CHƯƠNG 5.

QUẢN LÝ THIẾT BỊ NHẬP/ XUẤT

Thời gian: 07 tiết (LT 2, TL&BT 5)

 Mục tiêu
Trang bị cho sinh viên kiến thức về quản lý nhập xuất đối
với các thiết bị vào / ra; các phương pháp quản lý ngắt của
hệ điều hành
Quản lý các thiết bị và trình điều khiển (Driver) đảm bảo
các thiết bị hoạt động và tương thích với Hệ điều hành, kết
nối các chương trình ứng dụng.

1 12-Sep-20
 Nội dung Chương 5
5.1 Các khái niệm cơ bản
Thiết bị nhập/ xuất (I/O devices)
Ngắt (Interupt)
Truy xuất bộ nhớ trực tiếp (DMAC)
5.2 Hệ thống vào/ra của nhân
5.3 Giao tiếp thiết bị vào ra
5.3.1 Giao tiếp Chuột
5.3.2 Giao tiêp Bàn phím
5.3.3 Giao tiếp Màn hình
5.3.4 Giao tiếp Máy In
5.3.5 Giao tiếp Thiết bị khác

2 12-Sep-20
 5.1 Các khái niệm cơ bản
 Thiết bị nhập/ xuất (I/O devices)
 Ngắt (Interupt)
 Truy xuất bộ nhớ trực tiếp (DMAC)

CPU ... CPU

Memory Chipset
I/O bus

Network
3 12-Sep-20
 Memory
CPU
.. Programs and data
. Operating System Software
CPU

OS Network
Apps
Data

4 12-Sep-20
 Thiết bị nhập/ xuất (I/O devices)

Phần cứng hỗ trợ vào/ra cơ bản

ports (cổng), buses (bus), devices (các thiết bị) and
controllers (bộ điều khiển)
Phần mềm vào/ra
Các bộ điều khiển ngắt, Các Driver của thiết bị, Phần mếm
độc lập với thiết bị, Phần mềm vào/ra trong không gian
người dùng
Các thiết bị vào/ra
Các thiết bị khối, Các thiết bị đầu cuối (dạng ký tự), Thiết
bị đồ họa giao tiếp người dùng (màn hình, máy in, máy
chiếu...), Các thiết bị đầu cuối mạng

5 12-Sep-20
 Memory-Mapped I/O

 (a) I/O và không gian bộ nhớ tách biệt nhau

 (b) Memory-mapped I/O
 (c) Lai giữa hai mô hình

6 12-Sep-20
 Ngắt (Interupt)
CPU được hỗ trợ lưu thông tin ngắt, sau khi thi hành một chỉ thị
lệnh, nó sẽ đọc được thông tin này
Các thiết bị gọi một ngắt :
CPU nhận ngắt và ghi lại trạng thái của tiến trình đang chạy (nếu cần)
CPU gửi tới bộ điều khiển ngắt
Bộ điều khiển ngắt xác định nguồn gốc, phục vụ thiết bị rồi xóa thông tin
ngắt đó trong CPU

Tại sao phải ngắt?

Tại thời điểm khởi động, HĐH kiểm tra các bus để xác định xem
có các thiết bị nào và cài đặt trình điều khiển ngắt tương ứng
trong bảng vector ngắt.
Bảng vector ngắt được dùng để tìm vị trí mã lệnh của trình điều
khiển ngắt cho một ngắt tương ứng.
Một ngắt vào/ra được sử dụng bởi một bộ điều khiển thiết bị để báo hiệu rằng
thiết bị đã sẵn sàng

7 12-Sep-20
 Truy xuất bộ nhớ trực tiếp (DMAC)
Vấn đề: đọc một khối dữ liệu (VD, một trang từ một thiết bị khối (VD, đĩa từ)
Lập trình vào/ra (PIO) Dùng CPU để đọc bit trạng thái và đưa dữ liệu vào thanh ghi
điều khiển 1 byte một lần – TỐN KÉM để truyền dữ liệu lớn Direct Memory Access
(DMA)
Dùng 1 bộ xử lý cho một mục đích chuyên dụng, được gọi là bộ điều khiển DMA

8 12-Sep-20
 5.2 Hệ thống vào/ra của nhân
Định thời gian vào ra
Vùng đệm
Vùng lưu trữ
Vùng chứa và đặt trước thiết bị
Quản lý lỗi vào/ra
Cấu trúc dữ liệu nhân

9 12-Sep-20
 5.3 Giao tiếp thiết bị vào ra

Giao tiếp Chuột

Giao tiêp Bàn phím
Giao tiếp Màn hình/ Máy chiếu
Giao tiếp Máy In/ Máy quét ảnh
Giao tiếp Thiết bị khác

10 12-Sep-20
 Giao tiếp Chuột: (Input Device)
Cổng kết nối phần cứng: Serial (COM-DB9), Cổng
PS/2; Cổng USB, giao tiếp không dây.
Chức năng HĐH: Điều khiển chíp xử lý giao tiếp với
phần cứng
Driver: Tạo ra các mã lệnh giúp thiết bị hoạt động
theo ý của người dùng
Phạm vi di chuyển
Vị trí chuột trên màn hình
Tác động phím chuột (trái / phải/ cuốn)
Thông báo lỗi kết nối:

11 12-Sep-20
 Giao tiếp Bàn Phím: (Input Device)
Cổng kết nối phần cứng: Cổng PS/2 (màu tím) ; Cổng USB,
giao tiếp không dây.
Chức năng HĐH: Điều khiển chíp xử lý giao tiếp với phần
cứng
Driver: Tạo ra các mã lệnh giúp thiết bị hoạt động theo ý của
người dùng
Sử dụng các phím cơ bản
Sử dụng các phím mở rộng
Sử dụng các phím đa phương tiện
(Print, Email, Web, Volume; Windows key+P….)
Thông báo lỗi kết nối bàn phím:
Lưu ý: HĐH không thể kiểm soát 1 phím nào đó bị hỏng (chỉ
kiểm tra kết nối cổng tới bàn phím, Kiếm soát phím bấm đặc
biệt bởi ngắt hệ thống phần cứng: Prin Screen, Ctrl+C,…)

12 12-Sep-20
 Giao tiếp Màn hình/ Máy chiếu/ TV: (Output Device)
Cổng kết nối phần cứng:
VGA –HD15pin / HDMI/ Screen Shared WiFi
Display Card: Card xử lý mà hình bao gồm các chíp xử lý đồ họa chuyên
biệt, hõ trợ CPU
Chức năng HĐH: Điều khiển chíp xử lý giao tiếp với phần cứng
Driver: Tạo ra các mã lệnh giúp thiết bị hoạt động theo ý của
người dùng
Hiển thị theo độ phân giải (resolution) đã thiết lập
(SVGA, HD, FullHD, 4K,…)
Thiết lập tần số làm tươi điểm ảnh (Refresh rate)
60Hz/70Hz/80Hz
Chế độ xử lý thị màu 1
16bit/32bit/64 bit
Quả n lý bộ nhớ đệm (RAM VGA)
Chọn chế độ kết nối 1- nhiều màn hình
(Windows key +P)
Thông báo lỗi kêt nối, hiền thị:
13 12-Sep-20
 Giao tiếp Máy In/ Scanner (Output Device)
Cổng kết nối phần cứng:
LPT, 1394; Cổng USB, giao tiếp không dây.
Chức năng HĐH:
Điều khiển chíp xử lý giao tiếp với phần cứng
Driver:
Tạo ra các mã lệnh giúp thiết bị hoạt động theo ý của người
dùng:
Quản lý in ấn (dựa trên phần mềm):
Nhận diện kiểu máy in: Laser/ Color, In Kim...
Chia sẻ máy in dùng chung (share Printer)
Thiết lập quyền cho người dùng (Permission)
Thiết lập khác:
Chế độ ưu tiên, độ phân giải, khay chứa giấy, bảo mật máy in
thiết lập trang in, tạm dừng xử lý in ấn,…
Thông báo lỗi kết nối máy in:
14
(Hết giấy, kẹt giấy, hết mực in,..) 12-Sep-20
 Giao tiếp Thiết bị khác
- Tất cả các thiết bị ngoại vi đều có thể két nối với máy tính
thông qua các cổng giao tiếp
- Kết nối Smartphone: Cáp/ Bluetooth
- Kết nối HDD box (qua cổng USB)
- Kết nối Camera (qua mạng)
- Kết nối Card reader
- Kết nối các thiết bị chuyên dụng qua phần mềm
(máy cắt chữ, máy in khổ lớn,…)
- Điều khiển thông minh: Giao thông thông minh, nhà thông minh, các
thiết bị tự động hóa, AI (trí tuệ nhan tạo)

HĐH phải nhận diện được thiết bị, và điều khiển hoạt động thông qua
trình điều khiển Driver và các phần mềm chuyên dụng kèm theo thiết bị.

Thông báo lỗi kết nối thiết bị:

15 12-Sep-20
 Trình điều khiển thiết bị (Driver)
- Khái nệm: Driver là "cầu nối" giữa phần cứng và phần mềm, cho
phép các chương trình máy tính, hệ điều hành và các ứng dụng
khác tương tác với một thiết bị phần cứng.
Ví dụ, một chiếc máy tính đơn thuần không thể biết cách
làm thể nào để sử dụng toàn bộ tính năng của card video – nó cần
một driver để làm điều đó.
Tóm lại, driver giúp các chương trình và phần cứng giao
tiếp được với nhau để cùng thực hiện nhiệm vụ nào đó.
-Tương thích Hệ điều hành
Mỗi phần mềm driver được viết ra sẽ tương thích với từng loại hệ
điều hành
-Tương thích thiết bị
Mỗi thiết bị, sẽ có driver kèm theo được các hãng sản xuất phần
cứng đặt hàng viết cho từng loại thiết bị và tương thích với hệ điều
hành nào đó
16 12-Sep-20
 Mô tả trình Giao tiếp thiết bị USB

17 12-Sep-20
 Mô tả trình quản lý thiết bị trên Windows

18 12-Sep-20
 Mô tả trình quản giao tiếp NFC trên Smartphone (Andoid/IOS)

19 12-Sep-20
 THE END OF CHAPTER 5

20 12-Sep-20