Chương 3

Bằng chứng kiểm toán

www.themegallery.com LOGO
 Nội dung chính

1 2 3

Các bằng
Khái quát Các kỹ thuật chứng kiểm
về bằng thu thập bằng toán đặc
chứng kiểm biệt, giấy tờ
chứng
làm việc và
kiểm toán toán
hồ sơ kiểm
toán

www.themegallery.com
 Bằng chứng kiểm toán là gì?

Theo Chuẩn mực Kiểm toán Việt Nam 500:

Là tất cả các tài liệu, thông tin do kiểm toán
viên thu thập được liên quan đến cuộc kiểm
toán và dựa trên các tài liệu, thông tin này,
kiểm toán viên đưa ra kết luận và từ đó
hình thành ý kiến kiểm toán.

www.themegallery.com
 Bằng chứng kiểm toán là gì?

Theo Chuẩn mực Kiểm toán Việt Nam 500:

KTV và công ty kiểm toán phải thu thập
đầy đủ các bằng chứng kiểm toán thích hợp
để làm cơ sở đưa ra ý kiến của mình về báo
cáo tài chính của đơn vị được kiểm toán

www.themegallery.com
 Ý nghĩa của bằng chứng kiểm toán

❖Là cơ sở đưa ra ý kiến của kiểm toán viên – không có

bằng chứng kiểm toán sẽ không có ý kiến kiểm toán
❖Là minh chứng pháp lý cho kết luận kiểm toán
❖Là cơ sở giám sát chất lượng kiểm toán
❖Là cơ sở tạo niềm tin cho người quan tâm về kết quả
kiểm toán

www.themegallery.com
 Quyết định về bằng chứng kiểm toán

❖Quyết định về thủ tục kiểm toán cần áp dụng

❖Quyết định về quy mô mẫu chọn

❖Quyết định về các khoản mục được chọn

❖Quyết định về thời gian hoàn thành

www.themegallery.com
 Phân loại bằng chứng

❖Phân loại bằng chứng theo nguồn gốc

❖Phân loại bằng chứng theo hình thức biểu hiện

❖Phân loại bằng chứng theo độ tin cậy

www.themegallery.com
 Tính chất của bằng chứng

❖ Bằng chứng kiểm toán phải đầy đủ: thể hiện số lượng
hay quy mô của bằng chứng kiểm toán cần thiết để
đưa ra ý kiến kiểm toán

❖Các yếu tố ảnh hưởng đến tính đầy đủ:

▪ Tính trọng yếu của đối tượng kiểm toán

▪ Mức độ rủi ro

▪ Tính thích hợp của bằng chứng

www.themegallery.com
 Tính chất của bằng chứng

❖Bằng chứng phải đảm bảo tính thích hợp (phù hợp và
đảm bảo độ tin cậy)
❖Các yếu tố ảnh hưởng đến tính độ tin cậy của bằng
chứng:
▪ Tính độc lập của người cung cấp bằng chứng
▪ Sự hiểu biết của người cung cấp thông tin
▪ Mức độ khách quan
▪ Tính phù hợp về thời gian
▪ Tính hiệu lực của KSNB
▪ Kiểm toán viên trực tiếp thu thập
www.themegallery.com
 Nội dung chính

1 2 3

Các bằng
Khái quát Các kỹ thuật chứng kiểm
về bằng thu thập bằng toán đặc
chứng kiểm biệt, giấy tờ
chứng
làm việc và
kiểm toán toán
hồ sơ kiểm
toán

www.themegallery.com
 Các kỹ thuật thu thập bằng
chứng
❖Kiểm tra vật chất
❖Quan sát
❖Phỏng vấn
❖Lấy xác nhận từ bên ngoài
❖Xác minh tài liệu
❖Tính toán lại
❖Phân tích
❖Thực hiện lại
www.themegallery.com
 Kiểm tra vật chất

❖Là việc kiểm tra hoặc kiểm đếm các tài sản có hình thái
vật chất cụ thể do kiểm toán viên thực hiện
❖Phù hợp với chức năng xác minh trong kiểm toán
❖Cung cấp bằng chứng tin cậy về sự tồn tại của tài sản
(về số lượng và chất lượng, tình trạng của tài sản)
❖Bằng chứng kiểm toán có tính thời điểm
❖Có thể không cung cấp được bằng chứng về quyền và
nghĩa vụ đối với tài sản, về tính chính xác và giá trị
thuần của tài sản. www.themegallery.com
 Kỹ thuật quan sát

❖Là việc theo dõi một quy trình hoặc thủ tục do
người khác thực hiện.

❖Bằng chứng kiểm toán có tính thời điểm

❖Nên kết hợp với các bằng chứng khác

www.themegallery.com
 Phỏng vấn

❖ Là việc kiểm toán viên thu thập thông tin (thông tin tài
chính và phi tài chính) bằng văn bản hoặc lời nói thông
qua việc phỏng vấn những người hiểu biết(kể cả bên
trong và bên ngoài đơn vị) về vấn đề mà kiểm toán viên
quan tâm
❖ Các giai đoạn:
▪ Lên kế hoạch phỏng vấn
▪ Thực hiện phỏng vấn
▪ Kết thúc phỏng vấn
❖ Đặc điểm:
▪ Độ tin cậy của bằng chứng không cao
▪ Nên sử dụng để thu thập các bằng chứng bổ sung

www.themegallery.com
 Xác minh tài liệu

❖ Việc kiểm tra bao gồm kiểm tra tài liệu, sổ kế toán hoặc chứng từ,
có thể từ trong hoặc ngoài đơn vị; ở dạng giấy, dạng điện tử, hoặc
các dạng thức khác;

▪ Từ một kết luận có trước, kiểm toán viên thu thập các tài liệu
làm cơ sở cho kết luận cần khẳng định;

▪ Kiểm tra các tài liệu của một nghiệp vụ từ khi bắt đầu đến kết
thúc quá trình xử lý dữ liệu. Hướng kiểm tra có thể cùng chiều
hoặc ngược chiều để xác minh mục tiêu kiểm toán
www.themegallery.com
 Xác minh tài liệu

❖Là kỹ thuật tương đối thuận tiện với chi phí thực hiện
thấp do dựa vào nguồn tài liệu sẵn có do khách hàng
cung cấp

❖Sự tin cậy của tài liệu dựa vào nguồn gốc của bằng
chứng

❖Phân biệt kiểm tra vật chất với xác minh tài liệu

www.themegallery.com
 Tính toán lại

❖ Là việc kiểm tra tính chính xác về mặt toán học của số liệu.
Tính toán lại có thể được thực hiện thủ công hoặc tự động.

❖ Bằng chứng thu được để khẳng địn tính chính xác số học của
thông tin được kiểm toán

❖ Bằng chứng có độ tin cậy cao do kiểm toán viên tự thu thập và
tính toán

❖ Việc tính toán có thể mất nhiều thời gian

www.themegallery.com
 Tính toán lại
Công ty XYZ Hồ sơ: D - 1
Tính lại tiền lãi vay ngân hàng Người lập: Vân 2/2/22
INDOVINA Người kiểm tra: Dũng 5/2/22
Gốc vay 1/1/2021: 2.000.000.000 VNĐ (1)
Trả gốc vay: 30/6/2021: 500.000.000 VNĐ(2)
Trả gốc vay: 30/12/2021: 500.000.000 VNĐ (2)
Lãi suất vay: 12%/năm (1)
Lãi tiền vay:2.000.000.000 x 6% + 1.500.000.000 x 6% =
210.000.000 (3)
(1) Đã kiểm tra trên hợp đồng tín dụng và giấy nhận nợ
(2): Đã kiểm tra trên chứng từ gốc thanh toán số lãi vay
(3) Khớp đúng với sổ chi tiết theo dõi lãi vay

www.themegallery.com
 Thực hiện lại

❖ Thực hiện lại là việc kiểm toán viên thực hiện một cách
độc lập các thủ tục hoặc các kiểm soát đã được đơn vị
thực hiện trước đó như một phần kiểm soát nội bộ của
đơn vị.

www.themegallery.com
 Xác nhận từ bên ngoài

❖ Là quá trình thu thập thông tin từ bên thứ ba (bên ngoài) độc lập cung cấp
nhằm xác minh độ tin cậy của thông tin được kiểm toán.
❖ Thư xác nhận có thể là thư giấy, thư điện tử hoặc một dạng khác
❖ Thư xác nhận có thể là khẳng định hoặc phủ định
❖ Phù hợp với chức năng xác minh
❖ Bằng chứng thu thập có độ tin cậy cao nếu:
▪ Thông tin được xác nhận theo yêu cầu của kiểm toán viên;
▪ Xác nhận bằng văn bản
▪ Bên thứ ba phải độc lập
▪ Kiểm toán viên phải kiểm soát được toàn bộ quá trình gửiwww.themegallery.com
thư xác nhận
 Xác nhận từ bên ngoài

Thông tin cần xác nhận Bên thứ ba cần xác nhận
Tiền gửi ngân hàng Ngân hàng
Các khoản phải thu Khách hàng
Các khoản phải trả Chủ nợ
Hàng tồn kho được lưu giữ ở bên thứ ba Bên lưu kho
Tài sản thế chấp cầm cố Người nhận thế chấp cầm cố

Trái phiếu phải trả Người giữ trái phiếu

Các khoản bảo hiểm Công ty bảo hiểm
Vốn chủ sở hữu Bên lưu giữ sổ đăng ký, các cổ
đông
www.themegallery.com
 Phân tích

❖Thủ tục phân tích bao gồm

đánh giá thông tin tài chính
qua việc phân tích các mối
quan hệ giữa dữ liệu tài
chính và phi tài chính.
❖ Các loại hình phân tích
Kiểm tra tính hợp lý
Phân tích xu hướng
Phân tích tỷ suất

www.themegallery.com
 Kiểm tra tính hợp lý

❖ Mục đích: Nhằm phát hiện khả năng sai sót đối với thông
tin tài chính hoặc các biến động lớn trong hoạt động sản
xuất kinh doanh của đơn vị
❖ So sánh giữa số thực tế với số kế hoạch hoặc số dự toán;
❖ So sánh số liệu của đơn vị với số liệu bình quân ngành
❖ Nghiên cứu mối quan hệ giữa thông tin tài chính với
thông tin phi tài chính
❖ So sánh số liệu của khách hàng với số liệu ước tính của
kiểm toán viên

www.themegallery.com
 Ví dụ về kiểm tra tính hợp lý

Các nhân tố ảnh hưởng đến hàng tồn kho

Thay đổi trên thị trường

Nguyên vật liệu
Thay đổi về Thay đổi về tỷ
Công nghệ giá hối đoái

Thay đổi do Thay đổi do

Cạnh tranh Thay đổi về Nhu cầu
các nhân tố
khác…
Jan-21 www.themegallery.com
 Phân tích xu hướng

Mục đích: phân tích sự thay đổi theo thời gian của số
dư tài khoản, số phát sinh hay loại nghiệp vụ thông
qua việc:
- So sánh thông tin tài chính của kỳ này với kỳ trước
- So sánh thông tin tài chính giữa các tháng, quý với
nhau
- So sánh thông tin tài chính giữa các thời điểm khác
nhau.

www.themegallery.com
 Phân tích xu hướng

Công ty HP
Người lập” Lan 3.2.20
Bảng phân tích doanh thu theo
Kiểm tra: Hưng 5.2.20
tháng

Tháng 1 500.237.000 Tháng 7 4.900.023.222

Tháng 2 860.000.120 Tháng 8 4.675.551.000
Tháng 3 710.050.123 Tháng 9 3.452.111.000
Tháng 4 1.578.000.000 Tháng 10 2.015.870.000
Tháng 5 2.300.000.000 Tháng 11 1.190.000.346
Tháng 6 4.698.543.000 Tháng 12 654.276.000

www.themegallery.com
 Phân tích tỷ suất

❖Là việc so sánh một thông tin tài chính trên báo cáo
tài chính với thông tin tài chính khác để đánh giá về
hoạt động của một đơn vị cụ thể.
❖Các nhóm tỷ suất
▪ Khả năng thanh toán
▪ Khả năng sinh lợi
▪ Khả năng hoạt động
▪ Cấu trúc tài chính

www.themegallery.com
 Lựa chọn loại hình phân tích

Các thủ tục phân tích

Dễ sử dụng Độ chính xác

Phân tích xu hướng

Phân tích tỷ suất

Kiểm tra tính hợp lý

Jan-21

www.themegallery.com
 Phân tích

❖ Ưu điểm: có hiệu quả cao, tốn ít thời gian với chi phí kiểm
toán thấp, giúp cho kiểm toán viên có được cái nhìn tổng thể,
tập trung vào trọng tâm cần phải kiểm tra
❖ Điều kiện áp dụng
▪ Thống nhất về nội dung, Phương pháp tính các chỉ tiêu được
phân tích
▪ Với các khoản mục trọng yếu, có mức độ rủi ro cao thì cần phải
kết hợp với các bằng chứng khác;
▪ Thận trọng sử dụng khi kiểm soát nội có yếu điểm
▪ Cần phải so sánh với mức trung bình của ngành
www.themegallery.com
 Nội dung chính

1 2 3

Các bằng
Khái quát Các kỹ thuật chứng kiểm
về bằng thu thập bằng toán đặc
chứng chứng kiểm biệt, giấy tờ
toán làm việc và
kiểm toán
hồ sơ kiểm
toán

www.themegallery.com
 Các bằng chứng dạng đặc biệt, hồ
sơ và giấy tờ làm việc

❖ Ý kiến của chuyên gia (620)

❖ Giải trình của nhà quản lý (580)

❖ Sử dụng tài liệu của kiểm toán viên nội bộ (610)

❖ Sử dụng bằng chứng của các kiểm toán viên khác – lưu ý khi
kiểm toán tập đoàn (600)

❖ Sử dụng bằng chứng của các bên có liên quan (550)

❖ Hồ sơ và giấy tờ làm việc (230)

www.themegallery.com
 Hồ sơ kiểm toán

❖ Theo CMKT Việt Nam 230: hồ sơ kiểm toán là các tài

liệu do KTV lập, phân loại, sử dụng và lưu trữ trong cuộc
kiểm toán

❖ Hồ sơ kiểm toán bao gồm:

▪ Hồ sơ kiểm toán năm

▪ Hồ sơ kiểm toán chung

www.themegallery.com
 Ý nghĩa của hồ sơ kiểm toán

❖ Là căn cứ lập kế hoạch kiểm toán

❖ Là căn cứ pháp lý để chứng minh cuộc kiểm toán được

tiến hành theo chuẩn mực

❖ Là căn cứ để KTV lấy dữ kiện lập báo cáo kiểm toán

❖ Là căn cứ để công ty kiểm toán kiểm soát chất lượng kiểm

toán

www.themegallery.com
 Ví dụ 1

❖Hàng tồn kho

▪ Đầu kì: 200 triệu

▪ Mua trong kì: 700 triệu

▪ Tồn cuối kì: 50 triệu

❖Doanh thu thuần: 1000 triệu

❖Tỷ lệ lãi gộp bình quân năm của doanh nghiệp là 20%

www.themegallery.com
 Ví dụ 2

❖ Kiểm toán viên AN được giao nhiệm vụ kiểm toán hàng tồn
kho của công ty ABC. Được biết ABC hoạt động trong lĩnh
vực công nghệ cao, và hàng tồn kho có tính đặc thù ngành. An
dự kiến sẽ sử dụng ý kiến của chuyên gia để định giá hàng tồn
kho của ABC?

▪ Theo bạn, quyết định của AN có đúng hay không?

▪ Bạn cần lưu ý với AN những vấn đề nào?

www.themegallery.com