სსიპ-ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი

სასწავლო კურსის სილაბუსი

ფაკულტეტი იურიდიული
სწავლების საფეხური ბაკალავრიატი
პროგრამა სამართალი
სასწავლო კურსის შესავალი საერთაშორისო საჯარო სამართალში
სახელწოდება Introduction to Public International Law
სასწავლო კურსის კოდი LAWB
სასწავლო კურსის სტატუსი
სწავლების ენა ქართული
დაშვების წინაპირობები წინაპირობის გარეშე

სახელი, გვარი ქეთევან ხუციშვილი

სამეცნიერო ხარისხი სამართლის დოქტორი
თანამდებობა პროფესორი
სასწავლო კურსის
განმახორციელებელი საკონტაქტო ტელ. 2 22 23 93
E-mail katekhcg@yahoo.com
კონსულტაციის დღე: ფაკულტეტის ადმინისტრაციის მიერ დამტკიცებული
ცხრილის მიხედვით

კრედიტები 5
საათების საერთო რაოდენობა 125
საკონტაქტო საათები: 43
სტუდენტის სასწავლო
დატვირთვა ლექცია 26
სემინარი 12
შუალედური და დასკვნითი გამოცდები 5
დამოუკიდებელი მუშაობის საათები 82

სასწავლო კურსის მიზანი და სწავლის შედეგები

სასწავლო კურსის მიზანია სტუდენტს:

 მისცეს სიღრმისეული თეორიული ცოდნა საერთაშორისო სამართლის ცნებისა და არსის, მისი

სოციალური ბუნების, სისტემისა და წყაროების სპეციფიკური არსისა და ფორმების, საერთაშორისო
სამართლის ცალკეულ დარგებში მოქმედი პრინციპებისა და ნორმების თაობაზე, საქართველოს
კანონმდებლობით დადგენილი საერთაშორისო სამართლის პრიმატის შესახებ, სტუდენტის მიერ
სასწავლო კურსის მიზანი საერთაშორისო სამართლის, როგორც სამართლის დამოუკიდებელი სისტემისა, და მისი დარგების
შესწავლის საფუძვლის შესაქმნელად;
 გამოუმუშავოს საერთაშორისო საჯარო სამართალთან დაკავშირებული საჭირო ინფორმაციის მოძიების,
აღნიშნულ სფეროში არსებული სამართლებრივი პრობლემების ანალიზის, მათი გადაწყვეტის
შესაბამისი მიდგომების განვითარების, ასევე საკუთარი სამართლებრივი დასკვნების თაობაზე ზეპირი
და წერილობითი ფორმით კომუნიკაციის უნარი.

სწავლის შედეგები
 სტუდენტი:

(A) აღწერს საერთაშორისო საჯარო სამართლის ცნებასა და წყაროებს, საერთაშორისო და

შიდასახელმწიფოებრივი სამართლის თანაფარდობას, საერთაშორისო სამართლის პრინციპებს.
ამასთან, სტუდენტი ჩამოთვლის თანამედროვე საერთაშორისო საჯარო სამართლის სუბიექტებს და
აღწერს მათ მახასიათებლებს. ასევე აღწერს საერთაშორისო ხელშეკრულების ცნებას, ხელშეკრულებათა
მხარეებსა და მათი დადების წესს, ისე როგორც საერთაშორისო კონფერენციებისა და ორგანიზაციების
ცოდნა და გაცნობიერება მახასიათებლებსა და საერთაშორისო სამართლებრივი პასუხისმგებლობის ცნებას;
(B) ხსნის საერთაშორისო სამართლის სოციალურ ბუნებას, საერთაშორისო და შიდასახელმწიფოებრივი
სამართლის მონისტურ და დუალისტურ თეორიებს, „თვითშემსრულებელ“ და
„არათვითშემსრულებელ“ ნორმებს;
(C) განსაზღვრავს რთული სახელმწიფოს, როგორც საერთაშორისო სამართლის სუბიექტის,
თავისებურებებს, საერთაშორისო ხელშეკრულების სტრუქტურასა და ფორმას, უნივერსალური და
რეგიონული საერთაშორისო ორგანიზაციების თავისებურებებს, საერთაშორისო მართლსაწინააღმდეგო
აქტების სახეებს, საერთაშორისო სამართლებრივი პასუხისმგებლობის სახეებსა და ფორმებს.
სტუდენტი:

(D) აანალიზებს საერთაშორისო საჯარო სამართლის სფეროში ძირითად კონცეპტუალურ საკითხებსა და

საერთაშორისო სამართლისა და შიდასახელმწფიოებრივის სამართლის განმასხვავებელ პრინციპებს
კონკრეტული ფაქტების საფუძველზე, შესაბამისი მეთოდების გამოყენებით, აღნიშნულ სფეროში
კონკრეტული შემთხვევის (კაზუსის) ფაქტობრივი გარემოებების დადგენის, შეფასებისა და
უნარი გადაწყვეტის მიზნით;
(E) აფასებს საერთაშორისო საჯარო სამართლის კონცეფციების ისტორიულ განვითარებას თეორიისა და
სახელმწიფოთა, საერთაშორისო ორგანიზაციებისა და ასევე საერთაშორისო სასამართლო პრაქტიკის
საფუძველზე;
(F) ამოიცნობს საერთაშორისო საჯარო სამართლის სფეროში არსებულ კონცეპტუალურ პრობლემებს,
შეიმუშავებს მათი გადაწყვეტის გზებს და იურიდიული ტერმინოლოგიის გამოყენებით ასაბუთებს
საკუთარ პოზიციას/დასკვნებს, ზეპირი და წერილობითი ფორმით.
სტუდენტი:

(G) მოიძიებს და გამოარჩევს საერთაშორისო საჯარო სამართალთან დაკავშირებულ საჭირო ინფორმაციას,

მათ შორის საერთაშორისო და ეროვნული სამართლებრივი ბაზის ცვლილებებს, სასამართლო
პრაქტიკასა და მეცნიერების სიახლეებს, აღნიშნულ სფეროში საკუთარი ცოდნის გაფართოების
პასუხისმგებლობა და
მიზნით.
ავტონომიურობა
(H) აცნობიერებს მსოფლიოში საერთაშორისო საჯარო სამართლის მნიშვნელობისა და მისი
შიდასახელმწიფოებრივ სამართალზე გავლენის მნიშვნელობასა და საკუთარი დასკვნებისთვის
შესაბამისი საერთაშორისო სამართლის, როგორც სამართლის დამოუკიდებელი სისტემისა და
ეროვნული სამართლის ძირითადი პრინციპებისა და კონცეფციების გამოყენებისთვის მეცნიერულ
სიახლეებზე თვალის დევნების, ინფორმაციისა და ცოდნის მუდმივად განახლების აუცილებლობას.

სწავლება-სწავლის მეთოდები და აქტივობები

ლექცია
სამუშაო ჯგუფში მუშაობა
სწავლებისა და სწავლის პრაქტიკული მუშაობა
მეთოდები და აქტივობები სემინარი
ელექტრონული რესურსით სწავლება
ელექტრონული სწავლება
სხვა
ანალიზი, სინთეზი
გონებრივი იერიში (Brain storming)
გუნდური (collaborative) მუშაობა
დამოუკიდებელი სწავლა
დემონსტრირება
დისკუსია/დებატები
ევრისტიკული მეთოდი
ვერბალური ახსნა–განმარტება
ინდუქცია, დედუქცია
პრაქტიკული მეთოდები
პრობლემაზე დაფუძნებული სწავლება (PBL)
პროექტის შემუშავება და პრეზენტაცია
როლური და სიტუაციური თამაშები
ქმედებაზე ორიენტირებული სწავლება (lBD)
შემთხვევის ანალიზი (Case study)
წერითი მუშაობა
სხვა.

2
 შეფასების სისტემა: შეფასების კომპონენტები, მეთოდები და კრიტერიუმები

სტუდენტის სწავლის შედეგის მიღწევის დონის შეფასება წარმოებს 100-ქულიანი სისტემით. სტუდენტის სწავლის შედეგის მიღწევის
დონის შეფასება მოიცავს შუალედურ შეფასებას (მაქსიმუმ 60 ქულა) და დასკვნით შეფასებას (მაქსიმუმ 40 ქულა), რომელთა ჯამი
წარმოადგენს საბოლოო შეფასებას (100 ქულა).

სტუდენტის სწავლის შედეგის მიღწევის დონის შუალედური შეფასების კომპონენტებია ზეპირი გამოკითხვა და შუალედური წერითი
გამოცდა. სტუდენტის სწავლის შედეგის მიღწევის დონის შუალედური შეფასების თითოეულ კომპონენტს გააჩნია თავისი წილი
შუალედური შეფასების 60 ქულის ფარგლებში. სტუდენტის შუალედური შეფასების მინიმალური კომპეტენციის ზღვარის ხვედრითი წილი
შეადგენს 21 ქულას.

სტუდენტის სწავლის შედეგის მიღწევის დონის დასკვნითი შეფასების კომპონენტია დასკვნითი წერითი გამოცდა. დასკვნითი წერითი გა-
მოცდა სავალდებულოა. დასკვნით წერით გამოცდაზე გასვლის უფლება ეძლევა სტუდენტს, რომელსაც შუალედური შეფასებით
დააგროვილი აქვს მინიმუმ 21 ქულა. სტუდენტს, რომელსაც შუალედური შეფასებით დაგროვილი არ ექნება შუალედური შეფასების
მინიმალური კომპეტენციის ზღვარი ანუ მინიმუმ 21 ქულა, დასკვნით წერით გამოცდაზე არ დაიშვება. დასკვნითი შეფასების მინიმალური
კომპეტენციის ზღვარის ხვედრითი წილი შეადგენს 20 ქულას. დასკვნითი შეფასება ჩაბარებულად ჩაითვლება იმ შემთხვევაში, თუ
სტუდენტი დასკვნით წერით გამოცდაზე დააგროვებს მინიმუმ 20 ქულას.

სასწავლო კურსი ჩაბარებულად ჩაითვლება იმ შემთხვევაში, თუ შუალედური შეფასებისა და დასკვნითი შეფასების (40 ქულა) გათვალისწი-
ნებით სტუდენტი დააგროვებს მინიმუმ 51 ქულას. სტუდენტს კრედიტი ენიჭება კანონმდებლობით გათვალისწინებული ერთ-ერთი
დადებითი შეფასების მიღების შემთხვევაში.
დადებითი შეფასება
A - ფრიადი შეფასების 91-100 ქულა
B - ძალიან კარგი მაქსიმალური შეფასების 81-90 ქულა
C - კარგი მაქსიმალური შეფასების 71-80 ქულა
D - დამაკმაყოფილებელი მაქსიმალური შეფასების 61-70 ქულა
E - საკმარისი მაქსიმალური შეფასების 51-60 ქულა
უარყოფითი შეფასება
მაქსიმალური შეფასების 41-50 ქულა (სტუდენტს ჩასაბარებლად მეტი მუშაობა სჭირდება და
FX - ვერ ჩააბარა ეძლევა დამოუკიდებელი მუშაობით დამატებით გამოცდაზე ერთხელ გასვლის უფლება. ამასთან,
დამატებითი გამოცდა შეიძლება დანიშნოს დასკვნითი გამოცდის შედეგების გამოცხადებიდან
არანაკლებ 5 კალენდარულ დღეში).
მაქსიმალური შეფასების 40 ქულა და ნაკლები (სტუდენტის მიერ ჩატარებული სამუშაო არ არის
F - ჩაიჭრა
საკმარისი და მას საგანი ახლიდან აქვს შესასწავლი)
შეფასების ფორმები და კომპონენტები
შეფასების ფორმები და კომპონენტები რაოდენობა თითოეულის მაქსიმალური შეფასება მაქსიმალური ქულა

შუალედური შეფასება, მათ შორის: 60

ზეპირი გამოკითხვა 10 3 30
შუალედური წერითი გამოცდა 1 30 30
დასკვნითი შეფასება 40
დასკვნითი წერითი გამოცდა 1 40 40
სულ 100
შუალედური და დასკვნითი შეფასების კომპონენტები და მეთოდები
ზეპირი გამოკითხვა
სტუდენტის ზეპირი გამოკითხვა ფასდება 3 ქულით. შუალედური შეფასების ფარგლებში, სემესტრის განმავლობაში, სტუდენტი ზეპირი
ფორმით გამოიკითხება ათჯერ. შესაბამისად, ზეპირ გამოკითხვებში სტუდენტმა შეიძლება დააგროვოს მაქსიმუმ 30 ქულა (10X3), რაც
საბოლოო შეფასების 30 პროცენტის ტოლია.

ზეპირი გამოკითხვის შეფასების მეთოდებია: კითხვა-პასუხი, მოხსენებება, დისკუსიაში მონაწილეობა.

3
ქულა კითხვა-პასუხის, მოხსენებების, დისკუსიაში მონაწილეობის შეფასების კრიტერიუმები
სტუდენტი კარგადაა მომზადებული, პასუხი მკაფიოდ და ადეკვატურადაა ფორმულირებული, მისი სამართლებრივი მსჯელობა
3
მაღალ დონეზეა. იგი იცავს იურიდიულ ტერმინოლოგიას
სტუდენტი მომზადებულია, პასუხი მკაფიოდ და ადექვატურადაა ფორმულირებული, თუმცა შეკვეცილია. მისი სამართლებრივი
2
მსჯელობა კარგია. იგი იცავს იურიდიულ ტერმინოლოგიას
სტუდენტი არ არის კარგად მომზადებული., პასუხი არასრულადაა ფორმულირებული, მისი სამართლებრივი მსჯელობა
1
ფრაგმენტულია, ხოლო იურიდიული ტერმინოლოგია ნაკლოვანია
სტუდენტი ფაქტიურად მოუმზადებელია, პასუხი ბუნდოვანი და არაადეკვატურია. მისი სამართლებრივი მსჯელობა არსებითად
0
მცდარია, იგი არ იყენებს იურიდიული ტერმინოლოგიას
შუალედური წერითი გამოცდა
შუალედური შეფასების ფარგლებში სტუდენტი აბარებს შუალედურ წერით გამოცდას. შუალედური წერითი გამოცდა ტარდება მე-8-მე-9
სასწავლო კვირას. შუალედურ წერით გამოცდაში სტუდენტმა შეიძლება დააგროვოს მაქსიმუმ 30 ქულა, რაც საბოლოო შეფასების 30
პროცენტის ტოლია.

შუალედური წერითი გამოცდის შეფასების მეთოდებია: თეორიული საკითხი, ღია კითხვა. შუალედური წერითი გამოცდა მოიცავს 2
თეორიულ საკითხს და 5 ღია კითხვას. შუალედური წერითი გამოცდისას თითოეული თეორიული საკითხი ფასდება 10 ქულით, ხოლო
თითოეული ღია კითხვა - 2 ქულით.
დასკვნითი წერითი გამოცდა
დასკვნითი შეფასების ფარგლებში სტუდენტი აბარებს დასკვნით წერით გამოცდას. დასკვნითი წერითი გამოცდა ტარდება მე-16-მე-19
სასწავლო კვირას. დასკვნით წერით გამოცდაში სტუდენტმა შეიძლება დააგროვოს მაქსიმუმ 40 ქულა, რაც საბოლოო შეფასების 40
პროცენტის ტოლია.

დასკვნითი წერითი გამოცდის შეფასების მეთოდები: თეორიული საკითხი, ღია კითხვა. დასკვნითი წერითი გამოცდა მოიცავს 3 თეორიულ
საკითხს და 5 ღია კითხვას. დასკვნითი წერითი გამოცდასას თითოეული თეორიული საკითხი ფასდება 10 ქულით, ხოლო თითოეული ღია
კითხვა - 2 ქულით.
ქულა ღია კითხვის შეფასების კრიტერიუმები
სტუდენტს კარგად აქვს აღქმული შეკითხვის არსი. პასუხი არგუმენტირებულად დასაბუთებულია, სტუდენტი ზედმიწევნით
2
კარგად ფლობს თეორიული მასალას, სამართლებრივი მსჯელობა ძალიან კარგია.
სტუდენტს აღქმული აქვს შეკითხვის არსი. პასუხი დასაბუთებულია, სტუდენტი ფლობს თეორიული მასალას, სამართლებრივი
1
მსჯელობა დამაკმაყოფილებელია.
0 პასუხი შეკითხვის არსის შესაბამისი არ არის ან საერთოდ არაა მოცემული.
ქულა თეორიული საკითხის შეფასების კრიტერიუმები
პასუხი სრულია. სტუდენტი ზედმიწევნით კარგად ფლობს განვლილ მასალას, საკითხი ლოგიკურად, თანმიმდევრულად და
9-10 ადეკვატურად არის გადმოცემული. იურიდიული ტერმინოლოგია დაცულია. სამართლებრივი მსჯელობა და სამართლებრივი
ანალიზი მაღალ დონეზეა.
პასუხი სრულია. სტუდენტი კარგად ფლობს პროგრამით გათვალისწინებულ განვლილ მასალას, საკითხი ლოგიკურად,
7-8 თანმიმდევრულად და ადეკვატურად არის გადმოცემული. იურიდიული ტერმინოლოგია დაცულია. სამართლებრივი
მსჯელობა და სამართლებრივი ანალიზი ძალიან კარგია.
პასუხი სრულია. სტუდენტი დამაკმაყოფილებელად ფლობს პროგრამით გათვალისწინებულ განვლილ მასალას. საკითხი
5-6 ლოგიკურად და ადეკვატურად არის გადმოცემული, თუმცა არათანმიმდევრულია. იურიდიული ტერმინოლოგია დაცულია.
სამართლებრივი მსჯელობა და ანალიზი დამაკმაყოფილებელია.
პასუხი შეკვეცილია. სტუდენტი საკმარისად ფლობს პროგრამით გათვალისწინებულ განვლილ მასალას, თუმცა აღინიშნება
3-4 ნაკლოვანებები. საკითხის გადმოცემულია ნაწილობრივ. იურიდიული ტერმინოლოგია ნაკლოვანია. სამართლებრივი მსჯელობა
და ანალიზი ფრაგმენტულია.
პასუხი ნაკლოვანია. სტუდენტი ვერ ფლობს პროგრამით გათვალისწინებულ განვლილ მასალას, გადმოცემულია საკითხის
1-2 შესაბამისი მასალის მხოლოდ ცალკეული ფრაგმენტები. იურიდიული ტერმინოლოგია არ არის გამოყენებული. სამართლებრივი
მსჯელობა და ანალიზი არადამაკმაყოფილებელია.
0 პასუხი საკითხის შესაბამისი არ არის ან საერთოდ არაა მოცემული.

სასწავლო ლიტერატურა

ძირითადი ლიტერატურა
 ალექსიძე ლ., (2014) საერთაშორისო საჯარო სამართალი, გამომცემლობა „იურისტების სამყარო“,
გვ. 1-203; 282-289; 318-336.
 ხუციშვილი, ქ., (2020) „რა არის საერთაშორისო სამართალი?“ ლევან ალექსიძის საერთაშორისო
სამართლის ჟურნალი, იანვარი, 2020, გამოცემა 1, ნომერი 1 (ISSN: 2667-940X (Online) | 2667-9248
(Print)) ხელმისაწვდომია ასევე ელექტრონულად: http://laf.ge/journals/index.php/test/issue/view/2 გვ.

4
 13-26.
 კუბლაშვილი, კ., „ევროპის კავშირი - მხოლოდ კონფედერაცია თუ უკვე სახელმწიფო?“ ლევან
ალექსიძის საერთაშორისო სამართლის ჟურნალი, 31 ივლისი, 2020, გამოცემა 1, ნომერი 2 (ISSN:
2667-940X (Online) | 2667-9248 (Print)) ხელმისაწვდომია ასევე ელექტრონულად:
http://laf.ge/journals/index.php/test/issue/view/14 გვ. 3-11.
 ალექსიძე ლ., (2011) „დააკნინა თუ არა „კოსოსვოს პრეცედენტმა“ სახელმწიფოთა საერთაშორისო
თანამეგობრობის ერთგულება გაეროს წევრ სახელმწიფოთა, საქართველოს ჩათვლით,
ტერიტორიული მთლიანობისადმი?“ (ტალინში 2011 წლის 28 მაისს საერთაშორისო სამართლის
ევროპული ასოციაციის მიერ ორგანიზებულ კვლევის მეოთხე ფორუმზე წარდგენილი მოხსენება)
ხელმისაწვდომია: საერთაშორისო სამართალი და საქართველო (ანტიკურ ხანიდან დღემდე)
აკადემიკოს ლევან ალექსიძის მიერ 1957-2012 წლებში გამოქვეყნებული რჩეული ნაშრომები I -
ისტორია, კონცეფციები, პოლემიკა (2012) პროფეროსი ქეთევან ხუციშვილი (რედ.) გვ. 680-712.
 ალექსიძე, ლ., (2010) საქართველოში კონფლიქტთან დაკავშირებული ფაქტების დამდგენი
საერთაშორისო დამოუკიდებელი მისიის მოხსენების საერთაშორისოსამართლებრივი ასპექტები
საერთაშორისო სამართლის ჟურნალი, ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო
უნივერსიტეტი, 2, 2009-1, 2010, გვ.5-14.
 აბრამიშვილი, ნ., (2010) „არასახელმწიფოებრივი ერთულების ვალდებულებები ადამიანის
უფლებებთან დაკავშირებით - პასუხისმგებლობის ტვირთის გადატანა სახელმწიფოებიდან
არასახელმწიფოებრივ ერთეულებზე“ საერთაშორისო სამართლის ჟურნალი, ივ. ჯავახიშვილის
სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი, 2010, 2, გვ. 102-110.
 გრამატიკასი, გ., (2009) „კოსოვო სამხრეთ ოსეთის წინააღმდეგ? (გამოყოფა (სეცესიისა) და
საერთაშორისო სამართლის თანამედროვე პოლიტიკა)“ საერთაშორისო სამართლის ჟურნალი, ივ.
ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი, 2009, 1, გვ. 5-25.
 დავითაია, თ., კვინიხიძე, შ., დუნდუა, ნ., (2009) „საერთაშორისო ხელშეკრულებების დროებითი
გამოყენების პრაქტიკა საქართველოში და ცალმხრივი/მრავალმხრივი დეკლარაციების
სამართლებრივი სტატუსი საერთაშორისო სამართალში“ საერთაშორისო სამართლის ჟურნალი,
ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი, 2009, 1, გვ. 277-285.
 Shaw, M., (2017) International Law, Eighth Edition, Cambridge University Press, გვ. 712-715, 722-724,
975-980, 591-599, 1001-1004.

 საქართველოს სახელმწიფოებრივი დამოუკიდებლობის აღდგენის აქტი - 1991 წლის 9 აპრილი, 12:30

(საქართველოს რესპუბლიკა 70(9), ოთხშაბათი, 10 აპრილი, 1991 წელი) ხელმისაწვდომია:
საერთაშორისო სამართალი და საქართველო (ანტიკურ ხანიდან დღემდე) აკადემიკოს ლევან
ნორმატიული აქტები
ალექსიძის მიერ 1957-2012 წლებში გამოქვეყნებული რჩეული ნაშრომები I - ისტორია, კონცეფციები,
პოლემიკა (2012) პროფეროსი ქეთევან ხუციშვილი (რედ.) გვ. 742-743
 მართლმსაჯულების საერთაშორისო სასამართლოს წესდება

 ალექსიძე, ლ., (2008) საქართველოს ტერიტორიაზე რუსეთის შეიარაღებული ძალების შემოჭრის

საერთაშორისოსამართლებრივი ასპექტები, საერთაშორისო სამართლის ჟურნალი, ივ. ჯავახიშვილის
სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი, 2, 2008, გვ. 7-8.
 ალექსიძე, ლ., (2008) აფხაზეთში ქართველი მოსახლეობის ეთნიკური წმენდის საერთაშორისო
დაგმობის საქმეში ეუთოს გადამწყვეტი როლის შესახებ , საერთაშორისო სამართლის ჟურნალი, ივ.
ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი, 1, 2008, გვ. 33-39.
 ალექსიძე, ლ., (1983) საქართველო-რუსეთის (კახეთ-რუსეთის) პირველი ხელშეკრულება
მფარველობის შესახებ XV-XVII საუკუნეების მიჯნაზე (ლევან ალექსიძე, საქართველო-რუსეთის
საერთაშორისოსამართლებრივი ურთერთობა XV-XVIII საუკუნეებში თბ., 1983, გვ.55-145)
ხელმისაწვდომია: საერთაშორისო სამართალი და საქართველო (ანტიკურ ხანიდან დღემდე)
დამატებითი ლიტერატურა აკადემიკოს ლევან ალექსიძის მიერ 1957-2012 წლებში გამოქვეყნებული რჩეული ნაშრომები I -
ისტორია, კონცეფციები, პოლემიკა (2012) პროფეროსი ქეთევან ხუციშვილი (რედ.), გვ. 220-295.
 ალექსიძე, ლ., (1983) 1783 წლის გეორგიევსკის ტრაქტატის იურიდიული ბუნება (ლევან ალექსიძე,
საქართველო-რუსეთის საერთაშორისოსამართლებრივი ურთიერთობა XVI-XVIII საუკუნეებში თბ.,
1983, გვ.146-196) ხელმისაწვდომია: საერთაშორისო სამართალი და საქართველო (ანტიკურ ხანიდან
დღემდე) აკადემიკოს ლევან ალექსიძის მიერ 1957-2012 წლებში გამოქვეყნებული რჩეული ნაშრომები I
- ისტორია, კონცეფციები, პოლემიკა (2012) პროფეროსი ქეთევან ხუციშვილი (რედ.), გვ. 296-337.
 Higgins, R., (1994) Problems and Process: International Law and How We Use It, Oxford Scholarly Authorities
on International Law ISBN: 9780198764106

ინტერნეტ-რესურსები
 https://www.un.org/en/sections/what-we-do/uphold-international-law/
 https://legal.un.org/avl/pdf/ls/greenwood_outline.pdf
 https://www.venice.coe.int/webforms/documents/?pdf=CDL-STD(1993)005-e
 https://treaties.un.org/doc/source/events/2011/Press_kit/fact_sheet_1_english.pdf

5
  https://legal.un.org/avl/pdf/ha/sicj/sicj_e.pdf
კვირის N სწავლების მეთოდი
1 ლექცია (2 სთ.)
2 ლექცია (2 სთ.)
სემინარი (1 სთ.)
3 ლექცია (2 სთ.)
სემინარი (1 სთ.)
4 ლექცია (2სთ.)
სემინარი (1 სთ.)
5 ლექცია (2 სთ.)
სასწავლო კურსის შინაარსი
ლექციის/სემინარის/პრაქტიკუმის და ა.შ. თემა
საუბარი სასწავლო კურსის მოცულობაზე და პროცესის წარმართვის მეთოდებზე, შეფასების
სისტემაზე და სავალდებულო ლიტერატურაზე.
თემა 1. საერთაშორისო სამართლის ცნება და სოციალური ბუნება
- საერთაშორისო ურთიერთობები და საერთაშორისო სამართალი;
- საერთაშორისო სამართალი და საერთაშორისო სისტემა;
- საერთაშორისო სამართლის სოციალური ბუნება;
ძირითადი ლიტერატურა:
 ალექსიძე ლ., (2014) საერთაშორისო საჯარო სამართალი, გვ. 8-22
ხუციშვილი ქ., (2020) რა არის საერთაშორისო სამართალი? ლევან ალექსიძის საერთაშორისო
სამართლის ჟურნალი, იანვარი, 2020, გამოცემა 1, ნომერი 1 (ISSN: 2667-940X (Online) | 2667-9248
(Print)) ხელმისაწვდომია ასევე ელექტრონულად: http://laf.ge/journals/index.php/test/issue/view/2 გვ. 13-26
თემა 2. საერთაშორისო სამართლის წყაროები
- მართლმსაჯულების საერთაშორისო სასამართლოს 38-ე მუხლის ელემენტები დეტალურად
- საერთაშორისო სამართლის ძირითადი და დამხმარე წყაროები
- Jus cogens
- Erga omnes
ძირითადი ლიტერატურა:
 ალექსიძე ლ., (2014) საერთაშორისო საჯარო სამართალი, გვ. 23-30
ზეპირი გამოკითხვა თემაზე: საერთაშორისო სამართლის ცნება და სოციალური ბუნება
თემა 3. საერთაშორისო და შიდა სახელმწიფოებრივი სამართლის თანაფარდობა
- მონისტური და დუალისტური თეორიები
- „თვითშემსრულებელი“ და „არათვითშემსრულებელი“ ნორმები
- „ტრანსფორმაცია“ და ინკორპორაცია
- საერთაშორისო სამართლის პრიმატი
ძირითადი ლიტერატურა:
 ალექსიძე ლ., (2014) საერთაშორისო საჯარო სამართალი, გვ. 30-40
ზეპირი გამოკითხვა თემაზე: საერთაშორისო სამართლის წყაროები
თემა 4. საერთაშორისო სამართლის ძირითადი პრინციპები
- საერთაშორისო სამართლის ძირითადი პრინციების ცნება
- საერთაშორისო სამართლის 10 ძირითადი პრინციპი
ძირითადი ლიტერატურა:
 ალექსიძე ლ., (2014) საერთაშორისო საჯარო სამართალი, გვ. 41-75
ზეპირი გამოკითხვა თემაზე: იმუნიტეტები და იურისდიქცია.
თემა 5. თანამედროვე საერთაშორისო სამართლის სუბიექტები
- საერთაშორისო სამართლის სუბიექტების ცნება და სახეები
- სუვერენული სახელმწიფო, როგორც საერთაშორისო სამართლის სრულუფლებიანი
სუბიექტი
- რთული სახელმწიფოები, როგორც საერთაშორისო სამართლის სუბიექტები
ძირითადი ლიტერატურა:
 ალექსიძე ლ., (2014) საერთაშორისო საჯარო სამართალი, გვ. 76-86
 კუბლაშვილი, კ., (2020) ევროპის კავშირი - მხოლოდ კონფედერაცია თუ უკვე სახელმწიფო?
ლევან ალექსიძის საერთაშორისო სამართლის ჟურნალი, 31 ივლისი, 2020, გამოცემა 1, ნომერი 2
(ISSN: 2667-940X (Online) | 2667-9248 (Print)) ხელმისაწვდომია ასევე ელექტრონულად:
http://laf.ge/journals/index.php/test/issue/view/14 გვ. 3-11
6
  გრამატიკასი, გ., (2009) „კოსოვო სამხრეთ ოსეთის წინააღმდეგ? (გამოყოფა (სეცესიისა) და
საერთაშორისო სამართლის თანამედროვე პოლიტიკა)“ საერთაშორისო სამართლის ჟურნალი,
2009, 1, გვ. 5-25
სემინარი (1 სთ.) ზეპირი გამოკითხვა თემაზე: საერთაშორისო სამართლის ძირითადი პრინციპები
თემა 6. სახელმწიფოს, როგორც საერთაშორისო სამართლის სუბიექტის, წარმოშობა და გაქრობა
- ერთი სახელმწიფოს რამდენიმე სახელმწიფოდ გაყოფა
- რამდენიმე სახელმწიფოს ერთ სახელმწიფოდ გაერთიანება
- საერთაშორისო სამართლებრივი ცნობის ფორმები
- აჯანყებულ მხარედ ცნობა
- მეომარ მხარედ ცნობა
- ერის ცნობა
- სახელმწიფოს სამართალმემკვიდრეობა
ძირითადი ლიტერატურა:
 ალექსიძე ლ., (2014) საერთაშორისო საჯარო სამართალი, გვ.87-106
 ალექსიძე ლ., (2011) დააკნინა თუ არა „კოსოსვოს პრეცედენტმა“ სახელმწიფოთა საერთაშორისო
ლექცია (2 სთ.)
6 თანამეგობრობის ერთგულება გაეროს წევრ სახელმწიფოთა, საქართველოს ჩათვლით,
ტერიტორიული მთლიანობისადმი? (ტალინში 2011 წლის 28 მაისს საერთაშორისო სამართლის
ევროპული ასოციაციის მიერ ორგანიზებულ კვლევის მეოთხე ფორუმზე წარდგენილი
მოხსენება) ხელმისაწვდომია: საერთაშორისო სამართალი და საქართველო (ანტიკურ ხანიდან
დღემდე) აკადემიკოს ლევან ალექსიძის მიერ 1957-2012 წლებში გამოქვეყნებული რჩეული
ნაშრომები I - ისტორია, კონცეფციები, პოლემიკა (2012) პროფეროსი ქეთევან ხუციშვილი (რედ.)
გვ. 680-712
 საქართველოს სახელმწიფოებრივი დამოუკიდებლობის აღდგენის აქტი - 1991 წლის 9 აპრილი,
12:30 (საქართველოს რესპუბლიკა 70(9), ოთხშაბათი, 10 აპრილი, 1991 წელი) ხელმისაწვდომია:
საერთაშორისო სამართალი და საქართველო (ანტიკურ ხანიდან დღემდე) აკადემიკოს ლევან
ალექსიძის მიერ 1957-2012 წლებში გამოქვეყნებული რჩეული ნაშრომები I - ისტორია,
კონცეფციები, პოლემიკა (2012) პროფეროსი ქეთევან ხუციშვილი (რედ.) გვ. 742-743
სემინარი (1 სთ.) ზეპირი გამოკითხვა თემაზე: თანამედროვე საერთაშორისო სამართლის სუბიექტები
თემა 7. ტერიტორია და საერთაშორისო სამართალი
- სახელმწიფო ტერიტორიისა და ტერიტორიული უზენაესობის ცნებები
- სახელმწიფო ტერიტორიის შემადგენლობა
- სახელმწიფო საზღვრები
7 ლექცია (2 სთ.) - სახელმწიფო ტერიტორიის შეძენის და შეცვლის საერთაშორისო-სამართლებრივი
საშუალებანი
- მდინარეების გამოყენების საერთაშორისო-სამართლებრივი საკითხები
ძირითადი ლიტერატურა:

 ალექსიძე ლ., (2014) საერთაშორისო საჯარო სამართალი, გვ. 318-336

ზეპირი გამოკითხვა თემაზე: სახელმწიფოს, როგორც საერთაშორისო სამართლის სუბიექტის,
სემინარი (1 სთ.)
წარმოშობა და გაქრობა
შუალედური
8-9 მოსამზადებელი მასალა - I-დან VII კვირის ჩათვლით განვლილი საკითხები
გამოცდა (2 სთ)
თემა 8. საერთაშორისო სახელშეკრულებო სამართალი: ცნება და დადების წესი
- საერთაშორისო ხელშეკრულების ცნება
- საერთაშორისო ხელშეკრულებათა მხარეები
- საერთაშორისო ხელშეკრულების დადების წესი და სტადიები
10 ლექცია (2 სთ.) - რატიფიკაცია და პრომულგირება
- დათქმა
- დეპოზიტორი
- ხელშეკრულებები სახელმწიფოებსა და საერთაშორისო ორგანიზაციებს შორის
ძირითადი ლიტერატურა:
 ალექსიძე ლ., (2014) საერთაშორისო საჯარო სამართალი, გვ. 106-116
 Shaw, M., (2017) International Law, Cambridge University Press, გვ.722-724
სემინარი (1 სთ.) შუალედური გამოცდის შედეგების განხილვა
თემა 9. საერთაშორისო ხელშეკრულების სტრუქტურა, მოქმედება და შეწყვეტა
11 ლექცია (2 სთ.) - საერთაშორისო ხელშეკრულების სტრუქტურა და ფორმა
- საერთაშორისო ხელშეკრულებათა კლასიფიკაცია
- ხელშეკრულების მოქმედების ვადა

7
 - ხელშეკრულების ნამდვილობის პირობები
- ხელშეკრულების მოქმედება და მისი შეწყვეტა
ძირითადი ლიტერატურა:
 ალექსიძე ლ., (2014) საერთაშორისო საჯარო სამართალი, გვ. 116-125
 დავითაია, თ., კვინიხიძე, შ., სხვ. (2009) „საერთაშორისო ხელშეკრულებების დროებითი
გამოყენების პრაქტიკა საქართველოში და ცალმხრივი/მრავალმხრივი დეკლარაციების
სამართლებრივი სტატუსი საერთაშორისო სამართალში“ საერთაშორისო სამართლის ჟურნალი,
2009, 1, გვ. 277-285
 Shaw, M., (2017) International Law, Cambridge University Press, გვ. 712-715
სემინარი (1 სთ.) ზეპირი გამოკითხვა თემაზე: საერთაშორისო სახელშეკრულებო სამართალი: ცნება და დადების წესი
თემა 10. საერთაშორისო კონფერენციები და ორგანიზაციები
- საერთაშორისო კონფერენციების ცნება და მუშაობის ძირითადი პრინციპები
- საერთაშორისო ორგანიზაციების ცნება
- არასამთავრობო საერთაშორისო ორგანიზაციები
12 ლექცია (2 სთ.) - უნივერსალური საერთაშორისო ორგანიზაციები
- გაერთიანებული ერები და მისი 6 ძირითადი ორგანო
- საერთაშორისო ორგანიზაციების პასუხისმგებლობა
ძირითადი ლიტერატურა:
 ალექსიძე ლ., (2014) საერთაშორისო საჯარო სამართალი, გვ.125-146
 Shaw, M., (2017) International Law, Cambridge University Press, გვ. 1001-1004
სემინარი (1 სთ.) ზეპირი გამოკითხვა თემაზე: საერთაშორისო ხელშეკრულების სტრუქტურა, მოქმედება და შეწყვეტა
თემა 11. გაეროს სპეციალიზებული სააგენტოები (დაწესებულებები);
13 - გაეროს განათლების, მეცნიერებისა და კულტურის ორგანიზაცია
- გაეროს სასურსათო და სასოფლო-სამეურნეო სააგენტო
- ელექტროკავშრგაბმულობის საერთაშორისო კავშირი
- ინტელექტუალური საკუთრების მსოფლიო ორგანიზაცია
- მსოფლიო მეტეოროლოგიური ორგანიზაცია
- მსოფლიო საფოსტო კავშირი
ლექცია (2 სთ.) - რეკონსტრუქციისა და განვითარების საერთაშორისო ბანკი
- საერთაშორისო სავალუტო ფონდი
- საერთაშორისო ფინანსური კორპორაცია
- სამოქალაქო ავიაციის საერთაშორისო ორგანიზაცია
- შრომის საერთაშორისო ორგანიზაცია
- ჯანმრთელობის დაცვის მსოფლიო ორგანიზაცია
- ატომური ენერგიის საერთაშორისო სააგენტო
- ვაჭრობის მსოფლიო ორგანიზაცია
ძირითადი ლიტერატურა:

 ალექსიძე ლ., (2014) საერთაშორისო საჯარო სამართალი, გვ.146-165

სემინარი (1 სთ.) ზეპირი გამოკითხვა თემაზე: საერთაშორისო კონფერენციები და ორგანიზაციები
თემა 12. რეგიონული საერთაშორისო ორგანიზაციები და გაეროს მიმართება რეგიონულ
საერთაშორისო ორგანიზაციებთან
14 - აფრიკის კავშირი
- ამერიკის სახელმწიფოთა ორგანიზაცია
- არაბულ სახელმწიფოთა ლიგა
- ევროპის კავშირი
ლექცია (2 სთ.)
- ნატო - ჩრდილოატლანტიკური ხელშეკრულების ორგანიზაცია
- დასავლეთ ევროპის კავშირი
- ეუთო (ევროპაში უშიშროებისა და თანამშრომლობის ორგანიზაცია)
- დამოუკიდებელ სახელმწიფოთა თანამეგობრობა
- ევროპის საბჭო
ძირითადი ლიტერატურა:
 ალექსიძე ლ., (2014) საერთაშორისო საჯარო სამართალი, გვ.165-194; 282-289
 Shaw, M., (2017) International Law, Cambridge University Press, გვ. 975-980
სემინარი (1 სთ.) ზეპირი გამოკითხვა თემაზე:
თემა 13. პასუხისმგებლობა საერთაშორისო სამართალში
15 ლექცია (2 სთ.) - საერთაშორისო-სამართლებრივი პასუხისმგებლობის ცნება

8
 - საერთაშორისო მართლსაწინააღმდეგო აქტების სახეები
- საერთაშორისო-სამართლებრივი პასუხისმგებლობის სახეები და ფორმები
ძირითადი ლიტერატურა:
 ალექსიძე ლ., (2014) საერთაშორისო საჯარო სამართალი, გვ.194-203
 ალექსიძე, ლ., (2010) საქართველოში კონფლიქტთან დაკავშირებული ფაქტების დამდგენი
საერთაშორისო დამოუკიდებელი მისიის მოხსენების საერთაშორისოსამართლებრივი ასპექტები
საერთაშორისო სამართლის ჟურნალი, ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო
უნივერსიტეტი, 2, 2009-1, 2010, გვ.5-14
 აბრამიშვილი, ნ., (2010) „არასახელმწიფოებრივი ერთულების ვალდებულებები ადამიანის
უფლებებთან დაკავშირებით - პასუხისმგებლობის ტვირთის გადატანა სახელმწიფოებიდან
არასახელმწიფოებრივ ერთეულებზე“ საერთაშორისო სამართლის ჟურნალი, 2010, 2, გვ. 102-110
 Shaw, M., (2017)International Law, Cambridge University Press, გვ. 591-599
სემინარი (1 სთ.) შემაჯამებელი დისკუსია
დასკვნითი
16-19 მოსამზადებელი მასალა - სემესტრის განმავლობაში განვლილი საკითხები
გამოცდა (3 სთ)

სილაბუსის ავტორი ქეთევან ხუციშვილი