‫پنج اصل پیشگیری از اعتیاد به مواد مخدر‬

‫برای پیشگیری از اعتیاد‪ ،‬اصولی برای کمک به والدین‪ ،‬معلم ها‪ ،‬افرادی که در هدایت جامعه نقش ایفا می‌کنند و نیروهای‬
‫اجرایی برنامه‌های پیشگیری از اعتیاد وجود دارد‪.‬‬
‫به گزارش خبرنگار بهداشت ودرمان فارس‪ ،‬عوامل حافظت کننده و خطرزا اولین اصل موثر در پیشگیری از اعتیاد به‬
‫مواد مخدر است‪.‬‬
‫برنامه‌های پیشگیری از اعتیاد باید سبب افزایش عوامل حفاظت کننده و کاهش عوام=ل خط=رزا ش=وند‪ .‬خط=ر تب=دیل ش=دن ب=ه‬
‫مصرف کننده مواد مخدر ش=امل ارتب=اط ب=ا ان=واع عوام=ل خط=ر زا (نگ=رش و رفت=ار منح=رف ) و حف=اظت کنن=ده ( حف=اظت‬
‫والدین ) می‌شود‪.‬‬

‫اصل اول‬
‫– تاثیر بالقوه و خاص عوامل خطرزا و حفاظت کننده با تغییر س==ن تغی==یر می کن==د‪ .‬ب==رای مث==ال‪ ،‬وج==ود عوام==ل خط==ر زا در‬
‫خانواده تاثیر مخربی بر کودک می‌گذارد‪ ،‬در حالی که اعتیاد به مواد مخدر می تواند عامل خطر زایی برای نوجوان باشد‪.‬‬

‫– مداخله زود هنگام در عوامل خطر زا ( عدم کنترل خویش و رفتارهای پرخاشگرایانه ) موثرتر از مداخله دیرهنگام برای‬
‫تغییر مسیر زندگی یک کودک از مشکالت و رفتارهای منفی به جاده صالح است‪.‬‬

‫– باید توجه داشت تاثیر عوامل خطرزا و حفاظت کننده بر افراد جامعه در سن‪ ،‬فرهنگ‪ ،‬جنسیت‪ ،‬قومیت و اقلیم‌های مختلف‬
‫گوناگون و متفاوت است‪.‬‬

‫اصل دوم‬
‫برنامه های پیشگیری از اعتیاد باید اشکال مختلف اعتیاد به مواد مخدر و داروهای تج==ویز ش==ده توس==ط پزش==ک را در س==نین‬
‫مختلف (حتی پیش از رسیدن به سن قانونی ) معرفی کنند‪.‬‬

‫اصل سوم‬
‫برنامه های پیشگیری از اعتیاد باید عالوه بر معرفی اشکال مختلف اعتیاد به مواد مخدر – عوامل خطرزا – عوامل حفاظت‬
‫کننده را نیز معرفی کنند‪.‬‬

‫اصل چهارم‬
‫برنامه‌های پیشگیری از اعتیاد باید عوامل خطرزا را متناسب با شخصیت (سن‪ ،‬جنسیت و ق==ومیت ) اف==راد ش==رکت کنن==ده در‬
‫جامعه معرفی کنند تا نتیجه بهتری گرفته شود‪.‬‬

‫اصل پنجم‬
‫برنامه های پیشگیری از اعتیادی که مبتنی بر خانواده هستند بای==د بتوان==د پیون==دها‪ ،‬رواب==ط خ==انوادگی و مه==ارت ه==ای وال==دین‬
‫( بحث و گفت و گو‪ ،‬کمک به استقالل فرزندان و اجرای سیاست های مقابله ب==ا مص==رف م==واد مخ==در در خ==انواده ) را ارتق==ا‬
‫دهند‪.‬‬

‫نزدیکی و صمیمیت اعضای خانواده اساس ارتباط میان والدین و فرزندان است‪ .‬صمیمیت اعض=ای خ=انواده می توان=د ب=اعث‬
‫ارتقای مهارت های آموزشی والدین در حمایت از فرزندان و رابطه با آنها شود‪.‬‬

‫– نظارت والدین در امر پیشگیری از اعتیاد حیاتی است‪ .‬با ارائه روش ه=ای علمی نظ=ارت و س=تایش از رفتاره=ای مناس=ب‬
‫فرزند که با قوانین خانواده منطبق باشند می توان تاثیر نقش خانواده در پیشگیری از اعتیاد فرزندان را ارتقا داد‪.‬‬

‫– باید دانش والدین و معلم ها درباره انواع مواد مخدر و روش های مصرف را ارتقا داد ت=ا آنه=ا ب=ا تش=ریح ع=واقب هولن=اک‬
‫مصرف مواد مخدر برای دانش آموزان از اعتیاد به مواد مخدر پیشگیری کنند‪.‬‬

‫– به طور خالصه باید گفت‪ ،‬مداخالتی که بر خانواده متمرکز باشند تاثیر مثبتی بر تغییر رفتار والدین دارند و از تعدد‬
‫عوامل خطر زایی که منجر به اعتیاد به مواد مخدر می شوند می کاهند‪.‬‬
‫فارس نیوز‬

‫برنامه‌های پیشگیری باید متناسب با مواد رایج در یک محله یا شهر صورت پذیرد‪.‬‬

‫به گزارش خبرگزاری تسنیم ‪ ،‬در مورد مقاوم سازی کودکان و نوجوانان سازمان جهانی بهداشت ‪ ،‬پیشگیری را در سه سطح‬
‫‪ ،‬این گونه تعریف کرده است ‪:‬‬

‫‪ )1‬پیشگیری نوع اول ‪:‬‬

‫هدف پیشگیری نخستین‪ ،‬اطمینان حاصل کردن از عدم بروز یک بیماری ‪ ،‬فرایند یا مشکل است ‪.‬‬

‫‪ )2‬پیشگیری نوع دوم ‪:‬‬

‫هدف پیشگیری نوع دوم ‪ ،‬شناسایی یا تغییر و اصالح یک بیماری ‪ ،‬فرایند ‪ ،‬یا مشکل در کوتاه‌ترین مدت بعد از بروز آن‬
‫می‌باشد ‪.‬‬

‫‪ )3‬پیشگیری نوع سوم ؛‬

‫هدف پیشگیری نوع سوم ‪ :‬متوقف ساختن یا کند کردن جریان پیشرفت یک بیماری ‪ ،‬فرایند یا مشکل و پیامدهای آن است ‪،‬‬
‫حتی اگر حالت و وضع اصلی همچنان ادامه یابد ‪.‬‬

‫با توجه به این تعریف ‪ ،‬اصول اساسی پیشگیری از سوء مصرف مواد که عمدتًا مبتنی بر پیشگیری نوع اول هستند در بین‬
‫کودکان و نوجوانان را می توان به شرح زیر در نظر گرفت ‪:‬‬
‫▪ اصل اول) برنامه‌های پیشگیری باید عوامل محافظت‌کننده را افزایش و عوامل خطرساز را کاهش دهند ‪.‬‬

‫▪ اصل دوم) برنامه پیشگیری باید تمام انواع سوء مصرف مواد را تحت پوشش قرا ردهد‪.‬‬

‫▪ اصل سوم) برنامه‌های پیشگیری باید متناسب با بافت بومی و مواد رایج در یک محله یا شهر صورت پذیرد ‪.‬‬
‫▪ اصل چهارم) برنامه‌های پیشگیری باید به عوامل خطر‌آفرین در مخاطبین خاص ‪ ،‬سن ‪ ‌،‬نژاد ‪ ‌،‬جنسیت ‪‌ ،‬توجه خاص‬
‫داشته باشند ‪.‬‬

‫▪ اصل پنجم) برنامه‌های پیشگیری باید مبتنی بر تقویت روابط خانوادگی و مهارتهای فرزندپروری و … باشند ‪ .‬یعنی ‪:‬‬
‫نظارت و مراقبت والدین ‪ ،‬اطالع‌رسانی و آموزش والدین ‪ ،‬مداخالت مقطعی و کوتاه مدت در خانواده ‪.‬‬

‫▪ اصل ششم) برنامه‌های پیشگیری باید عوامل خطرساز اولیه کودکی و نوجوانی مثل رفتارهای پرخاشگرانه ‪ ،‬مهارتهای‬
‫اجتماعی ضعیف و مشکالت تحصیلی را شناسائی کنند ‪.‬‬

‫▪ اصل هفتم) برنامه‌های پیشگیری برای مدارس ابتدایی باید ارتقاء یادگیری های تحصیلی و اجتماعی ـ هیجانی را به‬
‫منظور نشان دادن عوامل خطرآفرین مثل پرخاشگری ‪ ،‬شکست تحصیلی ‪ ،‬و ترک تحصیل هدف قرار دهد ‪.‬‬

‫آموزش باید متمرکز بر مهارتهای زیر باشد ‪:‬‬

‫ـ خود کنترلی‬
‫ـ آگاهی هیجانی‬
‫ـ ارتباطات‬
‫ـ حل مسئله اجتماعی‬
‫ـ حمایت تحصیلی به خصوص در مهارت خواندن‬

‫▪ اصل هشتم) برنامه‌های پیشگیری برای دانش‌آموزان مدارس راهنمایی و دبیرستان باید صالحیتهای تحصیلی و اجتماعی‬
‫را ارتقا ‌ء دهد ‪ ،‬همراه با مهارتهای زیر ‪:‬‬
‫ـ عادت به مطالعه و حمایت تحصیلی‬
‫ـ ارتباطات‬
‫ـ روابط با همساالن‬
‫ـ خودکارآمدی و جرأت‌ورزی‬
‫ـ مهارتهای مقاومت در برابر مواد‬
‫ـ تقویت نگرشهای ضد مواد‬
‫ـ تقویت تعهد شخصی در برابر سو ‌ء مصرف مواد‬

‫▪ اصل نهم) برنامه‌های پیشگیری در جمعیت عمومی باید در نقاط انتقالی کلیدی جهت یافته باشند مثل گذار از ابتدایی به‬
‫مقطع راهنمایی که می تواند اثرات سودمندی را حتی در خانواده‌های پرخطر و کودکان پرخطر ایجاد نماید ‪ .‬در اینجا ص==رفًا‬
‫جمعیت در معرض خطر‪ ،‬هدف نیست و از این رو کاهش برچس=ب‌زنی و اف==زایش رواب==ط مدرس==ه و جامع==ه را در ب==ردارد ‪.‬‬

‫▪ اصل دهم) برنامه‌های پیشگیری جامعه مدار که دو برنامه یا بیشتر از دو برنامه را ترکیب می‌کنند ‪ ،‬برنامه‌های‬
‫اثربخش‌تری هستند‪ .‬مثل تلفیق برنامه‌های خانواده مدار و مدرسه مدار که می تواند نسبت به یک برنامه به تنهایی اثربخش‌تر‬
‫باشند ‪.‬‬

‫▪ اصل یازدهم) برنامه‌های پیشگیری جامعه مدار باید در زمینه‌های متعدد برای مردم مثل مدارس ‪ ،‬انجمن‌ها ‪ ،‬سازمانهای‬
‫مذهبی و رسانه‌ای قابل دسترس باشد ‪.‬‬