MỤC TIÊU

Chöông 3 Hieåu ñöôïc khaùi nieäm vaø muïc tieâu cuûa phaân tích bieán ñoäng
CP
PHAÂN TÍCH BIEÁN ÑOÄNG CHI PHÍ
Naém ñöôïc khaùi nieäm vaø nhöõng vaán ñeà lieân quan ñeán ñònh
möùc CP
Tính toaùn caùc bieán ñoäng lieân quan ñeán töøng khoaûn muïc
CPSX
Söû duïng caùc moâ hình thích hôïp ñeå phaân tích caùc bieán
ñoäng cuûa BPSXC vaø ÑPSXC.

ThS.Leâ Hoaøng Oanh

Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM

NỘI DUNG TRÌNH BÀY

Khaùi nieäm veà phaân tích bieán ñoäng CP Phaàn 1

Khaùi quaùt veà CPSX ñònh möùc

KHAÙI NIEÄM VEÀ PHAÂN TÍCH BIEÁN
Phaân tích bieán ñoäng CPSX ÑOÄNG CHI PHÍ

Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM

Khaùi nieäm veà phaân tích bieán ñoäng CP

Phaân tích bieán ñoäng CP laø so saùnh CP thöïc teá vaø CP ñònh Phaàn 2
möùc ñeå xaùc ñònh bieán ñoäng (cheânh leäch) chi phí, sau ñoù
tìm nguyeân nhaân aûnh höôûng ñeán söï bieán ñoäng vaø ñeà xuaát
bieän phaùp thöïc hieän cho kyø sau nhaèm tieát kieäm CP.
Khaùi quaùt veà CPSX ÑM

Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM

1
 Khaùi nieäm CPSX ÑM YÙ nghóa CPSX ÑM
CPSX ñònh möùc laø CPSX tieâu chuaån ñeå sx ra moät ñvò Coù caên cöù ñeå laäp döï toaùn
sp ôû ñieàu kieän nhaát ñònh.
Giôùi haïn chi tieâu ñeå tieát kieäm CP vaø naâng cao hieäu quaû
Ñònh möùc CP caên cöù caùc cô sôû nhö tieâu chuaån kyõ hoaït ñoäng.
thuaät, kinh nghieäm trong quaù khöù vaø söï mong muoán cuûa
Coù caên cöù ñeå ñaùnh giaù vieäc thöïc hieän CP  Kieåm soaùt
nhaø quaûn trò,…
CP.
Ñònh möùc CP ñöôïc xd cho caùc KM CPNVLTT, CPNCTT,
CPSXC. Ñònh möùc CP cho moãi KM ñöôïc xd töø 2 yeáu toá:
ÑM löôïng: p/aùnh soá löôïng caùc yeáu toá tieâu hao ñeå sx 1
ñvò sp nhö NL, VL tieâu hao, thôøi gian LÑTT, soá giôø maùy
sd.
ÑM giaù: p/aùnh möùc giaù ñeå ñbaûo 1 ñvò löôïng duøng sx
sp.
Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM

Ñònh möùc CPSX =  ÑM löôïng sx x ÑM giaù

Phaân loaïi CPÑM Phaân loaïi CPÑM

Ñònh möùc lyù töôûng (lyù thuyeát)
Laø ñònh möùc CP ñöôïc xaây döïng trong ñieàu kieän sx lyù
töôûng, nghóa laø trong ñieàu kieän sx khoâng cho pheùp baát cöù
nhaân toá naøo taùc ñoäng laøm giaùn ñoaïn sx.
ÑM lyù töôûng chæ laø mtieâu phaán ñaáu, khoâng coù tính t/teá.
-> khoâng ñöôïc söû duïng trong thöïc teá ñeå phaân tích, ñaùnh
giaù CPSXKD.
SL sp toái ña maø DN coù theå sx ñöôïc trong ñieàu kieän sx lyù
töôûng laø naêng löïc sx lyù töôûng hay coøn goïi laø naêng löïc sx
lyù thuyeát.
Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM
Ñònh möùc thöïc teá:
Laø ÑM CP ñöôïc xd trong ñkieän sx t/teá, nghóa laø trong
ñkieän sx coù xeùt ñeán khaû naêng coâng vieäc coù theå bò giaùn
ñoaïn do maùy moùc hö hoûng, ñoäng löïc thieáu huït, NVL, dvuï
cung öùng chaäm treã, … trong 1 giôùi haïn cho pheùp, coâng
nhaân ngöøng sx hôïp lyù (ñkieän sx naøy DN phaán ñaáu coù theå
ñaït ñöôïc).
SL sp maø DN coù theå sx ñöôïc trong ñkieän sx hôïp lyù
hoaëc t/teá laø naêng löïc sx t/teá. Coù 2 loaïi naêng löïc sx thöïc teá:
Nlöïc sx bthöôøng: laø naêng löïc sx hôïp lyù BQ nhieàu
naêm.
Nlöïc sx döï kieán haèng naêm: laø naêng löïc sx hôïp lyù
ñöôïc xñ döïa treân naêng löïc sx bình thöôøng haøng naêm coù
tính ñeán nhöõng nhaân toá a.höôûng trong naêm tôùi.
Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM

Phaân loaïi CPÑM Xaây döïng ÑM CPSX

Ñmöùc CP ñöôïc xd trong ñk sx thöïc teá laø ÑM t/teá. Ñmöùc t/teá

Ñaõ giôùi thieäu ôû chöông döï toaùn ngaân saùch
thöôøng ñöôïc xd cho moãi ñôn vò sp öùng vôùi naêng löïc sx bình
thöôøng. ÑM th/teá laø csôû ñeå xd döï toaùn vaø laø csôû ñeå ptích,
ñaùnh giaù CL giöõa CP thöïc teá vôùi CP ñònh möùc.
-> raát höõu ích cho nhaø quaûn trò vì ñaây laø cheânh leäch do
thieáu hieäu quaû baát thöôøng maø hoï caàn taäp trung chuù yù ñeå
tìm giaûi phaùp giaûi quyeát.

Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM

2
 MOÂ HÌNH PHAÂN TÍCH
Trình töï phaân tích
Phaàn 3
Xaùc ñònh chæ tieâu phaân tích
Laø xd, saép xeáp caùc nhaân toá hình thaønh chæ tieâu phaân tích
PHAÂN TÍCH BIEÁN ÑOÄNG CPSX Xaùc ñònh ñoái töôïng phaân tích
Laø xñ khoaûn ch/leäch giöõa trò soá thöïc teá vôùi trò soá goác cuûa chæ
tieâu
Xaùc ñònh aûnh höôûng cuûa töøng nhaân toá ñeán ñoái töôïng phaân tích
Laø xñ a/ûh cuûa töøng nhaân toá caáu thaønh chæ tieâu ñeán khoaûn CL.
Xaùc ñònh nguyeân nhaân aûnh höôûng
Tìm xem khoaûn CL giöõa trò soá thöïc teá vôùi trò soá goác cuûa chæ tieâu
do nguyeân nhaân gì.
Ñeà xuaát bieän phaùp thöïc hieän cho kyø sau
Treân cô sôû nhöõng nguyeân nhaân tìm ñöôïc, tìm ra nhöõng caùch thöùc
Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM

thöïc hieän hieäu quaû hôn cho kyø sau

PHAÂN TÍCH BIEÁN ÑOÄNG CPNVLTT PHAÂN TÍCH BĐ CPNVLTT Ñöôïc hieåu laø löôïng NVL ÑM
ñeå sx khoái löôïng sp t/teá
Xñ Bieán ñoäng giaù NVL = Löôïng ÑM x SL t/teá

BÑ giaù Löôïng NVL thöïc CPNVLTT THEO DT LINH CPNVLTT THEO DT LH

= CPNVLTT TT
teá mua vao * (ÑG mua TT – ÑG mua ÑM)
HOAÏT ÔÛ MÑHÑ TT ÔÛ MÑHÑ ÑM CHO SLTT
NVL
Löôïng TT Löôïng TT Löôïng ÑM
x Giaù TT x Giaù ÑM x Giaù ÑM
Xñ Bieán ñoäng löôïng NVLTT

BÑ löôïng Ñôn giaù BÑ giaù NVLTT BÑ löôïng NVLTT

(Löôïng TT sd – Löôïng ÑM sd) *
NVLTT = mua ÑM

Toång BÑ CPNVLTT

Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM

PHAÂN TÍCH BIEÁN ÑOÄNG NVLTT PHAÂN TÍCH BIEÁN ÑOÄNG NVLTT

Phaân chia bieán ñoäng CPNVLTT thaønh 2 loaïi BÑ löôïng

Xaùc ñònh nguyeân nhaân aûnh höôûng:
vaø BÑ giaù vì:
Bieán ñoäng giaù NVL laø do:
Vieäc kieåm soaùt giaù vaø kieåm soaùt löôïng thuoäc veà traùch
Bieán ñoäng giaù mua.
nhieäm cuûa nhöõng nhaø quaûn lyù khaùc nhau. Tröôûng phoøng
Bieán ñoäng CP thu mua, vaän chuyeån.
thu mua coù traùch nhieäm CL khoâng toát veà giaù NVLTT, quaûn
Thay ñoåi phöông thöùc thu mua.
ñoác PX chòu traùch nhieäm CL khoâng toát veà löôïng NVLTT.
Thay ñoåi chaát löôïng NVL.

Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM

3
PHAÂN TÍCH BIEÁ NnÑOÄ
Bieá ñoäN
ngGlöôï
NVLTT
ng NVL laø do: PHAÂN TÍCH BIEÁN ÑOÄNG CPNVLTT
Thay ñoåi chaát löôïng, quy caùch NVL söû
Ví duï:
duïng.
DN A laø moät DN sx giöôøng goã cao caáp. ÑM tieâu hao
Hieäu quaû quaûn lyù NVL, quaûn lyù sx taïi PX.
goã cho moãi sp laø 1 m3, giaù NVL ñmöùc laø 5.000 ngñ/m3.
Trình ñoä tay ngheà cuûa coâng nhaân tröïc tieáp Trong thaùng, DN ñaõ mua 121 m3 goã vôùi giaù 4.800 ngñ/m3
sx vaø ñaõ söû duïng heát ñeå sx 110 giöôøng.
Tình traïng hoaït ñoäng cuûa MMTB.
Hao huït NVL trong sx
Ñoâi khi boä phaän thu mua phaûi chòu traùch
nhieäm BÑ khoâng toát veà löôïng do hoï coá gaéng ñeå
tìm mua NVL vôùi giaù reû song chaát löôïng NVL
khoâng ñöôïc ñaûm baûo, kg phuø hôïp ñeå söû duïng
treân daây chuyeàn sx vaø KQ laø laøm taêng löôïng tieâu
Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM

PHAÂN TÍCH BIEÁN ÑOÄNG CPNVLTT KT Nguyeân lieäu, Vaät lieäu

Sô ñoà keá toaùn nhaäp kho NVL

Löôïng TT Löôïng TT Löôïng ÑM
x x x 111, 331, … 152
Giaù TT Giaù ÑM Giaù ÑM
LTT x GTT LTT x GÑM
……… m3 x ……….. ngñ/m3 ………. m3 x …………. ngñ/m3 ……. m3 x …….. ngñ/m

…………….. ngñ …………… ngñ ……………… ngñ

CL giaù NVL
CL Xaáu CL Toát
BÑ giaù NVLTT BÑ löôïng NVLTT
……………….ngñ (…..) …………… ngñ (….)
Toång BÑ CPNVLTT
………….. ngñ (X)

Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM

KT CPNVLTT PHAÂN TÍCH BIEÁN ÑOÄNG CPNCTT

Sô ñoà keá toaùn CPNVLTT Xñ Bieán ñoäng giaù LÑTT

152 621 154 BÑ giaù Soá giôø LÑTT Ñôn giaù Ñôn giaù
NCTT = t/teá ñeå sx TT/giôø ÑM/giôø
LTT x GÑM LÑM x GÑM LÑM x GÑM * -
SLTT LÑTT LÑTT
CL Löôïng NVLTT
CL Xaáu CL Toát
Xñ Bieán ñoäng naêng suaát

Soá giôø Soá giôø

BÑ naêng = LÑTT t/teá - LÑTT ÑM * Ñôn giaù
suaát ÑM/giôø
ñeå sx SLTT ñeå sx SLTT
LÑTT

Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM

4
PHAÂN TÍCH BĐ CPNCTT Ñöôïc hieåu laø löôïng TG ÑM PHAÂN TÍCH BIEÁN ÑOÄNG CPNCTT
ñeå sx khoái löôïng sp t/teá Xaùc ñònh nguyeân nhaân aûnh höôûng:
= Löôïng ÑM x SL t/teá
BÑ giaù nhaân coâng laø do:
CPNCTT THEO DT LINH CPNCTT THEO DT LH Ñôn giaù tieàn löông thay ñoåi.
CPNCTT TT HOAÏT ÔÛ MÑHÑ TT ÔÛ MÑHÑ ÑM CHO SLTT
Do thay ñoåi cô caáu lao ñoäng (thay ñoåi caùch boá trí
Löôïng TT Löôïng TT Löôïng ÑM
x Giaù ÑM x Giaù ÑM LÑ).
x Giaù TT
Do phaùt sinh thôøi gian laøm vieäc ngoaøi giôø (ÑG tieàn
löông ngoaøi giôø cao hôn ÑG tieàn löông trong giôø laøm vieäc
BÑ giaù NCTT BÑ naêng suaát bình thöôøng).
BÑ giaù thuoäc veà traùch nhieäm cuûa boä phaän tuyeån
duïng.
Toång BÑ CPNCTT

Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM

PHAÂN TÍCH BIEÁN ÑOÄNG CPNCTT PHAÂN TÍCH BIEÁN ÑOÄNG CPNCTT

BÑ naêng suaát LÑ (BÑlöôïng NCTT) laø do:

Quaûn ñoác PX chòu traùch nhieäm kieåm soaùt BÑ NSLÑ.
Söï thay ñoåi cô caáu LÑ. Tuy nhieân, BÑ naøy cuõng coù theå thuoäc traùch nhieäm cuûa boä
phaän thu mua neáu NVL mua vaøo keùm chaát löôïng laøm taêng
löôïng thôøi gian LÑ tieâu hao.

CN bậc cao, CN bậc thấp,

ĐG lương cao ĐG lương thấp
NSLÑ caù bieät cuûa töøng baäc thôï thay ñoåi.
Ñieàu kieän sx nhö: tình hình cung öùng NVL, tình traïng
hoaït ñoäng cuûa MMTB, tay ngheà coâng nhaân thay ñoåi
Caùc bieän phaùp QLSX taïi PX thay ñoåi nhö: toå chöùc
thi ñua, khen thöôûng, kyõ luaät.
Chính saùch traû löông cho CN thay ñoåi.
Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM

PHAÂN TÍCH BIEÁN ÑOÄNG CPNCTT PHAÂN TÍCH BIEÁN ÑOÄNG CPNCTT
Ví duï: Toång soá giôø LÑTT ñònh möùc ñeå sx 110 sp:

ÑM thôøi gian LÑTT tieâu hao cho moãi sp laø 20 giôø, ñôn …… giôø/sp x ………. sp = ………… giôø.
giaù tieàn löông ÑM laø 15.000 ñ/giôø. Trong thaùng, DN ñaõ Löôïng TT Löôïng TT Löôïng ÑM
söû duïng 2.420 giôø LÑTT vôùi ñôn giaù tieàn löông thöïc teá Giaù TT Giaù ÑM Giaù ÑM
BQ laø 16.000 ñ/giôø.
………… giôø x ……….ngñ/giôø ……….. giôø x …… ngñ/giôø ………. giôø x …… ngñ/giôø

………… ngñ ……………. ngñ …………… ngñ

BÑ giaù BÑ Naêng suaát

…………… ngñ (….) …………. ngñ (…..)
Toång BÑ CPNCTT
………… ngñ (…..)
Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM

5
KT CPNCTT PHAÂN TÍCH BIEÁN ÑOÄNG CPNCTT

Sô ñoà keá toaùn CPNCTT CPNCTT thöïc teá taêng 5.720 ngñ so vôùi ÑM, ng/nhaân laø:

334 622 154 Ñôn giaù TL BQ taêng 1 ngñ laøm cho CPNCTT taêng 2.420
LTT x GTT LÑM x GÑM LÑM x GÑM ngñ. Ñieàu naøy coù theå laø do:
Ñôn giaù TL BQ cuûa baäc thôï taêng leân (raát ít khi xaûy ra).
CL Löôïng LÑTT
Söï thay ñoåi cô caáu LÑ, cuï theå laø CN baäc cao vôùi möùc
CL Xaáu CL Toát
löông cao ñöôïc boá trí vaøo nhöõng coâng vieäc giaûn ñôn.
CL giaù LÑTT Vieäc taêng ñôn giaù tieàn löông BQ coù theå ñöôïc ñaùnh giaù
CL Xaáu CL Toát laø toát neáu ñoù laø nguyeân nhaân laøm NS LÑ BQ taêng nhieàu hôn
toác ñoä taêng cuûa ñôn giaù tieàn löông BQ. Ngöôïc laïi, neáu NSLÑ
giaûm, khoâng taêng hoaëc taêng vôùi toác ñoä thaáp hôn toác ñoä taêng
cuûa Ñgiaù tieàn löông BQ thì coù theå ñaùnh giaù laø DN ñaõ sd laõng
phí löïc löôïng LÑ cuûa mình do söï thay ñoåi cô caáu kg hôïp lyù.
Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM

PHAÂN TÍCH BIEÁN ÑOÄNG CPNCTT
NSLÑ cuûa CNSX giaûm, vì ñeå sx 110 sp theo ÑM chæ
caàn 2.200 giôø nhöng t/teá ñaõ sd 2.420 giôø ñaõ laøm cho
CPNCTT taêng 3.300 ngñ. Ñaây laø BÑ khoâng toát vì noù theå
hieän söï laõng phí CP do:
NSLÑ caù bieät cuûa töøng baäc thôï giaûm.
CN baäc thaáp ñöôïc boá trí vaøo nhöõng coâng vieäc ñoøi hoûi
kyõ naêng cao, trình ñoä cao.
Chaát löôïng NVL keùm laøm giaûm NSLÑ.
MMTB hö hoûng gaây ñình treä sx.
Vieäc giaùm saùt coâng nhaân lôi loûng
PHAÂN TÍCH BIEÁN ÑOÄNG CPSXC
Ñaëc ñieåm CPSXC
CPSXC goàm nhieàu loaïi CP caáu thaønh neân. Coù nhöõng
CP chòu aûnh höôûng nhaân toá löôïng vaø giaù nhö BPSXC vaø
cuõng coù nhöõng CP khoâng chòu aûnh höôûng cuûa nhaân toá
löôïng vaø giaù nhö ÑPSXC
 kyõ thuaät phaân tích BPSXC vaø ÑPSXC khaùc nhau. Kyõ
thuaät phaân tích BPSXC töông töï kyõ thuaät phaân tích
CPNVLTT vaø CPNCTT.

Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM

PHAÂN TÍCH BÑ CPSXC - PP PHAÂN TÍCH 4 BÑ PHAÂN TÍCH BÑ CPSXC - PP PHAÂN TÍCH 4 BÑ
BPSXC THEO DT LINH HOAÏT
Phöông phaùp phaân tích 4 bieán ñoäng ÔÛ MÑHÑ ÑM CHO SLTT
Phaân tích bieán ñoäng BPSXC BPSXC ÑM pboå
BPSXC THEO DT LINH
BPSXC TT HOAÏT ÔÛ MÑHÑ TT cho SLTT
Neáu BPSXC ñöôïc xaây döïng chi tieát theo töøng KM nhö
CPNVLTT, CPNCTT thì phaân tích BÑ CPSXC töông töï nhö MÑHÑ t/teá MÑHÑ TT MÑHÑ ÑM cho SLTT
phaân tích BÑ CPNVLTT, CPNCTT. ÑGiaù BPSXC t/teá Ñgiaù BPSXC ÑM ÑGiaù BPSXC ÑM

Neáu BPSXC ñöôïc XD moät möùc giaù chung theo MÑHÑ Q1 x t1 x b1 Q1 x t1 x b0 Q1 x t0 x b0

(soá giôø maùy, soá giôø LÑTT) thì phaân tích BÑ BPSXC nhö sau:

BÑ chi tieâu BÑ naêng suaát

Q1 x t1 x (b1 – b0) (Q1 x t1 - Q1 x t0 ) x b0

Toång BÑ BPSXC
Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM

6
PHAÂN TÍCH BÑ CPSXC - PP PHAÂN TÍCH 4 BÑ
Chuù yù:
Möùc ñoä hoaït ñoäng TT = Saûn löôïng TT x MÑHÑ thöïc teá/sp
MÑHÑ ÑM cho SL t/teá = Saûn löôïng TT x MÑHÑ ñònh möùc
PHAÂN TÍCH BÑ CPSXC - PP PHAÂN TÍCH 4 BÑ
Xaùc ñònh nguyeân nhaân aûnh höôûng:
BÑ chi tieâu (BÑ do thay ñoåi ñôn giaù BPSXC) do:
Ñôn giaù NVL giaùn tieáp, giaù nhieân lieäu, naêng löôïng, giaù
LÑ giaùn tieáp, … thay ñoåi. Ñieàu naøy laø do:
Möùc giaù thu mua, tuyeån duïng thay ñoåi.
Phöông thöùc thu mua thay ñoåi.

MÑHÑ döï toaùn = Saûn löôïng DT x MÑHÑ ñònh möùc Chi phí thu mua, tuyeån duïng thay ñoåi.
Giaù caû thò tröôøng thay ñoåi.
Saûn löôïng sx ôû möùc coâng suaát bình Söï laõng phí hoaëc sd quaù ñònh möùc NVL giaùn tieáp, LÑ
thöôøng giaùn tieáp laøm cho CP treân moät möùc ñoä hoaït ñoäng taêng.
Goïi laø BÑ chi tieâu vì noù chòu a/h cuûa caû 2 nhaân toá löôïng
& giaù.
Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM

PHAÂN TÍCH BÑ CPSXC - PP PHAÂN TÍCH 4 BÑ PHAÂN TÍCH BÑ CPSXC - PP PHAÂN TÍCH 4 BÑ
Phaân tích bieán ñoäng ÑPSXC
BÑ naêng suaát:
ÑPSXC THEO DT LINH
Goïi laø BÑ naêng suaát vì khi NSLÑ thay ñoåi töùc laø MÑHÑ HOAÏT ÔÛ MÑHÑ TT
thay ñoåi laøm cho BPSXC thay ñoåi. NSLÑ thay ñoåi laø do (töông
ÑPSXC THEO DT LINH HOAÏT ÑPSXC ÑM pboå
töï nhö CL naêng suaát cuûa CPNCTT): ÑPSXC TT
ÔÛ MÑHÑ ÑM CHO SLTT cho SLTT
Tình traïng hoaït ñoäng cuûa MMTB.
MÑHÑ t/teá MÑHÑ döï toaùn MÑHÑ ÑM cho SLTT
Tình hình ccaáp NVL. Neáu ccaáp kg kòp thôøi seõ keùo daøi t/g
ÑGiaù ÑPSXC Ñgiaù ÑPSXC ÑM ÑGiaù ÑPSXC ÑM
sx. t/teá
Q0 x t0 x ñ0 Q1 x t0 x đ0
Tình traïng hñ cuûa CNSX nhö: tay ngheà CN, tình traïng söùc
Q1 x t1 x ñ1
khoeû, taâm lyù.
Caùc bieän phaùp quaûn lyù sx taïi PX nhö: toå chöùc thi ñua, BÑ chi tieâu BÑ khoái löôïng
khen thöôûng, kyõ luaät. Q1 x t1 x ñ1 – Q0 x t0 x ñ0 -(Q1 – Q0) x t0 x ñ0
Ñieàu kieän nôi laøm vieäc: aùnh saùng, söï thoâng thoaùng, caùch
boá trí maùy moùc.
Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM
Toång BÑ ÑPSXC
Boä phaän sx coù nhieäm vuï giaûi thích caùc CL naêng suaát.

PHAÂN TÍCH BÑ CPSXC - PP PHAÂN TÍCH 4 BÑ PHAÂN TÍCH BÑ CPSXC

Ví duï:
Xaùc ñònh nguyeân nhaân aûnh höôûng:
Tieáp theo VD treân, theo Dtoaùn: ñôn giaù BPSXC ñònh
BÑ chi tieâu: coù theå do söï tính toaùn sai leäch veà möùc giaù
möùc: 8.250 ñ/giôø LÑTT, MÑHÑ ñònh möùc: 20 giôø/sp,
ÑP trong kyø do söï thay ñoåi giaù caû chung treân thò tröôøng
ÑPSXC laø 26.000.000 ñ/thaùng. MÑHÑ thoâng thöôøng laø
hay tình hình laïm phaùt töø ñoù laøm sai leäch ÑP döï toaùn. Do
2.000 giôø LÑTT/thaùng. Trong thaùng, soá löôïng sp t/teá sx laø
ñoù, boä phaän laäp döï toaùn CP phaûi giaûi thích nguyeân nhaân
110 sp, BPSXC t/teá laø 20.328.000 ñoàng, ÑPSXC t/teá laø
daãn ñeán nhöõng sai leäch naøy.
27.500.000.
BÑ khoái löôïng: do soá löôïng sp sx thöïc teá bieán ñoäng so
vôùi soá löôïng sp sx ôû möùc coâng suaát bình thöôøng. ………………….ng
ñ
Ñôn giaù ÑPSXC ñònh möùc =
……………………gi
ôø
= ………….. ngñ/giôø
Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM

7
 PHAÂN TÍCH BÑ CPSXC - PP PHAÂN TÍCH 3 BÑ PHAÂN TÍCH BÑ CPSXC - PP PHAÂN TÍCH 3 BÑ
Phöông phaùp phaân tích 3 bieán ñoäng Phöông phaùp phaân tích 3 bieán ñoäng
Aùp duïng ôû nhöõng DN coù heä thoáng TK kg phaân bieät CPSXC thaønh
Aùp duïng ôû nhöõng DN vieäc phaân tích chi tieát khoâng ñem laïi hieäu
BP vaø ÑP hay vieäc phaân tích chi tieát khoâng ñem laïi hieäu quaû
quaû nhieàu.
nhieàu.
CPSXC THEO DT LINH CPSXC THEO DT LINH HOAÏT CPSXC ÑM pboå BÑ chi tieâu = BÑ chi tieâu BPSXC + BÑ chi tieâu ĐPSXC
CPSXC TT HOAÏT ÔÛ MÑHÑ TT ÔÛ MÑHÑ ÑM CHO SLTT = Q1 x t1 x (b1 – b0) + Q1 x t1 x ñ1 – Q0 x t0 x ñ0
cho SLTT

MÑHÑ t/teá MÑHÑ t/teá MÑHÑ ÑM cho SLTT MÑHÑ ÑM cho SLTT
ÑGiaùBPSXC t/teá Ñgiaù BPSXC ÑM Ñgiaù BPSXC ÑM ÑGiaù BPSXC ÑM BÑ naêng suaát = (Q1 x t1 - Q1 x t0 ) x b0
MÑHÑ DToaùn MÑHÑ DToaùn MÑHÑ ÑM cho SLTT
ÑP SXC th/teá Ñgiaù ÑPSXC ÑM Ñgiaù ÑPSXC ÑM Ñgiaù ÑPSXC ÑM
BÑ khoái löôïng = -(Q1 – Q0) x t0 x ñ0

BÑ chi tieâu BÑ naêng suaát BÑ khoái löôïng

Toång BÑ CPSXC
Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM

PHAÂN TÍCH BÑ CPSXC - PP PHAÂN TÍCH 2 BÑ PHAÂN TÍCH BÑ CPSXC - PP PHAÂN TÍCH 2 BÑ
Phöông phaùp phaân tích 2 bieán ñoäng Phöông phaùp phaân tích 2 bieán ñoäng
CPSXC THEO DT LINH
HOAÏT ÔÛ MÑHÑ ĐM tính BÑ döï toaùn linh hoaït = BÑ chi tieâu + BÑ naêng suaát
CPSXC TT CPSXC ÑM pboå cho SLTT
Cho SLTT Hoặc = (Q1 x t1 x b1 – Q1 x t0 x b0)
+ (Q1 x t1 x ñ1 – Q0 x t0 x ñ0)
MÑHÑ t/teá MÑHÑ ÑM cho SLTT MÑHÑ ÑM cho SLTT
ÑGiaù BPSXC t/teá Ñgiaù BPSXC ÑM ÑGiaù BPSXC ÑM

BÑ khoái löôïng = -(Q1 – Q0) x t0 x ñ0

ÑP SXC th/teá MÑHÑ DToaùn MÑHÑ ÑM cho SLTT
Ñgiaù ÑPSXC ÑM Ñgiaù ÑPSXC ÑM

BÑ döï toaùn linh hoaït BÑ khoái löôïng sx

Toång BÑ CPSXC
Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM

QUẢN LÝ THEO NGOẠI LỆ

Phaàn 4
Nhà quản trị chỉ nên tập trung vào những biến động lớn
(Quản lý theo ngoại lệ)
QUẢN LÝ THEO NGOẠI LỆ

Dự toán
Amount

Chi phí NVLTT

CPNCTT

Loại chi phí sản phẩm

16-48
Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM

8
 KHI NÀO CẦN ĐIỀU TRA NGUYÊN NHÂN CỦA BIẾN
QUẢN LÝ THEO NGOẠI LỆ ĐỘNG

Nhà quản trị chỉ nên tập trung thời gian vào điều tra
nguyên nhân của những biến động lớn. Làm thế nào nhà quản trị biết khi nào
cần điều tra nguyên nhân của biến động?
Như thế nào là lớn? Khi nào nên bỏ qua việc tìm kiếm
các nguyên nhân?

Phụ thuộc vào Phụ thuộc vào Quy mô biến động

quy mô doanh quy trình sản
nghiệp xuất

?
Số tiền biến động Tỷ lệ biến động
Phụ thuộc vào
loại hình DN
16-49 16-50
Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM

KHI NÀO CẦN ĐIỀU TRA NGUYÊN NHÂN CỦA BIẾN KHI NÀO CẦN ĐIỀU TRA NGUYÊN NHÂN CỦA
ĐỘNG BIẾN ĐỘNG

Sự lặp lại của biến động

Làm thế nào giúp tôi xác định
khi nào cần điều tra nguyên
nhân của biến động?
Xu hướng của biến động
Khả năng kiểm soát biến
Biến động có Quy mô lớn nên
được điều tra trước:
động
+ Số tiền biến động (Vd > Favorable variances
$10,000)
+ Tỷ lệ biến động (Vd: 10%). Costs and benefits of
investigation

16-51
Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM 16-52

KHI NÀO CẦN ĐIỀU TRA NGUYÊN NHÂN KHI NÀO CẦN ĐIỀU TRA NGUYÊN NHÂN
CỦA BIẾN ĐỘNG CỦA BIẾN ĐỘNG

Sự lặp lại của biến động Xu hướng biến động

Percentage Percentage of
Month Variance
Month Variance of standard
standard cost
September $ 250 U 0.25%
September $6,000 F 6.0% October 840 U 0.84%
October 6,400 F 6.4% November 4,000 U 4.0%
November 3,200 F 3.2% December 9,300 U 9.3%
December 6,200 F 6.2%
Không có biến động nào lớn hơn $10,000 hoặc 10%,
Không có biến động nào lớn hơn $10,000 hoặc 10%, nhưng nên được điều tra vì
nhưng nên được điều tra vì lặp lại nhiều tháng. biến động xấu diễn ra nhiều tháng
16-53 16-54
Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM

9
 KHI NÀO CẦN ĐIỀU TRA NGUYÊN NHÂN
CỦA BIẾN ĐỘNG
PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH THỐNG KÊ

Biến động tốt

Khả năng kiểm soát
Việc tìm kiếm nguyên nhân của biến
Đồ thị kiểm soát
Nhà quản lý có xu
hướng chỉ điều tra
động tốt cũng quan trọng như tìm thống kê
kiếm nguyên nhân của biến động
những biến động có thể
xấu
kiểm soát bởi 1 thành
viên trong DN
Xác định các biến động ngẫu nhiên
Biểu diễn các biến động trên đồ thị
và biến động cần điều tra
Chi phí và lợi ích của việc
điều tra biến động
Quyết định điều tra một biến động
hay không tuỳ thuộc vào chênh
lệch giữa lợi ích và chi phí của Xác định giá trị cảnh báo
việc điều tra biến động mang lại - những biến động vượt mức giới hạn cho phép.
16-55
Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM

PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH THỐNG KÊ PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH THỐNG KÊ
Một biến động chỉ nên được điều tra khi đó là bất thường
khi so sánh với các biến động ngẫu nhiên
Giá trị cảnh báo cần tiến hành điều tra

Giá trị cảnh báo cần tiến hành điều tra

GIÁ TRỊ TỚI HẠN TỐT

• •
Tốt

• • •
Biến động

độ lệch chuẩn + 1
MỨC MONG ĐỢI
• •
GIÁ TRỊ TỚI HẠN XẤU • độ lệch chuẩn
-1
Xấu

• Giá trị cảnh báo cần tiến hành điều tra

1 2 3 4 5 6 7 8 9
Đồ thị kiểm soát thống kê
Tuần

Thông thường, độ lệch chuẩn của biến động được sử dụng như
Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM
thước đo của mức độ thay đổi bình thường
Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM
16-58

PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH THỐNG KÊ

Thông thường Phaàn 5

X =1.0 khoảng 30% BĐ SỬ DỤNG CHI PHÍ ĐỊNH MỨC

đòi hỏi điều tra TRÊN THẾ GIỚI
X =1.5 khoảng 13% BĐ (mặc dù không có
vấn đề thực sự
xảy ra)
X =2 Khoảng 5% BĐ

Lựa chọn X lớn sẽ giảm được các cảnh báo sai nhưng
phải đánh đổi bằng việc bỏ sót BĐ cần được điều tra

Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM

10
 SỬ DỤNG CP ĐỊNH MỨC TRÊN THẾ GIỚI SỬ DỤNG CP ĐỊNH MỨC TRÊN THẾ GIỚI

QUỐC GIA TỶ LỆ VẬN DỤNG Mỹ Anh Canada Nhật

Anh 75% Quản lý chi phí 1 2 2 1
Canada 2/3
Hoạch định ngân sách và kiểm soát 2 3 1 3
Nhật Bả 40%
Định giá bán 3 1 3 2

Lập báo cáo tài chính 4 4 4 4

CP định mức đầu tiên được giới thiệu tại Nhật Bản sau
Thế chiến II, tại công ty điện tử Nippon (NEC) Mức độ quan trọng trong sử dụng
(1: Quan trọng nhất, 4: Kém quan trọng nhất)

Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM

ĐÁNH GIÁ VIỆC KIỂM SOÁT DỰA TRÊN CHI

PHÍ ĐỊNH MỨC
Phaàn 6
Yếu tố quan trọng trong
Phù hợp khi được tích hợp
ĐÁNH GIÁ VIỆC KIỂM SOÁT quản lý theo ngoại lệ
vào Hệ thống kế toán
trách nhiệm
DỰA TRÊN CHI PHÍ ĐỊNH MỨC

Ưu điểm
Công cụ thúc
đẩy NV
nâng cao Đơn giản hoá
HQHĐ sổ sách kế toán

Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM

ĐÁNH GIÁ VIỆC KIỂM SOÁT DỰA TRÊN CHI

PHÍ ĐỊNH MỨC
BC biến động chi phí thường
được lập chậm
(cả tuần sau khi kết thúc tháng)
 thông tin lỗi thời
End of the Chapter
Quá nhấn mạnh vào việc đáp
ứng ĐM sẽ làm lu mờ mục
tiêu quan trọng khác như CL
sp, thời gian giao hàng, sự
hài lòng của khách hàng

NV cố gắng che Đáp ứng ĐM chưa

đậy các BĐ xấu đủ trong môi
hoặc có hành vi đi trường cạnh tranh,
ngược với lợi ích cần phải cải tiến
công ty (do nhà liên tục
QL chỉ quan tâm  tập trung vào xu
mặt tiêu cực) Nhược điểm hướng BĐ chi phí
để cải tiến liên tục

Biến động năng suất đôi Giả định CPNCTT là

khi không chịu sự chi
phối của công nhân mà
tuỳ thuộc vào tốc độ xử lý
của máy
Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM
biến phí nhưng đôi
khi là định phí 
nhấn mạnh BĐ
năng suất sẽ gây
gia tăng HTK Trường ĐH Kinh Tế, TPHCM

11