 1 1 5 12
Toplam 285 138 164 64 121 76
Kaynak: agq, Catastro de Fincas, 1894; ahq, caja 1894; agq, Matrículas Kitaplıkları,
1874–77; agq, Encuesta de Ministerio de Fomento, 1901.
Not: K'iche'nin sahip olduğu küçük çiftliklerin sayısına biraz bakılması gerekiyor.
şüphecilik. Bu sayının daha yüksek olması muhtemeldir. Etnik köken için, ben sadece
soyadlarını ölçüt olarak kullandık. Bazı Ladinoların K'iche' isimleri vardı ama
Diğer yöndeki hata daha büyük çünkü çok daha fazla Kızılderili İspanyol soyadına sahipti.
örneğin altmış yaşındaki çiftçi Manuel Coyoy, evini sattı.

şehrin merkezinden otuz altı yaşındaki duvar ustası Vicente García'ya.
Tablo 3 arazi mülkiyetinin yoğunlaşma eğiliminde olduğunu göstermektedir.
Ladino, K'iche' nüfusu pahasına el atıyor, ancak bu rakamlar
hikayenin tamamını anlatmayın. Pek çok küçük ve orta ölçekli yerli çiftçi
topraklarının büyük bir kısmını kaybederken, bazı K'iche'ler aslında
varlıklarını önemli ölçüde artırmayı başardı. Bir seçim arasından
1894 ile 1901 yılları arasında on sekiz yerli toprak sahibi vardı; bunlardan
yedisi mülklerini artırdı. Manuel Tucux miras yoluyla arazisini genişletmeyi
başarırken, Agatón Boj ve
Tomás Pac bunu satın almalar yoluyla gerçekleştirdi (bkz. Tablo 5).
Bu gerçeğe rağmen, siyasi açıdan önemli olan önemli bir azınlık

K'iche, Quetzaltenango'nun ejidos'unun özelleştirilmesinden yararlandı.
geriye şu soru kalıyor: Yetmiş yılda ne değişti?
K'iche liberal toprak reformuna mı katılacak? Her ne kadar kahve
Rejim, ilk liberal hükümetten çok daha etkiliydi.
Protestolara yanıt verirken, bu ani durumu atfetmek çok kolay olurdu.
Müdürlerin artan baskıcı güce karşı uysallığı
durum. Genişletilmiş bir bürokrasinin ve güçlendirilmiş bir askeri yapının olduğu doğrudur.
Muhalefetin sınırları vardı ama savunmada hala manevra alanı vardı
Tablo 4 Çiftlik Büyüklüğüne Göre Üretimdeki Arazi Kaballerileri (1894 ve 1901)
Üretimde Arsa, Üretimde Arsa,

İniş Çiftlikler Daha Fazlası Çiftlikler Daha Az
Yıl Üretme 25 cuerda 25 cuerda
1894 78 35 43
1901 96 49 37
Kaynak: agq, Catastro de Fincas, 1894; ahq, caja 1894; agq, Kitaplıklar
Matrículas, 1874–77; agq, Encuesta de Ministerio de Fomento, 1901.
ilgi alanları. Daha ziyade, özelleştirmeye yerli desteği açıklayan nedenlerin, ülkenin
politik ekonomisindeki değişikliklerde bulunması gerekiyor.
K'iche' común. π
On dokuzuncu yüzyılda Quetzaltenango'nun nüfusu artmaya başladı.

geçim kapasitesinin sınırında. Bu, geniş, sınıflar arası bir sonuç ortaya çıkardı
özelleştirme için yerli halktan destek. Artık
geçim hakları ejido sistemi aracılığıyla garanti altına alınabilir mi?
teorik olarak her K'iche' ailesine geçinmeye yetecek kadar arazi sağladı
kendisi. Halkın neden özelleştirmeye razı olduğunu veya özelleştirme için çalıştığını
anlamak çoğu zaman zor olsa da, görünen o ki artık daha yoksul Hintliler var.
tapu ve tescille garanti altına alınan mülkiyeti en iyi araç olarak gördü
Yeterli araziye erişimi sağlamak. Bir vakada, 1884'te yirmi üç
K'iche's, bireysel hane olarak çalıştıkları ejidal arazisinin tapusu için bir dilekçe sundu
ve yasal korumayla bunu yapamayacaklarını savundu.
zorlanan diğer vecinolarla aynı “kaderi” (suerte) yaşayacaksınız.
mısır tarlalarını kaybettikten sonra göç ediyorlar (dilekçe onların nasıl
daha az şanslı olan komşular varlıklarını kaybetti).
Özelleştirmeyi çevreleyen liberal söylem de aynı şekilde halktan insanlara izin verdi
ekim dışındaki kullanımlar için ayrılan şehir arazisinin uygun hale getirilmesinin
gerekçesi. 1891'de on kişilik bir K'iche' adamı grubu orman arazisini temizlemekle görevlendiril
“bireylerin” elinde bulunan toprakların olduğunu ileri sürerek kendilerini savundular.
''her zaman'' ortak araziden daha üretkendir. Ω Çoğunlukla dil
özelleştirme, bir topluluk içinde yeni ortaya çıkan sınıf gerilimlerini maskeledi. İçinde
yakınlardaki Cantel'de, K'iche' halkının belediyeyi yetiştirme çabaları
orman arazisi onları bir grup zengin Cantelense K'iche'yle anlaşmazlığa düşürdü
Kereste hasadı ve ticaretinden geçimini sağlayanlar. Lideri
halk başkana "toplumun mülkiyeti altında arazi" olduğunu savundu
sistem çok az üretir veya hiçbir şey üretmez. almak mantıklı ve ekonomik mi?
Tablo 5 K'iche' Cuerdas'ında Seçilmiş Değişiklikler
Arazi mülkleri (1894–1901)
İsim 1894 1901
Tomás Pac 300 470
José María Pisquiy 200 100
Juan Quemé 50 90
Florencio Tuc 115 410
Juan Coyoy 236 270
Eulogio Kesesi 50 120
Pablo Boj 214 400

Manuel Tucux 26 1.500
Agatón Boj 60 342
Benito Reyes 140 270

Cruz Sacalxot 300 500
Gabriel Yax 50 150
Fermín Quemé 30 50
Antonio Qaquix 60 70
Tiburcio Cayax 25 100
Esteban Cayax 60 80
José María Citalana 50 1.000

Cirilo Pol 100 60
Kaynak: agq, Catastro de Fincas, 1894; ahh, caja

1894; agq, Encuesta de Ministerio de Fomento,
1901; agq ve Edad y Belediye Başkanı José María Citalán
bu böyle. . . , 1910.
1901 ve 1910 yıllarının karşılaştırması .
Bu partiler bizden tekrar alınsın diye. . . verimsiz ortak mülkiyet

sistemi mi?''
Öte yandan K'iche' elitleri belki de hayatta kalma konusunda o kadar endişeli değiller
Macehuales olarak özelleştirmeyi iki nedenden dolayı desteklediler. Öncelikle şehrin
nüfus arttıkça, müdürlerin yeterli üretime erişimi garanti altına
almak için milpa arazisinin dağıtımını düzenlemesi zorlaştı.
Ejidoları özelleştirerek kendilerini siyasi sorumluluktan kurtardılar
halkın hayatta kalmasını sağlamak. Ayrıca başarılı bir ürün olarak
zengin K'iche'ler giderek artan bir şekilde ilişkilerinin
kast yerine sınıf koşulları. Arazi değerinin niteliği
değiştirme. Daha önce, kast elitleri olarak geçimlik üretime erişim sağlama
yeteneği onlar için toplumsal meşruiyet kazanmada önemli bir faktördü. Bu
meşruiyet elitlerin evdeki ve toplumsal emeği harekete geçirmesine olanak
tanıdı ve bu da onların metalaşmış bir bölgesel pazara katılmasına olanak
tanıdı. Artık müdürler için toprağın ekonomik değeri siyasi değerinden daha
ağır basmaya başladı.
İş gücü
1877'de devlet, kahve yetiştiricilerinin ihtiyaçlarını karşılamak için tasarlanmış

bir zorunlu çalışma yasası olan meşhur mandamiento'yu yürürlüğe koydu.
Sömürge yeniden partimientosuna dayanan yeni yasa aslında e 'de devletin
çalışma yükümlülüklerinin rasyonelleştirilmesi ve genişletilmesiydi. 1830'lardan
bu yana. Gözden geçirilen yasaya göre, bakanlığın jefe politico'sunun talebi
üzerine Pueblo'ların on beş ila otuz günlük süreler boyunca altmış kişiye kadar
kahve tarlaları çalışma çetelerine malzeme tedarik etmesi gerekiyordu. Askere
alınan işçiler isteyerek veya istemeyerek geri ödeyemeyecekleri büyük
miktarlarda borç aldıkları için, mandamiento borç emeğine artan bağımlılığı
tamamlıyordu. Peonage, köylülere emek angaryasından kaçmanın bir
yöntemini sundu. Halihazırda borçlu olan birini askere almak yasa dışı
olduğundan, mozolar (işçiler) bir miktar kontrol uygulayabilir ve nispeten
ayrıcalıklı patronlarla (patronlar/toprak sahipleri) ittifak kurarak koruma
isteyebilirler. Aynı zamanda, bir dizi yeni ulusal ve yerel vergiler ve “katkılar”
genişleyen devlet ve kahve altyapısının karşılanması için değerlendirildi. Bireyler
mali yükümlülüklerini yerine getirmek veya iş ihtiyaçlarını karşılamak için
paraya her zamankinden daha fazla ihtiyaç duyuyordu. Örneğin, 1873 tarihli
contribución de caminos (yol vergisi), tüm yetenekli erkek vatandaşların ya
kamu projelerinde üç günlük çalışma yapmaları ya da işe gidip gelme ücreti olarak o
Ayrıca, askerlikten kaçınma çabaları, kolonoslar (yerleşik işçiler), borçlu işçiler
ve otuz peso muafiyet ücretini ödeyebilenlerin hizmetten çıkarılmasıyla bir
işgücü yaratılmasına yardımcı oldu.
Tarım işçisi sınıfı yaratmaya yönelik bu önlemler bölgelere göre büyük
farklılıklar gösteriyordu. Quetzaltenango'yu çevreleyen bölgede, bu çeşitlilik
en çok Quetzaltenango şehrinin kuzeybatısındaki Mam kasabaları ile
güneydoğudaki K'iche' kasabaları (şehrin kendisi dahil) arasında canlıydı. Borçlu
pionların belediye kökenleri, angaryanın dağlık bölgelerdeki topluluklar
üzerinde yarattığı farklı etkiyi gösteriyor. bilgi-
Şehrin hemen güneybatısındaki Costa Cuca kahve bölgesinden 1.302 kolono

üzerinde yapılan bir araştırma, 378'inin Mam dili konuşulan kasabalardan
olduğunu, yalnızca 71'inin Cantel, Zunil, Almolonga ve Quetzaltenango'nun
K'iche' kasabalarından olduğunu ortaya koyuyor. Kolonilerin çoğunluğu
San Marcos, Huehuetenango ve Quiché'nin daha periferik bölgelerindendi.
Şehri hemen çevreleyen bölge için, K'iche' kasabalarının bölgesel temel tahıl
ve hammadde tedarikçileri olarak önemi ve ayrıca daha büyük şehir
merkezlerine yakınlıkları, sakinlerine mandamientoya direnme gücü sağladı.
Daha uzak, izole ve fakir Mam kasabaları ise tam tersine iş kanunlarından ağır
darbe aldı. Huitán ve Cajolá'nın Mam pueblos'larından Alcaldes, çoğunluğun
kıyıda çalışması nedeniyle nüfuslarının yeterli bir sayısını veremediklerini
defalarca protesto etti. Ayrıca ekim yapacak arazilerinin olmadığından
şikayetçi oldular. Huitán alcalde'sinden jefe político'ya gönderilen 1884 tarihli
bir mektup, kasabanın kırılganlığının acımasız bir portresini sunuyor. Belediye
başkanının, kasabanın tüm erkekleri zaten askere alınmış olduğundan yirmi
işçi için verilen emri yerine getiremeyeceğini protesto etmesinden sonra,
Ladino birlikleri "şanssız işçileri tutuklayıp bağlamak için" geldi. Onlara sanki
canavarmış gibi vuruyorlardı. Mısır, kümes hayvanları, yiyecek ve parayı
çalarak, karılarımıza ve kızlarımıza tecavüz ederek, kocalarının ve babalarının
demiryolunda çalışıyor olmasından yararlanarak en kötü suiistimalleri
gerçekleştirdiler.
Huitán aşırı derecede sefil, nüfusu ve toprağı az olan bir yer. . . çok çalıştıktan
sonra ancak yaşamak için gerekli olanı üretebiliyoruz. . . sanayi ve ticaret
yok.'' π
Ekonomik entegrasyon ve konum, K'iche' kasabalarını mandamiento'nun
en kötü etkilerinden koruyan tek şey olmayabilir. Quetzaltenango merkezli
bölgesel bir pazarın ve onun uydu pueblo'larının gelişimi, bu topluluklar
içinde önemli derecede sosyal tabakalaşma yarattı. On dokuzuncu yüzyılın
sonuna gelindiğinde, ister ücret, ister borç, akrabalık veya klan ilişkileri yoluyla
olsun, bu toplulukların sakinleri para kazanan yerel işletmelerde çalışıyorlardı
ve 1. Bölümde gördüğümüz gibi bir süredir bunu yapıyorlardı. . Örneğin
Cantel'de yetkililer, halihazırda kıyı malikanelerinde çalışmayan tüm yetenekli
erkeklerin "bu pueblo'nun mısır ve buğday yetiştiren senores tarımcılarıyla
sözleşmeli olduğunu" defalarca iddia etti. Ve 1894'e gelindiğinde en az
kırk kişi vardı. -üç Cantelensin altı arazi sahibine her biri on beş pesodan fazla
borçluydu; bunların en az dördü Cantel'in K'iche' ve vecinos'uydu. Ω
Quetzalteco'lar kahve bölgelerine göç ettiler ama orantılı olarak

daha yoksul komşularına göre daha azdı. Azalan geçimlik arazi

tabanının yanı sıra emek, askeri ve mali yükümlülükler tarafından teşvik
edilen yeni "ücretsiz ücretli işçilerin" çoğu, ya genişleyen tarım
sektöründe ya da ihtiyaçların karşılanmasında şehir içinde iş bulabildi.
Büyüyen bir kentsel ekonominin Bu süreç sadece şehrin tamamındaki
sınıf ilişkilerini derinleştirmekle kalmadı, aynı zamanda karşılıklılık
ilişkilerini ekonomik anlamda yeniden şekillendirdi. Pek çok K'iche artık
diğer K'iche'ler için çalışmaya başladı. K'iche'ler arasındaki ücret ve
borç ilişkileri uzun zamandır uygulamadaydı, ancak liberal devletin ilk
onyıllarında egemen hale geldiler. Ancak sömürge dönemi için
söylenebileceği gibi, borcun, ülkenin kahve ekimi için olduğu kadar
bölgenin buğday ve mısır üretimi için de zorlayıcı bir emek toplama mekani
Kentin tarım sektöründe borçlu piyonların sayısı hızla arttı. 1894'te,
şehir sınırları içindeki çiftliklerde soy adlarından ezici çoğunluğu K'iche'
olan 189 mozos kolonisi vardı. Bu mozolardan 49'u K'iche's'in
sahibi olduğu fincalara borçluydu. 1901'de bu sayı 258'e çıktı. Bunlardan
220'si soyadlarına göre K'iche'ydi: 120'si K'iche'lere ait çiftliklerde, 100'ü
ise Ladinos'a ait çiftliklerde çalışıyordu (hiçbir Ladino, K'iche'lere ait bir
çiftlikte çalışmıyordu). bir K'iche').
Ondan fazla koloniye sahip fincaların toplam sayısı 1894'te dörtten
1901'de sekize çıktı; bu, muhtemelen ticari üretimin genişlemesinden
önce var olan küçük ölçekli patrón koloni sisteminin sona erdiğini
gösteriyor. Örneğin Crecencio Sáenz'in iki caballería finca'sında mozo
sayısı on dörtten kırk'a çıktı; Santiago Coyoy'un üç fincasında mozoların
sayısı yediden on dörde çıktı ve hepsi yerli. Ve önde gelen bir K'iche'
olan José María Citalán, 1894'te mülkünde kolonos yokken yirmi-on
dörde çıktı. 1910'da üçü, üçü hariç hepsi Quetzaltenango'dandı.
Benzer şekilde, bütün aileler konut borcu irtifakının tuzağına düştü.
Örneğin 1901'de yedi erkek ve altı kadından oluşan altı yerli aile Mariano
Luna'nın iki fincasında yaşarken, Ramón Corredor'un beş yüz cuerda
arazisinde dört erkek, üç kadın ve üç çocuk yaşıyordu.
Bu nedenle, Quetzaltenango'yu çevreleyen K'iche' kasabalarında,

komünal özerklik ve dayanışma ağları içinde başarılı bir şekilde oluşan
tarımsal emek taslaklarına karşı direnişten ziyade, mandamiento'nun
etkilerini yumuşatan şey aslında bölgesel entegrasyon ve toplum içi
tabakalaşmaydı. Mam bölgesindeki sosyal açıdan homojen ve izole
kasabalar, işçi taslaklarından ağır darbe alırken, Cantel ve Quetzalte-
Tablo 6 Quetzaltenango'da Meslek ve Çalışan Sayısı (1894)
Meslek Çalışan Meslek Kuyumcular 118 Hayır Çalışan

tedarikçileri mühendis 12
avukatlar/noterler 23 imalatçıları tarım işçileri

sabun 11
duvarcılar 308 tuğla imalatçıları 44
14 çamaşırhane/ütü imalatçıları 1.070
çömlekçiler 6 devlet okulu 28
oduncular 31 öğretmenleri makinistler 189
berberler 47 marimba oyuncuları doktorlar 47
kasaplar 6 terziler 4
nakışçılar mum imalatçıları 46 değirmenciler ekmek 17
taş ocağı 107 imalatçıları 9
yüncüleri kek imalatçıları 20
marangozlar 3 286 9
tekerlek ustaları 9 224
araba inşaatçıları 2 35
balmumu imalatçıları 9 muhabirler 3
sigara imalatçıları 328 ressamlar 23
bakırcılar ebeler 8 havai fişek yapımcıları 35
tüccarlar 2 gümüşçüler 14
275 saat ustaları 7
terziler 305 rahipler 2
tabakçılar 30 terziler 261
diş 2 hizmetçiler 869
hekimleri mağaza 11 şapka 26
asistanları 7 yapımcıları eyer 31
içki imalathaneleri 74 yapımcıları tamale 88
kamu çalışanları 1 yapımcıları telgraf 15
ciltçi 3 operatörleri 17
heykeltıraşlar 22 esnaf kitapçılar 11
eczacılar 47 6
10 kitapçılar 29
müzisyenler çiçekçiler dökümhaneler 2 boyacılar öğütücüler 120
gravürcüler 4 tortilla yapımcıları inek çobanları 36

demirciler 59 bakkallar 65
dokumacılar 380 ayakkabıcılar 243
Kaynak: Dirección General de Estadística, Guatemala Censo general de la república

(Guatemala Şehri: Tipografia Nacional, 1894).
Nango'da, potansiyel angarya kurbanları toplum içi çalışma

ilişkilerinin aralıklarına sığındı.
Tarım sektörünün yanı sıra birçok Quetzalteco'lu da iş buldu.
büyüyen kentsel ekonomi (bkz. Tablo 6). Çalışan bir memurdan
6.205 kişilik nüfustan yalnızca 1.070'inin asıl mesleği şöyle sıralandı:
Tarımsal üretimle doğrudan bağlantılıdır. Neredeyse yarısı (3.009)

zanaatkâr olarak çalışıyordu. Geri kalanlar ya ticari ya da hizmet
faaliyetinde kullanıldı. Berberlerin, öğretmenlerin, çiçekçilerin,
kitapçıların, aşçıların ve kuyumcuların sayısının çokluğu, kent
ekonomisine hizmet etmek için gereken işbölümünün yoğunlaştığını
ortaya koyuyor. Örneğin K'iche's ekmek üretimine hakim olmayı
başarmıştı. 1857'de on bir Ladino panaderos (ekmek yapımcısı), şehrin
altmış bir yerli ekmek yapımcısıyla rekabet edemeyeceklerinden şikayet
ediyordu. Rakipler, yüksek işletme maliyetlerine sahip olmadıkları için
onları daha düşük fiyata satmayı başardılar. Ladinos, K'iche's'in gişeleri
atlayarak ve buğdayı kendilerinin öğüterek nakliye ve değirmencilik
vergilerinden kaçtığını iddia etti; üstelik plazadan ve sokaktan satış
yaparak yüksek kira ödemekten kurtuldular.
Kentin büyümesi, ticaret ve küçük ölçekli üretim yoluyla daha önce

kadınlara açılan istihdam olanaklarını genişletti.
Rakamlar cinsiyete göre ayrılmasa da, hizmetçiler (869), terziler (305),
tortilla yapımcıları (120), çamaşırcılar ve ütücüler (189) gibi çok sayıda
mesleğin kadınlar tarafından doldurulduğu açıktır.
Dahası, işbölümü yerli kadınların geleneksel kıyafetleri için daha büyük
bir pazar yarattı ve bu giysiler artık evde dikilmek yerine giderek daha
fazla satın alınıyordu. Bu, vasıflı kadın dokumacıların ve yüksek fiyatlı
mal tüccarlarının kentsel ilişkilerin metalaşmasından kâr elde etmesine
olanak
tanıdı. Zanaatkar terimi her ne kadar bir dizi faaliyet ve mesleği
kapsasa da, şehrin bu sektörünü birleştiren karmaşık iş ilişkilerini ifade
etmiyor. işgücü. 1894 nüfus sayımı, bu esnaflar arasında ustalar,
çıraklar, işçiler veya serbest meslek sahipleri arasında bir ayrım
yapmadığı gibi, ticari bilginin aktarıldığı ve görevlerin bölüşüldüğü aile
ve akrabalık ilişkilerini de ortaya koymamaktadır. Şehrin zanaat sektörü,
yalnızca farklı becerilere ve fırsatlara sahip zanaatkârlar arasında değil,
aynı zamanda aileler içinde de katmanlaşmıştı; çünkü ustalar, ticaretlerini
uygulamak için ev emeğini kullanıyorlardı. π Artisan talleres
(atölyeler), K'iche' veya Ladino ustalarına ait Bu dönemde elliye yakın
işçi çalıştırıldı. Şehir genişledikçe, seçkin zanaatkarlar siyasi ve ekonomik
açıdan güçlü olabilmek için ticari becerilerinden ve emek üzerindeki kontroll
Ortaya çıkan bu grubun başında inşaat esnafı, özellikle de taş ustaları
geliyordu. En azından on dokuzuncu yüzyılın ilk yarısından bu yana,
K'iche' marangozları ve duvar ustaları şehrin inşaat ticaretini kontrol

ediyordu. 1839'da Ladino'lu bir belediye memuru, "neredeyse tamamı
Hintli" olan duvar ustalarının başına bela olan sarhoşluktan yakınıyordu.
Bu hakimiyet devam edecek ve on dokuzuncu yüzyıl boyunca K'iche,
duvar ustası olarak nispeten yüksek maaşlı işler elde etmişti. ,
marangozlar ve işçiler. Ω Örneğin 1853'te Ladino belediyesi, Vicente
Sum'un halka açık bir çeşmenin inşası için tahmini bütçesini onayladı.
İşin tahmini maliyeti 181 pesoydu, bunun yetmiş beşi inşaat içindi.
maaşlar. 1863 yılında, üç K'iche' albañiles (duvarcı) bir su kemeri
projesinden günde üç buçuk real kazanıyordu ve sekiz K'iche' işçisi,
yaklaşık bir yıl süren başka bir işte günde bir
buçuk real kazanıyordu. İkinci liberal zaferden sonraki yıllarda,
kamu ve özel inşaat patlaması şehri dönüştürdü. Ladinos sadece ihracat
ihtiyaçlarını karşılamak için yollar, köprüler, limanlar ve demiryolları inşa
etmekle kalmadı, aynı zamanda Quetzaltenango şehrini de liberal ideallerinin
Belediye meclisi yeni bir belediye sarayının inşasına başladı, yeni bir
bölge hapishanesi inşa etti, okullar açtı, bulvarları genişletti ve ağaçlarla
çevreledi, halka açık bahçeler düzenledi, Estado de los Altos'un
kahramanlarının heykellerini dikti ve bataklıkları kuruttu. Belediye
bütçesindeki bayındırlık işleri payı 1860'ta 400,00 pesodan 1894'te
11.480,09 pesoya çıktı. Ladinos emellerine layık bir şehir inşa etmeye
çalışırken, inşaat ihtiyaçları için K'iche'lere daha da fazla güvenmeye
başladılar. Yüzlerce mozo, duvarcı, marangoz ve taş ocağı işçisi kamu ve
özel projelerde uzun vadeli istihdam buldu. Yalnızca belediye sarayının
1884'ten 1892'ye kadar süren inşaatında haftada bir buçuk ila altı peso
arası kazanan seksenden fazla K'iche' işçisi düzenli olarak istihdam
ediliyordu. 1890'ların başında iyi mısır veya buğday arazileri iki ila üç
pesoya satın alınabiliyordu.
Kariyerine bu projenin baş duvarcılarından biri olarak başlayan tanınmış
bir müdür olan Agatón Boj haftada altı peso kazanıyordu. On yıl
içinde Boj şehrin en büyük müteahhidi haline
gelmişti. İnşaat sektöründe çalışmak genellikle ücretli çalışma,
borç irtifakı ve aile emeğinin bir karışımı. Usta duvarcılar, kardeşleri ve
oğulları ile birlikte işletmeler kurdular ve bir iş gücü oluşturmak için aile
ve toplumsal bağlardan yararlandılar. 1894'te Félix ve Esteban Sum
şehrin yeni Teatro Belediyesi'ni inşa etti. Belediye kardeşlere
tamamladıkları binanın her kare vara'sı (yaklaşık bir avlu) için iki buçuk
peso ödedi; bu meblağdan yirmi beş kişilik çalışma ekibine ödeme yapacakla
K'iche's. Esteban Sum, Río Sibilia üzerindeki köprüyü inşa etmeye devam etti,
5.500 peso karşılığında işi sözleşmeye bağladık. Çalışmalar üç ay sürdü
Sum'un haftalık maaş bordrosu, tümü K'iche'den olan yirmi ila yirmi beş adam için
haftada ortalama 125 pesoydu. π 1907'de Boj ve oğlu Enrique, binanın cephesinin
restorasyonu için elli yedi K'iche' tam zamanlı işçi çalıştırdı.
1902 depreminde yıkılan şehrin belediye tiyatrosu. Bu işçilerin çoğuna haftalık

maaş ödeniyordu ama en azından
üçü Boj'a borcunu ödemek için emek sağladı. Ω
Toplum
Quetzaltenango'nun ejidosunun dağılması ve ona olan bağımlılığın artması

ücretli emek, geçimlik üretimin ortadan kalkmasını ya da
Hanehalkı üretiminin tamamen erozyona uğraması. Daha ziyade, K'iche'de köylü
üretiminin işleyişinde köklü bir değişime işaret ediyordu.
toplum. On dokuzuncu yüzyıldaki dönüşümlerden önce erişim
inmek bazı K'iche'lerin önemli miktarda malzeme biriktirmesine izin verdi
zenginlik ve bu zenginliği sermayede birleştirmek. Ama zorlu kontroller
Bireylerin sermaye biriktirme yeteneğinin artması, toprağın baskın işlevinin hane
halkının hayatta kalmasını garanti etmeye devam etmesi anlamına geliyordu. Bu
Hayatta kalma daha büyük bir toplulukla özdeşleşmeye ve ona katılmaya bağlıydı.
yerli köylü kolektifi. Bu nedenle toprağın siyasi düzenlenmesi
K'iche'leri ortak bir bağla birbirine bağlayarak toplumsal ilişkilerin temelini oluşturdu.
Karşılıklı haklar ve yükümlülükler.
Ancak 19. yüzyılın sonlarına gelindiğinde arazi kullanımında bir değişim yaşanmıştı.
temel değişiklik. Çoğunluğun hayatta kalmasını garanti etmek yerine
K'iche'lere göre artık toprağın temel işlevi, sınıf çizgilerine göre bölünmüş bir
topluluğun ekonomik faaliyetini desteklemekti. Zengin K'iche'
Agatón Boj ve José María Citalán gibi esnaf ve tüccarlar
geçimlik ve ticari tarımsal üretimi zanaatkarlık ve ticaret faaliyetleriyle birleştirmeye
devam ettiler. Hanehalkı emeği ile ücretli emeğin karışımı yoluyla gerçekleştirilen
bu üretim çeşitlendirmesi,
bu yeni kapitalistlere ticari faaliyetleri için bir sübvansiyon ve piyasa üretiminin
belirsizliklerinden korunmak için bir sığınak sağlamaya devam etti.
Daha yoksul K'iche'ler için hane üretiminin sürdürülmesi ve toprağa erişimin devam
etmesi, ücretli çalışmanın olduğu bir ekonomide hayatta kalmayı garantiledi.
her zaman garanti edilmiyordu.
Şehrin her yerinde ortaya çıkmalarına rağmen, bu yeni sınıf ayrımları

en çok şehir merkezindeki K'iche'ler ile şehrin iç kesimlerindeki kırsal
kesimdeki benzerleri arasında belirgindi. Şehirdeki K'iche'ler zanaatkar,
inşaat müteahhitleri, büyük ölçekli tüccarlar ve esnaf haline gelirken,
kırsal K'iche'ler borç ve ücretli emek saflarını artırma eğilimindeydi.
Örneğin 1884'te, 623 K'iche'nin üç günlük kamu işinden kaçınmak için işe
gidip gelme ücretini ödeyenler dört merkezi barriodan birinden
geliyordu. Buna karşılık, devletin 1894'te kamu emek yükümlülüğünü
artırmasının ardından, askere alınanların neredeyse tamamı daha yoksul
K'iche' çiftçileri veya ücretli işçilerdi. belediyenin kırsal sınırlarından.
Temel ihtiyaçlarını karşılamak için paraya giderek daha fazla bağımlı
hale gelen yoksul Hintlilerin, köklü toplumsal himaye ilişkilerinden
yararlanarak zengin Kızılderililerden borç almaktan başka çaresi yoktu.
Daha metalaşmış bir ekonomide paraya olan bu bağımlılık, yerli karşılıklılık
ilişkilerini Sınıf ilişkileri, Kızılderililerin yakın zamanda kurulan Banco de
Occidente'yi yerlilerin borçlanmasını finanse etmek için kullanma
istekliliğinden daha iyi örneklendirilemeyen bir değişimdir. Giderek daha
yoksul Hintliler, bankadan borç para almak için kalan topraklarını teminat
olarak gösterirken, daha zengin Hintliler krediyi garanti ediyordu. Örneğin,
1884'te Silverio Coyoy, Banco de Occidente'den José Tucux'a 300 peso
karşılığında bir kredi imzaladı. Tucux temerrüde düştüğünde Coyoy
krediyi ödedi ve Tucux'un kentsel mülkünün mülkiyetini üstlendi.
Paraya olan bu bağımlılık aynı şekilde sınıf çizgisinde işbölümünü de
destekledi. Örneğin 1896'da Agatón Boj, başka bir K'iche'nin 226 pesoluk
borcunu, belirli bir vadede emek olarak geri ödeneceğini üstlendi.
Borcun sınıfsal içeriğinin dönüşümü, liberal yasalarla daha da ilerletildi:
Hintliler işten ve askeri zorunluluklardan kaçınmak için borç alıyor ya da
köleliğe giriyordu; daha zengin K'iche'ler ise sadece işe gidip gelme
ücretini ödüyordu.
O halde yirminci yüzyıla gelindiğinde K'iche' komünü arasındaki
ilişkilerin doğası değişmişti. Her ne kadar geçimlik hane üretimi ve
karşılıklı normlar hala komünal kimliği şekillendiriyor olsa da, topluluk
sınıf çizgileri doğrultusunda bölündükçe bu kimliğin içeriği dönüşmüştü.
Macehuale'ler mozo'lara ve müdürler patronlara dönüştükçe, komün'ü
yöneten siyasi ilişkilerin yerini yavaş yavaş metalaşmış bir piyasa
ekonomisinin ekonomik belirleyicileri aldı.
Metalaşmış mübadele ilişkilerinin çoğalmasına rağmen, kast

Pek çok ülkede meydana gelenin aksine, etkileşim güçlendirildi.

Meksika'nın yerli bölgeleri. Neden? Guatemala'da benzersiz form
Liberal gelişmenin aldığı önlemler etnik çatışmaların yoğunlaşmasına olanak sağladı.
kimlik. Guatemala'nın kahve öncesi ekonomisi önemli bir ihracat mahsulü olmadan
Ne kadar sömürücü olursa olsun, Kızılderilileri sömürgeciliğe entegre etmediler.
toplum. Meksika'da daha canlı bir ekonomi, yerli topluluk kimliğini ve siyasi özerkliği
aşındırdı. Böylece 1910 Meksika Devrimi,
Kitlesel yerli katılımıyla yürütülen mücadelede hiçbir sonuç ortaya çıkmadı.
bilinçli ''Kızılderili projesi'' π Buna karşılık, sömürge Guatemala'daki Hint
toplulukları çoğunlukla yalnız bırakıldı. Böylece gelişiyle
kahve sayesinde Guatemala'nın tarım proletaryasının yaratılışı gerçekleşti
açıkça tanımlanmış etnik çizgiler boyunca. Simbiyotikten daha az bir ilişkide,
kahve üretimi kendisini asalak bir şekilde yerli topluluklara bağladı,
Pueblo'ların geçimlik özerkliklerini yavaş yavaş tüketiyorlar. Hint kasabaları
bariz emek kaynaklarıydı ve bazen de bütün topluluklardı.
mandamiento veya kölelik aracılığıyla, köle işgücü haline geldi
özel yetiştiriciler. Ayrıca, bir dereceye kadar geçimlik üretime erişimin devam etmesi,
mevsimlik kahve ekimiyle iyi bir şekilde örtüşüyordu.
yetiştiricilerin yarı zamanlı bir iş gücüne sahip olmalarına olanak tanıyor.
Dahası, kast ayrımları yoğunlaşarak güçlendirildi.

yüzyılın ikinci yarısında Guatemala yöneticileri arasında özel bir tür ırkçılık yaşandı.
on dokuzuncu yüzyıl. Steven Palmer'a göre kısa bir süre sonra
Devletin ele geçirilmesinin ardından iyimserlik artınca, liberal reformcular
Kızılderililerin çoğunluğunun olmayı reddetmesi karşısında kırgın, hüsrana uğramış ve öfkeli
Ulusal vatandaşlar olarak oluşturulmuşlardı. Ω Bu reddetme birçok biçime
büründü: eğitim ve sağlık girişimlerinin reddedilmesi, ortak topraklara “inatçı” bir
şekilde tutunma, ulusal anketlerde sayılmanın reddedilmesi. Tartışıldığı gibi
3. Bölüm, kültürel asimilasyonu teşvik etme iddiasındaki bir ırkçılık,
her bakımdan kan ideolojisine dayanan biri kadar gaddar. Ladino aydınları ve
reformcularına göre, eğer Hintliler yeni devletin kendilerine sunduğu fırsatlardan
yararlanmayı reddederse, onların durumu kendileriyle aynı olacaktır.
şunu yapıyor: ''Kızılderili, varoluş tarzında katı, ilkel tarzında inatçı
yaşam yöntemleri. . . şimdiye kadar onu kurtarma mücadelesini kazandı
ve kalmıştır. . . ileriye doğru tek bir adım bile atmamaya karar verdim.''π Bu
yeni ırkçılık yalnızca Guatemala'nın acımasız kapitalist kalkınma modelini haklı çıkarmakla
kalmadı, aynı zamanda onun sınırlarını da açıkladı. Guatemalalı liberaller olmak istiyordu
Avrupalılar gibi, eğer öyle değilse bu Hintlilerin hatası olsa gerek.
Bağımlı kapitalizmin doğasında bulunan kalkınmanın sınırlamaları şunlardı:
bu nedenle kolaylıkla yerli kültüre ve onun algılanan engelleyiciliğine kaydırılabilir.

Bunu kabul eden en cömert liberaller bile
Hintlilerin içsel değeri, Guatemala'nın ekonomik gelişimini ırksal terimlerle
anlıyordu. Zenginliği yaratan Hintlilerdi
ulus ve en hayırsever şekilde bunu yapacak olan da bu üretimdi.
versiyonları Hintlileri vatandaşlara dönüştürüyor.π
Irkla ilgili liberal ideoloji aynı şekilde milliyetçi tarih yazımıyla da güçlendirildi.
Morelos'tan Juárez'e, anti-emperyalist mücadelelere
Meksikalı tarihçiler ve politikacılar, Amerika Birleşik Devletleri ve Fransızlara
karşı, özellikle Meksika Devrimi'nin ardından, Hindistan'ın ulusal tarihe katılımını
kabul etmek ve dahil etmek zorunda kaldılar.
Yerlilerin tepkisindeki başarısızlıklar ve neredeyse aynı şekilde Kızılderilileri dışladılar.

ulusal ilerleme ve kadere dair anlatımları.π Gálvez'in düşüşü
Estado de Los Altos'un başarısızlığı, Carrera rejiminin dayanıklılığı
hepsi Hintlileri suçladı. Bu nedenle ırkçılık ve ekonomik kalkınma, tarihin yazımı
ile birleşerek önemini güçlendiriyor.
kast kimliği sosyal ilişkilerin anlaşılmasında rol oynadı.
Quetzaltenango'da, diğer faktörler de aynı şekilde derinleşmeyi etkiledi.
etnik bağlılık. Pek çok kişinin erken ve başarılı geçişine rağmen
K'iche' köylüleri ve zanaatkarlar ticari üretime, ev üretimine ve geçimlik tarıma
katlandılar. Müdürler hâlâ şehrin cofradía sistemine aktif olarak katılıyor ve
bireyleri birbirine bağlamaya devam ediyordu.
bağımlı paternalizm ilişkileri içindedirler. Büyük K'iche' arazi sahipleri
karşılığında fakir Kızılderililere yaşamaları ve tarım yapmaları için toprak sağladık.
emek veya mahsul. Diğerleri çobanların kendi mülklerinde otlamasına izin veriyor. Rağmen
Kâr ve piyasa kaygıları üretim kararlarına hakim olmaya başladı, toplumsal
normlar hâlâ birikimi sınırlayabiliyordu. Tomás Pac ve Pio quinto Guzmán'ın
patates yetiştirmek için orman arazisini yok etmesi yerli yetkililer tarafından
engellendiğinde, onlara defalarca iftira atıldı.
K'iche' belediyeleri ''los ricos'' olarak bilinir.π
Cemaat kimliğinin ve kurumlarının hayatta kalması, kapitalizme karşı bir direnişin

işareti değildi; daha ziyade kültürel ve sosyal matrisleri oluşturdu.
toplumsal ilişkilerin piyasa güçleriyle eklemlenmesi yoluyla. biz olarak
Gördüğümüz gibi, sermaye birikimi, borç tahakkuku, emeğin seferber edilmesi
ve toprağın metalaştırılması, bunların hepsi,
Toplumsal ve aile ilişkileri bağlamı. Topluluğun dili
dolayısıyla “hem sınıf mücadelesinin hem de sınıf dönüşümünün

silahı”ydı . π Müdürler, toplumsal kaynakları harekete geçirmek için
karşılıklılık ve himaye ilişkilerini kullanabilirdi; yoksullar aynı ilişkileri elitleri
kendi ihtiyaçlarından sorumlu tutmak için kullanmaya çalışabilirler; ve
herkes piyasanın en kötü etkilerine karşı aracılık etmek için hane halkı
geçimlik üretimini kullanabilir.
Ancak yirminci yüzyılın arifesinde mevcut haliyle topluluk deyimi,
Guatemala'da sürmekte olan hızlı dönüşümleri ifade etmeye yeterli
değildi. İhtiyaç duyulan şey, ekonomik olanı kültürel olanla, yerel olanı
ulusal olanla buluşturan bir dildi.
Bölüm 6
Irkın Yeniden Canlandırılması: Irk, Sınıf
ve Etnisitenin Ulusallaştırılması
Ladinolar ve Kızılderililer iki ayrı sınıftır; birincisi, ilerlemenin açtığı yollarda
umut ve enerjiyle yürüyor; ikincisi ise taşınmaz, siyasi ve entelektüel hayatta
herhangi bir rol oynamaz, eski alışkanlık ve geleneklerine inatla bağlı kalır.
—1894 Guatemala Ulusal Nüfus Sayımı
Bugün yapabileceğimiz tek şey toprağı işleyerek ve hammaddeyi faydalı
ürünlere dönüştürerek ilerlemeye katkıda bulunmaksa, o zaman
cumhuriyetin ahlaki atmosferi doğal yeteneklerimizi geliştirmemize izin
verdiğinde çocuklarımızın zekasını geliştirebileceğiz. ve ülkenin sosyal ve politik
devrimine katkıda bulunun. Demokrasilerin temeli olan sivil ve siyasi eşitliği
elde etmek için Kızılderililerin yenilenmesini arzuluyoruz.—1894 K'iche'
dilekçesi
Guatemala'daki kapitalist gelişme, sınıf ayrımları oluşurken bile etnik kimliğin

yoğunlaşmasına olanak sağladı. Bu olgu, kahve rejimi altında etnik ilişkilerin
alabileceği çeşitli olası biçimlerin ana hatlarını çizmeye yardımcı olmasa da,
bireylerin kendi dünyalarını anlamlandırmak için bu olasılıklardan nasıl
yararlandıklarını açıklamıyor. Sonraki iki bölümde Quetzalteco K'iche' elitlerinin
etnik kimliği değişen zamanlara uyacak şekilde yeniden tanımlamak için
ellerindeki siyasi ve kültürel kaynakları nasıl kullandıkları incelenecek. Tarihçiler
ve antropologlar, on dokuzuncu yüzyıl Kızılderililerinin uluslar, bölgesel sınırlar,
yönetim felsefeleri ve ulusal vizyonlar konusunda yalnızca en çarpık ve ilkel
anlayışa sahip oldukları konusunda bizi defalarca temin ettiler. Dahası,
akademisyenler sıklıkla yakın zamana kadar Hintlilerin toplumlarını ve
toplumlarını tanımlayacak hiçbir yazılı kayıt bırakmadıklarından yakınıyorlar.
Irk, Sınıf ve Ulusallaştırma 131
kültür. Quetzalteco K'iche's için durum böyle değil. Sadece üretmekle kalmadılar
Yerel ve ulusal devletle ilişkilerinde çok sayıda hesap var ama
ayrıca anıtlar dikti, binalar inşa etti ve kurumlar kurdu
ilerlemeye olan inançları ve Guatemala'ya bağlılıkları
ulus ölçülebilir. Aslında K'iche' elitleri,
modernitenin güçleri son derece modern bir kimlik geliştirmeye yöneldi;
kültürel süreçte tabi bir sınıf olarak tarihsel olarak bilinçlidir.
ve ekonomik dönüşüm. Marshall Berman'ın deyimiyle "sürekli oluş
halindeydiler."
Paradoksal bir şekilde, yeni liberal ideolojiler K'iche' elitlerine devam
eden kast otoriteleri için yeni gerekçeler sağladı. Çözümün dağılmasıyla
şehrin tarımsal ejidos'u ve Guatemala'nın kahve kapitalizmine geçişi,
Müdürlerin otoritesi, idareyi düzenleme güçlerine bağlı hale geldi.
orman ve meraların kullanımı ve siyasi gündem olma çabaları
sadece Quetzalteco K'iche'nin değil tüm ulusun temsilcileri
Hintliler. Bu bölümde K'iche'nin eş zamanlı çabalarının nasıl gerçekleştiği incelenecek.
elitlerin daha yoksul, kırsal kesimden uzaklaşmaları ve onlar adına konuşmaları
Hintliler ırk, ilerleme ve
ulus - toplumsal, belediyesel ve ulusal siyasi ilişkilerden ortaya çıkan ve
şekillenmesine yardımcı olan yorumlar.
Olumlu Bir Antinomi:

Indígenas Belediyesi'nin Kaldırılması
Belediye arazilerinin özelleştirilmesiyle Quet zaltenango'nun etnik ilişkilerinin

yapılandırılma biçiminde bir değişiklik meydana geldi. Belediye siyaseti hayır
daha uzun, öncelikle şehir kaynakları konusunda kastlar arasında bir rekabet. Gibi,
K'iche yavaş yavaş siyasi özerkliğini bir rol karşılığında takas etti.
tek belediye haline getirildi. Ancak siyasi nüfuz kaybının sinyalini vermek
yerine, K'iche'nin siyasi otoritesi önemli açılardan büyüdü.
Belki de önceki nesil belediye yöneticilerinin kaderi yüzünden cezalandırılmış
Yetkililere rağmen Ladinos, 1871'den sonra yerlilerin kanunlarını derhal
ortadan kaldırma girişiminde bulunmadı. Aslında, K'iche' prensleri liberal
zaferden yararlanarak yerli halkların ofisinin derhal kaldırılmasını talep etti.
gobernador'un görevine son verilecek. Sömürge döneminde, gördüğümüz gibi,
Gobernadorlar genellikle K'iche' otoriteleri arasında en çok tehlikeye atılan
kişilerdi; İspanyollarla yakın bağlarını kendilerini zenginleştirmek için kullanıyorlardı ve
7. Municipalidad Indígena, 1886. William Brigham, Guatemala'da:

Quetzal Ülkesi.
Karşı sayfa
(yukarıda) 8. Municipalidad Indígena, 1894.

Fotoğraf: Estudio Piggot y Lesher, izniyle cirma.
(altta) 9. Birleşik Ladino, K'iche' belediyesi, c. 1920

Fotoğraf: Tomás Zanotti, izniyle cirma.
Halkın huzursuzluğunu önlemek. Carrera'nın konumu yeniden tesis
etmesi, yerli özerkliğinin iadesini işaret etmek yerine, gobernador ve
Ladino yetkililerinin karşılıklı bağımlılığını kurumsallaştırdı. Liberal
devrimin hemen ardından, komün adına hareket eden müdürler, şehrin
önceki iki goberna dore'si José María Paz ve Antonio Cajas tarafından
işlenen suiistimallerden şikayetçi oldu. Müdürler, bu iki kişinin yaptıkları
muameleden dolayı hesap vermesini talep etti . topluluk fonlarından.
Barrios anlaşmazlığa bizzat müdahale etti ve valilik makamının kaldırılmasını
ve otoritesinin yerli alkalilere devredilmesini emretti. Karşılığında,
müdürler Paz ve Cajas tarafından kötüye kullanılan fonları silah satın
almak için kullanmayı teklif etti. yeni rejim. Kısa bir süre için, valilerin
görevden alınması, prensleri Ladino elitlerinin doğrudan kontrolünden
kurtardı.
Ancak Ladinos'un yerli belediye yapısını kendi bünyesine dahil edecek
prosedürleri yavaş yavaş başlatmasıyla, K'iche' yetkilileri resmi siyasi
özerkliklerini sonunda kaybettiler. 1879'da La dino belediyeidad, hükümet
bakanına bir plan önerdi. Ladinos'a göre ikili sisteme son verilmesi
zorunluydu çünkü liberal cumhuriyetin mevzuatı ile monárquica costumbre
(monarşik uygulamalar) arasında "pozitif bir çatışkı" mevcuttu. K'iche'
cabildo "toplamda Kızılderililere hiçbir şey bırakmadan" Ladinos, K'iche'lerin
Ladino toplantılarına katılmasını ve işlerini denetlemek üzere bir Ladino
sekreteri atanmasını önerdi . Şehir komisyonlarında daha fazla sorumluluk
üstlenelim. Dilekçenin sonucuna göre bu, "iki sınıfı asimile etmenin" en
ihtiyatlı yoluydu. Plan 1880'ler ve 1890'lar boyunca uygulamaya konuldu.
1882'de siyasi parti Barillas, iki organ için tek bir sayman atanmasını
emretti; 1880'lerin sonlarında yerli yetkililer Ladino oturumlarına katılmaya
ve belediye komisyonlarında hizmet vermeye başladı; ve nihayet 1894'te
yerli cabildo'nun kaldırılmasıyla ikili sistem sona erdi.
Ancak bu noktada yerlilerin siyasi özerkliği hayal ürünü bir görünümden

biraz daha fazlasıydı. Carrera'nın kurumsal yerli korumalarını yeniden
tesis etmesi, K'iche's'e politik ve ekonomik olarak yeniden toplanabilecekleri
bir alan sağladı, ancak Quetzalteco Kızılderilileri ile Ladinoları birbirine
bağlayan karmaşık sosyal ve politik ilişkileri kıramadı. Gördüğümüz gibi,
sömürge döneminin derinliklerinden itibaren Kızılderililer, kendi çıkarlarını
sürdürmek için İspanyollara ve ardından Ladinolara güvenmeye başlamışlardı.
otoritelerini korurlar. Bu bağlılık sınıf ve ayrıcalıkları aşar. Örneğin 1870

yılında Saturnino Pisquiy, ministro de gobernación'a (içişleri bakanı), K'iche'
alcaldes'in kendisini kofradías'ta hizmet etmeye zorlayarak güçlerini kötüye
kullandığından şikayet etti.π 1873'te, Gregoria adında fakir bir yerli kadın
vardı. Soch, kendisine kötü davranan K'iche' kocasından korunmak için
Ladino sulh yargıcına gitti. 1882'de, okuma yazma bilmeyen yerli bir
domuz çobanı olan Basilio Tzum, başka bir K'iche' ile yaptığı toprak
mücadelesinde bir Ladino avukatına vekaletname imzaladı. 'iç'.Ω
Ve 1895'te, zengin bir K'iche' toprak sahibi olan Tomás Pac, Ladino
alcalde'sine, topraklarının tapusunu göstermek için yerli yetkililer tarafından
taciz edildiğinden şikayet etti.
Artan siyasi katılımın neden olduğu bölünmeler (Ro dolfo Pastor'un yerli
siyasetin makineleştirilmesi olarak tanımladığı durum) on dokuzuncu yüzyıl
boyunca devam etti. 1879'da Gregorio Morales, izinsiz bir cabildo oyu
toplamaya teşebbüs etmekle suçlandı ve 1881'de 88 K'iche, 113 kişinin oy
kullandığı yerli belediye seçiminin, kendilerine zaman veya tarih konusunda
bilgi verilmediği için geçersiz olduğundan şikayet etti. 1881'deki davada
her iki taraf da Ladino jefe politico'ya, rakiplerinin komün'e liderlik etmek
için gereken siyasi kapasiteye sahip olmadığından şikayetçiydi: "Onlar müdür
karakterine sahip değiller" dedi bir grubun sözcüsü, diğerinin sözcüsü ise
"utanç verici bir şekilde, sınıfımızda hiçbir işe yaramayan, yönetmeyi
arzulayan insanlar var" diye suçladı.
Liberal devlet konsolidasyonunun bu dönemindeki diğer pueblolarda

olduğu gibi, toplumsal gerilimler, rakip hizipleri, iddialarını haklı çıkarmak
için giderek daha fazla topluluğun diline güvenmeye zorladı. 'pueblo adına
konuştuğunu iddia ediyor.'' Ancak siyasi otoritenin zayıfladığı ve sınıfsal
tabakalaşmanın arttığı bir ortamda yerli liderler, iddialarını desteklemesi
için Ladino devletine giderek daha fazla çağrıda bulunmak zorunda kaldı.
Bu, devletin gücünü güçlendirirken topluluk kimliğini derinleştirme gibi
görünüşte çelişkili bir etki yarattı. Liberal devlet 1871'de topluluklara
beklenmedik bir şekilde ulaşmadı; içeri davet edildi.
Ancak Ladino otoritesine olan bağımlılığın derinleşmesine rağmen yerli

otoritelerin gücü bazı açılardan arttı. Arazinin özelleştirilmesi, K'iche's'i
karşılıklı haklar ve yükümlülükler alanında sınırlayan ortak alanı ortadan
kaldırdı. Elbette ataerkil ilişkiler eşfradialar, borçlar ve akrabalıklar üzerinden
devam ediyordu. K'iche' yetkilileri hâlâ
kez, daha yoksul meslektaşlarını savundular. Ancak geçim hakkı
beklentileri ortadan kalktıkça saygı ve yükümlülük ilişkileri giderek
zayıfladı. Müdürlerin gücü, devletin cezalandırma işlevine çok daha
doğrudan bağlı hale geldi. Gelir tahsilatı buna bir örnek teşkil
etmektedir. Geçmişte topluluk hazinesinin büyük bir kısmı, üretimi
ortak emeğin seferber edilmesini gerektiren ortak hasadın (siembra de
la comunidad) satışı yoluyla elde edilmişti. Şimdi ise aksine, K'iche'nin
gelirinin çoğunluğu cezalar ve ücretler aracılığıyla toplanıyordu. Örneğin
1876'da alınan 1.050 pesodan 712'si para cezalarını veya hapis cezasının
hafifletilmesi için ödenen parayı temsil ediyordu. Bu cezaların
çoğunluğu sarhoş veya skandal davranışlarla ilgiliydi. K'iche' yetkilileri
ayrıca saldırı ve aile içi şiddet gibi daha ciddi ihlallere de para cezası verdi.
Şehir büyüdükçe Ladinos yerli otoriteye daha fazla güvenmeye
başladı. Bu güven, 1895'te Ladino alcalde'nin, belediye komitelerinin
yargıçları (yargıçları veya başkanları) olarak görev yapmak üzere bir
dizi K'iche'yi görevlendirmesi üzerine , "ejidos, yollar ve ormanlarla ilgili
komisyonların verilmesi gerektiğini" kabul etmesiyle açıkça kabul
edilmiş oldu. çeşitli Hintli meclis üyelerine çünkü onlar görevleri en iyi
şekilde yerine getirebilecek kişilerdir. . . her şeyden önce ormanların
kesilmemesini veya tahrip edilmemesini sağlamak.'' π Juez de
ejidos'un konumu 1960'lara kadar K'iche'nin kontrolü altında kalacaktı.
Aynı yıl, K'iche'ler aynı zamanda "Kızılderililer arasında [elektrik ve aşı]
uygulamalarının tehlikeli olduğu yönündeki genel endişeyle" mücadele
edebilmeleri için hem elektrifikasyon hem de aşı komitelerinin başına
getirildi . Municipalidad de Indígenas 1894'te kaldırılmış olmasına
rağmen, müdürler artık tek belediyedeki üçüncü alcalde ve altı meclis
üyesinin her zaman bir K'iche' olmasını sağlayan bir anlaşmaya aracılık etti.
K'iche' yetkilileri, şehir ve çevresinde geniş bir himaye ağı oluşturmak
için siyasi güçlerini kullandılar. 1895'ten sonra, aynı zamanda sulh
hakimi olarak da görev yapan üçüncü alcalde, belediye genelinde büyük
bir yardımcı alcaldes birliği emrindeydi.
Örneğin 1899'da, yirmi beşi alkali yardımcıları, on iki orman nöbetçisi
ve sekiz gece devriyesi dahil olmak üzere tümü K'iche'ler olmak üzere
kırk dokuz çalışanı kendi yetkisi altındaydı. Ω 1910'a gelindiğinde bu
yardımcıların sayısı 137. Bu yüzyıla kadar bireyler, para cezası veya
hapis cezası altında, yerli belediyelerin talimatı doğrultusunda hizmet
etmek zorunda kaldılar. Hizmetlerinin karşılığında bu yardımcı alkaliler
Irk, Sınıf ve Millileştirme 137
arazi kullanım hakkı tanındı. José María Pac, Serapio García ve José María
Orozco'ya orman nöbetçisi olarak hareket etmeleri karşılığında yirmi üç
cuerda verildi. Dahası, cofradía sistemi yerli yetkililer tarafından
düzenlenmeye devam etti. 1894'ten sonra, üçüncü alcalde, ardışık alcaldes
de cofradías'ın entregas'ına (cofradía mallarının ve otoritesinin aktarımı)
yetki verilmesinden ve denetlenmesinden sorumluydu . Bu yetki, kırsal
aldea'ların ( mezralar) daha yoksul kofradíalarına kadar uzanıyordu.
Jorge Ubico'nun 1935'te seçilmiş belediye başkanlarının yerini atanmış
belediye görevlileriyle değiştirmesinden sonra , cofradía sistemini
düzenleme sorumluluğu 1935'te K'iche' otoritesine geçti. ejidos'un sorumluluğ
Bölgede inşaat hızlandıkça, K'iche' yetkililerinin işçi çalıştırma yetkisi de
arttı. Üçüncü alkalide, mezarlığın bakımını yapmak, yol inşa etmek,
sokakları temizlemek, belediyeye ait taş ocağında çalışmak veya diğer
kentsel ihtiyaçlarla ilgilenmek için otuz ila kırk yerli erkekten oluşan
haftalık çalışma çeteleri sağlıyordu. Bu işçilerin çoğunluğu , Kent
coğrafyasının sınıf bileşimi kırsal aldealardan ve kantonlardan geliyordu.
Kronik iş gücü sıkıntısı , yerli alcalde'ye, jefe politico'nun yetkisiyle,
görünüşte kendi yetki alanı dışında olan diğer belediyelerden adam talep
etme yetkisi verdi. kaçan kolonileri ele geçirmek için. Özel müteahhitler
olarak yerli seçkinler, şehirle kazançlı anlaşmalar sağlamak için siyasi
bağlantılarını kullanabilirler
ve bu da K'iche'ler arasında çalışma ilişkilerinin geliştirilmesine yardımcı
olur. Örneğin Agatón Boj, belediyede çeşitli pozisyonlarda görev yaptı ve
1900'de üçüncü alcalde oldu. Oğlu Enrique, 1903 ve 1909'da regidor
olarak görev yaptı. 1906'da Boj, belediyenin cephesinin yeniden inşası için
ihaleyi kazandı. tiyatrosu (bkz. şekil 10), 1902 depreminde yıkıldı ve
1907'de başkan Manuel Estrada Cabrera'nın panteon mezarını inşa etmek
için tutuldu. Estrada Cabrera, Boj'un şüphesiz daha önce ilişkileri
olduğu eski bir Quetzalteco belediye başkanıydı. . 1907'ye gelindiğinde
Boj, tamamı K'iche' olmak üzere elliden fazla işçinin maaş bordrosunda
çalıştığı şehirdeki en büyük işverendi. 1899'da regidor ve 1907'de alcalde
olarak görev yapan diğer bir K'iche', José María Citalán, şehrin yeni
hastanesinin bir bölümünü inşa etmek için 1905'te dört bin pesoluk bir
sözleşme imzaladı.
O halde, resmi K'iche' özerkliğinin sonu, devletten çok devletin gücüne

dayanan yeni yerli otorite biçimlerinin ortaya çıkmasına neden oldu.
10. Agatón Boj tarafından inşa edilen Quetzaltenango belediye tiyatrosunun

cirma.
yeni cephesinin açılışı, 1907. Fotoğraf: Tomás Zanotti, izniyle
karşılıklılık toplumsal normları. Ancak Hintliler görünüşte siyasi değişimlere

uyum sağlarken, kültürel otoritelerini korumak için hızla harekete geçtiler.
Bunu yapabilmek için topluluğun doğasını yeniden tanımlamaları gerekiyordu.
Irkın Yenilenmesi İçin
Ocak 1894'te cabildo'larının kaldırılmasıyla karşı karşıya kalan 107 K'iche'

müdürü belediye meclisine bir dilekçe gönderdi. Dilekçe o kadar dikkate
değer, beklenmedik derecede sofistike ki, Hintlilerin elitlerin duymak
istediklerini söyleme kapasitesinin tekil ama anormal bir örneği olarak
kolayca gözden kaçırılabilir - ancak bunu, bunu kanıtlayan bir dizi yazı
ve eylem takip etti. bunun yalnızca astların elit anahtar sözcükleri
tekrarlaması olmadığını. Yerli alcalde Santiago Coyoy tarafından net,
emin bir el ve tam bir resmi İspanyolcayla yazılan dilekçe, tek belediye
haline gelecek olan yerde temsilin arttırılması yönünde bir çağrıda bulunuyo
Dürüstlükleri ve gerçekten liberal ilkeleri nedeniyle ve aborijinlerin

(aborigenes) özel karakterlerine ve ihtiyaçlarına her zaman saygı göstermiş
olmaları nedeniyle talebimizi kabul etmekten daha azını yapamayacak olan
vecinos'a dilekçe göndermek bizi memnun ediyor. hak ettiği ilgiyi.
Irkımızın siyasi ilerlemesini arzuluyorsunuz (vosotros deseáis), çünkü
patria'nın ilerlemesinin gerçekleşmesine katkıda bulunduğumuza
inanıyorsunuz. Ve eğer bugün yapabileceğimiz tek şey toprağı işleyerek ve
hammaddeyi faydalı ürünlere dönüştürerek ilerlemeye katkıda bulunmaksa,
o zaman cumhuriyetin ahlaki atmosferi doğal yeteneklerimizi geliştirmemize
izin verdiğinde, zekamızı geliştirebileceğiz. çocuklar ve ülkenin sosyal ve
politik devrimine katkıda bulunun.
Demokrasilerin temeli olan sivil ve siyasi eşitliğin sağlanması için
Kızılderililerin yenilenmesini arzuluyoruz. Kızılderiliyi dövmek, alay etmek,
küçümsemek, onu kamusal alandan uzaklaştırmak (alejarlo de la cosa
pública), haklarını kısıtlamak beyler, onun ilerlemesini sağlamayacaktır.
Hintlinin kolektifin çıkarlarını bildiği; onları savunduğunu; bunları nasıl
yöneteceğini öğrendiğini; adalet duyulur.
Bu dilekçenin arzusu budur.
Señores Concejales: Sizin de çok iyi bildiğiniz gibi, Quetzaltenango'nun
en azından üçte ikisi Hintlilerden oluşuyor, hepsi çalışmayı seviyor ve
otoritelerine kesinlikle saygılılar. Ancak tüm bunlara rağmen Hintliler
ayuntamiento'da gerçek bir temsilden yoksundur. Los Alisos, Pacajá,
Chichi guitán, Chicalajá ve diğer belediye mezralarının aileleri, taleplerini
formüle etmek veya sulh hakimleri önünde kendilerini sesli olarak
savunmak için yeterli İspanyolcaya sahip değiller; avukatların müdahalesi.
Bunun sonucu nedir? Bazıları, K'iche' lehçesini konuşan bir yargıcın
bulunmamasının Hintlilerin İspanyolca öğrenmesini teşvik edeceğini
söyleyebilir. Bu onları hızlı bir şekilde öğrenmeye zorlayacaktır, ancak
adaletsizlik pahasına. Bu insanlık dışı olurdu.
Özetle ne istiyoruz. . . bu üçüncü alcalde, ikinci sendika ve şu altı meclis
üyesi. . tam olarak Indígenas olsun.. Ayrıca soruyoruz. . . bu şehirde Hintliler
için bir yargıç olması ve onun her zaman Hintli olması.
Ladino belediyesi duvar ördüğünde, K'iche'ler dilekçelerini doğrudan

başkana gönderdiler, o da taleplerini onayladı. Ω
Quetzalteco müdürleri, yeni ortaya çıkan yerli kent zanaatkarları sınıfının
önderliğinde, yüzyılın son yarısında alternatif bir milliyetçi söylem oluşturdular.
On dokuzuncu yüzyıl. Bu yerli milliyetçiliği mülkiyet haklarına dayalı bir

vatandaşlık anlayışına dayanıyordu. Çünkü belki de ilk
K'iche' seçkinleri kendilerini müdür olarak değil, müdür olarak tanımladılar.
yerli mülk sahipleri, herhangi bir hak talebi için ön yeterlilik
liberal bir politik çerçeve içinde yapılmıştır. Ekonomik durum göz önüne alındığında
Artan metalaşmanın birçok K'iche'ye sağladığı faydalar
Zanaatkarlar, tüccarlar ve çiftçiler için bu şaşırtıcı değil. Ama Guatemala olarak
Hızlı ekonomik ve politik dönüşümler geçirdiğinden, liberal mülkiyet kavramlarının basit bir
şekilde benimsenmesi, mülkiyetin güvence altına alınması ve sağlanması için yeterli olmayacaktır.
karmaşık ve çelişkili kültürel, politik ve ekonomik konumlarını meşrulaştırıyorlar.

İhtiyaç duyulan şey alternatif bir söylemdi
Ulusal olanı kültürel olana bağladı.
Tarımsal ihracat kapitalizminin baskıları birbirine sıkı sıkıya bağlı olan ilişkileri çözdü.
müdürlerin kendi topluluklarıyla olan karşılıklılık ilişkileri
yetki. Görevlerinin gerektirdiği faydalardan yararlanmaya devam etmek için
onları kast elitleri getirdi, yerli otoritelerin bir
La Patria'nın ilerlemesiyle yakından bağlantılı olan etnik köken. Farklı
Milliyetçiliği ve Hint etnisitesini karşılıklı olarak görme eğiliminde olan Ladinos
dışlayıcı (ve ulusun ilerlemesinin kendisine bağlı olduğu)
Hintlilerin bastırılması), Hintli elitler bu kavramların
karşılıklı bağımlıdır, biri olmadan diğeri ilerleyemez. İçinde
onların görüşüne göre, Hintlilerin yenilenmesi sivil ve politik bir dönüşüme yol açacaktır.
Eşitlik demokrasinin temeliydi. Alternatif milliyetçilikleri ikili bir amaca hizmet
ediyordu. Ulusun ilerlemesini birbirine bağlayarak
kültürel yenilenme, toplumsal otorite konumlarını haklı çıkardılar
yerel ve ulusal Ladino devleti; ve tersine, etnik ilerlemeyi ulusun ilerlemesine
bağlamak, diğerlerini meşrulaştırmaya hizmet etti.
Hintliler siyasi güçlerini sürdürüyorlar. Elbette ki bu ideolojik manevra onların
siyasi eğilimlerinin devamını sağlamaya yetmeyecektir.
güç. Bu nedenle kurumsallaşmayı istediler ve aldılar.
yeni liberal devlette kültürel ve politik aracılar olarak rolleri.
Artık otoritelerini garantileyen şey, toplumsal itaatten ziyade, her zamankinden
daha fazla devlet yaptırımıydı.
Ancak ortaya çıkan bu kimlik, giderek ticarileşen bir topluluk ve sürekli
genişleyen bir ulus devlet arasında iki yana durmaya çalışan müdürlere
retorik destek sağlamaktan daha fazlasını yaptı. K'iche' elitleri
en azından dışsal olarak liberal varsayımların çoğunu paylaşıyordu.
ilerleme, medeniyet, eğitim ve ekonomik refah. yine de

K'iche'ler ve Ladinos hemen hemen aynı araziyi geçtiler; prenslerin kurmaya
çalıştığı ulusun ahlaki sınırları, liberal elitlerin hayal ettiği sınırlar ile aynı değildi.
K'iche' seçkinleri nerede
deyim yerindeyse, çizgiyi çekmek “ırk”tı. Her ne kadar çoğu şeyi kabul etseler de
Ladino milliyetçiliğinin ırkçı, atfedici özellikleri (örn.
Bozulmuş ve yeniden canlandırılması gerekiyordu), K'iche's, Guatemala'nın kahve
üreten bir ülkeye dönüşmesiyle giderek güçlenen Ladino ırk ve sınıf denklemini
kategorik olarak reddetti.
On dokuzuncu yüzyılın ortalarında Carrera yönetimi altında liberal bir elit

indigenismo ortaya çıkmaya başlamıştı. Meksikalı muadili gibi bu da
(Kreol milliyetçiliğinden biraz daha fazlası olan) yeni ideolojinin sömürgeci kökleri
vardı. On dokuzuncu yüzyılda zirvesine ulaşacaktı, bir bakıma,
José María Reina Barrios'un (1892-98) başkanlığında ve çoğu
K'iche'nin yukarıdaki dilekçede kullandığı dil ve diğerleri bunu beğeniyor,
sırasında Guatemalalı entelektüeller ve politikacılar arasında serbestçe dolaşıyordu.
Reina Barrios'un görev süresi. 1893 ve 1894 yılları özellikle hareketliydi
Guatemala'nın politik ekonomisinde Kızılderililerin rolüne ilişkin tartışmalar
için. Entelektüeller, politikacılar ve Finquero'lar, man damiento'nun yerli
topluluklar üzerindeki etkilerini çevreleyen, çoğu fırsatçı olan hararetli tartışmalara
katıldılar. Ekim 1893'te Reina Barrios
15 Mart 1894'ten itibaren taslağın resmi olarak sona erdiğini duyurdu. Bunlar
Tartışmalar Ladinos'un gizli çöküş eğilimini ortaya çıkardı
etnik kökene göre sınıf ve Hintlilerin yeni rolüne uygun olarak
yarı-proleterleşmiş kahve işçileri, yerli kültürü
zor ve alçaltıcı bir çalışma. Bu yazarlardan daha hayırsever olanlar
İspanyolları suçluyor: ''¡El Indio! Ah, fethin ilk gününden beri. . .
doğuştan köle, yük hayvanı.'' Liberal bir el çabukluğuyla
İlerlemenin umut dolu parıltısında hangi sınıf gölgede kaldı, Hintliler
''yok olmaya mahkumdur.''
Bu temanın elbette çeşitleri vardı. 1890'lar boyunca,
kahvenin sağladığı ekonomik patlama biraz daha fazlasına izin verdi
Yükselen ulustaki Hintlilerin yerine ilişkin cömert ve yaratıcı vizyon
daha önce ifade edilenden daha fazla. π Reformcular ve aydınlar arasında
Konuyu ciddi olarak düşünenler ne olduğu konusunda fikir birliğine varamadı
tam olarak “ilerleme”yi oluşturuyordu. Yenilenme, giderek daha fazla tartışılan bir kelime
hakkında “maddi, fikri ve manevi” içerik taşıyabilir.

Antonio Batres Jáuregui gibi daha eleştirel ve düşünceli düşünürler,
Kolomb öncesi uygarlıkların gelişmiş doğası, Kızılderililerin, artık yozlaşmış ve
çürümüş olsalar da, kurtarılabilir olduklarının ve özgürleşebileceklerinin kanıtıydı.
“kamusal hayata” aktif üyeler olarak katılıyorlar. Batres özellikle
hem mandamiento hem de liberal arazi yasalarını eleştirdi. Yine de Batres bile,
bazı yerli "masum geleneklerin" korunabileceğini ümit eden,
yerli kültürün eninde sonunda yok olmaya mahkum olduğuna inanıyordu .
eğitim, teknik eğitim ve ulusal toplumla iletişim, Ladino

Reformcular, ulusun ilerlemesi için Hint etnik kökeninin ortadan kalkması
gerektiğine inanıyorlardı:
Hintlilere komünal sistemlerini terk etmeleri için gerekli araçları vermeliyiz; onların
ortak ve değişmeyen kıyafet; barbarca totopoxte diyetleri (büyük mısır
tortilla) ve kırmızı biber; tufan öncesi dilleri; onların kırsal, ilkel ve

rustik evler. Tek kelimeyle Hintlilerin kendi tarzlarından uzaklaştırılması gerekiyor.
varlık - değişmez ve doğuya özgü. O halde Hintlilerin olduğundan şüphe edilemez.
medeniyetlerini geliştirme ve ilerlemeyi teşvik etme konusunda oldukça yeteneklidirler. O olmaz
Aborigenlerin şimdiki nesli olun . . . ama yeni nesiller genç
ve esnek, yeni yüzyılın taleplerine uyum sağlayacak. Görmek . . . Nasıl

Kızılderililerle dolu pueblolar artık Ladinos'un geri kalanıyla karıştırılıyor. Sadece bir
Birkaç yıl önce Jocotenango'da çok sayıda aborijen vardı,
Hintliler gibi giyinmişler, onların ilkel dillerini konuşuyorlardı. Bugün çocuklar

Bu Jocoteco'ların neredeyse tamamı duvarcıdır ve kendi koşullarını bırakmışlardır.
Hintler, Ladino oluyorlar, dillerini kaybediyorlar, sıradan gibi giyiniyorlar
insanlar.
Her ne kadar ırkla ilgili retoriğin çoğunu benimsemiş olsalar da ve

Yenilenmenin ardından, K'iche' elitleri hem yerli kültürün sınıfla eşitlenmesini
hem de bu denklemin yenilenmeyle ortadan kalkacağı inancını reddettiler.
ilerleme ve medeniyet.
Daha önce yerli otorite ve güç,
halk ve seçkinler arasındaki sosyal mesafenin korunması. Bu mesafe
kırsal yaylaların göreli homojen yapısından dolayı
çoğunlukla pueblo'larda gerçekleşti. Ancak Guatemala'nın tarımsal ihracat
kapitalizmine dönüşmesiyle birlikte, Quet zalteco yöneticilerinin yalnızca
kendi aralarında sosyal mesafe oluşturması ve yeniden üretmesi artık yeterli değild
kendi toplulukları. Kahveden elde edilen zenginlik emek sayesinde üretildi
onbinlerce borç yüklü Hintlinin gücü. Ulusal siyasi söylemde kültür giderek
sınıfla ilişkilendirilmeye başlandı; Hintli olmak giderek yoksullaşan bir
mevsimlik işçi olmak anlamına geliyordu.
Ancak Quetzalteco K'iche'nin zanaatkarları, tüccarları ve çiftçileri kahve
toplayıcı değildi. Sınıf ve etnik köken birleşiminden kurtulmak, ancak
kültürel otoritelerini korumak için müdürlerin üç şey yapması gerekiyordu.
Birincisi, dil, kıyafet, meslek ve kentsel yaşam tarzı açısından Hispanik kültür
olarak kabul edilen kültüre giderek daha fazla asimile olmaya başladıkça,
bu şehir K'iche'ler etnik kökenlerini kaybetmemek için yerli kültürün ırksal
tanımını benimsemek zorunda kaldılar. kimlik. İronik bir şekilde, etnik
kökenin ırksal içeriği konusunda Ladinos'tan daha az belirsizdiler: Mümkün
olduğu kadar çok sayıda tanımlanmış Ladino özelliği benimsenebilir ve
yine de yerli kalabilirler. İkincisi, ''la raza indígena''nın destekçileri
rolünü üstlenerek, kendilerini yalnızca kendi toplulukları içindeki yoksul
veya sıradan Kızılderililerden değil, aynı zamanda Guatemala'daki tüm
Kızılderililerden de uzaklaştırmaya çalıştılar. K'iche' seçkinleri için bu,
yukarıdaki 1894 dilekçesinde yaptıkları gibi, kendi şehirlerinin
hinterlandındaki yoksul, okuma yazma bilmeyen İspanyol K'iche'lerin
savunucusu rolünü üstlenmekten, herkes adına konuşmaya yönelik kısa bir
retorik adımdı. Guatemala Kızılderilileri. 1890'ların ortalarında, yazılı
eserlerinde tekrar tekrar yer alan bir ifadeyi kullanmaya başladılar: Sadece
"özel olarak Quetzaltenango Kızılderilileri" adına değil, genel olarak "yerli sınıf" a
Kentli K'iche'lerin kendilerini daha yoksul Kızılderililerden uzaklaştırma
arzusunun yalnızca bir statü veya ayrıcalığın sürdürülmesi sorunu olmadığını
burada belirtmek önemlidir. Sömürüyle ilişkilendirilen kültürel simgelerin
(elbise, sandalet ve benzeri) kaybı da bir hayatta kalma meselesiydi. Yüzyılın
başında Quetzaltenango hâlâ yoksul Kızılderililerin habersizce sokaklarda
askere alınabileceği ve kıyıya yük taşımaya zorlanabileceği ve tarlasından
gelen bir köylünün şehir tarafından neredeyse öldüresiye dövülebileceği
bir yerdi. polis açıkça pala taşıdığı için.
Son olarak, büyük toprak sahipleri ve yüklenici işçiler olarak kendi

karmaşık sınıf konumlarının bir sonucu olarak, K'iche' elitleri ekonomik
değişimleri kültürel terimlerle açıklamak zorunda kaldılar. Böylece, kendisi
de belediye sınırları içinde geniş bir arazi parçasına sahip olan ve kendisine
borçlu bir düzine yerli piyon bulunan Santiago Coyoy, biraz ironi yaparak,
"Kızılderililerden talep edilen zorunlu çalıştırmanın kaldırılması" için başkana
teşekkür edebilirdi. tarım çiftlikleri olan zengin Ladinler tarafından.''
Bir Toplumun İlerlemesi:

Sociedad El Adelanto'nun Kuruluşu
Hintli seçkinler, birçok Ladino elitinin savunduğu gibi, eğitimin, ekonomik ilerlemenin
ve sıkı çalışmanın Hintlilerin asimilasyonuna yol açacağı fikrini reddetti. K'iche'
müdürleri için ilerleme, Kızılderililerin yenilenmesini gerektirecektir. 1894'te K'iche
bu umudunu, "ırkın yenilenmesi ve şehrin maddi ilerlemesi için çalışan
Kızılderililerden oluşan" bir dernek olan Sociedad El Adelanto'nun kurulmasıyla
kurumsallaştırdı. O zamanlar Latin Amerika'da popüler olan karşılıklı yardımlaşma
toplulukları, bugüne kadar varlığını sürdüren sociedad, varlığının ilk on yıllarında
öncelikle eğitimi ve sivil faaliyetleri destekledi: okullar kurdu, modernizasyon
projelerini destekledi ve kültürel ve politik etkinliklere katıldı. Üyeliğin
şartlarından biri de her sosyoloğun (üyenin) diğer Hintlilere örnek olması ve
çocuklarını on dört yaşına kadar okula kaydettirmesiydi. Kızılderililer, cabildo'larının
kaldırılmasıyla siyasi özerkliklerini bir dereceye kadar kaybetmiş olabilirler, ancak
sociedad'ın kurulması, onların kültürel ve sosyal güçlerinin devamını sağlayacaktır.
Kaldırılan Municipalidad de Indígenas ile şehrin üçüncü alcalde'si olan ve her zaman
K'iche' olan El Adelanto arasındaki sürekliliği vurgulamak için genellikle derneğin
yeni başkanıydı. π
Dernek, altmıştan fazla "şehrin yerli prensleri" tarafından kuruldu. Üyeler

K'iche' nüfusunun çeşitli kesimlerinden seçilmiş olsa da, kurucuların çoğunluğu bir
takım sosyal özellikleri paylaşıyordu. Ω Neredeyse hepsi Hakkında bilgi
bulunanların büyük bir kısmı şehir merkezinde yaşıyor ve dört mahalleden birinde
ev sahibi. Sahip olduğu 100 katıra bakılırsa muhtemelen hayatını yük taşımacılıkla
kazanan biri ve çok sayıda koyun ve ineğe sahip olan dördü hariç, hepsi öncelikle
geçimlerini ticaretle dengeleyen ya zanaatkâr ya da tüccar gibi görünüyordu. ve
ticari tarımsal üretim. Santiago Coyoy ve Marcos Cojulún gibi kuruculardan birkaçı
olağanüstü derecede büyük miktarda toprağa sahipken, Tranquilino Morales gibi
diğerleri çok az şeye sahipken, çoğunluğun üzerinde elli ila iki yüz cuerdalık orta
büyüklükte araziler vardı. buğday ve mısır yetiştiriyordu.
El Adelanto'nun kuruluşu ''dostça sosyal''in gelişimini yansıtıyor.

19. yüzyılın başlarında İngiltere'de loncaların yasal olarak dağılması,

sanayi devriminin başlamasıyla birleşerek vasıflı zanaatkârların
statüsünü ve ayrıcalıklarını tehdit eden ticaret kulüpleri ya da şehirler haline g
Thompson, kapalı zanaatkar topluluklarının, "işverenlere baskı uygularken
aynı zamanda vasıfsız adama karşı statüsünü korumakla da ilgilenen"
vasıflı tüccarlar arasında popüler hale geldiğini yazıyor. ortaya çıkan işçi
sınıfının parametreleri içinde yer almaktadır. Guatemala'da ise tam
tersine etnik köken sınırları içinde benzer çabalar yaşandı. Sociedad El
Adelanto'nun zanaatkâr kurucuları, teknolojik yeniliklerin ya da emeğin
rasyonelleştirilmesinin tehdidi altında değildi. Sanayileşme Guatemala'ya
onlarca yıl sonra gelebildi ve geldiğinde de zanaatkarlar üzerindeki etkisi
kısmi ve eksikti. K'iche' esnafını tehdit eden şey, ırkın proleterleşmeyle
ulusal düzeyde eşitlenmesiydi. Böylece, sınıfla sınırlı olmayan bir Hint
etnik kökeni vizyonunu desteklemek için sociedad'ı kurdular. Silverio
Coyoy ve Tomás Pac gibi olağanüstü zengin K'iche' toprak sahiplerinden
birkaçının derneğin kuruluşuna katılmış olması dikkat çekicidir; hatta
şehir siyasetine nadiren dahil oluyorlardı. Etnik canlanmanın ve kast
gücünün önemi, belki de üyeleri piyasanın kendi refahlarını garanti altına
alma gücüne daha az güvenen şehrin orta yerli burjuvazisi için daha acil
olabilirdi.
Bu K'iche'ler için, toplumsal kaynakları seferber etme yeteneğinin

devam etmesi, metalaşmış bir ekonomiye başarılı katılımlarında hala
önemli bir faktör olabilir - dolayısıyla kültürel yeniden canlanmaya olan
ilgileri de olabilir. Kurucuların bir kısmı hala toplum hizmetlerini cofradía
yükümlülükleri ile belediye ofisleri arasında dönüşümlü olarak yürütüyor,
böylece siyasi ve kültürel otorite arasındaki geçirgen çizgiyi ortadan
kaldırıyordu. Agatón gibi sociedad'ın bazı orijinal kurucularının da
olması tesadüf değil. Boj, Benito Reyes ve José María Pisquiy, mülklerini
artıran K'iche'lerden bazıları oldu (bkz. Bölüm 5). Dahası, sociedad'ın
üyeleri arasında hem zengin K'iche' müteahhitleri, çiftçiler, atölye
sahipleri ve tüccarlar hem de daha mütevazı zanaatkarlar ve ücretli işçiler
vardı, bu da K'iche'nin toplumdaki üyeliğini metalaşma nedeniyle
zayıflayan patronaj ilişkilerini sürdürmek için kullandığını gösteriyor. .
Her ne kadar yirminci yüzyılın ilk yarısı boyunca hem zengin hem de
fakir K'iche El Adelanto'ya katılmış olsa da, başlangıcından bu yana liderliği
her zaman öncekilerin saflarından gelirler. Örneğin José Santiago

Coyoy López (1861–1906) ve Joel Agatón Boj (1848–1915), sosyetenin
ve şehir siyasetinin en aktif üyelerinden ikisiydi. Daha önce de belirtildiği
gibi Boj, Guatemala'nın kahve ekimine geçişinin getirdiği değişikliklerden
yararlandı ve yalnızca on dokuzuncu yüzyılın son yıllarında topraklarını
artırmakla kalmadı, aynı zamanda siyasi nüfuzunu şehrin en önemli
inşaat müteahhidi haline getirmeyi başardı. en büyük işveren Santiago
Coyoy nüfus sayımında duvar ustası olarak yer almasına rağmen
geçimini çoğunlukla tüccar ve buğday ve mısır çiftçisi olarak sağlıyordu.
Gördüğümüz gibi, bir düzineden fazla yerli koloninin ikamet ettiği bir
dizi büyük çiftliğe sahipti. Ekonomik üretimi, önde gelen bir pazar
satıcısı olan eşi Micaela Pisquiy de Coyoy'unkiyle tamamlandı. Coyoy,
K'iche' cabildo'nun nihayet 1894'te ortadan kaldırıldığı sırada alcalde
idi ve hem Ladino belediyesine daha fazla yerli katılımına izin veren
anlaşmaya aracılık etmede hem de ilk başkanı olduğu El Adelanto'nun
kurulmasında etkili oldu. 1894'ten önce Coyoy iki kez regidor olarak
görev yaptı. Belediyelerin birleşmesinin ardından, 1897 ve 1904'te iki
kez daha K'iche' alcalde olarak seçildi. Hem Coyoy hem de Boj, şehrin
en önemli iki cofradias'ının alkaldesi olarak görev yaptı: Cofradía
Santísimo'dan Coyoy. 1900 ve 1893'te Cofradía Santo Entierro'dan Boj.
Yenilenmenin Anlamı
Müdürlerin ekonomik, politik ve kültürel gücü arasındaki karmaşık

bağlantı, sociedad'ın ilk eylemlerinden birinde yakalanır.
1894'te El Adelanto, mandamiento'yu kaldırdığı için kendisine teşekkür
etmek amacıyla Guatemala'nın başkanı Reina Barrios'un anısına bir
anıtın inşasını yaptırdı (bkz. şekil 11). Anıtın duyulması üzerine ve
görünüşe göre sociedad'da ilk kez Quetzaltenango'nun jefe politico'su
Ladino alcalde'sine bir mektup göndererek ondan bilgi istedi:
Señores regidores Indígenas'ın bir sosyete babası örgütlediğini

öğrendim. Aynı Kızılderililer, Almolonga yolu üzerindeki anıtın
Kızılderililerin kurtuluşunu kutlamak için dikildiğini ileri sürdüler. Bu
sosyetenin gerçek amacının ne olduğunu bulmanızı istiyorum, çünkü
bu senörler hâlâ Hindistan'daki yenilenmenin ne anlama geldiğini bilmiyo
11. ''Kızılderililerin kurtuluşu'' anısına yapılan anıt, 1894.

Fotoğraf: Daniel Wilkinson.
Belediye başkanı polis şefini anıt alanına gönderdi ve orada

"regidores Indígenas" tarafından görevlendirilen dört duvarcıyı
buldu. . . bir belediye projesi üzerinde çalıştıklarına inandırıldılar.''
Polis şefi, ''Bu bahaneyle'' diye devam etti, ''gerçek acil işlerde
kullanılması gereken duvarcılar görevlendirildi.'' Jefe
Politico'nun devam eden protestosuna rağmen çalışma tamamlandı
ve bir başkanlık kararnamesi ile
sociedad kuruldu. K'iche' müdürleri ellerindeki siyasi araçları ku
yukarıda tartışıldığı gibi yeni, daha geniş etnik kimliklerini ifade etmek için
emek ve fonları harekete geçirme yetenekleri. Anıtın, mandamientoyu sona
erdirdiği için Reina Barrios'a teşekkür etmek amacıyla dikilmiş olması - ki bu,
müdürlerin hiçbirinin (ve muhtemelen çok az sıradan Quetzal tecos'unun)
tabi olduğu bir yasa - tüm Kızılderililerin temsilcisi rolünü üstlenme
çabalarından ortaya çıktı. ve dolayısıyla sınıf ile etnisitenin ilişkilendirilmesinden
kaçınılmalıdır. Bu yenilenmenin tartışmalı bir kelime olması, aynı şekilde
K'iche' ile Ladino'nun ülkenin geleceğine ilişkin vizyonları arasındaki farklılığı da ya
Devlet konsolidasyonunun kültürel süreçlerini araştıran son çalışmaların
açıkça ortaya koyduğu gibi, elitlerin birliği veya uyumu hegemonya
incelemeleri için başlangıç noktası olamaz. π Bu çalışmalar, fikirleri sınıf
konumuna bağlayan sıkı bağları gevşetir ve Stuart Hall'un belirttiği gibi,
yerine yenisini koyar: "sabit ideolojik anlamlar ve sınıflara atfedilen ideolojiler
kavramı ile ideolojik mücadele alanları ve ideolojik dönüşüm görevi
kavramları". "tüm ideolojik unsurların ve söylemin tamamen serbestçe
dolaşmasını ima eden tatmin edici olmayan bir söylemsel kavrama"
kaymamalıdır. farklı sosyal gruplar, ortak sosyal referanslara yönelik rakip
yorumları ''okur''. Dolayısıyla, yenilenme kelimesi, görev tanımları
kelimenin tam anlamıyla "en iyiyi başarmak" olan K'iche' elitleri ve Ladino jefe
politico için farklı anlamlara sahipti. yerli sınıfın Ladinos sınıfına asimile
edilmesi.''
Toplumsal güce farklı erişim, siyasi blokların oluşmasına ve bu blokların

kendi yorumlarını baskın yorum olarak dayatmasına olanak tanır.
K'iche' elitlerinin dikilitaşı inşa ederken uyguladığı ideolojik ve politik
manevralar bu sürecin özellikle bariz örnekleridir. Ancak buradaki can
alıcı nokta -Quetzaltenango ve Guatemala'da olup bitenleri anlamanın
anahtarıdır- şudur: bu savaş alanlarında ikiden fazla karşıt ordu bulunur.
Cumhuriyetçi Guatemala'yı öncelikle etnik çizgilerle tanımlanan bir ulus
olarak anlamak, Guatemala'nın karmaşık sömürge mirasını iki rakip kampa
indirgemeye çalışan ırkçı varsayımlara inanmak anlamına gelir. Güç alanı
(yani tarih) içindeki mücadelelerin, her zaman olmasa da sıklıkla sınıf
konumuna dayanan karmaşık çıkar ve ideoloji ittifakları olarak anlaşılması
gerekir. İdeolojik olarak basitleştirilmiş toplumsal kimlikler bu etkileşimler
aracılığıyla gerçekleşir.
meydana gelmek.
Güçlenen bir devlet ile bölgesel seçkinler arasındaki etkileşimin neden olduğu
siyasi gerilim, K'iche' prenslerinin, geçmişte olduğu gibi, Hintli olmayan elitleri
stratejik olarak birbirlerine karşı kullanmalarına olanak tanıdı. Ladino yetkilileri,
anıtın inşasını ve sociedad'ın kurulmasını engelleme çabalarıyla, K'iche'lerin
siyasi kaynakları kültürel amaçlar için harekete geçirme yeteneğini kontrol altına
almaya çalıştılar. Ulusal yetkililere, anıtın inşasının hem çok ihtiyaç duyulan emek
ve gelirin israfı hem de belediye makamlarının kötüye kullanılması olduğunu
savundular. San tiago Coyoy, Ladino belediyelerini anıtın açılışına bizzat davet
ederek yanıt verdi. Taş "henüz cilalanmamış" olmasına rağmen, K'iche'ler anıtın
açılışının Başkan Reina Barrios'un doğum gününde gerçekleşmesini sağlamak
için acele ettiler. Coyoy, Ladino'lara Sociedad El Adelanto'nun bizzat Reina Barrios
tarafından onaylandığını hatırlatma ve kendisinin ve K'iche' regidor arkadaşlarının
kamusal güçlerini özel amaçlar için kötüye kullandıkları yönündeki suçlamalara
karşı çıkma fırsatını değerlendirdi. Coyoy'un yanıtı ana gücün özel ve kamusal
birleşik doğasını yansıtıyor: ''Belediye meclis üyeleri olarak bizim sociedad'la
hiçbir ilgimiz yok.'' memurları.
Ormanlar, Otlaklar ve Hegemonyanın Çatışmalı Alanı
Liberal zaferin ardından ekim alanlarının genişletilmesi ve orman ve meraya

yönelik artan talep, belediye mülklerinin hızla özelleştirilmesiyle birleşerek arazi
kullanımında yeni çatışma ve kafa karışıklığı düzeyleri yarattı. Bireyler arasında,
belediye ile bireyler arasında ve şehir ile çevredeki pueblolar arasında meydana
gelen bu çatışmalar çoğu zaman rakip üretim türleriyle ilgiliydi.
1879'da K'iche' Bartolo Ventura ve iki mozosu, Gregorio Andrade tarafından

koyunlarıyla mısır tarlasına zarar vermekle suçlandı. 1892'de yerli yetkililer,
Tomás Pac ve Pioquinto Guz mán'ın belediye ormanını kamulaştırdığını ve
ağaçları yok ettiğini iddia etti. patates yetiştirmek için. Ve 1880'ler ve 1890'lar
boyunca San Mateo kasabası, Quetzalteco tarımının orman olarak talep ettiği
topraklara yayılmasına karşı mücadele etti.
Quetzalteco K'iche' elitleri, otoritelerini güçlendirmek için yeni ulusal orman

düzenlemelerini kullanarak bu çatışmalara arabuluculuk yapmaya çalıştı. Bu sırada
Bu dönemde liberal devlet, ülkenin en kalabalık bölgelerinde sürmekte

olan hızlı ormansızlaşma konusunda giderek daha fazla endişe duymaya
başladı. 1891'de ulusal bir orman kanunu çıkarıldı ve bunu bir yıl sonra
eyalet yönetmelikleri izledi. “inşaat, yakacak odun, karbon ve diğer ortak
kullanım amaçlı ağaçlarla kaplı” devlete veya belediyelere ait tüm araziler
ulusal orman olarak tanımlanıyor. Kanunlar fidan veya yeşil ağaçların
kesilmesini yasaklıyor ve tüm belediyelere orman Ağaçlandırma projeleri
yürütmek. Tohum bankaları ve fidanlıklar kurulacak ve bireyler, mülkleri
ayıran çizgiler ve yollar boyunca fidan dikeceklerdi.
Hayvanların belediye mülklerinde otlatılması sınırlı olacak ve ormanlardan

odun çıkaran herkesin her biri için beş fidan dikmesi gerekecekti.
ağaç kesimi.
K'iche' yetkilileri, "nüfusun genel çıkarlarını korumak için" eylemlerini

savunmak amacıyla sıklıkla yönetmeliklerde yer alan dili kullanarak bu
kuralları güçlü bir şekilde uyguladılar. Yerli belediye yetkilileri, orman
teşkilatları aracılığıyla defalarca Nöbetçiler ve yardımcılar, yeni
düzenlemelerin ihlal edildiğini düşündükleri şeyleri önlediler. 1895'te Julián
Tay'i, belediye arazisinde ağaç kesmesine ve koyunlarını otlatmasına izin
vermesi için bir bekçiye rüşvet vermeye çalışmakla suçladılar. 1896'da bir
dizi yerli alkali yardımcıları, yoksul bir K'iche' "mozo'ya" ait bir katıra ve
onun taşıdığı kesilmiş oduna, onun yasa dışı yollardan çıkardığını iddia
ederek el koydu. Ω Ve 1894'te Municipalidad de Indígenas veya Macaria
Cajas'a, Vecinos'un hem kendisinin hem de belediyenin kendilerine ait
olduğunu iddia ettiği araziden kişisel kullanım için odun çıkarmasına izin
vermesini istedi. Her iki tarafın da davalarını desteklemek için Ladino
belediyesine başvurması nedeniyle, bu çatışmalar yerel devletin gücünü
bir kez daha güçlendirdi. 5. bölümde bahsedilen arazi anlaşmazlığında,
Santiago Coyoy (kendi deyimiyle "düşmanı") başkanlığındaki bir araştırma
komisyonuyla karşı karşıya kalan Tomás Pac, Ladino yetkililerinden
komisyona birisinin adını vermelerini isteyecek kadar ileri gitti. Yerli
yetkililerden asla adil bir karar alamayacağını öne sürerek "bu bir Hintli
değil". K'iche' belediyeleri, Hintliler olarak "hiç kimsenin ejidos hakkında
ondan daha iyi bilgiye sahip olamayacağını" belirterek yanıt verdi. yapıyoruz.''π
Orman kanunlarının uygulanmasının K'iche' belediye elitlerine
kazandırmış olabileceği siyasi gücün yanı sıra, ormanları korumak da
onların sınıf çıkarınaydı. Ahşaba erişim önemliydi
Irk, Sınıf ve Millileştirme 151
birçok K'iche' siyasi elitinin dahil olduğu bir tür kentsel üretim. Duvar ustaları ve
marangozlar inşaat için keresteye güveniyorlardı ve tabakçıların, demircilerin,
ayakkabıcıların, taş ocakçılarının ve diğer zanaatkarların fırınlarında, demirhanelerinde
ve fırınlarında ateş yakmak için ahşaba ihtiyaç duyuluyordu. El Adelanto'nun altmış
kurucusundan yalnızca dördü önemli ölçüde hayvancılıkla uğraştığından ve çoğunun
geçimlik üretim için yeterli miktarda araziye sahip olduğundan, orman arazisini
meraya veya tarım arazisine dönüştürmek için çok az teşvik vardı.
Aşağıdaki olay, K'iche'lerin yeni orman yasalarını yalnızca diğer Kızılderililer

üzerindeki otoritelerini korumak için değil, aynı zamanda yerel Ladinolar ile ilişkilerinde
siyasi güçlerini güvence altına almak için nasıl kullandıklarına dair iyi bir örnek sunmaktadır
31 Temmuz 1894'te Santiago Coyoy, kişisel işleriyle ilgilenmek üzere başkente seyahat
etmek üzere kamu sorumluluklarından izin almak üzere belediyeye dilekçe verdi .
Önemli sayıda Kızılderili,'' belediye arazilerinin hızla ormansızlaştırılmasıyla ilgili
kaygılarını dile getirmek için Başkan Reina Barrios ile bir araya geldi.π Pek çok
kişinin, meşru kişisel ihtiyaçları dışında, katır ve arabalarla odun çıkarmak için
geldiğinden şikayetçi oldular. yasa dışı olarak kar amacıyla ormanı " herkesin zararına
sömürülen bir filón'a (altın damarı veya zenginlik kaynağı)" dönüştürdüler. Orman
alanlarının korunması için cumhurbaşkanından yardım istediler.
Yakında Guatemala'nın ilk yirminci yüzyıl diktatörü olacak olan hükümet bakanı
Manuel Estrada Cabrera, Quetzalte Nango'nun jefe político'su Manuel Solórzano'ya
bir mektup yazarak ona şehrin ormanlarını koruma konusunda daha dikkatli olmasını
ve belediye arazilerinin etrafına çitler ve hendekler inşa etmesini emretti. π Bu
arada, jefe político ve alcalde Mariano Molina, konuyu tartışmak ve "gerçeği ortaya
çıkarmak ve sorumluları cezalandırmak" için özel bir acil oturum düzenlediler. Coyoy,
"sanki burada hiçbir otorite yokmuş gibi" doğrudan hükümete giderek, belediyenin
itibarını zedeledi.
Coyoy ile yerel Ladino yetkilileri arasında belediye tutanaklarında yazılı olarak
kaydedilen konuşma aydınlatıcıdır ve kapsamlı bir sunumu hak etmektedir. Bu film,
güçlerini Kızılderilileri susturmak için kullanan ve aynı zamanda onlara ses verme
iddiasında bulunan yerel Ladinoların yaygın ırkçılığı gibi en sıradan olanından, ulusal
gücün en yüksek seviyelerine, yani bir konsolosluğa uzanan gücün nüanslarını

yakalıyor. Devletin yerel elitlerin bölgesel isteklerini kontrol etmeye çalışması.
Molina: Burada tam bir adalet yönetimi varken belediyeyi ve jefaturayı neden geçmek
zorunda kaldıklarını anlamıyorum . Değilse, yerli meclis üyeleri bize kaç kez belediyeye
veya jefaturaya dinlenilmeyen ve ilgilenilmeyen şikayetlerle geldiklerini söyleyebilir mi?
Coyoy: Guatemala'da sunduğumuz şey belediyeye veya jefaturaya karşı bir şikayet
değildi. Herkesin iyiliği için ormanı koruma konusunda bize yardım etmeleri yönünde
bir talep vardı. Bu bir şikayet değil. Belediye başkanına bazı suiistimalleri bildirdiğimizde
bunların düzeltilmesi için bize emir verdiği doğrudur; aynı şey jefe politico'da da oldu.
Yaptığımız bir şikayet değil, ormanların korunması konusunda yardım talebimizdir.
Solórzano: Şimdi söyledikleriniz ile söyledikleri arasında bir çelişki olduğunu görüyorum.
gobernación bakanlığı tarafından gönderilen not.
Daniel Meza [4. kayıt sahibi]: Ormanı istismar edenlerin kim olduğunu bize söyleyin,
çünkü bakanın notu onun bir belediye memuru olduğunu ima ediyor.
Bize katırları ve vagonları kimlerin kullandığını söyleyin.
Solórzano: Acaba Señor concejal'in (Coyoy) ortak alanlardaki odunların herkesin ateşi için
. Sadece özel
olduğu aklına geldi mi? . terzi, demirci, aşçı, makinist, okullar vs. vs?
kullanım için değil herkes içindir. Farklı iş türlerinin olduğu aklınıza geldi mi? . .
bazılarının geçim kaynaklarını tarımda, bazılarının zanaatkâr olarak, bazılarının da
odun satıcısı olarak aradıklarını? Ormanın insanların ihtiyaçlarını karşılayacak binlerce
şekilde sömürülmesi gerekiyor; bunun için başka seçenek yok ve bugün kabul edilmesi
gerekiyor.
Coyoy: Ahşabın kullanılmamasını değil, sadece kuru odunun kesilmesi gerektiğini

söylüyoruz. Küçük ağaçlar ormana zarar vereceği için kesilmemelidir. Belediyeye bir
önerge sunduk ama belki de Hintli olduğumuz için (tal vez por ser indios) bu öneri ele
alınmadı.
Alejandro Montes [6. bölge meclisi]: Yerli meclis üyeleri bir önerge sundular, ancak bu
öneri bireyler tarafından yapılan suiistimallere değil, ormanlık alanda otlatmanın
önlenmesine atıfta bulunuyordu.
Molina: Sinyor Meza'nın çok iyi söylediği gibi, not belediyenin ormanları kötüye
kullandığını veya bazı meclis üyelerinin öyle olduğunu veya Kızılderililerin şikayetlerinin
dikkate alınmadığını ima ediyordu. Böyle bir şey yaşanmadığına göre, şikayetin
adaletsizliğini ortaya koymak için gerçeği ortaya koymak önemlidir: Indí genas'ın
sunduğu, Hintli oldukları için ele alınmayan kaç tane gizli önerge vardır?
Solórzano: Buna şunu da eklemek isterim ki siz (Coyoy) bana şunu bildirmek için geldiniz:
birisi ejidos'un bir kısmını almaya çalışıyordu ve ben de sana belediye

arazisini işaretlemek için derin bir hendek yapmanı emrettim. Ancak
bakandan gelen notta işaretleyicileri belirlememi tavsiye ediyor, çünkü ona
zaten bu tür emirler verdiğimi söylememişsiniz.
Julián Aguilara [sendik]: Şikayetin doğruluk payı yok; belediyeye ve jefaturaya
yönelik bir saldırıdır, bir daha yaşanmaması için cezalandırılması gereken
bir istismardır. Kızılderililerin niyetinin ormanı yalnızca kendilerinin
kullanmak olduğu açık. Sadece odun satmak istiyorlar, izin vermediğimiz
için şikayet etmeye gittiler. Onları cezalandırmanızı rica ediyorum.
Coyoy: Ormanın korunması sadece Hintliler için değil herkes içindir.

İstediğimiz genel iyiliktir. Daha önce de söylediğim gibi bizim sunduğumuz
bir şikayet değildi. Ben bir tüccar olduğum için başkente gitmek için izin
istedim. Orada diğer tüccarlarla görüştüm ve talebimizi sunmaya karar
verdik.
Jefe Politico: Söylenenlere göre, sizin [Coyoy'u işaret ederek] kişisel işiniz için
Guatemala'ya gitmek için izin istediğiniz ve orada diğer tüccarlarla
birleşerek belediyenin ormanları korumanıza yardımcı olması yönünde
bir talepte bulunduğunuz açık. Sizin de söylediğiniz gibi destek eksikliği
yoktu. . . o zaman talebin bir nedeni yoktu.
Haksız ve yersiz ilan edilmeli, kınama cezası verilmeli ki çocuksu konular
hükümete sunulmamalı.
Molina: Ben de aynı fikirdeyim. . . ancak Coyoy'un bize, dikkate alınmayan suiistimallerle
ilgili kaç talep veya şikayette bulunduğunu söylemesi konusunda ısrar ediyorum.
Şu ana kadar bu suiistimaller ve bunları gerçekleştiren kişiler hakkında
kesin bir cevap vermedi.
Montes: Bana göre soru iki noktaya dayanıyor. İlk olarak, şikayetin
doğruluğunu kesin olarak kanıtlamak için ormanı istismar edenlerin kim
olduğunu bulun. Coyoy'a bu kişilerin kim olduğu defalarca soruldu ama
kendisi yanıt vermedi. İkinci olarak belediyenin orman kanunlarına uyup
uymadığını tespit edin.
Molina: Sekreter bize [yerli regidorlar tarafından yapılan] tek önergenin,
hayvanların ormanlarda otlatılmasıyla ilgili olduğunu bildirdi.
José María de León [2. alcalde]: Yerliler bana bazılarının odun topladıklarını
bildirdiğinde, onlara orman nöbetçilerine bu insanların kestikleri ağaçları
yeniden dikmeleri emrini vermelerini söyledim.
Coyoy: Bu emir yerine getirildi.
Solórzano: Tartışma, yetkililerin yükümlülüklerini yerine getirdiğini ve

şikayetin haklı olmadığını gösteriyor.
Antonio Porres [2. regidor]: Bu tür şikayetlerin belediyenin itibarına bir
daha gölge düşürmemesi için gensoru önergesini oylamamız gerektiğine
inanıyorum.
Belediye, oy çokluğuyla, tartışmanın sorumluluğunu yerine getirdiğini,

şikayetin haksız olduğunu kanıtladığına ve şikayeti yazanların kınanmasına
karar verdi. Jefe político, yerli meclis üyelerini belediyenin geri kalanıyla uyum
içinde çalışmaya teşvik ederek duruşmayı kapattı, ''çünkü hepsi vatandaşların
çıkarlarını temsil ediyor.'' Yerli ırk ile İspanyol ırkı arasında var olan
düşmanlığın hiçbir haklı gerekçesi yoktur ve hatta El Indio'nun İspanya'da
kamu görevlerinde bulunması gerçeğinin de gösterdiği gibi, herkesin aynı
haklara ve eşitliğe sahip olduğu mevcut rejim altında bu durum daha da
azdır. Ladinos'un yaptığı gibi."
K'iche' yetkililerinin toprak reformu konusunda Ladino'larla işbirliği

yapmayı reddettiği için üç gün hapse atıldığı ve elli peso para cezasına
çarptırıldığı 1826'dan bu yana uzun bir yol kat ettiğimizi unutmayın. Eğer
hapishane, devletin hegemonyasına boyun eğmeyi reddedenler için devletin
son başvuru yollarından biriyse, o zaman sansür belki de yalnızca ona bağlı
olanlar için etkili olabilir. Toprağın özelleştirilmesi, sözde herkesin geçimlik
üretime erişimini garanti altına alan sömürge anlaşmasının dağılmasını da berabe
Bu anlaşma sayesinde, Guatemala'nın her yerindeki yerli prensler, hayatta
kalmak için yeterli toprağa sahip olma beklentisine dayalı olarak topluluğun
çıkarlarını savunabilirler. Geçmişte, müdürler bu toprakları diğer toplulukların
ve Kızılderili olmayanların ilerlemesine veya kendi topluluklarının üyelerinin
izinsiz kullanımına karşı koruyorlardı. Nüfus artışı üretimi zayıflatırsa, daha
fazla arazi için Kraliyet'e veya eyalete dilekçe verebilirlerdi. Ancak bu yetkinin
kaldırılmasıyla K'iche' elitleri, arazi kullanımını düzenlemek için arazi
ilişkilerini çevreleyen yeni ideolojilere (yeni orman kanunları dahil)
güvenmeye başladı. Buna karşılık K'iche, yerel Ladinoların gücünü kontrol
etmek için bu yasaları ve ideolojileri kullandı. Belediye ormanlarının
koruyucuları olarak otoritelerini pekiştirmek ve şehir ormanlarının Ladino
tarafından sömürülmesini sınırlamak için ulusal elitlere çağrıda bulundular.
Ertesi yıl, daha önce de belirtildiği gibi, ormanların gözetimi K'iche'lere verildi.
Ancak K'iche, kendileri için belirlenen yeni kurallara göre oynamayı ustaca
öğrendikçe, onlar da hızla bu kurallara bağlı hale geldi. Belediye ormanı
K'iche artık toprağın "tüm Quetzal teco'larının ortak yararına" olduğunu kabul
ediyordu. π Bu nedenle, hapis cezasından daha zayıf bir önlem olan ancak
aslında daha büyük bir siyasi güç gerektiren kınama, uygulanan tek cezaydı.
Coyoy ile Ladinolar arasındaki yukarıda sözü edilen fikir alışverişi, ırkçılığın
siyasi ilişkileri günlük düzeyde nasıl yapılandırdığını gösteriyor. Ladino yetkilileri
istedikleri gibi müdahale etmekte özgür olsalar da yerli otoritelerin geri kalanı
(oturuma dört kişi daha katıldı) Coyoy'u savunmadı, belki de kamuya açık
tartışmalarda İspanyolca kullanma konusundaki deneyimsizlikleri yüzünden sustular.
Siyasi müzakerelerde İspanyolcanın kullanımı konusunda oldukça bilgili olan
Coyoy, bir dizi suçlamayla karşı karşıya kaldıktan sonra kısa olumlu yanıtlarla
yetindi. Jefe político'nun ırkların eşitliği ve Hintlilerin kamu görevlileri olarak rolleri
hakkındaki kapanış sözleri tüm tartışmaları fiilen sona erdirdi. Ve Ladino'nun
aksini iddia etmesine rağmen belediye, yerli polislerin sunduğu önergeyi,
bakanlığın azarını alana kadar kabul etmedi.π
Müdürler sürekli olarak ulusal elitlerle doğrudan "sanki [yerel] otorite yokmuş
gibi" konuşuyordu; bu, özellikle Ladino belediye yetkilileri için rahatsız edici bir
uygulamaydı. Bu elbette yeni bir strateji değildi ama Quetzaltenango ve diğer
yerlerde yerli otoriteyi güçlendirme politikası yerel rakiplerinin gücünü zayıflatan
Reina Barrios'un başkanlığı sırasında özellikle etkili oldu. orman kullanımıyla ilgili
şikayetler, sociedad'ın kurulması, anıtın inşası ve belediyede daha fazla temsil
talebi - K'iche' elitleri ulusal elitleri yerel elitlere karşı ustalıkla oynadı.π Carrera
ise Hintlileri yetiştirmişti Guatemala'nın en başarılı ayrılıkçı hareketi Reina Barrios'u
sona erdirme konusundaki memnuniyetsizlik, belki de aktif bir Hint desteği
aramasa da, devlet gücünün merkezileşmesine yönelik son ciddi bölgesel tehdidi
bastırırken yerlilerin kayıtsızlığından yararlandı.
1897'de, Reina Barrios'un ekonomik politikaları nedeniyle hoşnutsuzluğa

maruz kalan dağlık Ladinos, Guatemala şehrine karşı isyan ilan etti.
İsyancıların umduğu gibi isyan ülke geneline yayılmadı. İsyancıların işgal ettiği
şehri üç hafta kuşattıktan sonra ulusal ordu Quetzaltenango'nun meydanına girdi
ve devrim sona erdi.
Yine Carrera'nın zamanında olduğu gibi dağlık bölgelerdeki etnik ilişkiler devlet
iktidarının merkezileştirilmesi ve sürdürülmesinde hayati önem taşıyordu. Az bilgi
İsyancıların şehri işgali sırasında K'iche' seçkinlerinin rolüne ilişkin

bilgiler var, ancak çevredeki yerli toplulukların devrimi desteklemediği
açık. Carrera'nın 1840'taki cezalandırma seferine hayati destek sağlayan
San Sebastián, San Andrés Xecul ve San Cristóbal Totonicapan gibi bir
dizi önemli pueblo, hemen Reina Barrios'a sadık olduklarını ilan etti.
Bu, Ladinos'un beceriksiz olduğunu kanıtlayan dağlık etnik ilişkilerin
göstergesiydi. yerli topluluklarla sürekli askeri ittifaklar kurma. Örneğin,
San Carlos Sija'dan yüzden fazla Ladino askeri Momostenango'nun bir
mezrası olan Buenabay'a geldi ve topluluk üyelerini öldürdü, yağmaladı
ve tecavüz etti; bu sırada Ladino devrimci liderleri Zunil'e gelerek halkın
göğüslerine silah dayadılar. yerli yetkililer 1.500 pesoluk bir katkı talep
etti. Bir isyancı liderin görüşüne göre bu gibi olaylar, hükümet
birliklerine yerli desteği kazandıracağı kesindi. Yine, Carrera'nın
1840 saldırısında olduğu gibi, şehirdeki Kızılderililer de öyle görünüyor
bahislerini hedge ettiler ve sonucu beklediler. Birçoğu olayları beklemek
için ormana koştu. Aralarında Santiago Coyoy'un da bulunduğu
K'iche' belediye görevlileri isyan lehine yasayı imzalarken, tutuklananlar
ilk alcalde'nin, bir kez daha Mariano Molina'nın, ' 'kandırdım' ve onları
buna 'zorladım'.
Quetzalteco K'iche' elitlerinin, kendi siyasi ve kültürel çıkarları peşinde
ulusal ve yerel elitleri birbirlerine karşı kullanma yeteneği, devleti
güçlendirdi ve oluşumunu ilerletti. Yerel elitlerden korunmak için daha
uzak bir otoriteye başvurma şeklindeki tarihi strateji millileştirildi.
Dahası, yerel Ladinleri kontrol altına almak için milliyetçilik ve liberalizm
retoriğini kullanırken aynı zamanda K'iche'ler, geniş kapsamlı toplumsal
dönüşümleri anlamlandırmalarına olanak tanıyan alternatif bir ilerleme
ve ulus vizyonu geliştiriyorlardı. Bunu yaparken, bölgeselci özlemleri
sınırlayarak ve liberal ekonomi politiği etnik terimlere çevirerek, liberal
devletin yerel oluşumuna aracılık etmeye yardımcı oldular.
Quetzalteco K'iche' müdürlerinin gösterdiği gibi, alt sınıflar ve gruplar

alternatif ulus anlayışları geliştirebilirler.
Ulus inşası sürecinde, bu rakip vizyonlar sürekli bir çekişme ve müzakere
halindedir; belirli bir fikir grubunun ortaya çıkan egemen sınıfla
bağlantılı hale geldiği bir süreçtir.
K'iche'lere göre, yeni ideolojik olasılıklara karşı duyarlılıkları ve bunları
yeniden ifade etme yetenekleri, muğlak etnik ve sınıfsal kimliklerinden
kaynaklanıyordu ve kendilerine özgü tarihsel özellikleriyle sınırlıydı.
ve politik an. Mallon'da alıntılanan Partha Chatterjee, hegemonik süreç

içinde ulus inşasını anlamada yararlı olan üç "anı" tanımlar. Ortaya
çıkan güç dengesinde nüfuz kazanmak için rekabet edecek olası projeler
veya söylemler ortaya çıktı.'' Alternatif yerli ırk ve ulus anlayışlarını
en iyi şekilde bu noktada tespit edebiliriz. Ancak bu alternatif vizyonlar
ne tamamen K'iche'lerin kafalarından fırladı ne de gömülü, özerk bir
popüler gelenekten birdenbire ortaya çıktı. Hintli seçkinler, hızlı ve
dramatik siyasi ve ekonomik değişimler karşısında süregelen kültürel
otoritelerini haklı çıkarabilecek bir ideoloji oluşturmak için uzun süredir
devam eden egemen siyasi söylemden ödünç alma pratiğinden
yararlandılar.
K'iche'nin bu yeni ideolojiyi uygulamaya koyma girişimini Chatterjee'nin

ikinci anına, yani yeni elitlerin "halk unsurlarını harekete geçirme"
yoluyla bir iktidar ittifakı kurduğu "manevra anı"na yerleştirebiliriz.
Ladinos'la olan ilişkileri. π Burada, Guatemala tarihçiliğini rahatsız
eden “basitleştirilmiş” devlet ile Hint karşıtlığını bir kenara bırakıp daha
incelikli bir yoruma geçebiliriz. Barrios'tan Ubico'ya kadar liberal devlet,
amaçlarını ilerletmek için belirli "popüler" sektörlerle ittifak kurma
konusunda son derece becerikliydi. Örneğin bazı topluluklarda, daha
yoksul Hintliler için liberalizm vaadi, daha önce topluluk elitleri tarafından
yasak sayılan belediye arazilerine erişim anlamına geliyordu. Diğer
topluluklarda yerli prensler, kendi güçlerini desteklemek için yeni liberal
devletle ittifaklar kurdular. yetki. Quetzaltenango'da bu olayların her
ikisi de meydana geldi. Ancak bu ittifaklar, yeni ortaya çıkan egemen
sınıfın halk güçlerini kendi amaçları için "harekete geçirmesinden" daha
fazlasını içeriyordu. Quetzaltenango'da, hem daha fakir Kızılderililere
hem de yerel Ladinolara karşı güçlerini güvence altına almak için yerel
Ladino'ların kendilerine bağımlılığından yararlananlar K'iche'lerdi.
Ancak K'iche's bu vizyonu dile getirmeye çalışırken, Ladinos da kısmen
ve yüzeysel olarak projelerini ulusal proje olarak sunmayı başardı.
Chatterjee'ye göre, üçüncü an olan "varış anı" sırasındaki hegemonyanın
doğası budur: "Tek, tutarlı, net bir ses" ile konuşmaya çalışan bir politik
söylem ortaya çıkar. . . daha önceki tüm çelişkileri, ayrılıkları ve
farklılıkları örtbas ediyor.'' Ω Bununla birlikte, 7. bölümde göreceğimiz
gibi, bu egemen söylem hiçbir zaman alternatif sesleri tamamen
susturmuyor; daha ziyade onları görmezden gelmeye veya yeniden
yorumlamaya çalışır.
Elbette şu soru hala geçerliliğini koruyor: Coyoy, jefe político'ya
"istediğimiz genel iyiliktir" diyerek protesto ederken gerçekten bunu mu
kastetmişti, yoksa sadece beklenen bir performansı mı sergiliyordu? Bu
adil bir soru olmasına rağmen aynı şekilde belediye başkanına ve jefe
político'ya da sorulabilir. Örneğin Solórzano, yeni rejimin ırkların eşitliğini
sağladığına gerçekten inanıyor muydu? Molina gerçekten yerlilerin
sorunlarının Ladinos'unkilerle aynı dikkatle ele alındığına inanıyor muydu?
Eğer Coyoy'un bu noktada seçenekleri korku ve güç tarafından
kısıtlanıyorsa, o zaman Ladino yetkililerinin performansları da benzer
şekilde hem şehrin idaresine yardım etme konusunda yerli yetkililere
güvenmeleri hem de ulusal devletin dayattığı kısıtlamalar tarafından
koşullandırılıyordu. Bu nedenle, ilk ceza çağrısı hafif bir azarlamaya dönüştü.
Derek Sayer, hegemonyayı yapılandıran ritüellerin inanç ya da
kabullenmeyi gerektirmediğini, bunun yerine ''herkesin bir yalanı
yaşadığını bilmesini'' gerektirdiğini yazıyor. Ω Bireyleri katılmaya
zorlayan şey rıza değil, zorlamadır . Ancak Sayer'a göre bu sadece
baskılayan değil, aynı zamanda ''güç veren ve mümkün kılan'' karmaşık
bir zorlamadır. Ω Bu güçle ''alanlar açılır''. Irklar arasında eşitlik
sağlasın ya da getirmesin, K'iche' elitleri bu açılan alanlardan yararlanarak
alternatif bir ulus vizyonunu ve genişletilmiş bir yerli kimlik anlayışını ileri
sürdü.

Grandin - Bllod - of - Guatemala 1-179

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Grandin - Bllod - of - Guatemala 1-179

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Machine Translated by Google

Serideki bir kitap

Latin Amerika Aksi Diller, İmparatorluklar, Milletler

Walter D. Mignolo, Duke Üniversitesi

Irene Silverblatt, Duke Üniversitesi

Sonia Saldívar-Hull, Kaliforniya Üniversitesi

Duke University Press Durham ve Londra 2000

2000 Duke University Press

Tüm hakları saklıdır

tasarlanan Keystone Typesetting, Inc. tarafından

Monotype Fournier'de kadife çiçeği desenli dizgi.

Kongre Kütüphanesi Yayında Kataloglama Verileri bu kitabın

son basılı sayfasında görünür.

Bu sayfa bilerek boş bırakılmıştır

Bu sayfa bilerek boş bırakılmıştır

Ama sonra kan

köklerin arkasına saklanmıştı

Elektronik bilgisayarların tüm kusurlarına sahip olan bazı Kuzey

Amerikalı antropologların görüşlerine rağmen

erdemlerin hiçbiri, Hintliler her yönüyle katılıyor

ülke ekonomisi: Mağdur olarak katılıyorlar ama

katılıyorlar. İyi bir kısmını alıp satıyorlar

tükettikleri ve ürettikleri kıt mallar tarafından sömürülüyorlar.

Plantasyonlarda işçiler, dağlarda askerler var ve hayatlarını

çalışarak ve savaşarak geçiriyorlar. Yerli toplumu bir boşlukta,

yerli toplumun dışında var olmaz.

Daha geniş bağlam: Hintliler sosyal ve ekonomik düzenin bir

sömürülenler. Quetzalte'nin yerli burjuvazisi. . durumu

Nango. vurgulayan istisnadır

Maya'nın torunları yaşıyor. Onların anahtarı

kurtuluş ulusun kurtuluşunun anahtarıdır: İrade

Oligarşiye ve emperyalizme karşı mücadelede kendilerini diğer

Guatemalalılarla birleştiren bir kimlik mi keşfediyorlar? Hiç

omuz omuza mücadele edecekler mi?

diğer köylüler ve işçiler zalimlere karşı mı?

—eduardo galeano, País ocupado

Bu sayfa bilerek boş bırakılmıştır

çizimlerin listesi xiii

Giriş: Ölülerin Arasında Yaşayanları Aramak 1 Başlangıç:

Düzeltilmiş Bir Dünya, 31 Mart 1840 20 1.

Dünyanın En Büyük Hint Şehri: Kast, Cinsiyet,

2. Pueblo'yu Savunmak: Popüler Protestolar ve Elit Politika, 1786–1826 54

3. Zararlı Bir Milliyetçilik: 1837 Kolera Salgını

4. İki Efendisi Olan Bir Ev: Carrera ve Yeniden Kurulan Kızılderili

5. Prensiplerden Patrones'e, Macehuales'ten Mozos'a: Toprak,

6. Irkın Yeniden Canlandırılması: Irk, Sınıf ve Etnisitenin

7. Mayalarda Zaman ve Mekan: Maya Modernizmi ve Şehrin

8. Guatemalalıların Kanı: Sınıf Mücadelesi ve K'iche'

Sonuçlar: Ulusun Sınırları, 1954–1999 220

Sonsöz: Ölüler Arasında Yaşayanlar 234

ek 1 İsimler ve Yerler 237 ek 2

Bu sayfa bilerek boş bırakılmıştır

1. Etnisiteye Göre Quetzaltenango Şehri Nüfusu (1689–1840)

ve Etnik Köken (1894 ve 1901) 116 4.

1. Guatemala, Batı Dağlık Bölgesi xx 2.

11. ''Kızılderililerin kurtuluşu'' anısına yapılan anıt

trodonato, Linda Mastrodonato, Manuela Méndez (en iyi frijoleler ve

Hakikat Komisyonu. Orada geçirdiğim süre sadece bu projeye perspektif kazandırmakla

gelmeyen bir harita projesini kurtarmak için kahramanca bir iş çıkardılar.

Gücün günlük yaşamda nasıl işlediğine dair belki de en önemli derslerim,

Utandırmaktan ve öfkelendirmekten asla vazgeçmedi, sendika üyelerinin bağlılığı,

Bu çalışmayı mümkün kılan fon sağlayan kurumları da takdir etmek isterim:

Santa Cruz del Quiche